Rembrandt Bathseba Erasmus schrijft aan de Lof der zotheid Tekening van Galileo over de tests die hij heeft gedaan vanaf de toren van Pisa. Hij is ook bekend om zijn ideeën over het heelal
Een originele aflaat te zien. Groot voordeel voor de verspreiding van de ideeën van Luther was de boekdrukkunst
Tijdsbeeld in de zestiende eeuw in Nederland. Plaatje is Karel V
Anneken Hendriks op de brandstapel, tekening gedateerd rond 1571
Alva en Philips II
Pagina waarschijnlijk uit handschrift van Marnix van St Aldegonde.
De overgave van Antwerpen, op 27 augustus 1585, aan de hertog van Parma en de Spaanse troepen, naar de prent in de Spieghel der Nederlandschen Geschiedenissen van W.L. van Kittensteyn. 1613; Atlas van Stolk, Rotterdam.
Amsterdam, zicht op de Dam rond 1600
De Dam, ontworpen door Jacob van Campen
Huygens rechtsboven en Vondel linksonder
Het Colosseum en Het Pantheon te Rome
Caravaggio, Judith. Begin zeventiende eeuw. Verhaal over Judith, de knappe en deugdzame weduwe die Holofernes, bezetter van haar stad, na een verleiding met veel drank de nek doorsnijdt om haar stad te redden. Bijbelse achtergrond.
Amor vincit omnia, Caravaggio. Opvallend is dat Caravaggio wel bijbelse of klassieke verhaalelementen gebruikt, maar altijd net dingen doet die ‘niet kunnen’. Hier de Cupido, kijkend naar zijn kijker, licht vallend op zijn benen en geslacht prominent in het midden. Oneerbiedige houding.
In het Vaticaan, fresco
Beeld van Petrarca, de beroemde dichter van het sonnet. Met boek onder de arm. Literatuur was vooral iets voor kenners. Zij zagen de lol ervan in dat er gespeeld werd met de klassieke vorm. Taal an sich was ook al mooi genoeg om van te kunnen genieten. Het taal als middel mensen tot betere mensen te maken, verdwijnt.
De mens onderscheidde zich van de dieren door taal. Door middel van taal kon met het verschil tussen goed en kwaad verwoorden= de leer van de ethiek. Enorm pleidooi voor verdraagzaamheid, óók bij de verschillende richtingen binnen het christelijk geloof. Denkers waren in Nederland Coornhert en Erasmus
De lyriek is een zeer ontwikkeld genre in de Gouden eeuw. Er was vrije tijd, goede economie, steeds minder verstandshuwelijken. Mensen mochten en konden hun partner kiezen. Daarbij werd de liedcultuur ingezet: samen zingen, teksten interpreteren kan heel spannend worden.. In Nederland lag de gemiddelde leeftijd voor trouwkandidaten extreem hoog (iets boven de 25 jaar) In het Antwerps liedboek: liefdesklachten, dageraadsliederen, spotliederen, historieliederen, rederijkersliederen. De liederen sloten aan bij de traditie van Petrarca (1304-1374) die vooral om de sonnetten beroemd is geworden. In Nederland is zijn genre weinig nagevolgd, Hooft heeft ‘t wel gedaan. Zie volgende slide.
Petrarca schreef meer dan 300 sonnetten voor zijn Laura, van wie het bestaan nooit zeker is geweest. Ze zou Laura de Noves de Avignon, een welgestelde getrouwde vrouw, die Petrarca in de kerk ontmoet zou hebben. Laura is een handige naam voor gedichten, aangezien ‘aura’ briesje en ‘aurum’ goud betekent. Een mooie naam dus voor een extra laag in de poëzie
Gysbreght van Aemstel als voorbeeld
Trijntje Cornelis van Huygens, De klucht van de koe , De klucht van de molenaar van Bredero als voorbeeld