PUNIM SEMINARIK - TEMA : “TRAJTAT E PUSHTETIT SHTETËROR”

1. PUNIM SEMINARIK
TEMA : “TRAJTAT E PUSHTETIT SHTETËROR”
PROF :
FEJZULLAH BERISHA
STUDENTËT :
ARIANIT ZEQIRI
FATLUME DERMAKU
DHJETOR 2014
GJILAN
ABDUL RRAHMAN
MALIQI

2. FORMAT E PUSHTETIT
SHTETËROR
 Në aspektin historik , mbi bazën e formës së sundimit apo
rregullimit shtetëror , shtetet janë ndarë në shtete despotike
apo perandori të ndara në provinca , qytete-territore e kështu
me rradhë.Me formën e pushtetit shtetëror njësohet pushteti I
cili shtrihet në kuptimin administrativ,në raportin që vendoset
ndërmjet aktivitetit të organeve qëndrore me ato lokale.
Sipas ndarjes së pushtetit duke u bazuar në dallimet ndërmjet
tyre , dallojmë pushtetin :
LEGJISLATIV
EGZEKUTIV
GJYQËSOR

3. PUSHTETI LEGJISLATIV SI VEPRIMTARI
LIGJVËNËSE E SHTETIT
Pushteti Lesgjislativ është organi më I lartë I pushteti shtetëror dhe
njëkohësisht organ legjislativ ose kushtetutdhënës.Ky pushtet
përfaqësohet nga organi më I lart shtetëror dhe civil Parlamenti.
Parlamenti është organ kolegjial që përfaqëson popullin e zgjedhur
prej këtij të fundit nëpërmjet një procedure të veqantë.Miraton ligjet
si norma juridike që rregullojn marëdhëniet shoqërore.
Ligjet zbërthejnë dhe I konkretizojnë marëdhëniet e ndryshme
shoqërore , të cilat në parim janë të rregulluara nga normat
kushtetuese.
Si rregull Ligjet janë aktet e përgjithshme juridike që përcaktojn
sjelljet e njërzve si dhe të organeve përkatëse shtetërore.
Pushteti legjislativ konsiston në autorizimin për të miratuar si akt
më të lart juridik kushtetutën , ligjet dhe aktet tjera juridike,
nëpërmjet të cilave mundësohet realizimi I shtetit dhe I së drejtës.
Pushteti ligjvënës I është atribuar Kuvendit,që përbëhet vetëm nga
një dhomë e vetme me 140 deputetë.
Kuvendi zgjidhet qdo kater vjet.Ai I zhvillon punimet e tij në sesione
që fillojnë në janar dhe shtator.Gjithashtu mund të mblidhet edhe në
sesion të jashtëzakonshëm kur kërkohet nga presidenti,kryeministri
apo 1/5 e deputetëve.Kuvendi zgjedh nga përbërja e tij kryetarin.Në
kuvend krijohen edhe grupet parlamentare që përfaqësojnë partitë
politike.
Për krijimin e një grupi parlamentar kërkohet një numër minimal prej
5 deputetësh.Kuvendi fuksionon sipas një rregulloreje që e miraton
ai vetë.
Deputetët ata në momentin e pranimit të detyrës së tyre përfitojnë
një status të veqantë që u siguron atyre disa privilegje dhe
garanci.Ky status njihet ndryshe me termin “Imunitet Parlamentar”
Kuvendi ka dy funksione kryesore :
1.Funksioni I drejtimit dhe kontrollit politik
2.Funksioni legjislativ
Kuvendi përveq seancës plenare, njeh edhe punën në Komisione
Parlamentare.
Komisionet Parlamentare janë organe të brendshme të Kuvendit që
zgjidhen prej tij dhe në gjirin e tij.Komisionet mund të jenë të
përhershme dhe të posaqme.Pranë komisioneve të përhershme për
qështje të caktuara brenda pëbërjes së tyre funksionojnë shpesh
herë edhe nën komisionet për probleme të veqanta.
PARLAMENTI
Grupi Parlamentar
Një instrument I Kuvendit është edhe grupi parlamentar ,
Grupet Parlamentare janë grupe deputetësh që krijohen
në Kuvend sipas përkatësisë pariake ose sipas orientimit
të tyre politik.
Grupe Parlamentare mund të formojë qdo parti , antarët
ose përkrahësit e së cilës zgjidhen si përfaqësues të
popullit.Dhe gjithë deputetët që I përkasin të njëjtës parti
formojnë një grup parlamentar.Por sipas rregullores së
deri tanishme të Kuvendit , numri minimal për krijimin e
një grupi është 5 deputetë.

4. Organet e administratës shtetërore janë pjesë e pushtetit ekzekutiv , ato krijohen në njësitë dhe
fushat të cilat janë domethënëse për krijimin e shtetit dhe realizimin efikas të të drejtave dhe
detyrimeve të qytetarëve dhe personave juridik.
Qeveria si bartëse e pushtetit ekzekutiv , e drejton veprimtarinë e organeve shtetërore dhe bën
mbikqyrjen e veprimtarisë së tyre.Organet e administratës shtetërore, kompetencat e tyre I
realizojnë në mënyrë të pavarur , në bazë të ligjit dhe në kuadër të Kushtetutës dhe për
veprimtarin e tyre mbajnë përgjegjësi para qeveris.
Organet e administratës shtetërore janë të detyruara që qytetarëve tu sigurojnë , realizim të
drejtë dhe efikas të të drejtave dhe lirive kushtetuese .Ato gjithashtu , janë të detyruara të
punojnë në mënyrë transparente , përkatësisht, ta informojnë publikun pë veprimtarinë e tyre në
pajtim me kushtetutën dhe ligjin, përveq kur informacionet e veprimtaris së tyre kanë të bëjnë
me sigurin kombëtare , sekret shtetëror ose të dhëna personale të qytetarëve të cilat janë të
mbrojtura me ligj të veqantë.Me ogranet e administratës shtetërore në fushën , e mbrojtjes dhe
të policisë, udhëheqin persona civil në mënyrë direkte , para se të zgjidhen në ato funksione,
kanë qenë persona civil më së paku tre vjet.Organizimi dhe veprimtaria e organeve të
administratës shtetërore rregullohet me ligj I cili nxirret me shumicë votash , nga 2/3e votave
nga numri I përgjithshëm I deputetëve .Organet e administratës shtetërore mund të formohen
si :
PUSHTETI EKZEKUTIV ADMINISTRATIV

5.  Qeveria përbëhet nga :
Kryeministri
Zv.Kryeministri
Ministrat
Ajo kryesohet nga kryeministri kurse ministrat qëndrojnë në
krye të dikastereve të tyre, ministrive përkatëse . Kushtetuta
nuk e përcakton numrin e ministrave, qka do të thotë se
organizimi I brendshëm I saj është në diskrecionin e partisë
ose koalicionet që merr pushtetin pas zgjedhjeve.
Kryeministri ka një pozitë të veqantë udhëheqëse brenda
qeverisë.Ai bën emërimet ministrale dhe presidenti I
republikës nuk mund të bëjë asnjë emërim të ministrave pa
propozimin e kryeministrit.Ai kontrolon tërë aparatin qëndror
të qeverisjes dhe përcakton detyrat për organet e piramidës
qeveritare.Vetëm fakti që dorëheqja e kryeministrit shkakton
rënien e qeverisë mjafton si përmbledhje e atyre që thamë me
sipër.Kryeministri disponon një aparat në krye të të cilit
qëndron sekretari I përgjithshëm.Ky aparat nuk funksionon si
një ministri dhe merret me pregaditjen e ematerialeve që
shqyrtohen në qeveri.Vendimet e Këshillit të Ministrave e
mbajnë firmën e kryeministrit dhe jo të të gjithë antarëve që
kanë votuar për të.
Qeveria e re formohet në dy raste :
-Kur fillon një legjislaturë e re
-Kur kryeministri I një qverie jep dorëheqjen
Procedura për caktimin e qeverisë fillon me konsultimet që
zhvollon presidenti I Republikës për emërimin e
kryeministrit.Në rastin kur shumicën e vendeve në parlament
e ka një forcë politike emërimi I kryeministrit është I
thjeshtë.Kjo forcë bën propozimin e kryeministrit dhe emërimi
I tij nga presidenti mbetet I një karakteri thjesht formal.Por
kur kemi një parlament të fraksionuar , ku asnjëra nga forcat
Qeveria e Kosovës
Nuk ka shumicën ka shumicën absolute, detyra e presidentit paraqitet me
komplekse.Ai do të zhvillojë fillimisht konsultime me atë parti që ka
fituar shumicën relative të vendeve.Pas zgjedhjes së kryeministrit, është
ky I fundit që paraqet listën e ministrave për formimin e qeverisë.Brenda
10 ditëve nga dita e dekretimit të presidentit për formimin e
qeverisë,kryeministri I paraqet për miratim Kuvendit përbërjen e Këshillit
të Ministrave dhe programin e tij politik.Kuvendi ka të drejtë rë refuzojë
dery në dy herë këtë përbërje , në rast të kundërt Kuvendi duhet të
shpërndahet dhe të zhvillohen zgjdhje të reja .

6. PUSHTETI GJYQËSOR
 Pushteti gjyqësor është ai pushtet, I cili ka si qëllim mbrojtjen
e lirive dhe të drejtave të njeriut, të përcaktuara me aktin më
të lartë juridiko-politik,kushtetutën apo me ligj.
Pushteti gjyqësor është pushtet I pavarur nga pushteti
legjislativ dhe ekzekutiv.Egziston një raport I ndërsjellë
ndërmjet pushtetit gjyqësor dhe atij legjislativ, pikërisht në
fushën e mbrojtjes së lirive dhe të drejtave të njeriut , ku këto
të fundit janë të njohura dhe sanksionuara me ligj garantohen
dhe mbrohen nga pushteti gjyqësor, në rast shkeljeje të tyre.
Pushteti shtetëror gjyqësor njësohet me veprimtaritë që
përfshijnë zbatimin e normave juridike, ku rregullat e
përgjithshme juridike zbatohen në praktikën e përgjithshme
shoqërore , duke I konkretizuar ato.
Veprimtaria gjyqësore synon që të zgjidhen konfliktet civile,
që lindin ndërmjet shtetasve ose ndërmjet këtyre dhe
organeve shtetërore si dhe ndëshkojnë shkelësit e normave
juridiko-penale sipas parashikimeve ligjore. Gjyqësori zbaton
të drejtën nëpërmjet nxjerrjes së vendimeve të ndryshme
gjyqësore dhe në kuadër të rendit juridik përkatës vendos me
aktin e saj që quhet aktgjykim.
Gjykatat veprojnë në bazë të rregullave procedurale rigoroze ,
gjykatat duhet ti nënshtrohen vetëm ligjit dhe kurrsesi
presioneve dhe ndikimeve të tjera të jashtme. Organi gjyqësor
zgjidhet dhe shkarkohet nga organi më I lartë I pushtetit
shtetëror Parlamenti
Sistemi gjyqësor në disa shtete është I organizuar dhe
funksionon sa vijon : - Gjykata supreme
- Gjykata e apelit
- Gjykata e distrikteve apo federale
- Gjyqet me kompetenca të veqanta.
Pushteti gjyqësor në Republikën e Kosovës është I organizuar dhe
funksionon në tri shkallë gjykimi :
- Gjykata Themelore
- Gjykata e Apelit
- Gjykata Supreme

7. Gjykata themelore janë
gjykata të shkallës së parë
. Ekonomike
 Administrative
 Krime të rënda
 Përtë mitur
Gjykatat e apelit janë
gjykata të shkallës së dytë
. Në rast të mos pajtimit për
vendimin e Gj.Themelore
lënda bartet te gjykata e
apelit
 Gj.Apelit jep vendimtë
prerë për dyshimtë
shkeljes procedurale lënda
shkon në Gj.Supreme
Gjykatat Supreme është instanca
më e lartë gjyqësore në Kosovë
dhe ka juridiksion në të gjithë
territorin e Republikës së
Kosovës.
 Në rast të shkeljes
procedurale nga gjykata e
apelit atëher lënda kalon
te gjykata supreme ku
përdoren mjete të
jashtzakonshme juridike

8. PARIMI I NDARJES SË
PUSHTETEVE
 Për nga raporti dhe varësia e organeve të ndryshme
të pushtetit teoritë e ndryshme juridike I klasifikojnë
dy përkatësisht tre sisteme kryesore të ndarjes së
pushteteve :
- SISTEMI PRESIDENCIAL
- SISTEMI PARLAMENTAR
- SISTEMI I PËRZIER SI SISTEM I KONVENTËS

9. SISTEMI PRESIDENCIAL
 Sistemi presidencial bazohet dhe është I krijuar në SHBA.Në
SHBA kemi të bëjmë me sistemin e ndarjes së pushteteve ,
siq është pushteti legjislativ, I cili ushtrohet nga
kongresi,pushteti ekzekutiv-administrativ, I cili ushtrohet nga
presidenti , të cilin e zgjedh populli amerikan , duke u
mbështetur në realizimin e demokracisë së drejtpërdrejtë ,
përkatësisht me anë të votës së popullit shtetasve-qytetarëve
në mënyrë të drejtpëdrejtë.Shefi I sistemin presidencial
paraqet bartës të pushtetit ekzekutiv.Kryetari I shtetit –
presidenti I shtetit ka pushtet në organet administrative, ku
organet e administratës shtetërore I përgjigjen si rregull
presidentit.Tek forma e qeverisjes presidenciale , rol kyq luan
Presidenti I Republikës , që mvishet me rolin e dyfishtë të
kryetarit të shtetit nga populli dhe nuk përfaqëson asnjë
varësi besimi me Parlamentin përkatësisht Kongresin.Sistemi
presidencial siguron, në një mënyrë apo tjetër , pavarsinë e
pushtetit administrativ . Kongresi si rregull mund të urdhërojë
gjykatat vetëm nëpërmjet nxjerrjes së ligjeve, por nuk mund
të urdhërojë në nxjerrjen e aktgjykimeve të gjykatave.Sipas
Prof.Dr. Arsim Bajramit mund ti dallojmë disa karakteristika
dominuese te sistemi presidencial të cilat janë :
1.Pushteti shtetëror, në sistemin presidencial dhe I
ekuilibruar në dy organe shtetërore:parlament dhe
presidentin .
2.Parlamenti dhe kryetari I republikës në sistemin
presidencial paraqesin organe të pavarura, të cilat si rregull
nuk mund ti kufizojnë njëri tjetrin.
3.Në sistemin presidencial ,qeveria, zakonisht, organizohet në
formë të kabinetit të ciln e formon dhe e kontrollon kryetari I
republikës
4.Kryetari I republikës (presidenti) , në sistemin presidencial,
zgjedhet në mënyrë të drejtpërdrejt nga të gjithë qytetarët me
të drejtë zgjedhje.
5.Në sistemin presidencial , parlamenti dhe kryetari I
republikës , disponojn me instrumente të kontrollit reciprok
dhe të kufizimit të pushtetit të tyre.
Në Kosovë nuk kemi sistem presidencial .
SISTEMI PRESIDENCIAL NË SHBA

10. SISTEMI PARLAMENTAR
Sistemi parlamentar është formë e qeverisjes së pushtetit.Ministrat në
sistemin parlamentar për punën e vet i përgjigjen parlamentit (organit
ligjdhënës), andaj parlamenti mund të shpallë mosbesimin ndaj tyre
dhe, natyrisht t'i shkarkojë ata.Qeveria si organ kolektiv i përgjigjet
parlamentit, si edhe çdo ministër veç e veç. Pra, pushteti ligjdhënës
ka mbikëqyrje dhe gëzon pushtet më të lartë sesa organet
administrativo-ekzekutive.Në qoftë se raportet keqësohen në drejtim
të qeverisë dhe organit ligjdhënës, atëherë këshilli i ministrave apo
qeveria i propozon shefit të shtetit që ta shpërndajë parlamentin dhe,
natyrisht të caktojë zgjedhjet e parakohshme parlamentare.Qeveria e
ka iniciativën e propozimit të ligjeve, pra nëpërmjet propozimeve
qeveria merr pjesë në fushëveprimin e organit ligjdhënës, madje
shpeshherë qeveria i nxjerr aktet të cilat duhet të jenë në kompetencë
të organit ligjdhënës.

11. SISTEMI I PËRZIER SI SISTEM I
KONVENTËS
 Është sistem i cili në vete bart elemente të dy sistemeve të mëparshme: sistemit
presidencial dhe sistemit parlamentar, përqëndrohet më tepër në forcimin e pushtetit
ekzekutiv - në veçanti të shefit të shtetit, por bart edhe veçori të parlamentarizmit.Sipas
sistemit të përzier, pozita e qeverisë është me e vetësishme nga parlamenti, por më e
varur nga shefi i shtetit.Shefi i shtetit zgjidhet në mënyrë të drejtpërdrejtë nga
populli,andaj gëzon edhe autoritet të lakmueshëm.Sipas këtij sistemi, kryetari apo shefi i
shtetit e propozon mandatin për formimin e qeverisë, pra qeveria krijohet jashtë
parlamentit dhe, duke pasur parasysh këtë kompetencë, kryetari në propozim të mandatit
të qeverisë ka të drejtën e shpërndarjes së parlamentit dhe shpalljen e zgjedhjeve të
parakohshme parlamentare.Kryetari i shtetit shkarkon kryeministrin dhe me propozim të
tij edhe anëtarët e tjerë të qeverisë, meqenëse ai vetë i zgjedh apo I emëron.Qeveria mban
përgjegjësi politike para parlamentit.Parlamenti mund t'ua shkurtojë votëbesimin
anëtarëve të qeverisë.Puna e qeverisë mbikëqyret nga parlamenti - mirëpo qeveria edhe
në këtë rast në bashkëveprim me shefin e shtetit mund ta shpërndaj parlamentin.
Sistemi i konventes është aplikuar në Zvicër. Parlamenti I dalë nga votat e qytetarëve
ushtron pushtetin ligjdhënës dhe atë administrativ. Tërë aktivitetin ligjdhënës dhe
ekzekutivo administrativ e ushtron nëpërmjet organit të veçantë - Këshillit Kombëtar.Ky
Këshill për punën e vet i përgjigjet parlamentit. Këshilli është organ ndihmës i parlamentit
dhe çdo anëtar i tij udhëheq këtë këshill me mandat njëvjeçar. Pra, sipas sistemit të
Konventës nuk ka organ të veçantë ekzekutiv - shefi i shtetit nuk ekziston.

12. JU FALEM