Giáo trình thực hành học đệm hát đàn organ

http://abmmusic.edu.vn
Trang 3
L i gi i thi u
Hãy làm m t vi t bé nh , bình thư ng v i ñ u óc phi thư ng; hơn là làm m t
vi c phi thư ng v i ñ u óc t m thư ng và nh bé.
Trong xã h i hi n nay, ñ c bi t trong các lãnh v c văn hóa, ngh thu t, lo i ngư i
th hai chi m s lư ng không nh và ngày càng nhi u hơn. Khi vào các nhà sách, tìm
ñ n khu v c sách v Âm nh c, chúng ta d tìm th y các tuy n t p nh c nhưng l i khó
tìm th y nh ng tài li u d y h c v âm nh c nghiêm túc. N u có chăng, thư ng ch là
nh ng tuy n t p h n ñ n, nh ng tài li u d y nh c theo ki u “mì ăn li n” nhưng l i
ñư c in r t ñ p và bày bán tràn lan. Chính vì v y, sau khi nh n ñư c và ñ c xong b n
th o cu n sách “ð m ðàn Dành Cho Giáo Viên M m Non” c a tác gi Nguy n
Hương Thành cùng Ban biên t p (m t nh c sĩ ñã có nhi u năm kinh nghi m không
nh ng trong lãnh v c sáng tác, ph i khí mà còn trong vi c ñào t o, hu n luy n âm
nh c cho gi i tr ) chúng tôi ñã c m th y b t ng và thán ph c tác gi ñã dành tâm
huy t và s nghiên c u ñáng k ñ vi t v m t ñ tài tư ng ch ng ñơn gi n. V i n i
dung c a tài li u này, tác gi ñã không nh ng giúp cho vi c d y ñ m ñàn ñư c h
th ng hóa, phương pháp hóa mà còn nh m ñem l i cho ngư i h c ñ m ñàn s hi u bi t
r ng nhưng căn b n v nh c c . ðó là m t n l c l n góp ph n không nh vào vi c t o
nên nh ng “ngh sĩ ñ m ñàn” tương lai ch không ph i là nh ng ngư i “th chơi
ñàn”. Ngoài ra, vi c chuyên môn hóa các giáo viên m m non h t s c là c n thi t và
c n ñư c xem xét m t cách nghiêm túc như tác gi Hương Thành ñã làm. Vì có như
v y m i ñem l i cho n n giáo d c âm nh c nh ng viên g ch n n t ng ch c ch n.
Chúng tôi trân tr ng gi i thi u ñ n Quý ñ c gi , các nhà chuyên môn v giáo d c
âm nh c cu n sách b ích này và hy v ng s ñem l i nhi u k t qu th c t , giá tr .
Trung tâm âm nhạc Bình Minh
24B Ngõ 86 - Chùa Hà - Cầu Giấy Hà Nội

Th c hành ñ m ñàn ñơn gi n
Trang 4
L i m ñ u
Trong quá trình gi ng d y nhi u năm b môn “ organ” (electric keyboard) và ñ c
bi t các l p t p hu n s d ng ñàn, chúng tôi nh n th y ña s các giáo viên thu n túy
ch s d ng nh c c này như là m t nh c c ñ c t u (ñơn ñi u ch s d ng tay trái b m
h p âm, tay ph i ñàn giai ñi u) trong lúc nhu c u ñ s d ng cây ñàn này vào th c t r t
phong phú và ña d ng:
- S d ng ñ m ca khúc (tay trái ñàn h p âm ,tay ph i t o câu hoa mĩ). ðây là
công vi c r t c n thi t cho sinh h at ca hát c a l a tu i m m non, nâng cao
ñư c tính th m mĩ trong h c t p cũng như trong phong trào văn ngh c a
trư ng, l p h c…
- S d ng ñàn v i nh ng ch c năng công ngh m i (Tone with wave, phím sáng,
SD card, k t n i USB … ). Các phương ti n giúp ích cho s t rèn luy n, h c
ñ c t u, h c hát, h c ñ m ñàn…
Vì v y ban biên t p chúng tôi bư c ñ u biên so n cu n sách “ñ m ñàn ñơn gi n
dành cho Giáo viên m m non”. Chúng tôi c g ng s d ng nh ng thu t ng d hi u,
bình dân và phù h p v i nhu c u âm nh c cho m m non, trong quá trình th c hi n
chúng tôi luôn mong mu n s góp ý chân thành và b ích c a quý ñ ng nghi p, c a
quý th y cô m m non.
Ban biên t p

Trang 5
Hi u th nào là ñ m ñàn cho m t ca khúc?1
+ Chúng ta có th ví ñ m ñàn như m t chi c áo khoác 2
, trang trí cho ca khúc, tháp
tùng 3
cho ca khúc, làm n i b t cho ca khúc .
+ Khi th c hi n ñ m ñàn coi như chúng ta làm m t công vi c c a ngư i hòa âm 4
(ñ t h p âm), ngư i ph i khí 5
(s d ng nh c c h p lí ), ngư i sáng tác 6
(làm
câu d o ñ u, câu n i…).
+ Phân bi t v i ñ c t u m t ca khúc : tay ph i ta th c hi n b m h p âm 7
, và v i
ñàn ñ m t ñ ng c a ñàn organ, ta xem như là có m t ban nh c 8
ñ y ñ , ph n
tay trái ta ñàn giai ñi u ñư c xem như là l i hát c a 1 ca sĩ hay ñ c t u c a m t
nh c c riêng l .
+ Nhưng khi hát m t ca khúc m m non ta s d ng ph n ñ m tay trái và tay ph i ta
t o nh ng câu n i, t o bè,ph h a ti t t u, ch c ch n là không th ñàn giai ñi u
theo l i hát vì s ñơn ñi u và d g p “s c ” n u ta ñàn sai n t mà khi hát thì
ñúng (lúc y r t khó nghe, ñôi khi làm cho ngư i truy n ñ t m t bình tĩnh).
+ Và t t nhiên v i s c g ng c a chúng ta s làm ph n ñ m ñàn tr thành m t b
ph n không th thi u ñư c, tăng ph n ngh thu t cho ca khúc.
…Và nh ng bư c chu n b cho ph n ñ m ñàn :
+ H c thu c lòng các th b m c a h p âm th n n (và các th ñ o càng t t). S
không khó vì v i ph m vi “ñơn gi n” cu n t p này ch s d ng t hai ñ n ba
d u hóa.
+ Thư ng xuyên ôn t p các ki n th c nh c lí cơ b n, nâng cao 9
.
+ Nên trau d i và luy n tâp kĩ thu t ngón10
, ch y gam11
ñ chúng ta th c hi n ph n
n i câu lưu lóat hơn.
+ Luy n t p nhi u, nghe nhi u và hình dung nh ng âm s c phong phú c a các lo i
nh c c .
+ S d ng nh c c h p lý, r ti n, có ñ ch c năng phù h p v i m c ñích ñ m ñàn,
(ñàn phím sáng, b nh , th SD card giúp luy n t p ti n ích và mau chóng hơn)12
.
1
Chúng tôi s s d ng t CA KHÚC trong t p này thay cho các t : ti u ph m, bài hát, …
2
Thu t ng ñ m ñàn c a ti ng ð c (Bekleidung: m c áo ).
3
Thu t ng ñ m ñàn c a ti ng Ý, Anh, Pháp (Accompagnement: ñi theo, tháp tùng).
4
Arranger, Hamonic.
5
Instrumentation.
6
Composer
7
Ch c năng FINGERED, khi s d ng ph n này thì ñàn organ s t ñ ng ñ m theo nh p ñi u mình ñã ch n.
8
Tùy theo ñi u (RHYTHM) mà ta có nh ng ban nh c nh ( Jazz small band), các nhóm estrade: pop,
rock, bigband…
9
Chúng ta có th k t h p v a th c hành v a di n gi i lí thuy t, có l i cho s ti n b sau này.
10
Kĩ thu t lu n ngón, vươn ngón (finger action), tách r i, n y ngón (staccato), n i ngón, li n ngón
(legato), s c thái (dynamics and weight )…
11
Scale, rãi h p âm (arpeggio).
12
Hi n trên th trư ng có các lo i ñàn phù h p như: LK 55VN, LK200s, WK-500, CTK-5000…

Trang 6
ð t h p âm cho m t ca khúc.
1. Xác ñ nh b khóa:
Thông thưòng các ca khúc ph thông ñ u ñư c so n ñi u th c trư ng - th 13
,
nên ñ u tiên chúng ta c n xác ñ nh b khóa có nh ng d u hóa nào? Và ñi u xác ñ nh
vài hóa b trong t p này như sau:
+ B khóa không d u: Ca khúc gi ng C ( ñô trư ng ) ho c Am (la th ).
+ B khóa m t d u thăng (fa #): Ca khúc gi ng G (sol trư ng) ho c Em (mi th ).
+ B khóa 2 d u thăng (fa#,ñô#): D (rê trư ng) ho c Bm (si th ).
+ B khóa 3 d u thăng (fa#, ñô#, sol#): A (la trư ng) ho c F#m (fa thăng th ).
+ B khóa 1 d u giáng (si b): F (fa trư ng ) ho c Dm (rê th )
+ B khóa 2 d u giáng (si b, mi b): Bb (si giáng trư ng ) ho c Gm (sol th )
Các c p trư ng - th 14
ñư c xác ñ nh còn g i là h p âm song song 15
.
Như v y v i b khóa ta có th bi t 2 h p âm ch là 1 trư ng ho c 1 th .
C ho c Am
G ho c Em
D ho c Bm
A ho c F#m
F ho c Dm
Bb ho c Gm
13
Âm nh c ch ñi u (Homophone), ñ phân bi t khác v i âm nh c phân ñi u( Heterophone) và ph c
ñi u (Polyphone).
14
Các b n nên tìm hi u sâu hơn và hi u bi t ñ y ñ các hóa b trong các sách Nh c lí cơ b n. (Th t
các hóa b : D u thăng - Fa, ñô, sol, rê, la, mi, si. D u giáng - Si, mi, la, rê, sol, ñô, fa.)
15
Related key: gi ng song song , thang âm tương ng.

Trang 7
2. Xác ñ nh n t cu i c a ca khúc: (ho c n t cu i m i ño n nh c)
+ Khi ta bi t gi ng trư ng, th c a 1 ca khúc r i ta ch c n xác ñ nh n t cu i c a ca
khúc ñó (ho c n t cu i c a 1 ño n nh c) ta s bi t ch âm c a ca khúc này .
+ ðôi khi v n có nh ng trư ng h p n t cu i không n m trong b h p âm song song
(trư ng h p mang thang âm dân ca, các thang âm ñ c trưng c a các dân t c khác nhau).
+ V i trư ng h p này thì ta nên xác ñ nh m t s n t ñ u ô nh p ñ tìm ch âm c a bài.
3. H p âm ba chính và n n t ng I-IV-V
+ Chúng ta nghiên c u s d ng h p âm ch C ho c Am cho ñơn gi n (sau ñó chúng
ta có th suy ra t công th c này).
+ V i ch âm là ñô trư ng (C ) chúng ta có th t các b c sau 16
:
C – Dm – Em – F – G – Am – Bdim
I - II - III - IV – V – VI - VII
+ N n t ng h p âm ba chính ( I-IV-V ) là: C – F – G v i các h p âm này ta có th
áp d ng căn b n ñ ñ t h p âm cho m t ca khúc th trư ng.
+ V n ñ là chúng ta th c hi n theo cách :
- Quan sát n t nh c m i ñ u ô nh p và n t nh c này ph i có trong h p âm ñó.
- Ho c trong ô nh p có nhi u n t ch a trong h p âm ñó (trong trư ng h p các
n t hoa mĩ ñ u ô nh p)
- Và h p âm s ñư c ñ t ñ u ô nh p.17
Xem và th l ng nghe vài ví d :
16
ñây chúng ta ch p nh n các b c theo ñi u th c trư ng t nhiên, các b n có th xem l i lí thuy t
Quãng và hòa âm. Ho c Giáo viên s di n gi i t i l p h c.
17
S d ng cho các l ai nh p ñơn ( 2/4; 3/4; 3/8…), ng ai tr ta s d ng nh p kép (4/4; 6/8..) thì có th
ñ t h p âm phách m nh th 2 trong ô nh p. Cũng có m t s s an gi qu c t g i nh p 4/4 là nh p ñơn

Trang 8
Bài t p ñ t h p âm: (gi i h n b c I,IV,V )18
18
Chúng ta nên dùng h p âm V7 thay vì b c V thì s nghe ñ y ñ n hơn, hay hơn, có k ch tính và
hư ng gi i quy t . Và ñây chúng ta s d ng h n ch k t n i t b c V v IV, ta ch dùng t m th i ñ
làm quen v i các âm chính .

Trang 9
Chúng ta cũng nên so n và th c hành nhi u b khóa khác nhau:

Trang 10
Nghiên c u các bài so n sau và t p ñ t h p âm ñơn gi n b c I-IV-V( ho c V7).
+ Tr l i v i n n t ng I-IV-V th Th , h p âm song song v i C là Am ta th y :
Am – Bdim - C - Dm – Em – F – G .
I - II - III - IV - V - VI - VII
+ Thông thư ng các ca khúc ph thông , nói ñ n ñi u th c th nghĩa là “th hòa âm”,
n t sol b c năm tăng n a cung. Ta cũng áp d ng n n t ng ñi u th c th
Am - Dm - E (ho c E7) .19
19
Các ca khúc m m non gi ng th thư ng có ít bài, nên chúng ta có th tham kh o thêm tài li u .

Trang 11
4. S d ng H p âm ba ph :
+ Sau khi chúng ta th c hành thành th o các h p âm ba chính, ta có th s d ng h p
âm ba ph , g i là “ph ” nhưng các h p âm này “b sung” “làm phong phú” “k t
n i”…làm cho ca khúc thêm cu n hút, h p d n hơn.
+ Nhìn l i các b c c a gi ng C 20
ngòai F, G thì các h p âm còn l i là h p âm ba
ph . (Am, Dm, Em, Bdim)
+ Tương t v i gi ng Am21
ngoài Dm, E h p âm ba ph s là C, F, G, Bdim.
+ Riêng h p âm Bdim là m t h p âm ngh ch nên ít ñư c dùng, nên ta ch chú tr ng
các h p âm kia.
+ Như v y khi k t n i h p âm ta c g ng so n cho chu n các h p âm ba chính, sau
ñó m i v n d ng các h p âm ba ph .
+ Có nhi u gi i pháp s d ng gi i k t 22
nhưng các b n nên chú tr ng k t b c V7 v I.
Bài t p so n h p âm : - V n d ng các h p âm ba chính và ph :
20
Thu t ng trong nh c vi n thư ng dùng là gi ng C-dur (ti ng ð c ), ho c Do Major (ti ng Anh).
21
Gi ng a-moll (ti ng ð c). La minor (ti ng Anh ).
22
Cadenza: Công th c k t thúc m t ñ an nh c ho c m t câu nh c g m giai k t chính qui (perfect
cadence), giai k t n a (half- cadence)… tìm hi u thêm các sách hòa âm. Ho c Giáo viên di n gi i
trong l p.

Trang 12
- Xem th m t s ca khúc ñã ñư c so n h p âm, chúng ta có th “thêm”, “b t”, ho c
“thay” h p âm khác trong n n t ng ñã h c, mi n là nghe hay, ñúng âm… ñ giúp ta t
tin hơn, và cho ta th y nhi u cách th c, nhi u v n ñ phong phú hơn.

Trang 13

Trang 14

Trang 15
- Có m t s ca khúc (mang âm hư ng Dân ca, ch t li u dân ca) do ñ t trưng c a
thang âm t ng vùng, mi n, nên khi ñ t h p âm ,chúng ta s d ng nh ng h p âm
vay mư n 23
, ho c nh ng h p âm ph c t p hơn (h p âm b y, chín ,mư i
m t…các h p âm ngh ch..).
- Và ñây là m t s ca khúc ñ tham kh o thêm:
23
Thí d như h p âm Trư ng Th Liên h p: ngoài Am – Dm – E7 (I – IV – V7 ) và C – F – G ( h.âm
ba ph ) c a gi ng a-moll, thì các h p âm liên h p là A – D – E và F#m – Bm – C#m.

Trang 16
Ph h a n n nh c b ng tay ph i.
+ ðây là công vi c làm ñ y thêm, ph h a cho ph n ñ m t ñ ng c a tay trái.
+ Công vi c này c n luy n t p tinh t ñ hi u qu hơn,phù h p v i công th c ñ m
c a ñàn, tránh ph n tác d ng ho c làm r i thêm.
+ Tùy theo tính ch t, ñ phát âm dài ng n c a nh c c mà chúng ta có nh ng th
pháp làm n n khác nhau.
+ Các nhóm phát âm có âm ngân lâu như: Strings, Organ, Choir…thì thư ng dùng
nh ng hình th c r p d u, có nghĩa là các h p âm này ñư c c t lên cùng m t lúc.
+ Các nhóm phát âm có âm ng n, không ngân lâu như: Piano, Marimba…
thì thư ng dùng nh ng hình th c tr i d u, có nghĩa là các h p âm này ñư c c t lên
th t t d u này ñ n d u kia, t dư i lên trên và ngư c l i.
+ Các nhóm phát âm có âm v a có th ngân lâu, v a có th ng n như: violin, trumpet,
guitar… tùy theo kĩ thu t s d ng mà dùng nh ng hòa thanh r p d u ho c tr i d u.
1. Luy n t p các h p âm r p d u:
+ Chúng ta c g ng th c t p và chú ý các h p âm ph i ñư c móc n i li n b c
(công vi c này ñòi h i chúng ta ph i quen v i các th ñ o c a h p âm).
+ Sau ñây là vài ví d d a trên h p âm ñô trư ng và m u liên k t (các b n nên t p
nh ng bài này):
+ Khi th c hi n các bài ñ m h p âm r p d u, chúng ta có th linh h at b b t n t trong
h p âm nào ñó, lúc y ta vô tình t o ra nh ng hòa thanh, ho c các bè ph nghe thú v hơn.
+ ð làm quen v i nh ng móc n i li n b c, và nh ng h p âm ñ o, chúng ta hãy
th c t p nh ng bài t p 24
v i tay ph i sau:
1/ G - C - D7 – G.
2/ G – Bm – Em – C – Am – D7 – G.
3/ Am – Dm – G – C – F – Dm – E7 – Am.
4/ F – Dm – Bb – C7 – F.
5/ Dm – F – C – Dm.
6/ D – A – Bm – F#m – G – D – G – A .
24
Các h p âm ñư c móc n i trong bài t p này thư ng là nh ng m u thông d ng ñ chúng ta s an câu
d o ho c gian t u sau này, nên các b n c n luy n t p nhi u càng t t.

Trang 17
• Các bài t p sau bu c chúng ta nên th c t p v a ñàn h p âm tay ph i v a hòa
ñ m r p d u tay trái, có th hát theo ho c nh ngư i khác hát cho ph n th c t p
linh h at và h ng thú hơn.

Trang 18

Trang 19
2/ Luy n t p các hòa thanh tr i d u :
+ Tùy theo các l ai nh p, tính ch t c a nh p mà ta có nhi u cách tr i d u khác nhau.
+ Các cách tr i d u trong cùng m t lo i nh p thì cũng vô vàn ki u m u.
+ Nhưng trong ñ m ñàn chúng ta nên có s ñ ng nh t trong thay ñ i ki u tr i
d u,(thay ñ i ki u ñ m khi ñ an nh c thay ñ i, ho c ý nh c thay ñ i) tránh tình tr ng r i
trong lúc ñ m.
+ Sau ñây là vài ví d , vài m u tr i d u các nh p 3/4 , 2/4, 6/8… (th hi n C )

Trang 20
+ Bây gi chúng ta có th áp d ng các bài t p ñ m b ng cách tr i d u và ph i h p:

Trang 21

Trang 22

Trang 23
+ Ngoài ra chúng ta cũng áp d ng các m u ñ m ti t t u, tương ng v i ph n ñ m
t ñ ng và phù h p v i ñi u nh c ñó, chú ý ph i dùng âm s c ñúng v i t ng trư ng h p.
+ Các lo i hình ti t t u trên tương ng v i s ch nh p và các ñi u nh c ph thông như:
2/4 : disco, country, march, polka, techno…và các ñi u nh p 4/4.
3/4 : waltz, vien waltz….
4/4 : pop, rumba, disco, rock, swing... và các ñi u nh p 2/4.
6/8 : slow, slowrock,…
+ Ho c d a vào nhóm t c ñ :
- Ti t t u nhanh: Disco, Rock, Techno, Cha cha cha, Samba…
- Ti t t u v a: pop, swing medium, rumba, Reggae …
- Ti t t u ch m Slow, Slowwaltz, 16 beatballade…

Trang 24
Th c hành n i câu
+ Trong m t ca khúc chúng ta nh n th y cu i m t ño n nh c, m t câu nh c
thư ng có nh ng d u ngân dài, ho c d u ngh , lúc ñó chúng ta s th c hi n m t chu i
các d u nh c g i là “n i câu”.
+ M c ñích c a ño n nh c n i câu t o thêm ph n hoa mĩ, làm ñ y, l p kín kho ng
tr ng c a d u nh c kéo dài. ð ng th i n i li n câu ñó v i câu nh c sau.
+ N i câu cũng giúp ngư i hát ñ nh lư ng d dàng s nh p ph i ngân (ho c ngh )
m t cách t nhiên. Và hư ng d n ngư i hát b t ñ u vào câu nh c sau tho i mái, chính xác.
+ Nh ng câu n i này ñôi khi tr thành b ph n ngh thu t không th thi u trong
ca khúc ñó.
+ Có nhi u cách n i câu, thông thư ng chúng ta dùng các cách sau :
• Dùng các d u nh c chuy n hành li n b c:
+ Trích ño n Ngày ñ u tiên ñi h c.
- Chúng ta c n lưu ý n t nh c ñ u ô nh p nên n m trong các n t ch a trong h p
âm ñó 25
, ví d như h p âm G ñ u ô nh p thì n t n i câu có th b t ñ u là n t
sol,ho c si, ho c rê.
- Và n t cu i câu cũng n m trong h p âm c a câu k ti p. Chúng ta cũng linh ho t
s d ng các hình n t thay ñ i làm phong phú cho câu n i:
25
ðây là cách th c t p ñ làm quen cách n i câu, v n có r t nhi u trư ng h p không theo nguyên t c
này là nh ng trư ng h p dùng các th pháp hoa mĩ ( n t vào trư c, n t ngòai h p âm, n t nh n…)

Trang 25
+ Trích ño n Trái ñ t này c a chúng mình:
• Th c hi n vi c tr i d u ñ n i câu:
- Trích ño n:
+ Chúng ta cũng k t h p nhi u cách cho phong phú, nhưng ph i ñ m b o tính ñ ng
nh t, không làm “r i” tinh th n c a ca khúc.

Trang 26
• Di n l i câu nh c 26
, ph ng di n 27
, làm câu n i :
- Trích ño n Em yêu trư ng em :
Ho c :
+ Chúng ta c g ng luy n t p và l a ch n nhi u câu khác nhau, t o thói quen và
ph n x t t cho các bài t p sau này.
+ Xét v phương di n sáng tác, chúng ta c g ng dùng nhi u cách, nhi u bình di n
khác nhau nhưng ph i có tính ñ ng nh t v ý nh c, nh p ñi u và dòng ca.
+ Và quan tr ng không kém là chúng ta ph i s lí ñúng nh c c 28
, âm s c 29
,
âm v c nh c c 30
ñ n i câu.
26
N i câu theo ki u này th hi n ñư c s ñ ng nh t c a ca khúc, ñơn gi n nhưng hi u qu .
Th hi n s ñ i ñáp gi a gi ng ca và màu s c nh c c .
27
Variation: phát tri n nhi u cách t m t nh c ñ .

Trang 27
• Th c t p các bài t p n i câu:
28
Instrument
29
Timbre (music and phonetics), thu t ng trên ñàn: Tone ho c Voice.
30
Register . Chúng tôi s sơ lư c ng n g n các l ai nh c c và tính năng các trang sau.

Trang 28
+ ðây là m t s bài m u minh h a cho ph n th c hành n i câu, ñ m h p âm r p
d u, tr i d u, ñ m ti t t u…
+ Chúng ta tr n ñi u, sau ñó luy n t p theo dòng 2 (tay trái b m h p âm, tay ph i
ñàn theo ti t t u và n i câu theo bài so n).31
31
Chúng ta luôn chú ý l a ch n nh c c phù h p v i vi c r p d u ho c tr i d u…

Trang 29

Trang 30

Trang 31
Sơ lư c tính năng nh c c thư ng dùng: 32
* H dây - kéo vĩ ( strings - archi): G m có các l ai như : Violin, Viola, Cello, Contrabass.
+ VIOLIN: - âm v c cao nghe réo r c, ai oán, s c bén..33
- âm v c gi a nghe êm d u, du dương, ng t ngào...
- âm v c th p nghe thì th m, tr m bu n..
- Thích h p cho vi c ñ c t u.
+ VIOLA: - Âm thanh nghe bu n, có ph nm c m c, tr m ngâm…
- nh ng n t cao nghe r t chán chư ng…
+ CELLO ( ho c violoncell) :
- Âm thanh nghe l ng sâu, ñ m m…
- nh ng n t gi a nghe quy n rũ và ng t ngào…
+ CONTRABASS : - Th m nh c a ñàn này là
ti ng tr m, nghe ñ y ñ n. Thích h p cho công vi c
làm n n ( ñi bè tr m ).
32
Chúng tôi c g ng dùng thu t ng mô t c m giác, còn tùy thu c vào c m nh n c a t ng ngư i .
33
Chúng tôi t m chia 3 khu v c có tính cách tương ñ i trên ñàn organ-keybroard.

Trang 32
+ Thu t ng STRINGS trên ñàn organ là g m nhi u ñàn dây c t lên cùng lúc(ví d
như s k t h p c a nhi u violin, cello, viola ),do nhi u kĩ thu t s d ng ñàn mà ta có
nh ng ti ng như : PIZZICATO (b t dây), TREMOLO (rung dây).
+ SYNTH 34
STRINGS : là nh c c ñư c t o ra b i công ngh ñi n t cho ra
nh ng âm thanh t ng h p mô ph ng dàn dây nghe phong phú và ña d ng.
* H ð ng ( BRASS ) : - G m các l ai như: Trombone, Trumpet, Horn, tuba..
+ TRUMPET : - âm v c cao nghe chát chúa, ñôi khi nghe vang r n, thôi thúc…
- âm v c gi a nghe oai hùng ( khi th i m nh ), ng t ngào, thu hút
(khi th i nh ), ít s d ng âm v c th p (có th s d ng ñ di n t s
khôi hài, phóng túng…).
+ TROMBONE: - Thư ng dùng âm v c gi a và th p.
- âm v c gi a nghe vang d i,
huy hoàng (khi th i m nh),
nghe ñ y ñ n, êm ñ m (khi
th i nh ).
- Âm v c th p nghe u t i,
th ng thi t (khi th i nh ),
nghe d t n, d a n t (khi
th i m nh).
+ HORN :
- âm v c gi a nghe ñ y ñ n, tròn trĩnh…,
ñôi khi ng t ngào, lãng m n…
- th c hi n n t ngân dài nghe màu nhi m,
hi n hòa… n t ng n nghe như ti ng kèn
săn kêu g i...
- Th i m nh và nhanh t o c m giác lo s ,
gi n d … th i nh l i t o s bu n phi n,
não n , than khóc..
34
Nh c c t ng h p SYNTHESIZER.

Trang 33
+ TUBA : - Nghe ñ y ñ n âm tr m,
v a khoan thai v a ñ m m do tính ch t
phát âm ch m so v i l ai kèn khác.
+ BRASS: Ti ng phát âm cùng lúc c a nhi u l ai kèn. Tùy theo kĩ thu t và ph i h p
các l ai kèn mà có nh ng ti ng như BRASS SECTION, BRASS ENSEMBLE… Trên
ñàn organ còn có SYNTH BRASS (brass “ñi n t ” như ñã mô t trên ).
* B g ( Legni – Woodwind )35
: G m các l ai FLUTE, OBOE, PICCOLO,
HORN, CLARINET, FAGOTTO 36
…
+ FLUTE : - ðây là nh c c sáo có âm v c r ng, ña d ng , s lí các ño n nh c
nhanh r t t t, luy n láy thích h p v i dân ca .
- âm v c cao nghe réo r c , rõ ràng th u su t , trong tr o…
- Âm v c gi a nghe êm ái , du dương…
- Âm v c th p nghe m u nhi m , tôn nghiêm ..
35
Căn c vào v t li u ch t o các nh c c này b ng g , nhưng th c t hi n nay cũng dùng các ch t li u
khác mà v n ñ t hi u qu v ch t lư ng âm thanh.
36
Còn ñư c g i là BASSOON.

Trang 34
+ OBOE :
- Âm v c t th p ñ n cao ñ cho m t màu s c êm ñ m , lã lư t… thích h p v i
nh ng ño n nh c g i c m , uy n chuy n, tha thư t.
- ðôi khi di n t s th m thi t, bâng khuâng…
+ PICCOLO : - Âm v c cao nghe chói tai …
- Âm v c gi a nghe r c r , n i b t
(khi th i m nh).
- Âm v c th p nghe u o i…
- Thích h p v i nh ng quãng nh c
nhanh và l lư t.
+ FAGOTTO : Th
m nh c a nh c c
này âm v c th p,
nghe ñ y ñ n, kiêu
hùng. ðôi lúc di n t
s bi ai, bu n s u…
+ CLARINET : - Âm v c cao nghe m nh m nhưng thô thi n, thích h p v i s di n
t s chát chúa, thét gào, ho ng s …
- Âm v c gi a nghe êm ñ m, d u dàng, ngây thơ, say ñ m…
- Âm v c th p nghe bu n phi n, bi th m, kinh s (th i m nh),
tôn nghiêm (th i nh ).
+ ENGLISH HORN :
- Âm thanh có ñ c tính như oboe,
nhưng phát huy nh ng âm tr m
- Di n t s n ng n , bu n chán …

Trang 35
* H GUITAR: T guitar thông thư ng (còn g i Tây ban c m )37
, nh c c này phát
tri n theo các trào lưu âm nh c và ñư c s d ng phong phú theo t ng tính năng c a nó:
+ Tùy theo tính năng, vai trò trong Dàn nh c nên “h ”
guitar ñư c s d ng ña d ng .
+ BASS GUITAR: Cái tên cũng cho ta th y ñàn này ho t
ñ ng âm v c th p, âm thanh nghe ñ y ñ n, thư ng mang
nhi m v gi n n , ñôi khi ñ c di n m t ño n ng n nghe
r t thú v .
+ Các lo i guitar v i ch t li u
khác nhau và thi t b ph tr âm
thanh khác nhau 38
: STEEL
GUITAR (dây kim l ai). NYLON GUITAR (dây nh a).
JAZZ GUITAR, CLEAN GUITAR, MUTE GUITAR (s
d ng b khu ch ñ i âm thanh39
, … DISTORTION,
OVERDRIVE, FEEDBACK (s d ng v i thi t b ngoài).
Các âm v c ñ u nghe phong phú, di n ñ t ñư c m i tr ng
thái tình c m: Vui, bu n, ph n kh i, u t c, thanh th n,
thúc d c, v i vã, khoan thai…
37
ð t tên theo xu t x c a ñàn Tây ban nha.
38
EFFECT
39
Amplifier , Power amplifier.

Trang 36
* H SAXOPHONE: G m các lo i như: Soprano, Alto, Tenor, Baritone, …
+ Âm thanh Saxophone nghe g n gi ng ti ng ngư i hơn các lo i kèn khác.
+ Ti ng kèn c t lên nghe y u ñi u , quy n rũ…
+ Âm v c ñ t trưng và th m nh di n t phù h p v i tên g i c a các lo i kèn này,40
40
Tên g i Soprano tương ng v i gi ng cao ( khi s d ng organ - keyboard thì chú ý các âm v c này
thì nghe r t ñ p.). Th t gi ng cao ñ n th p: SOPRANO – ALTO – TENOR – BARITONE.
Tenor
Baritone
Soprano
Alto

Trang 37
* Nh c c ñàn phím và các nh c c khác:
Grand Piano.
Piano upright.
Melodion.

Trang 38
Accordeon Hamonica
Mandoline Harp
* Các nh c c GÕ ( DRUM – PERCUSION ) :

Trang 39
Timpani
Xilophone.
* Nh c d o ñ u 41
+ H u h t, khi th c hi n ñ m ñàn cho ca khúc, chúng ta thư ng b t ñ u b ng m t
câu nh c, m t ño n nh c, g i là ño n nh c m ñ u, ho c khúc nh c d o ñ u.
+ Nh c d o ñ u có ý nghĩa giúp ngư i hát l y ñư c gi ng, cung nh c m t cách
d dàng, ñ ng th i xác ñ nh ñư c t c ñ nhanh ch m, nh p ñi u c a ca khúc.
+ Nh c m ñ u có th là vài n t nh c, có khi là m t hòa thanh c t lên, và có khi là
m t ño n nh c xúc tích ng n g n, cho ta th y công vi c làm nên khúc d o ñ u r t quan
tr ng, phong phú và có th làm cho ñ an nh c ñó tr thành y u t ngh thu t c a ca
khúc, ñáp ng m c ñích v a giúp ngư i hát d dàng, v a là thành ph n ngh thu t c a
ca khúc.
+ ð i v i âm nh c m m non, khúc d o ñ u r t quan tr ng vì tính xác th c và s g n
gũi v i ch t li u dân ca mà các ñ an nh c d o trong ñàn organ không th có ñư c,
ho c không phù h p.
+ Có nhi u cách ñ th c hi n khúc nh c d o ñ u: d a vào phiên khúc, d a vào ñi p khúc,
d a vào các nhóm hòa thanh m u, d a vào các ý nh c, d a vào hòa thanh c a ca khúc,
th c hi n s tương ph n… và sau ñây là vài cách áp d ng ñ th c hi n khúc nh c d o ñ u:
41
Introduction

Trang 40
D a vào Phiên khúc:
- Th c hi n ngay câu nh c ñ u tiên nhưng có bi n c i ñôi chút b ng d u hoa mĩ 42
.
- S v n d ng các n t n i li n m t quãng nh c t o s êm ñ m, trong sáng, nh
nhàng, thanh thoát (ñánh d u vuông). Và các n t lư n lên, lư n xu ng (n t
thêu) cho c m giác duyên dáng, o l . Giúp cho ph n bi n c i câu d o thêm ña
d ng, phong phú. (ñánh d u tròn).
42
Xem l i lí thuy t v các n t nh c hoa mĩ ( ornament).

Trang 41
D a vào ñi p khúc:
- Công vi c so n khúc d o ñ u cũng v n d ng các n t hoa mĩ , và th c hi n ph ng
di n, tuy nhiên v i các ca khúc dành cho l a tu i m m non thư ng là m t ño n ñơn
nên ta có th d a vào vài câu cu i ñ t o khúc d o:
- Hình th c s an nh c d o như trên là m t cách v a thay ñ i ti t t u, v a dùng d u
lư n. (câu nh c b t ñ u t : b y chim…t i trư ng).
- Hình th c “d a vào” như trên là ki u ph bi n nh t , vì “s n ph m” t o ra có tính
ñ ng nh t v i ca khúc, d vào nh p và gi ng cho ngư i hát.
- V i cách bi n c i câu nh c 43
t o ti n ñ cho ta ng u h ng44
và bay b ng sau này.
D a vào các m u âm (s k t n i các h p âm có s n).
+ V i cách s an này ñòi h i chúng ta ng u h ng và y u t ñ ph n d o hay là kĩ
thu t ngón ñiêu luy n k t h p v i tư duy ñ ng nh t v i ca khúc.
+ S k t h p các m u âm nghĩa là k t n i các b c trong âm ch c a ca khúc.
+ Vì là ng u h ng nên có vô vàn cách bi n t u: nhanh, ch m, khoan thai, v i vã…
là do cách bi n hóa ti t t u và s d ng âm s c nh c c .
+ Sau ñây là m t s m u âm thư ng dùng ñư c minh h a theo B c (kèm theo ví d
th C và Am ).
1/ I - IV - V7 – I . ( C – F – G7 – C ) . ( Am – Dm – E7 – Am ) .
2/ I – III – IV – V7 . ( C - Em – F – G7 ) . ( Am – C – Dm – E7 ) .
3/ I – II – IV – V7 . ( C – Dm – F – G7 ) .
4/ I – VI – IV – V7. ( C – Am – F – G7 ) . ( Am – F – Dm – G7 ).
5/ I – V – VI – III – IV – I – IV – V – I . ( C – G – Am – Em – F – C – F – G – Am).
6/ I – IV – VII – III – VI – IV – V7 . ( Am – Dm – G – C – F – Dm – E7 – Am).
43
Bi n t u :Variation .
44
Improvised. Và t o ñư c Khúc tùy h ng : Fantasia.

Trang 42
+ C n chú ý các h p âm m u ph i g n v i hòa thanh c a ca khúc, ñ khi ng t u ta
có th lư t qua vài câu nh c c a ca khúc giúp ngư i hát d vào giai ñi u hơn.
+ Sau ñây là vài ñ an d o ñ u cho bài Ngày ñ u tiên ñi h c, gi ng C v i các m u âm
khác nhau:
1/ m u C- Am – F – G7 : ta có th d o quay l i l n 2 v i câu bi n t u khác.
2/ M u C – Em – F – G7 .
3/ V i gi ng khác ( b khóa 1#, 2# , 1b , 2b…. ) ta cũng d a vào các b c m u
như trên ( ch c n d ch cung t ng h p âm , công vi c này nên làm nhi u ñ
chúng ta quen d n và ph n x t t khi s lí ñ m ñàn ).

Trang 43
4/ ð c bi t các n t nh c bi n t u trong ca khúc dân ca 45
, chúng ta c n chú ý ñ n
thang âm 46
ñ c trưng c a t ng vùng, mi n. Khi ñó câu d o s g n gũi và ñúng v i
ch t li u 47
v i ca khúc ñó.
Và nhi u cách ñ th c hi n khúc d o ñ u:48
+ Có th ch trình bày công th c ñ m (cho các ñi u nh c ñ t trưng như: slow,
boston, tango, bolero….) ñơn gi n v i nh c c piano, ho c guitar…
+ S d ng nh ng hòa thanh ñ c bi t trong ca khúc.
+ Ho c tri n khai m t ý nh c ñ c bi t nào ñó trong ca khúc.
+ Trình bày hòa âm tương ph n ( t trư ng sang th và ngư c l i ).
+ Ch trình bày nh p ñi u ñ c bi t c a ca khúc…
- ðo n d o ñ u có th th c hi n dài hay ng n tùy vào chúng ta, mi n là t i ñư c
m c ñích d n ñư ng cho ngư i hát, có th g n gàng xúc tích, có th dài hơn
nhưng là ñ y ch t ngh thu t b sung cho ca khúc.
- Các v n ñ trên v n thư ng “xu t hi n” và th hi n do nhi u Nh c sĩ tài năng,
nhi u Nh c công tài năng. Chúng ta nên thư ng xuyên nghe nh c và tìm hi u
thêm nh ng ñ an d o c a nhi u th lo i ca khúc. Và t l a ch n cho mình
nh ng câu nh c phù h p v i tinh th n ph c v tr thơ.
* ðo n gian t u (d o gi a).
+ Thư ng thì các ñ an nh c d o ñư c th hi n sau khi k t thúc m t ca khúc và
chúng ta mu n quay l i ñ hát ca khúc ñó thêm l n n a.
+ Tinh th n c a ño n nh c này thư ng v n d ng các th pháp như so n câu d o ñ u,
nhưng có th bi n t u ñôi chút, ho c k t h p nhi u cách trong m t ca khúc.
+ Ví d như ta có th gian t u ph n phiên khúc ñ khi vào l i s hát ph n ñi p khúc,
ho c ngư c l i.
+ Có khi ph n gian t u ch th c hi n trên m t hòa thanh duy nh t, ho c hai hòa
thanh, khi y ph n kĩ thu t ngón ta c n ph i th t s ñiêu luy n, và khúc bi n t u th t s
bay b ng.
45
Folk song.
46
Scale.
47
Ch t li u dân ca Vi t Nam (B c b , nam b , Mi n trung ..) thư ng dùng thang âm Ngũ cung
(pentatonic).
48
Các ph n này có tính cách g i í , chúng ta có th th c hành khi làm khúc d o.

Trang 44
* ðo n k t thúc.
+ Là m t ño n nh c ng n có th là nh c l i dư âm c a ý nh c.
+ Tùy theo s tư ng tư ng c a chúng ta ñ cho câu nh c b ng lên trư c khi k t
thúc, ho c k t nh d n.49
ho c thay ñ i nh p ñ 50
k t ch m d n .
• Các bài t p th c hi n câu d o ñ u:
49
Fade out.
50
Tempo.

Trang 45
Thay l i k t
ð t ng k t th c hi n các ph n ñ m ñàn cho m t ca khúc chúng ta hãy th c hành theo
các trình t như b c c c a t p sách này, và luôn nh r ng “TH C HÀNH” là v n ñ
c n thi t nh t giúp cho ta hòan thành nghi p v c a mình . Và ph n quan tr ng không
kém là chúng ta luôn trau d i k thu t ngón, kĩ năng sáng tác, hòa âm, l ng nghe h c
h i các tác ph m kinh ñi n ,m u m c, tìm hi u không ng ng th gi i bao la c a âm
nh c (nh t là âm nh c dành cho l a tu i M m Nom ).
Ban biên t p chúng tôi luôn mong mu n ñem l i m t s gì ñó ñ ñóng góp nh nhoi
trong công vi c giáo d c âm nh c m m non. Và c g ng ngày càng hòan t t t t ñ p
hơn trong công vi c c a mình.
Ban biên t p

Trang 46
Tài li u tham kh o
+ Thu t ng âm nh c Anh - ð c - Vi t (Nguy n Bách, Nxb Âm nh c).
+ Hòa Âm (Nguy n Bách, Nxb TR ).
+ Ph i khí cho dàn nh c và ban nh c nh (B.Kianop & X.Vaxkrexemxki,
Nxb Văn Hóa).
+ B n ñ m ñàn (Ti n Dũng ).
+ Hòa âm hoa mĩ (Ti n Dũng).
+ Sách giáo khoa ph c ñi u (S.Grigoriev, d ch gi PGS-PTS N.Xinh, Nh c vi n
Hà N i).
+ 200 bài th c hành Organ và Piano nh c M m Non (Th S Thân tr ng Qu c,
Ns Tr n minh Phương ).
Website: http://amnhacbinhminh.com

Trang 47
M c l c
L i gi i thi u ...................................................... Error! Bookmark not defined.
L i m ñ u ......................................................... Error! Bookmark not defined.
Hi u th nào là ñ m ñàn cho m t ca khúc? ...........................................5.
Nh ng bư c chu n b cho ph n ñ m ñàn ........................................... 5.
ð t h p âm cho m t ca khúc....................Error! Bookmark not defined. 6.
- Xác ñ nh b khóa ...................................... 6Error! Bookmark not defined.
- Xác ñ nh n t cu i c a ca khúc .................................................................... 7.
- H p âm ba chính ........................................................................................ 7.
- H p âm ba ph ......................................................................................... 11.
Ph h a n n nh c b ng tay ph i........................................................... 16.
- Luy n t p các h p âm r p d u .................................................................. 16.
- Luy n t p các hòa thanh tr i d u .............................................................. 19.
- M t s m u ñ m căn b n ............................. Error! Bookmark not defined.
Th c hành n i câu .....................................Error! Bookmark not defined.
- Dùng các d u chuy n hành li n b c ......................................................... 24.
- Th c hi n tr i d u ñ n i câu ................................................................... 25.
- Di n l i câu nh c ..................................................................................... 26.
Sơ lư c tính năng nh c c thư ng dùng: ............ Error! Bookmark not
defined.
- B dây ...................................................................................................... 31
- B ð ng .................................................................................................... 32
- B G ........................................................................................................ 33
- H Guitar .................................................................................................. 35
- H Saxophone ........................................................................................... 36
- Nh c c ñàn phím ...................................................................................... 37
- Các nh c c gõ .......................................................................................... 38
Nh c d o ñ u ...........................................................................................39
- D a vào phiên khúc ................................................................................... 40
- D a vào ñi p khúc ..................................................................................... 41
- D a vào các m u âm ................................................................................. 41
- Và nhi u cách khác .................................................................................... 43
ðo n gian t u (d o gi a) ............................Error! Bookmark not defined.
ðo n k t thúc . ............................................Error! Bookmark not defined.
Thay l i k t ................................................................................................... 45.
Tài li u tham kh o ....................................................................................... 46.

Giáo trình thực hành học đệm hát đàn organ

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (20)

En vedette

En vedette (17)

Similaire à Giáo trình thực hành học đệm hát đàn organ

Similaire à Giáo trình thực hành học đệm hát đàn organ (20)

Dernier

Dernier (20)

Giáo trình thực hành học đệm hát đàn organ