SOA Gerçekleri
•Download as PPTX, PDF•
3 likes•53,372 views
Servis Yönelimli Mimari' nin kısa tanımı.
Recommended
More Related Content
Similar to SOA Gerçekleri
Similar to SOA Gerçekleri (20)
More from Burak Selim Şenyurt
More from Burak Selim Şenyurt (20)
SOA Gerçekleri
- 2. Burak Selim Şenyurt Kıdemli Yazılım Danışmanı – ING Bank www.buraksenyurt.com selim@buraksenyurt.com
- 3. Bir Varmış Bir Yokmuş
- 4. SOA GERÇEKLERİ Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.com
- 5. SOA GERÇEKLERİ Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.com HR Modülü Asp.Net MVC Üretim Modülü C, Assembly Rapor Modülü SQL, Oracle, NoSQL BMPX Tibco Doküman Yönetim Sharepoint AR-GE Modülü C, Assembly Dış Ağ SOA Motor Company Yazılım Departmanının Uğraştığı Modüller/ Domainler Yan Sanayi A System Alpha Yan Sanayi B System Beta Mobil Saha Ekibi Android, iOS SOA Bank İş Modelleri Süreçleri
- 6. Genel Tanım SOA, servis olarak adlandırılan, gevşek bağlı (Loosely Coupled), iri taneli (Coarse Grained) ve özerk(Autonoums) yapıdaki bileşenlere dayalı dağıtık sistemlerin geliştirilmesi için kullanılan mimari bir stildir. Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.com Zaten SOA' nın Architecture kelimesi bunun bir mimari yaklaşım olmasından dolayıdır. SOA GERÇEKLERİ
- 7. Coarse-Grained Derken Objects Components Services Less Business Value More Business Value Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.comSOA GERÇEKLERİ Fine-Grained Coarse-Grained
- 8. Coarse-Grained Derken Service OmegaService Alpha object component interface
- 9. Coarse-Grained Derken İş Süreci Uzmanları IT Uzmanları Coarse-Grained Services Fine-Grained Services Existing-Computer Assets Applications Business Processes Interfaces / Contracts
- 10. Service Servisler SOA’nın en temel ve önemli üyesidir. Bir servis çoğunlukla ayrık bir iş fonksiyonelliği sunar. Policies (İlkeler) Bir servisin tüketicileri tarafından kullanılabilmesi için kısıtlar ve terimler tanımlar. Security, Auditing, SLAs vb Policy içerisinde yer alan dinamik özelliklerdir. EndPoints Bir URI(Uniform Resource Identifier) dir. Servisin bulunduğu adrestir. Endpoint’ ler sözleşmeleri sunar. Contracts (Sözleşmeler) Servis tarafından desteklenen mesajların tümü, bir sözleşme ile sunulur. Messages (Mesajlar) SOA içindeki iletişim birimidir. REST(Representational State Transfer), SOAP(Simple Object Access Protocol), JMS(Java Messaging Service) vb türleri vardır. Service Consumer (Tüketici) Servisler ile mesajlaşma yoluyla iletişime geçen bileşenlerdir. Başka bir uygulama veya servis olabilir. Temel Bileşenler Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.comSOA GERÇEKLERİ
- 11. Service Policies (İlkeler) Üzerine geliştirilir EndPoints Sunar Sunar Contracts (Sözleşmeler) Tanımlar Messages (Mesajlar) Bağlı kalır Service Consumer (Tüketici) Bağlanır Bileşenler Arası İlişkiler Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.comSOA GERÇEKLERİ
- 12. SOA Neyi Çözer? SOA dağıtık yazılım sistemlerinin kalitesini arttırma noktasında pek çok mimari kritere sahiptir. ◦ Yeniden kullanılabilirlik(Reusability), ◦ Uyumluluk (Adaptability) ◦ Bakım Yeteneği (Maintainability) ◦ Bağımlılıkları Azaltma (Loose Coupling) ◦ Façade vb… ◦ Özerklik ◦ Heterojenlik SOA özellikle Point-To-Point entegrasyon yapan sistemlerdeki bağımlılıkları ortadan kaldıracak çözümleri içerir. Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.comSOA GERÇEKLERİ
- 13. ETL Extract, Transform, Load. DB’ler arası Entegrasyondur. Farklı araçları da vardır. Online Uygulamalar arası TCP veya HTTP bazlı yapılır. File-Based Veri, uygulamalar arası dosya sistemi üzerinden taşınır. Doğrudan DB Uygulamalardan DB’ ye doğrudan erişim söz konusudur. Point to Point Entegrasyonlar İyi tasarlanmış bir SOA, Point-to-Point yaklaşımlar yerine çeşitli tipte tüketicilerce kullanılabilecek, daha genel çerçevede düşünülmüş arayüzler(Interfaces) sunar. Point to Point Demişken… Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.comSOA GERÇEKLERİ
- 14. Kampanyalar Krediler Ürünler Müşteriler ABC XYZ IT'nin değişen iş süreçlerine kolay bir şekilde adapte olamayışı ve bunun sonucu olarak işin çevik anlamda ilerleyemeyişidir. SOA, IT ile iş birimi arasındaki boy farkını eşitlemek için bir yol sunar. Temel Sorun Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.comSOA GERÇEKLERİ
- 15. İş Faydası SOA Bunu Nasıl Sağlar? İş birimi için operasyon maliyetleri düşüktür. Servisler özerk tasarlanır. (Autonomy özelliği) Service Level Aggrements uyumluluğunu sağlamak ve entegrasyon kolaydır. Endüstriyel olarak standartlaşmış ilkeleri(Policies) önerir. İş süreçlerindeki değişikliklere kolayca adapte olunur ve pazara yeni iş fonksiyonelliklerini hızla sunabilme imkanı vardır. Çünkü bileşenlerin(Components) bakımı ve değişimi kolaydır. Yeni sistemlere az eforla bağlanmak mümkündür. İş ortağı firmalarla entegrasyon daha kolaydır. Çünkü Endüstri standartlarına uyan servis arayüzleri(Contracts) söz konusudur. İş Birimi Açısından SOA’nın Faydası Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.comSOA GERÇEKLERİ
- 16. Mimar Paydaşlar 3ncü Şahıslar Hissedarlar Teknik Topluluklar (Communities) Kısıtlar Kalite Kriterleri Teknoloji Kullanır Mimari Çıktı Üretir Patterns/ Anti Patterns Prensipler Mimarın Yükü Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.comSOA GERÇEKLERİ
- 17. Service Montior Service Watchdog Service Instance Service Host Active Service Identity Provider Secured InfrastructureService Firewall Edge Component Virtual Endpoint Aggregated Reporting Service Bus Client/Server/ Service Composite Frontend Saga Reservation Workflowdize Orchestration Transactional Service Parallel Pipeline Gridable Service Decoupled Invocation Request/ Reply Request/ Reaction Secured Message Inversion Of Communications Foundation Structural Patterns Performance Scalability Availability Patterns Security, Manageability Patterns Message Exchange Patterns Service Consumers Patterns Service Integration Patterns monitors exposed at partof Supports orchestrates implements SOA Desenleri SOA GERÇEKTEN NEDİR? Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.com
- 18. Service Host LifecycleConfiguration Wiring Administration Environment Endpoint Contract Service Soru : Her bir servis için bileşenleri(Components) kolayca bağlayabilmenin, dinleyicileri(Listener) basitçe devreye alabilmenin, sıradan işlermiş gibi konfigurasyon ayarları yapabilmenin bir yolu var mıdır? Çözüm : Konfigurasyon değerlerini kolayca ayarlayabilecek, bileşen bağlama veya servis kurulumu gibi işleri icra edebilecek, konteynır(Container) rolünü üstlenen genel bir Service Host bileşeni veya framework yazmak. Service Host Pattern Tanım: Service Host, servislerin konfigure edilebilmesi ve dış ortamlara bağlanabilmesi işlerini üstlenen bir konteynırdır(Container). Kalite Nitelikleri : • Yeniden Kullanılabilirlik (Reusability) • Taşınabilirlik(Portability) Örnek Teknolojiler: • Microsoft AppFabric, • Fuse ESB, • Spring, • PicoContainer Desen Kartları Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.comSOA GERÇEKLERİ
- 19. Kaynaklar Burak Selim Şenyurt – www.buraksenyurt.comSOA GERÇEKLERİ
- 20. Burak Selim Şenyurt Kıdemli Yazılım Danışmanı – ING Bank www.buraksenyurt.com selim@buraksenyurt.com
Editor's Notes
- Destekleyici Makale : http://www.buraksenyurt.com/post/SOA-Nedir.aspx
- Burada servis dünyasına olan gereksinimleri vurgulayan kısa bir hikaye anlatılır.
- Burada servis dünyasına olan gereksinimleri vurgulayan kısa bir hikaye anlatılır.
- Her bir servis(Service) sözleşmeler(Contracts) yoluyla iş süreçleri ve bunlara bağlı davranışlar sunar ki bu sözleşmeler keşfedilebilir EndPoint' ler üzerinden taşınabilecek mesajları(Messages) tanımlarlar. Bir servisin davranışı(Behavior), endüstriyel anlamda standartlaşmış çeşitli ilkeler(Policies) ile uyumlu olmak zorundadır. Servisleri tüketen taraflar(Service Consumers) ise, sözleşmeler ve mesajlar yoluyla tanımlanmış iş fonksiyonelliklerine(Business Functions) ulaşmaktadır.
- Yeniden Kullanılabilirlik : Servislerin birden fazla kullanıcı veya uygulamaya ulaşmasını sağlamada önemli rol oynar. Bir iş fonksiyonelliğini servisleştirerek n sayıda uygulamanın/istemcinin kullanımına açabiliriz. Loose Coupling : Servislerin diğer sistemlere şema ve sözleşmeler aracılığı ile bağlanabilme özgürlüğü. Özerklik : Her servisin kendi işinden sorumlu olması ve sadece o işi yapması. Façade : Karmaşık yapıların servisler aracılığı ile daha basit arayüzler üzerinden sunulabilmesi. Heterojenlik : Farklı teknolojilere sahip sistemlerin kolayca bağlanabilmesi.
- Öncelike SOA' nın dağıtık yazılım sistemlerinin kalitesini arttırma noktasında pek çok mimari kritere sahip olduğunu söylememiz gerekir. Yeniden kullanılabilirlik(Reusability), Uyumluluk(Adaptability) ve Bakım Yeteneği(Maintainability) bunlardan bir kaçıdır. Ancak en önemlisi SOA' nın özellikle Point-To-Pointentegrasyon yapan sistemlerdeki bağımlılıkları ortadan kaldıracak çözümleri içermesidir. Pek çok büyük sistem zamanla iş birimden gelen istekler doğrultusunda büyür ve genişler. Bir süre sonra bu sistemler arasında veri paylaşımı yapılması gerekebilir. Bu, çok doğal olarak iş sahibi birimlerin ihtiyaçlarından doğar. Dolayısıyla sistemler arası veri paylaşımı üzerine çeşitli entegrasyonlar gerekir. EğerPoint-to-Point gibi yaklaşımlar benimsenirse, sistemler arası entegrasyon giderek karmaşıklaşır. Tekrar edilen fonksiyonellikler/modüller çoğalır. Bakım ve dağıtım gibi operasyonlar giderek zorlaşır. Sistemin yeni nesil gelişimi de olumsuz yönde etkilenir. Stovepipe olarak adlandırılan bu sistemlerde olayın çıkış noktası aslında az çok bellidir. Her departman kendi sistemini inşa ederken, bu sistemleri kullananların bazı ihtiyaçlarının diğer sistemlerde olabileceğini önceden kestirmez/düşünmez. Çözüm için Point-to-Point entegrasyonlar yapılmaya başlanır. Bu yaklaşıma iten pek çok sebep vardır. Planlama yetersizliği, doğru bir süreç sisteminin seçilmemiş olması vb... Stovepipe System : Tek bir authentication fonksiyonelliğinin kurumun tüm sistemlerinde ortak kullanımı yerine, birbirleri ile iletişimde olma ihtimali bulunan bu sistemlerin kendi authentication fonksiyonelliklerine sahip olması olarak örneklenebilir. Stovepipe sistemler aynı zamanda bir anti-pattern olarak değerlendirilir. Buna göre SOA' nın makarna haline gelmiş Stovepipe tadındaki sistemlerdekinin aksine daha disipline edilmiş bir iletişim mekanizması sunduğunu ifade edebiliriz. SOA, endüstriyel anlamda standartlaştırılmış sözleşmeleri temel aldığından, sistemleri platform bağımsız ele alabilir/düşünebilir. Yani farklı platformlar, uygulamalar ve servisler için daha saydam bir iletişim mümkündür. Güvenlik(Security) ve bakım(Maintaining) gibi bazı farklı bakış açıları, SOA için konfigure edilebilir kavramlardır. Bu esneklik ilke tabanlı(Policy Based) olmaktan kaynaklanır ve bakım ile adapte edilebilirliği en üst seviyede kolaylaştırır. Bunun doğal sonucu olarak bir takım sorumlulukların geliştirme takımlarından sistem operasyon gibi IT taraflarına alınması da mümkün hale gelmektedir. Bu, organizasyonel anlamda sorumlulukların dağıtımı olarak düşünülebilir.
- Aslında tüm bu yazılanları bir kenara bırakırsak temel sorun şudur : IT'nin değişen iş süreçlerine kolay bir şekilde adapte olamayışı ve bunun sonucu olarak işin çevik anlamda ilerleyemeyişidir. SOA, IT ile iş birimi arasındaki boy farkını eşitlemek için bir yol sunar. Aynen aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi...
- Mimar teknolojiyi kullanır. Ancak teknik toplulukların veya standart koyucuların belirlediği bir takım prensip ve desenleri de baz alır. Bu noktada bir takım anti-pattern' lerin oluşumu da söz konusudur. Diğer yandan organizasyonel açıdan bakıldığında işin içerisine dahil olan paydaşlar da vardır. Bu paydaşlar pek tabi çeşitli kalite kriterlerini işin içerisine dahil eder ve bazı kıstasları(Constraints) belirlerler. Mimar tüm bu girdileri harmanlayarak mimariyi üretmeye çalışır.
- SOA' ya dayalı bir sistemi veya sistemler bütününü inşa etmek kolay değildir. Problemlerden birisi degüvenlik(Security), ölçeklenebilirlik(Scalability), performans(Performance),kullanılabilirlik(Availability) gibi kalite unsurlarını adreslemenin zor olmasıdır. Bunlara ek olarak SOA'nın tasarlanması ve inşa edilmesi de ayrı bir derttir. Örneğin uygulama arayüzleri(User Interfaces) servislere nasıl bağlanacaktır? Mimari içindeki iş verileri nasıl gizlenecek veya dış ortamdan soyutlanacaktır? Peki bu söz konusu iş verileri nasıl merkezileşecektir? Bunlar gibi pek çok sorunun cevaplanması zordur. İşte SOA desenleri de tam bu noktada devereye girmekte ve ilgili soruların cevaplanmasında kullanılmaktadır. Desenler(Patterns) problemi ortaya koyar ve bir çözüm yolu(Solution) önerir. Aynı zamanda bu çözüm yolları uygulanırken dikkat edilmesi gereken noktaları da belirler. Bu şekli aslında bir akıl haritası olarak da ifade edebiliriz. Arnon Rotem' in SOA Patterns isimli kitabında buna benzer bir çizime yer verilmektedir. Ben desenlerin kolay ayırt edilebilmesi adına ayrıldıkları altı kategori için renklendirdim. Bu şekle bakarak aslında SOA' nın desenleri arasındaki ilişkileri de görmemiz mümkündür. Örneğin Service Host deseni, Service örneklerini host eden bir çözüm sunarken doğal olarak Service Instance deseni ile ilişkilidir. Eğer servisler arası mesajlaşmaların nasıl olması gerektiğine dair bilgi lazımsa kahverengi renkteki Message Exchange kutucuklarına bakılması yeterlidir. Bu kutucuklara bakarak diğer ana kategoriler ile olan ilişkileri görmek de kolaylaşır. Çizimdeki tüm ilişkilere bakıldığında SOA' nın Big Picture olarak tabir edebileceğimiz görüntüsünü elde edebildiğimizi özetleyebiliriz.
- SOA içerisinde oldukça fazla sayıda desen var. Bunların hepsini okumak bir yana, idrak edebilmek ve hayata geçirebilmek de çok kolay değil. Bu yüzden size tavsiyem, ilgili desenleri öğrenirken özet kartlar(post-it kıvamında) kullanmanız. Örneğin aşağıda SOA' nın en temel desenlerinden birisi olan Service Host Pattern' e ait bir takım bilgiler yer alıyor. Herşey SOA dünyasına gönderilen bir soru ile başlıyor. Daha sonra bu sorunun cevabı yazılıyor. Cevabı takiben kısa bir tanım, ilgili desenin genel bileşenlerini gösteren küçük bir çizim, teknolojik eşlenikleri(yani örneğin hangi ürünlerde görebiliriz sorusunun cevabı) ve kalite kriterleri yer almakta.