2. RÜZGAR ENERJİSİNİN TARİHSEL
GELİŞİMİ
• Yel değirmenleri uzun süre tarım ürünlerinin
öğütülmesinde kullanılmıştır.
• Avrupa'nın Ortaçağ karanlığından sıyrılıp, ekonomik
kalkınma süreci içine girmesinde önemli bir katkı
olduğu düşünülen, Romalıların terk ettikleri
madenlerin yeniden işletilmeye açılabilmesi, yel
değirmenleri vasıtasıyla, rüzgâr gücünün kullanılarak
bu maden galerilerinin diplerinde biriken suların
boşaltılması ile mümkün olmuştur. 19. yy‘ın
sonlarında ve 20. yy 'da yel değirmenleri ile kuyudan
su çekmek, elektrik elde etmek gibi uygulamalar
ortaya çıkmıştır.
3. RÜZGAR TÜRBİNİ NEDİR ?
Rüzgâr gücünü dönüştürerek, elektrik
enerjisi üreten tesis ve donanımlara "Rüzgâr
Türbini" denmektedir. Rüzgâr türbinlerinin
çalışma prensipleri,rüzgâr değirmenlerine
benzemekte, fakat çok daha teknik detaylar
içermektedir .
4.
5. RÜZGAR ÇİFTLİKLERİ NERELERDE
KURULABİLİR
Rüzgâr türbinleri veya birçok türbini bulunan
rüzgâr santralleri, uygun şartlar sunması
kaydıyla, kara içleri, deniz kıyıları ve deniz
üzerinde (açıklarında) kurulmaktadırlar.
6.
7. RÜZGAR TÜRBİNİNİN YAPISI
• Rüzgar santralının ana yapı elemanı, aerojeneratör de
denilen rüzgar türbinidir. Bir rüzgar türbini, çevredeki
engellerin rüzgarı kesemeyeceği yükseklikte bir kule, bunun
üzerine yerleştirilmiş bir gövde ve rotordan oluşur.
• Rotorlarının konumlarına (şaft eksenlerine) göre türbinler,
yatay eksenli veya düşey eksenli olurlar. Elektrik üretim
amaçlı modern rüzgar türbinlerinin çoğunluğu yatay
eksenlidir. Yatay eksenli türbinler, rüzgarın kuleyi yalamadan
rotora çarpması durumunda ileri ya da üst rüzgarlı (up-
wind), önce kuleye dokunup sonra çarka gelmesi koşulunda
geri ya da alt rüzgarlı (downwind) türbin adını alırlar.
Açıklanan makinede rüzgar enerjisi, Betz teoremi uyarınca
maksimum %59.3 teorik verimle mekanik enerjiye
çevrilebilir.
12. • Yatay eksenli rüzgâr türbinleri hem rüzgâr
yönünde hem de rüzgâra karşı yönde
çalışabilmektedir. Düşey eksenli türbinler ise
rüzgârı her yönde kabul ederler.
• Rotor haricindeki tüm bileşenler her iki rüzgâr
türbini dizaynında da aynıdır.
13. DÜŞEY EKSENLİ RÜZGAR TÜRBİNİ
Dikey eksenli makinanın şekli bir yumurta çırpıcısını andırır.
Özel yapısal avantajlarından dolayı geçmişte kullanılmakta idi.
Günümüzde modern türbinlerin çoğu yatay eksen
dizaynındadır.
14. YATAY EKSENLİ RÜZGAR TÜRBİNİNİN
AYRINTILI YAPISI
Rotor haricindeki tüm bileşenler her iki
rüzgâr türbini dizaynında da aynıdır. Bir
sonraki sayfada yatay eksenli rüzgâr türbinin
ayrıntılı yapısı verilmiştir.
16. BİR RÜZGAR ENERJİ SANTRALİNİN
TEMEL BİLEŞENLERİ
• - Kule
• - 2 veya 3 kanatlı rüzgâr türbini
• - Rüzgâr yönüne göre kanatların/türbinin yönünü ayarlayan
mekanizma
• - Mekanik dişli ünitesi
• - Elektrik jeneratörü
• - Hız sensörleri ve hız kontrol ünitesi
• - Güç-elektronik ünitesi ve kontrolü
• - Enerji depolama sistemleri(özellikle şebekeden bağımsız çalışma
için)
• - Yerel elektrik şebekesine bağlantı için transformatör, iletim hattı
ve kesici
17. RÜZGAR ENERJİSİNİN OLUMLU VE OLUMSUZ YANLARI
• Rüzgar enerjisi yerli,
• Dışa bağımlı olmayan,
• Doğal ve tükenmeyen,
• gelecekte de aynı oranda temin
edilebilecek,
• Asit yağmurlarına ve atmosferik
ısınmaya yol açmayan,
• CO2 emisyonu olmayan,
• Doğal bitki örtüsü ve insan sağlığına
olumsuz etkisi bulunmayan,
• Fosil yakıt tasarrufu sağlayan,
• Radyoaktif etkisi olmayan,
• Teknolojik gelişimi hızlı,
• Döviz kazandırıcı bir kaynaktır.
• Ayrıca kısa sürede devreye
alınabilmekte ve kısa sürede
sökülebilmektedir.
• Bunun yanısıra istihdam olanağına
sahiptir ve fiyat artma riski yoktur.
• Gürültü,
• Görsel ve estetik kirliliği,
• Kuş ölümleri,
• 2-3 km lik alan içinde radyo ve TV
alıcılarında parazitlere neden
olmaktadır.
Fakat rüzgar türbini teknolojisinde
gelinen bugünkü nokta, tüm bu
olumsuz etkileri son derece azaltmış
veya ortadan kaldırmıştır.
24. TÜRKİYEDE RÜZGAR POTANSİYELİ
• Rüzgâr Enerjisi Potansiyeli Atlasına göre Türkiye’deki
teorik rüzgâr enerjisi potansiyeli 48.000 MW
civarındadır. Mevcut elektrik şebeke alt yapısı dikkate
alındığında ise elektrik şebekesine bağlanabilir rüzgar
enerjisi potansiyeli 10.000 MW düzeyinde
hesaplanmıştır. Ayrıca elektrik şebekesinde
yapılabilecek olası revizyon çalışmalar sonucu orta
vadede elektrik şebekesine bağlanabilir rüzgar enerjisi
potansiyelinin 20.000 MW seviyesine yükselmesi olası
gözükmektedir ki 2020 yılına kadar Türkiye’de rüzgâr
kurulu gücünde 20.000 MW seviyelerine ulaşılması
öngörülmektedir.
27. RÜZGAR ENERJİSİ HAKKINDA BAZI HÜKÜMET
POLİTİKALARI
• T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın
2010-2014 Stratejik Planına göre2009 yılı
itibariyle 802,8 MW olan rüzgar enerjisi kurulu
gücünün, 2015 yılına kadar 10.000 MW‘ a
çıkarılması sağlanacaktır.
• 2020’de Türkiye’de rüzgâr enerjisi kurulu
gücünün 20.000 MW seviyesine ulaşılması
beklenmektedir
28. Türkiye’nin uygulanabilir rüzgâr enerjisi potansiyeli
olan 20.000 MW değerine ulaşması halinde;
• Ulusal enerji talebinin yaklaşık %20-25
arasındaki bir bölümü karşılanabilecek,
• 26 milyon ton CO2. emisyonu da
önlenebilecek,
• Ayrıca rüzgâr enerjisi sektörünün ulusal
istihdama katkısı yaklaşık 170.000 kişi
civarında olacaktır.