Dis Hekimligi Donem 3 Bas-Boyun anatomisi dersi

1. CerebellumCerebellum
Yaklaşık 140-150 gr ağırlığında
Fossa cranii posterior’daFossa cranii posterior da,
Pons ve medulla oblongata’nın
arkasında yer alır.
Motor sistemin bir bölümüdür.
D ll il d b ğl tDuyu yolları ile de bağlantısı
olduğu gösterilmiştir.olduğu gösterilmiştir.
CerebellumCerebellum
Fonksiyonları
 Hareketlerin amaca uygun yapılması Hareketlerin amaca uygun yapılması,
 İskelet kaslarının tonusunun kontrolü,
 Hareketlerin koordinasyonunu,
 Dengenin sağlanması Dengenin sağlanması,
 Kaslarının birlikte hareketini sağlar.
 Her bir beyincik hemisferi kendi tarafındaki iskelet
kaslarını kontrol eder.
Cerebellum
C b ll t tik di ik tü ü ğl k kCerebellum, statik ve dinamik postürün sağlanmasını, karmaşık
motor hareketlerin öğrenilmesini ve düzenlenmesini organize
eden bir merkezdir.
Cerebellum yapılmak istenen hareket ile ilgili olarak cerebralCerebellum, yapılmak istenen hareket ile ilgili olarak cerebral
cortex’ten, yapılmakta olan hareketin performansı ile ilgili olarak
da periferden bilgi alır ve bu bilgileri değerlendirerek, inen yollar
(tractus corticospinalis ve tractus rubrospinalis) ile olan bağlantısı
sayesinde, hareketin amaca uygun ve düzgün bir şekilde
yapılmasını sağlaryapılmasını sağlar.
Nuc.ruber
Cerebellum
Tentorium cerebelli aracılığıyla
lobus occipitalis ile komşudurlobus occipitalis ile komşudur
Beyin hacminin % 10 una
sahiptir fakat nöronların sayısı
MSS deki tüm nöronların
yarısından fazladıryarısından fazladır

2. MSS
P h l (f b i )
MSS
Prosencephalon (forebrain)
Telencephalon (beyin hemisferleri)
Diencephalon (epithalamus, hypothalamus,
thalamus, subthalamus))
Mesencephalon (midbrain)
Rhombencephalon (hindbrain)Rhombencephalon (hindbrain)
Metencephalon (pons ve cerebellum)
Myelencephalon (medulla oblongata)
Medulla spinalis
HemispheriumHemispherium
cerebelli
Cerebellum dış yapısıCe ebe u d ş yap s
• Folia cerebelli
– dış yüz kıvrımlarıdış yüz kıvrımları
• Vallecula cerebelli
– hemisferler arası çentikç
• Fissura cerebelli
– dış yüz yarıkları
• Arbor vitae
– hayat ağacı
– folia cerebelli yapısı
• Incisura cerebelli
• anterior• anterior
• posterior (Falx cerebelli)
Cerebellum dış yapısıCe ebe u d ş yap s
A b itArbor vitae
Cerebellum dış yapısı
Vermis cerebelli
ş y p
Hemispherium cerebelli
Incisura cerebelli anterior
Incisura cerebelli posterior
V ll l b lliVallecula cerebelli
Falx cerebelliFalx cerebelli
oturur
Folia cerebelli
Fissura cerebelli
Cerebellum
Fissura prima

3. Cerebellum
Fissura
posterolateralisposterolateralis
Cerebellum dış yapısış y p
Fissura prima
lobus cerebelli anteriorlobus cerebelli anterior
lobus cerebelli posterior
l b fl l d l ilobus flocculonodularis
FissuraFissura
posterolateralis
Cerebellum dış yapısıCerebellum dış yapısı Cerebellum dış yapısıCerebellum dış yapısı
ÖN
ARKA
Cerebellum iç yapısıCerebellum iç yapısı
 Dışta, cortex cerebelli
 (farklı nöron grupları yer alır)( g p y )
 İçte, corpus medullare cerebelli
 Afferent ve efferent liflerinin
geçtiği aksonlar bulunur.
 mossy ve climbing afferent
lifler taşırlifler taşır
 Nuclei cerebelli denen dört çift
nucleus vardır.
Cerebellum iç yapısı
İçte corpus medullare cerebelli
Cerebellum iç yapısı
cerebellum’un afferent ve efferent liflerinin
geçtiği aksonlargeçtiği aksonlar
nuclei cerebelli:
medialden laterale doğru
l f ti iinucleus fastigii,
nucleus globosus
Filogenetik olarak
nucleus emboliformis
Filogenetik olarak
en eskisi nuc. fastigii
nucleus dentatus olarak sıralanır.
en yenisi nuc. dentatus

4. Cerebellum iç yapısıCerebellum iç yapısı
nucleus fastigiinucleus fastigii
nucleus globosus
nucleus emboliformis
nucleus dentatus
Cerebellum filogenetik açıdan üç bölümde incelenir.Cerebellum filogenetik açıdan üç bölümde incelenir.
1- Archicerebellum
2- Paleocerebellum
3- Neocerebellum
Bu bölgelerin herbirinin afferent ve efferent bağları farklı olup
lezyonlarında farklı bulgular ortaya çıkar.
Archicerebellum (vestibulocerebellum)c ce ebe u ( est bu oce ebe u )
Lobus flocculonodularis’i kapsar.
Cerebellum’un filogenetik gelişim açısından en eski kısmı
Daha çok nuclei vestibulares ile bağlantılıdır.
Vestibulocerebellum’a denge ve görme ile ilgili sistemlerden bilgilerVestibulocerebellum a denge ve görme ile ilgili sistemlerden bilgiler
gelir
Dengenin sağlanmasında ve vestibular reflekslerin
düzenlenmesinde rol oynar.düzenlenmesinde rol oynar.
Göz hareketlerinin kontrolü ile baş ve göz hareketlerinin
koordinasyonunu sağlar.
Paleocerebellum (spinocerebellum)( )
Vermis cerebelli ve buna komşu hemispherium cerebelli
kısımlarını kapsarkısımlarını kapsar.
Baş ve gövdenin kaba hareketleri ile ilgili kısımdır.
Gövde ve ekstremite kaslarının motor kontrolü
Yapılmakta olan hareketin devam ettirilmesi
Kas tonusunun düzenlenmesi ile ilgilidir.
Spinocerebellum’un lezyonlarındaSpinocerebellum un lezyonlarında
hypotonia (kas tonusunda azalma)
motor hareketlerin koordinasyonunda bozukluk
konuşma yavaşlar ve monotonlaşır; bazı kelimeler
patlayıcı bir şekilde telaffuz edilir.

5. Neocerebellum(Cerebrocerebellum)Neocerebellum(Cerebrocerebellum)
Kontralateral cortex’ten nuclei pontis’ler aracılığı ile afferentler
gelir.
İmpulslar burada değerlendirilip nuc. dentatus thalamus
cerebral cortex motor ve premotor alanlara gider.
Hareketin planlanması başlatılması zamanlanması ile ilgilidirHareketin planlanması, başlatılması, zamanlanması ile ilgilidir.
Lezyonlarında hareketin başlatılması ve
sonlandırılmasında gecikme ortaya çıkar.
Cerebellum’un komplike motor hareketlerinCerebellum un komplike motor hareketlerin
öğrenilmesinde de rolü vardır.
Bisiklete binme, dans etme vb. örneklerinde olduğu gibi,
kas koordinasyonunun mükemmel uyumunu gerektireny y g
hareketlerin başlangıçta acemice, ancak zaman
i i i d d h dü ü l bi kildiçerisinde daha düzgün ve uyumlu bir şekilde
yapılabilmesi, cerebellum’un motor hareketlerin
öğrenilmesindeki rolüne bağlanmaktadır.
Cerebellum lezyonlarına ait bulgular lezyon ile aynı
tarafta ortaya çıkar.
Bunun nedeni hem cerebellum’dan cerebral cortex’eBunun nedeni hem cerebellum dan cerebral cortex e
giden liflerin çapraz yapması, hem de cerebellum
tarafından etkilenen tractus corticospinalis ve tractus
rubrospinalis’in çapraz yapmasıdır.p ç p y p
Cerebellum lezyonlarında ortaya çıkan bulgular zaman
i i i d bi ikt iliçerisinde bir miktar geriler
A b iAra beyin
 Diencephalon mesencephalon ile beyin yarım Diencephalon, mesencephalon ile beyin yarım
küreleri arasında bulunur.

6. S d lt ü ü Sadece alt yüzü
görülebilir.
 Bu yüzde
* chiasma opticum
* infundibuluminfundibulum
* corpus mamillare
bulunur.
 Sağ ve sol diencephalon arasında kalan dar aralık
III.ventrikül olarak isimlendirilirIII.ventrikül olarak isimlendirilir
Lateralde capsula interna’nın crus posterior’u, nucleusp p ,
caudatus’un cauda’sı, stria terminalis ile sınırlanmıştır
Diencephalon 5 alt kısma ayrılırDiencephalon 5 alt kısma ayrılır
Epithalamusp
Metathalamus Pars dorsalis diencephali
Thalamus
Subthalamus
Pars ventralis diencephalip
Hypothalamus
ThalamusThalamusThalamusThalamus
Th lThalamus
Thalamus, cortex cerebri’yi daima uyanık vaziyette tutan,
koku duyusu hariç tüm duyu impulslarının cerebral
cortex’e gitmeden önce toplandığı ve uygun bir şekilde
cortex cerebri’ye iletildiği yerdir

7. Thalamus
A b ll b l li ’l d l h k t il
Thalamus
Ayrıca cerebellum ve basal ganglion’lardan gelen hareket ile
ilgili impulsların da cerebral cortex’in motor bölgelerine
iletilmesinde rol oynar
Thalamus sadece duyuların cerebral cortex’e iletilmesindeThalamus sadece duyuların cerebral cortex e iletilmesinde
rol oynayan bir ara nucleus olmayıp duyuların
integrasyonunda rol oynayan önemli bir merkezdir
Thalamus
Diencephalon’un 3/5'ini oluşturan kabaca
Thalamus
yumurta şekilli, çok sayıda çekirdekten oluşan cortex cerebri’nin
derininde substantia alba içine yerleşmiş bir gri cevher bölümüdürderininde substantia alba içine yerleşmiş bir gri cevher bölümüdür
Thalamus
Thalamus'un üst yüzü stratum
Thalamus
zonale denilen beyaz cevherle
kaplıdır ve bu yüz üzerinde iki oluk
bulunur.
Ortadaki oluk yan ventriküllere aitOrtadaki oluk yan ventriküllere ait
plexus choroideus'un bir bölümünü
içerdiği için sulcus choroideus adını
alırken, üst yüzün en dış yanında
bulunan daha belirgin oluk sulcus
terminalis olarak isimlendirilirterminalis olarak isimlendirilir.
sulcus terminalis
sulcus choroideussulcus choroideus
Thalamus
Thalamus'un iç yüzü üçüncü karıncığın yan duvarlarının üst yarısını
Thalamus
a a us u ç yü ü üçü cü a c ğ ya duva a üst ya s
oluşturur
Sağ ve sol taraf thalamus'larını birbirine birleştiren yapı adhesio
interthalamica (massa interthalamica)'dırinterthalamica (massa interthalamica) dır
İçinde nöronlar ve bunların aksonları yer almasına karşın sağ ve sol
thalamus'ları birleştiren komissural bir yol değildir

8. Thalamus
Sulcus hypothalamicus, thalamus ile hypothalamus’u ayırır.
Thalamus
Thalamus’un lateral yüzü capsula interna ile nucleus lentiformis’ten
ayrılmıştır.ayrılmıştır.
Sulcus hypothalamicusSulcus hypothalamicus
ThalamusThalamus
Ö d ki k t l bölüÖn ucundaki çıkıntılı bölüm
tuberculum anterius thalami;
arka ucundaki kabartı ise
pulvinar adını alır
Pulvinar thalami
Pulvinar, colliculus superior'un dış; brachium colliculi superioris
ve corpus geniculatum laterale'nin üst tarafında yer alır
Thalamus
Thalamus’un arkasından başlayıp öne doğru uzanan lamina medullaris
Thalamus
Thalamus un arkasından başlayıp öne doğru uzanan lamina medullaris
interna (medialis) adı verilen myelinli liflerden oluşmuş bir şerit vardır
Lamina medullaris interna, thalamus’un ön tarafına doğru yaklaşınca iki kola
ayrılır
Bu iki kolun arasında kalan kısımda nuclei anteriores thalami yer alır
lamina medullaris interna
Lamina medullaris interna’nın medialinde kalan nucleus grubuna
medial nuclear grup
Lamina medullaris interna’nın hemen lateralinde yer alan gruba lateral
nuclear grupnuclear grup
Lateral grubun dışında yer alan gruba ventral nuclear grup
Bununda dışında lamina medullaris lateralis içinde yer alan nucleus
grubuna ise reticular nuclear grup adı verilir

9. anterior
reticular
anterior
nuclear
grup
nuclear
grup
medial
t l nuclear
grup
ventral
nuclear
grup
Lamina medullaris interna’nın (lamina medullaris medialis) kendi
içinde yer alan çekirdeklere intralaminar nuclear grup, orta hatta
bulunan çekirdeklere ise median nuclear grup adı verilir.bulunan çekirdeklere ise median nuclear grup adı verilir. medianmedian
nuclear grup
Nuclei anteriores thalami
Spontan dikkatin düzenlenmesi, dikkati çeken bilgilerin hafızaya
alınması gibi fonksiyonları olduğu düşünülmektedir.
Ayrıca korku, heyecan, sevinç, hüzün gibi durumların oluşmasında
limbik sistemle birlikte çalışırç ş
Nuclei mediales thalami
Genel olarak somatik, visseral, olfaktor olmak üzere çok çeşitli
duyu impulslarını toplayarak entegre eder.
Böylece olaylar karşısında duyarlılığımızı sağlayarak kişiliğimiziBöylece olaylar karşısında duyarlılığımızı sağlayarak kişiliğimizi
ortaya koyar, davranış ve emosyonel durum ile ilgili bağlantıları
vardır (Depresyona girme veya yüksek moral)

10. Nuclei ventrales thalamiNuclei ventrales thalami
Cortex’in motor ve duyu aktivitesini etkilerCortex in motor ve duyu aktivitesini etkiler.
Somatik duyuların cortex cerebri’ye taşınması için ara nöronSomatik duyuların cortex cerebri’ye taşınması için ara nöron
fonksiyonu görürfonksiyonu görür
Nuclei ventralis anterior’un bağlantıları tam olarak
bilinmemektedir.
Nuclei ventrales laterales’e cerebellar nucleus’lardan ve globus
pallidus medialis’ten afferent lifler gelir.
Motor cortex ve premotor cortex ile karşılıklı bağlantıları vardırMotor cortex ve premotor cortex ile karşılıklı bağlantıları vardır
Nucleus ventralis posterior somatik duyuların cerebral kortekse
taşınması için ara nöron fonksiyonu görür
Afferentler lemniscus medialis ve tractus spinothalamicus ile nuc.
ventralis posterolateralis’e (VPL) gelir
Nuc. ventralis posteromedialis’e gelen lifler
nuc. spinalis nervi trigemini
nuc principalis nervi trigemininuc. principalis nervi trigemini
nuclei tractus solitarii’den başlar
Nucleus ventralis posterior’un efferentleri Brodmann’ın 3,1,2 no
lu sahalarında sonlanır
Tad duyusu ile ilgili lifler Brodmann’ın 43 no lu sahasında
sonlanır
Corpus geniculatum mediale (CGM):
Pulvinar thalami’nin ventral kısmında yerleşmiş olan CGM işitmey ş ş ş
ile ilgili duyuların kortekse iletilmesinde ara nucleus fonksiyonu görür
Aff: Lemniscus lateralis ve colliculus inferiorAff: Lemniscus lateralis ve colliculus inferior
Eff: tractus geniculotemporalis ile temporal lob, Brodmanın
41-42 no’lu sahaları

11. Corpus geniculatum mediale
Corpus geniculatum laterale (CGL) :
P l i h l i’ i l k d l i l CGL ö ilPulvinar thalami’nin ventral kısmında yerleşmiş olan CGL görme ile
ilgili duyuların kortekse iletilmesinde ara nucleus fonksiyonu görür
Aff: Colliculus superior, retina, tractus opticus
Eff: Tractus geniculocalcarinus aracılığı ile occipital lob’dag ğ p
Brodmann’ın 17 no’lu sahası
Corpus geniculatum laterale
Thalamus
h l k k d d ki d ll i i bi i i i
Thalamus
Thalamus, koku dışındaki tüm duyu yolları için bir ara istasyon görevini
üstlendiği için, çekirdeklerinin harabiyetinde duyu bozuklukları olurüstlendiği için, çekirdeklerinin harabiyetinde duyu bozuklukları olur
Dokunma, temas, diskriminasyon ve ağrı özellikli duyularda tamamen
kaybolmadan - azalmaya ve (ağrı) için aşırı artmaya kadar değişen duyu
alımı söz konusudur
ThalamusThalamus
Medulla spinalis - bulbus yolu ile gelen duyularda lemniscus
medialis'in thalamus'tan önce çapraz yapması nedeniyle bozukluklarmedialis in thalamus tan önce çapraz yapması nedeniyle bozukluklar
karşı vücut yarımına aittir

12. Thalamus
Thalamus lezyonlarında başlangıçta kontralateral anestezi
Thalamus
Thalamus lezyonlarında başlangıçta kontralateral anestezi
oluşur.
Bir müddet sonra bazı duyular tekrar gelir ama algılama
bozuklukları ortaya çıkar.
A ğ d l idd ti ld f l hi dili BAyrıca ağrı duyularının şiddeti normalden fazla hissedilir. Buna
talamik sendrom denir.ta a se d o de
Nadiren bu hastalar rahatsız edici duyuları hoşa giden duyular
olarak algılayabilirler.
Epithalamus
Diencephalon’un üst arka tarafında splenium corporis
Epithalamus
Diencephalon un üst arka tarafında splenium corporis
callosi’nin alt kısmında 3.ventrikül’ün üst arka duvarında ve
thalamus’un dorsomedialinde lokalize olmuştur.
EpithalamusEpithalamus
Epithalamus meydana getiren kısımlar:
stria medullaris thalami
Habenula
gl pinealisgl. pinealis
commissura posteriorcommissura posterior
ventriculus tertius’un tela choroidea’sı
Stria medullaris thalamiStria medullaris thalami
Thalamus’un iç ve üst
yüzleri arasınday
bulunan myelinli
liflerden oluşmuş inceş ş
bir demettir.
Thalamus’un üst
medial yüzünden
geçerek trigonumg ç g
habenulare’ye
uzanarak sonlanırlaruzanarak sonlanırlar

13. Stria medullaris thalamiStria medullaris thalami Stria medullaris thalamiStria medullaris thalami
İçinde seyreden aksonlar
nuclei septales,
nuclei anteriores thalaminuclei anteriores thalami,
hippocampus ve
amygdaloid complex’ten başlar
Trigonum habenulaTrigonum habenula
colliculus superior’un üst kısmında
gl. pinealis’in yanlarında
stria medullaris thalami’nin arka ucunda bulunan üçgen bir
l dalandır
Trigonum habenulaTrigonum habenula
Trigonum habenulaTrigonum habenula
Sulcus habenularis ile pulvinar thalami’den ayrılır
Bu alanın içindeki kabarıntıya habenulae denir ve içinde
nuc. habenularis medialis ve lateralis bulunurnuc. habenularis medialis ve lateralis bulunur
Bir taraftaki çekirdekler ile karşı taraftaki çekirdekleri
birleştiren yola commissura habenulorum denir
Trigonum habenulaTrigonum habenula
commissura habenuloru

14. Nuc. habenularis medialis ve lateralis afferentleri stria
medullaris thalami içerisinde area septalis’ten gelirmedullaris thalami içerisinde area septalis ten gelir
Trigonum habenulaTrigonum habenula
Nuc.habenularis medialis ve lateralis’ten başlayan
efferent lifler ise fasciculus retroflexus’u (Meynert demeti)efferent lifler ise fasciculus retroflexus u (Meynert demeti)
oluştururlar ve nucleus interpeduncularis ve
mesencephalon’daki nuclei reticulares’te sonlanırlar
B iki ki d ği li bik i t d l lBu iki çekirdeğin limbik sistemden gelen uyarıların
mesencephalon’a taşınmasında rol oynayan ara
çekirdekler olduğu kabul edilmektedir
Glandula pinealis
(Epifiz - epiphysis cerebri – corpus pineale)
Glandula pinealis
(Epifiz epiphysis cerebri corpus pineale)
Diencephalon’un tavanında sağ ve sol colliculus superior
arasında orta hatta yerleşmiş konik çam kozalağıy ş ş ç ğ
şeklinde bir organdır.
100-180 mg
8 X 5 X 4 mm
Pineal stalk denilen bir sap ile diencephalon’a tutunurPineal stalk denilen bir sap ile diencephalon a tutunur
Glandula pinealisGlandula pinealis
Glandula pinealisGlandula pinealis Glandula pinealis
Bol damar ağları, pinealosit ve glia
Glandula pinealis
hücrelerinden oluşmuştur.
Pinealosit’lerde bol miktarda melatonin
ve seratonin mevcuttur.
Sempatik uyarı bunların salgılanmasını
inhibe eder.
Sempatik etki ortadan kalkıncaSempatik etki ortadan kalkınca
sekresyon başlar.
Özellikle karanlıkta salgı artar.

15. Glandula pinealis
B b i l
Glandula pinealis
Bu bezin salgısı
hipofiz
kan veya BOS yolu ile ulaşır ve
genelde bunların fonksiyonunup
pankreas
inhibe edici etkisi vardır.
B tki i i d ğ d d ğ
ovaryum
Bu etkisini ya doğrudan doğruya
bez üzerine veya hypothalamus’un
testisler
parathyroid bez
salgısını inhibe ederek gösterir.
parathyroid bez
suprarenal bezlere
Glandula pinealisGlandula pinealis
Karanlık bu bezin aktivitesini arttırıcı, aydınlık azaltıcı rol
oynar.
Pineal bezdeki aktivite artışı etkilediği iç salgı bezlerindePineal bezdeki aktivite artışı, etkilediği iç salgı bezlerinde
aktivite azalmasına neden olur.aktivite azalmasına neden olur.
Kadınlarda boyutlarının menstruasyon ve gebelik sırasında
biraz daha büyüdüğü tespit edilmiştir.
Glandula pinealisGlandula pinealis
Bu bezde zamanla kalsiyum iyonları birikir ki buna
acervulus cerebri = brain sand = beyin kumu adı veriliracervulus cerebri = brain sand = beyin kumu adı verilir.
Genellikle 16 yaşından itibaren görülmeye başlayan buGenellikle 16 yaşından itibaren görülmeye başlayan bu
yapılar direkt kafa grafilerinde orta hattın belirlenmesinde
yardımcı olur.
Yine kafa filmlerinde corpus pinealenin tanınması ve ölçülmesi
özellikle saha işgal eden intracranial lezyonlarda önemli bilgiler
verebilir.
Glandula pinealisGlandula pinealis
Lezyonunda, gonadlar üzerine olan inhibitor etki ortadan
kalkar ve erken yaşta seks (cinsiyet) karakterleri gelişirkalkar ve erken yaşta seks (cinsiyet) karakterleri gelişir
(pubertas precox)

16. Glandula pinealisGlandula pinealis
Hipotalamus’taki nucleus suprachiasmaticus, biyolojik
ritimleri (circadian ritm) düzenleyen bir merkez olarak
kabul edilir.
Gl. pinealis’in gece – gündüz ritmine bağlı değişen
melatonin sentezi circadian ritmi etkileyip jet-lag workmelatonin sentezi circadian ritmi etkileyip jet lag, work
shift gibi sendromlara neden olmaktadır
Bu tip uyku bozukluklarında melatonin ile tedavinin
ğl bil i k dü i d tkili ld ğ ö t isağlanabilmesi uyku düzeninde etkili olduğunu gösterir
Commissura posterior
(epithalamica)
Commissura posteriorCommissura posterior
(epithalamica)( p )
Commissura posteriorCommissura posterior
(epithalamica)
fasciculus longitudinalis medialis
( p )
fasciculus longitudinalis medialis
nuc. interstitialis (Cajal’s interstitial nucleus)
nucleus commissurae posterioris
nuclei pretectales ve
nuclei dorsales thalami
colliculus superior’ları karşılıklı olarak birbirine bağlar
Commissura posteriorCommissura posterior
(epithalamica)
pupilla ışık reflexi ile ilgili liflerin bir kısmı nucleus
( p )
pupilla ışık reflexi ile ilgili liflerin bir kısmı nucleus
pretectalis’ten gelip karşı tarafın Edinger-Westphal
çekirdeğinde sonlanır

17. S b h l
(thalamus ventralis ventral thalamus)
Subthalamus
(thalamus ventralis, ventral thalamus)
Mesencephalon’dan kesin sınırlarla ayrılamayan birMesencephalon dan kesin sınırlarla ayrılamayan bir
diencephalon bölümüdür.
Dorsal kısmında thalamus,
Ventralde ve medialinde hypothalamus,
L t li d l i tLateralinde capsula interna,
Altta mesencephalon’un tegmentum kısmıAltta mesencephalon un tegmentum kısmı
S b h lSubthalamus
Subthalamus
M t ll i t d
Subthalamus
Motor yolların ara istasyonudur
Ekstrapiramidal sistemde görev yapar
Optik, vestibuler impulsları düzenleyip globus
llid ’ ö d ipallidus’a gönderir
Fonksiyonel olarak nuc. ruber ve substantia nigra ile
bir bütünlük oluştururbir bütünlük oluşturur

18. SubthalamusSubthalamus
Uyarılması kas tonusunu arttırır, bilinçli ve refleks
hareketleri kolaylaştırır.
Nucleus grupları ve yollardan oluşur
METATHALAMUSMETATHALAMUS
-Nuc dorsalis corporis geniculati lateralisNuc.dorsalis corporis geniculati lateralis
-Nuc.ventralis corporis geniculati lateralis
Nuclei corporis geniculati medialis
Corpus geniculatum laterale
-Nuclei corporis geniculati medialis
-Nuc.ventralis
-Nuc.dorsalis
N di li ll l i
Corpus geniculatum mediale
-Nuc.medialis magnocellularis
-Nuc.pregeniculatus
HYPOTHALAMUSHYPOTHALAMUSHYPOTHALAMUSHYPOTHALAMUS
DiencephalonDiencephalon
 Mesencephalon ile beyin yarım küreleri arasında bulunur.p y y
DiencephalonDiencephalon
Diencephalon 5 alt kısma ayrılır
Epithalamus
M h l P d li di h liMetathalamus Pars dorsalis diencephali
ThalamusThalamus
Subthalamus
Pars ventralis diencephali
Hypothalamus
HypothalamusHypothalamus
Thalamus’un altında III.
ventrikülün dış duvarındaventrikülün dış duvarında,
chiasma opticum ile corpus
mamillare arasında, sulcus
hypothalamicus’un altında

hypothalamicus un altında
yer alır.
Yaklaşık 4 gr ağırlığındadır.

19. HypothalamusHypothalamus
 Sıvı elektrolit dengesi Sıvı elektrolit dengesi
 Gıda alımı
 Enerji dengesi

 Üreme
 Vücut ısısının regulasyonu
 Emosyonel cevapların
düzenlenmesidüzenlenmesi
Hypothalamus
• Önde; lamina terminalis ve Sulcus hypothalamicus
Hypothalamus
commissura anterior
• Arkada; mesencephalon ve
yp
• Arkada; mesencephalon ve
subthalamus
SubthSubth
CACA
• Altta; 3. ventrikülün tabanını
yapan oluşumlar (chiasma Mes.Mes.
Subth.Subth.
opticum, tuber cinereum,
infundibulum ve corpusinfundibulum ve corpus
mammillare
Y k d l h th l i• Yukarıda; sulcus hypothalamicus
Hypothalamus
Dışta, subthalamus’un ön kısmı, capsula interna crus anterior’u,
Hypothalamus
tractus opticus
Hypothalamus
Üstte thalamus
Hypothalamus
arkada, thalamus,
subthalamus
•Önde
commissura
anterior, lamina
tegmentum
corpus mamillare
,
terminalis,
chiasma opticum
p
Altta hipofiz
Hypothalamus
 Hypothalamus otonom sinir sistemine ait yüksek
Hypothalamus
 Hypothalamus otonom sinir sistemine ait yüksek
merkezleri bulundurur.
 Bu yüzden OSS’nin merkezi kabul edilir.
 Ön kısmı parasempatik, arka kısmı sempatik sistemle
ilgilidir
 Kan dolaşımı vücut ısısının ayarlanması salgı bezlerinin Kan dolaşımı,vücut ısısının ayarlanması,salgı bezlerinin
kontrolü ve genital organların çalışmasını kontrol eder.
HypothalamusHypothalamus
 Nuc. hypothalamicus
 Corpus mamillare
 Infundibulum
 Tuber cinereum
 Chiasma opticum’dan Chiasma opticum dan
oluşur.

20. CorpusCorpus mamillaremamillare:: 5 mm
çapında yuvarlak iki kitledir.
Bunun arkasında bulunan
delikli alana substantia
perforata posterior adı
verilir.Bu deliklerden
a.cerebri posterior’un dalları
geçer
Infundibulum:
Hipofizin hypothalamus’un eminentia medialis’ine tutunan sapı
İnfindibulum+tuber cinereum+hipofizin arka lobu == nörohipofizİnfindibulum tuber cinereum hipofizin arka lobu nörohipofiz
Lamina terminalis: Nöral tüpün rostral parçasından gelişen
t l h l l k ti ’d d ltelencephalon parçası olmasına karşın area preoptica’dan dolayı
hypothalamus’un parçası gibi kabul
edilir.
Chiasma opticum: görmep g
yolları ile ilgilidir
Tuber cinereum
chiasma opticum ile
corpus mamillare
arasında kalan gri cevher
kitlesidir
eminentia medialis
infundibulum
Tuber cinereum
HypothalamusHypothalamus
Hypothalamus çekirdekleri üç bölgede toplanmıştır
YENİ AYIRIM
yp ç ç g p ş
1- Zona periventricularis
2- Zona medialis
YENİ AYIRIM
3- Zona lateralis
HypothalamusHypothalamus
laterallateral
di lmedial
periventriculer
Hypothalamus
11-- ZonaZona periventricularisperiventricularis
Nuc. preopticus medianus
yp
Nuc. suprachiasmaticus
Nuc. arcuatus (infundibularis)
22-- ZonaZona medialismedialis ((intermediaintermedia))
Nuc. supraopticus
Nuc. paraventricularis
Nuc. dorsomedialis
Nuc. ventromedialis
Nuc. mammillaris medialis
Nuc. mammillaris lateralis
33--ZonaZona lateralislateralis
N l t liNuc. lateralis
Nuc. tuberales lat.

21. Hypothalamus
Hypothalamus’un
t i l t ti ’
1- Zona periventricularis
Nuc. preopticus medianus (ön orta)
ventriculus tertius’a
bitişik olan kısmı
Nuc. suprachiasmaticus (önde)
Nuc. arcuatus infundibularis (arkada)
Hypothalamus
Hypothalamus (nucleus arcuatus) releasing factor salgılar ve
Hypothalamus
Hypothalamus, (nucleus arcuatus) releasing factor salgılar ve
hipofiz’in ön lobu (adenohipofiz) üzerine kan yolu ile etkiyerekp ( p ) y y
belirli hormonların salgılanmasını sağlar
Nucleus suprachiasmaticus vücutta biyolojik ritimleri düzenleyenNucleus suprachiasmaticus vücutta biyolojik ritimleri düzenleyen
merkez olarak kabul edilir. Tractus retinohypothalamicus aracılığı
ile retinadan direkt lifler gelir.
Hypothalamusyp
nucleus preopticus medianus
nucleus suprachiasmaticus
nucleus arcuatus (infundibularis)
Hypothalamus
2- Zona medialis (intermedia)
Nuc. supraopticus
Nuc. paraventricularisNuc. paraventricularis
Nuc. dorsomedialis
Nuc. ventromedialis
N ill i di liNuc. mammillaris medialis
Nuc. mammillaris lateralis
Hypothalamusyp
Zona medialis (intermedia)
Nuc. supraopticus
Nuc paraventricularisNuc. paraventricularis
Nuc. dorsomedialis
Nuc. ventromedialis
Nuc. mammillaris medialis
Nuc. mammillaris lateralis
Hypothalamus
Supra-optik nucleus plazma ozmotik basıncındaki en küçük artışa
Hypothalamus
duyarlıdır.
Dehidrasyon veya kanamalarda olduğu gibi plazma osmotikDehidrasyon veya kanamalarda olduğu gibi plazma osmotik
basıncı yükselince Vasopressin= (ADH) salgılar
Paraventricular nucleus ise Oxytocin hormonu salgılar.
Bu iki hormon tractus hypothalamohypophysialis’i oluşturan axonlar
üzerinde damla damla iletilerek hipofizin arka lobuna (nörohipofiz’e)
gelir ve burada depolanır.gelir ve burada depolanır.
Buradan da kana karışır. ADH böbreklerden sıvı atılmasını azaltır
ü tt t t l ğlve vücutta sıvı tutulmasını sağlar.

22. Hypothalamus
Bu bölgelerin harabiyetinde vasopressin salgılanması bozulur ve
Hypothalamus
Bu bölgelerin harabiyetinde vasopressin salgılanması bozulur ve
diabetesdiabetes insipidusinsipidus adı verilen, dilüe idrar ve vücut sıvılarınındiabetesdiabetes insipidusinsipidus adı verilen, dilüe idrar ve vücut sıvılarının
ozmotik basıncının artması sonucu bol su içme (10 L), bol idraraç ( ),
çıkma ile karakterize bir hastalık ortaya çıkar.
Ayrıca oxytocinoxytocin salgılanmasındaki bozukluğa bağlı belirtiler
doğum ve laktasyon sırasında ortaya çıkar.
Oxytocin
Vasopressin
HypothalamusHypothalamus
33--ZonaZona lateralislateralis
Nuc lateralisNuc.lateralis
Nuclei tuberales laterales
Hypothalamus
Hypothalamus’un ventro-medial nucleus’u tokluktokluk merkezidir.
Hypothalamus
Hypothalamus un ventro medial nucleus u tokluktokluk merkezidir.
Bu bölgenin harabiyetinde canlı ne kadar yerse yesin kendini tok
hissetmez ve sonuç aşırı yeme, yani obesite dolayısıyla ölümdür.
H h l ’ l l böl i l kl k k idi (b lHypothalamus’un lateral bölgesi açlıkaçlık merkezidir (beslenme
merkezi).)
Buranın harabiyetinde canlı kendini devamlı tok hisseder (afaji) ve
yemek arzusu kaybolur, kaşeksi (iyice zayıflama) ve sonuç ölümdür.
DİKKAT Ç ki d ği l ( )DİKKAT Ç ki d ği l ( ) h bi tih bi ti (( ) tki) tkiDİKKAT: Çekirdeğin uyarılması (+),DİKKAT: Çekirdeğin uyarılması (+), harabiyetiharabiyeti ((--) etki) etki
Hypothalamus
Hypothalamus’un lateral kısımları uyku (ön) ve uyanıklığı
Hypothalamus
Hypothalamus un lateral kısımları uyku (ön) ve uyanıklığı
düzenler (arka).
Ö k h bi ti d (i i )Ön kısım harabiyetinde uyuyamamauyuyamama (insomnia),
Arka kısım harabiyetinde ise uyanamamauyanamama (hipersomnia)
Hypothalamus’un corpus mamillare’leri beslenmebeslenme reflexireflexi ile
ilgilidir.
Hypothalamus, emosyonel (ruhi) hadiseleri düzenleyen Limbik
sistemin bir parçasıdır (sevgi nefret öfke korku üzüntü neşe)(sevgi nefret öfke korku üzüntü neşe)sistemin bir parçasıdır. (sevgi, nefret, öfke, korku, üzüntü, neşe)(sevgi, nefret, öfke, korku, üzüntü, neşe)
HypothalamusHypothalamus
Hypothalamus’a genel anlamda visceral beyin denir.
Hypothalamus’un ön kısmı parasempatik sistemle ilgilidir.Hypothalamus un ön kısmı parasempatik sistemle ilgilidir.
Hypothalamus’un ön kısmı vücudun ısı termostatıdır (sekresyon
artışı, vasodilatasyon, solunum ritmi vb).
B böl d l k li t tö l h th l ’ b lBu bölgede lokalize termoreseptörler hypothalamus’u besleyen
kanın ısısına duyarlıdır ve en küçük değişikliği algılar.
Bu bölgenin harabiyetiharabiyeti hipertermi’ye neden olur.

23. HypothalamusHypothalamus
Hypothalamus’un arka kısmı sempatik sistemle ilgilidir.
Arka kısmın uyarımı sonucu kalp ritmi artar, vasokonstruksiyon,
kan glukoz düzeyinin artması tüylerin dikleşmesi titreme vekan glukoz düzeyinin artması, tüylerin dikleşmesi, titreme ve
sonuçta vücut ısısının yükselmesidir.
Bu bölgenin harabiyetiharabiyeti sonucu hipotermi (poikilothermia) oluşur.
Biyolojik ritm (circadian ritm)Biyolojik ritm (circadian ritm)
 Vücuttaki biyolojik ritmleri nucleus suprachiasmaticus
düzenler.
 Buraya gece-gündüz ile ilgili tr retinohypothalamicus Buraya gece-gündüz ile ilgili tr. retinohypothalamicus
aracığılıyla retina’dan direkt lifler gelir.
 Bu çekirdek, gece-gündüz ritmine bağlı olarak, uyku-uyanıklık
dışında, vücutaki birçok aktiviteyi periyodik olarak düzenler.
Seksüel davranışlar ve üremeSeksüel davranışlar ve üreme
 Gonadotropinler, prolaktin ve oksitosin salgılanması hypothalamus’unp p g yp
kontrolü altındadır.
 Area preoptica’daki nöronların adenohypophysis’ten Area preoptica daki nöronların, adenohypophysis ten
gonadotropinlerin salgılanmasında önemli rolü vardır.
 Doğumdan sonraki ilk hafta içinde kandaki testosteron seviyesi, bu
nöronlardan gonadotropinlerin salgılanmasını cinsiyete göre farklı
şekilde belirler.
 Gonadotropinler erkeklerde sürekli olarak belirli bir seviyede
salgılanırken, kadınlarda menstrüel döngüye uygun bir ritm gösterir.
 Limbik sistem hypothalamus aracılığıyla eş buma ve çoğalma gibiLimbik sistem, hypothalamus aracılığıyla eş buma ve çoğalma gibi
seksüel davranışları düzenler.
HYPOPHYSIS
(GLANDULA PITUITARIA)
Kırmızı - gri renkli, oval şekilli
ÖÖn - arka çapı 8 mm, genişliği 12 mm.
Ortalama ağırlık erkeklerde 500, kadınlarda 600 mg. kadardır
Sfenoid kemiğin fossa hypophysialis’i içinde yerleşmiştir.
HYPOPHYSISHYPOPHYSIS
(GLANDULA PITUITARIA)
Fossa’ yı örten dura mater’e diaphragma sella denir
Diaphragma sella infundibulum (hypophyseal stalk) denilen birDiaphragma sella, infundibulum (hypophyseal stalk) denilen bir
sap ile delinmiştir
Infundibulum, hipofiz’i hipotalamus’un tuber cinereum kısmına
bağlar.

24. HYPOPHYSISHYPOPHYSIS
(GLANDULA PITUITARIA)
Hipofiz, üst - ön tarafından chiasma opticum ile komşudur
HYPOPHYSISHYPOPHYSIS
(GLANDULA PITUITARIA)
Yanlardan ise, sinus cavernosus ve içindeki yapılarla (III., IV., VI.
cranial sinirler, n. ophtalmicus, n. maxillaris ve a. carotis interna)
komşudur
HYPOPHYSISHYPOPHYSIS
(GLANDULA PITUITARIA)
Altta bir venöz sinus ile fossa’ nın tabanından ayrılmıştır
Ön alt tarafta sinus sphenoidalis ile komşuluğu vardırÖn alt tarafta sinus sphenoidalis ile komşuluğu vardır
HYPOPHYSISHYPOPHYSIS
(GLANDULA PITUITARIA)
Hipofiz; embriyolojik orijin, yapı ve fonksiyon olarak iki kısıma
ayrılır:
Adenohipofiz ve NörohipofizAdenohipofiz ve Nörohipofiz
İki kısım arasında konnektiv doku (trabekül) vardır
HYPOPHYSISHYPOPHYSIS
(GLANDULA PITUITARIA)
Adenohypophysis Neurohypophysis
HYPOPHYSISHYPOPHYSIS
(GLANDULA PITUITARIA)
Nörohipofiz, diencephalon’un
aşağı doğru uzantısıdıraşağı doğru uzantısıdır
Adenohipofiz ektoderm’den
köken alır
Her ikisi de infundibulum
bölümleri içerir

25. HYPOPHYSISHYPOPHYSIS
(GLANDULA PITUITARIA)
Infundibulum, nöral hipofizial bağlantıları içeren bir santral öz’e
(infundibular kök) sahiptir. Bu öz, tuber cinereum’un eminentia
mediana’sı ile devam eder
HYPOPHYSISHYPOPHYSIS
(GLANDULA PITUITARIA)
i ti dieminentia mediana
HYPOPHYSIS
Nörohipofiz,
(GLANDULA PITUITARIA)
p ,
hipofiz arka lobu
(infundibular proçes),
infundibular kök ve
eminentia mediana’yı
kapsarkapsar.
Adenohipofiz,
hi fi ö l b
eminentia mediana
hipofiz ön lobu;
pars tuberalis
infundibulumpars intermedia
pars distalis’i
kapsar
Processus infundibularis
kapsar.
HYPOPHYSISHYPOPHYSIS
(GLANDULA PITUITARIA)
Nörohipofiz ile hypothalamus arasındaki bağlantı sinir
demetleri, adenohipofiz ile hypothalamus arasındaki bağlantı
ise damar ağı ile sağlanır.
Hypothalamus’la ortak bir ünite oluşturarak hareket eder ve
diğer endokrin bezlerin birçoğunun aktivitelerini düzenler.
Hypothalamus’taki bazı nöronlar, adenohypophysis’den
salgılanan hormonların kan seviyelerini, salgıladıkları releasing
hormonlar aracılığı ile düzenlerlerhormonlar aracılığı ile düzenlerler
Bu releasing hormonlar:
TRH Th t i l i hTRH Thyrotropin-releasing hormon
GnRH Gonadotropin- releasing hormon
CRH corticotropin releasing hormon
GHRIH Growth hormon- release- inhibiting hormon
GHRH Growth hormon releasing hormon
PIF Prolactin release- inhibiting faktör
PRF Prolactin- releasing faktör
MSHRF Melanosit stimulating hormon- releasing faktör
MSHRIF Melanosit stimulating hormon- release inhibiting faktör
Adenohipofiz (Ön hipofiz)
Damardan zengindir Çeşitli büyüklükteki epitel hücreleri ile
Adenohipofiz (Ön hipofiz)
Damardan zengindir. Çeşitli büyüklükteki epitel hücreleri ile
vasküler sinuzoid’lerden yapılmıştır.
En az yedi hormon burada üretilir:
- ACTH (AdrenoCorticoTropin Hormone)
- TSH (Thyrotropin Hormone) = Thyroid Stimulan Hormon
- STH (Somatotropin (Growht Hormone) = Büyüme hormonu
- FSH (Follicle Stimulating Hormone)
- LH (Luteinizing Hormone)(erkekte ICSH)LH (Luteinizing Hormone)(erkekte ICSH)
- MSH (Melanocyte Stimulating Hormone)
Prolaktin- Prolaktin

26. Nörohipofiz (Arka hipofiz)
Hypothalamus’taki
S tik l i A tidiü tik h (ADH)
p ( p )
Supra-optik nucleus, vasopressin = Antidiüretik hormon (ADH)
Paraventricular nucleus Oxytocin hormonu salgılar
Nucleus paraventricularis
Nucleus supraopticus
Nörohipofiz (Arka hipofiz)ö o po ( a po )
Oxytosin, doğum sırasında myometrial kontraksiyonları,
doğumdan sonra ise meme bezlerinin myoepitelyal hücrelerini
uyararak süt salgılanmasını sağlar.
Vasopressin ise, bir vazokonstriktör ve antidiüretiktir. Böbrek
tubuluslarına etkir.
Nucleus supraopticus
Nucleus paraventricularis
Nucleus supraopticus
Tractus supraopticohypophysialisTractus supraopticohypophysialis
Kli ikKlinik
Nörohipofiz lezyonlarında vasopressin salgılanması bozulur
ve diapetes insipidus adı verilen dilüe idrar ve vücutve diapetes insipidus adı verilen dilüe idrar ve vücut
sıvılarının ozmotik basıncının artması sonucu bol su içme ile
karekterize bir hastalık ortaya çıkar.
Ayrıca doğum ve laktasyon sırasında oxytocin salgılanmasındakiy ğ y y g
bozukluğa bağlı belirtiler ortaya çıkar.
Adenohipofiz’in patolojilerinde cinsiyet, gelişme bozuklukları ve
büyüme ile ilgili bozukluklar (akromegali, jigantizm) görülür.
Kli ikKlinik
Hipofiz bezi tümörlerinde chiasma opticum’a bası sonucu
retina’nın nazal yarımlarından gelen lifler tutulduğundanretina nın nazal yarımlarından gelen lifler tutulduğundan
bitemporal hemianopsi denilen üst temporal çeyrekte görme
alanı defekti ortaya çıkar

27. BAZAL GANGLIONLAR
N l i b lNuclei basales
Beyin hemisferlerinin derininde, beyaz cevher içinde
yerleşmiş özel kortikal fonksiyonları düzenleyen griyerleşmiş, özel kortikal fonksiyonları düzenleyen gri
cevher kitleleridir.
Nuclei basalesNuclei basales
Bazal çekirdekler motor sistem içinde üç temel görev
üstlenmiştir.
1. Kortikospinal sistem üzerinden motor aktivitenin kompleks
modellerini (örn. yazı yazma, makasla kağıt kesme vb.)
kontrol etmek
2. Ardışık motor hareketlerin kognitif kontrolünde (hafızadakiş g (
bilgi ile o anda beyne ulaşan bilgiyi karşılaştırıp – düşünüp
sonuç çıkartma) Ana rolü nuc. caudatus oynar
3. Hareketlerin yapılma hızının ve yapılma büyüklüğünün
kontrol edilmesi Burada da ana rolü nuc caudatus oynarkontrol edilmesi. Burada da ana rolü nuc. caudatus oynar
Ganglion : Vücudun çeşitli yerlerinde yerleşmiş olang ç ş y y ş ş
periferik nöron topluluklarından oluşan nodüller.
Santral sinir sistemi'nde yer alan bu nucleuslar için
‘Basal Ganglionlar’ adlandırması terminolojik anlamda
tam doğru olmasa da, geleneksel olarak kullanılmaktadır.
Nuclei basalesNuclei basales
Yakın zamana kadar kullanılan geleneksel anatomik
sınıflandırmaya göre;y g ;
nucleus caudatus
putamen
globus pallidus
corpus amygdaloideum (nuclei amygdalae)
claustrum'dan oluşurclaustrum'dan oluşur

28. NucNuc.
caudatus
putamen
GlobusGlobus
pallidus
claustrum
Nuclei basalesNuclei basales
Corpus amygdaloideum fonksiyonel olarak limbik
sistem ile daha fa la ilişkili old ğ ndan cla str m isesistem ile daha fazla ilişkili olduğundan, claustrum ise
insanlardaki fonksiyonel önemi henüz tam olaraksa a da o s yo e ö e e ü a o a a
aydınlatılamadığından günümüzde basal ganglionlar
içerisinde değerlendirilmemektedirler
Nuclei basalesNuclei basales
Diencephalonda bulunan nucleus subthalamicus ve
mesencephalon’da yer alan substantia nigra basalmesencephalon da yer alan substantia nigra basal
ganglionlarla olan yakın fonksiyonel ilişkileri veg g y y ş
lezyonlarında ortaya çıkan benzer klinik tablolar nedeniyle
basal ganglionlara dahil edilmişlerdir
nuc.
caudatus
nuc.
subthalamicus
putamen
globus
palliduspallidus
claustrum
substantiasubstantia
nigra
Nuclei basalesNuclei basales
nucleus caudatus
putamen
globus pallidus
nucleus subthalamicus
substantia nigra

29. Nuclei basales
l d t t l b llid
Nuclei basales
nucleus caudatus, putamen, globus pallidus
nucleus subthalamicus substantia nigra
B fl d d l tü b ki d kl i
nucleus subthalamicus, substantia nigra
Bu sınıflandırmada yer alan tüm bu çekirdeklerin
lezyonlarında; istemsiz ve amaçsız hareketlerle
karakterize DYSKINESIA ya da hareketin hiç olmadığı
AKINESIA ortak klinik bulgu olarak görülmektedirAKINESIA, ortak klinik bulgu olarak görülmektedir
nucleus caudatus
striatum
putamen
globus pallidus nuc.
l tif i
corpus
striatum
lentiformis
nuc.
d t
nuc.
subthalamicus
putamen
caudatus subthalamicus
globusglobus
pallidus
claustrum
substantia
nigra
Nuclei basalesNuclei basales
nucleus caudatus
N t i t ( t i t )
putamen
globus pallidus
Neostriatum (striatum)
paleostriatumglobus pallidus paleostriatum
Nuclei basalesNuclei basales
nucleus caudatus
putamen
afferentler
putamen (bilgi girişi)
globus pallidus
substantia nigra
efferentler
(bilgi çıkışı)substantia nigra
’dan sağlanır
(bilgi çıkışı)
Corpus striatum, thalamus’un lateralinde yer alır ve
ondan capsula interna ile ayrılmıştır
Crus
anterius
Crus
posteriusposterius

30. N l dNucleus caudatus
Thalamus ve ventriculus lateralis’in dış
tarafında yer alıra a da ye a
Virgül veya C harfi şeklinde
Caput, corpus ve cauda olmak üzere üç
kısmı vardır
caput
Sulcus
terminalis
cornu
anterior
p
stria terminalisstria terminalis
v. thalamostriata
superiorp
pars
centralis
cauda
thalamus
cornu
thalamus
inferior
Nucleus caudatusNucleus caudatus
Caput nuclei caudati'nin ön ucu aşağıda nucleus
lentiformis’in bir bölümü olan putamen ile devam ederlentiformis in bir bölümü olan putamen ile devam eder.
Bu bölümün hemen yukarısında caput nuclei caudati iley p
putamen arasına capsula interna’nın crus anterior’u girer.
İki çekirdek arasında uzanan gri cevher sütunları capsula
interna içerisinden geçerken çizgili bir yapı oluştururinterna içerisinden geçerken çizgili bir yapı oluşturur.

31. Nucleus caudatus
Corpus nuclei caudati nuc caudatus’un foramen
Nucleus caudatus
Corpus nuclei caudati, nuc. caudatus un foramen
interventiculare hizasından başlayıp thalamus’un
k k d k d d ğ i l karkasına kadar arkaya ve dışarıya doğru incelerek
uzanan bölümüdür
V i l l li ’i li ’i i b dVentriculus lateralis’in pars centralis’inin tabanının dış
kısmında thalamus’un dorsolateraline yapışık durumda
yer alır
caput
Sulcus
terminalisp
cauda
thalamus
Thalamus ile arasında
thalamus
oluşan oluğa sulcus
terminalis adı verilir
Nucleus caudatusNucleus caudatus
Sulcus terminalis içerisinde, corpus amygdaloideum’dan
başlayıp hypothalamus’un nuc. anterior’u ve area
preoptica’da sonlanan stria terminalis ile nuc. caudatus,
thalamus ve capsula interna gibi yapıların venöz drenajınıthalamus, ve capsula interna gibi yapıların venöz drenajını
sağlayan v. thalamostriata bulunmaktadırğ y
stria terminalis
v. thalamostriatav. thalamostriata
superior
v.interna
b icerebri
v magna cerebriv.magna cerebri

32. Nucleus caudatusNucleus caudatus
Cauda nuclei caudati, thalamus’un arka ucu hizasından
başlayarak aşağı, öne ve kısmen dışa doğru uzanan,
l i d ti’d f kl l k th l ilcorpus nuclei caudati’den farklı olarak thalamus ile
temasta olmayan bölümdür.y
Ventriculus lateralis’in cornu inferius’unun tavanında öne
doğru uzanarak corpus amygdaloideum’da sonlanır
Nucleus caudatusNucleus caudatus
Nucleus caudatus lezyonlarında kore (chore) görülür.
Ekstremitelerin distal bölümlerinde görülen hızlı ve
amaçsız hareketlerdiramaçsız hareketlerdir.
Nucleus lentiformisNucleus lentiformis
Nuc. caudatus ve thalamus’un lateralinde kesitlerde
‘kama’ şeklinde görülen yapıdır.
Lateralde daha büyük ve koyu renkli putamen ile
bunun medialindeki daha açık renkli ve küçük globus
pallidus’dan meydana gelir.
Nucleus lentiformisNucleus lentiformis
PutamenPutamen
lamina medullaris lateralis
Globus pallidus lateralis
l i d ll i di lilamina medullaris medialis
Globus pallidus medialis

33. Putamen
En lateralde yer alır
Putamen
En lateralde yer alır
Lamina medullaris lateralis ile capsula externa arasındadırp
Capsula externa, putamen ile claustrum arasında, capsula
extrema ise claustrum ile insula arasında bulunan ince beyazextrema ise claustrum ile insula arasında bulunan ince beyaz
cevher tabakalarıdır
insulainsula
P t d t b l ki d kl i t lPutamen ve nuc. caudatus bazal çekirdeklerin temel
afferent çekirdekleridir ve sitolojik olarak birbirineafferent çekirdekleridir ve sitolojik olarak birbirine
benzerler
Bu iki nucleus’un afferent ve efferent bağlantıları aynıdır
PutamenPutamen
Putamen lezyonlarında atetoz görülür.
Ekstremitelerin distal bölümlerinde (başlıca parmaklarda)
devamlı, yavaş ve solucan benzeri hareketlerdir.
Gl b llid (P llid )Globus pallidus (Pallidum)
Filogenetik olarak en eski beyin çekirdeklerinden biri
olduğundan pallidum ve paleostriatum gibi adları daolduğundan pallidum ve paleostriatum gibi adları da
verilir.
Capsula interna’nın lateralinde, putamen’in medialinde
Globus pallidus ve substantia nigra'nın pars
reticulata’sı basal ganglionların temel efferent
çekirdekleridir
Globus pallidus (Pallidum)Globus pallidus (Pallidum)
Capsula interna’nın crus
t i ’ il d t ’tanterior’u ile nuc. caudatus’tan,
crus posterior’u ile thalamustan
ayrılır

34. Lamina medullaris lateralis
lamina medullaris medialis
Substantia nigraSubstantia nigra
Pars reticularis
Pars compacta
Substantia nigraSubstantia nigra
Mesencephalon’da,
crus cerebri ile tegmentum arasındadır.
Kendisini oluşturan nöronlarda bulunan melanin pigmenti
nedeniyle çevresindeki yapılara göre daha koyu renktedirnedeniyle çevresindeki yapılara göre daha koyu renktedir.
Mesencephalon’un tüm kesitlerinde yarımay şeklindedirMesencephalon un tüm kesitlerinde yarımay şeklindedir.
Substantia nigraSubstantia nigra
Substantia nigra, temel bağlantıları neostriatum (nuc.
d t t ) il ld ğ d l l dcaudatus + putamen) ile olduğundan ve lezyonlarında
motor fonksiyonun bozulduğu Parkison hastalığımotor fonksiyonun bozulduğu Parkison hastalığı
geliştiğinden basal ganglionlar içerisine dahil
edilmektedir
Substantia nigraSubstantia nigra
Afferentlerinin çoğu neostriatum’dan gelir.
Pars compacta’sındaki dopaminerjik nöronlardan başlayanPars compacta sındaki dopaminerjik nöronlardan başlayan
efferent lifler neostriatum’a,
Pars reticularis’indekiGABA-erjik nöronlardan başlayanPars reticularis indekiGABA-erjik nöronlardan başlayan
efferent lifler
thalamusthalamus
colliculus superior
nucleus tegmentalis pedunculopontinus’a gider

35. Substantia nigra
Korteks ve thalamus'tan basal ganglionlara gelen afferent
Substantia nigra
Korteks ve thalamus tan basal ganglionlara gelen afferent
liflerin sonlanmaları topografik bir organizasyon gösterir.
Bu nedenle neostriatum'un değişik bölgeleri farklı
fonksiyonlar üstlenir.
Örneğin, putamen temel olarak motor hareketlerin
kontrolü nucleus caudatus ise göz hareketlerininkontrolü, nucleus caudatus ise göz hareketlerinin
kontrolü ve bazı mental ve emosyonel fonksiyonlarla
ilgilidir.
Nuclei basalesNuclei basales
Kontrol edilemeyen, istemsiz hareketlerin oluşumunun
engellenmesinde indirekt yoldaki bir ara merkez olan nuc.
bth l i ö li l ü tl i b ki d ğisubthalamicus önemli rol üstlenir ve bu çekirdeğin
rahatsızlıkları vücudun karşı yarımında kontrol edilemeyen,rahatsızlıkları vücudun karşı yarımında kontrol edilemeyen,
abartılı spontan hareketlerle (ballismus) sonuçlanır
Nuclei basalesNuclei basales
Cerebral cortex ile bazal ganglionlar arasında direkt ve
indirekt bağlantılar vardır.ğ
Direkt bağlantılar cortex aktivitesini arttırır, indirekt
bağlantılar ise azaltır.
Bu bağlantılar ile ilgili nörotransmitterlerin
metabolizmasındaki bozukluklarda, nukleuslardaki,
lezyonlarda tremor, athetosis, chorea, ballismus,
ki i b d ki i d t i ibi b l l t kakinesia, bradykinesia, dystonia gibi bulgular ortaya çıkar
Nuclei basalesNuclei basales
Parkinson hastalığında substantia nigra’nın pars
compacta’sındaki dopaminerjik nöronlarda kayıp ve bunacompacta sındaki dopaminerjik nöronlarda kayıp ve buna
bağlı olarak bu nöronların sonlandığı neostriatum’da DA
eksikliği ortaya çıkar
Huntington hastalığında ise GABA-erjik nöronların
dejenerasyonu vardır
Nuclei basales
Bazal çekirdeklerin motor sistemin diğer bileşenlerinden iki temel
Nuclei basales
Bazal çekirdeklerin motor sistemin diğer bileşenlerinden iki temel
farkı bulunmaktadır.
Birincisi medulla spinalis ile arasında afferent ya da efferentBirincisi, medulla spinalis ile arasında afferent ya da efferent
bağlantı bulunmaz ve etkilerini thalamus ve korteks aracılığıyla
gösterirlergösterirler.
İkincisi ise, lezyonlarında
1) tremor ve benzeri istemsiz hareketler1) tremor ve benzeri istemsiz hareketler,
2) postür ve kas tonusunda görülen değişiklikler
3) li i l k h k tl d ö ül3) paralizi olmaksızın hareketlerde görülen
zayıflık ve yavaşlık gibi ortak klinik bulguların görülmesidir