2. 2
Polska wśród najszybciej rozwijających się gospodarek UE
w XXI w.
Skumulowany wzrost PKB w krajach UE w latach 2000-2016
Źródło: Eurostat.
83,1%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
140%
Irlandia
Litwa
Słowacja
Estonia
Łotwa
Rumunia
Bułgaria
Polska
Luksemburg
Malta
Czechy
Szwecja
Węgry
Słowenia
Wlk.Brytania
Chrowacja
Cypr
Hiszpania
Belgia
Austria
Finlandia
Holandia
Niemcy
Francja
Dania
Portugalia
Włochy
Grecja
Średnia dla UE-28: 28,3%
3. 3
Kluczowa rola przedsiębiorstw prywatnych
w generowaniu wzrostu gospodarczego
2010
56,8%
+8,0 p.p.62,4%
70,3%
53,7%
2000 2005 2015
+11,1 p.p.
16,6%
73,4%
+3,1 p.p.
15,0%
55,3%
8,6%
66,8%
56,1%
10,7%
Krajowe przedsiębiorstwa prywatne
Zagraniczne przedsiębiorstwa*
Źródło: GUS
*Tj. przedsiębiorstwa kontrolowane przez kapitał zagraniczny. Z kolei, krajowe przedsiębiorstwa prywatne to pozostałe
przedsiębiorstwa kontrolowane przez polski kapitał prywatny.
Struktura wartości dodanej brutto w Polsce
Sektor przedsiębiorstw prywatnych generuje prawie 3/4 wartości dodanej w polskiej gospodarce.
W sektorze firm prywatnych na znaczeniu zyskały przede wszystkim przedsiębiorstwa zagraniczne.
4. 4
Duży udział mikrofirm i wyjątkowo mały udział firm małych
w zatrudnieniu w Polsce
Źródło: Eurostat.
*Dla Austrii, Irlandii, Szwecji i UE-28 podane są dane dla 2014 r.; brak danych dla Cypru, Grecji i Portugalii.
Struktura zatrudnienia w przedsiębiorstwach niefinansowych
wg klasy wielkości przedsiębiorstwa w 2015 r.*
22,8%
20,2%
Rumunia
34,5%
21,1%
21,9%
22,5%
Finlandia
34,4%
18,3%
22,4%
25,0%
Holandia
34,3%
18,2%
18,6%
28,9%
Szwecja
34,1%
18,4%
21,9%
25,6%
UE-28
33,2%
16,8%
20,1%
26,3%
18,6%
35,8%
Bułgaria
25,2%
21,7%
23,6%
29,5%
Wlk.Brytania
24,7%
25,0%
28,8%
21,6%
Litwa
24,1%
23,1%
24,2%
28,6%
Estonia
21,8%
23,4%
24,6%
30,2%
Włochy
21,3%
Francja
38,6%
15,6%
19,0%
26,7%
Niemcy
37,1%
20,1%
23,3%
19,5%
Dania
35,7%
21,3%
12,7%
20,4%
45,6%
Łotwa
20,6%
22,0%
24,0%
33,5%
Malta
20,3%
23,9%
23,4%
32,4%
28,1%
19,6%
22,8%
29,5%
Hiszpania
27,2%
13,3%
18,8%
40,7%
Słowenia
Chorwacja
30,5%
18,7%
20,1%
30,6%
Węgry
30,2%
16,5%
19,2%
34,0%
Słowacja
28,2%
15,7%
14,7%
19,3%
41,3%
Irlandia
29,9%
Czechy
32,4%
18,9%
17,5%
31,3%
Polska
31,7%
17,9%
13,2%
37,1%
Luksemburg
31,7%
24,6%
25,4%
18,2%
Austria
31,1%
19,2%
24,2%
25,6%
Belgia
30,7%
15,0%
19,7%
34,6%
średnie (50-249 pracujących)małe (10-49 pracujących)mikro (do 9 pracujących) duże (250+ pracujących)
Odsetek osób pracujących w małych przedsiębiorstwach niefinansowych w Polsce jest najniższy wśród
wszystkich krajów UE
Z kolei mikroprzedsiębiorstwa niefinansowe odpowiadają za bardzo dużą część zatrudnienia
w Polsce, znacząco przewyższając średnią UE
5. 5
Wydajność mikrofirm w stosunku do większych firm jest
w Polsce najniższa w UE
Źródło: Eurostat.
Relacja wartości dodanej w przeliczeniu na 1 pracującego
w wybranych klasach wielkości przedsiębiorstw niefinansowych w 2015 r.
Węgry
62%
Włochy
87%
Łotwa
59%
Wlk.Brytania
80%
Chorwacja
63%
Irlandia
63%
Czechy
60%
Hiszpania
64%
Litwa
69%
Słowenia
69%
Bułgaria
70%
Rumunia
70%
UE-28
74%
Belgia
77%
Austria
72%
Niemcy
81%
Holandia
86%
Finlandia
86%
Szwecja
86%
Francja
108%
Estonia
113%
Dania
Malta
Luksemburg
Mikro/przeciętnie
114%
62%
43% 54%
Słowacja
50%
Polska
Bułgaria
126%
Czechy
97%
Dania
90%
Niemcy
141%
Estonia
65%
Irlandia
97%
Hiszpania
60%
Francja
58%
Chorwacja
66%
Włochy
64%
Łotwa
151%
Litwa63%
Luksemburg
122%
Węgry
77%
Malta
86%
Holandia
41%
Austria
88%
Polska
60%
Rumunia
52%
Słowenia
89%
Słowacja
100%
Finlandia
Wlk.Brytania
Szwecja
Mikro/małe
162%
75% 78%75%
Belgia
71%
UE-28
Luka w wydajności mikroprzedsiębiorstw względem firm należących do pozostałych klas wielkości pogłębia
się, a równocześnie na te najmniejsze podmioty przypada coraz większa część zatrudnienia w Polsce.
W Polsce korzyści z awansu mikrofirm do kategorii większych przedsiębiorstw byłyby szczególnie duże.
6. 6
Kluczowa dla sukcesu gospodarczego Polski była ekspansja
zagraniczna polskich firm
Źródło: GUS.
Relacja eksportu towarów i usług
do PKB Polski
2014
2004
2001
2011
2000
23,0%
29,3 p.p.
52,3%2016
2006
2015
2013
1995
2009
2002
1999
1996
2007
2003
2012
1997
1998
2008
2010
2005
Eksport przedsiębiorstw niefinansowych
w Polsce wg formy własności (mld PLN i %)
2015 2016S
648
36%37%
61%
2013
37%
597 3%623
2014
59%
4%
36%
59%
5%
437
33%
62%
5%
8,3% CAGR
63%
3%
34%
2011
527
2012
704
569
58%
57%
5%
5%
2010
38%
z udziałem własności publicznej
krajowa własność prywatna
własność zagraniczna
-2,3%
8,5%
9,3%
CAGR*
2011-2016
Źródło: GUS, szacunek EY dla 2016 r.
*CAGR – skumulowany roczny wskaźnik wzrostu
(ang. Compound Annual Growth Rate).
Od 1995 r. otwartość polskiej gospodarki wzrosła bardzo znacząco.
Za zdecydowaną większość eksportu odpowiadają firmy z przeważającym udziałem kapitału zagranicznego, choć
w latach 2011-2016 krajowe firmy prywatne zwiększały swój eksport w tempie nieco szybszym niż firmy zagraniczne.
7. 7
Popyt zagraniczny odpowiadał za większość wzrostu PKB
w Polsce w XXI w.
Udział krajowej wartości dodanej absorbowanej
za granicą w wartości dodanej ogółem
Wkład popytu krajowego i zagranicznego
w zmianę PKB w krajach EŚW w latach 2000-2014
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
50%
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Węgry Czechy Słowacja Polska Rumunia Rosja Turcja
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Słowenia Węgry Czechy Estonia Bułgaria Polska Rumunia Łotwa Słowacja Litwa
%
Źródło: Obliczenia EY na podstawie WIOD. Źródło: Hagemejer J., 2017, Trade and growth in the New
Member States op. cit. oraz dane udostępnione EY przez autora.
Integracja Polski w ramach międzynarodowych łańcuchów wartości była w ostatnim 20-leciu bardzo
dynamiczna.
Udział eksportu wartości dodanej w całkowitej wartości dodanej wytworzonej w Polsce wzrósł w latach 1995-2014
z ok. 16% do bardzo wysokiego poziomu 34%.
wartość dodana absorbowana w kraju
wartość dodana absorbowana za granicą
8. 8
Dalszy dynamiczny wzrost wymaga jednak zmiany modelu
konkurencji polskich firm
Czynnik wskazywany jako najważniejszy spośród cech produktu/usługi
decydujących o ich konkurencyjności w latach 2006-2014
Które z działań podejmowanych przez Państwa firmę, aby sprostać
konkurencji, okazało się najbardziej skuteczne? (% odpowiedzi)
Źródło: PKPP Lewiatan, 2014, Curriculum Vitae mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw 2014. Finansowanie działalności i rozwoju.
Źródło: PARP, 2016, Raport o stanie sektora MSP w Polsce.
64,3
15,2
57,3
21,7
52,0
26,8
15,4
43,4
18,5
41,9
10,4
49,7
15,3
45,80
10
20
30
40
50
60
70
cena produktów/usług jakość produktów usług
2006 2007 2008 2011 2012 2013 2014
%
0% 10% 20% 30%
poszerzanie oferty
działania marketingowe
ulepszanie produktów/usług
obniżanie cen
wprowadzanie zmian organizacyjnych
wprowadzanie nowych technologii
obniżanie kosztów pracy
2013 2014 2015 2016
O ile jeszcze przed globalnym kryzysem finansowym większość badanych przedsiębiorców wskazywała ceny
jako najważniejszy czynnik decydujący o ich konkurencyjności, to w 2014 r. było ich już tylko 15%.
W ostatnich latach systematycznie spadał odsetek przedsiębiorców wskazujących na obniżanie cen jako
najskuteczniejsze narzędzie konkurowania.
9. 9
Kluczowa rola działalności innowacyjnej
Czy w Polsce jest (było?) aż tak źle?
Źródło: Eurostat. *Pojęcie innowacji jest definiowane przez OECD jako „wdrożenie
nowego lub znacząco udoskonalonego produktu lub procesu, nowej metody
marketingowej lub nowej metody organizacyjnej w praktyce gospodarczej, organizacji
miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem”.
Źródło: Eurostat.
Udział firm innowacyjnych (prowadzących działania
innowacyjne* w danym okresie)
w UE w 2014 r.
Wydatki przedsiębiorstw na działania badawczo-rozwojowe
w krajach UE w 2015 r.
0
10
20
30
40
50
60
70
Niemcy
Luksemburg
Irlandia
Wlk.Brytania
Austria
Francja
Holandia
Finlandia
Szwecja
Portugalia
Dania
UE
Włochy
Słowenia
Litwa
Czechy
Cypr
Malta
Chorwacja
Hiszpania
Słowacja
Estonia
Bułgaria
Węgry
Łotwa
Polska
Rumunia
%
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
Szwecja
Austria
Niemcy
Finlandia
Dania
Belgia
Słowenia
Francja
UE
Holandia
Wlk.Brytania
Czechy
Norwegia
Węgry
Włochy
Bułgaria
Estonia
Luksemburg
Hiszpania
Portugalia
Polska
Chorwacja
Malta
Słowacja
Grecja
Litwa
Rumunia
Łotwa
Cypr
sektor przedsiębiorstw
wszystkie sektory
% PKB
10. 10
Niedobór (wykwalifikowanej) siły roboczej staje się kluczową
barierą rozwoju firm
Odsetek respondentów wskazujących niedobór wykwalifikowanych pracowników
jako barierę rozwoju w Polsce, według raportów różnych instytucji
Źródło: GUS, 2017, Ankieta koniunktury w przemyśle; GUS, 2017, Ankieta koniunktury w budownictwie; GUS, 2017, Ankieta koniunktury w handlu;
GUS, 2017, Ankieta koniunktury w usługach; NBP, 2017, Szybki Monitoring; Ministerstwo Rozwoju, 2017, Trendy rozwojowe mikro, małych i średnich
firm w ocenie przedsiębiorców w drugiej połowie 2016 r.; World Economic Forum, 2017, Global Competitiveness Report 2017-2018.
7
0
7 p.p.
IV kw. 2016IV kw. 2013
GUS
5
2
II poł. 2013 II poł. 2016
3 p.p.
Ministerstwo Rozwoju
7
3
II poł. 2016II poł. 2013
4 p.p.
World Economic Forum
31
12
40
16
19
3
12
25
13 p.p.
16 p.p.
lipiec 2016
24 p.p.
19 p.p.
lipiec 2013
budownictwo
usługi
handel
przemysł
NBP
Wiele czynników, w tym niekorzystne zmiany demograficzne czy rosnąca potrzeba konkurowania w coraz większym
stopniu w oparciu o jakość, wskazuje na to, że niedobór pracowników (w szczególności wykwalifikowanych) jest
zmianą strukturalną, która będzie stanowić coraz większą barierę rozwoju przedsiębiorstw.
11. 11
Wyzwania na rynku pracy będą potęgowane przez niekorzystne
tendencje demograficzne
Źródło: Eurostat.
Stosunek liczby osób w wieku 20-64 do liczby osób w wieku 65+ w 2015 r. (lewy panel) i w 2060 r. (prognoza, prawy panel)
4,2
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
Słowacja
Irlandia
Cypr
Luksemburg
Polska
Rumunia
Czechy
Słowenia
Węgry
Holandia
Hiszpania
Austria
Wlk.Brytania
Malta
Belgia
Chrowacja
Estonia
Litwa
Łotwa
Dania
Bułgaria
Francja
Portugalia
Szwecja
Finlandia
Grecja
Niemcy
Włochy
1,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
Luksemburg
Irlandia
Belgia
Dania
Szwecja
Wlk.Brytania
Francja
Finlandia
Cypr
Litwa
Holandia
Austria
Czechy
Malta
Łotwa
Chrowacja
Rumunia
Węgry
Włochy
Słowenia
Hiszpania
Estonia
Niemcy
Bułgaria
Polska
Grecja
Portugalia
Słowacja
UE-28 = 3,2
UE-28 = 1,8
12. 12
Przepisy podatkowe wśród najczęściej wymienianych barier
rozwoju przedsiębiorstw
Źródło: Ministerstwo Rozwoju, 2017, Trendy rozwojowe mikro, małych i średnich firm w ocenie przedsiębiorców w drugiej połowie 2016 roku.
Ocena różnych typów przepisów i procedur w II poł. 2016 r.
wśród mikro (dominująca część próby), małych i średnich przedsiębiorstw
26%
19% 15% 12% 11%
33%
24%
23%
23%
17%
35%
46%
43% 46%
39%
7% 11%
18% 19%
32%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
prawo podatkowe sądownictwo gospodarcze kontrola działalności
gospodarczej
prawo pracy rozliczenia z
kontrahentami
doskonale
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
Skomplikowane przepisy podatkowe są wyjątkowo często wymienianą barierą przez polskich przedsiębiorców także na
tle innych krajów