Prezentacja towarzysząca warsztatowi "Małe dzieci buszują w bibliotece", który Teresa Ogrodzińska i Monika Rościszewska-Woźniak z Fundacji Rozwoju Dzieci im. Komeńskiego poprowadziły w czasie pierwszego Ogólnopolskiego Kongresu Bibliotek Publicznych w 2010 roku.
Spotkanie rozpoczęło się mini wykładem „Dlaczego warto inwestować w edukację małych dzieci”. Następnie, w trakcie miniwarsztatu, uczestnicy zastanowili się nad formami aktywności, jakie może oferować biblioteka, porozmawiali o warunkach, jakie warto zapewnić, aby dzieci chciały do biblioteki wracać.
Inspiracja - opis działań Biblioteki Publicznej Gminy Sztutowo, Filia w Kątac...
Małe dzieci buszują w bibliotece / Teresa Ogrodzińska, Monika Rościszewska-Woźniak
1. Fundacja Komeńskiego
Małe dzieci buszują w bibliotece
Kongres Rozwoju Bibliotek 23.11.2010 r.
Monika Rościszewska- Woźniak, Teresa Ogrodzińska
2. Fundacja Komeńskiego –kim jesteśmy
Organizacja pożytku publicznego działająca od 2003 roku na obszarze całej Polski.
Nasza misja
Tworzenie możliwie najlepszych warunków rozwoju i równych szans edukacyjnych
wszystkim dzieciom od urodzenia do 10 roku życia.
Współpraca z rodzicami, nauczycielami, organizacjami pozarządowymi i samorządem
lokalnym.
Każde dziecko jest dla nas niepowtarzalną osobą.
Chcemy, by było równoprawnym uczestnikiem życia społecznego. By miało poczucie, że
warto żyć.
Chcemy rozwijać u dzieci ciekawość, pewność siebie, wytrwałość, umiejętności
społeczne.
www.frd.org.pl
3. Zapewnienie wszystkim dzieciom dostępu do wysokiej jakości
wczesnej edukacji
Gdy nie ma Przedszkola, Grupy Zabawowe, Centra Dziecka i
Rodziny .
Podnoszenie jakości edukacji elementarnej w Polsce
Akademia Komeńskiego - Ośrodek Ustawicznej Edukacji Nauczycieli i
Rodziców
Uspołecznianie zarządzania edukacją
Lokalne Strategie Edukacji, Partnerstwo na rzecz Rozwoju i Edukacji
Małych Dzieci
Zwiększenie świadomości społecznej na temat znaczenia wczesnej
edukacji dla równości szans i rozwoju kapitału ludzkiego
Konferencje, seminaria, publikacje
Fundacja Komeńskiego –co robimy
4. Dlaczego warto inwestować w rozwój i edukację małych dzieci
argumenty rozwojowe
funkcje mózgu rozwijają się najszybciej we wczesnym
dzieciństwie, doświadczenia dzieci mają długofalowy i
formujący wpływ na rozwój osobowości człowieka
argumenty ekonomiczne
wspieranie edukacji małych dzieci to najlepsza inwestycja
argumenty pedagogiczne
wczesne doświadczenia edukacyjne najefektywniej pomagają
wyrównywać szanse Ŝyciowe dzieci
argumenty społeczne
dobra współpraca ze środowiskiem a szczególnie z rodzicami
tworzy korzystne środowisko rozwojowo-edukacyjne dla
małych dzieci
Fundacja Komeńskiego
5. Wczesne doświadczenia dzieci mają długofalowy i formujący wpływ na
rozwój mózgu, umiejętności i zachowań człowieka.
Po urodzeniu 6 lat 14 lat
Rethinking the Brain, Families and Work Institute, Rima Shore, 1997.
From: Founders’ Network, slide 03-012
Dlaczego warto inwestować w rozwój i edukację małych dzieci
argumenty neurologiczne
6. Przewlekły stres zmienia architekturę mózgu
WarunkiWarunki
normalnenormalne
PrzewlekłyPrzewlekły
stresstres
Typowy neuron,
wiele połączeń
Neurony
zniszczone, mało
połączeń
ŜródłoŜródło: Radley et al. (2004): Radley et al. (2004)
Bock et al. (2005)
Architektura mózgu – negatywny wpływ złego środowiska
7. Wrażliwość mózgu – okresy krytyczne
Widzenie
0 1 2 3 7654
Wysoka
Niska
Sposoby reagowania
Umiejętności językowe
Kontrola emocji
Tworzenie znaczeń
Umiejętności społeczne
Umiejętności matematyczne
Słyszenie
Graph developed by Council for Early Child Development (ref: Nash, 1997; Early Years Study, 1999; Shonkoff, 2000.)
Lata przed-szkolne Lata szkolne
8. Wiek w miesiącach
WynikiIQ
Carolina Abecedarian Project, F.A.Campbell,C.T.Ramey,1994
Dlaczego należy inwestować w rozwój i edukację małych dzieci
argumenty pedagogiczne
Edukacja dzieci od 4 m.ż
Projekt „Carolina Abecarian”- ponad 100 dzieci z rodzin „ryzyka”.
Grupa badana- wczesna interwencja – zajęcia rozwijające i
stymulujące, współpraca z rodzicami
Wyniki:
Znaczące różnice w wynikach testów na iloraz inteligencji.
Do wieku 12 lat grupa badana
lepiej rozwinięte umiejętności
czytania, pisania i wiedzą ogólną
9. Edukacja przedszkolna - Badania Barbary Murawskiej
Związek między uczęszczaniem do przedszkola a
umiejętnościami na progu szkoły podstawowej:
Poziom czytania, pisania i umiejętności matematycznych
uczniów wzrasta wraz z długością stażu przedszkolnego
Związek jest silniejszy dla dzieci „z grup ryzyka”
Najlepsze wyniki osiągają dzieci, które zaczęły uczęszczać do
przedszkola w wieku 3 lat - dotyczy to szczególnie chłopców.
B.Murawska Por., Segregacja na progu szkoły podstawowej, ISP,
Warszawa 2004).
Dlaczego należy inwestować w rozwój i edukację małych dzieci
argumenty pedagogiczne
10. Umiejętności językowe dzieci a wykształcenie rodzicówUmiejętności językowe dzieci a wykształcenie rodziców
16 mies. 24 mies. 36 mies.
SłownictwoSłownictwo(ilośćsłów)(ilośćsłów)
Rodzice wykształceni
Rodzice pracujący
fizycznie
Rodzice objęci
opieką społeczną
Wiek dzieciWiek dzieci ((miesiącemiesiące))
200
600
1200
Source: Hart & Risley (1995)Source: Hart & Risley (1995)
400
800
1000
Dlaczego należy inwestować w rozwój i edukację małych dzieci
argumenty społeczne
11. Dobra współpraca ze środowiskiem, a szczególnie z rodzicami,
warunkiem koniecznym do przełamania schematu
społecznego dziedziczenia biedy i problemów społecznych.
Badania Chao & Willms, 2002 –
Rodziny ryzyka – (niskie dochody, przemoc lub chaos, często
spowodowany depresją matki )
Interwencja (pomoc, poradnictwo, warsztaty, wsparcie)
skuteczna jeśli dziecko jest nie starsze niż 5 lat.
Fundacja Komeńskiego
Dlaczego należy inwestować w rozwój i edukację małych dzieci
argumenty społeczne
14. % dzieci w wieku 3-5 w przedszkolach lub oddziałach przedszkolnych
70,30%
27,90%
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
70,00%
80,00%
Miasto Wieś
% dzieci w wieku 3-5 w
przedszkolach lub
oddziałach przedszkolnych
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny (GUS) 2008
Fundacja Komeńskiego
Edukacja małych dzieci w Polsce – statystyki
15. Edukacja małych dzieci w Polsce – statystyki
0
200000
400000
600000
800000
1000000
1200000
Ogółem Miasto Wieś
Liczba dzieci w wieku 3-5
Liczba dzieci w
przedszkolach lub
oddziałach przedszkolnych
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny (GUS) 2008
Liczba dzieci w/w 3-5 lat 1064153
Miasto 611 644
Wieś 452 509
Liczba dzieci w przedszkolach lub
oddziałach przedszkolnych 556552
Miasto 429 986
Wieś 126 250
Fundacja Komeńskiego
16. Edukacja małych dzieci w Polsce – statystyki
1534735
891954
642781
30187 30173 14
0
200000
400000
600000
800000
1000000
1200000
1400000
1600000
1800000
Ogółem Miasto Wieś
Liczba dzieci w wieku 0-3
Liczba dzieci w Ŝłobkach
lub oddziałach Ŝłobkowych
Liczba dzieci w/w 0-3 lat
1534735
Miasto 891954
Wieś 642781
Liczba dzieci w Ŝłobkach i
oddziałach Ŝłobkowych 30187
Miasto 30173
Wieś 14
Razem około 2%
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny (GUS) 2008
Fundacja Komeńskiego
18. Czego potrzebują małe dzieci w bibliotece?
Bezpieczeństwa,
Możliwości działania
Wartości i sensu ,
Dobrych wzorców osobowych,
Jasnych granic
19. Biblioteczna odpowiedź na potrzeby małych dzieci
• Otwartość na rodziców,
• Dzieci mają dostęp
• Wartościowe propozycje,
• Dzieci mogą być wolne i bezpieczne
• Dzieci pewne siebie i kompetentne,
• Reguły uzgadniane z poszanowaniem praw i potrzeb.
20. Biblioteka dla malucha
Podwieczorki z bajkami dla dzieci i rodziców
• teatrzyki ,
• wspólne piosenki
• wyliczanki,
• wspólne czytanie książek,
• opowiadanie bajek,
• gry i zabawy ruchem -
Daje opiekunom kompetencje w stymulowaniu dzieci i
wzmacnianiu ich rozwoju a jednocześnie jest atrakcyjnym dla
wszystkim sposobem spędzania czasu na zabawie.
21. Biblioteka dla malucha
Grupy Zabawowe - doświadczenia Fundacji
Komeńskiego
Wspólne spotkania rodziców i małych dzieci pod
kierunkiem animatora,
• Stymulacja rozwoju językowego dzieci przez gry,
piosenki i aktywności edukacyjne .
22. 22
grupa różnowiekowa dla
dzieci od urodzenia do
rozpoczęcia przedszkola
dzieci z rodzicami lub
opiekunami
dzieci bawią się ze sobą, a
rodzice uczestniczą w
zabawie
rodzice współtworzą
program zajęć
nad jakością zajęć czuwa
specjalista – Animator
Biblioteka dla malucha - Grupy zabawowe
23. Biblioteka dla przedszkolaka
Tworzenie postaci do
teatrzyku lalek, zajęcia
artystyczne
Głośne czytanie, rysowanie
• Biblioteczki książek i
zabawek edukacyjnych
dla małych dzieci
• Mały badacz w bibliotece
24. Młody badacz w bibliotece
Wiedza to zrozumienie
Integracja świata
zewnętrznego i potencjału
informacji jaki ma biblioteka
Możliwość badania i
wyjaśniania
zaobserwowanych przez
dzieci zjawisk fizycznych i
społecznych
Odpowiedź na pytania w
słownikach,
encyklopediach, atlasach,.
Dzieci uczą się znajdować
informacje – proces!
25. Umiejętność zadawania pytań i poszukiwania na nie
odpowiedzi
rozwijanie ciekawości,
aktywności,
dociekliwości,
samodzielności,
odpowiedzialności,
umiejętności planowania,
Lepsze zrozumienie
własnych doświadczeń,
Młody badacz w bibliotece
26. Biblioteka wędrująca do domu
Wypożyczalnie „zestawów rodzinnych”
(książki i zabawki edukacyjne dla małych dzieci)
W każdym zestawie
książka,
gra rozwijająca
myślenie
i zabawka do wspólnych
zajęć fizycznych,
Każdy zestaw z instrukcją i propozycjami zabaw z dziećmi
27. Biblioteka wędrująca do domu
• Rozwijanie umiejętności logicznego myślenia,
komunikacyjnych, społecznych, sprawności
fizycznej
• Wejście w świat opowieści –
• Inspiracja do wspólnych, rozwijających zabaw
całej rodziny
28. Biblioteka dla młodszych dzieci szkolnych
7-9 lat to krytyczny okres przejścia między słuchaniem i
oglądaniem książek a samodzielnym czytaniem
Informacja i przyjemność
Książki dostosowane do
potrzeb dzieci
Czytanie może być interesujące
i sprawiać radość!
Biblioteka miejscem spotkań
29. Czy to jest możliwe?
Pracownicy bibliotek mają obawy
•Brak odpowiedniego pomieszczenia
•Na pierwsze spotkanie przyjdą [rodzice] z
ciekawości później stracą zainteresowanie
•Kto miałby się tym zająć? Jednoosobowa
obsługa biblioteki
•Obawa czy rodzice będą uczestniczyć w
spotkaniu wraz z dziećmi
30. Czy to jest możliwe?
Ale mają też wiarę i widzą sens wprowadzania zmian
• Uważam, że jak się przygotuję to nie będzie ryzyka
• Rodzice staną się bardziej aktywni
• Wyjście biblioteki do społeczeństwa
• Biblioteka centrum spotkań we wsi
• Biblioteka jest miejscem przyjaznym dla mieszkańców
• NOWA, ciekawa forma dla dzieci i rodziców
• Pracownicy biblioteki potrafią zainteresować dzieci
31. Dziękujemy za uwagę
Teresa Ogrodzińska
togrodzinska@frd.org.pl
Monika Rościszewska- Woźniak
mwozniak@frd.org.pl
