1. 1
Δ.Δ.Ε. Ημαθίας
Σχολείο: Φιλίππειο - 1ο
Γυμνάσιο Βέροιας Σχολ. Έτος: 2015-16
Είδος δραστηριότητας: Πρόγραμμα Π.Ε.
Θέμα: «Μονοπάτια και Διαδρομές Πολιτισμού στην Ημαθία»
Ημερολόγιο Δραστηριοτήτων της Ομάδας
1. Επίσκεψη στο Λύκειο των Ελληνίδων - Παράρτημα Βέροιας
2. Επίσκεψη στο Τμήμα Λαογραφίας της Κ.Ε.Π.Α. Δήμου Βέροιας
3. Επίσκεψη στο Αρχοντικό Σαράφογλου
4. Τριήμερη εκπαιδευτική επίσκεψη στο Κ.Π.Ε. Μαρώνειας
5. Επίσκεψη στο Βλαχογιάννειο Μουσείο
6. Επίσκεψη στον Λαογραφικό Σύλλογο Βλάχων Βέροιας
7. Επίσκεψη στην Εβραϊκή Συναγωγή της Βέροιας
8. Ορειβασία στο Βέρμιο, Κορυφή Φούρκα, 1.551 μ.
Περιεχόμενα:
Λύκειο Ελληνίδων, Παράρτημα Βέροιας ………………………………………………………………. 2
Κ.Ε.Π.Α. δήμου Βέροιας, Τμήμα Λαογραφίας …………………………………………………….... 4
Κ.Ε.Π.Α. δήμου Βέροιας, Αρχοντικό Σαράφογλου…………………………………………………. 9
Χορευτικός Όμιλος Βέροιας ………………………………………………………………………………... 13
Κ.Π.Ε. Μαρώνειας ……………………………………………………………………………………………….. 15
Βλαχογιάννειο Μουσείο ……………………………………………………………………………………… 17
Λαογραφικός Σύλλογος Βλάχων Βέροιας ……………………………………………………………. 19
Εβραϊκή Συναγωγή Βέροιας ………………………………………………………………………………… 22
Βέρμιο, Κορυφή Φούρκα …………………………………………………………………………………… 25
2. 2
Λύκειο Ελληνίδων – Παράρτημα Βέροιας
Η επίσκεψή μας πραγματοποιήθηκε στις 16 Γενάρη στο 1ο
Δ.Σ. Βέροιας και διήρκεσε 2
ώρες. Αριθμός Μαθητών: 15. Η Ζωή Βεσυροπούλου, η οποία μάς υποδέχθηκε, είναι
καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής και έχει ειδικότητα στους παραδοσιακούς χορούς. Χορεύει
από τα 15 της χρόνια στο μικρό σωματείο του χωριού της και στην πορεία σε κάποιους
συλλόγους στη Θεσσαλονίκη και στην Αλεξάνδρεια Ημαθία. Ο χορός είναι το πάθος της,
η αγάπης της. Ασχολείται με τη χοροδιδασκαλία 21 χρόνια και έχει περάσει από 17
συλλόγους κυρίως της Κ. Μακεδονίας και δύο φορές δούλεψε σε συλλόγους της
Θεσ/κης και παλαιότερα σ’ έναν σύλλογο κοντά στο Ναύπλιο. Διδάσκει σε πολλά
σεμινάρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό από το 2002 που ξεκίνησε να διδάσκει
χορούς της περιοχής της. Σε ερώτηση των μελών τις ομάδας μας: «Γιατί ασχολείστε με
τον χορό και ποια είναι τα συναισθήματα σας;», η ίδια απάντησε: «Ασχολούμαι με τον
χορό και ειδικότερα με τους παραδοσιακούς χορούς τις Ελλάδας γιατί περιέχουν ένα
κομμάτι τις πατρίδας μας, και νιώθω περηφάνια και χαρά για την παράδοση της
Ελλάδας».
Το Λύκειον των Ελληνίδων είναι ένα παγκόσμιο γυναικείο σωματείο. Με 150
παραρτήματα σ’ όλη την Ελλάδα και 57 στο εξωτερικό. Σαν σωματείο ότι χορό
χορεύουνε φοράνε και τη φορεσιά του. Είναι υποχρεωμένοι να έχουν όλες τις φορεσιές
ολόκληρης της Ελλάδος. Ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1911 από μία δημοσιογράφο της
εποχής φεμινίστρια, την Καλλιρόη Παρέν, η οποία έδωσε παρά πολύ μεγάλη σημασία
στην ανύψωση της γυναίκας και στη φροντίδα του παιδιού. 25 κυρίες το 1980 ίδρυσαν
το Παράρτημα του Λυκείου στη Βέροια όπου αναβαθμίζουν κάθε χρόνο τις
δραστηριότητες τους. Υπάρχουν χορευτικές ομάδες όλων των ηλικιών. Αυτή τη στιγμή
υπάρχουν στο Λύκειο 8 τμήματα ελληνικού χορού.
3. 3
Στη συνάντηση αυτή η Ζωή Βεσυροπούλου μας είπε πληροφορίες για τους
παραδοσιακούς χορούς της περιοχής μας και χορέψαμε με τη βοήθειά της μερικούς
από αυτούς.
Χοροί από το Ρουμλούκι (κάμπος Αλεξάνδρειας):
Συρτός, ένας αντιπροσωπευτικός χορός της Ελλάδας (Θράκη, νησιά, Κρήτη)
διαφορετικό ύφος και στυλ σε κάθε τόπο. Μ’ αυτόν ξεκινάνε τα γλέντια.
Πατρόνα ή Πατρούλα, αργός χορός με μαντήλι.
Ράικος, χορεύεται στα χωριά. Πρώτο μέρος αργά όσο ανεβαίνει η μουσική αρχίζουν
να πηδάνε.
Οι χοροί χορευόντουσαν στα γλέντια, στους γάμους και στα πανηγύρια κάθε Κυριακή
στην πλατεία για να γλεντήσουν στη Βέροια, οι γυναίκες. Υπάρχουν ιστορικά τραγούδια
που υμνούν τις προσπάθειες των Ελλήνων, για αγάπη. Δεν είναι απαραίτητο να
γνωρίζουμε το τραγούδι αλλά έτσι μπορούμε να βοηθηθούμε.
Περιοχές Ημαθίας:
Ρουμλούκι
Νάουσα και κάμπος Νάουσας
Βέροια
Όργανα των περιοχών:
Ζουρνάδες (Ρουμλούκι, Νάουσα)
Ζυγιά
Νταούλι
Γκάιντες (Πιέρια)
4. 4
Κ.Ε.Π.Α. Δήμου Βέροιας
Η Κοινωφελής Επιχείρηση Πολλαπλής Ανάπτυξης Δήμου Βέροιας (ΚΕΠΑ), είναι ο κύριος
φορέας σχεδιασμού και υλοποίησης της πολιτιστικής πολιτικής του Δήμου. Ο Χώρος
Τεχνών, η Αντωνιάδεια Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, η Δημοτική Βιβλιοθήκη «Θ.
Ζωγιοπούλου», το λαογραφικό μουσείο «Σαράφογλου», το ωδείο, η σχολή χορού, τα
εικαστικά εργαστήρια, αποτελούν τα ζωντανά εργαστήρια, τους χώρους όπου
καθημερινά υπηρετείται, ενσαρκώνεται και διαφυλάσσεται η πολιτιστική δημιουργία,
έκφραση και μνήμη.
1. Η επίσκεψη μας στην Αντωνιάδεια Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών της Βέροιας
πραγματοποιήθηκε στις 24 Γενάρη και διήρκεσε 3 ώρες. Αριθμός Μαθητών: 15.
Παίρνοντας συνέντευξη από τον Γιάννη Τσιρογιάννη, γυμναστή της Βέροιας, ο
οποίος εργάζεται ως χοροδιδάσκαλος στη Στέγη σε τμήματα ενηλίκων,
πληροφορηθήκαμε για τα ήθη και έθιμα, τις παραδόσεις και τους χορούς της
περιοχής μας καθώς και πληροφορίες για αυτούς.
Χωριά κάμπου Νάουσας:
Άγιος Γιώργιος – Ν. Πέλλας
Αγγελοχώρι
Χαρήεσα
Αρσέρι
Μαρίνα
Σταυροδρόμι
Κάμπος Νάουσας
Πολυπλάτανο
Κοπανός
Κρύα Βρύση
Βέροια
Έως το 1912 φυλές τούρκων, βουλγάρων, πόντιων, αρβανιτών μεταφέρθηκαν
στη χώρα μας. Σ’ αυτό το διάστημα οι ανταλλαγές πληθυσμών επηρέασαν τους
πολιτισμούς τους αναμιγνύοντας στοιχεία. Εκείνη την περίοδο από περιοχή σε
περιοχή οι διάλεκτοι διέφεραν, όμως αρκετοί Έλληνες, Τούρκοι, Σλάβοι είχανε
μία κοινή διάλεκτο. Από την άλλη οι Βούλγαροι είχαν μια διαφορετική διάλεκτο.
Οι άνθρωποι που κατοικούσαν στις περιοχές κοντά στο Ρουμλούκι ήταν Έλληνες
παρόλο που οι περισσότερες ονομασίες χωριών ήταν στα Σλαβικά. Όσο
αναφορά τη μουσική ήταν για όλο τον κόσμο και χρησιμοποιούνταν πολύ στις
γιορτές. Μόνο οι Έλληνες είχαν θρησκευτική μουσική. Τα όργανα ήταν ο
ζουρνάς, η γκάιντα κ.α. Όμως σιγά-σιγά ο ζουρνάς και η γκάιντα ξεχνιούνται και
τη θέση τους παίρνουν άλλα ευρωπαϊκά όργανα τα οποία αγαπήθηκαν από τον
λαό και χρησιμοποιούνταν από πλούσιους. Μουσικοί ήταν κυρίως Ρομά και
Τσιγγάνοι. Αυτά τα όργανα έφεραν και καινούριους χορούς όπως η Πράβα και η
Μητρένα.
5. 5
Ζουρνάς
Ο ζουρνάς είναι πνευστό μουσικό όργανο που παίζεται στο κέντρο της Ευρασίας και
απαντάται από τα Βαλκάνια έως την Κεντρική Ασία. Συνήθως συνοδεύεται από νταούλι
(μπάσο τύμπανο) στη λαϊκή μουσική της Ανατολίας.
Γκάιντα
H Γκάιντα ή τσαμπούνα ή τουλούμι ή αγγείο είναι ένα είδος άσκαυλου, δηλαδή είδος
παραδοσιακού πνευστού μουσικού οργάνου, αποτελούμενο από ασκό και από ξύλινο
μέρος. Η γκάιντα αποτελεί παραδοσιακό μουσικό όργανο σε όλη την Ευρώπη, Βόρεια
Αφρική και Μέση Ανατολή. Η γκάιντα αποτελείται από τον ασκό, το επιστόμιο και το
τμήμα παραγωγής ήχου. Το τελευταίο απαρτίζεται από δύο ξεχωριστούς
γλωττιδόφωνους αυλούς. Ο ένας, κοντός με τρύπες, παράγει τη μελωδία και ο άλλος,
μακρύς χωρίς οπές, παράγει ένα φθόγγο που κρατάει το ίσο. Πολύ συνηθισμένη στα
σπίτια των χωριών της Ημαθίας έστω ένας ήξερε να παίζει.
Φλογέρα
Η φλογέρα είναι πνευστό μουσικό όργανο. Είναι κυλινδρικό, μακρόστενο, ανοικτό και
στα δύο του άκρα, στο ένα άκρο φέρει επιστόμιο που παράγει τις κύριες δονήσεις του
ήχου, και κατά μήκος του κυλίνδρου φέρει ευθυγραμμισμένες τρύπες, σε σχετικές
αποστάσεις μεταξύ τους, τις οποίες κλείνει και ανοίγει με τα δάχτυλά του ο
οργανοπαίκτης καθώς παίζει. Είναι παραδοσιακό μουσικό όργανο που φτιάχνεται από
καλάμι ή ξύλο, αλλά και πιο σύγχρονα υλικά πλέον, όπως πλαστικό. Έχει διάφορα
μεγέθη και απαντάται με μήκος από 15 ως και 50 περίπου εκατοστά. Η φλογέρα, πέραν
του ότι χρησιμοποιείται από τον λαό της ελληνικής υπαίθρου, είναι από τα μουσικά
όργανα που διδάσκονται τα παιδιά μουσική στα δημόσια σχολεία.
6. 6
Κλαρίνο
Το κλαρινέτο (ή ευθύαυλος) είναι πνευστό μουσικό όργανο. Στη σημερινή του μορφή
εμφανίστηκε το 19ο αιώνα. Το κλαρινέτο κατέχει σήμερα βασική θέση στη συμφωνική
ορχήστρα, και ανήκει στην κατηγορία των ξύλινων πνευστών. Πολύ σύνηθες είναι το
κλαρινέτο και ως μέλος ορχηστρών της τζαζ. Στην Ελλάδα, όπου επεκράτησε η ονομασία
κλαρίνο, αλλά και σε πολλές χώρες των Βαλκανίων, αποτελεί ένα από τα βασικά όργανα
της παραδοσιακής μουσικής.
Τρομπέτα
Η τρομπέτα είναι αερόφωνο μουσικό όργανο με μεταλλικό επιστόμιο σε σχήμα κούπας,
που ανήκει στην οικογένεια των χάλκινων πνευστών.
Νταούλι
Το νταούλιείναι μεμβρανόφωνο μουσικό όργανο της ελληνικής λαϊκής και δημοτικής
μουσικής που συναντάται κυρίως στην ηπειρωτική Ελλάδα. Το μέγεθός του ποικίλλει
και για την κατασκευή του χρησιμοποιούνται δέρματα από κατσίκι ή πρόβατο και
παλαιότερα από λύκο ή γαϊδούρι. Ο οργανοπαίκτης (νταουλιέρης), το κρεμάει στον
αριστερό του ώμο και το κτυπάει στη δεξιά πλευρά με το νταουλόξυλο και στην
αριστερή με πιο λεπτό ξύλο, τη βέργα. Ο ήχος που δημιουργείται από τη δεξιά πλευρά
είναι βαρύτερος και από την αριστερή οξύτερος. Το νταούλι (τύμπανο) συνοδεύει
συχνά το κλαρίνο και τον ζουρνά στα χοροστάσια των λαϊκών πανηγυριών και
παλαιότερα συμμετείχε με συνδυασμούς οργάνων στη βυζαντινή στρατιωτική
μουσική.[2] Μια πολύ γνωστή χρήση του νταουλιού σε δρώμενα του καιρού μας είναι
τα περίφημα Αναστενάρια του νομού Σερρών.
7. 7
Τρομπόνι
Το τρομπόνι είναι χάλκινο πνευστό μουσικό όργανο. Είναι ιδιόμορφη παραλλαγή της
τρομπέτας. Δημιουργήθηκε πιθανόν περίπου το 1450 στην περιοχή της Βουργουνδίας.
Αρχικά εμφανίστηκε σε στρατιωτικές ορχήστρες και κατά το 16ο αιώνα
χρησιμοποιήθηκε στις συμφωνικές ορχήστρες. Στη μακραίωνη ιστορία του δέχτηκε
πολλές μεταβολές στη μορφή του. Σήμερα αποτελείται από ένα σωλήνα με σταθερό
μήκος και από άλλους τρεις κυλίνδρους εφοδιασμένους με «κλειδιά». Η ηχητικότητα
του είναι πολύ πλούσια, δεν αλλάζει όμως η τονικότητά του.
Αρκοντεόν
Το ακορντεόν είναι ένα αερόφωνο πληκτροφόρο μουσικό όργανο, ιδιαίτερα
διαδεδομένο στη λαϊκή και παραδοσιακή μουσική πολλών Ευρωπαϊκών και
Αμερικανικών χωρών. Εφευρέθηκε κατά πάσα πιθανότητα στη Γερμανία το 1822, αν και
το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ανήκει στον Cyrill Demian (1829). Έχει σχήμα κουτιού και
αποτελείται από δύο πληκτρολόγια και μια αεροπαραγωγό φυσούνα που συμπιέζεται
και επεκτείνεται από τον εκτελεστή. Ο ήχος παράγεται με τη δόνηση μεταλλικών
ελασμάτων στο εσωτερικό του, που πάλλονται με τη ροή του αέρα.
Οι Ρομά-Τσιγγάνοι έπαιζαν:
Τουμπερλέκι
Το τουμπελέκι είναι ένα ελληνικό κρουστό όργανο χωρίς λαβή, γνωστό από την
αρχαιότητα, που το συναντούμε συχνά στην ελληνική παραδοσιακή, λαϊκή και
ρεμπέτικη μουσική. Ονομάζεται επίσης ταραμπούκα, στάμνα, ντουμπελέκι,
τσιμπουρλέκι ή τουμπερλέκι. Το τουμπελέκι είναι μια μικρογραφία τυμπάνου. Είναι
ανοικτό από κάτω και καλυμμένο με τεντωμένο δέρμα από πάνω. Η βάση του δεν είναι
πήλινη σαν της ταραμπούκας, αλλά συνήθως από μέταλλο. Παίζεται με τα χέρια, καθώς
το δεξί χέρι "μαρκάρει" τους ισχυρούς χρόνους και το αριστερό τους ασθενείς και συχνά
περιλαμβάνει και κουδουνάκια περιμετρικά κρεμασμένα.
8. 8
Βιολί
Το βιολί είναι έγχορδο μουσικό όργανο που παίζεται με δοξάρι. Έχει 4 χορδές
διαφορετικού τονικού ύψους (σολ, ρε, λα, μι), που χορδίζονται κατά διαστήματα
πέμπτης και η μουσική του έκταση περιλαμβάνει 44 χρωματικούς φθόγγους. Το βιολί
στηρίζεται στον ώμο ενώ με το ένα χέρι ο μουσικός απλώς πιέζει τις χορδές με το να το
κρατά καθόλου ενώ με το άλλο κινεί το δοξάρι επάνω στις χορδές. Το βιολί
εμφανίστηκε τον 16ο αιώνα ως εξέλιξη του μεσαιωνικού Φιντλ (αγγλ. fiddle), του
ιταλικού Λίρα ντα μπράτσο (ιταλ. lira da braccio) και του Ρεμπέκ. Τη σημερινή μορφή
του την πήρε κυρίως στην Ιταλία, όπου μεγάλες οικογένειες κατασκευαστών όπως οι
Αμάτι, Γκουαρνέρι και Στραντιβάριους, δημιούργησαν θαυμάσιας ακουστικής όργανα
που μέχρι και σήμερα θεωρούνται αξεπέραστα. Κατά την εποχή της αναγέννησης
δημιουργήθηκαν σημαντικές σχολές βιολιού, που άκμασαν στη Βενετία, τη Μπολόνια,
τη Φλωρεντία, τη Ρώμη, και σε άλλες Ιταλικές πόλεις. Τα πρώτα βιολιά
χρησιμοποιήθηκαν για την εκτέλεση έργων λαϊκής και χορευτικής μουσικής. Κατά τον
17ο αιώνα το βιολί αντικατέστησε τη βιόλα ντα γκάμπα ως το σημαντικότερο έγχορδο
στη μουσική δωματίου. Οι περισσότεροι μεγάλοι συνθέτες έγραψαν μουσική για σόλο
βιολί, μεταξύ των οποίων οι δάσκαλοι του Μπαρόκ Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ και
Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ αλλά και σημαντικοί συνθέτες της κλασικής εποχής όπως οι
Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ και Λούντβιχ βαν Μπετόβεν.
(Τραγούδια και Χοροί) Δεν πιάνονται οι ξένοι χέρι-χέρι πιάνονται με μαντήλι ή με
παιδιά ανάμεσα τους όλοι χόρευαν όλους τους χορούς όταν συκονόντουσαν οι γυναίκες
και οι άντρες δεν συκωνόντουσαν. Περιστάσεις που χορεύονται οι χοροί (Αποκριές,
Πανηγύρια για τους Αγίους, την Κυριακή μετά την εκκλησία, γενέθλια, εθνικές γιορτές,
χριστούγεννα όπου βάζανε φωτιές «Κολντε Κάλαντα, Κόλντε Μπάρμπο, Σούρβα
Μπάρμπο).
Το Πάσχα οι Σλαβόφωνοι πληθυσμοί δεν έχουν τραγούδια και στον κάμπο της
Νάουσας, Δράμα, Έδεσσα, Φλώρινα δεν έχουν χορούς.
Χοροί:
Πράβα (ίσιος) ή αλλιώς Συρτός
Μήτρενα (Δήμητρα) αναφέρεται σε γυναίκα.
Στάγκενα (Του Στάγωνα η γυναίκα) αναφέρεται σε γυναίκα.
Γιαντσίσκα (Άγιος Γεώργιος ), Λυπορτσκα (Λιποχώρι, Ν. Πέλλας ) έχουν κοινό ρυθμό.
Τρίτε Βάντα (Τρία Βήματα )
Τοτφο Ριλεύκο (παλιότερα πριν το γάμο στο σπίτι της νύφης τώρα χορευτικό)
Άιντε να φύγουμε να πάμε σε κανένα χορό (έκλεινε το γλέντι του χορού)
Τραι μητρο τραι μαικο
9. 9
2. Επισκεφτήκαμε το Αρχοντικό Σαράφογλου στις 16 Απρίλιου για 2 ώρες. Αριθμός
Μαθητών: 14. Μας έγινε ξενάγηση του χώρου με πληροφορίες για το σπίτι και
την αρχιτεκτονική του, για τη ζωή των ανθρώπων που ζούσαν εκεί και για την
ιστορία του. Πληροφορηθήκαμε ότι χτίστηκε στα τέλη του 18ου
αιώνα και πήρε
το όνομά του από την οικογένεια που κατοικούσε εκεί, την οικογένεια
Σαράφογλου. Ακόμα το σπίτι μαρτυρά την Βεροιώτικη αρχιτεκτονική των
σπιτιών των ευκατάστατων οικογενειών. Τα σπίτια αυτά ονομάζονταν
καστρόσπιτα και είχαν συνήθως δύο εισόδους καθώς και μία απανξή που ήταν
μια μικρή πόρτα για να επικοινωνούν τα σπίτι μεταξύ τους. Τα σπίτια αυτά ήταν
ευρύχωρα με μεγάλα και άνετα δωμάτια καθώς ήταν και λειτουργικά. Το
αρχοντικό έχει 7 δωμάτια τα οποία χωρίζονταν σε θερινά και χειμερινά, μια
κουζίνα, μία αποθήκη, σαλόνια, και μια κεντρική σάλα που ήταν ένας μεγάλος
χώρος υποδοχής όπου συγκεντρώνονταν τα μέλη της οικογένειας σε μια μεγάλη
τραπεζαρία. Είναι χτισμένο από ξύλο αλλά και από τούβλα τα όποια ήταν
αρκετά ηχομονωτικά.
10. 10
Επιπλέον όλο το σπίτι στηριζόταν σε ξύλινα δοκάρια και ο κάτω χώρος ήταν
αυλή και στάβλος και κάτω τοποθετούσαν πέτρες και χώμα σχηματίζοντας ένα
σχέδιο. Είχαν κελάρια και βαρέλια για τα τρόφιμα και τα ποτά και υπήρχε ένα
σύστημα ύδρευσης με ένα αυλάκι που περνούσε συνεχώς από σπίτι σε σπίτι. Το
1870 έγινε μια ανακαίνιση και από τότε ανήκει στον Δήμο Βέροιας.
13. 13
Χορευτικός Όμιλος Βέροιας
Η επίσκεψή μας στον Χορευτικό Σύλλογο Βέροιας πραγματοποιήθηκε στις 7 Φλεβάρη
και διήρκεσε 3 ώρες. Αριθμός Μαθητών: 15. Εκεί μας υποδέχτηκε ο Γιάννης Τσαμήτρος
μαζί με μέλη του Ομίλου. Ο συνταξιούχος, πλέον, εκπαιδευτικός Γιάννης Τσιαμήτρος,
χρησιμοποιώντας οπτικοακουστικά μέσα (φωτογραφικό και ηχητικό υλικό), ανέλυσε
συνοπτικά στους μαθητές τα ιστορικά, γεωγραφικά και πολιτισμικά στοιχεία των
Ημαθιώτικων Πιερίων και συγκεκριμένα των χωριών της Δημοτικής Ενότητας
Μακεδονίδος του Δήμου Βέροιας (Ριζωμάτων, Σφηκιάς, Πολυδεντρίου, Δασκίου,
Χαράδρας και Ελαφίνας).
Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε με την ενεργή συμμετοχή τόσο των μαθητών, όσο και των
καθηγητών τους… σε διαδικασία εκμάθησης - μέσα στην αίθουσα του Ομίλου -
ορισμένων τοπικών χορών (Τσουρναβίτκου, Περιστερούδα, Πατρώνα, του Κατσιάμπα)
από τον χοροδιδάσκαλο του Ομίλου. Στη συνέντευξη που μας έδωσε
πληροφορηθήκαμε:
Το περιβάλλον δεν είναι μόνο η φύση αλλά και οι άνθρωποι. Ο λαϊκός πολιτισμός είναι
καθρέφτης, ταυτότητα ενός λαού. Με το σύγχρονο τρόπο ζωής, με την τεχνολογία έχουν
αλλάξει πολλά πράγματα. Η παράδοση όμως δεν είναι οπισθοδρόμηση αλλά πρόοδος
για έναν λαό και η πολιτεία πρέπει να κάνει κάτι για αυτό. Οι εκπαιδευτικοί τότε
μάθαιναν στους μαθητές τη παράδοση. Ο σύλλογος έχει ως υπόβαθρο τη παράδοση και
όχι μόνο τα βήματα του χορού. Ο Χρήστος Τσολάκης είχε ξεχωρίσει την εκπαίδευση ως
κάτι ξεχωριστό από το κράτος. Παιδεία είναι η συζήτηση, η θρησκεία της ζωής, η
ανθρωπιά. Οπότε ο άνθρωπος δεν πρέπει να είναι συσσωρευτής γνώσεων. Στα
Ημαθιώτικα Πιέρια υπάρχουν σπουδαίοι αρχαιολογικοί χώροι, Βυζαντινές,
προϊστορικές και κλασσικές αρχαιότητες, ιστορικά κτίρια αλλά και Μοναστήρια, όπως η
Μονή του Αγίου Προδρόμου και η Μονή Μουτσιάλης. Με απόφαση του Υπουργού
Πολιτισμού ο χώρος Σφηκιάς, Ριζωμάτων, Δασκίου έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός με
αρχαίους οικισμούς, αρχαία νεκροταφεία, αρχαία λατόμευση, οχυρωματικά τείχη,
αρχαία κάστρα και αρχαίες πόλεις. Στα Πιέρια όταν κάποιος έχτιζε το σπίτι του όλοι
πήγαιναν να βοηθήσουν. Τα τρία κάστρα που δεσπόζουν στον χώρο (Πολυδενδρίου,
13
Χορευτικός Όμιλος Βέροιας
Η επίσκεψή μας στον Χορευτικό Σύλλογο Βέροιας πραγματοποιήθηκε στις 7 Φλεβάρη
και διήρκεσε 3 ώρες. Αριθμός Μαθητών: 15. Εκεί μας υποδέχτηκε ο Γιάννης Τσαμήτρος
μαζί με μέλη του Ομίλου. Ο συνταξιούχος, πλέον, εκπαιδευτικός Γιάννης Τσιαμήτρος,
χρησιμοποιώντας οπτικοακουστικά μέσα (φωτογραφικό και ηχητικό υλικό), ανέλυσε
συνοπτικά στους μαθητές τα ιστορικά, γεωγραφικά και πολιτισμικά στοιχεία των
Ημαθιώτικων Πιερίων και συγκεκριμένα των χωριών της Δημοτικής Ενότητας
Μακεδονίδος του Δήμου Βέροιας (Ριζωμάτων, Σφηκιάς, Πολυδεντρίου, Δασκίου,
Χαράδρας και Ελαφίνας).
Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε με την ενεργή συμμετοχή τόσο των μαθητών, όσο και των
καθηγητών τους… σε διαδικασία εκμάθησης - μέσα στην αίθουσα του Ομίλου -
ορισμένων τοπικών χορών (Τσουρναβίτκου, Περιστερούδα, Πατρώνα, του Κατσιάμπα)
από τον χοροδιδάσκαλο του Ομίλου. Στη συνέντευξη που μας έδωσε
πληροφορηθήκαμε:
Το περιβάλλον δεν είναι μόνο η φύση αλλά και οι άνθρωποι. Ο λαϊκός πολιτισμός είναι
καθρέφτης, ταυτότητα ενός λαού. Με το σύγχρονο τρόπο ζωής, με την τεχνολογία έχουν
αλλάξει πολλά πράγματα. Η παράδοση όμως δεν είναι οπισθοδρόμηση αλλά πρόοδος
για έναν λαό και η πολιτεία πρέπει να κάνει κάτι για αυτό. Οι εκπαιδευτικοί τότε
μάθαιναν στους μαθητές τη παράδοση. Ο σύλλογος έχει ως υπόβαθρο τη παράδοση και
όχι μόνο τα βήματα του χορού. Ο Χρήστος Τσολάκης είχε ξεχωρίσει την εκπαίδευση ως
κάτι ξεχωριστό από το κράτος. Παιδεία είναι η συζήτηση, η θρησκεία της ζωής, η
ανθρωπιά. Οπότε ο άνθρωπος δεν πρέπει να είναι συσσωρευτής γνώσεων. Στα
Ημαθιώτικα Πιέρια υπάρχουν σπουδαίοι αρχαιολογικοί χώροι, Βυζαντινές,
προϊστορικές και κλασσικές αρχαιότητες, ιστορικά κτίρια αλλά και Μοναστήρια, όπως η
Μονή του Αγίου Προδρόμου και η Μονή Μουτσιάλης. Με απόφαση του Υπουργού
Πολιτισμού ο χώρος Σφηκιάς, Ριζωμάτων, Δασκίου έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός με
αρχαίους οικισμούς, αρχαία νεκροταφεία, αρχαία λατόμευση, οχυρωματικά τείχη,
αρχαία κάστρα και αρχαίες πόλεις. Στα Πιέρια όταν κάποιος έχτιζε το σπίτι του όλοι
πήγαιναν να βοηθήσουν. Τα τρία κάστρα που δεσπόζουν στον χώρο (Πολυδενδρίου,
13
Χορευτικός Όμιλος Βέροιας
Η επίσκεψή μας στον Χορευτικό Σύλλογο Βέροιας πραγματοποιήθηκε στις 7 Φλεβάρη
και διήρκεσε 3 ώρες. Αριθμός Μαθητών: 15. Εκεί μας υποδέχτηκε ο Γιάννης Τσαμήτρος
μαζί με μέλη του Ομίλου. Ο συνταξιούχος, πλέον, εκπαιδευτικός Γιάννης Τσιαμήτρος,
χρησιμοποιώντας οπτικοακουστικά μέσα (φωτογραφικό και ηχητικό υλικό), ανέλυσε
συνοπτικά στους μαθητές τα ιστορικά, γεωγραφικά και πολιτισμικά στοιχεία των
Ημαθιώτικων Πιερίων και συγκεκριμένα των χωριών της Δημοτικής Ενότητας
Μακεδονίδος του Δήμου Βέροιας (Ριζωμάτων, Σφηκιάς, Πολυδεντρίου, Δασκίου,
Χαράδρας και Ελαφίνας).
Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε με την ενεργή συμμετοχή τόσο των μαθητών, όσο και των
καθηγητών τους… σε διαδικασία εκμάθησης - μέσα στην αίθουσα του Ομίλου -
ορισμένων τοπικών χορών (Τσουρναβίτκου, Περιστερούδα, Πατρώνα, του Κατσιάμπα)
από τον χοροδιδάσκαλο του Ομίλου. Στη συνέντευξη που μας έδωσε
πληροφορηθήκαμε:
Το περιβάλλον δεν είναι μόνο η φύση αλλά και οι άνθρωποι. Ο λαϊκός πολιτισμός είναι
καθρέφτης, ταυτότητα ενός λαού. Με το σύγχρονο τρόπο ζωής, με την τεχνολογία έχουν
αλλάξει πολλά πράγματα. Η παράδοση όμως δεν είναι οπισθοδρόμηση αλλά πρόοδος
για έναν λαό και η πολιτεία πρέπει να κάνει κάτι για αυτό. Οι εκπαιδευτικοί τότε
μάθαιναν στους μαθητές τη παράδοση. Ο σύλλογος έχει ως υπόβαθρο τη παράδοση και
όχι μόνο τα βήματα του χορού. Ο Χρήστος Τσολάκης είχε ξεχωρίσει την εκπαίδευση ως
κάτι ξεχωριστό από το κράτος. Παιδεία είναι η συζήτηση, η θρησκεία της ζωής, η
ανθρωπιά. Οπότε ο άνθρωπος δεν πρέπει να είναι συσσωρευτής γνώσεων. Στα
Ημαθιώτικα Πιέρια υπάρχουν σπουδαίοι αρχαιολογικοί χώροι, Βυζαντινές,
προϊστορικές και κλασσικές αρχαιότητες, ιστορικά κτίρια αλλά και Μοναστήρια, όπως η
Μονή του Αγίου Προδρόμου και η Μονή Μουτσιάλης. Με απόφαση του Υπουργού
Πολιτισμού ο χώρος Σφηκιάς, Ριζωμάτων, Δασκίου έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός με
αρχαίους οικισμούς, αρχαία νεκροταφεία, αρχαία λατόμευση, οχυρωματικά τείχη,
αρχαία κάστρα και αρχαίες πόλεις. Στα Πιέρια όταν κάποιος έχτιζε το σπίτι του όλοι
πήγαιναν να βοηθήσουν. Τα τρία κάστρα που δεσπόζουν στον χώρο (Πολυδενδρίου,
14. 14
Ριζωμάτων και Δασκίου) μαρτυρούν την ζωτική σημασία του ελέγχου της περιοχής την
περίοδο ακμής των Μακεδόνων. Τα παλιά Δημοτικά Σχολεία Πολυδενδρίου και
Ελαφίνας είναι τα τελευταία εναπομείναντα κτίρια. Από το 1955 άρχησε στα Πιέρια η
καπνοκαλλιέργεια. Οι κάτοικοι αυτών των περιοχών ασχολόντουσαν με την
κτηνοτροφία και την υλοτομοία. Σήμερα οι κάτοικοι ασχολούνται και με τα
οπωροκηπευτικά (ντομάτες, φασόλια κ.λπ.).
Χωριά:
Τα Ριζώματα βρίσκονται σε υψόμετρο 600μ. Η παλιά του ονομασία είναι Μπόστανη.
Σήμερα είναι το κεφαλοχώρι της περιοχήςκαι έχει πολλές εκκλησίες (Κοίμησης της
Θεοτόκου, Αγίου Αθανασίου κ.λπ.)
Το Δάσκιο βρίσκεται σε υψόμετρο 600μ. Η παλιά του ονομασία είναι Μπόστανη. Έχει
και αυτό αρκετές εκκλησίες (Αγία Τριάδα, Αγία Παρασκευή, Θεοτόκος, Αγία Φωτεινή)
Η Σφηκιά βρίσκονται σε υψόμετρο 610μ. Η παλιά του ονομασία είναι Βόσοβα. Όπου
υπάρχουν τα περισσότερα αρχαιολογικά ευρήματα. Εκκλησίες που υπάρχουν Άγιος
Γιώργιος και Άγιος Δημήτριος.
Το Πολυδένδρι βρίσκεται σε υψόμετρο 760 μέτρων. Παλιότερα ονομαζόταν "Κόκοβα".
Έχει τις εκκλησίες του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Αθανασίου και του Αγίου
Νικολάου.
Η Χαράδρα ονομάζονταν παλιά Μπραντίνστα και η Ελαφίνα Σπουρλίτα. Στη Χαράδρα
έχουμε την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου και το Εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία,
ενώ στην Ελαφίνα υπάρχουν οι εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας
Παρασκευής.
Ενδυμασία
Αντρική Φορεσιά
Περίπου ίδια ήταν και η αντρική φορεσιά σε όλα χωριά. Παλιά φορούσαν τη
φουστανέλα, τα πουκάμισα, τα χολέβια με τις βουδέτες (πουδέτες). Πάνω από αυτή
φορούσαν το μπενίση ή τσαμαντάνι (γιλέκο) και ζωνάρι και στο κεφάλι παλιότερα είχαν
το γνωστό φέσι που κατέληγε σε κόκκινη φούντα. Φανέλες μάλλινες είχαν μόνο για το
χειμώνα. Από το τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ού αιώνα επικράτησε η
νεότερη φορεσιά με την κιλότα. Φόρεσαν άσπρα, μαύρα πουκάμισα ή ριγέ.
Γυναικεία Φορεσιά
Η φορεσιά ήταν περίπου η ίδια σε όλα τα χωριά με διάφορες παραλλαγές. Πρώτα
φορούσαν τα βρακιά από πανί υφαντό και στη μέση στηρίζονταν με βρακοζούνες. Πάνω
από το βρακί φορούσαν το πουκάμισο από πανί άσπρο βαμβακερό μακρύ ως τη μέση
της γάμπας και φαρδύ με λαγκιόλια (= πιέτες). Το μανίκι ήταν φαρδύ και μακρύ με
μικρά πιετάκια στο κάτω μέρος κι έκλεινε με φόλα (= κουμπί). Ο γιακάς ήταν σηκωμένος
κι είχα άνοιγμα με κουμπιά.Πάνω από το πουκάμισο φορούσαν τη μάλλινη υφαντή
φούστα 3-4 δάκτυλα πιο κοντή σε χρώμα κόκκινο ή ότι άλλο χρώμα ήθελε η κάθε μια.
Χοροί που χορέψαμε:
Τσουρναβίτσκα
Περιστερούδα
Πατρόνα
Του Κατσάμπα (Μακεδονομάχος)
15. 15
Κ.Π.Ε. Μαρώνειας
Η προγραμματισμένη μας εκδρομή στη Μαρώνεια, χωριό της Κομοτηνής,
πραγματοποιήθηκε στις 30 Απριλίου, 1 και 2 Μαΐου και διήρκεσε 20 ώρες. Αριθμός
Μαθητών: 20. Διανυκτερεύσαμε δύο βράδια σε ένα τοπικό ξενοδοχείο και
ακλουθήσαμε το πρόγραμμά μας με την έναρξη των δραστηριοτήτων με παιχνίδια
εκπαιδευτικού περιεχομένου…
και μια μικρή ξενάγηση στο Κ.Π.Ε. Μαρώνειας από τον κύριο Νίκο, Βεροιώτη δάσκαλο
της Ξάνθης ο οποίος ήταν υπεύθυνος της εκδρομής και μας ακολουθούσε παντού.
Την επόμενη μέρα παίξαμε ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι μέσα στους δρόμους του χωριού
της Μαρώνειας γνωρίζοντας έτσι καλύτερα την ιστορία του τόπου.
16. 16
Την ίδια μέρα πληροφορηθήκαμε από τον κύριο Νίκο για τους ξενόγλωσσους κατοίκους
της Θράκης και ειδικότερα της Ξάνθης τους λεγόμενους Πομάκους και άλλες φυλές
τούρκων και βουλγάρων οι οποίοι κατοικούσαν στη Θράκη έχοντας υιοθετήσει την
ελληνική υπηκοότητα αλλά μιλώντας δική τους διάλεκτο και έχοντας μουσουλμανική
θρησκεία και μάθαμε πολλά για τη ζωή τους.
Την τελευταία μέρα της εκδρομής μας ψυχαγωγηθήκαμε στις αίθουσες του Κ.Π.Ε. και
αφού παίξαμε το παιχνίδι διαγωνισμού ερωτήσεων σχετικά με την εκδρομή μας με το
1ο
Λύκειο Βέροιας που ήταν μαζί μας είχαμε μια τελευταία συζήτηση με τον κύριο Νίκο
κλείνοντας έτσι το πρόγραμμα.
17. 17
Βλαχογιάννειο Μουσείο
Στις 16 Απριλίου πραγματοποιήσαμε επίσκεψη στο Βλαχογιάννειο Μουσείο, η οποία
διήρκεσε 2 ώρες. Αριθμός Μαθητών: 10.
Ο κύριος Καννέλος Ντόντος, συνταξιούχος στρατιωτικός και συλλέκτης στρατιωτικών
αντικειμένων όπως στολές, όπλα, έγγραφα, κράνη, σπαθιά, εξοπλισμούς κ.α. μας έκανε
μια αναλυτική ξενάγηση πληροφορώντας μας για την ιστορία του κάθε αντικειμένου
ξεχωριστά και του μουσείου.
18. 18
Το Βλαχογιάννειο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Βεροίας.
Είναι δωρεά της οικογένειας Βλαχογιάννη, οι οποίοι στα τέλη της δεκαετίας του 1990
ευγενώς παραχώρησαν το πατρικό τους σπίτι στην Ιερά Μητρόπολη, ώστε με την
μετατροπή του σε Μουσείο να ζωντανέψουν και να διατηρηθούν οι μνήμες του αγώνα
για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Η Ιερά Μητρόπολη ανέλαβε την εκπόνηση
μελετών από την αρχιτέκτονα κ. Αναστασία Πάπαρη για την αποκατάσταση του
νεοκλασικού κτιρίου. Στη συνέχεια σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής
Μακεδονίας κατάφερε να ενταχθεί η υλοποίηση του έργου στα προγράμματα της
Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του Β’ Κ.Π.Σ.. Τέλος, σε συνεργασία με το Υπουργείο
Πολιτισμού υλοποιήθηκε μουσειολογική μελέτη και διαμορφώθηκαν οι εσωτερικοί
χώροι για να φιλοξενήσουν το νέο αυτό Μουσείο, που αποτελεί ένα κόσμημα για την
πόλη της Βέροιας.
18
Το Βλαχογιάννειο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Βεροίας.
Είναι δωρεά της οικογένειας Βλαχογιάννη, οι οποίοι στα τέλη της δεκαετίας του 1990
ευγενώς παραχώρησαν το πατρικό τους σπίτι στην Ιερά Μητρόπολη, ώστε με την
μετατροπή του σε Μουσείο να ζωντανέψουν και να διατηρηθούν οι μνήμες του αγώνα
για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Η Ιερά Μητρόπολη ανέλαβε την εκπόνηση
μελετών από την αρχιτέκτονα κ. Αναστασία Πάπαρη για την αποκατάσταση του
νεοκλασικού κτιρίου. Στη συνέχεια σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής
Μακεδονίας κατάφερε να ενταχθεί η υλοποίηση του έργου στα προγράμματα της
Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του Β’ Κ.Π.Σ.. Τέλος, σε συνεργασία με το Υπουργείο
Πολιτισμού υλοποιήθηκε μουσειολογική μελέτη και διαμορφώθηκαν οι εσωτερικοί
χώροι για να φιλοξενήσουν το νέο αυτό Μουσείο, που αποτελεί ένα κόσμημα για την
πόλη της Βέροιας.
18
Το Βλαχογιάννειο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Βεροίας.
Είναι δωρεά της οικογένειας Βλαχογιάννη, οι οποίοι στα τέλη της δεκαετίας του 1990
ευγενώς παραχώρησαν το πατρικό τους σπίτι στην Ιερά Μητρόπολη, ώστε με την
μετατροπή του σε Μουσείο να ζωντανέψουν και να διατηρηθούν οι μνήμες του αγώνα
για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Η Ιερά Μητρόπολη ανέλαβε την εκπόνηση
μελετών από την αρχιτέκτονα κ. Αναστασία Πάπαρη για την αποκατάσταση του
νεοκλασικού κτιρίου. Στη συνέχεια σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής
Μακεδονίας κατάφερε να ενταχθεί η υλοποίηση του έργου στα προγράμματα της
Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του Β’ Κ.Π.Σ.. Τέλος, σε συνεργασία με το Υπουργείο
Πολιτισμού υλοποιήθηκε μουσειολογική μελέτη και διαμορφώθηκαν οι εσωτερικοί
χώροι για να φιλοξενήσουν το νέο αυτό Μουσείο, που αποτελεί ένα κόσμημα για την
πόλη της Βέροιας.
19. 19
Λαογραφικός Σύλλογος Βλάχων Βέροιας
Στις 17 Απριλίου επισκεφτήκαμε για 2 ώρες τον Λαογραφικό Σύλλογο Βλάχων Βέροιας,
ο οποίος ιδρύθηκε το 1981 και απαρτίζεται από μέλη που διαμένουν στη Βέροια και
στα Βλαχοχώρια του Βερμίου: Σέλι, Ξερολείβαδο, Ντόλιανη (Κουμαριά). Αριθμός
Μαθητών: 13.
Σκοποί του συλλόγου είναι η καταγραφή των εθίμων και παραδόσεων των Βλάχων, των
ιστορικών παραδόσεων και λαογραφικών στοιχείων τους, καθώς και η διάσωση της
βλάχικης γλώσσας. Στον Σύλλογο λειτουργούν ποικίλα τμήματα: ενδυμασίας, χορού,
τραγουδιού, συλλογής λαογραφικού υλικού, καταγραφής ιστορικού υλικού, παλιάς
φωτογραφίας. Παράλληλα λειτουργεί επιστημονική επιτροπή και βιβλιοθήκη πλούσια
σε βιβλιογραφία σχετική με τους Βλάχους.
20. 20
Ο Σύλλογος, ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων,
έχει κάνει πετυχημένες εμφανίσεις σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, σχεδόν σε όλα τα
βλαχοχώρια, καθώς και στο εξωτερικό (Βουλγαρία, Ιταλία, Ελβετία, Γαλλία, Αγγλία,
Ρουμανία). Επίσης συνεργάζεται άριστα με την Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση,
τους πολιτιστικούς συλλόγους του Νομού, και οργάνωσε στη Βέροια και το Σέλι έξι (6)
πανελλήνια ανταμώματα Βλάχων.
21. 21
Στα πλαίσια καταγραφής της βλάχικης πολιτισμικής δημιουργίας, ο Σύλλογος έχει
κυκλοφορήσει παλιότερα διπλό άλμπουμ δίσκων και κασέτες με βλάχικα τραγούδια,
καθώς και σχετικά πρόσφατα δίσκο, CD και κασέτες με τίτλο "Τραγούδια από τη ζωή
των Βλάχων. Συνεργάστηκε στην έκδοση βιβλίων και γύρισε δύο ταινίες μικρού μήκους
σε συνεργασία με καταξιωμένους σκηνοθέτες. Το ημερολόγιο, κάθε χρόνο, αποτελεί
ιστορική μαρτυρία πτυχών της βλάχικης ζωής. Πρόσφατα αγόρασε ο Σύλλογος
διατηρητέο οίκημα, το οποίο αποκαταστάθηκε με Ευρωπαϊκό πρόγραμμα σε
συνεργασία με τον Δήμο Βέροιας και προορίζεται όχι μόνο να λύσει τις στεγαστικές
ανάγκες, αλλά και να λειτουργήσει μελλοντικά ως μουσείο, όπου θα εκτεθούν
δείγματα ανεκτίμητης αξίας από την πλούσια πολιτισμική κληρονομιά των Βλάχων.
22. 22
Εβραϊκή Συναγωγή
Την ίδια ημέρα επισκεφτήκαμε την Εβραϊκή Συναγωγή για 1 ώρα. Αριθμός Μαθητών:
13. Μέσα στα λιθόστρωτα σοκάκια της Μπαρμπούτας βρίσκεται το πέτρινο κτίριο της
Εβραϊκής Συναγωγής, με περίτεχνο εσωτερικό διάκοσμο.
Χτίστηκε ή επισκευάστηκε εκ βάθρων με σουλτανικό φιρμάνι του 1850. Τέσσερις κίονες
στο κέντρο του χώρου ορίζουν το Βήμα (Τεβά), ενώ το Ιερό (Εχάλ) βρίσκεται στον
ανατολικό τοίχο. Το πάτωμα είναι φτιαγμένο από ξύλινες σανίδες και στο κέντρο είναι
διακοσμημένο με μωσαϊκά διακοσμητικά πλακάκια. Πίσω από αυτή διασώζεται ακόμη
το Μικβέ (θρησκευτικός λουτρώνας), και σε αντίθεση με τις χριστιανικές συνοικίες που
είχαν την εκκλησία στη μέση, στην εβραϊκή συνοικία η Συναγωγή ήταν στην ίδια ευθεία
με τα σπίτια.
22
Εβραϊκή Συναγωγή
Την ίδια ημέρα επισκεφτήκαμε την Εβραϊκή Συναγωγή για 1 ώρα. Αριθμός Μαθητών:
13. Μέσα στα λιθόστρωτα σοκάκια της Μπαρμπούτας βρίσκεται το πέτρινο κτίριο της
Εβραϊκής Συναγωγής, με περίτεχνο εσωτερικό διάκοσμο.
Χτίστηκε ή επισκευάστηκε εκ βάθρων με σουλτανικό φιρμάνι του 1850. Τέσσερις κίονες
στο κέντρο του χώρου ορίζουν το Βήμα (Τεβά), ενώ το Ιερό (Εχάλ) βρίσκεται στον
ανατολικό τοίχο. Το πάτωμα είναι φτιαγμένο από ξύλινες σανίδες και στο κέντρο είναι
διακοσμημένο με μωσαϊκά διακοσμητικά πλακάκια. Πίσω από αυτή διασώζεται ακόμη
το Μικβέ (θρησκευτικός λουτρώνας), και σε αντίθεση με τις χριστιανικές συνοικίες που
είχαν την εκκλησία στη μέση, στην εβραϊκή συνοικία η Συναγωγή ήταν στην ίδια ευθεία
με τα σπίτια.
22
Εβραϊκή Συναγωγή
Την ίδια ημέρα επισκεφτήκαμε την Εβραϊκή Συναγωγή για 1 ώρα. Αριθμός Μαθητών:
13. Μέσα στα λιθόστρωτα σοκάκια της Μπαρμπούτας βρίσκεται το πέτρινο κτίριο της
Εβραϊκής Συναγωγής, με περίτεχνο εσωτερικό διάκοσμο.
Χτίστηκε ή επισκευάστηκε εκ βάθρων με σουλτανικό φιρμάνι του 1850. Τέσσερις κίονες
στο κέντρο του χώρου ορίζουν το Βήμα (Τεβά), ενώ το Ιερό (Εχάλ) βρίσκεται στον
ανατολικό τοίχο. Το πάτωμα είναι φτιαγμένο από ξύλινες σανίδες και στο κέντρο είναι
διακοσμημένο με μωσαϊκά διακοσμητικά πλακάκια. Πίσω από αυτή διασώζεται ακόμη
το Μικβέ (θρησκευτικός λουτρώνας), και σε αντίθεση με τις χριστιανικές συνοικίες που
είχαν την εκκλησία στη μέση, στην εβραϊκή συνοικία η Συναγωγή ήταν στην ίδια ευθεία
με τα σπίτια.
23. 23
Σήμερα είναι κλειστή και ανοίγει μόνο όταν Εβραίοι ταξιδεύουν κι έρχονται για να
προσευχηθούν. Και εδώ κήρυξε ο Απόστολος Παύλος όταν επισκέφθηκε την πόλη το 51
και το 57 μ.Χ. Τα τελευταία χρόνια με παρέμβαση του Δήμου συνεχίζεται η αναστήλωση
και αναπαλαίωση της πανέμορφης αυτής γειτονιάς, στην οποία κατά την διάρκεια του
καλοκαιριού διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις.
25. 25
ΒΕΡΜΙΟ, Κορυφή Φούρκα, 1.551 μ.
Στις 22 Μαΐου κατευθυνθήκαμε προς την κορυφή Φούρκα του Βερμίου για ένα ταξίδι
διάρκειας 4 ωρών από την πόλη της Βέροιας, με τον Σύλλογο Χιονοδρόμων Ορειβατών
Βέροιας. Αριθμός Μαθητών: 10.
Φύγαμε από τη Βέροια κάτω από έναν συννεφιασμένο ουρανό, στις 8:20. Ανεβήκαμε
τις στροφές του δρόμου με κατεύθυνση το χωριό Καστανιά και την Παναγία Σουμελά.
Μετά από 25 λεπτά διαδρομής μέσα από αλλεπάλληλες στροφές και ανηφορικά
περάσματα ξεπρόβαλε μπροστά μας το χωριό Καστανιά. Το χωριό χαμένο στην
κυριολεξία σε δάσος από καστανιές μας υποδέχεται με συννεφιά και βροχή. Η μονή
Παναγία Σουμελά ή μονή Σουμελά ήταν ένα πασίγνωστο χριστιανικό μοναστήρι κοντά
στην Τραπεζούντα, σύμβολο για 16 αιώνες του Ποντιακού Ελληνισμού. Μέχρι το 1922
υπήρξε ο οδηγός, ο παρηγορητής, ο συμπαραστάτης των Ποντίων στην Τουρκία των
Οθωμανών. Το 1951 ο Κρωμναίος οραματιστής Φίλων Κτενίδης έκανε πράξη την
επιθυμία όλων των Ποντίων, με τη θεμελίωση της νέας Παναγίας Σουμελά εδώ στις
πλαγιές του Βερμίου.
Ο Φίλων Κτενίδης σε συνεδρίαση του Δ.Σ. του Σωματείου «Παναγία Σουμελά»
26. 26
Συνεχίσαμε μέσα σε ένα καταπράσινο δάσος οξιάς με οργιώδη βλάστηση. Το ξεχασμένο
τοπίο ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακό καθώς μικτά δάση βελανιδιάς καστανιάς και ελάτης
είναι βυθισμένα στη σιωπή τους.
Βαδίσαμε σε δασικό δρόμο. Μαύρα σύννεφα κυριαρχούν παντού. Η ομίχλη καλά
κρατεί. Πλησιάζουμε προς την κορυφή. Η ομίχλη μας συντρόφευε καθώς ανηφορίζαμε
προς την κορυφή. Δεν μπορέσαμε να θαυμάσουμε και να χαρούμε την ομορφιά
τριγύρω λόγω της πυκνής ομίχλης. Το τοπίο ήταν ολότελα γυμνό και το έδαφος άγονο,
σκληρό, πετρώδες.
Τα σπουργίτια, οι σπίνοι και τόσα άλλα πουλιά μάς συντρόφεψαν με το γλυκό τραγούδι
τους. Μετά από κάθε ορειβασία ή εξόρμηση μαθαίνεις κάτι καινούριο, ανακαλύπτεις
κάτι ιδιαίτερο και συνειδητοποιείς άλλη μια φορά τη μεγάλη ανάγκη και υποχρέωση
που έχουμε όλοι μας να διατηρήσουμε αυτήν την ομορφιά.
Οι εκπαιδευτικοί
Υπεύθυνος προγράμματος:
Κεβρεκίδης Ιωάννης
Συμμετέχουσες στο πρόγραμμα:
Κερασίδου Αικατερίνη
Καφέ Βασιλική
