1. Government of Montenegro
Ministry for Human and Minority
Rights
Ţene u politici
2012.

2. METODOLOGIJA
Vrsta
Kratak opis Najvažniji ciljevi
istraživanja
Procjena postojedeg zakonodavnog okvira i rodni Analiza pravnog okvira i postojedih mehanizama za učešde
mehanizmi koji obezbjeđuju vede učešde žena u politici žena u politici, pregled, poređenje i sadašnja iskustva iz
DESK Pregled iskustava iz drugih zemalja, sa osvrtom na drugih zemalja u vezi sa učešdem žena u politici, relevantne
slučajeve koji podržavaju pretpostavku da vede učešde promjene do kojih je došlo kao rezultat povedanog broja žena
žena može da donese pozitivne promjene u politici i odlučivanju.
Procjena u kojoj mjeri opšta populacija razumije ulogu i
položaj žena u politici (“šta žene političari mogu da
Opšta populacija;
promjene”) i šta glasači mogu da očekuju od žena koje se
Ukupno 1230 F-2-F intervjua. 1000 intervjua na
bave politikom, testiranje prisustva i obima rodnih stereotipa
F-2-F anketa nacionalno reprezentativnom uzorku; Dodatak na uzorak
kada su u pitanju takozvana „muška“ pitanja (bezbjednost,
tzv. booster (oversample) - 200 intervjua sa
policija, kriminal, i sl.) i “ženska” pitanja (obrazovanje,
pripadnicima nacionalnih manjina
zdravlje, socijalna zaštita, i sl.), putem sprovođenja terenskog
istraživanja
Žene političarke, savjetnici i donosioci najvažnijih odluka
Procjena motivacije žena koje aktivno učestvuju u politici i
u političkim partijama,predstavnici NVO i institucija koje
barijere sa kojima se suočavaju na privatnom i
Dubinski
sarađuju sa ženama poslanicima, kao i najuticajnijih profesionalnom planu, razumijevanje načina na koji se vrši
intervjui
medija izbor partijskih kadrova, očekivanja vezana za položaj žena u
Ukupno 22 intervjua bududnosti, stavovi o uvođenju kvota
Procjena u kojoj mjeri iste političke poruke, predstavljene od
Dvije grupe po 20 građana različitih po godinama, polu,
Response- strane muškaraca i žena mogu da utiču na potencijalne
glasačkom opredjeljenju i nacionalnosti
metri glasače i da li postoje teme koje uspešnije predstavljaju
Ukupno 40 učesnika/ca
političarke

3. PRIVATNI I JAVNI
PATRIJAHAT
ili
DA LI JE NAŠE
DRUŠTVO I
DALJE
PATRIJARHALN
O

4. U kojoj mjeri se slažete sa sljededim tvrdnjama?
 1 = Uopšte se ne slažem  2 = Ne slažem se  3 = Slažem se  4 = U potpunosti se slažem
Ne slažem se (1+2) Slažem se(4+5)
Posao domadice za ženu je jednako ispunjavajudi
33 11 22 25 12 37
kao i pladeni posao
Dužnost muškarca je da zarađuje novac, a ženina 31 9 22 29 11 39
dužnost je da brine o domadinstvu i porodici
Muškarcima su bliskije javne, a ženama privatne 21 5 17 34 7 41
aktivnosti
Briga o djeci je prije majčina nego očeva dužnost 33 10 23 32 12 43
Dobro je da su žene i muškarci ravnopravni u
braku, ali je po pravilu bolje da muškarac ima 27 8 19 31 13 44
posljednju riječ
Muškarci bi trebalo da obavljaju više poslova u 21 4 16 39 11 51
domadinstvu nego što to sada čine.
Vedina poslova u domadinstvu po svojoj prirodi 20 4 16 43 12 55
više odgovara ženama
Ako je u braku samo jedan supružnik zaposlen, 23 7 16 42 14 56
prirodnije je da to bude muškarac
4

5. U kojoj mjeri se slažete sa sljededim tvrdnjama?
 1 = Uopšte se ne slažem  2 = Ne slažem se  3 = Slažem se  4 = U potpunosti se slažem
Ne slažem se (1+2) Slažem se(4+5)
Univerzitetsko obrazovanje je važnije za dječake
68 30 38 10 3 12
nego za djevojčice
Ukoliko poslodavac treba da otpusti radnike, bolje
je da budu otpuštene žene koje imaju muževe 43 20 23 19 7 25
nego muškarci
Muškarci su bolji menadžeri od žena
43 15 28 21 6 27
Ukoliko žena zarađuje više od muža, gotovo je
neizbježno da to prouzrokuje probleme 39 10 28 22 8 30
U cjelini, muškarci su bolje političke vođe od žena
35 13 22 29 9 38
5

6. Koliko vremena prosječno provodite u obavljanju kudnih i porodičnih poslova?
11% populacije ne
učestvuje u obavljanju
kudnih poslova. Od tog
broja 96% su muškarci a “U prosjeku 3,7
“U prosjeku 1,5 svega 4% žene sati dnevno ”
sat dnevno ”
“U prosjeku 1,5 “Ako sam u
sat dnevno i braku, u
ako sam u prosjeku 4,5
braku” sati dnevno ”
63% muškaraca najviše doprinosi 27% žena najviše doprinosi
kudnom budžetu svojim kudnom budžetu svojim
prihodima prihodima

7. VAŢNOST
POLITIKE U
NAŠIM
ŢIVOTIMA

8. Koja je to jedna stvar koja je Vama lično najvažnija u životu?
Najvažnija Prve tri po važnosti
80%
Porodica
97%
18%
Posao
88%
1%
Prijatelji i poznanici
90%
1%
Politika
6%
1%
Religija
16%
8

9. U kojoj mjeri pratite politička dešavanja u Crnoj Gori?
Total Muški Ženski
PRATI DEŠAVANJA:
49
43
8 37
7
6
4=Pratim skoro sva politička
dešavanja u Crnoj Gori
36 42
31
 3=Uglavnom pratim politička
dešavanja u Crnoj Gori
 2=Uglavnom ne pratim
politička dešavanja u Crnoj 30 27 32
Gori
 1=Uopšte ne pratim
politička dešavanja u Crnoj
Gori 19
22
25
46
51
NE PRATI DEŠAVANJA: 56

10. U kojoj mjeri politika utiče na Vaš svakodnevni život?
Total Muški Ženski
UTIČE: 25
23
20
7 8
6
4=Veoma mnogo utiče
16 17 14
 3=Uglavnom utiče
17 17 17
 2=Uglavnom ne utiče
 1=Uopšte ne utiče
NE UTIČE:
59
76
57
74
61
78
!

11. Na koje aspekte (oblasti) Vašeg života politika ima najvedi uticaj? >1%
Višestruki odgovori; Baza: Oni koji su naveli da politika utiče na njihove živote (23% od ciljne populacije)
Životni standard/ finansijska situacija 33%
Posao/ zaposlenje 26%
Na sve aspekte 9% M=5% , Ž=13
Ekonomski/ društveni aspekti, kriza 8%
Način/ kvalitet života, mogudnosti, potrebe 5%
Međuljudski/ etnički/ vjerski odnosi 4% M=6% , Ž=1
Zdravlje/ duševni mir 2%
Pitanja slobode, prava, bezbjednosti 2%
Porodica/ bududnost djece 1%
Rad institucija, obrazovanje, zdravstvo 1%
11

12. Koliko je Vama lično važno to da li se partija koja se vama najviše dopada zalaže za
potrebe žena?
Total Muški Ženski
68
VAŽAN JE:
58
48 23
4=Veoma je važno 17
10
 3=Uglavnom je važno
41 45
37
 2=Uglavnom nije važno
 1=Uopšte nije važno 14
18
23
11
15
25
18
33
NIJE VAŽAN:
41
Baza: Ukupna ciljna populacija

13. ZASTUPLJENOS
T ŢENA U
POLITICI

14. Po Vašem mišljenju, u kom procentu su žene zastupljene među poslanicima u
Skupštini Crne Gore?
18%
Manje od 14%
1%
Od 14% do 30%
Prosjek
Više od 30%
20%
10,3%
61%
Ne znam
U Skupštini
13,6%
Baza: Ukupna ciljna populacija

15. I da li Vi mislite da je taj procenat u kom su žene zastupljene u Skupštini Crne Gore
premali, preveliki ili biste rekli da je taman koliko treba?
Baza: Oni koji su naveli neki procenat na pitanje u kom procentu su žene zastupljene među poslanicima u Skupštini
Crne Gore, 82% ciljne populacije
Premalo % Premalo % Taman koliko treba
Taman koliko treba
% Ne znam % Previše
Previše
Ne znam
6%
3%
Manje od 14% 75 19 4
61% ukupne
populacije
23%
Više od 14% 54 34 3
21% ukupne
68% populacije

16. Da li žene kao poslanice jednako dobro obavljaju svoj posao kao i muškarci, ili
mislite da su bolje ili lošije?
Muški Ženski
12%
Bolje su od muškaraca
24%
56%
Iste su kao i muškarci
54%
22%
Lošije su od muškaraca
10%
16

17. DUBINSKI INTERVJUI
 Sagovornici u dubinskim intervjuima iz svih oblasti, politike, medija, nevladinog sektora
slažu se u ocjeni da nema dovoljno poslanica u Parlamentu. Trenutna situacija je po
njihovom mišljenju odraz generalnog položaja žena na političkoj sceni Crne Gore koji
je gotovo marginalan. Slaba uključenost žena se dovodi u vezu sa istorijskim
kontekstom i tradicionalnošdu, iako se situacija polako mijenja.
 Predsjednik stranke: „Mislim da njih i nema dovoljno u politici, u smislu da ih nema
dovoljno u organima odlučivanja i političkim partijama, u državnim organima, tamo
negde gdje se kreira politika ili donose odluke. Možda je to splet okolnosti u
crnogorskom društvu. Mislim da smo mi sada, uslovno rečeno, na nekoj prekretnici u
drušvu, žene koja se ovde doživljavaju kao majke i sestre i žene za koje mnoge
generacije ovdje sumnjaju da se mogu uspješno baviti javnim poslom… a one znaju i
mogu biti mnogo uspješnije od njihovih muževa.“
 I među malobrojnim poslanicama oni primeduju razlike u radu i uključenosti. Sa jedne
strane postoje one koje su aktivno i kvalitetno angažovane kako u skupštinskoj sali
tako i u odborima, dok i dalje postoje političarke koje u skupštinskoj sali obezbjeđuju
kvorum i glasove i gotovo da se ne javljaju za riječ, čak i kada je tema njihova usko
stručna oblast.

18. Po Vašem mišljenju, u kom procentu su žene zastupljene kao ministarke u Vladi
Crne Gore?
20% 12% ili manje
Od 12% do 30%
3%
Prosjek
Više od 30%
10,4%
14%
63%
Ne znam
U Vladi
11,8%
Baza: Ukupna ciljna populacija

19. Da li Vi mislite da je taj procenat u kom su žene kao ministarke zastupljene u Vladi
Crne Gore premali, preveliki ili biste rekli da je taman koliko treba?
Baza: Oni koji su naveli neki procenat na pitanje u kom procentu su žene zastupljene kao ministarke u Vladi Crne
Gore, 80% ciljne populacije
Premalo % Premalo % Taman koliko treba
Taman koliko treba
% Ne znam % Previše
Previše
Ne znam
5%
5%
12% ili manje 77 16 4
63% ukupne
populacije
22%
Više od 12% 38 47 7
17% ukupne
68% populacije

20. A da li žene kao ministarke jednako dobre obavljaju svoj posao kao i muškarci, ili
mislite da su bolje ili lošije?
Muški Ženski
12%
Bolje su od muškaraca
24%
57%
Iste su kao i muškarci
54%
20%
Lošije su od muškaraca
11%
20

21. DUBINSKI INTERVJUI
 Podaci dobijeni u intervjuima ukazuju da se zastupljenost žena na visokim pozicijama
uključujudi ministarska evaluira kao izuzetno slaba, dok sa druge strane na
savjetničkim pozicijama u ministarstvima dominiraju žene. Rado biranje žena za
savjetnike ukazuje da one imaju potrebno znanje i iskustvo, te se stoga postavlja
pitanje iz kog razloga njih nema na višim pozicijama. Kao jedan od faktora navođena je
nespremnost žena za preuzimanje istaknutih funkcija i radije djelovanje iz sjenke, ali
se ipak kao značajniji vidi nedovoljna politička volja lidera stranaka da uključe žene.
Vedina smatra da za žene u politici i dalje postoji stakleni plafon.
 Političarka:„Postoji deklerativno da se žena ne koči da napreduje, ali tamo gde se baš
donose odluke i gde se potpisuje i gde su pare tu ih nema.“
 Svi sagovornici pozitivno su ocjenili rad žena na ministarskim mjestima i vjeruju da
one podjednako dobro kao i muškarci ili čak uspješnije mogu voditi svako ministarstvo.
Posebno je pozitivno ocjenjen skorašnji odabir žene za tradicionalno mušku poziciju-
mjesto ministra odbrane.

22. Prepreke većoj
participaciji
ţena u politici

23. Šta je po Vašem mišljenju najveda prepreka…
ženama da se aktivno bave politikom … muškarcima da se aktivno bave politikom …
Obaveze u kudi i briga o djeci i porodici 27 Nezainteresovanost 11
Predrasude o mjestu žena u društvu, naš
12
mentalitet
Neadekvatno obrazovanje, nestrucnost,
Nedostatak samopouzdanja, hrabrosti, nesposobnost
7
6
strah od neuspjeha
Nedostatak želje, motiva,
nezainteresovanost
5 Nedostatak samopouzdanja, hrabrosti,
strah od neuspjeha
6
Muškaraci, dominacija muškaraca 5
Nedostatak vremena, previše obaveza 4 Ekonomski status i novac 3
Nedostatak podrške od strane društva,
partija, okoline, generalno
4
Prljave stvari u politici, kriminal i
korupcija
3
Rodna neravnopravnost i tradicionalne
3
uloge žena
Politika nije za žene, ženama je mjesto u
kudi
3 Nema prepreke M:24%; Ž:33% 29
>3%
Nema prepreke 3
Ne znam 27
Ne znam 18
Baza: Ukupna ciljna populacija 23

24. Prepreke ženama: podaci iz dubinskih intervjua
Niz faktora utiču na odluku žena o (ne)ulasku u politiku:
1. Uticaj sredine:
 istorijski kontekst i tradicija: „za ženu nije da se bavi politikom“
 mali broj žena u politici i njihova značajno slabija mogudnost napredovanja
 nedovoljno moralne i praktične podrške okoline: briga o djeci i domadinstvu
 ekonomska zavisnost
 nedovoljno ženske solidarnosti među političarkama
Političarka: „Kod žena ne postoji dovoljno ambicije. Kada vide da im je šansa za to manja
onda se one i ne usuđuju da idu na nešto što im sigurno neće proći. Tako da se distanciraju
i prije nego što pokušaju, jer sam ambijent je tako napravljen da djeluje da su vam jako
male šanse za uspjeh, i onda to ne ohrabruje i tu bi po tom pitanju trebalo nekako žene
ohrabriti.“
Poslanica u Skupštini Crne Gore: „Mora žena mnogo više i fizičke i psihičke snage da
odvoji. Umjesto da spavam osam sati ja sam spavala četiri...svako jutro idem na
Skupštinu, pa idem na autobus uveče, stignem kući, spremim večeru, uključim
mašinu, peglam i spremam za sjutra. Na radnom stolu mi je lap top, istovremeno
spremam ručak za sutra i kuckam šta mi treba, pretražujem i gledam šta mi treba za rad u
Skupštini.“
2. Individualni činioci koji zavise od samih žena:
 politiku smatraju prljavom
 nespremnost da stave na kocku cjelokupnu prijeđašnju profesionalu karijeru i
integritet

25. Prepreke ženama: podaci iz dubinskih intervjua
• U takvom sistemu gdje žena nema institucionalnu podršku, a gdje se od žene očekuje
da prvenstveno bude, po riječima jedne poslanice „dobra majka, sestra, supruga, pa
tek onda sve ostalo“ u politiku ulaze ili mlade žene bez porodice, što je rjeđi slučaj ili
najčešde profesionalno afirmisane i ekonomski nezavisne žene čija djeca su ved odrasla
ili u adolescentskom periodu.
• Političarka: „Žene sa malom djecom se još rjeđe angažuju. Obično su to žene koje su
tek završile fakultet ili starije žene koje su ostvarile status i imaju veliku djecu. Postoji
vakuum između“
• Jedan dio sagovornika zastupao je i tezu da su žene jedne drugima najveda prepreka u
politici, bududi da među njima ne postoji dovoljno solidarnosti, često ni unutar iste
stranake. Zastupnici ovog stanovišta vjeruju da žene čak aktivno sabotiraju inicijative
drugih političarki i da to žene koje razmišljaju o ulasku u politiku dobro prepoznaju.
• Poslanica u Skupštini Crne Gore: „Najmanje solidarnosti ima među ženama u
političkim partijama. Nikako da se oslobodimo toga ’’Ja sam najpametnija, ne
vidim, ne osjećam’’ i najveća podmetanja su žena-ženi. Teško se može naći podrška
među ženama.“

26. Ukoliko bi jedan od bračnih partnera trebalo da se bavi politikom, šta bi bilo
prihvatljivije , da u politiku uđe muž ili žena?
Muž Ne znam Svejedno Žena
Ako imaju bebu (do 3 godine
starosti) 87 8 3
Ako imaju dijete predškolskog
uzrasta (4-5 godina starosti) 81 11 6
Ako imaju dijete osnovno-
školskog uzrasta (6-13 godina) 63 17 17
Ako imaju dijete
srednjoškolskog uzrasta (14- 49 25 25
18 godina)
Ako imaju punoljetno dijete 38 30 29
Baza: Ukupna ciljna populacija

27. Kome je generalno lakše da napreduje u politici, muškarcima ili
ženama?
% Muškarcima % Nema razlike % Ženama
Total 76 19 5
Žene 80 15 5
Muškarci 71 24 6
Baza: Ukupna ciljna populacija

28. Zašto tako mislite?
Kome je generalno lakše da napreduje u
politici, muškarcima ili ženama?
Muškarcima Ženama
% populacije 76% 5%
Tradicija/ svijest društva/ mentalitet/ predrasude 22 2
Sposobniji su, ozbiljniji, bolji političari/ imaju iskustvo 14
Muškarci su u vedini/ podržavaju se međusobno 14
Muškarci su odlučniji, hrabriji, snalažljiviji 11
Muškarci imaju više vremena/ manje obaveza 10
Oduvijek je tako/ realnost/ muškarcima je lakše u svim
9
oblastima
Politika je muški posao 5
Neravnopravnost/ diskriminacija žena 4
Zbog propisa o broju žena 33
Muškarcima se više veruje/ ozbiljnije ih shvataju 2
Žene su sposobnije/ upornije/ pametnije/ ozbiljnije 25
Narav, izgled, ponašanje žena 24
Ostali odgovori 2 10
Ne zna/Bez odgovora 11 10
Višestruki odgovori; Baza: Ukupna ciljna populacija

29. Da li biste rekli da su generalno favorizovani muškarci ili da su favorizovane žene
prilikom…
Muškarci su favorizovani Nema razlike Ne znam Žene su favorizovane
Imenovanje (unaprjeđenje) u političkim strankama 81 14 2
Imenovanje na odgovorne državne funkcije 78 15 4
Izboru poslanika u crnogorskom parlamentu 71 19 7
Imenovanje na funkcije u lokalnoj samoupravi 69 19 7
Zapošljavanju u javnim preduzedima 59 27 9
Imenovanju na funkcije u državnoj administraciji (sudovi,
58 26 13
ministarstva, državne agencije...)
Baza: Ukupna ciljna populacija

30. Ko bi uspješnije obavljao sljededa zanimanja?
Muškarci Jednako uspješni Ne zna Žene
Predsjednik države 58 31 10
Predsjednik Vlade 55 31 13
Predsjednik Skupštine Crne Gore 48 38 12
Predsjednik političke partije 45 42 12
Ministar u Vladi 43 40 15
Predsjednik opštine 39 45 15
Direktor javnog preduzeda 35 48 15
Državni sekretar u ministarstvu 32 47 20
Poslanik 31 52 15
Pomodnik ministra 31 46 22
Tužilac 29 46 24
Odbornik u opštinskom parlamentu 29 52 18
Sudija 28 46 25
Baza: Ukupna ciljna populacija

31. PERCEPCIJA USPJEŠNOSTI MUŠKARACA I ŽENA U OBAVLJANJU DRŽAVNIH FUNKCIJA
Populacija 18+ muškog pola Populacija 18+ ženskog pola
%Muškarci bi bili uspješniji %Žene bi bile uspješnije %Muškarci bi bili uspješniji %Žene bi bile uspješnije
67 Predsjednik države 49
Predsjednik države 6 13
66 Predsjednik Vlade 45
Predsjednik Vlade 8 17
Predsjednik Skupštine Crne 58 Predsjednik Skupštine Crne 38
Gore 8 Gore 16
Predsjednik političke partije 52 Predsjednik političke partije 38
9 14
Ministar u Vladi 53 Ministar u Vladi 35
11 19
Predsjednik opštine 49 Predsjednik opštine 29
11 18
Direktor javnog preduzeda 42 Direktor javnog preduzeda 30
12 18
Državni sekretar u 38 Državni sekretar u 27
ministarstvu 17 ministarstvu 23
Poslanik 40 Poslanik 23
10 20
Pomodnik ministra 39 Pomodnik ministra 24
18 26
Tužilac 35 Tužilac 23
22 26
Odbornik u opštinskom 36 Odbornik u opštinskom 22
parlamentu 14 parlamentu 21
Sudija 34 Sudija 22
23 28

32. Kada govorimo o politici u Crnoj Gori, generalno gledano, po Vašem mišljenju
koliko je fizički izgled … bitan?
Fizički izgled žene Fizički izgled muškarca
Total Muški Ženski Total Muški Ženski
72 74
69
VAŽAN JE:
57 59
34 54
32.1 31
4=Veoma je važan 17.5 18
17
 3=Donekle važan
39.6 39 40 39.1 37 41
 2=Uglavnom nevažan
 1=Uopšte nije važan 13 11
16 19
21 23
12 12
11
25 23 19
27 19 19
NIJE VAŽAN:
40 38
42
Baza: Ukupna ciljna populacija

33. Kada imate u vidu javne nastupe političara, da li biste rekli da
oni tretiraju svoje koleginice političarke kao ravnopravne?
45%
Da 50%
40%
40%
Ne 36%
Total
Muški
43%
Ženski
Baza: Ukupna ciljna populacija

34. Komunikacija među političarima: podaci iz intervjua
Patrijrahalnost u komunikaciji u Parlamentu:
 zahtjev predsednika poslaničkog kluba da na izlaganje poslanice replicira žena
 za poslanice diskusija sa muškim kolegom ne prestavlja problem ili nelagodu
Političarka: „I mene je ljutilo u državnom Parlamentu kada ja nešto kažem muškarci neće da mi
odgovore zato što sam ja žensko. Ja sam njima rekla da nema veze šta sam ja žena. Ja sam
poslanik isto kao i oni, tako da potencijalno to sigurno postoji kod mnogih... Pa nije vam sve
jedno, jer osJećate kao da vas smatraju nižim i da ne zavrijeđujete pažnju. Oni to neće priznati,
ali to je suština i vi ste tu prosto nemoćni.“
Različita iskustva saradnje sa muškarcima u stranci:
 Bez vedih problema i sukoba, ali u početku predrasude i stereotipi sa kojima su se izborile
kada su izgradile poziciju
 na probleme naišle tek kada su napredovale (do tada nijesu opažane kao prijetnja)
Po njihovim riječima muškarci sve više žene gledaju kao konkurenciju bududi da bi poštovanje kvote
od 30% rezultiralo manjim brojem muškaraca u Parlamentu.
Poslanica: „Nijesam imala probleme kad sam ulazila nego kad sam počela da napredujem. Svi
dijele entuzijazam dok neko ne prepozna da to što sam ja tu znači da neko drugi više nije na tom
mjestu.“
Poslanica: „30% žena znači da automatski 10 sadašnjih poslanika iz jedne stranke ide kući jer za
njih više nema mjesta u parlamentu.“

35. RAZLIKE U PERCEPCIJI POLITIČARKI I POLITIČARA
35
Siguran/a u sebe
Percepcija žena 7
Samostalno donosi odluke Dostupan/a ljudima kao što sam ja
Percepcija muškaraca
Lider/ka 6 5.7 Energičan/a
5.3
5.0 5.5
5.5 5
Razumije potrebe i probleme običnih ljudi 5.4 Uliva povjerenje
4.9
4.9 4 5.4
5.2 5.0 5.2
5.2
Odlučan/a 4.9 3
Čvrst/a prema drugima
5.6 5.4
5.3 2 5.1
Iskren/a 5.1 4.9 1 5.2 5.2 Spreman/a na kompromis
4.9
5.3 5.1
5.4
Snažnog karaktera Brine o drugima
5.0 5.3
5.3 5.0
5.2 5.6
5.2 5.0
Pravičan/a 5.1 Ubjedljivo govori
5.3 5.3
5.0
5.2 5.4
Dobar/a državnik/ca Spreman/a da sasluša različita mišljenja
Timski/a igrač/ica Spreman/a da prihvati kritiku
Hrabar/a

36. RAZLIKE U PERCEPCIJI MUŠKARACA
36
Siguran/a u sebe
Percepcija muškaraca od
7
strane muškaraca Samostalno donosi odluke Dostupan/a ljudima kao što sam ja
Percepcija muškaraca od Lider/ka 6 5.7 Energičan/a
strane žena 5.2
5.8 5.0 5.5
5.5 5
Razumije potrebe i probleme običnih ljudi Uliva povjerenje
5.3
5.6 4 4.8 5.5
5.0 5.1
5.2
Odlučan/a 4.9 3
Čvrst/a prema drugima
5.5 5.4
5.6 2
5.5
Iskren/a 4.9 4.8 1 5.2 5.1 Spreman/a na kompromis
4.9
5.4 4.9
5.4
Snažnog karaktera Brine o drugima
5.0
5.6
5.0 4.9
5.3 5.6
5.0
Pravičan/a 5.2 5.3 5.1 Ubjedljivo govori
5.4 5.0
5.1
Dobar/a državnik/ca
5.4 Spreman/a da sasluša različita mišljenja
Timski/a igrač/ica Spreman/a da prihvati kritiku
Hrabar/a

37. RAZLIKE U PERCEPCIJI ŽENA
37
Siguran/a u sebe
Percepcija političarki od 7
strane žena Samostalno donosi odluke Dostupan/a ljudima kao što sam ja
Percepcija političarki od Lider/ka 6 Energičan/a
strane muškaraca 5.1
4.7 5.2
5
Razumije potrebe i probleme običnih ljudi 5.5 5.2 Uliva povjerenje
4.8
5.1 4 4.7 5.5
5.4 5.2
5.44.9
Odlučan/a 5.0 3
Čvrst/a prema drugima
5.05.5 4.9
2 5.2
Iskren/a 5.2 5.0 1 5.3 5.0 Spreman/a na kompromis
4.9
5.1 5.4 5.3
Snažnog karaktera Brine o drugima
5.1 5.5
4.9 5.1
5.4
5.4
Pravičan/a 5.1 5.3 5.2 Ubjedljivo govori
5.4 4.8 5.3
5.1 5.1
Dobar/a državnik/ca Spreman/a da sasluša različita mišljenja
Timski/a igrač/ica Spreman/a da prihvati kritiku
Hrabar/a

38. MEDIJI I ŢENE
U POLITICI

39. Po Vašem mišljenju, da li su u medijima u Crnoj Gori žene koje se bave politikom
zastupljene u dovoljnoj mjeri?
Total Muški Ženski
50
44
Jesu (3+4) 12 38
9
7
 4 = Jesu u
potpunosti
 3 = Uglavnom 35 38
31
jesu
 2 = Uglavnom
nijesu
 1 = Uopšte
nijesu
32 30 34
Nijesu (1+2)
10
14
40 19
46
53

40. Mediji i žene u politici: podaci iz dubinskih intervjua
Različita perespektiva predstavnika medija i političarki:
1. Iskustva političarki:
 nema intenzivne saradnje sa medijima
2. Stav medija:
 negira se pol kao značajna detrminanta u odabiru sagovornika
 tema razgovora je jedini faktor koji određuje strukturu gostiju/sagovornika
 političarke ipak slabo zastupljene u medijima: odraz slabe zastupljenosti u
politici
 žene podjednako dobri sagovnornici kao i muškarci za sve teme, ipak češde
intervjuisane na temu porodice, nasilja, socijalne zaštite, zdravstva,
obrazovanja - teme koje se generalno prepoznaju kao više ženske.
Slaba zastupljenost žena u izveštavanju→ slaba prepoznatost i uticaj među građanima:
 Mediji negiraju odgovornost: da su žene aktivnije u politici bile bi zastupljenije
 Političarke medije vide kao suviše senzacionalistički nastrojene
Poslanica u Skupštini Crne Gore: „Ako imate šestočasovnu raspravu u Parlamentu gdje
se govori o zaštiti djece od zlostavljanja i onda u nekom trenutku neko pomene Kosovo i
neki kolega kaže „NATO je bombardovao Srbiju“ sve novine sjutra samo o toj izjavi pišu,
a ne pominje se zaštita djece.“

41. PROFILI
IDEALNIH
POLITIČARA I
POLITIČARKI

42. Profili idelnih političara i političarki- po polu
“Oženjen, ima Pol nije “Udata, ima djecu, Crnogorka,
djecu, Crnogorac, po važan: 14% po vjeroispovjesti
vjeroispovjesti pravoslavka.Fakultetski
pravoslavac.Fakultetski obrazovana, srednjih godina i
obrazovan, srednjih godina i dolazi iz Podgorice.
dolazi iz Podgorice. Nacionalnost , vjeroispovjest ,
Nacionalnost , vjeroispovjest i 60% 14% grad iz kog dolazi, ali i bračno
grad iz kog dolazi nisu toliko 69%-6% 51%-21% stanje nisu toliko važni! ”
važni! ” Njene birače brinu isti
Njegove birače u najvedoj problemi samo nešto u vedoj
mjeri brinu oporavak privrede mjeri. Na prvom mjestu je
i otvaranje novih radnih oporavak privrede i otvaranje
mjesta, povedanje životnog novih radnim mjesta a odmah
standarda, borba protiv zatim borba protiv
siromaštva, korupcije i siromaštva. 62% njene
organizovanog kriminala. 68% podrške de vjerovatno glasati
njegove podrške de vjerovatno na slededim izborima. 10%
glasati na slededim izborima. njene podrške nije
5% njegove podrške čine opredjeljeno za neku
neopredjjeljeni birači. određenu stranku.

43. Koje su 3 najvažnije osobine koju treba da ima osoba koja se bavi politikom u Crnoj
Gori?
• Poštenje, čast, moral • Značajno češde važno za muškarce u politici
• Obrazovanje/ stručnost
• Iskrenost
• …
• Lijep izgled/ šarm • Značajno češde važno za žene u politici (4-10)
• Porodična osoba/ roditelj • Važno samo za žene u politici, ipak samo 2%
Višestruki odgovori; Baza: Ukupna ciljna populacija

44. A pozitivni primjeri?
 Ubjedljiva vedina građana (68%) ne zna da navede niti jednu
političarku na svijetu o kojoj ima veoma povoljno mišljenje.
 Svaki deseti navodi Angelu Merkel,
 6% stanovništva izdvaja Hilari Klinton, a
 2% Margaret Tačer.
 Žene učestalije od muškaraca spominju Hilari Klinton i Margaret
Tačer i, uopšteno gledano, sposobne su da navedu vedi broj žena
političarki od muškaraca.
44

45. PERCEPCIJA
CILJEVA I
POTREBA
ŢENA I
MUŠKARACA

46. Važnost tema i aktivnost žena i muškaraca u politici
Višestruki odgovori; Baza: ukupna ciljna populacija
8
Suzbijanje nasilja u porodici 29
Obrazovanje 13
28
Socijalna briga o ugroženim grupama 10
26
Pravosuđe 8
21
16
Zdravstvo 21
46
Oporavka privrede i otvaranja novih radnih mjesta 17
Briga o mladima 8
16
Borbe protiv korupcije 23
15
Životna sredina 5
15
Povedanja životnog standarda 30
14
Suzbijanje nasilja u školama 4
13
Održavanja međunarodnih odnosa 6
12
Briga o penzionerima 7
12
Borbe protiv kriminala 23
10
14
Reforme političkog sistema 9
31
Siromaštvo 9
Bezbjednost i odbrana 9
8
Suzbijanje trgovine narkoticima 10
7
Turizam 4 % Oblasti koje su od najvede važnosti za
6 građane Crne Gore
Međuetnički odnosi 3
5
Privatizacija 4
3
Poljoprivreda 7 % Oblasti u kojima su najaktivnije žene u
2
2 politici
Rješavanje crkvenih pitanja 2
Ne zna/Odbija 2 3

47. Generalno gledano, da li se o interesima i potrebama … dovoljno
brine u političkom životu Crne Gore?
% Da % Ne znam % Ne
…o Total 23 53
interesima i
potrebama Muški 28 43
žena …
Ženski 18 62
Total 60 19
…o
interesima i Muški 56 22
potrebama
muškaraca…
Ženski 63 16
Baza: Ukupna ciljna populacija

48. Uopšteno govoredi, kada govorimo o kvalitetu života muškaraca i žena u Crnoj
Gori, da li biste rekli da generalno imaju bolji život, imaju žene ili muškarci ili
mislite da ne postoji stvarna razlika između muškaraca i žena u tom pogledu?
44%
Muškarci generalno imaju bolji
33%
život
55%
5%
Total
Žene generalno imaju bolji život 6%
Muški
3% Ženski
44%
Ne postoji stvarna razlika između
53%
muškaraca i žena u tom pogledu
35%
Baza: Ukupna ciljna populacija

49. Pročitadu Vam sada nazive nekih institucija, organizacija i grupa a Vas molim da mi
kažete koja od njih najviše doprinosi poboljšanju života žena u Crnoj Gori?
Ženske nevladine
organizacije
39%
Same žene 30%
Međunarodne
organizacije (UN, EU…)
13%
Skupština Crne Gore 5%
Lokalne samouprave 4%
Političke partije 3%
Drugo 1%
Ne znam 6%
Baza: ukupna ciljna populacija

50. Poznatost i
povjerenje

51. Kome se više vjeruje?
Više političarkama Ne znam Podjednako Više političarima
Total 10 25 58
Kome crnogorska
javnost više Muški 9 27 58
vjeruje?
Ženski 11 24 58
Total 24 40 29
Kome Vi lično
više vjerujete? Muški 15 40 38
Ženski 31 39 21
Baza: Ukupna ciljna populacija

52. Poznatost i povjerenje
% Uopšte nemam povjerenja % Uglavnom nemam povjerenja % Ne znam kako da ocjenim
% Uglavnom imam povjerenja % Imam veliko povjerenje % Ne znam ko je ta osoba
Zoran Gospid 8 7 5 1 65
Ljerka Dragičevid 8 7 7 1 64
Dragoslav Šdekid 7 8 7 1 64
Svetozar Golubovid 7 8 7 2 63
Veselinka Pekovid 7 8 7 2 63
Ljubica Aranitovid 7 9 7 2 63
Branko Bulatovid 7 10 6 1 62
Mirel Radid 8 6 8 3 62
Maida Bešlid 9 8 7 2 62
Valentina Radulovid 6 8 9 2 61
Drago Čantrid 8 9 7 2 61
Milan Kneževid 8 7 7 3 61
Njegosava Vujanovid 7 8 10 2 61
Veljko Zarubica 8 9 8 3 60
Branka Tanasijevid 9 8 10 2 59
Nataša Vukovid 7 8 10 4 58
Džavid Šabovid 9 9 10 3 56
H. Bajramspahid 9 8 12 4 55
Snežana Jonica 9 9 10 6 54
Nada Drobnjak 8 8 13 6 53
Marija Vučinovid 16 20 13 3 30
Žarko Pavidevid 22 22 12 3 23
Daliborka Pejovid 19 19 19 3 22
Sanja Vlahovid 20 20 20 7 16
Marija Maja Datovid 18 19 22 10 12
Duško Markovid 24 23 18 7 12
Ivan Brajovid 23 24 20 8 11
Milica Pejanovid 18 18 24 19 7
Srđan Milid 29 23 18 10 7
Nebojša Medojevid 30 27 19 6 4
Andrija Mandid 36 21 18 7 4
Ranko Krivokapid 31 19 21 14 4
Igor Lukšid 25 20 25 17 3
Filip Vujanovid 15 18 28 25 2

53. Odnos poznatost i povjerenje – opšta populacija
100
Ø 60,0
90
80
70
60
Filip Vujanovid
Povjerenje
50
Milica Pejanovid Đurišid Igor Lukšid
40
Ranko Krivokapid
Marija Maja Datovid
30 Srđan Milid
Andrija
Sanja Vlahovid Mandid
Ivan
Daliborka Pejovid Duško Brajovid Nebojša
20 Nada Drobnjak Markovid Medojevid
Ø 18,5 Hidajeta Bajramspahid
Njegosava Vujanovid Vukovid
Nataša Snežana Jonica Marija Vučinovid
Valentina Radulovid Šdepanovid Džavid Šabovid Žarko Pavidevid
10 Drago Čantrid
Ljubica Aranitovid Branka Tanasijevid
Veselinka Pekovid Veljko Zarubica
Mirel Radid Ljubisavljevid Milan Kneževid
Svetozar Golubovid
Ljerka DragidevidMaida Bešlid Dragoslav Šdekid
Zoran GospidBranko Bulatovid
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Poznatost
53

54. Povjerenje – oni koji su dali ocjene
100
Ø 45,8
90
80
70
60 Filip Vujanovid
Povjerenje
Nada Drobnjak Milica Pejanovid Đurišid
50 Hidajeta Bajramspahid
Nataša Vukovid Snežana Jonica Igor Lukšid
Njegosava Vujanovid Marija Maja Datovid
Valentina Radulovid Šdepanovid Džavid Šabovid
40 Milan Kneževid Branka Tanasijevid Sanja Vlahovid Ranko Krivokapid
Ø 39,6 Mirel Radid Ljubisavljevid Veljko Zarubica
Ljubica Aranitovid Maida Bešlid Daliborka Pejovid Ivan Brajovid
Veselinka Pekovid Duško Markovid Srđan Milid
Svetozar Golubovid Drago Čantrid
Dragoslav Šdekid Andrija Mandid
30 Ljerka Dragidevid Marija Vučinovid
Zoran Gospid Nebojša Medojevid
Branko Bulatovid
Žarko Pavidevid
20
10
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Poznatost
54

55. RESPONSEMETERI
Simultano procenjivanje stimulisa (video ili audio materjala npr.)
-------------------------------
 Direktan i momentalan uvid u reakcije ispitanika
 Posmatranja reakcija po ciljnih grupama
 Hardver i softver razvijeni unutar Strategic Puls grupe
 Primene:
 Politički govori i kampanje (testiranje, skradivanje)
 Pre-testiranje i razvoj propagandnog materjala
 Testiranje novih koncepata u društvenim kampanjama
 Testiranje promo materjala i promo poruka
 Testiranje koncepata
 Reakcije na nove marke i proizvode
 Analiza video i audio klipov
 Snimanje reakcija na konferencijama, predavanjima, treninzima
 Ocenjivanje (u debatama, izborima najboljih, duelima…), …

56. Testiranje izbornih poruka: zaključci
 Pol nosioca političke poruke, izolovan od drugih potencijalnih
determinantni, ni na koji način ne utiče na povjerenje birača
 Pol postaje jako važan faktor povjerenja kada se uključe i drugi važni
činioci:
 Pol ispitanika: Žene u prosjeku bolje reaguju na političku poruku
ukoliko je nosilac muškarac i to za svaku od testiranih tema, dok
muškarci na neke teme bolje reaguju na političarke, a na nekim
temama razlike nema
 Godine ispitanika: mlađe osobe, starosti do 35 godina, u prosjeku
više povjerenja od starijih osoba (starih 36 i više godina) imaju u
političku poruku koju prenosi muškarac. Političarke više povjerenja
ulivaju osobama starijim od 35 godina.
 Politička opredeljenost ispitanika: Na političke poruke koje čuju
bolje reaguju i neopredjeljeni i apstinenti ukoliko je čuju od žene
nego ukoliko je čuju od muškarca

57. Poverenje u poruku: političko opredeljenje (apstinenti)
Poruku čita žena Poruku čita muškarac
5
4
3
2
1
0
Bezbjednost i Unutrašnja Ekonomija Trenutno stanje Socijalna zastita Međunarodna Zdravstvena
pravosuđe pitanja : politika zastita
korupcija,
identitet

58. Poverenje u poruku: političko opredeljenje (neodlučni)
Poruku čita žena Poruku čita muškarac
Unutrašnja
pitanja :
Bezbjednost i korupcija, Međunarodna Zdravstvena
pravosuđe identitet Ekonomija Trenutno stanje Socijalna zastita politika zastita
7
6
5
4
3
2
1
0
-1
-2

59. Poverenje u poruku: političko opredeljenje (vladajude stranke)
Poruku čita žena Poruku čita muškarac
Unutrašnja
pitanja :
Bezbjednost i korupcija, Međunarodna Zdravstvena
pravosuđe identitet Ekonomija Trenutno stanje Socijalna zastita politika zastita
7
6
5
4
3
2
1
0
-1

60. Poverenje u poruku: političko opredeljenje (opozicione stranke)
Poruku čita žena Poruku čita muškarac
Unutrašnja
pitanja :
Bezbjednost i korupcija, Međunarodna Zdravstvena
pravosuđe identitet Ekonomija Trenutno stanje Socijalna zastita politika zastita
7
6
5
4
3
2
1
0
-1

61. Ţenski i
muški
princip u
politici, mit
ili stvarnost

62. Da li bi, po Vašem mišljenju, u sljededim oblastima više uspjeha imale
žene ili muškarci?
Muškarci Ne znam Podjednako Žene
Suzbijanje nasilja u porodici 21 34 42
9 Socijalna briga o ugroženim grupama 21 36 40
Briga o mladima 18 39 40
Briga o penzionerima 21 40 36
8 Obrazovanje 20 44 34
Životna sredina 19 44 34
6 Zdravstvo 18 46 33
Suzbijanje nasilja u školama 26 38 32
2 Siromaštvo 25 43 28
3 Povedanja životnog standarda 31 41 25
Pravosuđe 31 41 24
Održavanja međunarodnih odnosa 37 38 22
Turizam 29 46 21
Međuetnički odnosi 32 44 20
1 Oporavka privrede i otvaranja novih radnih mjesta 38 40 19
4 Borbe protiv korupcije 50 29 19
5 Borbe protiv kriminala 54 26 17
10 Suzbijanje trgovine narkoticima 51 30 16
7 Reforme političkog sistema 49 34 13
Privatizacija 41 44 11
Poljoprivreda 48 38 10
Rješavanje crkvenih pitanja 42 43 9
Bezbjednost i odbrana 57 32 9
Baza: Ukupna ciljna populacija

63. PERCEPCIJA OBLASTI PO POLU: USPJEŠNOST
Muške oblasti Više muške nego ženske Više ženske nego muške Ženske oblasti
Bezbjednost i odbrana Rješavanje crkvenih Briga o penzionerima Suzbijanje nasilja u
Borba protiv kriminala pitanja Obrazovanje porodici
Suzbijanje trgovine Privatizacija Životna sredina Socijalna briga o
narkoticima Oporavak privrede i Zdravstvo ugroženim grupama
Borba protiv korupcije otvaranja novih Suzbijanje nasilja u Briga o mladima
Reforme političkog radnih mjesta školama
sistema Održavanja Siromaštvo
Poljoprivreda međunarodnih
odnosa
Međuetnički odnosi
Pravosuđe
Povedanje životnog
standard
Turizam
63

64. Kada biste Vi lično imali sljedece probleme i kad biste imali priliku da se obratite
nekom od sljededih poslanika , BEZ OBZIRA DA LI STE CULI ZA TE LIČNOSTI ILI NE ,
kome od njih biste se Vi najprije obratili?
Poslaniku Ne znam Poslanici
Problem sa kanalizacijom u vašem komšilluku 59 20
Javni prevoz u vašem mjestu 54 25
Narkomanija u vašem susjedstvu 52 27
Rješavanje slučajeva korupcije koji ste primijetili 51 29
Sudski sporovi 45 32
Rješavanje žalbi građana u vašem mjestu 47 33
Maloljetnička delinkvencija u vašem susjedstvu 36 44
Zlostavljanje na radnom mjestu 36 44
Poboljšanje zdravstvenih usluga u vašem mjestu 32 48
Stipendiranje talentovanih učenika i studenata iz vašeg
30 50
mjesta
Nasilje u porodici 27 54
Baza: Ukupna ciljna populacija

65. Ko je u debati između političara i politčarke iz Švajcarske , izgovorio
svaku od sljededih rečenica?
Političar Ne znam Političarka
Ako zakon stoji na putu sprovođenja važnih političkih odluka
treba ga zaobidi 45 23
Državni ciljevi u politici treba da budu preči od brige o
običnom čovjeku. 45 24
Čast je dati život za svoju zemlju 47 24
Politička arena je nemilosrdna i treba iskoristiti svaku priliku
da zadaš udarac svojim političkim protivnicima
46 24
Političari imaju prava da neke odluke donose i sprovode van
vidokruga najšire javnosti. 44 25
U političkoj stranci mora da postoji vođa i striktna hijerarhija,
jer de samo tako partija biti efikasna. 44 27
Politika je vještina mogudeg i tu obraz i moral ne igraju neku
bitnu ulogu
42 27
Od odluka političara zavisi sudbina mnogih ljudi, pa zato
njihova odgovornost mora biti stalno preispitivana u javnosti 41 28
Državni simboli se bespogovorno moraju poštovati 41 30
Ako Evropa nastavi ovim smjerom (Grčka, Italija, Španija),
treba preispitati smisao daljih evropskih integracija 38 30
Ulazak u EU podraz. osvajanje najviših demok. stand. i vrijed. i
nikakva kriza u EU nije dovoljan razlog da se taj pravac napusti
37 31
Baza: Ukupna ciljna populacija

66. Ko je u debati između političara i politčarke iz Švajcarske , izgovorio
svaku od sljededih rečenica?
Političar Ne znam Političarka
Političari moraju poštovati zakone po svaku cijenu, a one
zakone koji se pokažu lošim treba mijenjati u zakonskoj 35 35
proceduri
Državni simboli su, kao što nas istorija uči, podložni provjeri i
treba ih usklađivati sa promjenama u društvu
33 36
Političar bi trebalo da misli svojom glavom i da jasno iskaže
svoj stav, čak i kada je on u suprotnosti sa partijskim stavom i 33 38
stavom vođe.
I u političkoj utakmici, veoma je važno sačuvati obraz 34 39
Na političke protivnike ne treba da gledamo kao na
neprijatelje, ved treba da saslušamo i njihovo mišljenje.
30 42
Briga o običnom čovjeku mora biti najveda briga svakog
političara.
30 42
U modernim društvima, borba za zemlju se vodi mudrim
upravljanjem i kompromisima a ne prolivanjem krvi
28 44
Baza: Ukupna ciljna populacija

67. Šta biste rekli, da li … u Crnoj Gori, prevashodno zastupaju...
Svoje lične interese Interese svoje partije
Ne znam Interese običnih ljudi
Total 42 33 16
…POLITIČARKE Muški 46 36 10
Ženski 39 30 21
Total 60 29 6
…POLITIČARI Muški 57 30 6
Ženski 63 27 6
Baza: Ukupna ciljna populacija

68. Koji su, po Vama, najznačajniji motivi za bavljenje politikom…? >3%
Licni interes, ekonomski i 18%
finansijski razlozi 35%
Borba za ravnopravnost 12%
polova
10%
Ambicioznost, uspjeh
8%
9%
Dokazivanje sposobnosti
5% % Političarki
Borba za bolji život, 6% % Političara
napredak društva 2%
6%
Napredovanje u karijeri
6%
Potreba za popularnošdu, 5%
isticanje 3%
4%
Mod
17%
Baza: ukupna ciljna populacija

69. Ženski princip: podaci iz dubinskih intervjua
 Stručnost: I kada se bave politikom žene teže da ostanu u oblasti svoje primarne struke
što daje profesionalni kvalitet njihovom bavljenju određenom temom ili problemom
Poslanica u Skupštini Crne Gore: „Više pričamo ono što dobro poznajemo, ne želimo da
improvizujemo. Kaže meni moj kolega: „Ja slušam tvoje izlaganje u Parlamentu, zapamtim par
rečenica. Posle se javim za riječ i vrtim tih par rečenica u krug i neku opštu, standardnu priču“
 Temeljan, konkretan i racionalan pristup problemu: problemima se bave na konkretan i
praktičan način i izbjegavaju opšte teme i mjesta, objektivne su i realne
Poslanica u Skupštini Crne Gore: „Za žene je karakteristično bavljenje konkretnim temama
građana, bez Marsa, aviona, satelita kojima se bave muškarci. Češće žene kroz konkretne
situacije govore o zakonu, djeluju ubjedljivije.“
 Usklađenost nivoa sposobnosti i nivoa ambicije: žene su mnogo realnije u sagledavanju
svojih sposobnosti, vrlo mali broj njih bi prihvatilo funkiju za koju smatra da nije
dovoljno stručna i iskusna

70. Ženski princip: podaci iz dubinskih intervjua
 Osetljivost za potrebe običnog čovjeka i vođenje računa o njegovim potrebama:
problem sagledava iz više uglova i vodi računa o običnom čoveku i imlikacijama na
njegov život, dok se muškarac vodi ličnim interesima i zacrtanim ciljevima. Ovakav
pristup se uglavnom povezuje sa majčinstvom i tom prirodnom predodređenošdu
žena da budu brižne i pažljive.
Predsjednik stranke: „Nije karijera primarni motiv, već je motiv kao kada stvaraju porodicu, a
to je da svojoj porodici i drugima učini bolji život. Velika je razlika. Primarniji su im opšti
interesi od ličnih interesa i nisam upoznao ni jednu ženu u svojoj stranci koja je taj lični
interes nije podredila opštem, a upoznao sam mnogo muškaraca koji jesu.“
 Fleksibilnost i spremnost na kompromis: spremne da se saslušaju drugu stranu. više
žena u politici → manje sukoba, lakše do zajedničkog rješenja
Predsjednik stranke: „Ženski princip je mnogo skloniji dijalogu, koji je pragmatičniji i za
razliku od muškog češće ima viziju nekog dugoročnog aspekta, koji često muški princip
isključuje i koji je inače sklon netolerantnim modelima.“

71. Ženski princip: podaci iz dubinskih intervjua
 Detaljna anliza prije iznošenja zaključka: žene duže i detaljnije promišljaju prije nego
iznesu argumente i zaključke, a posebno prije kritika i zamjerki na tuđi rad.
Poslanica u Skupštini Crne Gore: „Muškarac više gleda svoje lično, svoju ambiciju a žene više
vode računa o širem kontekstu. Žene imaju to nešto što muškarci nemaju. Osjećaj za
druge, potreba da se sasluša i drugi, da se ne ide đonom, da se ne povređuje drugi, da se stavlja
u položaj drugih. Prije nego što nekog optužim tri puta provjerim. Oni su lakše došli do pozicija
pa ne razmišljau o tome, a mi smo teže došle i razmišljamo da ne uništimo to što smo stvorile.“
 Politička rasprava na nivou ideja, bez uvreda i spuštanja na lični nivo: i kada
kritikuju, političarke to ne čine kao napad na drugu stranu i za razliku od muškaraca
uglavnom ne prelaze granicu dobrog ukusa i ne zalaze u ličnu sferu i vrijeđanje
oponenta

72. PERSPEKTIV
A ŢENA U
POLITICI

73. Postoje različiti argumenti koji govore u prilog vede zastupljenosti
žena u politici. Koje od sljededih mišljenja je bliže Vašem?
Odsustvo žena iz politike i javnog života dovodi u pitanje
demokratičnost jednog društva. Da bi naše društvo bilo 33%
pravedno moramo imati vedi broj žena u politici
Muškarci imaju drugačije potrebe i interese od žena.
Samo žene mogu dobro predstavljajti sopstvene interese 27%
i zato moraju u vedoj mjeri biti uključene u politiku
Žensko iskustvo i kvaliteti bitno se razlikuju od muških i
stoga je neophodno da budu u vedoj mjeri uključene u M:21% Ž:28% 25%
politiku
Baza: Ukupna ciljna populacija

74. Ukoliko bi se desilo da se postigne vede učešde žena u politici u Crnoj Gori, recimo
iznad 30% žena u Parlamentu, 30% žena u Vladi..., po Vašem mišljenju na koji način
bi ta veda zastupljenost žena uticala na kvalitet političkog života u Crnoj Gori
Total Muški Ženski
POZITIVAN UTICAJ: 69 74
65
21 26
16
4=Veoma pozitivan
uticaj
 3=Uglavnom pozitivan
uticaj
48 49 48
 2=Uglavnom negatiivan
uticaj
 1=veoma negativan 6
9 11
uticaj 3
3
4 10
12
15
NEGATIVAN UTICAJ:
Baza: Ukupna ciljna populacija

75. Zašto tako mislite – oni koji smatraju da bi vede učešde žena imalo
pozitivan uticaj – 69%
Vedi procenat žena bi doveo do neke promjene na bolje 16%
Žene treba da dobiju priliku da pokažu svoje sposobnosti 14%
Žene bolje razumiju probleme običnih ljudi, drugačije
14%
sagledavaju stvari
Zbog ravnopravnosti 10%
Žene su sposobnije od muškaraca 9%
Žene su upornije, odlučnije 5%
Zbog demokratije i evropskih integracija 4%
Žene su odgovornije 3%
Žene su pravednije i poštenije 2%
Žene su tolerantnije i spremnije na kompromis 2%
Oni koji smatraju da bi vede učešde
Žene su iskrenije, može im se vjerovati 1% žena imalo pozitivan uticaj
Žene su požrtvovanije 0%
Drugo 2%
Ne znam 19%
Baza: 12% ciljne populacije