SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  15
Télécharger pour lire hors ligne
Berati, Albania
   Berati është qytet me rreth 65.000
    banorë dhe njëra nga dy bashkitë
    e Rrethit te Beratit që bën pjesë
    në Qarkut te Beratit. Trojet e Beratit,
    sipas arkeologëve kanë qenë të banuara
    nga njerëz të civilizuar që nga shekulli VII
    para erës sonë.




                                           Berati
   Qyteti i Beratit është ngritur fillimisht si kështjellë, mbi kodrën shkëmbore me lartësi 187 m mbi nivelin e detit, në
    krahun e djathtë të lumit Osum, para se ky të dalë në fushën e Myzeqesë, më e madhja e Shqipërisë. Rrethi i Beratit
    shtrihet në Krahinën Malore Qendrore e pjesërisht në Ultësirën Jugperëndimore të Shqipërisë, në koordinatat: gjerësi
    gjeografike: Veri 40 gradë 52'24”; Jug 40 gradë 29'30” (qyteti 40 gradë 41'06”); gjatësi gjeografike: Lindje 20 gradë
    10'51”; Perëndim 19 gradë 44'30” (qyteti 19 gradë 56'40”). Rrethi mbulon një sipërfaqe prej 953,6 km katror (qyteti
    1,6 km katror).



Rrethi i Beratit shtrihet kryesisht në një territor me reliev malor e kodrinor, me lartësi mesatare mbi nivelin e detit 455 m (qyteti 58 m).
Fushat shtrihen në krahun veri-perëndimor të rrethit, në luginën e Osumit, derisa ajo bashkohet me fushën e Myzeqesë. Në mjedisin
natyror të Beratit dallohen: zona fushore e kodrinore e Beratit dhe e Kuçovës, mali i Tomorit (Lindje, 2417 m) dhe ai I
Shpiragut (Perëndim, 1218 m) si edhe lugina e Osumit dhe e Tomoricës. Zona fushore dhe ajo kodrinore janë baza e zhvillimit të
prodhimit bujqësor, ndërsa malet dhe luginat përfaqësojnë burime të mëdha pyjore, kullosore dhe hidrike, ende të pashfrytëzuara si
potenciale të rëndësishme të zhvillimit ekonomik e mjedisor.



Klima e rrethit është tipike mesdhetare, me temperaturë mesatare vjetore 15,9 gradë C. Temperatura mesatare e muajve më
të ftohtë është 7,2 gradë C dhe ajo e muajve më të nxehtë 28,2 gradë C. Temperatura absolute më e ulët ka qenë –12,2
gradë C dhe ajo maksimale 47,1 gradë C. Sasia mesatare vjetore e rreshjeve është 928 mm, kryesisht në muajt e dimrit.
Qyteti i Beratit është i ventiluar mirë dhe ajri është i pastër falë edhe gjelbërimit brenda qytetit dhe në kodrat që e
rrethojnë. Tokat bujqësore janë kryesisht të hinjta-kafe, me shpërndarje: 36% në fushë, 38% në zonë kodrinore dhe 26%
në zonë malore.
   Mijëra e mijëra vjet më parë jetonte një Zanë shumë e bukur.
    Një ditë ajo u takua me dy vëllezër viganë, Tomorin dhe
    Shpiragun. Sikurse ndodh shumë herë ndër legjenda dhe shpesh
    në të vërtetë, të dy vëllezërit ranë në dashuri me Zanën e
    bukur. Kaq fort ua trazoi zemrat të dy vëllezërve dhe kaq
    thellë u hyri grindja për të, sa që shpërtheu lufta vëllavrasëse.
    Tomorri, duke patur një shpatë të shkëlqyeshme, i ra vëllait të
    vet më të vogël brinjëve, ndërsa ky i fundit, i armatosur me
    një topuz shumë të rëndë, iu turr me furi duke e goditur sa
    mundëte më fort.
   Zoti, që shihte çdo gjë, u trishtua dhe u zëmërua prej pamjes
    aq të dhimbshme, grindjes aq të përgjakshme midis vëllezërve.
    Ata duheshin ndëshkuar për këtë mënxyrë që shkaktuan.
    Prandaj, Ai i ktheu fajtorët në gur dhe i dënoi të mbajnë ndër
    shekuj në trup gjurmët e këtij luftimi të tmerrshëm.
   Që nga ajo kohë e lashtë e deri sot vëllai i madh, Tomori, i
    tregon diellit hapësirat e veta gropa - gropa dhe plasa të
    panumërta. Ndërsa, vëllait të vogël, Shpiragut, kushdo që
    kalon në këto treva, i sheh brinjët e coptuara e të thelluara
    vija-vija. Shkaktarja e kësaj mënxyre, Zana e bukur hirëplotë,
    nuk duhej t'i shpëtonte zëmërimit të Zotit, ndaj Ai e ktheu në
    një kodrinëzë shkëmbore, mbi të cilën një ditë filluan të
    vendosen gurë mbi gurë dhe u ndërtua një kështjellë e madhe,
    e bukur, që qendron edhe sot madhështore mbi qytetin e
    Beratit. Zana e bukur, që i donte vëllezërit, po jo zëmërimin e
    tyre të derdhur mbi njeri-tjetrin, qau e qau pa masë.  Ai lumë,
    që tani mban emrin Osum, sipas legjendës, nuk është gjë tjetër
    veçse rrëkeja e lotëve, që lagu gurë e shkëmb dhe u derdh mes
    dy vëllezërve prej Zanës hyjneshë, për t'u treguar se dhimbja
    për këtë fatkeqësi asnjëherë nuk do t'i shterë lotët.
Berati, Albania
   Berati u përket qyteteve të rrallë ku jeta fillon qysh në
    lashtësinë e thellë dhe vazhdon pa u ndërprerë deri më
    sot. Dy çekanë guri e datojnë fillimin e jetës në të para
    Periudhës së Bronzit (2600-1800 P.Kr.). Dëshmitë
    arkeologjike tregojnë se në shek. VII-VI P.Kr. Këtu është
    zhvilluar një vendbanim paraqytetar, me punishtet e tij të
    qeramikës dhe me një jetë shoqërore të diferencuar. Në
    kufijtë e legjendës dhe të historisë, ky vendbanim thuhet
    të ketë qenë Orestiada e lashtë, i quajtur kështu ngaqë
    aty banonin një fis i pellazgëve, orestët, i pari i të cilëve
    ishte Oresti, i biri i Agamemnonit. Qyteti i mirëfilltë u
    themelua më 313-310 P.Kr. si qytet-kështjellë i
    Dasaretisë, i quajtur Antipatrea nga mbreti Kasandër në
    kujtim të gjeneralit mëkëmbës të Lekës së Madh. Ky
    është emri i parë i qytetit. Pas pushtimit romak në shek.
    II P.Kr. ai u quajt prej tyre Albanorum Oppidum (Fortesa
    e Arbërve). Në shek. V, nën perandorinë Bizantine, u
    përforcua dhe e ndryshoi emrin në Pulheriopolis (Qytet i
    bukur). I pushtuar nga bullgarët në shek. IX, u quajt
    Belgrad (Qytet i bardhë) – Berati i sotëm.
Berati, Albania
Ky qytet, rezultat i fantazisë së rafinuar, tërhoqi poetët të
 shkruajnë dhe piktorët të pikturojnë.

“Jam Onufri qe vij nga qyteti i shumëndritur i
  Beratit”- Onufri
“Berati është i bukur , për të qenë përjetësisht i
  bukur”- Shtraus
“Këto vlera, ky muze dhe qyteti i Beratit nuk ju përket
  vetëm juve por i perket gjithë njerëzimit” - Perez de
  Kuelar
“Kështjellë e bukur si kopshtet paraizorë– qytet i
  qeshur dhe i çiltër i Beratit”.- Evlia Çelebiu
   S'ka qeder shqiponja, nga mushkonjat.
    BERAT 
   Bijë vendi pikë argjendi. BERAT 
   Një nënë nuk na ka bërë, po një vend kemi të
    tërë. BERAT 
   Kur fjala del nga zemra, godet në zemër.
    BERAT 
   Hekuri rrihet sa është i nxehtë. BERAT
   Kam inat po nuk kam takat. BERAT 
   Dhi e krimbur, bishtin përpjetë. BERAT 
   Mos i zbulo petët byrekut, se i dalin lakrat.
    BERAT 
   Kur s'më bën nder, mos më bëj qeder. BERAT
   Ç'bluan mendja, zbulon pija. BERAT
   Nën zotërimin e Muzakajve, në shek. XIII-XIV, qyteti filloi të shtrihej jashtë
    mureve të kështjellës. Në këtë kohë Berati arrin shtrirjen më të madhe
    territoriale, zhvillohet dhe bëhet një qendër e rëndësishme ekonomike, tregtare,
    administrative e kulturore. Në 1417 qyteti pushtohet nga turqit dhe zhvillimi i tij
    u ul ndjeshëm, por nga fillimi i shek. XVI ai e mori veten, për tu bërë përsëri një
    nga qytetet më të mëdhenj të Shqipërisë. Në shek. XVII ai vazhdonte të ishte
    qyteti më i madh i Shqipërisë, me 500 shtëpi të shpërndara në 30 lagje dhe me 5
    medrese. Berati në këtë kohë bëhet qendra kryesore ekonomike e vendit, me
    zhvillim të madh të zejtarisë e të tregtisë. Tani Berati ishte kryeqendra e
    sanxhakut të Vlorës të përbërë nga kazatë e: Myzeqesë, Tomoricës, Skraparit,
    Përmetit, Pogonit, Tepelenës e Vlorës. Në Berat tregtonin mallrat e tyre tregtarë
    të huaj. Në shek. XVIII Berati bëhet qendër e pashallëkut të madh të Ahmet Kurt
    Pashës. Ali Pashë Tepelena e bashkoi atë me pashallëkun e tij të Janinës dhe
    përforcoi muret e kështjellës. Në këtë periudhë tregtarët e mëdhenj beratas kishin
    marrëdhënie me Venetikun, Triesten, Raguzën, Ankonën, Korfuzin, Maltën,
    Aleksandrinë, Izmirin, Selanikun, Stambollin, Sofien, Nishin, Belgradin, etj.
    Berati përdorte dy skela: Vlorën dhe Durrësin. Ai ishte bërë kështu kryeqendër e
    një sistemi të madh ndërkrahinor. Tregtarët beratas kishin agjencitë e tyre në
    Durrës, Vlorë, Elbasan, Korçë. Tregtarët e mëdhenj shkodranë kishin në Berat
    agjencinë e tyre tregtare.berati vjen nga iliret bir ate qe simbas legjendave filluan
    ndertimin e kalase per tu mbrojtur nga sulmusit.
Eshtë monumenti më antik, me një sipërfaqe 9.6 ha, i cili ngrihet në një kodër prej 187 m, e ribërë nga Mëhilli I Engjëll
    Komneno e pastaj, në vitin 400 , nga venecianët, ndodhet në pjesën e sipërme të qytetit dhe ka mure të larta rrethues
    të ndara nga 24 kulla të formave dhe dimensioneve të ndryshme, të ndërtuara në periudha të ndryshme. Eshtë
    ndërtuar me gurë gjigandë në formë katrori. Në periudhën bizantine kështjella ndodhej në listën e fortifikimeve të
    Justinianit., muri rrethues rrethon kodrën, e cila dominon qytetin aktual të Beratit dhe ka formën e një shigjete
    drejtuar nga veriu, në fakt, më parë formonte një zinxhir me kodrën përballë Goricës, e cila është 6 m më e lartë.
Lumi që kish formuar, në këtë pikë, një liqen dhe shumë larg një kaskatë gërrehu pak nga pak shkëmbin duke formuar
   një grykë të ngushtë. Për këtë motiv shpati i kësaj ane është shumë i pjerrët e shkëmbor, dhe plot shkëmbenj, që
   vështrojnë drejt qiellit.
Në pjesën e veriore në të cilën ndodhet porta kryesore, ka qënë ndërtuar një oborr i fortifikuar mirë, që është një nga
    ndërtimet e para të këtij lloji të realizuar në mesjetë me qëllim devijimin e sulmeve direkte.
Në pjesën jug-lindore gjendet një çisternë uji e ndërtuar mjeshtërisht, që ishte në gjendje të mbante ujë të freskët. Për të
    siguruar ujin në mesjetën e vonë, në pjesën jugore u ndërtua një tynel guri nëpërmjet të cilit bëhej transportimi i ujit
    nga lumi në kështjellë..
Në pjesën më të lartë të kështjellës ndodhet gjithashtu një akropol i rrethuar nga mure, brënda së cilës gjënden mbetjet e
    një garnizoni ushtarak, mbetjet e sarajeve të pashait dhe të Xhamisë së Bardhë në periudhën otomane.
Kështjella i ka qëndruar besnike planimetrisë së saj të shekullit IV para Krishtit. Hera – herës , sipas teknikave të
    përdorura, kështjella u përshtat, e kjo mund të vihet re në kullat e predispozuara për topa dhe në frengjitë për
    pushkët, që shfaqen në periudhën e pashallëqëve të mëdha shqiptare, të shekullit XVIII-XIX.Topat gjenden akoma
    edhe sot përgjatë mureve të kështjellës.
Berati, Albania
   Ura prej druri, e cila më vonë në shekullin XVIII u
    zëvendësua nga ajo prej guri, u ndërtua më 1780 nga Ahmet
    Kurt Pashai dhe u rindërtua më vonë në vitet 1920-1930.
    Eshtë e gjatë 129.3 m, e gjerë 5.3 m dhe me largësi harqesh
    prej 9 deri më 16.7 m. Ngrihet 10 m mbi nivelin e lumit dhe
    është një urë e bukur e përbërë nga shtatë harqe. Në
    brendësi të shtyllës së parë, deri në kohën e
    rikonstruksionit, ekzistonte një zgavër, një kamare e madhe
    e mbyllur me zgarrë hekuri, në të cilën, sipas legjendës,
    duhej që një vajzë të qendronte e mbyllur, e destinuar me
    vdekje nga uria si sakrificë për të qetësuar shpirtrat, të cilët
    kundërshtonin ndërtimin e urës. Në një tjetër shtyllë, gjatë
    restaurimit, u gjend një skulpturë prej druri, e cila
    përfaqësonte kokën e një gruaje.
   E ndërtuar mbi një bazament të fortë, e gjithë ura është e
    veshur plotësisht me gurë të gdhendur, të cilat mbahen mes
    tyre nga ganxha metalike. Ura është një ndër mirësitë e
    qytetit, e karakterizuar nga eleganca e gurit të bardhë e
    përdorur për ndërtim
Berati, Albania
Berati, Albania

Contenu connexe

Tendances

Semundjet e trashegueshme
Semundjet e trashegueshmeSemundjet e trashegueshme
Semundjet e trashegueshmeAn An
 
Mjedisi yne-lokal
Mjedisi yne-lokalMjedisi yne-lokal
Mjedisi yne-lokalolinuhi
 
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat ShqipetareTrashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat ShqipetareKe Keiss
 
turizmi ne shqiperi
 turizmi ne shqiperi  turizmi ne shqiperi
turizmi ne shqiperi manomano46
 
Matematik Fillimi i nje biznesi
Matematik Fillimi i nje biznesiMatematik Fillimi i nje biznesi
Matematik Fillimi i nje biznesiAdmin Nuriu
 
Dieta E Balancuar Dhe Energjia E Nevojshme-Organizem I Shendetshem
Dieta E Balancuar Dhe Energjia E Nevojshme-Organizem I ShendetshemDieta E Balancuar Dhe Energjia E Nevojshme-Organizem I Shendetshem
Dieta E Balancuar Dhe Energjia E Nevojshme-Organizem I ShendetshemArenoardReno
 
“Mos e lejo gjuhën të dalë para mendimit” ...
“Mos e lejo gjuhën të dalë  para mendimit”                                   ...“Mos e lejo gjuhën të dalë  para mendimit”                                   ...
“Mos e lejo gjuhën të dalë para mendimit” ...#MesueseAurela Elezaj
 
Natyra shqiptare
Natyra shqiptareNatyra shqiptare
Natyra shqiptareMegi Braka
 
DESHMITE E DHUNES PERGJATE REGJIMIT KOMUNIST
DESHMITE E DHUNES PERGJATE REGJIMIT KOMUNISTDESHMITE E DHUNES PERGJATE REGJIMIT KOMUNIST
DESHMITE E DHUNES PERGJATE REGJIMIT KOMUNISTelvakastrati
 
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve gjate luftes se 2 boterore
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve  gjate luftes se 2 boteroreKontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve  gjate luftes se 2 boterore
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve gjate luftes se 2 boteroreXheni Marku
 
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te ShqiperisProjekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te ShqiperisMarinela Abedini
 
Trashegimia natyrore e shqiperise
Trashegimia natyrore e shqiperiseTrashegimia natyrore e shqiperise
Trashegimia natyrore e shqiperisemelissa cani
 

Tendances (20)

Semundjet e trashegueshme
Semundjet e trashegueshmeSemundjet e trashegueshme
Semundjet e trashegueshme
 
Mjedisi yne-lokal
Mjedisi yne-lokalMjedisi yne-lokal
Mjedisi yne-lokal
 
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat ShqipetareTrashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
 
turizmi ne shqiperi
 turizmi ne shqiperi  turizmi ne shqiperi
turizmi ne shqiperi
 
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperiseVeriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
 
Projekt edukimi fizik
Projekt edukimi fizikProjekt edukimi fizik
Projekt edukimi fizik
 
Shqiperia ne OKB
Shqiperia ne OKBShqiperia ne OKB
Shqiperia ne OKB
 
Matematik Fillimi i nje biznesi
Matematik Fillimi i nje biznesiMatematik Fillimi i nje biznesi
Matematik Fillimi i nje biznesi
 
Projekt av
Projekt avProjekt av
Projekt av
 
Naim Frasheri
Naim FrasheriNaim Frasheri
Naim Frasheri
 
Berati
BeratiBerati
Berati
 
Dieta E Balancuar Dhe Energjia E Nevojshme-Organizem I Shendetshem
Dieta E Balancuar Dhe Energjia E Nevojshme-Organizem I ShendetshemDieta E Balancuar Dhe Energjia E Nevojshme-Organizem I Shendetshem
Dieta E Balancuar Dhe Energjia E Nevojshme-Organizem I Shendetshem
 
Alpet shqiptare
Alpet shqiptareAlpet shqiptare
Alpet shqiptare
 
Metalet
MetaletMetalet
Metalet
 
“Mos e lejo gjuhën të dalë para mendimit” ...
“Mos e lejo gjuhën të dalë  para mendimit”                                   ...“Mos e lejo gjuhën të dalë  para mendimit”                                   ...
“Mos e lejo gjuhën të dalë para mendimit” ...
 
Natyra shqiptare
Natyra shqiptareNatyra shqiptare
Natyra shqiptare
 
DESHMITE E DHUNES PERGJATE REGJIMIT KOMUNIST
DESHMITE E DHUNES PERGJATE REGJIMIT KOMUNISTDESHMITE E DHUNES PERGJATE REGJIMIT KOMUNIST
DESHMITE E DHUNES PERGJATE REGJIMIT KOMUNIST
 
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve gjate luftes se 2 boterore
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve  gjate luftes se 2 boteroreKontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve  gjate luftes se 2 boterore
Kontibuti i Shqipetareve ne mbrojtjen e hebrenjeve gjate luftes se 2 boterore
 
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te ShqiperisProjekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
 
Trashegimia natyrore e shqiperise
Trashegimia natyrore e shqiperiseTrashegimia natyrore e shqiperise
Trashegimia natyrore e shqiperise
 

Similaire à Berati, Albania

Shkodra.pptx1234
Shkodra.pptx1234Shkodra.pptx1234
Shkodra.pptx1234Senada Alia
 
Kalate dhe historiku i tye
Kalate dhe historiku i tyeKalate dhe historiku i tye
Kalate dhe historiku i tyexhulia doko
 
Shqiperia Turistike
Shqiperia TuristikeShqiperia Turistike
Shqiperia Turistikeolinuhi
 
Histori Ekonomike Kalaja e Prezes
Histori Ekonomike Kalaja e PrezesHistori Ekonomike Kalaja e Prezes
Histori Ekonomike Kalaja e Prezesolalegisi
 
Jeta e perditshme ne qytetet arberore ne mesjete.pptx
Jeta e perditshme ne qytetet arberore ne mesjete.pptxJeta e perditshme ne qytetet arberore ne mesjete.pptx
Jeta e perditshme ne qytetet arberore ne mesjete.pptxAleksandrosHodo
 
“Kush ka vizituar Krujen, ka vizituar Shqiperine”
“Kush ka vizituar Krujen, ka vizituar Shqiperine”“Kush ka vizituar Krujen, ka vizituar Shqiperine”
“Kush ka vizituar Krujen, ka vizituar Shqiperine”#MesueseAurela Elezaj
 
Kalaja e Krujes
Kalaja e KrujesKalaja e Krujes
Kalaja e KrujesKe Keiss
 
Scutari d'Albania - Shkodra e Shqipënisë
Scutari d'Albania - Shkodra e Shqipënisë Scutari d'Albania - Shkodra e Shqipënisë
Scutari d'Albania - Shkodra e Shqipënisë Lingua culture
 
Shqiperia e mesme
Shqiperia e mesmeShqiperia e mesme
Shqiperia e mesmeArlinda
 
Ndikimi i kultures osmane ne kulturen shqiptare
Ndikimi i kultures osmane ne kulturen shqiptareNdikimi i kultures osmane ne kulturen shqiptare
Ndikimi i kultures osmane ne kulturen shqiptareExhitah Vasija
 
Guida turistike e vlores letersi
Guida turistike e vlores letersiGuida turistike e vlores letersi
Guida turistike e vlores letersiXhesika Merko
 

Similaire à Berati, Albania (20)

Berati qytet
Berati qytetBerati qytet
Berati qytet
 
ESSE...QYTETI ANTIK DURRESI
ESSE...QYTETI ANTIK DURRESI ESSE...QYTETI ANTIK DURRESI
ESSE...QYTETI ANTIK DURRESI
 
ESE QYTETI ANTIK …Durresi !!
ESE QYTETI ANTIK …Durresi !!ESE QYTETI ANTIK …Durresi !!
ESE QYTETI ANTIK …Durresi !!
 
Shkodra.pptx1234
Shkodra.pptx1234Shkodra.pptx1234
Shkodra.pptx1234
 
Kalate dhe historiku i tye
Kalate dhe historiku i tyeKalate dhe historiku i tye
Kalate dhe historiku i tye
 
Shqiperia Turistike
Shqiperia TuristikeShqiperia Turistike
Shqiperia Turistike
 
Berati
Berati Berati
Berati
 
Histori Ekonomike Kalaja e Prezes
Histori Ekonomike Kalaja e PrezesHistori Ekonomike Kalaja e Prezes
Histori Ekonomike Kalaja e Prezes
 
Jeta e perditshme ne qytetet arberore ne mesjete.pptx
Jeta e perditshme ne qytetet arberore ne mesjete.pptxJeta e perditshme ne qytetet arberore ne mesjete.pptx
Jeta e perditshme ne qytetet arberore ne mesjete.pptx
 
Pogradeci
PogradeciPogradeci
Pogradeci
 
“Kush ka vizituar Krujen, ka vizituar Shqiperine”
“Kush ka vizituar Krujen, ka vizituar Shqiperine”“Kush ka vizituar Krujen, ka vizituar Shqiperine”
“Kush ka vizituar Krujen, ka vizituar Shqiperine”
 
Kalaja e Krujes
Kalaja e KrujesKalaja e Krujes
Kalaja e Krujes
 
Pogradeci
PogradeciPogradeci
Pogradeci
 
Scutari d'Albania - Shkodra e Shqipënisë
Scutari d'Albania - Shkodra e Shqipënisë Scutari d'Albania - Shkodra e Shqipënisë
Scutari d'Albania - Shkodra e Shqipënisë
 
Shqiperia e mesme
Shqiperia e mesmeShqiperia e mesme
Shqiperia e mesme
 
Ndikimi i kultures osmane ne kulturen shqiptare
Ndikimi i kultures osmane ne kulturen shqiptareNdikimi i kultures osmane ne kulturen shqiptare
Ndikimi i kultures osmane ne kulturen shqiptare
 
Algita
AlgitaAlgita
Algita
 
Guida turistike e vlores letersi
Guida turistike e vlores letersiGuida turistike e vlores letersi
Guida turistike e vlores letersi
 
Durrësi
DurrësiDurrësi
Durrësi
 
Rezi
ReziRezi
Rezi
 

Berati, Albania

  • 2. Berati është qytet me rreth 65.000 banorë dhe njëra nga dy bashkitë e Rrethit te Beratit që bën pjesë në Qarkut te Beratit. Trojet e Beratit, sipas arkeologëve kanë qenë të banuara nga njerëz të civilizuar që nga shekulli VII para erës sonë. Berati
  • 3. Qyteti i Beratit është ngritur fillimisht si kështjellë, mbi kodrën shkëmbore me lartësi 187 m mbi nivelin e detit, në krahun e djathtë të lumit Osum, para se ky të dalë në fushën e Myzeqesë, më e madhja e Shqipërisë. Rrethi i Beratit shtrihet në Krahinën Malore Qendrore e pjesërisht në Ultësirën Jugperëndimore të Shqipërisë, në koordinatat: gjerësi gjeografike: Veri 40 gradë 52'24”; Jug 40 gradë 29'30” (qyteti 40 gradë 41'06”); gjatësi gjeografike: Lindje 20 gradë 10'51”; Perëndim 19 gradë 44'30” (qyteti 19 gradë 56'40”). Rrethi mbulon një sipërfaqe prej 953,6 km katror (qyteti 1,6 km katror). Rrethi i Beratit shtrihet kryesisht në një territor me reliev malor e kodrinor, me lartësi mesatare mbi nivelin e detit 455 m (qyteti 58 m). Fushat shtrihen në krahun veri-perëndimor të rrethit, në luginën e Osumit, derisa ajo bashkohet me fushën e Myzeqesë. Në mjedisin natyror të Beratit dallohen: zona fushore e kodrinore e Beratit dhe e Kuçovës, mali i Tomorit (Lindje, 2417 m) dhe ai I Shpiragut (Perëndim, 1218 m) si edhe lugina e Osumit dhe e Tomoricës. Zona fushore dhe ajo kodrinore janë baza e zhvillimit të prodhimit bujqësor, ndërsa malet dhe luginat përfaqësojnë burime të mëdha pyjore, kullosore dhe hidrike, ende të pashfrytëzuara si potenciale të rëndësishme të zhvillimit ekonomik e mjedisor. Klima e rrethit është tipike mesdhetare, me temperaturë mesatare vjetore 15,9 gradë C. Temperatura mesatare e muajve më të ftohtë është 7,2 gradë C dhe ajo e muajve më të nxehtë 28,2 gradë C. Temperatura absolute më e ulët ka qenë –12,2 gradë C dhe ajo maksimale 47,1 gradë C. Sasia mesatare vjetore e rreshjeve është 928 mm, kryesisht në muajt e dimrit. Qyteti i Beratit është i ventiluar mirë dhe ajri është i pastër falë edhe gjelbërimit brenda qytetit dhe në kodrat që e rrethojnë. Tokat bujqësore janë kryesisht të hinjta-kafe, me shpërndarje: 36% në fushë, 38% në zonë kodrinore dhe 26% në zonë malore.
  • 4. Mijëra e mijëra vjet më parë jetonte një Zanë shumë e bukur. Një ditë ajo u takua me dy vëllezër viganë, Tomorin dhe Shpiragun. Sikurse ndodh shumë herë ndër legjenda dhe shpesh në të vërtetë, të dy vëllezërit ranë në dashuri me Zanën e bukur. Kaq fort ua trazoi zemrat të dy vëllezërve dhe kaq thellë u hyri grindja për të, sa që shpërtheu lufta vëllavrasëse. Tomorri, duke patur një shpatë të shkëlqyeshme, i ra vëllait të vet më të vogël brinjëve, ndërsa ky i fundit, i armatosur me një topuz shumë të rëndë, iu turr me furi duke e goditur sa mundëte më fort.  Zoti, që shihte çdo gjë, u trishtua dhe u zëmërua prej pamjes aq të dhimbshme, grindjes aq të përgjakshme midis vëllezërve. Ata duheshin ndëshkuar për këtë mënxyrë që shkaktuan. Prandaj, Ai i ktheu fajtorët në gur dhe i dënoi të mbajnë ndër shekuj në trup gjurmët e këtij luftimi të tmerrshëm.  Që nga ajo kohë e lashtë e deri sot vëllai i madh, Tomori, i tregon diellit hapësirat e veta gropa - gropa dhe plasa të panumërta. Ndërsa, vëllait të vogël, Shpiragut, kushdo që kalon në këto treva, i sheh brinjët e coptuara e të thelluara vija-vija. Shkaktarja e kësaj mënxyre, Zana e bukur hirëplotë, nuk duhej t'i shpëtonte zëmërimit të Zotit, ndaj Ai e ktheu në një kodrinëzë shkëmbore, mbi të cilën një ditë filluan të vendosen gurë mbi gurë dhe u ndërtua një kështjellë e madhe, e bukur, që qendron edhe sot madhështore mbi qytetin e Beratit. Zana e bukur, që i donte vëllezërit, po jo zëmërimin e tyre të derdhur mbi njeri-tjetrin, qau e qau pa masë.  Ai lumë, që tani mban emrin Osum, sipas legjendës, nuk është gjë tjetër veçse rrëkeja e lotëve, që lagu gurë e shkëmb dhe u derdh mes dy vëllezërve prej Zanës hyjneshë, për t'u treguar se dhimbja për këtë fatkeqësi asnjëherë nuk do t'i shterë lotët.
  • 6. Berati u përket qyteteve të rrallë ku jeta fillon qysh në lashtësinë e thellë dhe vazhdon pa u ndërprerë deri më sot. Dy çekanë guri e datojnë fillimin e jetës në të para Periudhës së Bronzit (2600-1800 P.Kr.). Dëshmitë arkeologjike tregojnë se në shek. VII-VI P.Kr. Këtu është zhvilluar një vendbanim paraqytetar, me punishtet e tij të qeramikës dhe me një jetë shoqërore të diferencuar. Në kufijtë e legjendës dhe të historisë, ky vendbanim thuhet të ketë qenë Orestiada e lashtë, i quajtur kështu ngaqë aty banonin një fis i pellazgëve, orestët, i pari i të cilëve ishte Oresti, i biri i Agamemnonit. Qyteti i mirëfilltë u themelua më 313-310 P.Kr. si qytet-kështjellë i Dasaretisë, i quajtur Antipatrea nga mbreti Kasandër në kujtim të gjeneralit mëkëmbës të Lekës së Madh. Ky është emri i parë i qytetit. Pas pushtimit romak në shek. II P.Kr. ai u quajt prej tyre Albanorum Oppidum (Fortesa e Arbërve). Në shek. V, nën perandorinë Bizantine, u përforcua dhe e ndryshoi emrin në Pulheriopolis (Qytet i bukur). I pushtuar nga bullgarët në shek. IX, u quajt Belgrad (Qytet i bardhë) – Berati i sotëm.
  • 8. Ky qytet, rezultat i fantazisë së rafinuar, tërhoqi poetët të shkruajnë dhe piktorët të pikturojnë. “Jam Onufri qe vij nga qyteti i shumëndritur i Beratit”- Onufri “Berati është i bukur , për të qenë përjetësisht i bukur”- Shtraus “Këto vlera, ky muze dhe qyteti i Beratit nuk ju përket vetëm juve por i perket gjithë njerëzimit” - Perez de Kuelar “Kështjellë e bukur si kopshtet paraizorë– qytet i qeshur dhe i çiltër i Beratit”.- Evlia Çelebiu
  • 9. S'ka qeder shqiponja, nga mushkonjat. BERAT   Bijë vendi pikë argjendi. BERAT   Një nënë nuk na ka bërë, po një vend kemi të tërë. BERAT   Kur fjala del nga zemra, godet në zemër. BERAT   Hekuri rrihet sa është i nxehtë. BERAT  Kam inat po nuk kam takat. BERAT   Dhi e krimbur, bishtin përpjetë. BERAT   Mos i zbulo petët byrekut, se i dalin lakrat. BERAT   Kur s'më bën nder, mos më bëj qeder. BERAT  Ç'bluan mendja, zbulon pija. BERAT
  • 10. Nën zotërimin e Muzakajve, në shek. XIII-XIV, qyteti filloi të shtrihej jashtë mureve të kështjellës. Në këtë kohë Berati arrin shtrirjen më të madhe territoriale, zhvillohet dhe bëhet një qendër e rëndësishme ekonomike, tregtare, administrative e kulturore. Në 1417 qyteti pushtohet nga turqit dhe zhvillimi i tij u ul ndjeshëm, por nga fillimi i shek. XVI ai e mori veten, për tu bërë përsëri një nga qytetet më të mëdhenj të Shqipërisë. Në shek. XVII ai vazhdonte të ishte qyteti më i madh i Shqipërisë, me 500 shtëpi të shpërndara në 30 lagje dhe me 5 medrese. Berati në këtë kohë bëhet qendra kryesore ekonomike e vendit, me zhvillim të madh të zejtarisë e të tregtisë. Tani Berati ishte kryeqendra e sanxhakut të Vlorës të përbërë nga kazatë e: Myzeqesë, Tomoricës, Skraparit, Përmetit, Pogonit, Tepelenës e Vlorës. Në Berat tregtonin mallrat e tyre tregtarë të huaj. Në shek. XVIII Berati bëhet qendër e pashallëkut të madh të Ahmet Kurt Pashës. Ali Pashë Tepelena e bashkoi atë me pashallëkun e tij të Janinës dhe përforcoi muret e kështjellës. Në këtë periudhë tregtarët e mëdhenj beratas kishin marrëdhënie me Venetikun, Triesten, Raguzën, Ankonën, Korfuzin, Maltën, Aleksandrinë, Izmirin, Selanikun, Stambollin, Sofien, Nishin, Belgradin, etj. Berati përdorte dy skela: Vlorën dhe Durrësin. Ai ishte bërë kështu kryeqendër e një sistemi të madh ndërkrahinor. Tregtarët beratas kishin agjencitë e tyre në Durrës, Vlorë, Elbasan, Korçë. Tregtarët e mëdhenj shkodranë kishin në Berat agjencinë e tyre tregtare.berati vjen nga iliret bir ate qe simbas legjendave filluan ndertimin e kalase per tu mbrojtur nga sulmusit.
  • 11. Eshtë monumenti më antik, me një sipërfaqe 9.6 ha, i cili ngrihet në një kodër prej 187 m, e ribërë nga Mëhilli I Engjëll Komneno e pastaj, në vitin 400 , nga venecianët, ndodhet në pjesën e sipërme të qytetit dhe ka mure të larta rrethues të ndara nga 24 kulla të formave dhe dimensioneve të ndryshme, të ndërtuara në periudha të ndryshme. Eshtë ndërtuar me gurë gjigandë në formë katrori. Në periudhën bizantine kështjella ndodhej në listën e fortifikimeve të Justinianit., muri rrethues rrethon kodrën, e cila dominon qytetin aktual të Beratit dhe ka formën e një shigjete drejtuar nga veriu, në fakt, më parë formonte një zinxhir me kodrën përballë Goricës, e cila është 6 m më e lartë. Lumi që kish formuar, në këtë pikë, një liqen dhe shumë larg një kaskatë gërrehu pak nga pak shkëmbin duke formuar një grykë të ngushtë. Për këtë motiv shpati i kësaj ane është shumë i pjerrët e shkëmbor, dhe plot shkëmbenj, që vështrojnë drejt qiellit. Në pjesën e veriore në të cilën ndodhet porta kryesore, ka qënë ndërtuar një oborr i fortifikuar mirë, që është një nga ndërtimet e para të këtij lloji të realizuar në mesjetë me qëllim devijimin e sulmeve direkte. Në pjesën jug-lindore gjendet një çisternë uji e ndërtuar mjeshtërisht, që ishte në gjendje të mbante ujë të freskët. Për të siguruar ujin në mesjetën e vonë, në pjesën jugore u ndërtua një tynel guri nëpërmjet të cilit bëhej transportimi i ujit nga lumi në kështjellë.. Në pjesën më të lartë të kështjellës ndodhet gjithashtu një akropol i rrethuar nga mure, brënda së cilës gjënden mbetjet e një garnizoni ushtarak, mbetjet e sarajeve të pashait dhe të Xhamisë së Bardhë në periudhën otomane. Kështjella i ka qëndruar besnike planimetrisë së saj të shekullit IV para Krishtit. Hera – herës , sipas teknikave të përdorura, kështjella u përshtat, e kjo mund të vihet re në kullat e predispozuara për topa dhe në frengjitë për pushkët, që shfaqen në periudhën e pashallëqëve të mëdha shqiptare, të shekullit XVIII-XIX.Topat gjenden akoma edhe sot përgjatë mureve të kështjellës.
  • 13. Ura prej druri, e cila më vonë në shekullin XVIII u zëvendësua nga ajo prej guri, u ndërtua më 1780 nga Ahmet Kurt Pashai dhe u rindërtua më vonë në vitet 1920-1930. Eshtë e gjatë 129.3 m, e gjerë 5.3 m dhe me largësi harqesh prej 9 deri më 16.7 m. Ngrihet 10 m mbi nivelin e lumit dhe është një urë e bukur e përbërë nga shtatë harqe. Në brendësi të shtyllës së parë, deri në kohën e rikonstruksionit, ekzistonte një zgavër, një kamare e madhe e mbyllur me zgarrë hekuri, në të cilën, sipas legjendës, duhej që një vajzë të qendronte e mbyllur, e destinuar me vdekje nga uria si sakrificë për të qetësuar shpirtrat, të cilët kundërshtonin ndërtimin e urës. Në një tjetër shtyllë, gjatë restaurimit, u gjend një skulpturë prej druri, e cila përfaqësonte kokën e një gruaje.  E ndërtuar mbi një bazament të fortë, e gjithë ura është e veshur plotësisht me gurë të gdhendur, të cilat mbahen mes tyre nga ganxha metalike. Ura është një ndër mirësitë e qytetit, e karakterizuar nga eleganca e gurit të bardhë e përdorur për ndërtim