Choroby cywilizacyjne

1. CHOROBY
CYWILIZACYJNE

2. Choroby cywilizacyjne są definiowane jako
globalnie występujące, powszechne choroby,
do których wystąpienia lub rozprzestrzenienia
przyczynił się postęp współczesnej cywilizacji. Z
tego też powodu zamiennie używa się nazwy
„choroby XXI wieku”.
Choroby cywilizacyjne to nie tylko powszechnie
występujące schorzenia. To także przyczyny
ponad 80% wszystkich zgonów. Spośród
wszystkich chorób cywilizacyjnych można wybrać
raptem kilka, których roczne „ofiary” stanowią ponad
połowę ogólnej liczby zgonów. Choroby XXI wieku
są odpowiedzialne za większość kosztów
społecznych, pogorszenie jakości życia oraz
skrócenie jego długości.

3.  cukrzyca
 nadciśnienie tętnicze
 choroba wieńcowa
 otyłość
 udar mózgu
 zawał serca
 miażdżyca
 astma oskrzelowa,
 alergie
 kamica nerkowa
 osteoporoza
 AIDS, gruźlica
 nowotwory
 choroby psychiczne: anoreksja,
nerwica, depresja, alkoholizm,
narkomania
 choroby przewodu pokarmowego:
próchnica, choroby wrzodowe,
refluksowa choroba przełyku

4. Cukrzyca – grupa chorób metabolicznych charakteryzująca
się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynikającą z
defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki trzustki.
Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności
i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca
i naczyń krwionośnych. Ze względu na przyczynę i przebieg choroby, można
wyróżnić cukrzycę typu 1, typu 2, cukrzycę ciężarnych i inne.
Ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 1 zależy od genetycznej predyspozycji.
Ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 może być zredukowane poprzez:
utrzymywanie normalnej masy ciała, podejmowanie przynajmniej 2,5
godzin ćwiczeń fizycznych tygodniowo (szybki, nieprzerwany spacer
wydaje się wystarczający), spożywanie umiarkowanej ilości tłuszczów,
przyjmowanie w pokarmie odpowiedniej ilości błonnika oraz całych
ziaren oraz umiarkowane spożycie alkoholu.

5. Nadciśnienie tętnicze, hipertensja, w węższym
znaczeniu choroba nadciśnieniowa – schorzenie układu krążenia
krwi charakteryzujące się okresowo lub stale
podwyższonym ciśnieniem tętniczym, zarówno skurczowym
(górnym), jak i rozkurczowym (dolnym). Rodzaje:
 pierwotne - nie ma znanej somatycznej przyczyny, którą dałoby
się usunąć interwencją medyczną
 wtórne – przyczyną nadciśnienia są choroby nerek, gruczołów
dokrewnych, mózgu.
Typowe objawy: bóle głowy, nadmierna
pobudliwość, bezsenność, łatwe męczenie, czasem uczucie
kołatania serca, zaczerwienienie twarzy, szyi, klatki piersiowej
(zwłaszcza przy dużym wzroście ciśnienia)

6. Choroba niedokrwienna serca – zespół objawów
chorobowych będących następstwem przewlekłego stanu
niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen i
substancje odżywcze. Doprowadza do niedotlenienia zwanego
również niewydolnością wieńcową.
W konsekwencji często doprowadza do dusznicy bolesnej, a
także zawału mięśnia sercowego. Choroba niedokrwienna serca ze
wszystkimi jej podtypami jest najczęstszą przyczyną śmierci w
większości państw zachodnich. Najczęstszą przyczyną choroby
niedokrwiennej jest miażdżyca tętnic wieńcowych.
Schematyczne przedstawienie
lokalizacji i promieniowania bólu
wieńcowego

7. Depresja to nie tylko smutek i przygnębienie, ale też utrata zainteresowań
i radości życia. Człowiek funkcjonuje w zwolnionym rytmie, ma zaburzenia
koncentracji i obniżoną samoocenę. W sposób ponury i pesymistyczny
patrzy na świat, przyszłość widzi wyłącznie w czarnych barwach.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja stanowi obecnie
czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie. Dotyka około 10
procent populacji.
Depresja to choroba ciężka i przewlekła, mająca tendencje do nawrotów.
Sama nie ustąpi. Wymaga indywidualnie dobranej, długotrwałej (co
najmniej 6-miesięcznej) i systematycznie prowadzonej terapii
farmakologicznej. Poprawę można zauważyć dopiero po 6 (a u osób
starszych nawet 12) tygodniach.
Bardzo ważne jest wspomożenie farmakoterapii dodatkowymi działaniami,
np. współpracą z psychoterapeutą i bliskimi.

8. Bulimia nazywana jest inaczej żarłocznością
psychiczną. Jest ona również częstsza u kobiet.
U osób cierpiących na tę chorobę występują
epizody niekontrolowanego spożywania bardzo
dużych ilości pokarmu, którym towarzyszy
poczucie nieumiejętności zapanowania nad tym
co będzie się jadło i w jakiej ilości. Po nich
pojawia się poczucie winy i zachowania, które
mają zapobiec przybraniu na wadze – wymioty,
lewatywa, stosowanie środków
przeczyszczających i moczopędnych, głodówki,
intensywne ćwiczenia fizyczne. Takie epizody
zdarzają się co najmniej 2 razy w tygodniu.
Anoreksja nazywana jest również
jadłowstrętem psychicznym. Wśród osób
chorujących na nią 95% to kobiety. Osoby
cierpiące na tę chorobę postrzegają siebie jako
zbyt grubych i dążą do utraty wagi, co próbują
osiągnąć poprzez skrajne ograniczenie ilości
przyjmowanych pokarmów i ich wartości
kalorycznej, wycieńczające i wielogodzinne
ćwiczenia fizyczne, a także używanie środków
przeczyszczających.

9. Otyłość – nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w
organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości
adaptacyjne, mogące prowadzić do niekorzystnych skutków dla
zdrowia. Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka tłuszczowa
stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 25% u
kobiet.
Otyłość zwiększa ryzyko zapadalności na niektóre choroby, w
tym choroby układu krążenia, cukrzycę typu 2, obturacyjny bezdech
senny, niektóre typy nowotworów, zapalenie kości i stawów i dlatego
też skraca oczekiwaną długość życia. Wyjątkowo duża otyłość prowadzi
do niepełnosprawności.

10.  osteoporoza - jest uogólnioną chorobą metaboliczną kości,
charakteryzującą się niską masą kostną, upośledzoną
mikroarchitekturą tkanki kostnej, a w konsekwencji zwiększoną jej
łamliwością i podatnością na złamania.
 zawał serca - martwica mięśnia sercowego spowodowana
jego niedokrwieniem na skutek zamknięcia tętnicy wieńcowej
doprowadzającej krew do obszaru serca.
 udar mózgu - zaburzenia czynności mózgu, powstały w
wyniku zaburzenia krążenia mózgowego, udar mózgu może być
krwotoczny (wywołany wylewem krwi do mózgu) lub niedokrwienny
(wywołany zatrzymaniem dopływu krwi do mózgu)

11. Do głównych bezpośrednich przyczyn występowania chorób XXI
wieku można zaliczyć nieprawidłowe żywienie, małą aktywność
fizyczną oraz palenie papierosów. Pośrednie przyczyny chorób
cywilizacyjnych to postępujące uprzemysłowienie, urbanizacja, wzrost
napięcia nerwowego i sytuacji stresowych, skażenie środowiska i
hałas oraz promieniowanie (głównie jonizujące).

13. Prawdziwym dramatem chorób cywilizacyjnych jest zamknięte koło jakie
tworzą wspólne przyczyny i wzajemnie napędzające się powikłania.
Przyglądając się ww. schorzeniom i przyczynom je wywołującym
zauważymy, że większość chorób wywołuje następną i na
odwrót. Oznacza to, że zachorowanie na jedną z chorób
cywilizacyjnych znacznie podnosi ryzyko zachorowania na
następną. Tak tworzy się błędne koło.
Przykład otyłości dokładnie pokazuje tworzenie się tych
współzależności. Otyłość prowadzi do nadciśnienia, które samo w sobie
jest już chorobą XXI wieku, ale także jedną z przyczyn miażdżycy i
choroby wieńcowej.

14. Po takiej analizie objawów, przebiegu, rokowania i leczenia chorób
cywilizacyjnych można odnieść błędne wrażenie, jakoby medycyna XXI
wieku była bezsilna wobec tych zagrożeń. W rzeczywistości poczucie
bezsilności służby zdrowia wynika z faktu, iż leczenie i opieka to
jednie 10% zdrowia. Aż 52% sukcesu to nasz styl życia, 22% stanowi
środowisko, a jedynie 16% genetyka.
Dlatego tak ważna jest polityka prozdrowotna, promocja
prawidłowego stylu życia oraz profilaktyka. Tylko systematyczne i
długofalowe dbanie o zdrowie, które ma swój początek już w okresie
dzieciństwa, może przynieść długotrwały oczekiwany efekt. Wielu
ludzi podjęło już walkę z własnymi nawykami żywieniowymi i
nałogami, uzyskując doskonałe efekty i poprawę stanu zdrowia.

15. Rozkład śmiertelności z powodu
chorób układu krążenia w określonych
grupach wiekowych.
Rozkład śmiertelności z powodu
nowotworów w określonych grupach
wiekowych.