Sistemi i raportimit financiar

1. UNIVERSITETI I PRIZRENIT
Prof.Dr. Hysni TERZIU
SISTEMI I RAPORTIMIT FINANCIAR
(teori, parime, kocepte, metoda, modele, sisteme , zbatime)
Pjesë nga trajtimet e sistemeve të raportimeve financiare
“Kontabiliteti i informatizuar” Prof.Dr. Harullah Gorani, 2007, “Kontabiliteti Financiar, Prof.Dr. Skender
Ahmeti 2007,“Analiza e pasqyrave financiare” Prof.Ass.Dr. Ingrid Shuli dhe Dr.Rezata Perri 2008,
PRIZRENË, 2012

2. SISTEMI FINANCIAR
Përkufizimi i"Sistemit Financiar"
Një sistemfinanciar mundtë përcaktohetnë nivel global, rajonal apo firmëtë veçantë.Në një
shkallërajonale, sistemi financiarështësistemiqë mundësonhuadhënësvedhehuamarrësve
përfondet ekëmbimit. Sistemi global financiar ështënë thelbnjë sistemmë i gjerërajonal
qëpërfshintë gjithainstitucionet financiare,huamarrësitdhehuadhënësitbrendaekonomisë globale.
Investopediashpjegon"sistemi financiar"
Nuk janëkomponentetë shumtaqë e përbëjnësistemin financiar tëniveleve të ndryshme: Brenda
njëfirmë,sistemi financiarpërfshin të gjithaaspektet efinancave. Për shembull, kjo do të
përfshijëmasatë kontabilitetit, të ardhurat dhe shpenzimet, oraret epagave dhebilancin
everifikimit.Sistemetrajonalefinanciaredo të përfshijnëbankat dheinstitucionet e
tjerafinanciare,tregjeve financiare,shërbimefinanciare nënjë pamjeglobale, sistemet financiaredo
të përfshijëFondinMonetar Ndërkombëtar, bankat qendrore, Banka Botërore dhebankat e
mëdhaqë kane kreditimin jashte shtetit.
Sistem financiar (ang.:Financial system ) janë procedurat për përgatitjen, regjistrimin dhe
raportimin e informacionit të besueshëm për sa u takon transaksioneve financiare dhe ngjarjeve
ekonomike.
Në sektorin e financës, sistemi financiarështësistemiqë lejontransferimin eparavenë mes
tëkursimtarëve(dheinvestitorët) dhe huamarrësit.Një sistemfinanciarmund të veprojënë nivel
global, rajonal apo firmëtë veçantë.Gurusamy, shkruar në Financial Servicesdheeka
përshkruaratë site përbërë nga"një grup i ndërlidhurngushtëkomplekse dheinstitucionet
financiare, tregjet, instrumentet, shërbimet, praktikatdhe transaksionet."
SipasFranklinAllen dheDouglasGalesistemi i financave eshte:
"Sistemet financiarejanë vendimtare përalokimin e burimevenë njëekonomi
moderneAtakananalizuarkursimetshtëpiakepër sektorin ekorporatave dheshpërndarjen e
fondevetë investimevemidisfirmave;. Ata lejojnëzbutjenintertemporale konsumitnga familjetdhe
shpenzimevenga firmat, dhe ato mundësojnëfamiljetdhe firmattërrezikuara,këto funksionejanë të
zakonshme përsistemetfinanciare tëekonomivemë të zhvilluara. Megjithatë,forma
ekëtyresistemeve financiarendryshon gjerësisht. "
Shërbimet financiarejanë shërbimetekonomiketë ofruara ngaindustria efinancave, e cila
përfshinnjëgamë të gjerë tëorganizatave qëmenaxhojnëparatë, duke përfshirë edhe unionet e
kreditit, bankat, kompanitë e kartës së kreditit, kompanitë e sigurimeve, kompanitë e financavetë

3. konsumit,Ndërmjetësittë aksioneve, fondeve të investimevedhe
disandërmarrjeveshtetëroresponsorizuara.Sitë vitit 2004,industria eshërbimeve
financiarepërfaqësuar20% tëkapitalizimittë treguttëS& P500në Shtetet e Bashkuara.
Historiae shërbimeve financiare
Termi "shërbimefinanciare"u bëmë e përhapurnë Shtetet e Bashkuarapjesërisht sirezultat
iGramm-Leach-Bliley Aktittëviteve 1990, i cili mundësoilloje të ndryshme tëkompanive që
operojnënë industrinë financiareamerikanee shërbimevenë atë kohëqë të bashkohet.
Kompanitëzakonisht kanëdy qasjetë ndryshmepër këtë llojtë ri tëbiznesit.Njëqasje e tillë dotë
jetënjë bankëqë thjeshtblennjë kompani esigurimit osenjë bankë investimesh,
mbanmarkaveorigjinale tëfirmës sefituar, dhe shtonblerjenpër kompaninëe tijthjesht për
tëdiversifikuartë ardhurate veta. JashtëSHBA(p.sh., në Japoni), shërbimet jo-
financiarejanëlejuarbrenda kompanisëqë mbajnë.Në këtë skenar,çdo kompaniende dukete
pavarur,dhe kaklientëte saj, etj në stilintjetër,një bankëthjesht do tëkrijojëndarjen e
sajbrokerimiosendarjene sigurimitdhe përpjekjepër të shiturkëto produktepër klientët
evetaekzistuese,me stimuj përtë gjitha gjëratme njëkompani.
Raportimi financiarështë në dispozicion përpërdoruesit eautorizuare ndara, departamentitqendror
dheadministrativepërmesnjë sistemidepotë dhënave. Raportimi objektit tëIntegruar(IRF) ofron
qasjepër të raportuarpaketa qëpërmban të dhënatnga sistemifinanciar iUniversitetit, FAS,duke
përfshirëlibrin ePërgjithshme dheNdërmarrja(GL dheSL)duke
përdorurmjetObjekteBiznesit.IRFaktualishtofron qasje nëmë shumë se12vjetë të dhënavetë
detajuarafinanciaredhe më shumë se22vjetefundvitit te mbyllurfinanciarisht.IRFmundëson
përdoruesvepër të kandiduarpara-ndertuarpyetjeqë lejojnëata që tëhyjnëvargjetspecifikedata
dhenumrat ellogarisë financiare(përshembull)tëkufizojnërezultatetpër nevojat e tyre.
F9është njësoftëareRaportimifinanciarkërkesë qëlidhdinamiketë përgjithshmetë dhënat
elibritnëMicrosoftExcelpërmespërdorimit tëqelizavetë bazuara nëformulafinanciare,magjistarët,
dhe mjetete analizëspër të krijuar raporteqë mund te llogariten .
Sistemi i Raportimit Financiar(SNRF) është projektuar për të lejuarshqyrtimin
eperformancësfunksionaletëmëdha amerikanetë energjisëprodhimin ekompanivenë total, si
dhengafunksionet specifikedhe zonatgjeografike tëoperacionit.Oraret eraportimit financiartë
marrë të dhënambi të ardhurat, shpenzimet, dhe fitimet, duke treguarrrjedhatfinanciaredhe
karakteristikate performancës. Përveç kësaj, FormaVNM-28 grumbullon të dhënabilancit(dmth.,

4. Acumulated, prona e bimëve, dhe pajisje, etj), së bashku me të dhënat përinvestime të rejanëkëto
llogari. Për të plotësuartë dhënatfinanciare, një seri eorarevestatistikorejanë të përfshirapër të
gjeturmodeletë aktivitetit fizikdhe për të vlerësuarmarrëdhëniet edisafizike/financiare.
Sistemi global financiar (GFS) është sistemi financiar i përbërë nga institucionet dhe
rregullatorët që veprojnë në nivel ndërkombëtar, në krahasim me ato që veprojnë në nivel
kombëtar ose rajonal. Lojtarët kryesorë janë institucionet globale, siç janë Fondi Monetar
Ndërkombëtar dhe Banka për Rregullime Ndërkombëtare, agjencitë kombëtare dhe
departamenteve qeveritare, p.sh., bankat qendrore dhe ministritë e financave, institucionet
private që veprojnë në shkallë globale, p.sh., bankat dhe fondet gardh, dhe rajonale institucionet,
p.sh., Eurozona.
Mangësitë dhe reforma e GFS janë diskutuar nxehtësisht në vitet e fundit.
Historia e institucioneve financiare duhet të jenë të diferencuara nga historia ekonomike dhe
historinë e parave. Në Evropë, ai mund të ketë filluar me shkëmbimin e mallrave te parë, Bruges
bursa në 1309 dhe financierët e para dhe bankat në 15-17 shekuj në Evropën Qendrore dhe
Perëndimore. Te financierët e parë globale Fuggers (1487) në Gjermani, kompania e parë e
aksioneve në Angli (Kompania Rusia 1553); parë në tregun valutor (Exchange Royal 1566,
Angli), këmbimit të aksioneve të parë (Stock Exchange 1602 Amsterdam).
Pikat kyçe në historinë e institucioneve financiare janë Standard Gold (1871-1932), themelues i
Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN) dhe Banka Botërore në Bretton Ëoods 1944, dhe braktisja
e kursit të këmbimit fikse në vitin 1973.
RAPORTIMI FINANCIAR
Një diskutim i shkurtër i Raportimit Financiar
Një objektiv parësor i çdo sistemi të kontabilitetit financiar është që të sigurojë të sakta
deklaratat financiare në kohën e duhur. Një ankesë e shpeshtë është se një produkt nuk do të
prodhojë llojin e raporteve financiare qënjë kompani dëshiron. Megjithatë, duke pasur parasysh
rëndësinë e raportimit financiar, përdoruesit zakonisht dështojnë që plotësisht të marrin në
konsideratë aftësitë e raportimit financiar, në vlerësimin e produkteve.
Kur është fjala për raportimin financiar, shumë produkte softëare të kontabilitetit përfshijnë dy
palësh të treta, produkteve-FRX dhe Crystal Reports-në paketat e tyre në vend se ku zhvillohen.
Dhe në vitet e fundit këto dy produkte janë bërë standardet e industrisë. Dy punojnë me më
shumë se 25 paketave softëare të kontabilitetit të lartë. Pra dominuese është FRx Microsoft që

5. disa produkte, të tilla si Great Plains Dinamika, Platinum për Ëindoës nga nxehtë dhe Solomon
IV, mbështetet në atë si mjet kryesor të tyre të raportimit financiar.
Kur është fjala per vlerësimin softëare, ju duhet të pyesni nëse ajo punon me FRX ose, nëse kjo
nuk ndodh, a built-in modul ekspozitave tipare të krahasueshme. Këtu janë disa nga aftësitë
kryesore të FRX:
Prodhon pasqyra financiare me deri në 256 kolona.
Linke të dhënat financiare ose nga një librit të përgjithshëm ose produkte të tjera të tilla si
zbatimi i bazave të dhëna
Krijon llogaritje të tilla si shpenzimet e ndara sipas njësive të prodhuara.
Prodhon pasqyrat financiare te përkohshe - sikur të gjitha OKB-transaksione qe jane postruar
Dërgon e-mail raporte direkt për përdoruesit të largët nga raporti preëiu
Trajton llogaritje komplekse të tilla si kushtëzuar nëse-është deklarata.
Krahason të ardhurat dhe shpenzimet për shifrat e departamenteve të ndryshme duke krijuar
krah për krah raporte.
Operon në një mjedis klient-server.
Aq i fuqishëm sa është, FRx kryesisht ofron aftësive superiore raportimi vetëm nga moduli i
librit kryesor, ajo nuk është projektuar për nxjerrjen e të dhënave me lehtësi nga modulet e tjera.
Kjo është e forte e Crystal Reports. Është madhështor në nxjerrjen dhe raportimin e
transaksioneve nga të gjitha modulet. Për shembull, ajo mund të prodhojë një sërë etiketat e
postimeve për të gjithë shitësit që kanë marrë më shumë se $ 600 për një vit, por nuk arriti të
sigurojë numrin e duhur të identifikimit të tatimpaguesit. Ashtu si FRX, Crystal Reports punon
me shumë prej paketave softëare të kontabilitetit të lartë. Disa produkte të tilla si MAS MAS 90
dhe 500 kanë shkuar edhe aq larg sa për të përdorur Crystal Reports për të zhvilluar të gjitha
raportet e saj modul.
Gjatë viteve, unë kam hasur shumë klientë të cilët mendonin që ata kishin për të zëvendësuar
programet e tyre të kontabilitetit për shkak të raportimit të pamjaftueshëm financiar. Një numër
prej tyre, megjithatë, zgjidhur atë problem thjesht duke shtuar FRX dhe Crystal Reports.
Raportet vlerësim
Një tjetër aspekt i rëndësishëm i raportimit financiar është ndërtuar në raport. Fatkeqësisht,
softëë eii kontabilitetit dhe të palëve të treta zhvilluesve të aplikimit ose të injorojë këtë funksion
ose nuk japin atë që meriton vëmendje. Shumë shitësit thonë se ata ofrojnë ndërtuar në
raportimin raport, megjithatë, sipas mendimit tim, numri i raporteve shumica e tyre që ofronështë
mjaftueshëm e veshtire

6. Një nga produktet e pakta që do ta drejtonte në mënyrë adekuate këtë nevojë është BusinessË
orks Gold-. Secili nga modulet e saj përmban një funksion flash raport që përmbledh raportet
kyçe financiare dhe thekson informacion kyç. Librin iPërgjithshëm tregon 20 treguesit kyç për
periudhat e mëposhtme: aktuale, viti-deri te-date dhe para-vjeçare, gjithashtu janë shitjet historitë
dhe shumat e bilancit për 24 muajt e fundit. Në çdo kompani, është e rëndësishme për të
menaxhimit për të marrë një paketë të pasqyrave financiare të paktën çdo muaj, të plotë me
raportin financiar.
Një foto është me të vërtetë me vlerë një mijë fjalë, por kjo është ndoshta vlen disa mijëra numra.
Ju duhet të kontrolloni për t'u siguruar që ju jeni duke konsideruar paketa mund të konvertohet
numrat në grafikë.
Shumë produkte softëare të kontabilitetit kanë aftësinë për të njoftuar përdoruesit kushteve të
paracaktuara financiare. Me të tillë një funksion i ZKF mund të krijojnë llogaritje të thjeshta që
softëare i kontabilitetit te vazhdoje krahasimin kundër një vlerë paraprake. Për shembull, një
ZKF mund të krijojë llogaritje të tingëllojë një alarm në qoftë se të holla në dorë bie nën $
100,000, marzhi bruto bie nën 20% ose numrin e ditëve në inventar tejkalon 80. Në shumicën e
rasteve, nuk ka asnjë kufizim për numrin e shkaktuar që mund të krijohen.
ProSeries ACCPAC, për shembull, jo vetëm që monitoron ngjarjet me porosi, por ajo mund të
lajmërojnë menagjeret duke dërguar e-mail e tyre.
4.3.RAPORTIMI I TË ARDHURAVE DHE I SHPENZIMEVE
Të gjitha kostot dhe shpenzimet e bëra në krijimin e të ardhurave, duhet të njihen në të njëtën
periudhë raportuese sikurse edhe të ardhurat që lidhen me to. Ky proces i përputhjes së
shpenzimeve me njohjen e të ardhurave përcakton shumën e të ardhurës neto të raportuar në
raportin financiar në të njëjtën periudhë raportuese.
Termi “të hyra” shpesh këmbehet me termin “të ardhura”. Të hyrat përfshijnë edhe të ardhurat
dhe perfitimet që dalin nga transaksionet jashtë veprimtarive të zakonshme të ndërmarrjes. Për
shembull, për një ndërmarrje, aktivitetet kryesore të biznesit përfshijnë blerjen dhe rishtijen e
lapsave. Të ardhurat nga shitja e lapsave ishin 30.000€, kurse ndërmarrja realizoi edhe një
përfitim prej 4.000€ nga shitja e disa kompjuterëve të saj të zyrave, të cilët ka për qëllim t‟i
ndërrojë me modele më të reja. Të hyrat e ndërmarrjes ishin 34.000€.
Shtrohet pyetja: ҫ farë janë të ardhurat dhe shpenzimet?

7. E ardhura shpreh rrjedhjen e aseteve nga shpërndarja apo prodhimi i mallrave, kryerja e
shërbimeve apo veprimtarive të tjera që një kompani e caktuar është në gjendje të bëjë brenda një
periudhe të caktuar kohore fiskale. E ardhura regjistrohet kur plotësohen dy kritere kryesore:
- Procesi i fitimit kryesisht është i kompletuar, përgjithësisht shitja është bërë apo shërbimi
është kryer,
- Paraja gjithashtu është e grumbulluar apo grumbullimi është shtyrë me arsye.
Kjo figurë në vijim sqaron parimin e përputhjes:
Fillimi i periudhës Fundi i periudhës
Së raportuar Të ardhurat e njohura së raportuar
= E ardhura neto e periudhës së
raportuar
Shpenzimet e përputhura
Të ardhurat e njohura- Shpenzimet e përputhura = E ardhura neto për periudhën
Si mund të ndahen të ardhurat?
- Në shumicën e rasteve të transaksioneve të shitjes, e ardhura njihet në momentin kur
mallrat I kalojnë blerësit (konsumatorit).
- Ka raste kur kompania merr para për mallrat dhe shërbimet, edhe pse ato nuk janë dhënë
në këtë koment, port ë do jepen në të ardhmen. Kjo formë e të ardhurës njihet si e ardhura
e pafituar.
- Rasti I kundërt është me të ardhurat e mëvonshme, të cilat paraqesin shuma të përfituara,
por që nuk janë arkëtuar në të holla pasi që nuk është maturuar ende afati I pagesës.
P.sh., kompania shet mallra apo shërbime me kusht që kompania blerëse të paguajë pas
dy muajsh. N fund të vitit, kompania vërteton se këto të ardhura të fituara, a janë
mbledhur apo regjistruar.
Nga aspekti i raporteve financiare , e ardhura mund të jetë edhe:

8. E ardhura operative,që paraqet një total të reflektuar nga e ardhura nga shitja e
produkteve apo e shërbimeve të kompanisë të redaktuar nga shpenzimet operative apo
kostoja e prodhimit të këtyre produkteve apo shërbimeve.
E ardhura jooperative,që paraqet një nëntotal, të reflektuar nga e ardhura apo fitimet
nga veprimtaritë që nuk janë të rregullta, të reduktuara nga shpenzimet dhe humbjet e
natyrës së njëjtë.
Shpenzimet janë derdhjet apo shfrytëzimi I aseteve; shkaktimi I detyrimeve nga shpërndarja apo
prohdimi I mallrave, kryerja e shërimeve apo I veprimtarive të tjera, që një kompani e caktuar
është në gjendje të bëjëbrenda një periudhe të caktuar kohore fiskale. Në kontabilitet, shpenzimet
mund të paraqiten si:
- Shpenzime rrjedhëse që rezultojnë kur shpenzimet njihen para pagesës së parave,
- Shpenzimet të parapaguara, të cilat shprehin një llogari asetesh që identifikojnë një
llogari asetesh që identifikojnë një burim qëështë paguar, por nuk është përdorur ende.
- Shpenzime të përbartura ( të shtyra)- janë shpenzime për sistemime vlerore, që
pasqyrohen në anën e djathtë të një ekuacioni kontabël ( pasiv të një bilanci të një
kompanie). Konsistojnë në zbritjen nga të ardhurat në vitin paraprak, por që në fakt
paguhen në vitin që vjen. P.sh., shpenzimet e energjisë elektrike të përdrorura deri më 31
dhjetor, në fakt paguhen në muajin janar. Ato janë shpenzime që I përkasin vititn të
kaluar, pavarësisht se paguhen në vitin që vjen.
Diferenca në mes të ardhurave dhe shpenzimeve mund të paraqitet përmes fitimeve apo
humbjeve, por edhe përmes të ardhurës neto.
Fitimet paraqesin rritje në ekuitet (asete neto) nga transaksionet, ngjarjet periferike apo të
rastësishme.
Humbjet paraqesin zbritje në ekuitet (asete neto) nga transaksionet apo ngjarjet periferike apo të
rastësishme.
E ardhura neto paraqet ndyrshimin në ekuitet të kompanisë gjatë periudhës nga transaksionet
apo ngjarjet dhe rrethanat e tjera, duke përjashtuar relacionet e njëjta të periudhës apraprake, si
dhe investimet e bëra nga pronarët apo duke ua shpërndarë atyre.Ajo llogaritet nga diferenca në
mes të ardhurës dhe shpenzimeve. Zakonisht është e njohur si fitim neto apo profit apo nëse
është vegativ si humbje neto.

9. RAPORTIMI I NDRYSHIMEVE NE GJENDJEN FINANCIARE
1. Pasqyra e ndryshimit të gjendjes financiare
Për të gjykuar në lidhje me rezultatin financiar të njësisë ekonomike si dhe ndikimin e
faktorëve kryesorë mbi të kontabilisti ndërton edhe pasqyrën e lë vizjes së kapitalit. Kjo
pasqyrë jep infromacion të zbërthyer në lidhje me masën e ndikimit të aktivitetit të biznesit,
pra të të ardhurave dhe shpenzimeve, mbi kapitalin e pronarit si dhe masën e ndikimit të
ndryshimit të interesave të pronarëve se nga tërheqjet dhe investimet në kapitalin e njësisë .
Por megjithatë pasqyrat e mësipërme nuk sigururojnë të gjithë infromacionin e nevojshëm
për pë rdoruesit për të parë dhe gjykuar në lidhje me të gjitha faktorët që kanë ndikuar gjatë
një periudhe në rezultatin e njësisë . Për të gjykuar ne lidhje me ndryshimet qe pason gjendja
financiare e biznesit, ka rendesi te dihet dhe si është zhvilluar aktiviteti financues dhe investues i
biznesit. Aktiviteti injë biznesi mund te shihet si një cikel i panderprere investimesh,
perfitimesh dhe riinvestimesh. Investimet e bera ne aktivet afatshkurtra perfitohen dhe
riinvestohen brenda një cikli te aktivitetit te biznesit. Pra nevojat kryesore për kapital biznesi i
siguron prej këtij aktivite. Nese biznesi nuk arrin që t‟I riktheje ne formen fillestare monetare
investimet e bera, pra te mos rimarre parate ne kohen e duhur per shlyerjen e detyrimeve të tij, ai
mund të kekroj borxh ose te gjeje para prej burimeve të tjera, me që llim të vazhdoje aktivitetin
e vet.
Përdoruesit e pasqyrave financiare dhe sidomos kreditoret dhe pronaret e biznesit, janë shum
të interesuar që të dinë se nga janë siguruar fondet e nevojshme të biznesit dhe si janë pë
rdorur ato prej tij. Kjo u krijon atyre mundesine qe te dine, p.sh. nese shoqëria ka zhvilluar një
aktivitet normal që ishte ne gjendje të prodhonte fondet e nevojshme për pagimin e dividendeve
apo jo, nëse ajo ka marrë hua për aktivet afatgjata apo jo, nëse është rritur apo jo aftësia
paguese e biznesit, etj. Ky infromacion iu vlen atyre për të kuptuar gjendjen e vërtetë financiare
të biznesit.
Në kërkim të rrugëve për gjetjen e mjeteve dhe formave më të përshtatshme të infromacionit
kontabël, kontabilistet rekomnadojnë ndërtimin e një pasqyre tjetër financiare. Kjo pasqyre
mund të quhetPasqyra e ndryshimit të gjendjes financiare ose thjesht Pasqyra financiare
apo Pasqyra e fondeve. Ajo përbën një pasqyrë të rëndësishme që kompleton pasqyrat
financiare të nevojshme për sigurimin e një infromacioni të plotë mbi aktivitetin e biznesit.
Kjo pasqyrë siguron infromacion në lidhje me aktivitetin investues dhe financiar të biznesit,
pra se nga ai i ka siguruar fondet dhe si i ka pë rdorur ato. Ajo vë në dukje dhe faktin në se
biznesi ka prodhuar ose jo fonde nga kativiteti i tij gjatë periudhës kontabël. Ajo përcakton dhe
pozicionin financiar të biznesit gjatë periudhës.
Pasqyra e fondeve pasqyron burimet dhe përdorimet e fondeve nga biznesi gjatë një periudhe
kontabël. Këtu lind nevoja që të bëhet një sqarim në lidhje me konceptin e fondeve. Në
kontabilitet ky term ka një kuptim më të gjerë . Aipërfshin te gjitha rezervat financiare që
rrjedhin nga transaksionet e brendshme dhe të jashtme të biznesit, në formë monetare
ose jo në formë monetare.Termi “fonde” nuk duhet të ngatrrohet me parate që ka në
dispozicion ose që siguron biznesi gjatë një periudhe. Ky concept i gjerë i fondeve siguron
marrjen e një infromacioni me kuptimplotë se prej nga kanë ardhur fondet (burimet) financiare
të biznesit dhe si janë përdorur ato gjatë periudhës.
Kontabilistet i shohinfondet e pritshmetë biznesit si kapitalin punues të tij (ëorking
capital). Kapitali punues llogaritet si tejkalim i aktiveve afatshurtra nga detyrimet afatshurta.

10. Siҫ dihet, gjatë ҫ do cikli të aktivitet të biznesit, aktivet afatshurtra e ndryshojnë formën e
tyre fillestare duke u shëndrruar në formë monetare. Këto para përdoren para së gjithash për
shlyerjen e detyrimeve afatshurtra të biznesit. Pjesa tjetër që tejkalon detyrimet afatshurtra,
konsiderohet si rezerve likuide apo fond i pritshëm ( i arketueshëm). Kjo pjesë e fondeve, që
kontabilistet e quajnë kapital punues, mund të përdoret nga biznesit për që llimet të ndryshme,
si p.sh. për investime afatgjata, për shlyerjen e detyrimeve atagjata, për shpërndarjen e
dividendeve, etj.
Por pjesa më e madhe e tij përdoret për të plotësuar nevojat për ciklin e ri te aktivitetit të
biznesit. Rritja e kapitalitpunues në një periudhë kontabël tregon se gjatë kësaj periudhe
është siguruar kapitali punues më tepër se sa ai qe është përdorur për qëllime të ndryshme
të biznesit dhe e kunderta. Pra rritja e kapitalit punues sjell rritjen e fondevetë biznesit dhe
anasjelltas.Por fondet e biznesit sigurohen edhe nga burime të jashtme të tij i cili përkufizohet si
aktiviteti financues i tij. Të gjitha fondet e siguruara nga burimet e brendshme dhe të jashtme të
shoqërisë përdoren për aktivitetin e saj afatshkurtër si dhe për aktivitein investues të saj.
Pasqyra e ndryshimit të gjendjes financiare (e fondeve) të biznesit duhet të sqarojë të gjitha
aspektet e rëndësishme të aktivitetit të tij financiar dhe investues, pavarësisht nëse preken direkt
ose jo mjetet monetare apo elemente të tejrë të kapitalit punues.
Një pasqyrë tipike e ndryshimeve të gjendjes financiare (pasqyra e fondeve) në përgjithësi
përbë het nga dy pjesë kryesore:
1- Sigurimi I burimeve (fodeve) financiare, në të cilën tregohet se nga janë siguruar fondet
financiare të biznesit. Fondet finanaciare mund të sigurohen nga disa drejtime si p.sh. nga fitimi
i aktivitetit normal të biznesit, nga rezultatet të jashtëzakonshme, etj. si dhe nga drejtime të
tjera të sigurimit të tyre, pra nga aktiviteti financues I shoqërisë si huat, obligacionet, kontributi
me kapital i pronarëve etj.
2- Përdorimi i burimeve (fondeve) financiare, në të cilë n tregohet se ku janë përdorur fondet
financiare të siguruara gjatë periudhës. Këto fonde mund të përdoren për pagimin e dividendë
ve, për bërjen e investimeve, shlyerjen e huave, etj.
Ndryshimet e gjendjes financiare të biznesit rezultojë prej:
1- Ndryshimeve të kapitalit punues
2- Prej ndryshimeve të tjera që s‟prekin kapitalin punues
Raportet e brendshme financiare
Që shfrytëzohen nga ata që drejtë për drejtë, nga dita në ditë janë të kyҫ ur në operacionet
biznesore të ndërmarrjes.
Në fjalorin e biznesit, ky grup i njerëzve njihet me emrin “menaxhmenti” apo edhe shfrytëzues
të brendshëm të infromatave siҫ janë : pronarët, menaxherët dhe punëtorët, auditorët e
brendshëm, zyrtarë të buxhetit, kontrollorët etj, dhe ka të bëjë me fushën e kontabilitetit të
quajtur “kontabiliteti menaxherial”.
Menaxherët dhe ekzekutuesit tejrë që punojnë brenda kompanisë kanë qasje në informatat e
specializuara të kontbailitetit menaxherial e të cilat nuk janë në dispozicion për shfrytë zuesit e
jashtëm.
P.sh. menaxhmenti i ndërmarrjes “REX” ka të dhënat detale të përgatitura nga kontabilitetit
menaxherial mbi atë se sa me saktësi do të kushtojë prodhimi i secilës njësi për produktin e
caktuar. Natyrisht se këto të dhëna nuk janë në dispozicion për shfrytëzuesit e jashtëm.
Raportet e jashtme financiare

11. Përfshihen në raportet vjetore të kompanisë dhe shfrytëzohen nga individët dhe organizatat që
kanë interes ekonomik në biznesin e kompanisë konkrete, por që nuk janë pjesë e
menaxhmentit të asaj kompanie. Këta shfrytëzues të infromatave quhen edhe shfrytëzues të
jashtëm siҫ janë : konsumatorët, krediorët, qeveria, aksionarët, sindikatat, auditorët e jashtëm
etj. Infromatat për keta kshfrytëzues të jashtëm ofrohen përmes raportimeve apo pasqyrimeve
finanaciare.
Raportimet financiare janë raporte kontabë i ku përmblidhet ecuria financiare e një subjekti
biznesi, përgjatë një periudhe të dhënë kohore.
Qëllimi i përgjithshëm i infromatave të ofruara nga kontabiliteti financiar janë të përmbledhura
në tri raporte kryesore finanaciare: bilancin, raportimin e të ardhurave dhe raportimin e rrjedhës
së parasë apo cesh- floë-it.
Procesi i sigurimit të infromacionit kontabël kalon nëpër pesë faza:
Identifikimi i grupeve të interest (stakeholders)- që në nkupton identifikimi i të gjitha grupeve
që përfshin drejtpërsëdrejti apo jo në aktivitetin afarist të biznesit duke filluar nga shteti,
investitorët, kreditorët, sindikatat etj. Ndryshimet në kontabilitet ndiqen dhe evidencohen në
llogari të veҫ anta.
Përdoruesit e infomacioneve kontabile mund të ndahen në dy grupe:
1.përdoruesit e brendshëm
2.perdoruesit e jashtëm.
Vlerësimi i infromacionit kontabël të nevojshëm për grupet e interest- duke ndarë , përpunuar
dhe ofruar këtë infromacion secilit nga grupet e interest i interesuar për ta shfrytëzuar dhe pë
rdorur atë informacion.
Si përdorues të brendshëm llogariten: udhëheqja e ndërmarrjes, pronarët- ndërmarrës, punë
marrësit.
Përdoruesit e jashtëm të infromatave kontabile janë : aksionet, kreditorët, organet tatimore,
organet shtetërore dhe të besuarit (besorësit) e tjerë . Si përdorues të tërthortë (indirektë ) të
infromatave kontabile janë : sindikatat, analitikët financiarë , bursat, organizatat profesionale të
kontabilistëve, organet ligjvënëse, publicistika ekonomike, odat e ndryshme ekonomike etj.
Kontabiliteti në kuptim të gjerë shpeshherë quhet edhe llogaritari.
Dizajnimi i sistemit të informacionit kontabël për të plotësuar nevojat e grupeve të interest,
1. Regjistrimi i të dhënave ekonomike për aktivitetet dhe ngjarjet e biznesit duke pë rdorur librat e
përshtatshëm për kryerjen e atyre regjistrimeve,
2. Përgatitja e raporteve kontabël pë r grupet e interest në formë të raportit të bilancit, raportit të
ardhurave, raportit të rrjedhës së parasë , raportit të ekuitetit por edhe të raporteve dhe
analizave tjera për nevoja të shfrytëzimit për grupet e interesit.
ETIKA NË KONTABILITET
Etika përfshin jetesën sipas normave dhe rregullave të shoqërisë.Etika e biznesit shpreh
bashkësinë e standardeve të sjelljes morale dhe profesionale në përkushtim të detyrimeve
që punonjësit e një firme kanë në komunikimin me njëri-tjetrin, me eprorët, me personelin
jashtë firmës, me klientët, përgjithësisht me mjedisin natyror, shoqëror dhe public. Apo ajo
mund të jetë edhe shprehje e marrëdhënieve në biznes, p.sh., në marrëdhniet si I punësuar
dhe punëdhënës, si aksionar apo pronar dhe menaxher dhe nënpunës, si blerës e shitës, si

12. huadhënës e huamarrës etj. Në ҫ do rast etika përcaktohet si factor që ndikon në shtimin në
maksimum të profitit të një subjekti biznesi, si dhe në krijimin e një mjedisi për realizimin
në mënyrë të qëndrueshe tëkëtij objektivi.
Etika është veҫ anërisht e rëndësishme për kontabilitetin pasi besueshmëria e infromacionit
kontabël varet nga ndjeshmëria e atyre që përgatisin, raportojnë dhe kontrollojnë këtë
infromacion. Zakonisht personat që merren me këto ҫ ështje, duhet të bazohen rreptësisht në
kodin e mirësjelljes profesionale, I cili duhet bazuar në tri parime themelore:
- Në integritetin e personit që përgatit, raporton dhe kontrollon informatat e kontabilitetit,
- Në objektivitetin e informative të përgatitura, të raportuara dhe të kontrolluara,
- Në pavarësinë profesionale të personit që përgatit, raporton apo kontrollon informatat.
Të bazuarit në këto tri parime themelore, mundëson që:
- Të mënjanohen gabimet e vogla etike,
- Të fokusohemi në reputacionin tonë afatgjatë, qoftë si menaxher apo kontabilist,
- Të përgatitemi për të pritur të përcjetojmë konsekuenca personale për mbajtjen e
pozicionit etik.
Kodin e mirësjelljes profesionale e ka zhvilluar fillimisht Federata Ndërkombëtare e
Kontabilistëve (IFAC) gjatë viteve të 20-ta të shekullit të kaluar. Në kodin e mirësjelljes
profesionale janë dhënë parimet bazë, të cilat përgjithësohen në gjasht pjesë:
1. Ҫ muarja- kontabilisti professional duhet të jetë I sinqertë, I drejtë dhe I ndershëm në ofrimin
e shërbimeve profesionale,
2. Objektivizmi- kontabilisti professional nuk bën të lejojë prejudikime,konflikte interesash,
apo ndikim me qëllim që t‟I ikte objektivizimit.
3. Aftësia profesionale- nënkupton kryerjen e punëve në mënyrë profesionale dhe me
kompentencë,
4. Besueshmëria- në ruarjten e infromatave dhe mos dhënien e tyre personave të paautorizuar, si
dhe mosshfrytëzimi I tyre për nevoja dhe ҫ ështje që nuk kanë të bëjnë me interesin në tërësi,
6. Standardet teknike- duhen zbatuar në tërësi nga kontabilisti, varësihst nga vendi ku
aplikohen ato standard.
Parimet kontabël të pranuara në përgjithësi, rregullat e tjera të kontabilitetit dhe auditimit janë
krijuar për të siguruar që kompanitë I raportojnë siҫ duhet veprimtarisë së tyre të biznesit.

13. KËSHILLAT DHE SHOQATAT NDËRKOMBËTARE TË KONTABILITETIT
Shoqata e parë e kontabilistëështë themeluar në Kongresin e Parë Ndërkombëtar
të,Kontabilistëve (ICA) të mbajtur më 1904 në SHBA. Pas shumë kohe, ICA-ja, më1972 ka
formuar Komitetin Koordinues Ndërkombëtar të Profesionit të Kontabilistit (ICCAP).Viteve
pasuese, themelimi I këshilltarëve dhe I shoqatave të ngjajshme ka pasur hov të madh.Për shkak
të rëndësisë së tyre në zhvillimin e profesionistit të kontabilistit, është e nevojshme të paraqiten
disa nga këto organizata më të rëndësishme.
1.Federata Ndërkombëtare e Kontabilistëve (IFAC)- është organizatë ndërkombëtare e shoqatave
dhe e organizatave kombëtare të kontabilitetit. Është themeluar në Nju-Jork, më 1976. Në IFAC
janë tëanëtarësuar 152 shoqata nacionale të kontabilitetit nga 113 vende të botës. Përes shoqatave
nacionale, sot IFAC-ja mundohet ta realizojë duke përmirësuar disa nga aktivitetet kryesore, në
mesit e të cilave:
- Zhvillimin e raporteve që shërbejnë si udhëheqës për praktikën ndërkombëtare të auditimit;
- Vendosja dhe zhvillimin e kodeksit të etikës së kontabilistit,
- Përcaktimin e programit të trajnimeve të kontabilistëve,
- Vlerësimin dhe zhvillimin e teknikës dhe procesit të kontabilitetit menaxhues,
- Hulumtimit dhe analizën e ifromacioneve në praktikën e menaxhmenti të sektorit public etj.
2. Këshilli për Standardet Financiare dhe Kontabël (FASB)- Në SHBA, standardet e
kontabilitetit janë vendosur nga Këshilli për Standarde Financiare dhe Kontabël. FASB-ja ka
selinë në Norëalk, Konektikat, ndërsa të shtatë anëtarët e tij të rregullt janë përzgjdhur nga
profesione të ndryshme, si: kontabilistë, nga biznesi, qeveria dhe academia. FASB-ja është një
organizatë joqeveritare, përkatësisht një trup privat I themeluar dhe I përkrahur nga komuniteti
amerikan I biznesit, nuk ka një forcë ilegale që të imponojë impkementimin e
standardeve.Mirëpo, FASB-ja ruan influencën e saj në zbatimin e standardeve të kontabilitetit
me mrojtje të suksesshme të prestigjit dhe reputacionit të saj, duke përgatitur standard të mira.
3.Komisioni për Sigurimin e Këmbimeve (SEC)- një agjenci federale (amerikane), që i
raporton Kongresit Amerikan, u krijuan me dekret nga shteti më 1933, që qëllim të mbikëqyrjes
dhe raportimit të jashtëm financiar nga korporata të treguara publikisht. Aktualisht, SEC-I u
këkron korporatave publike që të publikojnë raporte vjetore dhe tremujore.Përveҫ kësaj, raportet
vjetore dhe tremujore të regjistrimit duhet të skedohen nga korporatat me SEC-in. Raportet
vjetore të regjistrimit të skeduar sipas SEC-it janë të njohur si Raportet e Formës 10-K. Ato
kërkohen nga Sektori 10-K I dekretit të 1934-ës.Raportet tremujore janë të njohura si 10-Q.
Gjatë shekullit XX, kontabiliteti financiar është bërë një process shumë I rregulluar dhe I
fromalizuar.Korporatat që tregojnë publikisht duhet t‟u sigurojnë aksionarëve raportet financiare
mbikëqyrëse.
4.Instituti Amerikan për Certifikimin e Kontabilistëve Publik (AICPA)- asocioni I parë
professional kontabël në SHBA është Institucioni Amerikan për Certifikimin e Kontabilistëve
Publikë. AICPA përgatit provimet unifrome për kontabilistët publikë të certifikuar (CPA),
qëduhet të jenë komplet me qëllim të certifikimit të personave t interesuar si kontabilistë publikë.
Emërtimi CPA (certificated public accountant) I ka dy lloje të shfrytëzimit; së pari, aty janë

14. individët që kanë fituar emërtimin kontabilist I certifikuar public (CPA), kurse emërtimin CPA e
merr individi I cili ka kaluar nëpër kurset e organizuara nga AICPA dhe pas kalimit të testeve ka
marrë certifikatën e kontabilistit publik, dhe së dyti, firmat që janë CPA. Firmat CPA janë
kompanitë që ofrojnë shërbie të kontabilitetit njësoj sikur që ofrojnë shërbime firmat juridike.Si
mund të vërehet, firmat CPA punësojnë një numër të konsiderueshë të kontabilistëve, prej të
cilëve nuk është e thënë që të gjithë të kenë certifikatë të kontabilistit public. Firmat CPA, po
ashtupunësojnë jurist, avokatë, specialist të teknologjisë informative, ekspert në financa dhe
specialist të tjerë në biznes. Firmat CPA I ndihmojnë kompanitë të themelojnë sistemin e
kontabilitetit, të formulojë plane të biznesit, të ridizajnojnë procedurat e tyre operative si dhe
ҫ do gjë tjetër me interes për zhvillimin e biznesit në përgjithësi.CPA firmatpo ashtu punësojnë
auditorë me qëllim të auditimit të pasqyrave financiare të kompanive.
5.Komiteti Ndërkombëtar për Standardet e Kontabilitetit (IASC)- është formuar më 1973,
me qëllim të zhvillimit të standard botërore të kontabilitetit. Ky trup tani përfaqëson më tepër se
142 organizata të kontabilitetit nga 103 vende (duke përfshirë edhe SHBA-në). Sikurse edhe
FASB-ja, edhe IASC-ja zhvillon propozimet, I përcjell te organizatat e interesuara, pranon
prapveprimet dhe pastaj lëshon prononcimin final. Standardet e kontabilitetit të përpunuara nga
IASC-ja u referohen Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit (SNK).SNK-të përpilohen me
qëllim të shfrytëzimit nga të gjitha kompanitë që kanë interes për zbatimin e tyre.IASC- standard
janë duke u përdorur gjithnjë e më shum. Kështu, në prill të vitit 2000, ëeb faqja e IASC- sëështë
listuar nga më shumë se 958 kompani nga e tërë bota, të cilat përgatistin raportet financiare në
pajtim me SNK-në. Nga këto kompani, 161 ishin nga Gjermania, ndërsa 121 nga Kina.Kjo është
shenjë se SNK-të janë të pranueshme nga vendet e shumë vendeve dhe nga të gjithë rajonet e
botës.
1.7.2.Këshilli Kosovar mbi standardet për rapotim financiar (KKSRF)
Këshilli Kosovar mbi standaret për Raportimin Financiar-është themeluar më 29 tetor të vitit
2001 sipas rregullores 2001/30.Këshilli është organ I pavarur në marrjen e përgjegjësive dhe
kryerjen e detyrave të tij, varësisht nga autoriteti I I përfaqësuesit special të Sekretarit të
Përgjithshëm. Këshilli ka kompetencat për të lidhur kontrata dhe, sipas nevojës, për të nxjerrë
udhëzime adeministrative për kryerjen e funksioneve të veta, duke përfshirë kontratat e
punësimit, kontratat e strehimi dhe të dhënies me qira të pajisjeve. Këshilli nxjerr standard të
kontabilitetit në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Kontabilitetit (SNK). Këshilli vends
se cilat standard të SNK-së do të zbatohen, duke marrë parasysh mjedisin afarist në Kosovë.
Standardet e kontabilitetit dhe të revizionit të nxjerra nga Këshilli, botohen dhe shpërdahen në
tërë Kosovën në tri gjuhë që përdoren në Kosovë. Po ashtu, Këshilli cakton standardet për
aftësimin teknik lidhur me certifikimin e kontabilistëve dhe licencimin e revizorëve që uhet të
përfshijë fushat e mëposhtme:
- Kontabilitetin financiar,
- Standardet e kontabilitetit të Kosovës,
- Parimet e menaxhimit financiar të ndërmarrjeve afariste,
- Parimet e kontollit dhe të revizionit të brendshëm,
- Kontabilitetin e kostos dhe atë menaxhues,

15. - Sjelljen dhe etikën profesionale etj.
PARIMET KRYESORE TË NDËRTIMIT TË PASQYRAVE FINANCIARE
Biznesi ka dy objektiva primarë të tij:
1. Realizimin e profitit, dhe
2. Të mbeturit sovent (me aftësi pagimi të faturave për mallra dhe shërbime).
Pasqyrat financiare janë raporte që u lejojnë palëve të interesuara që të vlerësojnë profitabilitetin
dhe solventitetin e biznesit.Këto raporte të kontabilitetit të quajtuara pasqyra financiare, ofrojnë
informata të përgjithësuara për shfrytëzuesit dhe ajnë të dedikuara për shfrtyëzim të brendshëm
dhe të jashtëm. Pasqyrat financiare zakonisht na paraqesin në disa forma:
- Bilanci- paraqet një listë të aseteve, të detyrimeve dhe të ekuitetit të pronarëve për
periudhën specifike kohore,
- Raporti i të ardhurave- paraqet përmbledhjen e të ardhurave dhe shpenzimeve për
periudhën specifike kohore,
- Raporti i fitimeve të mbajtura- paraqet përmbledhjen e fitimeve të mbajtuara të
korporatës për periudhë specifike kohore,
- Raporti i rrjedhjes së parasë- paraqet përmbledhjen e të pranuarve të gatshme (cash)
dhe pagesave për periudhën specifike kohore.
Këto pasqyra përbëjnë tiparin kryesor të kontabilitetit sepse ato janë mjetet e para të
komunikimit dhe të informimit kontabël, si dhe produkti final i analizave kontabël i
transaksioneve të bzinesit.Ato japin gjendjen e biznesit në terma financiarë, duke filluar me
libërmbajtjen, qëështë vetëm nja hap në procesin e kontabilitetit dhe shpreh regjistrimin actual të
transaksioneve të kompanisë pa ndonjë analizë të informacioneve.Kontabiliteti vlerëson dhe
analizon infromacionet duke u dhënë kuptimin numrave.
Që pasqyrat financiare, si product përfundimtar i sistemit kontabël, të mund të përdoren me
efektivitet nga përdoruesit e tyre, duhet të plotësojnë disa kritere, të ndërtohen mbi bazën e disa
parimeve, të cilat do të paraqiten shkurtimisht në vijim:
1.Qartësia dhe vërtetësia- nënkuptojmë evidencimin dhe paraqitjen e informacioneve në
mënyrën që siguron një pasqyrë të qartë të afarizmit, tësituatës monetale dhe të përparimit të
kompanisë. Për informacionin, qartësia dhe vërtetësia do të thonë “ta tregosh ashtu siҫ është”.
Ҫ do pasqyrë kontabël duhet të japë në mënyrë të qartë dhe reale kuptimit e të gjitha fakteve që ti
nevojiten shfrtyëzuesve të informacionit, qofshin të brendshëm apo të jashtëm, për marrjen e
vendimeve në biznes.Dhënia në mënyrë të kuptueshme, të plotë, të qartë dhe të paanshme i të
gjithë informacionit të nevojshëm luan një rol të madhe në marrjen e vendimeve afariste të drejta
dhe efikase.
2.Qëndrueshmëria (konsistenca)- nënkupton faktin se parimet dhe rregullat e shfrytëzuara në
kontabilitet nuk duhen ndryshuar nga viti në vit për shkak të pamundësisë së krahasimit
tërezultateve. Është shumë e rëndësishme që kontabiliteti të jetë i qëndryeshëm në zbatimin e
parimeve dhe të procedurave kontabël për situata të ngjashme. Duke respektuar këtë parim,
ngjarjet afariste duhet që, nga periudha në periudhë, të evidencohen sipas rregullave të

16. përcaktuara më parë. Nëse këto parime ndërrohen, atëherë si pasojë e kësaj mund të jetë rezultati
tjetër financiar, që mund të sjellë deri te dhënia e infromacioneve të gabueshme mbi pozitën
financiare dhe suksesin e biznesit.
3.Materialiteti (rëndësia)- kërkon përmbajtjen e të gjitha rregullave që kanë rëndësi të veҫ antë
në krijimin e një fotografie të qartë mbi kompaninë. Në kontabiliteti, koncepti i materialitetit ka
të bëjë me rëndësinë relative të të dhënave ekonomike.Në kuptimin kontabël, një object,
infromacion, është material në qoftë se ai është i dobishëm ose i rëndësishëm për përdoruesit e
informacionit të një pasqyre financiare në marrjen e një vendimi të caktuar.
4.Korrektësia- Në kontabilitetin korrektësia kërkon që pasqyrat financiare të japing një
përmbledhje ose paraqitje korrekte dhe të ndershme të ngjarjeve që paraqiten në pasqyrat
financiare me qëllim që ato të mos fshehin apo të shtrembërojnë relatitetin. Korrektësia këkron
që pasqyrat financiare të mos favorizojnë grupe ose individë të caktuar që i përdorin ato.
5.Kujdesi- si parim niset nga fakti se pasiguria e përpilimit të pasqyrave financiare është pjesë
përbërëse e zhvillimit të biznesit dhe sidomos kur është fjala për zhvillimin e biznesit në të
ardhmen. Pikërisht për këtë, nga kontabiliteti pritet që me veprimet e caktuara të zvogëlojë
pasigurinë gjatë zhvillimit të këtij biznesi.Kjo lidhet edhe me kujdesin maksimal në parashikimin
e rezultateve në të ardhmen, ku kontabiliteti zakonisht parashikon rezultate positive.Edhe kjo
kërkon jë vlerësim të kujdesshëm të të gjitha elementeve të aceteve, të detyrimeve dhe të
ekuitetit të pronarëve.Kjo bëhet me qëllim që të mos nxirren përfundime tepër optimiste.
6.Kontinuiteti apo biznesi në vijimësi (going concern principle)- këkron nga kompania reajtjen e
kontinuitetit, përkatësisht afarizmit pozitiv si ekzistim afatgjatë i kompanisë në fjalë. Edhe
kontabilitetiti, kur ndërton pasqyrat financiare, supozon që biznesi do të vazhdojë të funksionojë
pas a shumë në formën që e ka aktualisht edhe për një periudhë të catuar në të ardhmen.Zbatimi i
këtij parimi ka rëndësi shumë të madhe në drejtimin e politikave dhe të kritereve të velrësimit, që
duhet të përdoren për ndërtimin e pasqyrave financiare.
7.Kostoja historike- nënkupton parimin sipas të cilit të gjitha mjetet e kompanisë vlerësohen në
lartësinë etë dhënave relae monetare të shfaqura në momentin e furnizimit apo të realizimit të
atyre mjeteve. Sipas këtij parimi, kur ndërtohen pasqyra financiare, në kushtet kur plotësohet
kriteri i kontinuitetit të biznesit, kontabiliteti paraqet elementet e aseteve dhe të detyrimeve të
vlerësuara me kosto historike.Lexuesi i një pasqyre kontabël duhet kryesisht të njohë që kjo
pasqyrë bazohet në konceptin e kostos historike për të arritur në një vlerësim përsonal të vlerës
aktuale, pjesërisht përmes informacionit që ka marrë nga kjo pasqyrë dhe pjesërisht nga
infromacioni ekstra kontabël.
LIBËRMBAJTJA E THJESHTË
Në kushtet bashkëkohore, kontabiliteti financiar është i bazuar në rregullat e kontabilitet të
dyfishtë.Mirëpo, me qëllim të kuptimit dhe të të ҫ muarit të kontabilitetit të dyfishtë, vlen të

17. ekzaminohet sistemi i regjistrimit sipas libërmbajtjes së thjeshtë, përkatësisht siҫ njihet në
literaturën tonë, të kontabilitetit të thjeshtë.Në formën e tij bazike, sistemi i thjeshtë i mbajtjes së
librave është i njëjtë me regjistrin e kontrollit të librave dhe karakterizohet nga fakto se aty kemi
të bëjmë vetëm me regjistrim të hyrjeve të thjeshta vertikale për secilin transaksion.
Kjo do të thotë se regjistrimi i secilit transaksion përfshin një shtyllë të vetme, që nënkupton se
transaksioni vijues regjistrohet në shtyllën vijuese. P.sh. shkojm me posht:
Data Përshkrimi Shuma
1 janar Balanca fillestare 10.000,00
2 janar Blerja e furnizimeve për shitore (7.500,00)
4 janar Kryerja e shërbimeve riparuese 250,00
7 janar Kryerja e shërimeve riparuese 120,00
15 janar Pagesa e faturës së telefonit (50)
30 janar Balanca përfundimtare 2.820,00
Ka raste kur një formë tjetër tabelare shfrytëzohet për paraqitjen e këtyre transaksioneve. Ajo
formë klasifikon të ardhurat dhe shpenzimet duke I paraqitur ndaras njërën nga tjetra. Në këtë
mënyrë biznesi në ҫ do kohë mund të dijërezultatin etij afarist qoftë ai pozitiv apo negative.
Data Përshkrimi Të ardhurat Shpenzimet
1 janar Balanca fillestare 10.000,00
2 janar Blerja e furnizimeve për
shitore 7.500,00
4 janar Kryerja e shërbimeve riparuese 275,00
7 janar Kryerja e shërbimeve riparuese 120,00
15 janar Pagesa e faturës së telefonit
50
Totali i janarit 10.395,00 7.550,00
P.sh., një shtyllë shtesë mund t‟i shtohet tabelës me qëllim të klasifikimit të të ardhurave nga
shitja dhe të taksës së mbledhur nga shitja, apo klasifikimi i shpenzimeve të qirasë, komunaleve,
furnizimeve etj.
Disa nga të metat e këtij sisstemi mund të jenë:
- Nuk lë gjurmë të paraqitjes së llogarive të aseteve apo detyrimeve siҫ është inventari i
mallit, llogaritë e arkëtueshme apo llogaritë e pagueshme.
- Edhe pse lehtëson kalkulimin e të hyrave nga pozicioni financiar, nuk ka një lidhje të
drejtpërdrejtë në mes të të hyrës dhe të bilancit të gjendjes,
- Gabimet mund të mbesin të paidentifikuara. Atom mund të identifikohen vetëm përmes
bashkërendimit të raporteve bankare.
Për shkak të këtyre pagesave, sistemi i thjeshtë kontabël nuk është praktik për shumë
organizata biznesi.
2.3. EKUACIONI I KONTABILITETIT TË DYFISHTË

18. Ttransaksionet në biznes përfshijnë një shkëmbim në mes tëdy llogarive. P.sh., për secilin
asset ekziston kërkesa apo pretendimi ndaj atij aseti, si nga ata që kanë në pronësi atë asset, po
ashtu nga ana tjetër që huazojnë para për biznesin e tyre. Ngjashëm, shitja e produkteve shkakton
ndryshime në asset, sin ë kuptimin e daljes së mallit, po ashtu edhe në kuptimin e hyrjes së
parasë.Kjo formë e evidentimit është në përdorim për më tepër se 600 vjet.Paraqitja e parë e
kontabilitetit të dyfishtë paraqitet në librat e matematikës, të cilat i kishte shkruar Luca
Paciolo.Ky libër ishte botuar më 1494, vetëm dy vjet pas zbulimit të Amerikës nga Kolomboja.
Janëdy karakteristika të rëndësishme të sistemit të kontabilitetit të dyfishtë:
1. Secili transaksion duhet të regjistrohet në dy llogari, dhe
2. Secila llogari duhet të ketëdy shtylla (vargje).
Te ky sistem, dy hyrje krijohen për secilin transaksion – një hyrje si debi në një llogari dhe
hyrja tjetër si kredi në llogarinë tjetër. Këto dy hyrje e mbajnë ekuacionin kontabël në bilancë të
përhershëme. Ekuacioni kontabël ndryshe quhet edhe identitet kontabël. Zakonisht, ekuacioni
kontabël ka këtë formë:
Asetet = Detyrimet + Ekuiteti i pronarëve
Ekuacioni i kontabilitetit është një ekuacion algjebrik, që shpreh raportin në mes të aseteve
(burimeve), detyrimeve dhe ekujtetit të pronarëve (neto aseteve apo interesit të mbetur) në biznes
pasi që të jenë mbuluar detyrimet. Me fjalë të tjera, ekuacioni kontabël është bazë e të shprehurit
të informacioneve të bilancit të gjendjes, apo edhe bazë e kontabilitetit të dyfisht si sistem i
regjistrimit të transaksioneve në drejtim të ruajtjes së barazisë së tëdy anëve të bilancit.
Kontabiliteti i dyfishtë ka disa përparësi në krahasim me sistemin e thjeshtë, dhe atë:
1. Kalkulimi me kujdes i profitit dhe i humbjes në organizata komplekse,
2. Përfshirja e aseteve dhe e detyrimeve ne llogaritë e libër-mbajtjes,
3. Përgaditja e raporteve financiare drejtëpërdrejti nga llogarit,

19. 4. Zbulimi mëi lehtëi gabimev dhe i mashtrimeve.
Ekuacioni i kontabilitetit tregon mardhënien bazë në mes të burimeve dhe pretendimeve për këto burime.
Elementet e ekuacionit të kontabilitetit janë:
Asetet = Detyrimet + Ekuiteti I pronarëve
Asetet= janë burime ekonomike të etnitetit dhe përfshijnë zëra si: paraja, llogari të
arkëtueshme (shumat në pronësi të kompanisë nga konsumatorët e saj), inventari I mallit, toka,
ndërtesat, paisjet, si dhe asetet e pa prekshme, si: patentat, licencat etj.
Detyrimet = janë shumat në pronësi të të tjerëve dhe kanë të bëjnë me huatë, kreditë dhe
obligimet e tjera që i arrijnë biznesit.
Ekuiteti i pronarëve = shpreh “interesin” e pronarëve në biznes. Shpeshherë quhen neto asete,
sepse janë ekuivalent i aseteve minus detyrimet për biznesin e caktuar.
Si ndikojnë transaksionet në ekuacionin e kontabilitetit.Secili transaksion apo ngjarje sjell
ndryshime në kushtet e përgjithshme financiare të kompanisë.Veprimtaritë biznesore mund të
ndikojnë në ndryshimet në llogari të aseteve, të detyrimeve apo edhe të ekuitetit, port ë gjitha
këto nuk do të prishin barazinë e ekuacionit kontabël. Atëherëshiqojmë katër transaksione
specifike të kompanisë “Standard Benz”. Këtu do të shofim se si secili transaksion ka efekt në
llogari individuale të aseteve, të detyrimeve apo të ekuitetit pa njëҫrregullim të ekuacionit
kontabël apo në përgjithësi të bilancit të gjendjes.
1. Grumbullimi i një llogarie të arkëtueshme. – Nëse “Standard Benz” mbledh 20.000 Ero
nga konsumatorët në formë të llogarive të arkëtueshme (d.m.th., jo një shitje e re, por
vetëm një grumbullim nga një transaksion i mëparshëm), atëherë bilanci do të
korigjohet si p.sh. në ilustrimin e poshtëm:

20. Bilanci i gjendjes i kompanisë Bilanci i gjendjes i kompanisë
‘Standard Benz’ ‘Standard Benz’
Më 31.12.2005 Më 31.12.2005
(para transaksionit) (pas transaksionit)
Astet Astet
Paraja 10.000 Paraja 30.000
Llogari të arkëtueshme 30.000 Llogari të arkëtueshme 10.000
Malli 35.000 Malli 35.000
Toka 125.000 Toka 125.000
Ndërtesat 220.000 Ndërtesat 220.000
Pajisjet 100.000 Pajisjet 100.000
Totali i aseteve 520.000 Totali i aseteve 520.000
Detyrimet: Detyrimet:
Llogari të pagueshme 22.000 Llogari të pagueshme 22.000
Pagat e pagueshme 5.000 Pagat e pagueshme 5.000
Huaja bankare 38.000 Huaja bankare 38.000
Totali i detyrimeve: 65.000 Totali i detyrimeve: 65.000
Ekuiteti i pronarëve: Ekuiteti i pronarëve:
Rezervat e kapitalit 410.000 Rezervat e kapitalit 410.000
Fitimet e mbajtura 45.000 Fitimet e mbajtura 45.000
Totali iekuitetit 455.000 Totali iekuitetit 455.000
Totali Idetyrim.dhe ekut.520.000 Totali Idetyrim.dhe ekut.520.000
Figura nr.8
Ilustrimi I tregon që paraja (asset) rritet nga 10.000 € në 30.000 €, ndërsa llogaria e arkëtueshme
zbritet nga 30.000€ në 10.000 €. Si rezultat i kësaj, totali i aseteve ndryshon, ndëersa llogaritë e
detyrimeve dhe të ekuitetit mbesin të paprekura..Edhe më tutje asetet mbesin të barabarta me
detyrimet plus ekuiteti.
2.Blerja e pajisjeve me kredi: -‘Standard Benzi’ ka blerë 40.000 € pajisje, të cilat do t’I paguajë
më vonë (duke marrë një hua).Në këtë bilanci do të duket kështu:

21. Bilanci i gjendjes i kompanisë Bilanci i gjendjes i kompanisë
‘Standard Benz’ ‘Standard Benz’
Më 31.12.2005 Më 31.12.2005
(para transaksionit) (pas transaksionit)
Astet Astet
Paraja 10.000 Paraja 10.000
Llogari të arkëtueshme 30.000 Llogari të arkëtueshme 25.000
Malli 35.000 Malli 35.000
Toka 125.000 Toka 125.000
Ndërtesat 220.000 Ndërtesat 220.000
Pajisjet 100.000 Pajisjet 140.000
Totali i aseteve 520.000 Totali i aseteve 575.000
Detyrimet: Detyrimet:
Llogari të pagueshme 22.000 Llogari të pagueshme 22.000
Pagat e pagueshme 5.000 Pagat e pagueshme 5.000
Huaja bankare 38.000 Huaja bankare 78.000
Totali i detyrimeve: 65.000 Totali i detyrimeve: 65.000
Ekuiteti i pronarëve: Ekuiteti i pronarëve:
Rezervat e kapitalit 410.000 Rezervat e kapitalit 410.000
Fitimet e mbajtura 45.000 Fitimet e mbajtura 60.000
Totali iekuitetit 455.000 Totali iekuitetit 470.000
Totali Idetyrim.dhe ekut.520.000 Totali Idetyrim.dhe ekut. 575.000
Figura nr. 9
Ky ilustrim tregon se pajisjet (si asset) rriten nga 100.000 € në 140.000 €, ndërsa huaja bankare
po ashtu rritet nga 38.000 € në 78.000 €. Si rezultat I kësaj,si asetet totale, ashtu edhe
detyrimet totale rriten për 40.000 €, kështu që asetet edhe më tutje mbesin të barabarta me
detyrimet plus ekuiteti.
3.Ofrimi i shërbimeve përmes llogarisë.-Ҫfarë do të ndodhë nëse ‘Standard Benz’ kryen punë
për konsumatorët në shumën prej 15.000 €, kurse ato do t’i arkëtonte më vonë? Kjo kërkon një
shjpegim më detal dhe të provohet të përcillet një përfundim logjik.Siҫ shihet edhe nga pasqyra
e mësipërme e bilancit, fitimet e mbajtura janë të hyra të biznesit të cilat nuk u janë shpërndarë
pronarëve të biznesit.Në momentin kur ‘Standard Benzi’fiton 15.000€ ( të cilat do t’i mbledh më
vonë) duke u ofruar shërbime konsumatorëve, mund të thuhet se ajo krijon te hyra prej 15.000
€. E hyra është shtim i aseteve që rezulton nga ofrimi i mallrave apo shërbimeve për
konsumatorët.E thamë më sipër është e qartë, atëherë mund ta paraqesim edhe përmes
pasqyrave të bilancit të gjendjes:

22. Bilanci i gjendjes i kompanisë Bilanci i gjendjes i kompanisë
‘Standard Benz’ ‘Standard Benz’
Më 31.12.2005 Më 31.12.2005
(para transaksionit) (para transaksionit)
Astet Astet
Paraja 30.000 Paraja 30.000
Llogari të arkëtueshme 10.000 Llogari të arkëtueshme 25.000
Malli 35.000 Malli 35.000
Toka 125.000 Toka 125.000
Ndërtesat 220.000 Ndërtesat 220.000
Pajisjet 140.000 Pajisjet 140.000
Totali I aseteve 520.000 Totali I aseteve 520.000
Detyrimet: Detyrimet:
Llogari të pagueshme 22.000 Llogari të pagueshme 22.000
Pagat e pagueshme 5.000 Pagat e pagueshme 5.000
Huaja bankare 78.000 Huaja bankare 78.000
Totali I detyrimeve: 105.000 Totali I detyrimeve: 105.000
Ekuiteti I pronarëve: Ekuiteti I pronarëve:
Rezervat e kapitalit 410.000 Rezervat e kapitalit 410.000
Fitimet e mbajtura 45.000 Fitimet e mbajtura 60.000
Totali I ekuitetit 455.000 Totali I ekuitetit 470.000
Totali Idetyrim.dhe ekut. 520.000 Totali Idetyrim.dhe ekut. 520.000
Figura nr.10
Me faktin se llogaritë e arkëtueshme dhe fitimet e mbajtura janë rritur për 15.000 €, kjo
nënkupton se janë rritur edhe asetet edhe ekuiteti i pronarëve për 15.000€. Barazimi i
ekuacionit kontabël është ruajtur, për shkak se rritja prej tëdy anët e këtij ekuacioni, që do të
thotë se ende asetet janë të barabarta me detyrimet plus ekuitetin e pronarëve.
4.Pagesa e shpenzimeve me para të gatshme: -Me rastin e krijimit të ardhurave, kompania
krijon në të njejtën kohë edhe shpenzime.Do të ishtë mirë që të krijohen vetëm të ardhura pa
shpenzim, por ja që kjo është e pamundur.Sidoqoftë, imagjinoni një shembull ku ‘Standard
Benz’ ka shkaktuar dhe paguar 7.000€ e shpenzime operative të biznesit.Siҫ duket, paraja do të
shkaktojnë uljen e fitimeve të mbajtura.Shembulli në vijim e përshkruan më mirë këtë:

23. Bilanci I gjendjes I kompanisë Bilanci I gjendjes I kompanisë
‘Standard Benz’ ‘Standard Benz’
Më 31.12.2005 Më 31.12.2005
(para transaksionit) (para transaksionit)
Astet Astet
Paraja 30.000 Paraja 23.000
Llogari të arkëtueshme 25.000 Llogari të arkëtueshme 25.000
Malli 35.000 Malli 35.000
Toka 125.000 Toka 125.000
Ndërtesat 220.000 Ndërtesat 220.000
Pajisjet 140.000 Pajisjet 140.000
Totali I aseteve 575.000 Totali I aseteve 568.000
Detyrimet: Detyrimet:
Llogari të pagueshme 22.000 Llogari të pagueshme 22.000
Pagat e pagueshme 5.000 Pagat e pagueshme 5.000
Huaja bankare 78.000 Huaja bankare 78.000
Totali I detyrimeve: 105.000 Totali I detyrimeve: 105.000
Ekuiteti I pronarëve: Ekuiteti I pronarëve:
Rezervat e kapitalit 410.000 Rezervat e kapitalit 410.000
Fitimet e mbajtura 60.000 Fitimet e mbajtura 53.000
Totali I ekuitetit 470.000 Totali I ekuitetit 463.000
Totali Idetyrim.dhe ekut. 575.000 Totali Idetyrim.dhe ekut. 568.000
Figura nr.11
Këto janë ndër llojet e shumta të transaksioneve që mund të shkaktohen dhe nga secili nga këto
transaksione mund të shpjegohet në drejtimin e ndikimit të tyre në asete, detyrime dhe ekuitet
të pronarëve. Ajo ҫka është më e rëndësishme të dihet, është se nuk ka transaksione që e
prishin ekuacionin bazik të kontabilitetit do të thotë:
Asetet =Detyrimet + Ekuiteti I pronarëve
Po ashtu edhe përmes shembujve në vijim do të ilustrojmë regjistrimet e transaksioneve në
biznes duke ruajtur parimin e ekuacionit kontabël, përkatësisht rregullim themelor të
kontabilitetit të dyfishtë.
Shembulli 1
Gjatë muajit nëntor 2005, kompania ‘Standard Banz’ ka pasur transaksionet vijuese:

24. 1. Pronarët deponojnë 25.000 € në llogarinë bankare të kompanisë me kompensim të
aksoneve në korporatë,
2. ‘Standard Benzi’ u siguron shërbime konsumatorëve me tarifë fitimi prej 7.500 €, duke
pranuar shumën nëkesh(cash). Të bëhen regjistrimet.
3. ‘Standard Benzi’ I ndërron 20.000 € për tokë.
4. Gjatë muajit, ‘Standard Benzi’ blen furnizime (mall) për 1.350 € dhe pajtohet të paguajë
furnizuesit në një të ardhme të afërt ( në llogari).
5. ‘Standard Benzi’ ka paguar si vijon: paga 2.125 €, qiraja 800 €, komunale 450 € dhe
shpenzime të tjera 275 €.
6. ‘Standard Benzi’ u pagoi gjatë muajit kreditorëve 950 €.
7. Në fund të muajit,furnizuesit kanë balancë prej 550 €,që d.m.th 800 € nga furnizimet
janë shfrytëzuar.
8. Në fund të muajit,’Standard Benz’u pagoi 2.00 aksionarëve €.
Zgjidhja
Asetet = Detyrimet+ Ekuiteti pronarëve
Paraja+ Furnizimet+ Toka= Llogari të Rezerva Fitimet e
pagueshme kapitali+ mbajt.
25.000 25.000
7.500 7.500
-20.000 20.000
1.350 1.350
-3.650 -2.125
-800
-400
-275
-950
-800
-800 -2.000
T=5.900 550 20.000 400 25.000 1.050
Shembulli 2
Zana ka themeluar kompaninë e quajtur ‘Zana Design’ e cila, përvec të tjerash,merret edhe me
punë të dizajnit dhe të konsaltingut. Analizoni transaksionet vijuese:
7. Pronari invesiton 50.000 € në kompani në këmbim të aksioneve të zakonshme.
8. ‘Zana Design’blen furnizime në vlerë prej 4.800 €, duke paguar me të gatshme.
9. ‘Zana Design’ blen pajisje me të gatshme në vlerë prej 30.000 €.
10. ‘Zana Design’blen furnizime plotësese në vlerë 9.400 € me afat pagese.

25. 11. Për shërbimet e konsaltingut janë pranuar në të gatshmë 9.800 €.
12. Janë paguar 2.800 € qira për ndërtesën ku është vendosur biznesi.
13. Janë paguar pagat në vlerë prej 1.200 €.
Zgjidhja:
Asetet = Detyrimet + Ekuiteti i pronarëve
Paraja+ Furnizimet + Pajisjet = Llogari të Rezerva Fitimet e
pagueshme kapitali + mbajt.
50.000 50.000
-4.800 4.800
-30.000 30.000
9.400 9.400
9.800 9.800
-2.800 -2.800
- 1.200 -1.200
21.000 14.200 30.000 9.400 55.800
Shembulli 3:
Në kompaninë „Standard Benz‟gjatë muahit shtator kanë ndodhur këto transaksionë:
1. Më 1 shtator, pronari ka kontribuar me 7.500 € me para në dorë për ta kapitalizuar
biznesin,
2. Më 8 shtator është blerë përmes llogarisë 2.500 € lëndë e parë, e cila shumë do të
paguhet pas 30 ditëve,
3. Më 15 shtator është paguar qiraja mujore në shumën prej 400 €,
4. Më 18 shtator janë shitur mallra në shumën prej 1.100 € prej të cilës shumë 400 € janë
arkëtuar në të gatshme, ndërsa pjesa tjetër me afat pagese 30 ditësh,
5. Më 25 shtator janë arkëktuar 425 € nga konsumatorët,
6. Më 28 shtator u janë paguar furnitorëve500 € për blerjet e bëra më parë.
Zgjidhja
Asetet = Detyrimet + Ekuiteti i pronarëve
Paraja + Inventar Llogari të Llogari të Rezerva Fitimet e
malli+ arkëtueshme= pagueshme= kapitali + mbajt.
7.500 7.500
2.500 2.500
-400 -400
400 -1.100 700

26. 425 -425
-500 -500
7.542 1.400 275 2.000 7.500 -400
Vëretje: Nga tre shembujt e mësipërm mund të vërehet se shuma e hyrjeve nën „ Asete‟është
përherë e barabartë me shumën nën „Detyrimet + Ekuiteti i pronarëve‟.Në shumicën e rasteve,
transaksioni i regjistruar në njërën anë, shkakton një transaksion të ngjashëm me anën
tjetër.Sidoqoftë, ka edhe raste kur gjithsesi duhet që njëra hyrje të jetë positive dhe ndërsa tjetra
negative, me qëllim që të ruhet balanca e ekuacionit kontabël.
2.5 PASQYRA E TË ARDHURAVE
Zakonisht, kompanitë që dëshirojnë të dinë gjendjen e përafërt të afarizmit të tyre, shpesh
përpilojnë raportin e qarkullimit, sipas të cilit po ashtu në mënyrë të përafërt dinë se saështë e
ardhura, shpenzimet apo edhe fitimi i saj.Këto pozicione dhe të tjera të përafërta raportohen
në pasyrën apo në raportin e të ardhurave.Kjo mënyrë tregon rezultatet e operacioneve të
kompanisë për një periudhë kohore (mujore, tremujore apo edhe vjetore).Ajo përmbledh të
ardhurat e krijuara dhe kostos (shpenzimet) e bëra për krijimin e këtyre të ardhurave.Diferenca
në mes të ardhurës neto (apo humbjen) apo siҫ mund të gjendet në pasyqra të ndryhsme,
profitin (apo humbjen). Ekuacioni më i thjeshtë për përshkrimin e të ardhurave është:
Neto e ardhura =E ardhura – Shpenzimet
Fjalët mund të trajtohen sinonime në fakt atëherë kur nuk janë. Një rast i tillë janë fjalët ‘e
ardhur’ dhe e ‘e hyrë’.Secili term ka një domethënie të saktë, ndërsa ju duhet t’i përdorin ato
drejt.Të ardhurat mund të shpjegohen përmes ekuacionit:
Eardhura = rritje në asete të një organizate apo zbritje e detyrimeve gjatë nje periudhe
kontabël, kryesisht nga veprimtaritë operative të një organizate.
Ehyra = paraja e fituar gjatë një periudhe kontabël që rezullton me rritje të aseteve.
Neto e ardhura = E ardhura – Shpenzimet + Fitimet – Humbjet
Fitimet u refuzohen zërave siҫjanë :fitimet kapitale, ndërsa humbjet u referohen humbjeve
kapitale, humbjeve nga fatkeqësitë natyrore etj.
Për të kuptuar më mirë pasqyrën e të ardhurave dhe rolin e tyre, duhet definiuar së pari
elementet e saj, përkatësisht të adhurën, shpenzimet dhe të ardhmen neto (apo humbjen neto)

27. Raporti I të ardhurave
Të ardhurat
Shpenzimet E ardhura neto
(apo humbja
neto)
E ardhura – paraqet shumën e aseteve të krijuara përmes operacioneve në biznes, përkatësisht
e adhura paraqet derdhjet (infloës) nga shpërndarja e mallrave dhe shërbimeve.Ato operacione
mund të jenë të ndryshme, varësisht nga veprimtaria me të cilën merret kompania.P.sh ,
kompanitë prodhuese realizojnëtë ardhura nga shitja e produkteve që ato I prodhojnë,
kompanitë tregtare realizojnë të arhdura nga shitja e mallrave apo kompanitë shërbyese,
realizojnë të ardhura nga kryerja e shërbimeve.Kompanitë mund të kriojnë të ardhura edhe nga
aktivitete të tjera, siҫështë interesi I mbledhur apo qiraja (renta) e mbledhur. Përgjithësisht, të
ardhurat rrisin totalin e aseteve.
Shpenzimet – paraqesin shumën e aseteve të konsumuara gjatë operacioneve në biznes,
përkatësisht rrjedhjet (outfloës) dhe obligimet e arritura nga prodhimi I mallrave dhe I
shërbimeve.Shpenzimet paraqesin koston e krijuar në operacionet normale për të krijuar të
ardhura. Shpenzimet e pagave dhe obligimet komuanale,të shfrytëzuara gjatë periudhës së
caktuar, janë dy shembuj të zakonshëm të shpenzimeve, kurse koston e produktit të prodhuar e
përbëjne të gjitha shpenzimet nga lënda e parë, pagat e punëtorëve, energjia eletktrike
etj.Koston e mallit të shitur e përbën vlera blerëse e atij malli (do të thotë vlera san a ka
kushtuar blerja e atij malli). Gjatë përllogaritjes së të ardhurave dhe shpenzimeve, duhet pasur
parasysh faktin se nuk janë të gjitha hyrjet, derdhjet (infloës), të ardhura, si dhe të gjitha daljet,
rrjedhjet (outfloës) e aseteve shpenzimeve. P.sh, paraja e huazuar nga banka, mund të rritë
obligimin, por jo edhe të ardhurën. Njësoj, paraja e paguar për furnizimet, e cila shpreh
këmbimin e një aseti me një asset tjetër, nuk është shpenzim.

28. E ardhura neto ( apo humbja neto). – E ardhura neto nganjëherë e quajtur edhe si profit apo
fitim, reflekton të ardhurën ( të arriturën) në raport me shpenzimin ( përpjekjen)” gjatë jë
periudhe të caktuar kohore. Nëse e ardhura tejkalon shpenzimin, rezultati quhet e ardhura neto
( e ardhura – shpenzimet = e ardhura neto). Nëse shpenzimet tejkalojnë të ardhurën, rezultati
quhet humbja neto.Pasi që neto e ardhura rezulton në rritjen e burimeve nga operacionet, në
të njëjtën kohë rritet edhe ekuiteti I pronarëve.Në të kundërtën, humbja neto zvogëlon
ekuitetin e proarëve.
Formati I pasqyrës së të ardhurave ndryshon varësisht nga sistemi I aplikuar I kontabilitetit.Në
Kosovë, mënyra dhe forma e përpilimit të një pasqyre të të ardhurave nuk është e kufizuar apo
e dedikuar, edhe pse elementet e përbërjes së pasqyrës përcaktohen me standardet kosovare
të kontabilitetit të bazuar në standardet ndërkombëtare të kontabilitetit.
Në vazhdim do të shohim njërën nga mënyrat tipike të pasqyrës së të ardhurave.
Pasqyra e të ardhurave
Të ardhurat Derdhjet që vijnë nga shitja konsumatorëve
Kosotoja e mallit Një shpenzim që reflekton kosotn e produktit apo mallit që krijon të
të shitur(KMSH) ardhura.Psh, nëse një bukë kushton 0,20 për t’u bërë, atëherë KMSH-ja
është 0.20 €
Marzha bruto Po ashtu profiti I quajtur bruto,që shpreh të ardhurat minus MSH-në
Shpenzimet Një shpenzim operativ është secili shpenzim që nuk përfshihet nën KMSH,
operative siҫ janë p.sh, shpenzimet administrative apo të marketingut.
E ardhura neto E ardhura neto para marrjes së shpenzimeve të interesit dhe shpenzimeve
para taksave të taksave prej llogarisë.
Shpenzimet e Shpenzimet e interesit përfshijnë pagesat e kryera në borgjet e papaguara
interesit të komapnisë.
Shpenzimet e
taksave në të Shpenzimet e taksave në të ardhura janë shumat e pagueshme
ardhura institucioneve qeveritare.
E ardhura neto E ardhura neto është profiti final pas zbirtjes së të gjitha shpenzimeve nga e
ardhura.
E ardhura neto E ardhura neto për aksion është e ardhura neto e ndarë sipas numrit të
për aksion. aksioneve në pronësi të aksionarëve. Përndryshe, është I njohur si fitimet
për aksion.
Një formë e thjeshtë e përpilimit të pasqyrës së të ardhurave është dhënë këtu:

29. “Standard Benz”
Rrjedhja e aseteve në
këmbim për produkte dhe Pasqyra e të ardhurave
shëbrime të ofruara
Më 31.12.2004
E ardhura
E ardhura nga konsultimet €7.850
E ardhura nga qiraja 300
Shpenzimet operative:
Derdhjet e aseteve që
rezultojnë nga ofrimi I Shpenzimet e zhvlerësimit €375
produkteve apo shëbrimeve
konsumatorëve Pagat 1.610
Shpenzimet e sigurimit 100
Shpenzimet e qirasë 1.000
Shpenzimet e furnizimit 1.050
Komunalitë 230
Gjithsej shpenzimet 4.365
E ardhura neto €3.785
Pëmbledhje
Pasqyra e të ardhurave ofron infroacionin mbi suksesin e kompanisë për një periudhë të caktuar
kohore.Pasqyra e të ardhurave tregon burimet kryesore të të ardhurave të krijuara, si dhe të
shpenzimeve që I shoqërojnë këto të ardhura.Diferenca në mes të ardhurave dhe shpenzimeve
është e ardhura neto apo humbja neto. Dobitë (gains) dhe humbjet u referohen parave të krijuara
apo humbjeve jashtë operacioneve biznesore. Pasqyra e të ardhurave e korporatës përfshin edhe
të dhënat e fitimit për aksion.Sikurse edhe bilanci, edhe pasqyra e të ardhurave përpilohet në
baza krahasuese.

30. 2.6.PASQYRA E FITIMEVE TË MBAJTURA
Si shtim i pasqyrës së të ardhurave, kompanive nganjëherë përpilon edhe pasqyrën e fitimeve të
mbajtuara apo pasqyrën e ekuitetit të pronarëve. Kjo pasqyrë identifikon ndryshimet në fitimet e
mbajtura na një periudhë kontabël të te tjetra. Siҫ është ilustruar në figurën e mëposhtme,
pasqyra e fitimeve të mbajtura tregon balancën fillestare të fitimeve të mbajtura, të ardhurën neto
të periudhës, zbritjen për ҫ do dividend të paguar dhe në fund balancën përfundimtare të fitimeve
të mbajtura. Ekuacioni vijues përshkruan pasqyrën e fitimeve të mbajtuara për bizneset
individuale:
Ekuiteti përfundimtar = Ekuiteti fillestar + Investimet – Tërheqjet + Të ardhurat
Për korporata, termi “tërheqje” zëvendësohet me termin “dividend të paguar”, ndërsa ekuiteti
i aksionarëve kalkudohet si vijon:
Aksionet e zakonshme (regjistruar me vlerë nominale)
+ Premia në aksionet e zakonshme (ҫ mimi i emertimit muns vlera nominale)
+ Aksionet e preferuara (regjistruar me vlerë nominale)
+ Premia në aksionet e preferuara (ҫ mimi i emetimit muns vlera nominale)
+ Fitimet e mbajtura
= Ekuiteti i askionarëve
Një formë e pasqyrës së fitimeve të mbajtura duket kështu:
“Standard Benz”
Pasqyra e fitimeve të mbajtura
Më 31.12.2004
Fitimet e mbajtura 12.01.2004 € -
Plus: E ardhura neto 3.785
Minus: Dividenda (600)
Fitimet e mbajtura 12.31.2004 € 3.185
Figura nr.16

31. 2.7.PASQYRA E RRJEDHJES SË PARASË
Natyra e kontabilitetit actual është e atillë që kompania mund të jetë fitimprurëse, por,
megjithatë, përvoja mund ta tregojë të kundërtën.Andaj, me qëllim të krijimit të një pasqyre të
qartë të mundësisë së kompanisë për pagesën e faturave të saj, ajo I hyn përpilimit të një raporti
apo pasqyrës tjetër përkatësisht pasqyrës së rrjedhjes së parasë.
Pasqyra e rrjedhjes së parasë raporton ngjarjet që kanë ndikuar mbi llogaritë e parave të
kompanisë gjatë një periudhe fiskale. Për periudhën në fjale, pasqyra e rrjedhjes së parasë ofron
informacionet mbi:
1.- Burimet e parasë,
2.- Shfrytëzimin e parasë,
3.- Ndryshimin në balancën e parasë.
Pasqyra e rrjedhjes së parasë paraqet një analizë të të gjitha transaksioneve të bzinesit, duke
raportuar se kur kompania përdor paranë e saj dhe ҫ farë bën me të.Ajo treon dredhjet, të
pranuarat (cash infloës) dhe rrjedhjet pagesat (cash outfloës) të një entiteti gjatë një periudhe të
caktuar kohore. Si mund të shihet edhe nga figura e mëposhtme, kompanitë pranojnë para (cash)
në radhë të parë me shitjen e mallrave apo duke ofruar shërbime, duke shitur asete të tjera, duke
huazuar, si dhe duke pranuar para nga investimet nga ana e pronarëve.
Cash floë statement- evidencë financiare ku për një periudhë kohore të dhënë pasqyrohen hyrjet
dhe daljet në të hilla të një usbjekti biznesi.Evidencë ku raportohen fondet gjithsej të
disponueshme për një firmë.Apo evidencë e ndryshimit të pozicionit financiar të një firme që
tregon burimet dhe përdorimet në të holla.
Pasqyra e rrjedhës së parasë së shpërndan burimet e parasë dhe shfrytëzimin e saj sipas
kategorive vijuese:
Veprimtaritë operuese paraqesin ato veprimtari që janë pjesë e bzinesit të përditshëm të
kompanisë. Ato raportojnë paratë në dorë nga shitja e mallrave, shëbrimet dhe paratë në dorë të
paguara për shpenzimet si : blerja e iventuarit, pagesa e pagave, e taksave, interesi, komunalet,
qiratë dhe shpenzimet të ngjashme.
Veprimtaritë investuese paraqesin ato veprimtari që raportojnë paratë e paguara për pajisjet dhe
asetet e tjera afatgjata dhe paratë e marra nga shitja e këtyre aseteve.
Veprimtaritë financuese shprehin ato veprimtari që raportojnë paratë e marra nga kreditorët dhe
pronarë, paratë e paguara kreditorëve si tipagim I shumave të marra hua nga kompania dhe
parave të paguara pronarëv

32. Aktivitetet operuese: Aktivitetet investuese: Aktiviteti financuese:
- Shitja e mallit - Shitja e ndërtesave -Huazimi I parasë
- Ofrimi I shërimeve - Shitja e tokës -Praninimi I investuesve
nga pronarët
Derdhjet (hyrjet) e parasë
Paraja (cash)
Rrjedhjet (daljet) e parasë
Aktivitetet operuese: Aktivitetet investuese: Aktivitetet financuese:
- Pagesa e parave - Blerja e ndërtesave - Kthimi I kredive
- Pagesa e komunaleve - Blerja e tokës - Shpërndarja ndaj
pronarëve
- Pagesa e taksave
Figura në vazhdim jëp një raport (pasqyrë) të rrjedhjes së parasë për kompaninë “Ardi
Company” për muajin dhjetor 2004.

33. Një formë më e zgjeruar e raportit të rrjedhjes së parasë është paraqitur në figurën në
vazhdim, duke simuluar të dhënat nga kontabiliteti i kompanisë “Standard Benz”:
“Standard Benz Corperation”, Raporti i rrjedhjes së parasë, më 31 dhjetor 2004
Rrjedhja e parasë nga aktivitetet operuese:
E ardhura neto € 105.000
Rregullimi i të ardhurës neto në baza aktuale:
Shpenzime të zhvlerësimit € 34.000
Rritja në llogarinë e të pranueshmeve (9000)
Zvogëlimi i intervalit 19.000
Zvogëlimi në llogarinë e të pagueshmeve (8.000)
Gjithsej rregullimet 36.000
Rrjedhja neto e parasë nga kativitetet operuese 141.000
Rrjedhja e parasë nga aktivitetet investuese:
Rrjedhur nga shitja e tokës 25.000
Blerja e pajisjeve (70.000)
Paraja e neto nga aktivitetet investuese (45.000)
Rrjedhja e parasë nga aktivitetet financuese:
Rrjedhja nga emërtimi I aksioneve të zakonshme 35.000
Riblerja e boneve (50.000)
Pagesa e dividendës (40.000)
Rrjedhja neto e parasë nga aktivitetet financuese (55.000)
Rritja neto në para (cash) 41.000
Paraja, 1 janar 2004 22.000
Paraja, 31 janar 2004 € 63.000
Tabela nr.7

34. Përmbledhje
Pasqyra e rrjedhjes së parasë është njëra nga katër pasqyrat kryesore të pasqyrave
finacniare në përgjithësi. Ajo tregon derdhjen (infloë) dhe rrjedhjen (outfloë) domethënëse të një
komapnie për një periudhë të caktuar kohore. Veprimtaritë kryesore që përfshihen në pasqyrën e
rrjedhjes së parasë janë: operuese, investuese dhe financuese. Pasqyra e rrjedhjes së parasë
është e dobishme për të përcaktuar se sa par aka një kompani, nga kanë ardhura paratë dhe si i
ka përdorur kompania paratë e saj gjatë një periudhe fiskale.
3. ANALIZA E TRANSAKSIONEVE NË BZINES
3.1.SHFRYTËZIMI I LLOGARIVE PËR KATËGORIZIMIN E TRANSAKSIONEVE NË BZINES
Gjatë prezantimit të llojeve të pasqyrave financiare të bilancit, të të ardhurave apo edhe të
rrjedhjes së parasë, mësuam se elemente të bilancit ishin asetet, detyrimet dhe ekuiteti I
pronarëve, elemente të pasqyrës së të ardhurave ishin të ardhurat dhe shpenzimet, ndërsa
elemente të pasqyrës së rrjedhjes së parasë ishin aktivitetet operuese, investuese dhe
financuese.Të gjitha këto elemente, në vete përmbajnë nga disa llogari të ndryshme, të cilat sit
ë tilla nevojiten për ruajtjen e gjurmëve të veprimeve ekonomike që kanë sjellë efektin përkatës
në këto pasqyra.
Një llogari paraqet një regjistrim specific kontabël, që në një mënyrë të qartë kategorizon
transaksionet që ndodhin gjatë zhvillimit të biznesit të një kompanie.Kështu ne mund të
emërtojmë llogaritë e aseteve, të detyrimeve, të rezervave të kapitalit, të fitimeve të mbajtura,
të ardhurave, të shpenzimeve etj. Duke shfrytëzuar transaksionet ekonomike, ne mund të
shohim se si ekuacioni kontabël mund të zgjerohet për të përfshirë nënllogari të aseteve, të
detyrimeve apo edhe të ekuitetit të pronarëve.
Cili është definicioni i llogarisë?Një llogari është një regjistrim i ngritjeve dhe i rënieve në shuma
monetare e shoqëruar me një burim ose veprimtari specifike.Transaksionet e kontabilitetit janë
përshkrime të veprimtarive të biznesit (ose të ngjarjeve) që maten në vlerat monetare dhe
regjistrohen në llogari.Apo llogaria është mjet me anën e të cilit grumbullohen dhe regjistrohen
efektet e veprimeve ekonomike homogjene.LLogaritë shërbejnë për të studiuar historinë
financiare të njësisë ekonomike dhe për të planifikuar të ardhmen e saj. Informacioni për
asetet, detyrimet dhe ekuitetin e pronarëve është I akumuluar në llogari, e cila mund të
paraqitet si vijon:
Emri I llogarisë
Ana e majtë Ana e djathtë
Debi Kredi

35. Kjo formë e llogarisëështë e njohur si T-llogaria dhe është e përdorshme për qëllime
shpjeguese.Për llogarinë e dhënë, të gjitha rrjetet regjistrohen në njërën anë, ndërsa të gjitha
zbritjet në anën tjetër.Balanca e llgarisëështë diferenca në mes të rritjes totale dhe zbritjes
totale.
Profecioni I kontabilitetit shfrytëzon nocionet debi, që nënkupton (1) anën e majtë të
llogarisë, (2) një hyrje apo shumë në anën e majtë, (3) një akt të kryerjes së një regjistrimi në
anën e majtë të llogarisë, ndërsa nocioni kredi nënkupton të njëjtat për anën e djathtë të
llogarisë.
Llogaria T
Paraja
Ana e majtë Ana e djathtë
debitë kreditë
Ana e majtë e kontos është debi
Ana e djathtë e kontos është kredi
Figura nr.20
Titulli I llogarisë (paraja p.sh) vendoset në ballë të T- llogarisë. Shumat e transaksioneve mund
të regjistrohen në tëdy anë e T- llogarisë. Siҫ mund të vërehet, regjistrimet në anën e majtë
nënkuptojmë regjistrimet debitore, ndërsa regjistrimet në anën e djathtë nënkuptojnë
regjistrimet kreditore.Debi nënkupton asnjë më tepër se regjistrim vlerë majtas, ndërsa kredi
nënkupton asgjë më tepër se regjistrim vlere djathtas.Nuk ka ndonjë kuptim për të cilin duhet
brengosur.Gjatë regjistrimit të transaksioneve financiare, barazimi I ekuacionit kontabël thjesht
mund të vendoset me shtimin e balacën për të gjitha llogaritë e aseteve dhe me krahasimin e
shumës së përgjithshme të të gjitha llogarive të detyrimeve dhe të llogarive të etkuitetit të
pronarëve. Kjo është esenca edhe e kontabilitetit të dyfishtë, me ҫ’rast ky sistem ofron sistemin
e verifikimit dhe të balancës. Duke përmbledhur të gjitha regjistrimet në debi dhe po ashtu

36. duke përmbledhur të gjitha regjistrimet në kredi dhe duke krahasuar këto dy totale, mund të
zbulojmë dhe të kemi mundësinë e përmirësimit të shumë llojeve të gabimeve të zakonshme në
kontabilitet.
Përveҫ paraqitjes së anës së majtë apo anës së djathtë të llogarisë, nocioni debi
(shkurtimisht DR) dhe kredi (shkurtimisht KR), marrin një kuptim tjetër kur lidhen për llogari
specifike, përkatësisht varen nga lloji I llogarisë. Kështu, për llogaritë e aseteve, debia I
referohet rritjes, ndërsa kredia zvogëlimit.P.sh., në llogaritë në vend që të themi se e rrisim
llogarinë e parasë, ne e themi se e debitojmë atë, ndërsa kur e zvogëlojmë, e kreditojmë atë
llogari. Pasi që ne presim që rritja totale e llogarisë së parasë të jetë më e madhe se zvogëlimi I
saj, atëherë llogaria e parasë, pas regjistrimit të të gjitha transaksioneve bzinesore, do të ketë
balancë (saldo) debitore. Në bazë të kësaj, ne mund të bëjmë një përgjithësim dhe të themi se
të gjitha llogaritë e aseteve kanë balancuar debitore, përkundër llogarive të detyrimeve dhe
ekuitetit të pronarëve që përgjithësisht kanë balancë kreditore e të cilat gjatë regjistrimit të
transaksioneve biznesore, rriten në kredi dhe zvogëlohen në debi. Efektet e këtij sistemi shihen
më poshtë, ku rritjet janë shënuar me (+) ndërsa zvogëlimet (zbritjet) me (-).
Asetet = Detyrimet + Ekuiteti I pronarëve
DR KR DR KR DR KR
(+)(-) (-) (+) (-) (+)
Llogaritë e aseteve: Llogaritë e detyrimeve dhe
Debitë rriten ekuitetit të pronarëve
Kreditë zvogëlohen.Debitë zvogëlohen.
Kreditë rriten.

37. Ashtu si barazoheshin ana debitore dhe ana kreditore e aseteve (shpeshherë duke përdorur
edhe balancën), në të njëjtën mënyrë barazohen edhe ana debitore dhe ajo kreditore e
detyrimeve dhe ekuitetit të pronarëve. Këto dy anë përherë duhet të jenë të barabarta për
shkak se ekuiacioni kontabël përherë duhet të jetë i barabartë. Ky edhe është qëllimi i
kontabilitetit të dyfishtë, përkatësisht i zbatimit të ekuacionit kontabël përherë duhet të jetë i
barabartë. Ky edhe është qëllimi i kontabilitetit të dyfishtë, përkatësisht I zbatimit të ekuacioni
kontabël. Për të kuptuar pse kjo ndodh, duihet pasur parasysh tri fakte bazike:
1. Debitë janë përherë hyrje në anën e majtë të llogarisë, ndërsa kreditë janë përherë hyrje
në anën e djathtë të llogarisë,
2. Për ҫdo transaksion, më së paku duhet të kemi një debi dhe një kredi,
3. Për secilin transaksion, debitë duhet të barazohen me kreditë.
Pra:
MOS HARRONI
Debitë janë Kreditë janë
Thjeshtë hyrje thjeshtë hyrje
Në anën e majtë në anën e
djathtë
Po ashtu, mos harroni, qëҫdoherë kur një llogari debiton, llogaria tjetër duhet të kreditojë për
të njëjtën shumë. Kjo është karaktersitika kryesore e sistemit të kontabilitetit të dyfishtë: debia
përherë duhet tëjetë e barabartë me kredinë (zakonisht në llogari të ndryshme). Kjo
karaktersitikë e rëndësishme na krijon edhe një mundësi, atë të “vetëkontrollit”. Kur debia nuk
është e barabartë me kredinë, atëherë kemi një gabim në regjistrimin e transaksioneve në
biznes.Pra, kjo formë e paraqitjes së transaksioneve biznesore, quhet sistem i kontabilitetit të
dyfishtë. Nocioni “ i dyfishtë” ka të bëjë me nevojën e evidencimit të secilit transaksion në të
dy anët e ekuacionit kontabël. Secila ndërmarrje përdor “kontabilitetin e dyfishtë” pa marrë
parasysh se a e udhëheq kontabilitetin në mënyrë manual apo komjuterike. Në figurën e
mëposhtme shohim lëvizjen e transaksioneve biznesore, duke respektuar parimet e sistemit të
kontabilitetit të dyfishtë:

38. Kontabiliteti I dyfishtë
Aset Detyrimet Ekuiteti
Debi Kredi Debi Kredi Debi Kredi
+ - - + - +
Figura nr.23
Sa u përket llogarive që kanë të bëjnë me ekuitetin e pronarëve, transaksionet mund të lëvizin
siҫ shihet në figurën që vijon:
Fit. E mbajtur Dividenda E ardhura Shpenzime
- + + - - + + -
Fillimisht, është e natyrshme që të duken konfuze rregullat themelore për debi dhe kredi, edhe
pse më vonë do të shihni se janë shumë logjike. Por, prapë fillimisht mbajini në mend si të tilla,
sepse mbajtja në mend I praparin të kuptuarit të mëvonshëm të këtyre rregullave. Prandaj, ju
këshilloheni që së pari t’I mbani në mend këto rregulla, edhe pse ende nuk duke të logjikshme.
Nëse ju I keni mbajtur në mend këto rregulla, studimi juaj I kontabilitetit do të jetë shumë I
lehtë sesa ju duket në fillim. Andaj, ajo ҫka shihet nga figura e mësipërme, është se tri lloje të
llogarive përcjellin të njëjtin rregull të debi/kredisë.Ato janë llogaritë e aseteve, të shpenzimeve
dhe të dividendëve.Te këto tri lloje të llogarive, debitë rrisin llogarinë, ndërsa kreditëzvogëlojnë.

39. Këto llogari normalisht kanë balance debitore. Po ashtu janë tri lloje të tjera të llogarive, të cilat
përcjellin një rregull tjetër të debi/kredisë, por qëështë e kundërt me rregullin e parë të dhënë
më sipër. Kreditë rrisin detyrimet, të ardhurat dhe kapitalin e pronarëve, ndërsa debitë e
zvogëlojnë e zvogëlojnë atë. Këto llogari kanë balancë kreditore.
3.1.RRJEDHAT E TRANSAKSIONEVE NË BIZNES
Në jëtën e përditshme secili nga ne bën transaksione të ndryshme të natyrës financiare aoi të
ndonjë natyre tjetër. Disa nga ju, mund të pyetenu, p.sh., se sa është kostoja e studimeve tuaja
për këtë vit? Apo saështë kostoja juaj e qëndrimit në qytetin në të cilin studioni? Për t’u
përgjigjur në këto pyetje ju duhet:
- Të grumbulloni infromata (nga faturat, kartelat kreditore apo edhe të paguara në cash),
- Të analizoni ato infromata për të përcaktuar se ҫfarë rrjedhje lidhet me koston e
edukimit tuaj apo koston e qëndrimit tuaj në qytetin e studimeve.
Pasi që të keni kryer këto dy hapa, ju sërish do të pyetni vete: a mjafton që të gjitha këto
infromata të sigurohen nga notesi juaj? Apo di të mund të përzieni pagesat në cash me pagesat
me ҫek pagese. Apo edhe do të harroni të evidenconi ndonjë detyrim ndaj fakultetit tuaj apo
edhe ndaj qiradhënësit apo dyqanit ku furnizoheni me ushqim.
Shndërroni të gjitha këto dilema në dilemma të një bzinesi.Zakonisht biznesi ka transaksione
më të shumta se që mund të ketë secili prej nesh. Pramendoni një situatë të tillë në biznes, ku
nuk ka një evidencë të qartë të transaksioneve që ndodhin në atë biznes. Biznesi blen dhe shet
mallra dhe shëbrime, huazon para dhe investon para, paguan paga të punësuarve, blen tokë,
ndërtesa dhe pajisje, ua shpërndan fitimet pronarëve dhe I paguan taksa qeverisë.Të gjitha këto
janë transaksione në biznes, të cilat duhet grumbulluar vendosur, përgatitur dhe regjistruar. Ju
mund të shtroni pyetjen: Si mund të dokumentojmë se kanë ndodhur këto transaksione dhe ku
duhet regjistruar të gjitha këto transaksione që ndodhin në biznes? Dokumentet e biznesit, siҫ
janë dëftesat, urdhëresat për blerje, faturat, urdhërpagesat etj., janë dokumente përmes të
cilave regjistrohen të gjitha transaksionet e ndohura në biznes nëpër dokumente të tjera
kontabël, përkatësisht në llogari dhe përmes llogarive në ditar.
Për të përcaktuar se sa mirë entiteti biznesor menaxhon me burimet, dueht analizuar
rezultatet e transaksioneve. Cikli I kontabilitetit I bën të mundshme këto analiza përmes
regjistrimit dhe përmbledhjes së transaksioneve të një bzinesi dhe përmes përgatitjes së
raportit, I cili tregon këto rezultate të përmbledhura.