کارآفرینی سازمانی

1. خلاقيت، نوآوري و کارآفريني
در سازمان
1

2. مفاهيم کليدي*
1. توسعه
2. کسب و کار
3. کاآفريني
4. نوآوري
5.خلاقيت

3. ) کارآفريني )احمدپور 1999
کارآفرين فردي است كه با تشخيص فرصت و تبديل ايده و فکر 
جديد به يک کسب و کار ) کسب و کار خانگي ، کسب و کار
اينترنتي، کسب و کار خانوادگي، کسب و کار کوچک و متوسط...(
و با بسيج منابع که توأم با مخاطره مالي ، اجتماعي آبرويي و
حيثيتي مي باشد محصول و خدمت جديد به بازار ارائه مي نمايد.

4. *
مدير
سرمايه گذار
تفاوت خلاق
مخترع
نوآور

5. *نوآوري لازمه رشد و رقابت است
*استفاده بهينه از منابع
*بهبود
* ارتقاء عملكرد
*چرا نوآوري؟

6. *نوآوری چيست؟
*تعریفنوآوری: به کارگیری ایده های جدید
*توانایی خلق اید ههای جدید بالقوه در همه انسانها نهاده شده )با
شدتوضعفمتفاوت(
*به فعل درآوردن این توانایی نیازمند زمینه ها، محرک ها و ع وامل
خاصاست.

7. نوآوري چه چيزهايي نيست؟*
آشكارسااخ ن و باه رور رسااانيدن ماا اعالا یا ي كااه :)Discovery( *اكتشااا
متوجاه آن نشاده اسات و ماا آنارا در ن ا ر
م
وجود داشته ولي كسايي قا لًا ده اسات
)كشف مي روب(.
درخشاااااااد ماااااااو انددشاااااااه و بوجاااااااود آمااااااادن ن ااااااارات و :)Creativity( *خلاقيااااااات
امد ههاي نو ) از ن ر معناي، بششا ر در جن اًه هاي ف اري و ن اري و باه اصالالا
فعالي تهاي ذهني و طراحي ملار است(
محصول ما فرآمند جدمد و قابل استفاده :)Invention( *اخ راع

8. تفاوت خلاقيت و نوآوري*
خلاقيت
ايجاد ايدههاي
جديد
نوآوري
كاربرد ايده هاي
جديد
خلاقيت، نقلاه آغاز و به اصلالا موتور نوآوري است.

9. تفاوت اختراع و نوآوري*
اختراع
• بيشتر حالت اتفاقي و
غيرقابل پيش بيني دارد
• دستيابي به چيز يا روشي
جديد
• تأثيرگذاري بر محققان و
متخصصان
• حاصل هوش و تفكر انسان
• جديد بودن در جهان
نوآوري
• يك فرآيند قابل برنام هريزي
است
• كاربرد چيزي يا روشي نوين
• تأثيرگذاري بر زندگي عموم
مردم
• بيشتر، ناشي از خواست و
اراده است تا هوش
• ضرورتاً به معني جديد بودن
در جهان نيست
هر نوآوري م تًني بر اخ راع نشست، ولي هر اخ راع مي تواند به ندمن نوآوري منجر شود.

10. ّ
* اوري
تفاوت فن و نوآوري
ّ
فن
اوري
مجموعاار رو هااا، فرآمناادها، تجریاا ات، سشساات هااا، اطلاعااات و مرااارتهااا جراات ت اًادمل منااابع بااه
محصولات و ما خدمات
نوآوري
هرگونههه تيييههر و تحههون در فن ههاوري )تههرر روشهههاي قههديمي و
سنتي انجام امور(
نوآوري، لزوماً به معني به بازار رساانن آخار و و زااز زار و سساتاورسياي
مهم زكنولوژ ك نيست، بلكه حتي ميزوا بهر گيري از ير زغييار اوچكي
را ه سر سانش فني ا جاس ميشوس نوآوري نامين.

11. *نوآوري: ذاتي يا اكتسابي؟
ذازي
ذاتي بودن نوآوري و 
الهام شدن راهحلهاي
نوآورانه به افراد
متفاوت بودن روش و 
ساختار فكري افراد
نوآور نسبت به افراد
عادي جامعه
ا تسابي
وجود نوآوري در 
سرشت و نهاد انسانها
)با شدت و ضعف( ولي
نيازمند ايجاد زمينههاي
لازم جهت تبديل از قوه
به فعل
از جمله طرفداران 
مشهور آن: گنريش
G. S. ( سانالوويچ آلتشولر
روسي و صاحب )Altshuller

12. *موانع نوآوري
*ساختار اجتماعي سنتي
*فاصله ميان آخرين دانش بشر و آنچه به کار مي بريم
*عوامل فرهنگي
*آهنگ پذيرش سازمان
*ارزش ها ي غلط حاكم در سازمان
*عدم وجود نگرش انتقادي
*عدم به كارگيري مشاوران
* ترس از انتقاد وش ست
* تمامل به همرنگي با جماعت

13. *موانع نوآوري
* محدود بودن طرق ارت اًط با مدمر عالي
*حاكميت جو عد تحمل اختلا سليقه
*افراد ذي نفع در حفظ وضع موجود
*تأكيد بر افق زماني كوتاه مدت
*تصمي گیرندگان بشد از حد حسابگر
*اعلااي پادا هاي نامناسب
*تأكيد بشد از حد بر الزامات بوروكراتيو

14. *بستر هاي لازم براي ايجاد نوآوري
* عز ملي و روحير استقلالطلبي و خودباوري
* سیاست ها و سازوکارهای حمایتی دولت
* هماهنگی سیاست های توسعه فنّاوری و نوآوری با سایر حوزه ها، بهويژه در بخدهاي صنعت و تجارت
* توليد و توسعه عل و فنّاوری )تحقیق و توسعه مداو (
* توانایی بکارگیری و جذب فنّاوری
* منابع انسانی خلاق و متخصص/ جذب و نگرداری نخ گًان
* انگی ه براي مادگیري
* تف ر خلاق، سشستمي و راهبردي

15. *چگونه نوآوري را در سازمان نهادينه کنيم؟
* مدمريت تحول گرا، سنتش ني با حفظ اصول و ارزشراي دمني و ملي
* ترويج كار گروهي
* نرخ و الگوی انتشار فنّاوری
* دس رسيی به اطلاعات صحيح در مورد علو و فنّاوریها
* ساارمایهگاذاری دولات و بااه ویژه بخاد خصووايی در نااوآوري )تساار ع در اجااراي اصاال 44
قانون اساسيي(
* ارج نهادن به امدههاي جدمد
* حفظ حقوق مال يت ف ري در جامعه
* گساا ر و به اًاود ارت اًطااات و تعاااملات میااان مراکااز آمااوز عااال ، پژوه اايی و فنّاااوری بااا
بخد تولید و خدمات

16. *چگونه نوآوري را در سازمان نهادينه کنيم؟
* فضاي تعاملي توأ با رقابت سال در عرصه اقتصاد
* امجاااااااد فضااااااا و قااااااوانین و مقااااااررات مناسااااااب بااااااراي گاااااارادد بااااااه نااااااوآوري،
كااااااااااارآفريني و اشااااااااااتهال مولااااااااااد و كاااااااااااهد جاذبااااااااااه و سااااااااااود فعاليااااااااااتهاااااااااااي
واسلاهگري غیرمولد
* حضاااور در بازارهااااي جرااااني و حمامااات جااادي دولااات از صااادور فنّااااوري و
محصولات م تًني بر فنّاوريهاي پششرفته
* گس ر و به وًد ارت اًطات و تعاملات با سامر كشورها
* تهییرات محیط جرانی

17. *انواع نوآوري
بنيادي: باعث تهيیرات اساسيي، ناشيي از مک اخ راع، کمياب
)ترانزيستور (
تدريجي: باعث تهيیرات جزئي، فرآمند به وًد مستمر
)فلسفه ژاپني کايزن، ساخت نوت بوک(
17

18. انواع نوآوري از ديدگاه شومپيتر*
*معرفي و تجاري كردن محصول ما خدمت جدمد ما به وًد اساسيي در آنها
*معرفي فرامند توليد جدمد ما به وًد اساسيي در فرامندهاي موجود
*گشودن درهاي بازار جدمد
*توسعه منابع جدمد تأمی نكننده
*امجاد تهيیرات اساسيي در ساختارهاي صنعتي و سازماني
نوآوری
تكنولوژيكي
نوآوری
سازماني

19. نوآوري تكنولوژيك
نوآوري ت نولوژيو ع اًرتست از مجموعه پيچيدهاي از فعاليتها 
كه امدهها و داندهاي علمي را به واقعيتهاي فی مكي و
كاربردهاي جران واقعي ت دًمل ميكند و در واقع فرآمندي است كه
داند را به محصولات و خدماتي كه داراي تأثیرات اقتصادي و
اجتماعي هستند ت دًمل م ينمامد )طارق خليل(.
تفاوت تعريف فوق با تعريف نوآوري: تأكيد بشش ر بر جن هً هاي 
ت نولوژيكي و محصولي

20. *فرآيند نوآوري تكنولوژيك )طارق خليل(
1) تحقيقاتپامه
2) تحقيقاتكاربردي
3) توسعه ت نولوژي
4) به كارگیري )پياده سازي ( ت نولوژي
5) توليد
6) بازاريابي
7) اشاعه و ت ثیر ت نولوژي
8) بهسازي و ارتقاء ت نولوژي

21. *مدل هاي نوآوري
* مدل اول )فشار ت نولوژي(: در امن مدل عامل اصلي نوآوري فشار عل و ت نولوژي
است. فشار ت نولوژي ب هعنوان مو فرآمند ترتيبي و خلاي ساده در ن ر گرفته مي شود و
بازار رفي براي ريخ ن نتامج تحقيق و توسعه در آن است. امن مدل تأكيد زيادي بر
تحقيق و توسعه دارد.
* مدل دو )كشد تقاضا(: بر اساس امن مدل، ت نولوژي براي پاسخ به نياز ما تقاضاي
بازار توسعه مي مابد. در امن مدل نی به نوآوري ب هعنوان موفرآمند خلاي ساده نگاه م يشود
و بازار ب هعنوان من عً امده ها منشأ هدامت فعاليت هاي تحقيق و توسعه است. تأكيد امن
مدل بشش ر بر بازاريابي است.
* مدل سو )مدل دوگانه(: امن مدل تركيبي از مدلراي نسل اول و دو است و در آن
نوآوري با تركيب هاي ”كش يي-فشاري “ و ”فشاري -كش يي“ تفسیر م يشود. مدل سو ، از
فرآمندهاي متوالي اما داراي حلقه بازخورد تش يل م يشود و در آن بین بازار و
فعالي تهاي تحقيق و توسعه توازن بشش ري برقرار است.

22. *مدلهاي نوآوري)ادامه(
* مدل رار )مدل م پار ه(: در مدل رار ارت اًط و تعامل با تأمین كنندگان و
مش رمان بشد از پشد ملار م يشود و م پار گي بین تحقيق و توسعه و توليد
مورد تأكيد قرار دارد.
* مدل پنج )مدل سشست هاي م پار ه و ش هاي(: در امن مدل، توسعه به صورت
موازي و م پار ه روي مي دهد و استفاده از سشست هاي خبره مدلسازي و
شبيه سازي در تحقيق و توسعه و ارت اًط نزدمو با مش ري مورد توجه قرار
دارد. م پار گي اس راتژيو با تأمین كنندگان اوليه بشش ر است و ارت اًطات افقي
ن یر سرمامه گذاري مش ر ؛ تحقيقات گروهي، همكاري در تن ي بازار و غیره
نی مد ن ر قرار دارد. امن مدل بر انعلاا پذمري بنگاه و سرعت توسعه محصول
جدمد تأكيد دارد.

23. *بررس ی و سنجش نوآوری در كشورهاي مختلف
را به انجا رسانده اند. )Innovation Survey( *تاکنون 51 کشور بررسيي های نوآوری
کشورهای توسعه یافته) ) OECD 30 - کشور عضو
21 - کشور در حال توسعه
33 کشور بررسيي ها را به صورت دوره ای با فواصل 2 تا 5 سال تکرار نموده اند. *
جرااااااات ارایاااااااه تعااااااااریف، OECD *ن امناماااااااه اسااااااالو در ساااااااال 1992 توساااااااط کشاااااااورهای عضاااااااو
اهااااادا ، ساااااازمان و رو بررساااااايي واحاااااد و قاباااااال مقالساااااه بااااارای نااااااوآوری در سااااالاح بین ا للاااااا
تدوین شد. این ن امنامه تا سال 2005 سه بار ویرالد شد.
*در ویااارالد ساااو نگرشااايی سهساااتمی باااه هماااه باااازیگران صاااحنه ناااوآوری وجاااود دارد و بااار نقااااد
سیاساتگذاری تأکیاد ویاژه می شاود. باه علاوه، ناوآوری ساازمانی و ناوآوری در بازاریاابی نیا ماورد
تأکید قرار می گیرد.

24. سنجش نوآوری در كشورهاي مختلف پس از سند اسلو ) 51 كشور ( *

25. نظام ملي نوآوري
National Innovation System (NIS)
نظام ملي نوآوري هر كشور متشكل از
مجموعهاي از نهادها، مؤسسات،
استراتژيها، سياستها، برنامهها، قوانين و
مقررات و بسترهاي تسهيلكننده ميباشد
كه براي ايجاد، اشاعه و بكارگيري علم و
فن اوري با يكديگر در تعامل هستند.
اين نظام در هر كشور يك واقعيت موجود
است و هدف دولت ها بهبود و ارتقاء عملكرد
آن مي باشد.

26. ّ
فن
*نظام ملی نوآوری و تدوين سياست اوري
* در كشورهاي صنعتي و بطور فزايندهاي در كشورهاي در حال توسعه؛ مفه وم
ّ
فن پذيرفته
نظام ملی نوآوری ب هعنوان چارچوبي مفيد براي تدوين سياست اوري
شده است.
* مفهوم نظام ملی نوآوری، سیاست گذاران را متوجه دیدگاه کاملتری نموده كه
عبارتاستاز اصلاح نارساییهای سیستم که مانع تحقق نوآوری میشوند.
* ّ
به عبارت دیگر، اقدامات هدفمند دولت در حوزه فن اوري
از منطق اصلاح
نارسایی های بازار به منطق اصلاح نارسایی های سیستم گرايشپیدا ک رده است.

27. ّ
فن
*نظام ملی نوآوری و تدوين سياست اوري
اسامه(
* در چارچوب نظام ملی نوآوری، ارائه سیاس تهای جدید برای
رفع نقایص سیستم
عمدتا بر شبکه سازی و بهبود ظرفیت
جذببنگا هها تأکید می کنند.
* الگوی شبکه سازی، تمرکز خود را بر افزایش تعامل و روابط
متقابل نهادها و کنشگران نظام ملی نوآوری قرار م یدهد و بر
نقش تحقیقات و ساير همکاری های مشترک میان نهادهای
دولتی و عمومی با بنگا ههای خصوص ی تأکید می کند.

28. *نظام ملي نوآوري از دو عنصر اصلي شامل اجزاء و روابطميان آنها تشكيل شده است
به عنوان اجزاء Institutions و عرفها Organizations *سازمانها
*سازمانها: ساختارهاي رسمي با هدفي مشخص هستند كه كنشگران يا بازيگران نظام ملي نوآ وري
ميباشند )بنگاههاي توليدي و خدماتي، دانشگاهها، آزمايشگاهها و مراكز تحقيقاتي، مراكز رشد و
پاركهاي علم و اوري،
ّ
فن سازمانهايسرمايهگذار،سازمانهايدولتي مرتبطبا سياستهاي نوآوري و رقابتي(.
*عرفها: مجموعهاي از عاداتمشترك، هنجارها، رويهها، قوانين و مقرراتو قواعدي استكه روابطو
تعاملاتبين افراد، گروه ها وسازمان ها را تنظيم ميكند و در واقع همان قواعد بازي در نظام ملي نوآوري
هستند )قوانين مالكيت فكري و هنجارهاي مؤثر بر روابط بين بنگاهها، دانشگاهها و مراكز پژوهش ي و
ّ
فن اوري
(.
عناصر سازنده نظام ملي نوآوري

29. *کارکردها و فعالیت های نظام ملی نوآوری
)OECD )دیدگاه
* سياستگذاري ، هماهنگی، نظارت و ارزیابی
* تسهيل، هدايت و تأمين مالي فعاليتهاي تحقیق و توسعه
* انجام فعاليتهاي تحقیق و توسعه
* توسعه و ارتقاء منابع انساني
* ارتقاء كارآفريني تكنولوژي
* اشاعه و انتقال تكنولوژي
* توليد كالاها و ارائه خدمات

30. *مدل مفهومی نظام ملی نوآوری
تقاضا
مصرف کنندگان )مشتریان نهایی(
بخش توليد و خدمات )مشتریان میانی(
شرایط چارچوبی کلان
محیط مالی، مالیات و مشوق ها، تمایل
عمومی به نوآوری و کارآفرینی
سیستم سیاستی
حکومت
راهبری و مدیریت
سیستم آموزش و تحقیقات
آموزش حرفه ای
آموزش عالی و
تحقیقات
سیستم توليدي و خدماتي
شرکت های بزرگ
های بالغ SME
شرکت های جدید
تکنولوژی محور
سازمان های واسطه ای
مؤسسات تحقیقاتی،
پارکهای علم و اوري،
ّ
فن
ّ
اوري
مراکز رشد فن
سیاست های
RTD
تحقیقات بخش دولتی
زیرساخت ها
سیستم بانکی و سرمایه
گذاری خطرپذیر
و سیستم های IPR
اطلاعاتی
حمایت از نوآوری و
کسب و کار
استانداردها

31. * اهداف سیاستگذاری در چارچوب
نظام ملی نوآوری
* کسبببب اطمینبببان از وجبببود یبببا ایجببباد اجبببزا و نهادهبببای لازم و کانال هبببای
اوري میان آنها
ّ
مناسب برای شکل گيری جریان دانش و فن .
* کمک به ارتقاء سطح عملکبرد ایبن اجبزا و تقویبت ارتباطبات میبان آنهبا
و ایجببببببببباد هم افزایبببببببببی میبببببببببان تمبببببببببامی ایبببببببببن اجبببببببببزا و نهادهبببببببببا در راسبببببببببتای
سیاست های کلان توسعه کشور .

32. *سیاست گذاری نوآوری
*نسل اول سیاست گذاری نوآوری: دیدگاه خطی به نوآوری
*نسل دو سیاست گذاری نوآوری: دیدگاه سیستمی )نظام ملی نوآوری(
*نسل سو سیاست گذاری نوآوری: دیدگاه گسترده و کل نگر به نوآوری که علاوه بر موضوعات علمی
و تکنولوژیک ابعاد دیگر تأثيرگذار و یا تأثيرپذیر )اقتصاد، محیط زیست و ...( بر نوآوری مورد
توجه قرار می گيرند.

33. *نسل سوم سیاست گذاری نوآوری
* نسل سو سیاست گذاری نوآوری بر این موضوع تأکید دارد که نوآوری در ابعادی گس رده در
اقتصاد و اجتماع تأثیر می گذارد و تأثیر می پذیرد و لاز است به آن به صورت گس رده و در
تعامل با این ابعاد توجه شود. نقد دولت ع اًرت از بس رسازي مناسب و رفع موانع تحقق
نوآوری در كشور است و مدیریت ن ا مل نوآوری بهعنوان تسریلکننده و ایجاد هماهنگي و
یکپار گی میان این ابعاد، از اهميتويژهاي برخوردار است.

34. *نگاشت نهادی در نظام ملی نوآوری
در تدوين سياستها بايد دقت شود كه تمامي اجزاي لازم موجود بوده و روابط و تعاملات مناسبي ميان آنها
برقرار باشد. براي اين منظور به چارچوب خاص ي نياز استكه:
اولا: كاركردها و فعاليتهاي لازم را فهرستكرده؛
ثانيا: سازمانها و نهادهاي فعال در هر حوزه كاركردي مشخصشده؛
ثالثا: ارتباطات ميان آنها ترسيم گردد.
اين چارچوب خاصدر ادبيات نظام ملي نوآوري، نگاشت نهادي ناميده ميشود. با استفاده از اين چا رچوب
تحليلي، نقش ه ريك از بازيگران فعال در نظام ملي نوآوري)همچون دستگاههاي اجرايي، دانشگاهها، مراکز
تحقيقاتي و اوري،
ّ
فن سازمانهاي سرمايهگذار و بنگاههاي اقتصادي توليدي و خدماتي( در فرايند نوآوري
مشخص ميشود، كه با بررس ي و تحليل آن ميتوان نقائص موجود در اجزاء نظام و روابط ميان آنها را
شناسايي نمود و در جهتاصلاح آنها برنامهريزي و اقدامات لازم را انجام داد.
بهدليل اهميت موضوع، در حوزة معاونت اوري
ّ
فن پروژهاي در ارتباط با راهبري و مديريت كلان نظام ملي
نوآوري انجام شده است.

35. هدایت و سازماندهی نوآوری و شکوفایی*
*شاااکوفایی باااه معنااای به بارنشسااا ن تلاشاااارای گذشاااته اسااات و باااه هماااه سااااازمان هایی کاااه تلاشااايی انجاااا داده انااااد مربااااوط
می شود.
*براي بهثمر رسيدن سر عتر و به ر فعاليتهاي در دست اقدا نی نوآوري لاز است.
* م
به معني نفي ساختارها، سياستها، مقررات، برنامه ها و عمل ردهاي گذشته نشست
نوآوري الزاما .
*بامااد بااا تحلياال عا انااه و منصاافانه از آنچااه وجااود دارد و انجااا شااده اساات، در جراات به اًاود و ت مياال آنهااا )و درصااورت
لزو حذ مواردي كه مانع شاكوفا ي مي شاوند(، تالا شاود كاه آنچاه انجاا شاده باه باار بنشاهند و از آنهاا باا بهاره وری
بهش ر، بهره برداری شود.