Δίκτυα Λογοτεχνίας: Μια Πρώτη Εισαγωγική Προσέγγιση
•
1 j'aime•792 vues
Δίκτυα Λογοτεχνίας: Μια Πρώτη Εισαγωγική Προσέγγιση
Recommandé
Contenu connexe
En vedette
En vedette (13)
Similaire à Δίκτυα Λογοτεχνίας: Μια Πρώτη Εισαγωγική Προσέγγιση
Similaire à Δίκτυα Λογοτεχνίας: Μια Πρώτη Εισαγωγική Προσέγγιση (20)
Plus de Moses Boudourides
Plus de Moses Boudourides (10)
Δίκτυα Λογοτεχνίας: Μια Πρώτη Εισαγωγική Προσέγγιση
- 1. ∆ίκτυα Λογοτεχνίας Μια Πρώτη Εισαγωγική Προσέγγιση Μωυσής Α. Μπουντουρίδης Τμήμα Μαθηματικών Πανεπιστημίου Πατρών mboudour@upatras.gr Υπολογιστική υποστήριξη: Σέργιος Θ. Λένης Ερευνητική συνεργασία: Συμμετέχοντες του Σεμιναρίου ∆ικτύων Λογοτεχνίας Σεμινάριο Μη Γραμμικών Συστημάτων 29 Οκτωβρίου 2015 Μωυσής Α. Μπουντουρίδης ∆ίκτυα Λογοτεχνίας
- 2. Η Ποσοτική Τεκμηρίωση στις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες Τα τελευταία χρόνια, οι Ποσοτικές Λογοτεχνικές Μελέτες (Quantitative Literary Studies) έχουν αναπτυχθεί σημαντικά, επωφελούμενες από την ογκώδη (και εύκολης πρόσβασης) διαθεσιμότητα ψηφιοποιημένων λογοτεχνικών συλλογών, την ονομαζόμενη ‘‘ποσοτική τεκμηρίωση’’ (quantitative evidence). Για παράδειγμα, αναπτύχθηκαν νέοι τομείς μελετών, όπως ο τομέας της Υπολογιστικής Γλωσσολογίας με την ονομασία Culturomics (που επινοήθηκε από τους Jean-Baptiste Michel και Erez Lieberman Aiden), τομέας ο οποίος μελετά την ανθρώπινη συμπεριφορά και τις τάσεις των πολιτιστικών φαινομένων έτσι όπως αυτά αντανακλώνται στην γλώσσα και στη χρήση των λέξεων. Μωυσής Α. Μπουντουρίδης ∆ίκτυα Λογοτεχνίας
- 3. Ο Παράγοντας της Πλοκής των Αφηγηματικών Λογοτεχνικών ´Εργων Στο πλαίσιο όμως της Υπολογιστικής Γλωσσολογίας, η ποσοτική τεκμηρίωση, όσο αποτελεσματική κι αν είναι από την άποψη των πέρα από κάθε φαντασία δυνατοτήτων επεξεργασίας μεγέθους και ταχύτητας, είναι περιορισμένη κυρίως στην ανάλυση της γλώσσας και του ύφους των λογοτεχνικών έργων. ´Ομως, για λογοτεχνικά έργα, όπως νουβέλες ή θεατρικά, έργα η λεξικολογική ή η υφολογική ποσοτικοποίηση δεν αρκεί. Χρειάζεται να μπορεί να αναλυθεί ποσοτικά και η (αφηγηματική) πλοκή των έργων αυτών. Μωυσής Α. Μπουντουρίδης ∆ίκτυα Λογοτεχνίας
- 4. Η Πλοκή ως ∆ομή Γενικώς, η πλοκή ενός έργου αναφέρεται σε δυο ειδών σχέσεις ή (αλληλουχίες ή αρθρώσεις) που υπάρχουν στο εσωτερικό του έργου: ∆ιαχρονικές: πώς συνδέονται μεταξύ τους, μέσα στον χρόνο, τα περιστατικά, οι φάσεις, τα συμβάντα, οι καταστάσεις ή οι δράσεις των ατόμων (χαρακτήρων), των οποίων την αφήγηση παρουσιάζει το έργο (ο συγγραφέας); Συγχρονικές: πώς διαρθρώνονται μεταξύ τους, μέσα στον χώρο ή το οποιοδήποτε πεδίο πάνω στο οποίο αποτυπώνεται και ξετυλίγεται η αφήγηση, τα στοιχεία που συγκροτούν τις αφηγηματικές ενότητες του έργου; Μωυσής Α. Μπουντουρίδης ∆ίκτυα Λογοτεχνίας
- 5. Η Αναπαράσταση της Πλοκής ως ∆ίκτυο Με άλλα λόγια, απαντώντας ερωτήματα σαν τα παραπάνω, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι η πλοκή είναι μια δομή, η οποία εμπλέκει διακριτούς παράγοντες μέσω των σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ τους (στο έργο). Με αυτή την έννοια, η πλοκή μπορεί να αναπαρασταθεί σαν ένα δίκτυο, στο βαθμό που ένα δίκτυο συντίθεται από τρία στοιχεία: τους δρώντες (actors) τους δεσμούς (ties), που συνδέουν τους δρώντες μεταξύ τους και συνήθως αναφέρονται ως συνδέσεις και τα χαρακτηριστικά (attributes), που επιδεικνύουν οι δρώντες (ή οι συνδέσεις). Μωυσής Α. Μπουντουρίδης ∆ίκτυα Λογοτεχνίας
- 6. Τί Κερδίζουμε με την ∆ικτυακή Αναπαράσταση της Πλοκής; Γιατί έχει σημασία να θεωρούμε ότι η δομική–δικτυακή αναπαράσταση της πλοκής (ενός έργου) διαμορφώνεται μέσω της δομικής–δικτυακής πλαστικότητας (της αλληλεξάρτησης, δηλαδή, δρώντων–συνδέσεων–χαρακτηριστικών); Απαντά ο Franco Moretti: 1 Ο χρόνος γίνεται χώρος: ‘‘´Οταν παρακολουθούμε ένα θεατρικό έργο, είμαστε πάντοτε στο παρόν: ό,τι παρουσιάζεται στην σκηνή γίνεται και μετά εξαφανίζεται.’’ 2 Παρόν και παρελθόν είναι εξίσου ορατά: ‘‘´Ολη η τραγωδία είναι εκεί, μπροστά μας.’’ Μωυσής Α. Μπουντουρίδης ∆ίκτυα Λογοτεχνίας
- 7. 3 Το έργο γίνεται ένα μοντέλο: Αναγάγοντας το κείμενο στους χαρακτήρες και τις διαδράσεις τους, αφαιρούμε από αυτό τις λεπτομέρειες κι, επομένως, το έργο γίνεται κάτι λιγότερο από αυτό που είναι, αλλά, ταυτόχρονα, στο βαθμό που μια τέτοια αφαίρεση μας επιτρέπει να δούμε πιο πέρα από αυτό που διαδραματίζεται, να δούμε τις κρυμμένες δομές ενός πολύπλοκου πράγματος, το έργο γίνεται κάτι περισσότερο από αυτό που είναι, ένα πολύπλοκο μοντέλο–παράδειγμα. Μωυσής Α. Μπουντουρίδης ∆ίκτυα Λογοτεχνίας
- 8. 4 Πρώτη συνέπεια της ‘‘μοντελοποίησης’’ του έργου: Μπορούμε να ανιχνεύουμε με ‘‘αντικειμενικό’’ –εξωτερικό τρόπο τους (δομικούς) ρόλους των χαρακτήρων του έργου, τη σχετική σπουδαιότητά τους και την ανάδειξη των πραγματικών–δομικών πρωταγωνιστών του έργου, χωρίς καμιά αναφορά στις ‘‘υποκειμενικές’’ –εσωτερικές στάσεις ή προδιαθέσεις που σκιαγραφούνται αφηγηματικά μέσα στο ίδιο το έργο. Αυτό γίνεται μέσω των δικτυακών τεχνικών για τον υπολογισμό των (δικτυακών) κεντρικοτήτων που έχουν οι χαρακτήρες του έργου ως κόμβοι–δρώντες, οι οποίοι συνδέονται μέσω συγκεκριμένων μορφωμάτων δεσμών–συνδέσεων με άλλους κόμβους–δρώντες μέσα στην δικτυακή δομή της πλοκής του έργου. Μωυσής Α. Μπουντουρίδης ∆ίκτυα Λογοτεχνίας
- 9. 5 ∆εύτερη συνέπεια της ‘‘μοντελοποίησης’’ του έργου: Μπορούμε να πειραματιζόμαστε πάνω σε διάφορα ερμηνευτικά σενάρια για την κατανόηση του έργου (και των ιστορικών, πολιτιστικών κ.ά. προεκτάσεών του) υιοθετώντας διάφορες κατηγορίες (ποιοτικών ή ποσοτικών) χαρακτηριστικών των δρώντων (ή των δεσμών) και μετρώντας το αποτέλεσμα της σύνθεσης–συνύφανσης αυτών των χαρακτηριστικών με το μόρφωμα της σχεσιακής δομής που αναπαριστά την πλοκή του έργου. Αυτό γίνεται μέσω των δικτυακών τεχνικών για την ανίχνευση κοινοτήτων και για τη μέτρηση του συντελεστού ταξινομησιμότητας (assortativity) του δικτύου, που εκτιμά τον βαθμό ομοφιλικότητας (homophily) των δρώντων σε σχέση με τις εσωτερικές–δομικές ή εξωτερικές–εμπειρικές κατηγοριοποιήσεις που αυτοί επιδεικνύουν. Μωυσής Α. Μπουντουρίδης ∆ίκτυα Λογοτεχνίας