Steeds meer collectiebeheerders zijn bezig om de mogelijkheden voor eindgebruikers van Linked Open Data te onderzoeken en in praktijk te brengen. Door het toevoegen van externe informatie aan de eigen collectie (contextualisering) en het verbinden van de eigen collectie aan externe informatiebronnen wordt de collectie onderdeel van een groter geheel en ontstaat er een dynamische relatie van de inhoud van de eigen collectie met de buitenwereld. De thesauri van erfgoedinstellingen zijn bij uitstek geschikt om externe bronnen te verbinden. RCE, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en Naturalis sloten een convenant om een erfgoedthesaurus voor het Nederlandse erfgoeddomein te ontwikkelen. Hiermee leggen zij de basis van een netwerk van thesauri, zodat instellingen en externe kennisnetwerken rijke verbindingen kunnen realiseren. Als onderdeel van dit proces ontwikkelen zij een gemeenschappelijke set tools die vrijelijk aan de Nederlandse erfgoedsector ter beschikking zullen worden gesteld. De presentatie toont de meerwaarde van Linked Open Data voor de erfgoedsector en plaatst de Nederlandse Erfgoedthesaurus in de context van de infrastructuur voor het erfgoeddomein. Verder zal de “Linked Open Data demonstrator” worden gepresenteerd, zoals deze door Beeld en Geluid en de RCE is gerealiseerd.
Op weg naar een Nederlandse Erfgoedthesaurus met Linked Open Data
1. Op weg naar een Nederlandse Erfgoedthesaurus
De inzet van Linked Open Data voor het maken van betekenisvolle verbindingen tussen collecties en andere
informatiebronnen.
Victor de Boer, Vrije Universiteit
Kees Hendriks, RCE, Projectmanager KIMOMO
Willem Melder, Beeld en Geluid, R&D engineer
Johan Oomen, Beeld en Geluid, Manager R&D
Joop Vanderheiden – RCE, Coördinator Erfgoedthesaurus
3. Steeds meer erfgoeddata open beschikbaar
Europeana: Miljoenen
metadata records in CC0
Wereldwijde trend
4. Volgende stap: slim linken
• Van Open data naar Web of Data
• Thesauri bij uitstek geschikt om verbindingen te maken
tussen collecties
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
5. Structuur Sessie
• Introductie – Johan Oomen
• Dutch Ships and Sailors – Victor de Boer
• Vergezicht digitaal cultureel erfgoed – Willem
Melder
• Doorzoeker – Joop Vanderheiden en Kees
Hendriks
• Nederlandse Erfgoedthesaurus, de eerste
stappen – Kees Hendriks en Johan Oomen
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
6. Dutch Ships and Sailors
Victor de Boer - Vrije Universiteit Amsterdam
8. Jur Leinenga (Huygens ING)
Monsterrollen Noordelijke provincies
Matthias van Rossum (VU-hist)
Generale Zeemonsterrollen VOC
KB Delpher
Dutch-Asiatic Shipping
(Huygens ING)
VOC Opvarenden (DANS Easy)
Dutch Ships and Sailors
CLARIN Call 4 project (9 mo. – ended april 2014)
9. Why Linked Data
• Heterogeneous models, one dataformat
– Link what can be linked
• Keep specificity, allow integration at project level
• Links to other sources: re-use knowledge
• Extensible
• Allow multiple levels of semantic enrichment/
normalization
– through Named Graphs
– Provenance
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
13. Provenance
• Individual named graphs have provenance
information
– Who made it (people/software?)
– Based on what source
– Content confidence
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
21. Entiteiten
• personen, met rol in relatie tot object, zoals
maker, opdrachtgever, etc
• organisaties, met relatie tot object
• plaatsen, met hiërarchie, zoals landen, regio’s,
gemeenten, steden, straten en met relaties tot
objecten of entiteiten, zoals placeOfBirth,
placeOfCreation, ...
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
22. Onderwerpen en Classificaties
• onderwerpen, trefwoorden met
onderverdeling in classificaties
• van breed: maatschappij, wetenschap, cultuur
• naar smal: schaaltje, stilleven, boerin, …
• en voor specifiek doel: stadsgezichten,
bloemsoorten, mythologische figuren,
molentypes, ...
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
23. Tijd
• Datum en tijd, 26 januari 1934 om 15.00 uur
• Periodes, zoals Gouden Eeuw, Bronstijd, …
• Gebeurtenissen, zoals geboorte van
kunstenaar, creatie en restauratie (van
Nachtwacht), verkoop, toegevoegd aan
collectie...
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
24. Linked Open Data Demonstrator
• Proof of concept van verbinden van erfgoed
collecties, zowel direct als via de thesauri
• Twee collecties en twee thesauri
• Metadata (handmatig verrijkt)
• Alignments tussen thesaurus concepten
• Beperkte scope: Molens in NL en geografische
thesauri
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
25. Resultaat
• Online Demonstrator met foto’s en video’s van
molens in NL afkomstig uit meerdere collecties
en via een (klikbaar) metadata netwerk met
elkaar verbonden via: locatie op de kaart,
geografische thesaurus termen, handmatige
verrijkingen
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
27. Lessons learned
• klein houden voor demonstrator goede
aanpak
• thesauri alignen noodzakelijk, maar beter
beide naar één overkoepelende bron (zoals
GeoNames)
• tools en technieken zijn er
• metadata kwaliteit kan beter
• weergave kan beter
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
28. thesaurus
Appartementen
BT Woningen
NT Flats
Studios
Woningen
BT Gebouwen
NT Appartementen
Bedrijfswoningen
Eensgezinswoningen
Huurwoningen
Koopwoningen
RT Huisvesting
UF Huizen
Huizen
Use Woningen
Huisvesting
RT Woningen
Woningnood
hiërarchische relatie
equivalente relatie
associatieve relatie
Scope note: het geven van onderdak
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
29. erfgoedthesaurus
AAT: Het bovenste, horizontale deel van een deurkozijn. Tevens de horizontale, uitstekende
delen boven een deur.
Haslinghuis: bovenste horizontale deel van een (>) kozijn. (>) dorpel.
UDS: Van een kozijn is de bovenste balk, die rust op de stijlen, de bovendorpel. Dit
geldt zowel voor het raam- als het deurkozijn. In het laatste geval zit de bovendorpel
niet direct boven de deur, daar zit het kalf wanneer de ingang een bovenlicht heeft.
Hoewel deze in Nederland, meer dan in zuidelijke landen, een beetje een dragende
functie heeft, dient de dorpel ontlast te worden door een latei, boog of
andere overspanning van de muuropening. …
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
33. Conclusie
• Drie voorbeelden
– Publiceren en linken voor slimme toegang.
• Nederlandse Erfgoedthesaurus
– Samenwerking RCE, Beeld en Geluid en Naturalis
– Gereedschap: techniek voor het maken van
thesauri (alignment server, later dit jaar
opgeleverd)
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
34. Contact
Victor de Boer
• v.de.boer@vu.nl
Kees Hendriks
• K.Hendriks@cultureelerfgoed.nl
Willem Melder
• wmelder@beeldengeluid.nl
Johan Oomen
• joomen@beeldengeluid.nl / @johanoomen
Joop Vanderheiden
• j.vanderheiden@cultureelerfgoed.nl
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
35. Meer weten?
• LOD-LAM community: http://lodlam.net/
• EuropeanaTECH:
http://pro.europeana.eu/web/network/europeana-
tech
• Beeld en Geluid research blog:
http://www.beeldengeluid.nl/blogs/Research-and-
Development
• Thesauri en terminologie voor erfgoed (LinkedIN
groep)
• http://prezi.com/htrvh2jrcsio/curating-stories-with-
linked-open-data/
• http://www.w3.org/2004/02/skos/intro
• http://vimeo.com/40640223
16-6-2014 // KVAN dagen 2014
Notes de l'éditeur
Monsterrollen-database 1803-1937:
Monsterrollen zijn bemanningslijsten met naam, rang, gage, woonplaats en leeftijd van elke zeeman aan boord, evenals de naam, het type en de grootte van het schip.
[…] voor Groningen en Friesland ligt het begin pas in de negentiende eeuw. Ze gunnen ons een kijkje in het beroepsleven van de zeeman in de negentiende en begin twintigste eeuw.
Matthias van Rossum onderzocht de verhoudingen tussen Europese en Aziatische zeelieden onder de Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602-1795) erg gelijkwaardig waren. Dat is in scherp contrast met de latere 19de eeuwse situatie, toen Aziatische zeelieden in een ongelijkwaardige en soms onvrijere positie werkten onder slechtere behandeling en beloning. Het werken onder de VOC werd bovendien gekenmerkt door een nuchter multiculturalisme.
- collecties in musea, archieven, bibliotheken, wetenschappen: (gebruiks)voorwerpen, schilderijen, sculpturen, foto’s, geschriften, audio, video.
- onroerend erfgoed: gebouwen, monumenten, landschappen, stadsgezichten.
Abstractie: Verzameling (digitale en fysieke) objecten en (technische) metadata
3) Weergave
Wie? Foto’s, video, personalia, biografie
Wat? Context, Afbeelding Referenties
Waar? Plaats op (historische) kaart
Wanneer? Tijdslijn
4) Entiteiten
Namen van:
- personen (rollen in relatie tot object)
- organisaties (rollen in relatie tot object), VOC, schuttersgilde, etc.
- rollen, zoals maker, opdrachtgever, model, uitvoerende, ...
- plaatsen, met hiërarchie/granulariteit: landen, regio’s, gemeenten, steden, dorpen, straten,...
- relaties plaatsen en objecten/entiteiten: placeOfCreation, placeofBirth, etc...
6) Onderwerpen en Classificaties
- onderwerpen, trefwoorden
- groot (maatschappelijk, wetenschappelijk, cultureel, economisch, artistiek)
- klein (schaaltje, stilleven, boerin, etc.)
- referenties (stadsgezichten, bloemsoorten, mythologische figuur, etc.)
7) Tijd
- Datum
26 januari 1934
- Periode
Gouden Eeuw, WOII, pruikentijd, Middeleeuwen, Bronstijd,...
- Gebeurtenissen
Creatie, restauratie (van de Nachtwacht) …
Aankoop, verkoop, toegevoegd aan collectie, ...
9) Linked Open Data demonstrator
Verbinden van erfgoed collecties, zowel direct als via de thesaurus
- Twee (open) erfgoed collecties
- Twee (open) thesauri
- Metadata (handmatig) verrijkt
- Alignments tussen concepten twee thesauri
- Beperkte scope: molens in NL
- Geografische thesauri
10) Resultaat
Foto’s en video’s rond Molens NL
Metadata (in RDF) getoond als (klikbaar) netwerk
Collecties met elkaar verbonden via:
- locatie op de kaart
- geografische thesaurus
- handmatige verrijkingen
11) Lessons learned
- klein houden is goede aanpak om doel te realiseren
- thesauri alignen met overkoepelende thesaurus ipv naar elkaar
- de tools en technieken zijn er
- metadata kwaliteit laat te wensen over