The slides of my Peache Kucha presentation on Factfulness (feitenkennis) in Amersfoort on 08-11-2017. The full text (in Dutch) in the notes below (press the button Notities/Notes because the standard view shows weird content).
16. Free teaching material for a fact-based worldviewwww.gapminder.org/factfulness Free to use under Creative Common License CC BY 4.0
17. Free teaching material for a fact-based worldviewwww.gapminder.org/factfulness Free to use under Creative Common License CC BY 4.0
18. FACTFULNESS FRAMEWORK
Free teaching material for a fact-based worldviewwww.gapminder.org/factfulness Free to use under Creative Common License CC BY 4.0
19. Free teaching material for a fact-based worldviewwww.gapminder.org/factfulness Free to use under Creative Common License CC BY 4.0
Pecha Kucha 033 nr13 - Factfulness – Peter ten Wolde
1. Jan-Henk, dankjewel voor de aankondiging. Goedenavond dames en heren, Peter ten Wolde, aangenaam.
Het beeld van de wereld dat in ons hoofd zit is vertekend en achterhaald, daar wil ik het vanavond over hebben.
Ik vermoed dat jullie wereldbeeld niet up-to-date is, en dat wil ik graag testen door een vraag te stellen.
2. Wat denk je: geletterdheid, hoeveel procent van de volwassen wereldwijd kan lezen en schrijven? Tachtig, zestig of veertig procent?
Wie van jullie denkt 80%?
Wie denkt 60%?
Wie denkt 40%?
3. Het juiste antwoord is 80% maar slechts 1 op de 5 mensen weet dat. Verreweg het merendeel geeft het foute antwoord. Ik bedoel, je kunt nog beter aan een aap vragen om met bananen met A, B en C erop te gokken. En natuurlijk is die aap niet slimmer dan wij, maar blijkbaar scoor je beter met willekeurig gokken.
4. Ander voorbeeld: 87% van de mensen denkt dat extreme armoede wereldwijd de afgelopen 20 jaar gelijk is gebleven of dat die armoede zelfs is toegenomen. Zevenentachtig procent...! Gelukkig is het tegendeel waar: het aandeel mensen dat in extreme armoede leeft, is in de afgelopen 20 jaar gehalveerd.
5. Dit is het beeld dat de meesten van ons hebben over westerse landen versus ontwikkelingslanden. Ik ga jullie laten zien dat dit beeld over familieomvang en levensverwachting niet meer klopt als je kijkt naar de ontwikkeling van de afgelopen 200 jaar.
En let goed op, want het volgende plaatje gaat echt heel erg snel
6. Het aantal babies per vrouw uitgezet tegen de levensverwachting in het jaar 1800. Ieder land een bolletje en we zien: veel kinderen en we worden niet oud.
200 jaar in 10 seconden, en overal dezelfde trend, ongeacht het land, cultuur of religie: het aantal babies per vrouw neemt af en de levensverwachting neemt toe.
7. Op dit moment is wereldwijd het aantal babies per vrouw twee en een half, en dat gaat nog dalen naar iets onder 2. Het aantal kinderen per generatie groeit niet meer en is constant. We hoeven dan ook niet bang te zijn dat de wereld zal ontploffen door ongeremde bevolkingsgroei.
8. Het gaat best goed met de wereld. Ja, 10%, 700 miljoen mensen leven nog in extreme armoede en die mensen moeten geholpen worden. Tegelijkertijd betekent dat echter ook dat het overgrote merendeel van de wereld een redelijk tot goed inkomen heeft, 90% welteverstaan.
9. En natuurlijk zijn er nog enorm veel misstanden, maar in zijn geheel gaan we er op vooruit.
Dit soort ontwikkelingen weten de meeste mensen niet, en zo lopen we met dat vertekende wereldbeeld rond. Hoe komt dat dan, waar komen deze onwetendheid en vooroordelen vandaan? Een drietal redenen en dat begint hier:
10. Dit is de Pallasstraat in Alphen aan den Rijn, de buurt waar ik opgroeide. Mijn ervaringen met vriendjes en familie vormden mijn wereldbeeld: wat is wel en niet normaal. En daarmee hebben we allemaal per definitie een persoonlijke bias, een stuk vooringenomenheid en vooroordelen die we met ons meedragen.
11. Toen ging ik naar school. School is goed en belangrijk. Maar scholen zijn ook gekleurd, zo was mijn basisschool protestants christelijk.
Daarnaast is het nog steeds geen gewoonte om het lesmateriaal regelmatig te updaten. En zo stapelde ik tijdens mijn schoolperiode achterhaalde feiten bovenop mijn persoonlijke bias.
12. En de derde factor is het nieuws. Als je naar het nieuws kijkt lijkt het wel of de wereld morgen vergaat: oorlogen, aanslagen, rampen, de ellende lijkt niet te overzien. En in deze snelle digitale wereld is er meer nieuws dat sneller tot ons komt dan ooit tevoren.
Goed nieuws verkoopt niet.
13. En genetisch gezien is er ook een reden dat ons brein gefocust is op slecht nieuws: vroeger was dat namelijk heel handig. Ja, Als je in de oertijd iets hoorde ritselen en dacht: mwah, dat zal wel geen beer zijn, dan was het er natuurlijk mooi wel eentje. Hap!
En die focus op angst, daar spelen de media op in.
14. En zo ontstaat voor veel mensen een wereldbeeld dat op zijn kop staat. Waarbij omhoog gaande trends omlaag lijken te gaan, en andersom. De moderne tijd brengt ons ontzettend veel goeds, maar tegelijkertijd maak ik me ook zorgen over onze manier van discussiëren. Dat is de reden waarom ik hier voor jullie sta.
15. Kijk, er zijn uitdagingen zoals het klimaat, maar net zo goed kansen zoals nieuwe technologie. Daar moeten we het met elkaar over hebben. Maar als ik zie hoe ongefundeerd en ongenuanceerd er geroeptoeterd wordt, met name op sociale media, dan moeten we wat mij betreft hard werken aan een genuanceerder wereldbeeld.
16. We moeten anders leren kijken. Evolutionair gezien zijn we gewend om op deze manier naar de wereld te kijken: vanuit onze angsten, met de neiging te overdrijven, vanuit 1 gezichtspunt kijkend en snel conclusies trekkend. Dat was vroeger heel erg handig voor onze overleving, maar nu zit het ons in de weg.
17. Want als je op die manier de gebeurtenissen in de wereld op je af laat komen en je past dat oude filter toe, dan ontstaat er inderdaad een beeld in je hoofd dat alles slechter wordt, de grenzen dicht moeten, we de democratie beter opzij kunnen zetten, we de EU moeten verlaten, en dat de wereld binnenkort wel zal vergaan.
18. Daartegenover hebben we het factfulness framework: een framework dat nuance aanbrengt in hoe we de wereld aanschouwen en ook voorbij de waan van de dag kijkt.
Factfulness staat dan ook voor: de stress reducerende gewoonte om uitsluitend meningen te hebben waarvoor je sterk onderbouwende feiten hebt.
19. Als je dit framework toepast op je dagelijkse werkzaamheden, door angsten in de juiste proporties te zien, uitzonderingen niet tot norm te verheffen en trends over langere tijd te bekijken, dan ontstaat een objectiever wereldbeeld, waardoor je genuanceerde meningen kunt vormen en betere beslissingen kunt nemen.
20. Om dit concept toe te passen nodig ik je van harte uit naar de site van Gapminder te gaan en daar kennis te maken met de legacy een van mijn helden: Hans Rosling. Door vervolgens te slagen voor de Gapminder test wordt je net als ik de trotse eigenaar van het Global Facts Certificate.
Ik dank jullie wel.