SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  17
Télécharger pour lire hors ligne
Jasper de Boom werkt sinds begin
2013 voor de Reputatiegroep als
senior adviseur. Zijn hart gaat
sneller kloppen van complexe
vraagstukken op het gebied van
reputatie, organisatie van de
communicatie, mediastrategie en
positionering. Vanuit zijn verleden
als directeur communicatie bij
Bouwfonds Property Development
(Rabobank Groep) heeft hij grote
affiniteit met zakelijke dienst-
verlening en de publieke zaak.
j.deboom@reputatiegroep.nl
@jasperdeboom
Majorie Dijkstra is sinds
maart 2013 senior adviseur bij
de Reputatiegroep. Daarvoor
was ze managing director bij het
wereldwijd opererende Reputation
Institute. Majorie is gespecialiseerd
in reputatie- en stakeholderonder-
zoek en benadert vraagstukken
vanuit een bedrijfskundig
perspectief. Ze werkte door de
jaren heen voor multinationals
en voor opdrachtgevers in het
publieke domein.
m.dijkstra@reputatiegroep.nl
@majoriedijkstra
Paul Stamsnijder heeft op
1 juni 2008 de Reputatiegroep
opgericht. Als partner adviseert
Paul zijn opdrachtgevers op
het gebied van positionering,
strategie en visie, storytelling,
media en leiderschap. Hij
publiceert vaak over het vak-
gebied, waaronder ‘De vent is
de tent’ (2010) over reputatie
en leiderschap. Paul is een
veelgevraagd spreker over
reputatievraagstukken.
p.stamsnijder@reputatiegroep.nl
@reputatiegroep
Justine Krenning werkt sinds april
2010 vanuit de Reputatiegroep
als adviseur. Ze is specialist op
het gebied van mediarelaties,
stakeholdermanagement en
crisiscommunicatie. Tevens geeft
ze media- en crisistrainingen.
Justine vertaalt ingewikkelde
reputatievraagstukken naar
glasheldere analyses en doel-
treffende activiteiten. Ze werkt
met name voor opdrachtgevers
in de zorg en publieke sector.
j.krenning@reputatiegroep.nl
@justinekrenning
Ron van der Jagt is bestuurs-
adviseur en sinds 2012 partner bij
de Reputatiegroep. Hij is actief op
het snijvlak van strategie, leider-
schap en reputatie. Bijzondere
specialismen zijn sectorbrede
reputatievraagstukken alsook de
organisatie en professionalisering
van de communicatie. Naast zijn
werk is Ron voorzitter van Logeion,
de Nederlandse beroepsorganisatie
voor communicatieprofessionals.
Ook spreekt en publiceert hij
regelmatig over het vak.
r.vanderjagt@reputatiegroep.nl
@ronvanderjagt
Caroline Brits is in juli 2014 gestart
als trainee bij de Reputatiegroep.
Ze is in 2013 afgestudeerd in
Communicatiewetenschap aan
de Universiteit van Amsterdam,
met als specialisatie beïnvloedings-
communicatie. In onze praktijk
richt ze zich met name op
issuemanagement, positionering
en profilering. Hiervoor was
Caroline actief als online-
communicatieadviseur en
werkte ze voor NOC*NSF.
c.brits@reputatiegroep.nl
@caroline_brits
Mark Weijers werkt sinds 2012
als adviseur vanuit de Reputatie-
groep. Hij legt zich toe op
positioneringsvraagstukken,
issuemanagement, en professio-
nalisering van de communicatie.
Mark is cum laude afgestudeerd
in Communicatiewetenschap aan
de Vrije Universiteit Amsterdam
met als specialisatie corporate
communicatie en nieuwe media.
Mark heeft een vlotte pen en
wordt enthousiast van complexe
vraagstukken.
m.weijers@reputatiegroep.nl
@mark_weijers
Contact
Reputatiegroep
Maliebaan 92
3581 CX Utrecht
T (030) 2312510
info@reputatiegroep.nl
Arjan Hoek werkt sinds 2009 als
partner vanuit de Reputatiegroep
met name voor opdrachtgevers
in de zorg en non-profitsector.
Hij is thuis in de meest complexe
dossiers. Arjan heeft als specialis-
men zorgcommunicatie- en
marketing, issuemanagement,
positionering en professionalise-
ring van de communicatie.
Daarnaast is hij zeer ervaren
in stakeholderdialoog, crisis-
communicatie en mediatrainingen.
a.hoek@reputatiegroep.nl
@arjan_hoek
Sabrina de Kruijff is sinds
begin 2010 office manager
bij de Reputatiegroep. Ze is
een creatieve regelaar en een
uitstekend organisatietalent.
Sabrina is de drijvende kracht
achter activiteiten als reputatie-
tafels rond specifieke onder-
werpen, intervisiesessies en
netwerkborrels. Daarnaast is zij
verantwoordelijk voor de ICT
en de financiële administratie
van de Reputatiegroep.
s.dekruijff@reputatiegroep.nl
Reputatieonderzoek:
de weg naar resultaat
De zin van de zaak
Lessen voor een
excellente afdeling
Communicatie
Een nuchtere kijk op
beeldvorming
Crisiscommunicatie:
dansen op een vulkaan
Luisterend
leiderschap
Juist. Zij zijn benoemd om met 'nieuw
leiderschap' de rust te herstellen, waar
nodig orde op zaken te stellen en de
organisatie of sector weer perspectief
te bieden. Per saldo is hun opdracht te
markeren dat de crisis voorbij is en het
vertrouwen te herstellen.
Voor het kabinet is het niet anders. Door
de crisis stond Nederland de afgelopen
jaren in veel opzichten stil. Het recent
ingezette herstel gaat langzaam door het
achterblijvende consumentenvertrouwen
en de internationale onrust. Een econo-
mische crisis is uiteindelijk vooral een
vertrouwenscrisis. Het kabinet staat
voor de uitdaging de samenleving weer
geloof in de toekomst te geven.
Gezag verdienen
Voor de premier is dat net zo lastig als voor
de genoemde bestuurders. Want auto-
riteiten zijn hun autoriteit kwijtgeraakt.
Gezag is niet langer vanzelfsprekend; dat
moet met prestaties en gedrag steeds
opnieuw worden verdiend.
We bewegen van een 'trust me' naar een
'show me' samenleving. Nog niet zo lang
geleden genoten accountants, burge-
meesters en directeuren een vanzelfspre-
kend gezag. Later maakte dit vertrouwen
plaats voor een roep om transparantie en
verantwoording. 'Trust me' werd 'tell me'.
Inmiddels is ook dat niet meer afdoende.
Het publiek is bij voorbaat wantrouwend.
De basishouding is nu: "dat kunt u wel
zeggen, maar ik geloof het pas wanneer
ik de bewijzen heb gezien". Welkom in
de 'show me' samenleving.
Reputatiemanagement is dan ook geen
'kunstje van de afdeling communicatie’.
Het verwerven van steun en vertrouwen
is allereerst een zaak van de bestuurders.
Luisteren, sensitiviteit en responsiviteit
voor de verwachtingen in de samenleving
zijn onmisbare kwaliteiten geworden.
Alleen organisaties met een heldere meer-
waarde voor markt, mens én maatschappij
maken kans op een winnende reputatie.
Voor het topmanagement zijn communica-
tieve kwaliteiten inmiddels doorslaggevend.
Vermaatschappelijking
Leiderschap van nu is het verbinden en
mobiliseren van mensen en ideeën, gericht
op een gedragen koers en gezamenlijke
resultaten. Extern is communicatief leider-
schap eveneens de ‘core business’ van
bestuurders. Daar is de opgave te bouwen
aan vertrouwen door de verbinding te
maken met de samenleving. Vermaat-
schappelijking noemen wij dat.
Bedrijven met alleen een commerciële
strategie hebben in de toekomst geen
bestaansrecht, is onze overtuiging. Voor
een duurzaam succesvolle positionering
hebben organisaties ook een maatschap-
pelijke agenda nodig. Deze tijd vraagt van
bestuurders een sterk ontwikkeld gevoel
voor het ‘maatschappelijk sentiment’.
Wie hier in slaagt is al snel de kampioen
van de sector. En dan blijkt een sterke
reputatie te werken als een magneet.
Denk aan de voorbeeldrol van BMW
op het gebied van duurzame mobiliteit,
de glasheldere positionering van Eneco
en de overtuigende visie van ‘wereld-
verbeteraars’ als Paul Polman (Unilever)
en Feike Sijbesma (DSM). Zij maken het
verschil voor hun organisatie met een
multi-stakeholder perspectief.
Inspirerende voorbeelden zijn er genoeg,
ook in deze nieuwe editie van Perspectief.
Veel leesplezier!
→ Ron van der Jagt
partner Reputatiegroep
Voorwoord
Wat hebben Wiebe Draijer (Rabobank), Jan Hommen (KPMG),
Timo Huges (NS), Wouter Bos (VUmc) en Chris Buijink (Nederlandse
Vereniging van Banken) met elkaar gemeen?
Deze tijd vraagt om luisterend leiderschap
2
Inhoud
In dit nummer
10
25
18
12
Inzicht
4 De stijl van het huis
28 Sectorreputatie: een voor allen, allen voor een
Interview
10 Jan Willem Vaartjes - ANT
14 Hans van Zon - ABN AMRO
20 Frank Haagsman - Jumbo
Inspiratie
18 De zin van de zaak
22 Lessen voor de excellente afdeling communicatie
26 Een nuchtere kijk op beeldvorming
Over het vak
7 Diederik Reitsma - BMW Group Nederland
12 Ingrid Pouw - Essent
25 Eric Stolwijk - Politie
En verder
8 5 sectoren, 5 vragen, 5 klanten
13 Professionaliseringsladder reputatiemanagement
16 Onderzoek in perspectief
30 Crisiscommunicatie: dansen op een vulkaan
31 Bureauprofiel & klantenlijst
32 Onze medewerkers7
20
Reputatie betreft de bekendheid van een organisatie en
de waardering die deze bij uiteenlopende stakeholders
geniet. Reputatiemanagement gaat over alle inspanningen
waarmee wordt gewerkt aan voorkeur en vertrouwen bij
alle stakeholders. In het vakgebied wordt wel gesproken
van een track of hope (offensief) en een track of fear
(defensief):
Track of hope
Vanuit offensief perspectief blijkt dat organisaties met
een goede reputatie aantrekkelijker zijn voor klanten,
investeerders, medewerkers, de politiek en de pers.
Uiteenlopende voorbeelden als Achmea, BMW, DSM,
Eneco, FrieslandCampina, KLM, Philips en Vodafone
bewijzen dat de duurzame verbinding met stakeholders
leidt tot meer voorkeur en een krachtiger merk.
In deze gevallen is reputatie een magneet.
Track of fear
Daarnaast tonen praktijkvoorbeelden aan dat organisa-
ties die investeren in hun aanzien, beter in staat zijn om
crises te overleven. Wie reputatiemanagement geavan-
ceerd inzet, is beter in staat om het vertrouwen te
behouden en relatief snel terug te winnen. Albert Heijn,
de Nederlandsche Bank, maar ook een beroepsgroep als
de plastische chirurgie geven het bewijs dat het oude
adagium “vertrouwen komt te voet, en gaat te paard”
niet altijd opgaat. Een geïntegreerde inzet van reputatie-
management kan binnen afzienbare tijd leiden tot
vertrouwensherstel. Daarbij werkt reputatie als een
airbag.
Kort en goed beschikken organisaties van naam en faam
over een uitzonderlijk voordeel: zij zijn makkelijk herken-
baar, lastig te kopiëren en moeilijk te verslaan. Een
goede reputatie maakt het verschil
tussen gelijk hebben en gelijk krijgen.
Kortom: investeren in reputatie
loont. Maar de vraag is, hoe reputatie-
management in de praktijk van alledag kan worden
ingebed. Tegen deze achtergrond is het praktisch om
de gangbare denkwijzen binnen het vakgebied te
beschouwen.
Voorkeur & vertrouwen
Reputatiemanagement is geen vakgebied voor one trick
ponies, want de inspanningen waarmee wordt gewerkt
aan voorkeur en vertrouwen bij alle stakeholders zijn
ultiem gevarieerd. Zo doet vrijwel iedere zichzelf respec-
terende organisatie tegenwoordig aan een vorm van
reputatieonderzoek. Maatschappelijk draagvlak en
vertrouwen zijn steeds vaker leidend bij het formuleren
van strategie en positionering, waarbij niet alleen
het ontwikkelen van de kernbelofte (de purpose of de
“why”), maar ook de stakeholderdialoog wordt ingezet
als strategisch instrument.
Toch blijft het in de praktijk lastig om reputatiemanage-
ment organisatorisch in te bedden. Van de directeur
Communicatie wordt daarom allereerst een heldere visie
op het vakgebied gevraagd, die verder gaat dan zijn eigen
functie en afdeling. Het beïnvloeden van reputatie gaat
immers voorbij communicatie, omdat het alle aspecten
van een organisatie raakt. Corporate communicatie is
niet voor niets eerst ‘corporate’, dan ‘communicatie’.
In het vakgebied reputatiemanagement zijn twee domi-
nante visies te onderscheiden. Aan de ene kant wordt
geredeneerd vanuit het perspectief van perceptie: het
doel van reputatiemanagement is primair om positieve
invloed uit te oefenen op de beeld-
vorming. Het motto is: “perceptie is
werkelijkheid”. Aan de andere kant wordt het perspectief
van prestatie gehuldigd, waarbij de redenering is dat
bekendheid en waardering (lees: perceptie) positief
worden beïnvloed door onderscheidende prestaties,
onder de zinspreuk: “practice what you preach”. In het
kader op pagina 6 zijn deze twee dominante zienswijzen
naast elkaar gezet: Zowel het perceptie- als het prestatie-
paradigma zijn gericht op het opbouwen van relaties
met stakeholders en het borgen en ontwikkelen van
voorbeeldgedrag. Deze denkwijzen zijn dan ook niet
tegenovergesteld, maar complementair. Want in beide
gevallen is de communicatie tweerichtingsverkeer.
De pragmatische inbedding van reputatiemanagement is
wel uitdagend omdat er geen blauwdruk is: elke organi-
satie is uniek en heeft een eigen identiteit, een eigen
context en een eigen spectrum aan reputatievraagstuk-
ken. Situationeel kan, op basis van de doelstellingen,
organisatiestrategie en omstandigheden, worden
bepaald welk perspectief in de praktijk het best werkt.
Kansen voor de directie Communicatie
Waar reputatie op de bestuurlijke agenda staat, liggen
tal van kansen voor de directie Communicatie. Maar om
vast te stellen hoe deze in de praktijk kunnen worden
benut, is het van belang om eerst vast te stellen of op
basis van het perceptie- of het prestatieperspectief
wordt gewerkt. Daarmee kan worden gewerkt aan
een authentieke ‘stijl van het huis’.
5
4Inzicht
Tegenwoordig is bijna iedere organisatie maatschappelijk bezit.
Reputatie staat op de publieke agenda. Maar hoe gewerkt kan worden
aan de ‘stijl van het huis’, is lastig. In dit artikel staan drie vragen
centraal: wat is reputatiemanagement precies? Wat zijn de gangbare
visies binnen het vakgebied? En welke kansen zijn er voor de directeur
Communicatie? Reputatiemanagement is geen religie, maar vraagt
om een breed repertoire.
Twee dominante visies
op reputatiemanagement
De stijl van het huis
Over het vak
“Het circus draait op volle toeren.
De acts moeten steeds sneller,
met meer variatie en onder
grote druk worden opgevoerd.
Het publiek zit ongeduldig en
met torenhoge verwachtingen
in de zaal en wil ook nog mee
doen. In dit wervelende circus
is communicatie tegelijkertijd
directeur, artiest én orkest.”
Diederik Reitsma
Manager Corporate Communications bij
BMW Group Nederland
6Inzicht
Het is van groot belang om te investeren in de verdere
ontwikkeling van het vakgebied en wel via twee routes.
Aan de ene kant gaat het om verdieping: het vergroten
van de invloed op de het aanzien van de organisatie, in
woord en daad, aan de hand van best practices.
Aan de andere kant ontwikkelt reputatiemanagement
zich via verbreding, primair door een goede verankering
van het gedachtengoed in en rond de hele organisatie.
Alleen met mandaat van de top, op initiatie van
corporate communicatie en in structurele samenwerking
met functies als marketing, HR, finance en legal kan de
organisatie het beste van zichzelf laten zien. Immers:
geen topsport zonder breedtesport. Want als het goed
is, wordt uiteindelijk iedereen reputatiemanager.
Paradigma
Waardeconcept
Sleutelwoord
Dominante sturingsfactor
Drijfveren
Rol leider
Maatschappijbeeld
Managementparadigma
Veelgehoorde kritiek
Dominant perspectief
Culturele voedingsbodem
Perceptie
Alignment, reputatie als middel
Responsiviteit
Communicatie
Legitimatie, license to operate:
voorkomen of beperken reputatieschade,
vergroten voorkeur
Boegbeeld
Mediacratie
Gericht op controle; streven naar
consensus, gericht op consistentie en
continuïteit
Zelfreferentialiteit, isolatie, sectarisme,
“group think”, corporate autisme,
imagodenken
Inside-out; top-down
Shareholderoriëntatie ( ngelsaksisch model)
Prestatie
Stakeholder value, reputatie
als opbrengst
Wederkerigheid
Gedrag
Verbinding met de samenleving:
creëren gezamenlijke realiteit
Voorbeeld
Netwerksamenleving
Gericht op invloed; meningsverschil als
kracht; beïnvloeden van prestatie, gericht
op congruentie
Verwatering, identiteitsverlies, diffuus
beeld, onzichtbaarheid
Outside-in; bottom-up
Stakeholderoriëntatie (Rijnlands model)
Visies op reputatiemanagement
A
Reputatiemanagement
is geen religie,
maar vraagt om een
breed repertoire
7
Patiënten zijn uiteraard onze
belangrijkste stakeholders.
Oprechte interesse is leidend
in onze relatie met hen.
Dit doen omdat we ervan
overtuigd zijn dat goede zorg
alleen mogelijk is als we de
mens achter de zorgvraag
kennen.
Wij geloven heilig in ‘samen’.
Pensioenen zijn van funda-
menteel belang voor ons land.
Daarom zoeken we actief onze
rijke waaier stakeholders op
om gezamenlijk te werken aan
een waardevolle toekomst.
Vanuit co-creatie denken we
als coöperatieve pensioen-
uitvoeringsorganisatie
integraal na over het samen-
spel tussen pensioen, zorg,
wonen en werken.
Woningcorporaties hebben
een breed palet aan stake-
holders: van de politiek tot
bewoners en van gemeenten
tot zorginstellingen.We
werken gericht aan de
verbinding met het totale veld:
landelijk via Aedes en lokaal
vanuit de corporaties.
Collectief vastgestelde thema’s
en boodschappen zijn daarbij
het centrale vertrekpunt.
De overheid is in verandering,
horizontale relaties worden
steeds belangrijker.We werken
met een groot aantal partijen
aan maatschappelijke vraag-
stukken. De VNG richt zich op
goede relaties en afspraken
met vooral die stakeholders
die samen met gemeenten
lokaal en regionaal op zoek
zijn naar antwoorden.
Als coöperatie heeft
Rabobank een bijzondere
stakeholdergroep: de twee
miljoen klanten die lid zijn
van de bank. Zij hebben direct
invloed op de gang van zaken
bij de eigen lokale bank. Dat
maakt dat de lokale Rabobank
zich steeds weer medeverant-
woordelijk maakt voor de
sociaal-economische ont-
wikkeling van haar regio. Die
dynamiek maakt het kleurrijk.
Als er iets in beweging is
in de zorg, dan zijn het wel
de patiënten die kritischer
en mondiger zijn geworden.
Ze oriënteren zich uitgebreid
om een bewuste zorgkeuze
te kunnen maken en zijn
bereid om daarvoor te reizen.
Een scherp profiel en een
sterk merk worden dus steeds
belangrijker voor zieken-
huizen.
Met het wereldwijd voor
onze klanten, de pensioen-
fondsen, belegde vermogen
van € 167 miljard voelen wij
natuurlijk ook de naschokken
van de financiële crisis. Er vindt
verder een stevige politieke
discussie plaats over vernieuwing
van het pensioenstelsel, waarbij
ook Europese wet- en regelgeving
een rol speelt. Het feit dat mensen
steeds ouder worden, heeft
tevens grote impact op ons werk.
De veranderende rol van
gemeenten heeft grote impact
op ons werk. De scheiding
van wonen en zorg vanuit de
nieuwe Zorgwet is daar een
goed voorbeeld van. Ook de
vergrijzing en de noodzaak
om wonen betaalbaar te
houden voor mensen met
lage inkomens stelt ons
voor stevige uitdagingen.
De rol van gemeenten
verandert fundamenteel door
de zogenaamde participatie-
samenleving in relatie met
de decentralisatie van diverse
rijkstaken naar gemeenten.
Dit zorgt voor andere
verhoudingen tussen de
verschillende overheden maar
vooral tussen gemeenten
en haar inwoners.
Dat we als ziekenhuis de blik
veel meer naar buiten zijn
gaan richten. Onze reputatie
staat stevig op de strate-
gische agenda en we geven
er gezamenlijk invulling aan.
Dat is een compliment voor
de hele organisatie. Men ziet
in dat elke schakel bijdraagt
aan de reputatie van het
ziekenhuis.
Dat we een serieuze speler
zijn in het maatschappelijke-
en politieke debat over
pensioenen. Door op een
passende manier ons verhaal
en ons vakmanschap uit te
dragen.Vanuit actief media-
beleid, maar ook online via
onze nieuwe site. Daarnaast
hebben we mooie stappen
gezet in de interactie en dia-
loog met onze medewerkers.
We hebben vanuit de
communicatiefunctie het
belang van reputatie op de
strategische agenda van
bestuurders weten te krijgen.
Dit heeft uiteindelijk geleid
tot een collectieve reputatie-
aanpak, waarbij het gelukt
is om sectorbreed samen
te werken in een sector die
bekend staat om haar
versnippering.
Dat het in korte tijd gelukt is
om verbinding te maken met
circa 1.700 communicatie-
professionals bij onze achter-
ban.Verder hebben we de
eerste slagen gemaakt om
het merk ‘de gemeente’
collectief neer te zetten.
We willen een zelfbewuste
overheidslaag zijn en dat
vraagt om de juiste associa-
ties en actief merkenbeleid.
We kunnen altijd verzeild
raken in een crisissituatie.
Dan moeten we adequaat,
transparant en doortastend
handelen.Tegelijkertijd ligt
er het vraagstuk hoe we het
abstracte begrip ‘kwaliteit
van zorg’ relevant en vooral
aantrekkelijk kunnen maken
voor patiënten.
Het vertrouwen in de financiële
sector, en dus ook in pensioen-
organisaties, staat nog steeds
stevig onder druk. Het is de
vraag hoe we ons op een
geloofwaardige en relevante
manier kunnen positioneren.
Waarbij we waarmaken wat
we uitstralen en we open en
eerlijk met onze stakeholders
communiceren.
We moeten laten zien dat
we structureel bijdragen aan
het welzijn van Nederland.
Dat we zorgen voor goede
huisvesting voor ruim 5 mil-
joen mensen. De incidenten
zijn niet de norm.Vanuit
zelfregulering en een moreel
kompas werken we aan
continuïteit in onze kerntaak
en aan vertrouwensherstel.
De drie decentralisaties staan
in het brandpunt van de belang-
stelling en vragen om gedegen
invoering en heldere uitleg.
Op 1 januari ‘staat’ het nieuwe
systeem, maar feitelijk start
dan pas de nieuwe werkwijze
voor de betrokken partijen en
komen er zeker verbeterpunten
naar voren.Verwachtings-
management is dus belangrijk.
Ik vind het ongelofelijk knap
hoe de HEMA zichzelf blijft.
Hun producten voorzien
echt in een behoefte en hun
reclame is origineel en voegt
waarde toe. In de VPRO-
documentaire ‘Het geheim
van de HEMA’ maakten
ze van hun kwetsbaarheid
hun kracht. Daar is lef
voor nodig.
Ik heb veel respect voor de
Nationale Politie. En dat niet
alleen omdat ik er ruim 12 jaar
als hoofd communicatie werkte.
Ondanks een immense reorga-
nisatie slagen ze er in om de
‘winkel tijdens de verbouwing’
op een voortreffelijke manier
draaiende te houden. De burger
heeft er geen last van en dat
vind ik een knappe prestatie.
Bij Warchild zijn missie,
branding, gedrag én prestaties
geheel in balans.Vanuit mijn
verleden weet ik dat NS
heel serieus werkt aan haar
reputatie. Ze hebben door
omstandigheden veel aan hun
fiets hangen. Dat zorgt voor
grote uitdagingen. In die zin
is NS goed vergelijkbaar met
de corporatiesector.
Shell bouwt uiterst professio-
neel aan haar reputatie. Ze
liggen als marktleider onder
het vergrootglas en ze slagen
er in om consistent en open
te werken aan de dialoog met
stakeholders over gevoelige
kwesties.Via tal van kanalen
geven ze het grote publiek
heel grondig uitleg over
hun activiteiten.
Enerzijds de technologische
ontwikkelingen die het
bankieren versneld doen
virtualiseren, en anderzijds
het afnemende vertrouwen in
de financiële sector op veel
plaatsen in de wereld.
Wij hebben keihard
gewerkt aan een vernieuwde
positionering van de
Rabobank, uitgaande van
de purpose van de bank.
Wij ervaarden bij klanten
en medewerkers enorm veel
energie. Logisch, want het
verhaal van de Rabobank
is en blijft ijzersterk.
Binnenkort meer.
Alignment en verankering
vanwege de enorme breedte
van het werkveld. Het raakt
zo veel aspecten van onze
brede coöperatieve
organisatie.
De Kinderombudsman
vind ik een inspirerend
voorbeeld. Ze werken
pro-actief en ze komen
uitermate helder en volstrekt
geloofwaardig op voor de
rechten van alle kinderen
en jongeren in Nederland.
Esther is Hoofd Communicatie
bij het Westfriesgasthuis
Wout is Directeur Corporate
Communicatie bij PGGM
Annemarie is Manager
Communicatie & Klantenservice
bij Portaal en is betrokken bij het
sectorbrede reputatieprogramma
‘Woningcorporaties Nederland’
Vera is Directeur Communicatie
bij de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten
Joep is Manager Communicatie
en Corporate Affairs bij Rabobank
5 sectoren, 5 vragen, 5 klanten
8
9
Wat zijn voor
jullie organisatie
de grootste
uitdagingen op
het gebied van
reputatie?
Hoe geeft jouw
organisatie
kleur aan de
relatie met
stakeholders?
Welke
maatschappelijke
ontwikkeling
heeft de grootste
betekenis voor
jouw sector?
Op welke prestatie
van het afgelopen
jaar ben je het
meest trots?
Esther Muusse Wout Dekker Annemarie Wienese Vera de Witte
Joep Mourits
Wat is voor jou
een organisatie
die uitstekend
met haar reputatie
omgaat?
De mondzorg in Nederland bevindt zich in een achtbaan. De
afgelopen jaren kampte de sector met een aantal vervelende
issues, die de aandacht voor de goede kwaliteit hebben verlegd
naar eindeloze discussies over bijvoorbeeld tarieven. Tandartsen
hebben de laatste jaren sterk te lijden gehad onder bijvoorbeeld
de berichtgeving rond het experiment met vrije tarieven, praktijk-
sluitingen door de inspectie en berichtgeving van enkele zorg-
verzekeraars dat tandartsen het niet zo nauw zouden nemen
met hun declaratiegedrag.
Jan Willem Vaartjes snapt de focus van de media op een rel
of slecht nieuws, maar heeft zich tegelijkertijd groen en geel
geërgerd aan de vaak gekleurde en eenzijdige berichtgeving.
“Voor een tandarts die zich niet aan de wet of regels houdt, hebben
we geen enkel begrip. Maar neem de berichtgeving over de vrije
tarieven. Tandartsen werden neergezet als graaiers die de tarieven
enorm zouden hebben verhoogd. Maar niets is minder waar.
Onaankelijk onderzoek heeft later aangetoond dat tandartsen de
tarieven nauwelijks hebben verhoogd. Maar toen was het kwaad
al geschied: het verkeerde beeld over ons als beroepsgroep wordt
ons nog steeds, bijvoorbeeld door de politiek, nagedragen.”
Tekort aan tandartsen
Het ‘gedoe’ over de tarieven duurt twee jaar na het beëindigen
van het experiment met de vrije tarieven nog steeds voort, maar
leidt de aandacht af van een veel bredere discussie over een goede
en vitale toekomst van de mondzorg in Nederland. Denk aan
issues als de vrije artsenkeuze, taakherschikking (mag de mond-
hygiënist zelfstandig uw kiezen vullen in de toekomst?) en het grote
tekort aan tandartsen in de nabije toekomst. Zo’n 40 procent van
de tandartsen gaat binnen 10 jaar met pensioen. De uitstroom van
de universiteiten wordt gedomineerd door vrouwelijke studenten,
die vaker in deeltijd het vak gaan uitoefenen. Dit betekent dat
er binnen tien jaar een tekort aan bevoegde en goed opgeleide
tandartsen is. Ook met het oog op de vergrijzing van de Neder-
landse bevolking. Ouderen hebben immers vaker en langer mond-
zorg nodig. De ANT heeft hierover een brandbrief geschreven
aan de minister. “Nederland mag niet aankelijk zijn van tand-
artsopleidingen in het buitenland en dat is nu wel het geval. Er
moeten meer tandartsen worden opgeleid om goede en toeganke-
lijke tandheelkundige zorg voor patiënten te waarborgen.”
Boegbeeld
Het zijn deze momenten dat de ANT als belangenbehartiger
z’n tanden laat zien en vanuit de beroepsgroep een vuist maakt
voor een betere en sterkere positie voor tandartsen. In de
publiciteit of aan de onderhandelingstafel bij VWS, de NZa, zorg-
verzekeraars en de politiek. De voorzitter van de ANT wordt als
herkenbaar boegbeeld ingezet, die de meest relevante en urgente
thema’s vanuit de beroepsgroep agendeert en duidelijke stand-
punten inneemt. De ANT werkt daarbij met herkenbare thema’s
zoals de ‘kwaliteit van de mondzorg’ en ‘de tandarts als regisseur’.
Daarnaast blijft een gezond ondernemingsklimaat voor tand-
artsen een belangrijk speerpunt. Vaartjes: “Dat betekent bijvoor-
beeld eerlijke tarieven om te kunnen blijven investeren in
verbetering van de kwaliteit van mondzorg en geen overbodige
regelgeving en bureaucratie. Dit vertalen we in een eigen
herkenbaar geluid, voor en door tandartsen met als belangrijke
boodschap: ‘De kwaliteit van de mondzorg in Nederland is
van wereldtop en dat moet behouden blijven’.”
11
Interview: Jan Willem Vaartjes - tandarts en voorzitter ANT
10
Er is nog steeds een grote kloof tussen de waardering van patiënten voor hun
tandarts en het oordeel van Nederlanders over tandartsen. Waar de eigen tandarts
vrijwel zonder uitzondering een goede beoordeling krijgt, is de reputatie van de
beroepsgroep als geheel de afgelopen jaren flink geërodeerd. De Associatie
Nederlandse Tandartsen (ANT) heeft de handschoen opgepakt om de negatieve
beeldvorming om te buigen. “De mondzorg in Nederland is wereldtop en dat moet
behouden blijven”, stelt Jan Willem Vaartjes, voorzitter van de ANT strijdbaar.
De Reputatiegroep
ondersteunt de ANT
met een een proactief
profileringsprogramma
en issuesmanagement
Associatie
Nederlandse
Tandartsen kiest
de aanval
‘De mondzorg in
Nederland is wereldtop’
Steeds meer bestuurders en directeuren
Communicatie zien dat de reputatie van
hun organisatie de mate van succes bepaalt
op de commerciële markt, op de arbeids-
markt en zelfs op de financiële markt.
Een stevige reputatie zorgt voor steun en
vertrouwen vanuit de samenleving. Aspecten
die tegenwoordig onontbeerlijk zijn vanuit
het oogpunt van de license to operate.
Reputatieversterking is echter geen sinecure
en niet eendimensionaal. Succes ontstaat
alleen als strategisch, tactisch en operatio-
neel zaken in lijn met elkaar zijn gebracht.
Er is samenhang nodig in de dingen die je als
organisatie doet en zegt. Zonder structuur
is dit bijzonder complex. Professioneel
reputatiemanagement draait daarom om
overzicht en om de kunst van de eenvoud.
De professionaliseringsladder van de Reputatie-
groep biedt dit overzicht. Het geeft op een
eenvoudige manier schematisch weer hoe
organisaties effectief en efficiënt aan hun
reputatie kunnen bouwen. Het toont de
stappen die nodig zijn om gestructureerd
te werken aan de gewenste impact in de
beeldvorming en aan de verbinding met
stakeholders.
12Over het vak
“Deze tijd vraagt om nieuwe
business modellen, innovaties
en partnerships. We staan
voor een grote transitie waarin
in- en externe stakeholders
een belangrijke rol spelen.
We betrekken hen door met
elkaar in gesprek te gaan en
goed naar elkaar te luisteren.”
Ingrid Pouw
Directeur Corporate Affairs bij Essent
Professionaliseringsladder voor effectief reputatiemanagement
De weg naar de top
- starten activiteitenprogramma’s
- zichtbare initiatieven
- speerpunten met impact op de kaart zetten
Analyse & structuur
- ontwikkelen coherent systeem
- voor beeldvorming & stakeholderdialoog
- vanuit primaire bedrijfsprocessen
- samenwerking tussen disciplines
- brug naar gedrag en processen
- gezamenlijk paradigma
- expressie geven aan positionering
- thematisch communiceren
- verbinden met HR, strategie en leiderschap
- merk & positionering
- strategische prioriteiten
- profileringsthema’s
Samenwerken & cultuur
Alignment & impact
Met betrokkenheid van het top-
management en alle communicatie-
disciplines de basis leggen voor
reputatiemanagement door
middel van onderzoek,
analyse, borging in de
organisatie en heldere
inhoudelijke vertrek-
punten (onder
meer merk,
positionering
en prioritering)
Ontwikkelen en integreren van beleid, communicatie
en gedrag. Het communicatief maken van de
gehele organisatie en het zichtbaar maken
van de identiteit van de organisatie
Met alle relevante disciplines sturen op verbinding met interne
en externe stakeholders en actief werken aan de gewenste
beeldvorming met zichtbare en relevante activiteiten,
leiderschap en initiatieven
- stakeholderonderzoek
- reputatieonderzoek
- dashboard & monitoring
- reputatieboard
- urgentie bij bestuur
- marsroute & mandatering
> Meerdere
disciplines
> Regie en mandaat
7. Profileren > Impact
6. Verbinden > Alignment
5. Orkestreren
4. Communiceren > Het verhaal
3. Positioneren > Heldere keuzen
2. Organiseren
1. Meten > Know before you go
tijd impact
Strategische accenten
De professionaliserings-
ladder kent zeven treden
die in drie blokken zijn
onderverdeeld. Deze blokken
weerspiegelen strategische
accenten in het structureren
van de reputatie-aanpak.
13
Wat is op dit moment de belangrijkste stip aan
de horizon voor ABN AMRO?
Dat is absoluut het herstel van vertrouwen bij onze
stakeholders. Door hen te laten ervaren dat we echt een
andere bank zijn geworden. En we zijn ons intern aan het
voorbereiden op een eventuele beursgang. Dat is een
logische stap, maar geen doel op zich. Eind dit jaar
verwachten we daarover van minister Dijsselbloem een
beslissing. Een eventuele beursgang zal op z’n vroegst in
het tweede kwartaal 2015 plaatsvinden. We zijn nu al druk
met de voorbereidingen en het is zaak dat we tegen die
tijd een duidelijk verhaal voor alle stakeholders hebben.
Dat betekent onder meer dat de financiën en de strategie
strak op orde moeten zijn. ABN AMRO is een voorname-
lijk Nederlandse bank met een gematigd risicoprofiel.
Ons doel is om volledig vanuit het belang van onze
klanten te denken en handelen. Daar hebben we al grote
stappen in gezet. ABN AMRO is absoluut op de goede
weg en we werken keihard aan een hele goede,
deskundige en stabiele bank.
Wat merkt de klant daar van?
Best veel. Onze dienstverlening is in de basis op orde. Dat
blijkt uit individuele klanttevredenheidscijfers. Tegelijker-
tijd merken we dat de beeldvorming rond banken nog
steeds erg negatief is en achterblijft bij de realiteit. Het
dilemma is dat de klant in de een-op-een relatie met de
bank best tevreden is. Vanuit de maatschappij en politiek
zitten de banken echter nog steeds op het straankje.
Hoe verklaar jij dat de reputatie van banken slechts
marginaal is verbeterd, terwijl jullie er beter voorstaan
dan de beeldvorming doet vermoeden?
In het debat over banken wordt de feitelijke informatie
nog steeds overheerst door emotie. We merken dat er
een beperkte bereidheid is om naar ons te luisteren en
dat reacties op issues extreem heftig zijn. Achteraf gezien
hadden we als sector veel eerder ‘sorry’ moeten zeggen
voor de zaken die zijn misgegaan rondom de crisis. Dat
had wellicht bijgedragen aan het zetten van een streep
onder het verleden en weer genormaliseerd vooruitkijken.
We moeten accepteren dat het herstel van vertrouwen
een kwestie van een lange adem is.
Hoe kun je daar als afdeling Pers & Public Affairs
aan bijdragen?
We willen bovenal een transparante bank zijn en
behandelen persverzoeken met een open vizier vanuit het
motto ‘ja, tenzij’. Dat betekent dat we in principe op alle
vragen van media antwoord geven. Behalve als het zaken
zijn die de vertrouwelijkheidsrelatie bank-klant schaden
of als er sprake is van grote vooringenomenheid. Verder
werken we hard aan de beeldvorming van ABN AMRO.
Daar is echter geen tovertruc voor. Het helpt bijvoorbeeld
Interview: Hans van Zon - ABN AMRO
14
Vertrouwensherstel kwestie van lange adem
Bank met open vizier
We hadden als sector
veel eerder 'sorry'
moeten zeggen
niet om onze successen van de daken te schreeuwen.
Het gaat nu vooral om eerlijkheid, zeker als het gaat
om de lastige dossiers. Over de dingen die op orde zijn
gebracht, maar ook over de zaken die we nog aan het
verbeteren zijn. Want in een organisatie met zo’n zeven
miljoen klanten worden ook fouten gemaakt. De kracht
zit hem daarbij in de openheid. Ik zeg regelmatig:
“Laten we het eens met de waarheid proberen”.
Verder zijn we de afgelopen twee jaar veel meer uit onze
schulp gekropen en tonen we meer zelewustzijn. Dat
gaat ook over lef, bijvoorbeeld door stevig te ageren tegen
onwaarheden in de media, maar ook door te weten wat
er leeft en het bankbelang af en toe eens opzij te zetten.
15
De Reputatiegroep heeft de afgelopen
jaren diverse opdrachten voor de
afdeling Communications &
Sustainability van ABN AMRO
uitgevoerd. Het initiatief voor de
kernboodschappenwaaier (zie kader)
werd genomen door het team van
Pers & Public Affairs. Hans van Zon
is hoofd van dit team en vertelt in
dit interview over de belangrijkste
uitdagingen van ABN AMRO op het
gebied van reputatie en publiciteit.
ABN AMRO streeft naar een betrouwbare reputatie.
De kwaliteit van de producten en dienstverlening is
daarbij vanzelfsprekend het belangrijkst. De ruim
22.000 medewerkers spelen ook een cruciale rol.
Zij zijn immers de ambassadeurs van de bank.
Daarom is het van belang om te werken met heldere
en eenduidige boodschappen. Zeker als het gaat
over actuele onderwerpen die er binnen en met
name buiten de bank toe doen.
ABN AMRO heeft daarom samen met de Reputatie-
groep een kernboodschappenwaaier ontwikkeld
waarin de belangrijkste boodschappen van de bank
staan. Duidelijke taal was daarbij het uitgangspunt.
Bij de ontwikkeling van de boodschappen is er
vanuit drie perspectieven naar ABN AMRO
gekeken: de maatschappij, de klant en de medewer-
kers.
Het geheel is geclusterd in vijf overzichtelijke hoofd-
stukken. Bij elke kernboodschap staan concrete
voorbeelden en feiten en cijfers ter onderbouwing.
Het praktische hulpmiddel is bedoeld voor intern
gebruik. Medewerkers van ABN AMRO kunnen uit
de waaier putten op het moment dat ze kort en
kernachtig over de organisatie willen vertellen.
Er wordt nog gekeken naar een speciale app om
de informatie ook digitaal te kunnen beheren
en ontsluiten.
Kernboodschappenwaaier
Wat is onze
reputatie bij onze
stakeholders ?
Hoe kunnen
we onze reputatie
verbeteren ?
Op welke
thema’s moeten
wij sturen in onze
communicatie ?
Hoe effectief
zijn onze
inspanningen ?
Hoe moeten
we ons
merkportfolio
inrichten ?
Fase 3
Meet de reputatie
Fase 4
Van data naar
inzichten
Fase 5
Van inzichten naar
strategie en interventies
Fase 1
Bepaal de strategische
vertrekpunten
Fase 2
Bouw het
reputatiedashboard
Richting VerantwoordingInzicht
• Wat zijn de strategische prioriteiten ?
• Wat is de ambitie van de organisatie ?
• Wie zijn je stakeholders ?
• Wie zijn je benchmarks ?
Deskresearch
- Publieke reputatierankings
- Media-analyse: online & offline
- Analistenrapporten,
trendrapporten, etc
• Stel je presentatie-indicatoren vast op
basis van de ondernemingsprioriteiten
• Bepaal de norm en de ambities:
wanneer doe je het goed en wanneer
ben je succesvol ?
• Analyseren
• Interpreteren
• Rapporteren
• Inzicht in de effectiviteit van
communicatieprogramma’s en
interventies (intern en extern)
• Accountability voor de communicatie-
afdeling: wat draagt de afdeling bij
aan de organisatiestrategie ?
• Inzicht in huidige verwachtingen,
percepties en steun van stakeholders
voor de organisatie en haar activiteiten
• Inzicht in (latente) issues en de impact
van issues op reputatie
• Sturingsinformatie voor de
organisatiestrategie
• Sturingsinformatie voor de
communicatiestrategie
• Sturingsinformatie voor
merkportfoliovraagstukken
Gebruik een combinatie van methoden:
Kwantitatief onderzoek
- Online vragenlijst
- Hard copy vragenlijst
- Vragenlijst via telefoon
Kwalitatief onderzoek
- Diepte-interviews
- Groepsdiscussies
Koninklijke route
Vraagstukken
Wat levert het op
Onderzoek in perspectief: de weg naar resultaat
16
Adviezen
Bedenk goed wat je wil weten
en meet wat je moet meten
Hanteer een multi-stakeholder-
perspectief
Neem altijd benchmarks mee
voor vergelijking
Doe geen eenmalig onderzoek
Zorg voor interne borging
5
• Meet, evalueer en stel bij
De Reputatiegroep voert regelmatig reputatieonderzoek uit voor organisaties in zowel
de publieke als de private sector, voor grote en kleine spelers, op zowel kwalitatieve als
kwantitatieve grondslag. Bijvoorbeeld voor Agis, ABN AMRO MeesPierson, Boehringer
Ingelheim, gemeente Schouwen-Duiveland, Jumbo, Mediq, Nationale Politie en SHV Energy.
17
19
18Inspiratie: een motiverend communicatiekompas
De zin van de zaak
Veel organisaties worstelen met hun zoektocht naar
de perfecte Why. Ze blijven rondzwemmen in hun
eigen vissenkom. Het resultaat is navenant: het blijft
beperkt tot algemene begrippen als vertrouwd,
innovatief, ondernemend en respect. Vaak lopen de
Why, de How en kernwaarden volledig door elkaar.
Het probleem is dat er teveel aan verhaal is. De Why
blijft dan onvindbaar. Voor een heldere Why moet je
tot de absolute kern komen en het verhaal overstijgen.
Liefst met slechts een paar kernwoorden, die direct
de communicatiekracht duidelijk maken.
De zoektocht naar de ‘purpose’ begint dan ook met
antwoorden op essentiële vragen als: Waartoe zijn we
op aarde, wat is ons bestaansrecht, wat verbindt ons?
Het vertrekpunt van waaruit succesvolle organisaties
opereren staat centraal in de Why uit de Golden
Circle van Simon Sinek, oftewel de zin van de zaak.
De Why beantwoordt de vraag welke relevante,
positieve bijdrage je aan de samenleving kunt leveren.
Of om met Simon Sinek te spreken: ‘People don’t buy
what you do. They buy why you do it.’
Van binnen naar buiten
De Why heeft als strategisch instrument ongekende
kracht. Het is communicatie, identiteit en reputatie
in één. Wie denkt met een snelle campagne de mede-
werkers en klanten te inspireren komt bedrogen uit.
Zo werkt het helaas niet. Het vraagt een lange adem
om met een krachtig verhaal te bouwen: van binnen
naar buiten. Daar ligt de echte uitdaging, want om de
Why waar te maken moeten organisaties zich (durven
te) vernieuwen. Dat voelt een beetje als het springen
in het diepe en vraagt moed. Moed om te vertrouwen
op de Why als inspirator en kompas.
Organisaties ontlenen hun
relevantie al lang niet meer aan
hun functie voor klanten. Steeds
vaker staat de toegevoegde
waarde voor de samenleving als
geheel centraal. Stakeholders
belonen organisaties die bewijzen
dat zij maatschappelijke betekenis
hebben. Veel organisaties zijn
daarom op zoek naar hun ‘Why’,
als inspirerend en motiverend
communicatiekompas. Dat blijkt
in de praktijk niet altijd een
makkelijke opgave.
Kernmerken van een onderscheidende Why:
- Inspirerend en een (communicatie)kompas
- Geeft onderscheidend vermogen en creëert goodwill
- Verbindt het corporate DNA met de betekenis van het merk
- Helder, absolute kern, heeft communicatiekracht
- Sluit aan bij diepere menselijke verlangens en emoties
- Vergt lef en een proces om het te verankeren intern
Ter inspiratie hebben we een
aantal (internationale) voorbeelden
op een rij gezet:
• Starbucks: ‘To inspire and nurture the
human spirit – one person, one cup and one
neighbourhood at a time.’ Starbucks wil ‘the
third place’ zijn tussen thuis en werk.
• NIKE: ‘To experience competition, winning and
crushing competitors’. Dit gaat veel verder dan
alleen schoenen en sportkleding verkopen.
Het is een filosofie.
• Ikea: ‘Design your own life.’ Het woon-
warenhuis wil ontwerp democratiseren.
• Disney: ‘Bringing happiness to millions.’
Make people happy.’
• Vodafone: ‘Power to you.’ We zijn gedreven
om onze klanten te 'empoweren'; hen in staat
te stellen het meeste uit hun leven te halen.
• Nationale Politie: De politie is er altijd:
Voor een veiliger samenleving.
De Reputatiegroep helpt
organisaties bij identiteits-
en positionerings-
vraagstukken waaronder
het formuleren van de
Why als inspirerend
communicatiekompas
Waarom heeft Jumbo haar reputatie onderzocht?
“Wij zijn in korte tijd van een regionale supermarktketen
uitgegroeid tot de één na grootste supermarktketen in
Nederland. Dat betekent automatisch dat stakeholders
steeds meer van ons verwachten. En wel direct. Zo wordt
het een nog grotere uitdaging voor de organisatie om te
zorgen dat echt alle medewerkers Jumbo’s belofte naar
de markt blijven waarmaken. Met groei nemen ook de
risico’s en de kans op issues significant toe. Jumbo heeft
immers te maken met steeds meer stakeholders: van pers
tot politiek en van gemeenten tot belangengroepen en
vakbonden. We hebben het onderzoek laten doen, om
nog beter te weten wat hen drijft. Sommige organisaties
werken inside-out, Jumbo denkt vooral vanuit de klant:
outside-in. Wij halen graag de buitenwereld binnen.”
Hoe stuurt Jumbo op haar reputatie?
“In deze steeds transparanter wordende samenleving
neemt het belang van een duidelijk, gemotiveerd en con-
gruent verhaal alleen maar toe. De komst van internet en
social media heeft de spelregels radicaal veranderd. Zo kijkt
de klant van vandaag nog breder dan alleen naar merk of
het product. Waar het bedrijf voor staat en waar het voor
gaat, moeten in lijn zijn. Ook met de bewijslast, het gedrag.
Jumbo slaagt hier vooralsnog goed in. Maar de komende
jaren groeien we verder. Jumbo is niet meer een super-
markt uit het zuiden des lands, maar een van de grootste
bedrijven van Nederland met een brede maatschappelijke
verantwoordelijkheid. Dat schept nieuwe verplichtingen.”
Wat ziet Jumbo als belangrijkste uitdaging op
reputatiegebied?
Twee zaken: het meenemen van de medewerkers en stake-
holderdialoog. Reputatie is onlosmakelijk verbonden met
de waardering van de klant in de winkel. Zeker bij retail-
bedrijven is die correlatie duidelijk en snel zichtbaar. De
rol van onze medewerkers is daarbij essentieel. Zij zijn
de ambassadeurs van ons bedrijf. Zij worden in de winkel
ook geconfronteerd met maatschappelijke issues en
moeten daarover met de klant het gesprek aan kunnen
gaan. Dat faciliteren wij zo veel mogelijk. Open deur
maar: intern is extern; en andersom.
Onze formule is gebaseerd op het inspelen op wat de
klant wil. Niet voor niets vormde uitgebreid klantonder-
zoek de basis voor onze unieke formule van grootste
assortiment, beste service en laagste prijzen, vastgelegd
in onze garanties: de 7 Zekerheden. Logisch dat ook voor
het managen van onze reputatie gedegen onderzoek de
basis vormt. Reputatiemanagement begint met luisteren.
En tegenwoordig luisteren we niet alleen naar de klant,
maar zijn we in gesprek met een zeer breed palet aan stake-
holders. De stakeholderdialoog kun je pas echt vormgeven,
als je de drijfveren en verwachtingen van je belanghebben-
den kent. Pas dan kan je het gesprek samen goed aan-
gaan. We merkten ook veel bereidheid van stakeholders
om mee te praten en denken over Jumbo’s positie.”
Waarom heeft Jumbo voor een eigen selectie van
stakeholders gekozen?
Wij zijn geen eenheidsworst. Juist wat ons anders maakt
dan anderen is belangrijk. Jumbo is een echt familiebedrijf
met een unieke formule, een eigenzinnige aanpak en
ondernemende mentaliteit, dat kenmerkt ons. Dat maakt
ons onderscheidend en dat willen wij ook vasthouden.
Natuurlijk is benchmarking hierbij wel belangrijk en
dat doen wij ook. Maar wel met maatwerk, want veel
algemene rankings zijn zinloos. Lijstjes zijn om foto’s in
te doen. Daarom hebben we bij Jumbo gekozen voor een
afgewogen combinatie van kwalitatief en kwantitatief
onderzoek en een zeer zorgvuldige selectie van specifieke
stakeholders. Je kunt een winkelbedrijf niet vergelijken
met een bank of een energiemaatschappij.”
Wat zijn volgens Jumbo de succesfactoren van goed
reputatieonderzoek?
Zorg er ten eerste voor dat alle relevante stakeholder-
groepen vertegenwoordigd zijn in het onderzoek én
benader binnen die stakeholdergroepen de juiste
persoon. Ten tweede: pas meerdere methoden toe,
zoals kwantitatief en kwalitatief onderzoek en online
en offline monitoring. Dit geeft de nodige diepgang en
informatie waar je conclusies uit kunt trekken. En ten
derde: ga niet uit van een standaardaanpak, maar vul het
onderzoek op maat in voor je eigen organisatie. Alleen
dan levert het handvatten voor gewenst en gewaardeerd
gedrag en voor de juiste benadering van stakeholders.
Ten vierde: vergeet de interne organisatie niet mee te
nemen bij de opzet. Zij weet wat er speelt, intern en
extern. Zo garandeer je dat de reputatiekansen- en risico’s
die om de hoek staan nu al in kaart worden gebracht.”
Wat zijn jullie vervolgstappen?
“Dit onderzoek is een momentopname. Goed om te doen
en zeer waardevol in het licht van de aanscherping van
onze visie en activiteiten. Maar de meerwaarde komt
echt als de tijd verstrijkt en er meer meetmomenten
komen. Pas dan zie je resultaten van de genoemde bij-
sturing. Door de tijd heen neemt de toegevoegde waarde
van reputatieonderzoek alleen maar toe. Reputatie vraagt
om een lange-termijninvestering. Het onderzoek is voor
ons een belangrijke toetssteen.”
21
Interview: Frank Haagsman - Jumbo
20
Jumbo wordt hoog
gewaardeerd door klanten,
wat tot uitdrukking komt in
awards als ‘beste winkelketen’
en ‘klantvriendelijkste bedrijf’.
Het Brabantse familiebedrijf
wilde meer inzicht in de
drijfveren en verwachtingen
van al haar stakeholders om
haar positie te bestendigen
en verder uit te bouwen.
Afgelopen jaar heeft Jumbo
in samenwerking met de
Reputatiegroep een reputatie-
onderzoek opgezet en
uitgevoerd. Frank Haagsman,
manager corporate
communicatie & klanten-
service, is initiator en
opdrachtgever vanuit Jumbo.
Reputatiemanagement
begint met luisteren
De Reputatiegroep heeft de afgelopen jaren tal van
organisaties geholpen bij de herinrichting van de commu-
nicatiefunctie met als doel deze optimaal te positioneren
en in haar kracht te zetten. Kernbegrip is daarbij steevast
‘focus’ en de beweging ‘van service naar impact’. Vanuit
onze praktijkervaring, aangevuld met resultaten uit
(eigen) onderzoek hebben wij vijf lessen geformuleerd
die helpen bij de bouw van een excellente afdeling com-
municatie. Centrale uitdaging daarbij is het doorbreken
van dé ultieme valkuil van menig afdeling communicatie:
de ‘commodity trap’ waar afdelingen in vast lopen wan-
neer ze zich teveel laten leiden door ‘de waan van de dag’.
Een excellente afdeling communicatie bewijst haar meer-
waarde door invloed en impact en weet het verschil te
maken voor het succes van de organisatie en haar
bestuurders.
Les 1: van hobbyisme naar relevantie
Sterke afdelingen communicatie hebben een strategische
oriëntatie en zijn perfect aangesloten op de agenda van
de top. Ze hebben kennis van en affiniteit met het beleid
c.q. de business en worden gezien als een volwaardige
gesprekspartner. Dergelijke afdelingen meten het effect
van hun inspanningen en laten met een dashboard zien
dat hun activiteiten aantoonbaar bijdragen aan het suc-
ces van de organisatie. Daardoor is er geen enkele discus-
sie over hun meerwaarde en relevantie.
Communicatieprofessionals hebben soms de neiging om
te willen overtuigen met “antwoorden op niet gestelde
vragen”. Bij de excellente afdeling communicatie zijn niet
de eigen professionele stokpaardjes het vertrekpunt
(hobbyisme), maar de uitdagingen van de organisatie
en de bestuurlijke prioriteiten.
Les 2: kiezen of voor de kiezen krijgen
Optimaal presteren begint met het maken van de juiste
keuzes. Wat zijn cruciale opgaven voor communicatie in
deze sector en deze organisatie, welke disciplines en
kerntaken zijn daarvoor nodig en hoe kan dit het beste
worden ingericht? In de praktijk zien wij dat best in class
afdelingen zich focussen op een beperkt aantal strategisch
gekozen kerntaken waarin ze dan ook daadwerkelijk
excelleren. Less is more is daarbij het devies: dit zorgt
voor duidelijkheid over de rol en verantwoordelijkheid en
dus voor een sterkere positie in de organisatie. Het helpt
om de missie van de afdeling scherp te formuleren, in de
taal van de organisatie. Vervolgens is het zaak om met de
inrichting van de afdeling van teams de kerntaken in één
oogopslag helder te maken. Niet zelden betekent dat een
reductie herschikking én meer eigentijdse naamgeving
van historisch gegroeide teams.
Les 3: van reageren naar regisseren
Succesvolle afdelingen werken op een geïntegreerde
manier en vanuit een helder strategisch kader. Het inhou-
delijke fundament onder de activiteiten vormt een goed
uitgewerkte boodschapstrategie, bestaande met een
glasheldere positionering, zorgvuldig gekozen thema’s
en scherpe kernboodschappen. Dit maakt het mogelijk
om de beweging te maken ‘van reageren naar regisseren’.
De afdeling opereert proactief, systematisch en met
een langetermijnperspectief. Op cruciale dossiers wordt
cross-disciplinair samengewerkt.
Inspiratie: communicatie als strategische discipline
22
Praktijkvoorbeeld
Nederlandse Rode Kruis
Het Nederlandse Rode Kruis bevindt zich
in een veranderingsproces waarbij wordt
gekeken naar kerntaken, positionering en
organisatiestructuur. De Reputatiegroep
is onder andere gevraagd een advies te
ontwikkelen voor de herinrichting van de
communicatiefunctie. Deze was eerder
verdeeld over drie separate afdelingen:
corporate-, marketing- en verenigings-
communicatie. Er was behoefte aan meer
samenhang, regie en effectiviteit. Samen
met interne betrokkenen vanuit de directie
en de communicatiefunctie is een nieuw
ontwerp ontwikkeld. Het resultaat is één
integraal opererende afdeling, waarbij
bijvoorbeeld specialisten op het gebied van
woordvoering, online communicatie en
sociale media bij elkaar zijn gebracht.
23
Vijf lessen voor een
excellente afdeling
communicatie
De discussie over ‘de organisatie van de communicatie’ is levendiger dan ooit
tevoren. In tal van organisaties spelen vragen over de kerntaken, meerwaarde,
omvang en inrichting van communicatie. Onder druk van de economische crisis zijn
reorganisaties van afdelingen aan de orde van de dag. Dat gaat vaak gepaard met
een reductie van het aantal medewerkers. ‘Meer met minder’ is het leidende thema.
Paradoxaal genoeg wordt het strategische belang van communicatie door de top
van organisaties steevast onderkend. Men wil echter af van afdelingen
die zich teveel bezighouden met ‘dingetjes’.
Les 4: van dingetjes naar focus en impact
Loskomen van de commodity trap is een belangrijke
uitdaging voor afdelingen die vooruit willen. Al te vaak
reageert de waan van dag en is men vooral bezig met ‘een
ballenbak aan dingetjes’ Dit kan worden doorbroken door
standvastig te opereren vanuit duidelijke prioriteiten
en door op een geordende manier om te gaan met de
onophoudelijke stroom van verzoeken uit de organisatie.
De strategische relevantie bepaalt daarbij het niveau van
dienstverlening en de verdeling van tijd en aandacht.
Alleen met een dergelijk ‘dienstverleningsconcept’ is het
mogelijk om focus te houden en impact te genereren.
Les 5: de beweging van de afdeling
Stilstand is achteruitgang. Daarom investeren
excellente afdelingen voortdurend in de ontwikkeling van
de professionals. Kennisdeling, inspiratie en competentie-
versterking zijn kernbegrippen. Het management blinkt uit
in coaching en sturing. Het zorgt voor gedreven mede-
werkers die zijn aangehaakt op de laatste ontwikkelingen
in het vakgebied en die hun state-of-the-art kennis toe-
passen in het werk. Professionaliseren is een werkwoord.
Over het vak
“Het merk ‘politie’ is geen rustig
bezit. De reputatie van de politie
wordt gesmeed in het volle licht
van de schijnwerpers. 24 uur
per dag, 7 dagen in de week.
Van het kloppende hart tot aan
de donkere rafelranden van onze
samenleving”.
Eric Stolwijk
Directeur Communicatie bij de Politie
Inspiratie: communicatie als strategische discipline
24
Praktijkvoorbeeld
Essent
De Reputatiegroep heeft Essent, het
grootste energiebedrijf van Nederland,
ondersteund bij de vernieuwing van de
afdeling Corporate Affairs. Meer focus,
impact en een reductie van het aantal fte
waren de vertrekpunten. In een intensief
proces, met onder meer de top van de
organisatie, diverse business units en de
gehele afdeling Corporate Affairs, is vanuit
een stevige analyse een geheel vernieuwd
ontwerp ontwikkeld. De afdeling werkt
nu systematisch en integraal met een
beperkt aantal teams aan zorgvuldig
geformuleerde opgaven die in het licht
staan van de strategie, business en
transformatie van Essent.
25
Structurele dialoog en
verbinding met key
stakeholders
Creëren van
impactvolle
positionering en
communicatie
Verbinden van
medewerkers met de
organisatiestrategie
Vertrouwd adviseur en
‘change agent’ voor het
topmanagement
Met invloed en impact het verschil maken voor het succes van de organisatie
Inspiratiebronnen: ‘CCO Excellence’ (RI, 2013) en ‘European Communication Monitor’ (EACD, 2014)
Organisaties met een sterke reputatie krijgen
van hun omgeving steun en ondernemings-
ruimte. Omgekeerd worden bedrijven met een
zwakke reputatie extra geplaagd als er issues
zijn. Sterke reputaties zorgen voor meer veer-
kracht om een crisis op te vangen. Zo is de
reputatie van de Rabobank na de Libor-crisis
al weer krachtig opgeveerd. Daarmee wordt
het veel gehoorde argument dat één negatieve
tweet je reputatie al kan beschadigen weerlegd.
Dat is namelijk een groot misverstand. Iets wat
zelenoemde online reputatiespecialisten ons
graag willen laten geloven. Bedrijven verdienen
een sterke reputatie door transparant te zeggen
wat ze doen en daadkrachtig te doen wat ze
zeggen, met oor en oog voor de belangen van
hun stakeholders. Hierbij geldt dat organisaties
hun basisbedrijfsvoering strak op orde moeten
hebben. Anders worden ze offline, online en dus
anyline afgerekend op hun slechte prestaties.
Als het een keer misgaat, staren veel organisaties
zich blind op het verwijderen van negatieve
berichten. Negatieve berichtgeving is vervelend,
maar niet per se een groot probleem. Het biedt
juist een kans om je verantwoording te tonen
en te leren van je fouten. Dat vraag in eerste
instantie om aandacht en omgevingssensitiviteit.
Maar het echte verschil maken organisaties met
empathisch vermogen en door zich kwetsbaar
durven op te stellen. Een mooi voorbeeld
daarvan is de reactie van KLM naar aanleiding
van hun uit de bocht gevlogen Mexico-tweet.
KLM plaatste na de WK-overwinning op Mexico
een foto op Twitter van een departures-bord
met de tekst ‘Adios Amigos!’. KLM ontving
92.000 reacties op de Tweet. Deze grappig
bedoelde inhaker werd niet door iedereen in
dank afgenomen. De luchtvaartmaatschappij
reflecteerde op de uitglijder in hun blog
“Learning by doing it wrong”. Daarin stelt het
KLM-team zich open op en geven ze aan dat ze
van hun fout hebben geleerd. KLM was niet te
groot om hun fout te erkennen, zich kwetsbaar
op te stellen en van misstap te leren. Daarmee
werd de beeldvorming geneutraliseerd.
Investeren in een goede stakeholderdialoog
loont. Goede relaties met stakeholders zijn van
onschatbare waarde voor een onderneming. Het
aanzien van een organisatie wordt met name
bepaald door de beoordeling van hun omgeving.
Organisaties die veel investeren in de relatie
met hun stakeholders worden niet alleen beter
gewaardeerd, ze krijgen ook makkelijker steun
bij eventuele issues of incidenten. Hoe beter
stakeholders de organisatie kennen en het beste
met die organisatie voorhebben, hoe beter
zij berichtgeving kunnen duiden en hoe aan-
nemelijker het is dat zij de onderneming zullen
steunen. Dat vraagt om het onderhouden van
de relatie in de vorm van een proactieve stake-
holderdialoog. En daarbij bedoelen we niet
alleen het maken van een connectie op sociale
netwerken, maar vooral ook écht face-to-face
contact.
27
26Inspiratie
Veel organisaties worstelen met hun beeldvorming. De pers duikt bovenop issues en social media veroorzaken
voor je het weet een olievlek. Met nieuwe media kunnen organisaties hun doelgroepen sneller en makkelijker
bereiken, maar tegelijkertijd voelen bedrijven minder regie. Grip houden op de beeldvorming lukt alleen als
organisaties hun reputatie, relaties en response proactief managen. Toch kiezen nog steeds veel organisaties
voor een defensieve strategie, zeker als het om online media gaat. Uit angst voor reputatieschade leggen
bedrijven de focus dan vaak op makkelijk te beïnvloeden factoren, zoals hun Google-ranking en zoekmachine-
marketing. Maar is dat wel de oplossing? In onze visie is positieve beeldvorming altijd het gevolg van ijzersterke
prestaties. Wie zich goed gedraagt en dat uitstraalt, krijgt likes en fans. Wie er een potje van maakt, krijgt te
maken met de toorn van de media en het publiek. In dit artikel geven we een nuchtere kijk op regie op de
beeldvorming, aan de hand van een drietal inzichten.
Regie moet je verdienen
1 2 3Reputatie
= de basis op orde
Relatie
= echt contact maken
Response
= leren van je daden
Een nuchtere kijk op beeldvorming
Gezag moet je verdienen met gedrag
Het is wel degelijk mogelijk én vaak hard nodig om als
sector tegenwicht te bieden aan negatieve beeldvor-
ming. Dat lukt alleen op basis van een verstandige en
sectorbreed gedragen analyse en een scherpe strategie,
want doorgaans is er een heel palet aan inspanningen
nodig. Herstel van vertrouwen is bovendien een zaak
van lange adem. Om de voorgenomen activiteiten
tenminste enkele jaren vol te kunnen houden is een
goed doordacht plan dat brede instemming heeft dan
ook cruciaal, juist vanwege de diversiteit aan spelers die
veel sectoren kenmerkt. Daarbij blijkt investeren in een
snelle ‘campagne’ al snel weggegooid geld. Soms is het
medicijn erger dan de kwaal en werkt het zelfs averechts.
Gezag en geloofwaardigheid zijn nu eenmaal niet te
koop, die moet je verdienen met je gedrag. Bouwen
aan een betere reputatie is dan ook geen cosmetische
operatie. Betere beeldvorming moet van binnenuit
komen. Dat vraagt om leiderschap en voorbeeldgedrag.
Om integriteit, sensitiviteit en maatschappelijk
verantwoord handelen.
Terug naar de oorsprong
Voor bijvoorbeeld de producenten van geneesmiddelen-
bedrijven betekent dit een vrij fundamentele heroriëntatie
op de positionering van de sector. De farmaceutische
industrie moet in feite helemaal terug naar de kern: wat
was ook alweer ons het ultieme doel van ons bestaan?
In de buitenwereld bestaan hardnekkige beelden, als
zou het in deze sector slechts om één ding gaan: zo veel
mogelijk geld verdienen. Terwijl de duizenden mensen
die in Nederland in deze branche werken hun intrinsieke
motivatie halen uit de overtuiging dat geneesmiddelen
onmisbaar zijn voor een gezonde samenleving en het
leven van patiënten.
Maatschappelijke meerwaarde
Het begint uiteindelijk bij het besef dat je legitimatie
staat of valt bij je meerwaarde voor markt, mens en
maatschappij. Daartoe heb je een overtuigend en glas-
helder antwoord nodig op de aloude vraag: waartoe
zijn wij op aarde? Vanuit de kern zijn de farmaceutische
giganten opgericht om geneesmiddelen te ontwikkelen
die mensen beter maken. Maar is dat nog steeds het
hoogste doel? En wordt deze kern van de identiteit door
de samenleving wel zo herkend? Een succesvolle strategie
voor betere beeldvorming vraagt dan ook vaak om bewust-
wording bij de top van de bedrijven en een flinke dosis
‘reputatie educatie’. Pas daarna kan gesproken worden
over communicatiestrategieën, het voorbeeldgedrag van
boegbeelden, de respons op hardnekkige issues, de dia-
loog met stakeholders en initiatieven om te investeren
in een steviger ‘matras’ van maatschappelijke goodwill.
Alleen ga je sneller, samen kom je verder
Voor een betere beeldvorming over de sector als
geheel heb je vanzelfsprekend een duidelijk en breed
gedragen idee nodig over de positionering van de sector,
uitgewerkt in een kernbelofte, profileringsthema’s,
kernboodschappen en overtuigende bewijsvoering.
Want ‘zonder verhaal heb je niks te vertellen’. Dit is
gemakkelijker gezegd dan gedaan. Want voor een sector
heb je een gezamenlijk verhaal nodig, waar alle sleutel-
spelers achter staan. Bedrijven en instellingen kunnen
de reputatie van de sector namelijk niet ‘uitbesteden’
aan hun brancheorganisatie. Wat de strategie ook is, je
zult als sector gezamenlijk een eenduidig verhaal moeten
etaleren. Het verbeteren van de beeldvorming lukt
alleen door samen proactief op te treden, door samen
responsief te zijn op het maatschappelijk sentiment,
door samen en in woord én daad te laten zien waar de
sector voor staat. Door samenwerking gaan inspanningen
optellen en wordt het geheel meer dan de som der delen.
28Inzicht
Lees het hele artikel over
sectorreputatie op onze
website (onder 'publicaties')
www.reputatiegroep.nl
Welke branche of beroepsgroep heeft er eigenlijk géén
reputatievraagstuk, zo vragen wij ons wel eens af. In de
publieke opinie kleuren incidenten al snel de beeldvorming.
Een serieuze crisis bij individuele spelers kan als een veenbrand
overslaan op de reputatie van de sector. Voor veel organisaties
geldt: ‘je bent de soort waartoe je behoort’. Je krijgt met andere
woorden de beeldvorming van de sector cadeau. Dat is niet
altijd goed nieuws. Denk aan de eerdere fraudezaken in de
bouw en in de vastgoedsector, de beeldvorming over banken,
de woekerpolissen bij de verzekeraars, de verwachtingskloof
ten aanzien van pensioenen en de incidenten in de woning-
corporatiesector. Vaak lijden de goede spelers onder de
kwaden. Hoe ga je daar als sector mee om?
Een voor allen,
allen voor een
Bedrijven kunnen de
reputatie niet uitbesteden
aan hun brancheorganisaties
Jan Kranendonk / Shutterstock.com
29
Tal van sectoren werken aan
betere beeldvorming
30Crisiscommunicatie
Een flinke uitslaande brand moet met
groot materieel worden bestreden,
maar bij een kleine keukenbrandje
volstaat een handblusser of een
blusdeken. Dat geldt ook voor een
vervelend incident of issue. Veel
bedrijven schieten in een kramp als
er iets misgaat en trekken alles uit de
kast om de ‘crisis’ te bezweren. Maar
alles wat je aandacht geeft groeit. Als
iets klein is, houd het dan ook klein.
Want een issue is (nog) geen crisis
en vraagt dus een andere aanpak.
Veel crises kunnen worden voor-
komen als organisaties alerter zijn
op signalen uit de eigen organisatie
of de directe omgeving. Vergelijk het
met de uitbarsting van een vulkaan.
Die begint altijd eerst te roken en
te rommelen, voordat het daad-
werkelijk tot een uitbarsting komt.
Juist in deze fase kan er vaak nog
worden ingegrepen om erger te
voorkomen. Wie de signalen
negeert, danst op een vulkaan.
Vergeet de veel gehoorde kreet ‘Als je
geschoren wordt, moet je stil zitten’.
Organisaties die zich verstoppen, verliezen
de grip op de beeldvorming. Communiceren
in een wereld waar 24 uur per dag wordt
teruggepraat, is belangrijk. Zorg dat je
zelf de regie houdt en dat je wordt
gehoord. Vertel de waarheid, maar over-
drijf het niet. Veel organisaties hebben
de neiging direct alles te vertellen wat
ze weten en meer vuile was op straat te
gooien dan noodzakelijk is. Vertel wat
nodig is en houd het bij de feiten.
De Reputatiegroep is trots op een grote variatie aan opdrachtgevers door de jaren heen.
Rode draad in de projecten: complexe vraagstukken, ruimte voor vernieuwing, interactieve
werkwijzen en opdrachten met betekenis voor de opdrachtgever en de maatschappij.
Kennis van zaken
Zorg & welzijn
- Achmea Zorg
- Admiraal de Ruyter Ziekenhuis
- Agis Zorgverzekeringen
- Amsta
- ANT
- Boehringer Ingelheim
- Careyn
- CZ
- DBC Onderhoud
- Diakonessenhuis Utrecht
- Erasmus MC
- Hartstichting
- Intrakoop
- KNOV
- Liliane Fonds
- LP GGZ
- Martini Ziekenhuis
- Maxima Medisch Centrum
- Mediq
- Medirisk
- Nederlandse Vereniging van
Cardiologen
- Nederlandse Vereniging van
Dermatologie en Venereologie
- Nederlandse Vereniging voor
Plastische Chirurgie
- Nefarma
- Novadic Kentron
- Novartis
- NPCF
- Orde van Medisch Specialisten
- Parc Spelderholt
- Rivas Zorggroep
- Rivierduinen
- Rode Kruis
- Sigra Dienstverlening
- Stichting Haagse Gezondheidscentra
- TanteLouise-Vivensis
- Tergooi
- Vecht en IJssel
- Vereniging Gehandicaptenzorg
Nederland
- Vitras CMD
- VUmc
- Westfriesgasthuis
- Ziekenhuisgroep Twente
Financiële & zakelijke dienstverlening
- ABN AMRO
- ABN AMRO MeesPierson
- Achmea
- Aegon
- APG Groep
- AT Osborne interim
- Deloitte
- EY
- GMW Advocaten
- Klaus Schmitt & Partners
- Management Drives
- Media Pensioen Diensten
- MN
- Movir
- Nederlandse Vereniging van
Banken
- NWWI
- Onderlinge ’s-Gravenhage
- Pensioenfederatie
- Pensioenfonds Koopvaardij
- Pensioenfonds Metaal & Techniek
- PGGM
- Philips Pensioenfonds
- SNS Bank
- Stichting Pensioen Opleidingen
- Rabobank Nederland
- Quaestus
Bouw, vastgoed & wonen
- ADT Enschede
- Aedes
- Bouwfonds Ontwikkeling
- BNA
- Havensteder
- HollandRealtyPartners
- Knauf
- Kr8-corporaties
- Portaal
- Rabo Vastgoedgroep
- Rijkswaterstaat
- Schiphol
- Staedion
- SWR-corporaties
- Vestia
- Ymere
Handel & industrie
- Albert Heijn
- Batenburg
- Centraal Bureau Levensmiddelenhandel
- Fair Produce
- Intratuin
- JUMBO Supermarkten
- PostNL
- Royal Friesland Campina
- Sappi Fine Paper Europe
- Tideway
Overheid & publieke sector
- Douane
- Gemeente Enschede
- Jeugdzorg Stadsregio Amsterdam
- Kamer van Koophandel
- Koninklijke Marechaussee
- Ministerie van Binnenlandse Zaken
- Nationale Politie
- Openbaar Ministerie
- Rotterdams Philharmonisch Orkest
- Gemeente Schouwen - Duiveland
- TivoliVredenburg
- Gemeente Utrecht
- Veiligheidsregio Haaglanden
- VNG
- ZLTO
Onderwijs & wetenschap
- AOG
- Ecabo
- EURIB
- Hogeschool van Amsterdam
- ROC Flevoland
- ROC van Amsterdam
- ROC West-Brabant
- Van der Hilst
- Wageningen Universiteit &
Researchcentrum
Energie & duurzaamheid
- BAS Energie
- E.ON Benelux
- Greenchoice
- Alliander
- Essent
- SVH Energy
Mobiliteit, logistiek & infrastructuur
- BMW Group Nederland
- Gemeentelijk Vervoersbedrijf
Amsterdam
- NS
- Railforum
• Positionering: samen werken
aan de betekenis en koers van
de organisatie als basis voor het
bouwen aan onderscheidende
merken en sterke reputaties.
• Professionalisering: het versterken
van de samenwerking tussen het
topmanagement en (corporate)
communicatie. Plus het organiseren
en inrichten van de juiste aanpak om
het verhaal van de organisatie tot
leven te wekken.
• Profilering: het realiseren van de
gewenste zichtbaarheid en uitstraling.
Altijd gericht op het versterken van
voorkeur en vertrouwen.
De Reputatiegroep is de eerste onaankelijke adviespraktijk voor reputatie-
vraagstukken in Nederland. We helpen organisaties het beste van zichzelf te
laten zien. Juist in tijden van verandering. Offensief waar het kan, defensief
waar het moet. De Reputatiegroep benadert reputatievraagstukken vanuit
een integraal perspectief. Een krachtige aanpak voor reputatiemanagement
bestaat in onze visie uit drie nauw verbonden dimensies:
Ruimte voor vernieuwing
Een issue is
geen crisis
Communiceer,
maar met mate
Een vulkaan begint
eerst te roken
Voorkomen is
beter dan genezen
De Reputatiegroep
ondersteunt organisaties
en bestuurders bij een
crisis of issue: van
reputatiebescherming tot
reputatieherstel. Of het nu
gaat om preventie en het
voorkomen van een crisis
tot 24/7 support bij een
actuele crisissituatie tot
aan de evaluatie en nazorg.
De uitdaging is om het
crisisbewustzijn te
vergroten, want juist dat
kan de kans op reputatie-
schade verkleinen.
31
Zoveel crisissen zoveel lessen. Het afgelopen jaar hebben tal van
gerenommeerde organisaties zich door een crisis geworsteld,
sommige met succes, andere met blijvende (reputatie)schade tot
gevolg. Op basis van recente crisissen, die de Reputatiegroep heeft
begeleid, delen we een aantal belangrijke inzichten.
Dansen op een vulkaan
Jasper de Boom werkt sinds begin
2013 voor de Reputatiegroep als
senior adviseur. Zijn hart gaat
sneller kloppen van complexe
vraagstukken op het gebied van
reputatie, organisatie van de
communicatie, mediastrategie en
positionering. Vanuit zijn verleden
als directeur communicatie bij
Bouwfonds Property Development
(Rabobank Groep) heeft hij grote
affiniteit met zakelijke dienst-
verlening en de publieke zaak.
j.deboom@reputatiegroep.nl
@jasperdeboom
Majorie Dijkstra is sinds
maart 2013 senior adviseur bij
de Reputatiegroep. Daarvoor
was ze managing director bij het
wereldwijd opererende Reputation
Institute. Majorie is gespecialiseerd
in reputatie- en stakeholderonder-
zoek en benadert vraagstukken
vanuit een bedrijfskundig
perspectief. Ze werkte door de
jaren heen voor multinationals
en voor opdrachtgevers in het
publieke domein.
m.dijkstra@reputatiegroep.nl
@majoriedijkstra
Paul Stamsnijder heeft op
1 juni 2008 de Reputatiegroep
opgericht. Als partner adviseert
Paul zijn opdrachtgevers op
het gebied van positionering,
strategie en visie, storytelling,
media en leiderschap. Hij
publiceert vaak over het vak-
gebied, waaronder ‘De vent is
de tent’ (2010) over reputatie
en leiderschap. Paul is een
veelgevraagd spreker over
reputatievraagstukken.
p.stamsnijder@reputatiegroep.nl
@reputatiegroep
Justine Krenning werkt sinds april
2010 vanuit de Reputatiegroep
als adviseur. Ze is specialist op
het gebied van mediarelaties,
stakeholdermanagement en
crisiscommunicatie. Tevens geeft
ze media- en crisistrainingen.
Justine vertaalt ingewikkelde
reputatievraagstukken naar
glasheldere analyses en doel-
treffende activiteiten. Ze werkt
met name voor opdrachtgevers
in de zorg en publieke sector.
j.krenning@reputatiegroep.nl
@justinekrenning
Ron van der Jagt is bestuurs-
adviseur en sinds 2012 partner bij
de Reputatiegroep. Hij is actief op
het snijvlak van strategie, leider-
schap en reputatie. Bijzondere
specialismen zijn sectorbrede
reputatievraagstukken alsook de
organisatie en professionalisering
van de communicatie. Naast zijn
werk is Ron voorzitter van Logeion,
de Nederlandse beroepsorganisatie
voor communicatieprofessionals.
Ook spreekt en publiceert hij
regelmatig over het vak.
r.vanderjagt@reputatiegroep.nl
@ronvanderjagt
Caroline Brits is in juli 2014 gestart
als trainee bij de Reputatiegroep.
Ze is in 2013 afgestudeerd in
Communicatiewetenschap aan
de Universiteit van Amsterdam,
met als specialisatie beïnvloedings-
communicatie. In onze praktijk
richt ze zich met name op
issuemanagement, positionering
en profilering. Hiervoor was
Caroline actief als online-
communicatieadviseur en
werkte ze voor NOC*NSF.
c.brits@reputatiegroep.nl
@caroline_brits
Mark Weijers werkt sinds 2012
als adviseur vanuit de Reputatie-
groep. Hij legt zich toe op
positioneringsvraagstukken,
issuemanagement, en professio-
nalisering van de communicatie.
Mark is cum laude afgestudeerd
in Communicatiewetenschap aan
de Vrije Universiteit Amsterdam
met als specialisatie corporate
communicatie en nieuwe media.
Mark heeft een vlotte pen en
wordt enthousiast van complexe
vraagstukken.
m.weijers@reputatiegroep.nl
@mark_weijers
Contact
Reputatiegroep
Maliebaan 92
3581 CX Utrecht
T (030) 2312510
info@reputatiegroep.nl
Arjan Hoek werkt sinds 2009 als
partner vanuit de Reputatiegroep
met name voor opdrachtgevers
in de zorg en non-profitsector.
Hij is thuis in de meest complexe
dossiers. Arjan heeft als specialis-
men zorgcommunicatie- en
marketing, issuemanagement,
positionering en professionalise-
ring van de communicatie.
Daarnaast is hij zeer ervaren
in stakeholderdialoog, crisis-
communicatie en mediatrainingen.
a.hoek@reputatiegroep.nl
@arjan_hoek
Sabrina de Kruijff is sinds
begin 2010 office manager
bij de Reputatiegroep. Ze is
een creatieve regelaar en een
uitstekend organisatietalent.
Sabrina is de drijvende kracht
achter activiteiten als reputatie-
tafels rond specifieke onder-
werpen, intervisiesessies en
netwerkborrels. Daarnaast is zij
verantwoordelijk voor de ICT
en de financiële administratie
van de Reputatiegroep.
s.dekruijff@reputatiegroep.nl
Reputatieonderzoek:
de weg naar resultaat
De zin van de zaak
Lessen voor een
excellente afdeling
Communicatie
Een nuchtere kijk op
beeldvorming
Crisiscommunicatie:
dansen op een vulkaan
Luisterend
leiderschap

Contenu connexe

Tendances

4artikelen persoonlijke media_strategie
4artikelen persoonlijke media_strategie4artikelen persoonlijke media_strategie
4artikelen persoonlijke media_strategie
Henk Westerveld
 
Social Media hoort thuis op de afdeling Public Relations
Social Media hoort thuis op de afdeling Public RelationsSocial Media hoort thuis op de afdeling Public Relations
Social Media hoort thuis op de afdeling Public Relations
PRDESQ
 
(Ict Event) Onderzoek Naar Bestuurders In Samenwerking En De Betekenis Daarva...
(Ict Event) Onderzoek Naar Bestuurders In Samenwerking En De Betekenis Daarva...(Ict Event) Onderzoek Naar Bestuurders In Samenwerking En De Betekenis Daarva...
(Ict Event) Onderzoek Naar Bestuurders In Samenwerking En De Betekenis Daarva...
Dan Kamminga
 
Slowman_Ethiek_april2016
Slowman_Ethiek_april2016Slowman_Ethiek_april2016
Slowman_Ethiek_april2016
Muriel Arts
 
Samen Kantelen samenvatting 150625
Samen Kantelen samenvatting 150625Samen Kantelen samenvatting 150625
Samen Kantelen samenvatting 150625
Calisa Nuis
 

Tendances (14)

Klantcontact via social media, handboek voor webcare en social service
Klantcontact via social media, handboek voor webcare en social serviceKlantcontact via social media, handboek voor webcare en social service
Klantcontact via social media, handboek voor webcare en social service
 
De kracht van een sociale organisatie
De kracht van een sociale organisatieDe kracht van een sociale organisatie
De kracht van een sociale organisatie
 
Ben jij ook social media proof in 2012?
Ben jij ook social media proof in 2012?Ben jij ook social media proof in 2012?
Ben jij ook social media proof in 2012?
 
4artikelen persoonlijke media_strategie
4artikelen persoonlijke media_strategie4artikelen persoonlijke media_strategie
4artikelen persoonlijke media_strategie
 
Social Media hoort thuis op de afdeling Public Relations
Social Media hoort thuis op de afdeling Public RelationsSocial Media hoort thuis op de afdeling Public Relations
Social Media hoort thuis op de afdeling Public Relations
 
Logeion XL 2013 het grote XL debat. jouw vak, dé trends, het debat
Logeion XL 2013 het grote XL debat. jouw vak, dé trends, het debatLogeion XL 2013 het grote XL debat. jouw vak, dé trends, het debat
Logeion XL 2013 het grote XL debat. jouw vak, dé trends, het debat
 
(Ict Event) Onderzoek Naar Bestuurders In Samenwerking En De Betekenis Daarva...
(Ict Event) Onderzoek Naar Bestuurders In Samenwerking En De Betekenis Daarva...(Ict Event) Onderzoek Naar Bestuurders In Samenwerking En De Betekenis Daarva...
(Ict Event) Onderzoek Naar Bestuurders In Samenwerking En De Betekenis Daarva...
 
Duurzaamheid & marketing 2.0 hand in hand
Duurzaamheid & marketing 2.0 hand in handDuurzaamheid & marketing 2.0 hand in hand
Duurzaamheid & marketing 2.0 hand in hand
 
Slowman_Ethiek_april2016
Slowman_Ethiek_april2016Slowman_Ethiek_april2016
Slowman_Ethiek_april2016
 
20120305 social media media partners v03 handout
20120305 social media media partners v03 handout20120305 social media media partners v03 handout
20120305 social media media partners v03 handout
 
Samenwerken tussen organisties
Samenwerken tussen organistiesSamenwerken tussen organisties
Samenwerken tussen organisties
 
MVW social business & community management v03b
MVW social business & community management v03bMVW social business & community management v03b
MVW social business & community management v03b
 
Samen Kantelen samenvatting 150625
Samen Kantelen samenvatting 150625Samen Kantelen samenvatting 150625
Samen Kantelen samenvatting 150625
 
Reclamecode Social Media. #dcm14 Digital Content Marketing Congres
Reclamecode Social Media. #dcm14 Digital Content Marketing CongresReclamecode Social Media. #dcm14 Digital Content Marketing Congres
Reclamecode Social Media. #dcm14 Digital Content Marketing Congres
 

Similaire à Reputatiegroep Perspectief 2014

p 90-93 VPersonal branding M&C 3 2016 LR
p 90-93 VPersonal branding M&C 3 2016 LRp 90-93 VPersonal branding M&C 3 2016 LR
p 90-93 VPersonal branding M&C 3 2016 LR
Saskia Postma
 

Similaire à Reputatiegroep Perspectief 2014 (20)

Reputatiegroep Perspectief 2013
Reputatiegroep Perspectief 2013Reputatiegroep Perspectief 2013
Reputatiegroep Perspectief 2013
 
MARCOMmagazine Maart 2010
MARCOMmagazine Maart 2010MARCOMmagazine Maart 2010
MARCOMmagazine Maart 2010
 
2014 whitepaper credit management
2014 whitepaper credit management2014 whitepaper credit management
2014 whitepaper credit management
 
2014 whitepaper credit management
2014 whitepaper credit management2014 whitepaper credit management
2014 whitepaper credit management
 
Klantcontact via social media
Klantcontact via social mediaKlantcontact via social media
Klantcontact via social media
 
De reputatie van de corporatiesector
De reputatie van de corporatiesectorDe reputatie van de corporatiesector
De reputatie van de corporatiesector
 
PR Stammtisch, by-AMR
PR Stammtisch, by-AMRPR Stammtisch, by-AMR
PR Stammtisch, by-AMR
 
Manifest: Zo stel je de klant echt centraal...
Manifest: Zo stel je de klant echt centraal...Manifest: Zo stel je de klant echt centraal...
Manifest: Zo stel je de klant echt centraal...
 
p 90-93 VPersonal branding M&C 3 2016 LR
p 90-93 VPersonal branding M&C 3 2016 LRp 90-93 VPersonal branding M&C 3 2016 LR
p 90-93 VPersonal branding M&C 3 2016 LR
 
Algemeen Info voor Bedrijven en ZZP'ers inzake reputatie management
Algemeen Info voor Bedrijven en ZZP'ers inzake reputatie managementAlgemeen Info voor Bedrijven en ZZP'ers inzake reputatie management
Algemeen Info voor Bedrijven en ZZP'ers inzake reputatie management
 
Competentie cv - Inez Endert
Competentie cv - Inez EndertCompetentie cv - Inez Endert
Competentie cv - Inez Endert
 
Merkcollege
MerkcollegeMerkcollege
Merkcollege
 
Vsa over personal branding
Vsa over personal brandingVsa over personal branding
Vsa over personal branding
 
Reputaties in een nieuwe media omgeving
Reputaties in een nieuwe media omgevingReputaties in een nieuwe media omgeving
Reputaties in een nieuwe media omgeving
 
Weg naar vertrouwen
Weg naar vertrouwenWeg naar vertrouwen
Weg naar vertrouwen
 
PR 2.0
PR 2.0PR 2.0
PR 2.0
 
Lectric 7 October
Lectric 7 OctoberLectric 7 October
Lectric 7 October
 
Marketing 3.0 positioneren nieuwe stijl
Marketing 3.0 positioneren nieuwe stijlMarketing 3.0 positioneren nieuwe stijl
Marketing 3.0 positioneren nieuwe stijl
 
Social Media hoort thuis op de afdeling Public Relations
Social Media hoort thuis op de afdeling Public RelationsSocial Media hoort thuis op de afdeling Public Relations
Social Media hoort thuis op de afdeling Public Relations
 
Social media hoort thuis op de afdeling public relations
Social media hoort thuis op de afdeling public relationsSocial media hoort thuis op de afdeling public relations
Social media hoort thuis op de afdeling public relations
 

Reputatiegroep Perspectief 2014

  • 1. Jasper de Boom werkt sinds begin 2013 voor de Reputatiegroep als senior adviseur. Zijn hart gaat sneller kloppen van complexe vraagstukken op het gebied van reputatie, organisatie van de communicatie, mediastrategie en positionering. Vanuit zijn verleden als directeur communicatie bij Bouwfonds Property Development (Rabobank Groep) heeft hij grote affiniteit met zakelijke dienst- verlening en de publieke zaak. j.deboom@reputatiegroep.nl @jasperdeboom Majorie Dijkstra is sinds maart 2013 senior adviseur bij de Reputatiegroep. Daarvoor was ze managing director bij het wereldwijd opererende Reputation Institute. Majorie is gespecialiseerd in reputatie- en stakeholderonder- zoek en benadert vraagstukken vanuit een bedrijfskundig perspectief. Ze werkte door de jaren heen voor multinationals en voor opdrachtgevers in het publieke domein. m.dijkstra@reputatiegroep.nl @majoriedijkstra Paul Stamsnijder heeft op 1 juni 2008 de Reputatiegroep opgericht. Als partner adviseert Paul zijn opdrachtgevers op het gebied van positionering, strategie en visie, storytelling, media en leiderschap. Hij publiceert vaak over het vak- gebied, waaronder ‘De vent is de tent’ (2010) over reputatie en leiderschap. Paul is een veelgevraagd spreker over reputatievraagstukken. p.stamsnijder@reputatiegroep.nl @reputatiegroep Justine Krenning werkt sinds april 2010 vanuit de Reputatiegroep als adviseur. Ze is specialist op het gebied van mediarelaties, stakeholdermanagement en crisiscommunicatie. Tevens geeft ze media- en crisistrainingen. Justine vertaalt ingewikkelde reputatievraagstukken naar glasheldere analyses en doel- treffende activiteiten. Ze werkt met name voor opdrachtgevers in de zorg en publieke sector. j.krenning@reputatiegroep.nl @justinekrenning Ron van der Jagt is bestuurs- adviseur en sinds 2012 partner bij de Reputatiegroep. Hij is actief op het snijvlak van strategie, leider- schap en reputatie. Bijzondere specialismen zijn sectorbrede reputatievraagstukken alsook de organisatie en professionalisering van de communicatie. Naast zijn werk is Ron voorzitter van Logeion, de Nederlandse beroepsorganisatie voor communicatieprofessionals. Ook spreekt en publiceert hij regelmatig over het vak. r.vanderjagt@reputatiegroep.nl @ronvanderjagt Caroline Brits is in juli 2014 gestart als trainee bij de Reputatiegroep. Ze is in 2013 afgestudeerd in Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam, met als specialisatie beïnvloedings- communicatie. In onze praktijk richt ze zich met name op issuemanagement, positionering en profilering. Hiervoor was Caroline actief als online- communicatieadviseur en werkte ze voor NOC*NSF. c.brits@reputatiegroep.nl @caroline_brits Mark Weijers werkt sinds 2012 als adviseur vanuit de Reputatie- groep. Hij legt zich toe op positioneringsvraagstukken, issuemanagement, en professio- nalisering van de communicatie. Mark is cum laude afgestudeerd in Communicatiewetenschap aan de Vrije Universiteit Amsterdam met als specialisatie corporate communicatie en nieuwe media. Mark heeft een vlotte pen en wordt enthousiast van complexe vraagstukken. m.weijers@reputatiegroep.nl @mark_weijers Contact Reputatiegroep Maliebaan 92 3581 CX Utrecht T (030) 2312510 info@reputatiegroep.nl Arjan Hoek werkt sinds 2009 als partner vanuit de Reputatiegroep met name voor opdrachtgevers in de zorg en non-profitsector. Hij is thuis in de meest complexe dossiers. Arjan heeft als specialis- men zorgcommunicatie- en marketing, issuemanagement, positionering en professionalise- ring van de communicatie. Daarnaast is hij zeer ervaren in stakeholderdialoog, crisis- communicatie en mediatrainingen. a.hoek@reputatiegroep.nl @arjan_hoek Sabrina de Kruijff is sinds begin 2010 office manager bij de Reputatiegroep. Ze is een creatieve regelaar en een uitstekend organisatietalent. Sabrina is de drijvende kracht achter activiteiten als reputatie- tafels rond specifieke onder- werpen, intervisiesessies en netwerkborrels. Daarnaast is zij verantwoordelijk voor de ICT en de financiële administratie van de Reputatiegroep. s.dekruijff@reputatiegroep.nl Reputatieonderzoek: de weg naar resultaat De zin van de zaak Lessen voor een excellente afdeling Communicatie Een nuchtere kijk op beeldvorming Crisiscommunicatie: dansen op een vulkaan Luisterend leiderschap
  • 2. Juist. Zij zijn benoemd om met 'nieuw leiderschap' de rust te herstellen, waar nodig orde op zaken te stellen en de organisatie of sector weer perspectief te bieden. Per saldo is hun opdracht te markeren dat de crisis voorbij is en het vertrouwen te herstellen. Voor het kabinet is het niet anders. Door de crisis stond Nederland de afgelopen jaren in veel opzichten stil. Het recent ingezette herstel gaat langzaam door het achterblijvende consumentenvertrouwen en de internationale onrust. Een econo- mische crisis is uiteindelijk vooral een vertrouwenscrisis. Het kabinet staat voor de uitdaging de samenleving weer geloof in de toekomst te geven. Gezag verdienen Voor de premier is dat net zo lastig als voor de genoemde bestuurders. Want auto- riteiten zijn hun autoriteit kwijtgeraakt. Gezag is niet langer vanzelfsprekend; dat moet met prestaties en gedrag steeds opnieuw worden verdiend. We bewegen van een 'trust me' naar een 'show me' samenleving. Nog niet zo lang geleden genoten accountants, burge- meesters en directeuren een vanzelfspre- kend gezag. Later maakte dit vertrouwen plaats voor een roep om transparantie en verantwoording. 'Trust me' werd 'tell me'. Inmiddels is ook dat niet meer afdoende. Het publiek is bij voorbaat wantrouwend. De basishouding is nu: "dat kunt u wel zeggen, maar ik geloof het pas wanneer ik de bewijzen heb gezien". Welkom in de 'show me' samenleving. Reputatiemanagement is dan ook geen 'kunstje van de afdeling communicatie’. Het verwerven van steun en vertrouwen is allereerst een zaak van de bestuurders. Luisteren, sensitiviteit en responsiviteit voor de verwachtingen in de samenleving zijn onmisbare kwaliteiten geworden. Alleen organisaties met een heldere meer- waarde voor markt, mens én maatschappij maken kans op een winnende reputatie. Voor het topmanagement zijn communica- tieve kwaliteiten inmiddels doorslaggevend. Vermaatschappelijking Leiderschap van nu is het verbinden en mobiliseren van mensen en ideeën, gericht op een gedragen koers en gezamenlijke resultaten. Extern is communicatief leider- schap eveneens de ‘core business’ van bestuurders. Daar is de opgave te bouwen aan vertrouwen door de verbinding te maken met de samenleving. Vermaat- schappelijking noemen wij dat. Bedrijven met alleen een commerciële strategie hebben in de toekomst geen bestaansrecht, is onze overtuiging. Voor een duurzaam succesvolle positionering hebben organisaties ook een maatschap- pelijke agenda nodig. Deze tijd vraagt van bestuurders een sterk ontwikkeld gevoel voor het ‘maatschappelijk sentiment’. Wie hier in slaagt is al snel de kampioen van de sector. En dan blijkt een sterke reputatie te werken als een magneet. Denk aan de voorbeeldrol van BMW op het gebied van duurzame mobiliteit, de glasheldere positionering van Eneco en de overtuigende visie van ‘wereld- verbeteraars’ als Paul Polman (Unilever) en Feike Sijbesma (DSM). Zij maken het verschil voor hun organisatie met een multi-stakeholder perspectief. Inspirerende voorbeelden zijn er genoeg, ook in deze nieuwe editie van Perspectief. Veel leesplezier! → Ron van der Jagt partner Reputatiegroep Voorwoord Wat hebben Wiebe Draijer (Rabobank), Jan Hommen (KPMG), Timo Huges (NS), Wouter Bos (VUmc) en Chris Buijink (Nederlandse Vereniging van Banken) met elkaar gemeen? Deze tijd vraagt om luisterend leiderschap 2 Inhoud In dit nummer 10 25 18 12 Inzicht 4 De stijl van het huis 28 Sectorreputatie: een voor allen, allen voor een Interview 10 Jan Willem Vaartjes - ANT 14 Hans van Zon - ABN AMRO 20 Frank Haagsman - Jumbo Inspiratie 18 De zin van de zaak 22 Lessen voor de excellente afdeling communicatie 26 Een nuchtere kijk op beeldvorming Over het vak 7 Diederik Reitsma - BMW Group Nederland 12 Ingrid Pouw - Essent 25 Eric Stolwijk - Politie En verder 8 5 sectoren, 5 vragen, 5 klanten 13 Professionaliseringsladder reputatiemanagement 16 Onderzoek in perspectief 30 Crisiscommunicatie: dansen op een vulkaan 31 Bureauprofiel & klantenlijst 32 Onze medewerkers7 20
  • 3. Reputatie betreft de bekendheid van een organisatie en de waardering die deze bij uiteenlopende stakeholders geniet. Reputatiemanagement gaat over alle inspanningen waarmee wordt gewerkt aan voorkeur en vertrouwen bij alle stakeholders. In het vakgebied wordt wel gesproken van een track of hope (offensief) en een track of fear (defensief): Track of hope Vanuit offensief perspectief blijkt dat organisaties met een goede reputatie aantrekkelijker zijn voor klanten, investeerders, medewerkers, de politiek en de pers. Uiteenlopende voorbeelden als Achmea, BMW, DSM, Eneco, FrieslandCampina, KLM, Philips en Vodafone bewijzen dat de duurzame verbinding met stakeholders leidt tot meer voorkeur en een krachtiger merk. In deze gevallen is reputatie een magneet. Track of fear Daarnaast tonen praktijkvoorbeelden aan dat organisa- ties die investeren in hun aanzien, beter in staat zijn om crises te overleven. Wie reputatiemanagement geavan- ceerd inzet, is beter in staat om het vertrouwen te behouden en relatief snel terug te winnen. Albert Heijn, de Nederlandsche Bank, maar ook een beroepsgroep als de plastische chirurgie geven het bewijs dat het oude adagium “vertrouwen komt te voet, en gaat te paard” niet altijd opgaat. Een geïntegreerde inzet van reputatie- management kan binnen afzienbare tijd leiden tot vertrouwensherstel. Daarbij werkt reputatie als een airbag. Kort en goed beschikken organisaties van naam en faam over een uitzonderlijk voordeel: zij zijn makkelijk herken- baar, lastig te kopiëren en moeilijk te verslaan. Een goede reputatie maakt het verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Kortom: investeren in reputatie loont. Maar de vraag is, hoe reputatie- management in de praktijk van alledag kan worden ingebed. Tegen deze achtergrond is het praktisch om de gangbare denkwijzen binnen het vakgebied te beschouwen. Voorkeur & vertrouwen Reputatiemanagement is geen vakgebied voor one trick ponies, want de inspanningen waarmee wordt gewerkt aan voorkeur en vertrouwen bij alle stakeholders zijn ultiem gevarieerd. Zo doet vrijwel iedere zichzelf respec- terende organisatie tegenwoordig aan een vorm van reputatieonderzoek. Maatschappelijk draagvlak en vertrouwen zijn steeds vaker leidend bij het formuleren van strategie en positionering, waarbij niet alleen het ontwikkelen van de kernbelofte (de purpose of de “why”), maar ook de stakeholderdialoog wordt ingezet als strategisch instrument. Toch blijft het in de praktijk lastig om reputatiemanage- ment organisatorisch in te bedden. Van de directeur Communicatie wordt daarom allereerst een heldere visie op het vakgebied gevraagd, die verder gaat dan zijn eigen functie en afdeling. Het beïnvloeden van reputatie gaat immers voorbij communicatie, omdat het alle aspecten van een organisatie raakt. Corporate communicatie is niet voor niets eerst ‘corporate’, dan ‘communicatie’. In het vakgebied reputatiemanagement zijn twee domi- nante visies te onderscheiden. Aan de ene kant wordt geredeneerd vanuit het perspectief van perceptie: het doel van reputatiemanagement is primair om positieve invloed uit te oefenen op de beeld- vorming. Het motto is: “perceptie is werkelijkheid”. Aan de andere kant wordt het perspectief van prestatie gehuldigd, waarbij de redenering is dat bekendheid en waardering (lees: perceptie) positief worden beïnvloed door onderscheidende prestaties, onder de zinspreuk: “practice what you preach”. In het kader op pagina 6 zijn deze twee dominante zienswijzen naast elkaar gezet: Zowel het perceptie- als het prestatie- paradigma zijn gericht op het opbouwen van relaties met stakeholders en het borgen en ontwikkelen van voorbeeldgedrag. Deze denkwijzen zijn dan ook niet tegenovergesteld, maar complementair. Want in beide gevallen is de communicatie tweerichtingsverkeer. De pragmatische inbedding van reputatiemanagement is wel uitdagend omdat er geen blauwdruk is: elke organi- satie is uniek en heeft een eigen identiteit, een eigen context en een eigen spectrum aan reputatievraagstuk- ken. Situationeel kan, op basis van de doelstellingen, organisatiestrategie en omstandigheden, worden bepaald welk perspectief in de praktijk het best werkt. Kansen voor de directie Communicatie Waar reputatie op de bestuurlijke agenda staat, liggen tal van kansen voor de directie Communicatie. Maar om vast te stellen hoe deze in de praktijk kunnen worden benut, is het van belang om eerst vast te stellen of op basis van het perceptie- of het prestatieperspectief wordt gewerkt. Daarmee kan worden gewerkt aan een authentieke ‘stijl van het huis’. 5 4Inzicht Tegenwoordig is bijna iedere organisatie maatschappelijk bezit. Reputatie staat op de publieke agenda. Maar hoe gewerkt kan worden aan de ‘stijl van het huis’, is lastig. In dit artikel staan drie vragen centraal: wat is reputatiemanagement precies? Wat zijn de gangbare visies binnen het vakgebied? En welke kansen zijn er voor de directeur Communicatie? Reputatiemanagement is geen religie, maar vraagt om een breed repertoire. Twee dominante visies op reputatiemanagement De stijl van het huis
  • 4. Over het vak “Het circus draait op volle toeren. De acts moeten steeds sneller, met meer variatie en onder grote druk worden opgevoerd. Het publiek zit ongeduldig en met torenhoge verwachtingen in de zaal en wil ook nog mee doen. In dit wervelende circus is communicatie tegelijkertijd directeur, artiest én orkest.” Diederik Reitsma Manager Corporate Communications bij BMW Group Nederland 6Inzicht Het is van groot belang om te investeren in de verdere ontwikkeling van het vakgebied en wel via twee routes. Aan de ene kant gaat het om verdieping: het vergroten van de invloed op de het aanzien van de organisatie, in woord en daad, aan de hand van best practices. Aan de andere kant ontwikkelt reputatiemanagement zich via verbreding, primair door een goede verankering van het gedachtengoed in en rond de hele organisatie. Alleen met mandaat van de top, op initiatie van corporate communicatie en in structurele samenwerking met functies als marketing, HR, finance en legal kan de organisatie het beste van zichzelf laten zien. Immers: geen topsport zonder breedtesport. Want als het goed is, wordt uiteindelijk iedereen reputatiemanager. Paradigma Waardeconcept Sleutelwoord Dominante sturingsfactor Drijfveren Rol leider Maatschappijbeeld Managementparadigma Veelgehoorde kritiek Dominant perspectief Culturele voedingsbodem Perceptie Alignment, reputatie als middel Responsiviteit Communicatie Legitimatie, license to operate: voorkomen of beperken reputatieschade, vergroten voorkeur Boegbeeld Mediacratie Gericht op controle; streven naar consensus, gericht op consistentie en continuïteit Zelfreferentialiteit, isolatie, sectarisme, “group think”, corporate autisme, imagodenken Inside-out; top-down Shareholderoriëntatie ( ngelsaksisch model) Prestatie Stakeholder value, reputatie als opbrengst Wederkerigheid Gedrag Verbinding met de samenleving: creëren gezamenlijke realiteit Voorbeeld Netwerksamenleving Gericht op invloed; meningsverschil als kracht; beïnvloeden van prestatie, gericht op congruentie Verwatering, identiteitsverlies, diffuus beeld, onzichtbaarheid Outside-in; bottom-up Stakeholderoriëntatie (Rijnlands model) Visies op reputatiemanagement A Reputatiemanagement is geen religie, maar vraagt om een breed repertoire 7
  • 5. Patiënten zijn uiteraard onze belangrijkste stakeholders. Oprechte interesse is leidend in onze relatie met hen. Dit doen omdat we ervan overtuigd zijn dat goede zorg alleen mogelijk is als we de mens achter de zorgvraag kennen. Wij geloven heilig in ‘samen’. Pensioenen zijn van funda- menteel belang voor ons land. Daarom zoeken we actief onze rijke waaier stakeholders op om gezamenlijk te werken aan een waardevolle toekomst. Vanuit co-creatie denken we als coöperatieve pensioen- uitvoeringsorganisatie integraal na over het samen- spel tussen pensioen, zorg, wonen en werken. Woningcorporaties hebben een breed palet aan stake- holders: van de politiek tot bewoners en van gemeenten tot zorginstellingen.We werken gericht aan de verbinding met het totale veld: landelijk via Aedes en lokaal vanuit de corporaties. Collectief vastgestelde thema’s en boodschappen zijn daarbij het centrale vertrekpunt. De overheid is in verandering, horizontale relaties worden steeds belangrijker.We werken met een groot aantal partijen aan maatschappelijke vraag- stukken. De VNG richt zich op goede relaties en afspraken met vooral die stakeholders die samen met gemeenten lokaal en regionaal op zoek zijn naar antwoorden. Als coöperatie heeft Rabobank een bijzondere stakeholdergroep: de twee miljoen klanten die lid zijn van de bank. Zij hebben direct invloed op de gang van zaken bij de eigen lokale bank. Dat maakt dat de lokale Rabobank zich steeds weer medeverant- woordelijk maakt voor de sociaal-economische ont- wikkeling van haar regio. Die dynamiek maakt het kleurrijk. Als er iets in beweging is in de zorg, dan zijn het wel de patiënten die kritischer en mondiger zijn geworden. Ze oriënteren zich uitgebreid om een bewuste zorgkeuze te kunnen maken en zijn bereid om daarvoor te reizen. Een scherp profiel en een sterk merk worden dus steeds belangrijker voor zieken- huizen. Met het wereldwijd voor onze klanten, de pensioen- fondsen, belegde vermogen van € 167 miljard voelen wij natuurlijk ook de naschokken van de financiële crisis. Er vindt verder een stevige politieke discussie plaats over vernieuwing van het pensioenstelsel, waarbij ook Europese wet- en regelgeving een rol speelt. Het feit dat mensen steeds ouder worden, heeft tevens grote impact op ons werk. De veranderende rol van gemeenten heeft grote impact op ons werk. De scheiding van wonen en zorg vanuit de nieuwe Zorgwet is daar een goed voorbeeld van. Ook de vergrijzing en de noodzaak om wonen betaalbaar te houden voor mensen met lage inkomens stelt ons voor stevige uitdagingen. De rol van gemeenten verandert fundamenteel door de zogenaamde participatie- samenleving in relatie met de decentralisatie van diverse rijkstaken naar gemeenten. Dit zorgt voor andere verhoudingen tussen de verschillende overheden maar vooral tussen gemeenten en haar inwoners. Dat we als ziekenhuis de blik veel meer naar buiten zijn gaan richten. Onze reputatie staat stevig op de strate- gische agenda en we geven er gezamenlijk invulling aan. Dat is een compliment voor de hele organisatie. Men ziet in dat elke schakel bijdraagt aan de reputatie van het ziekenhuis. Dat we een serieuze speler zijn in het maatschappelijke- en politieke debat over pensioenen. Door op een passende manier ons verhaal en ons vakmanschap uit te dragen.Vanuit actief media- beleid, maar ook online via onze nieuwe site. Daarnaast hebben we mooie stappen gezet in de interactie en dia- loog met onze medewerkers. We hebben vanuit de communicatiefunctie het belang van reputatie op de strategische agenda van bestuurders weten te krijgen. Dit heeft uiteindelijk geleid tot een collectieve reputatie- aanpak, waarbij het gelukt is om sectorbreed samen te werken in een sector die bekend staat om haar versnippering. Dat het in korte tijd gelukt is om verbinding te maken met circa 1.700 communicatie- professionals bij onze achter- ban.Verder hebben we de eerste slagen gemaakt om het merk ‘de gemeente’ collectief neer te zetten. We willen een zelfbewuste overheidslaag zijn en dat vraagt om de juiste associa- ties en actief merkenbeleid. We kunnen altijd verzeild raken in een crisissituatie. Dan moeten we adequaat, transparant en doortastend handelen.Tegelijkertijd ligt er het vraagstuk hoe we het abstracte begrip ‘kwaliteit van zorg’ relevant en vooral aantrekkelijk kunnen maken voor patiënten. Het vertrouwen in de financiële sector, en dus ook in pensioen- organisaties, staat nog steeds stevig onder druk. Het is de vraag hoe we ons op een geloofwaardige en relevante manier kunnen positioneren. Waarbij we waarmaken wat we uitstralen en we open en eerlijk met onze stakeholders communiceren. We moeten laten zien dat we structureel bijdragen aan het welzijn van Nederland. Dat we zorgen voor goede huisvesting voor ruim 5 mil- joen mensen. De incidenten zijn niet de norm.Vanuit zelfregulering en een moreel kompas werken we aan continuïteit in onze kerntaak en aan vertrouwensherstel. De drie decentralisaties staan in het brandpunt van de belang- stelling en vragen om gedegen invoering en heldere uitleg. Op 1 januari ‘staat’ het nieuwe systeem, maar feitelijk start dan pas de nieuwe werkwijze voor de betrokken partijen en komen er zeker verbeterpunten naar voren.Verwachtings- management is dus belangrijk. Ik vind het ongelofelijk knap hoe de HEMA zichzelf blijft. Hun producten voorzien echt in een behoefte en hun reclame is origineel en voegt waarde toe. In de VPRO- documentaire ‘Het geheim van de HEMA’ maakten ze van hun kwetsbaarheid hun kracht. Daar is lef voor nodig. Ik heb veel respect voor de Nationale Politie. En dat niet alleen omdat ik er ruim 12 jaar als hoofd communicatie werkte. Ondanks een immense reorga- nisatie slagen ze er in om de ‘winkel tijdens de verbouwing’ op een voortreffelijke manier draaiende te houden. De burger heeft er geen last van en dat vind ik een knappe prestatie. Bij Warchild zijn missie, branding, gedrag én prestaties geheel in balans.Vanuit mijn verleden weet ik dat NS heel serieus werkt aan haar reputatie. Ze hebben door omstandigheden veel aan hun fiets hangen. Dat zorgt voor grote uitdagingen. In die zin is NS goed vergelijkbaar met de corporatiesector. Shell bouwt uiterst professio- neel aan haar reputatie. Ze liggen als marktleider onder het vergrootglas en ze slagen er in om consistent en open te werken aan de dialoog met stakeholders over gevoelige kwesties.Via tal van kanalen geven ze het grote publiek heel grondig uitleg over hun activiteiten. Enerzijds de technologische ontwikkelingen die het bankieren versneld doen virtualiseren, en anderzijds het afnemende vertrouwen in de financiële sector op veel plaatsen in de wereld. Wij hebben keihard gewerkt aan een vernieuwde positionering van de Rabobank, uitgaande van de purpose van de bank. Wij ervaarden bij klanten en medewerkers enorm veel energie. Logisch, want het verhaal van de Rabobank is en blijft ijzersterk. Binnenkort meer. Alignment en verankering vanwege de enorme breedte van het werkveld. Het raakt zo veel aspecten van onze brede coöperatieve organisatie. De Kinderombudsman vind ik een inspirerend voorbeeld. Ze werken pro-actief en ze komen uitermate helder en volstrekt geloofwaardig op voor de rechten van alle kinderen en jongeren in Nederland. Esther is Hoofd Communicatie bij het Westfriesgasthuis Wout is Directeur Corporate Communicatie bij PGGM Annemarie is Manager Communicatie & Klantenservice bij Portaal en is betrokken bij het sectorbrede reputatieprogramma ‘Woningcorporaties Nederland’ Vera is Directeur Communicatie bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten Joep is Manager Communicatie en Corporate Affairs bij Rabobank 5 sectoren, 5 vragen, 5 klanten 8 9 Wat zijn voor jullie organisatie de grootste uitdagingen op het gebied van reputatie? Hoe geeft jouw organisatie kleur aan de relatie met stakeholders? Welke maatschappelijke ontwikkeling heeft de grootste betekenis voor jouw sector? Op welke prestatie van het afgelopen jaar ben je het meest trots? Esther Muusse Wout Dekker Annemarie Wienese Vera de Witte Joep Mourits Wat is voor jou een organisatie die uitstekend met haar reputatie omgaat?
  • 6. De mondzorg in Nederland bevindt zich in een achtbaan. De afgelopen jaren kampte de sector met een aantal vervelende issues, die de aandacht voor de goede kwaliteit hebben verlegd naar eindeloze discussies over bijvoorbeeld tarieven. Tandartsen hebben de laatste jaren sterk te lijden gehad onder bijvoorbeeld de berichtgeving rond het experiment met vrije tarieven, praktijk- sluitingen door de inspectie en berichtgeving van enkele zorg- verzekeraars dat tandartsen het niet zo nauw zouden nemen met hun declaratiegedrag. Jan Willem Vaartjes snapt de focus van de media op een rel of slecht nieuws, maar heeft zich tegelijkertijd groen en geel geërgerd aan de vaak gekleurde en eenzijdige berichtgeving. “Voor een tandarts die zich niet aan de wet of regels houdt, hebben we geen enkel begrip. Maar neem de berichtgeving over de vrije tarieven. Tandartsen werden neergezet als graaiers die de tarieven enorm zouden hebben verhoogd. Maar niets is minder waar. Onaankelijk onderzoek heeft later aangetoond dat tandartsen de tarieven nauwelijks hebben verhoogd. Maar toen was het kwaad al geschied: het verkeerde beeld over ons als beroepsgroep wordt ons nog steeds, bijvoorbeeld door de politiek, nagedragen.” Tekort aan tandartsen Het ‘gedoe’ over de tarieven duurt twee jaar na het beëindigen van het experiment met de vrije tarieven nog steeds voort, maar leidt de aandacht af van een veel bredere discussie over een goede en vitale toekomst van de mondzorg in Nederland. Denk aan issues als de vrije artsenkeuze, taakherschikking (mag de mond- hygiënist zelfstandig uw kiezen vullen in de toekomst?) en het grote tekort aan tandartsen in de nabije toekomst. Zo’n 40 procent van de tandartsen gaat binnen 10 jaar met pensioen. De uitstroom van de universiteiten wordt gedomineerd door vrouwelijke studenten, die vaker in deeltijd het vak gaan uitoefenen. Dit betekent dat er binnen tien jaar een tekort aan bevoegde en goed opgeleide tandartsen is. Ook met het oog op de vergrijzing van de Neder- landse bevolking. Ouderen hebben immers vaker en langer mond- zorg nodig. De ANT heeft hierover een brandbrief geschreven aan de minister. “Nederland mag niet aankelijk zijn van tand- artsopleidingen in het buitenland en dat is nu wel het geval. Er moeten meer tandartsen worden opgeleid om goede en toeganke- lijke tandheelkundige zorg voor patiënten te waarborgen.” Boegbeeld Het zijn deze momenten dat de ANT als belangenbehartiger z’n tanden laat zien en vanuit de beroepsgroep een vuist maakt voor een betere en sterkere positie voor tandartsen. In de publiciteit of aan de onderhandelingstafel bij VWS, de NZa, zorg- verzekeraars en de politiek. De voorzitter van de ANT wordt als herkenbaar boegbeeld ingezet, die de meest relevante en urgente thema’s vanuit de beroepsgroep agendeert en duidelijke stand- punten inneemt. De ANT werkt daarbij met herkenbare thema’s zoals de ‘kwaliteit van de mondzorg’ en ‘de tandarts als regisseur’. Daarnaast blijft een gezond ondernemingsklimaat voor tand- artsen een belangrijk speerpunt. Vaartjes: “Dat betekent bijvoor- beeld eerlijke tarieven om te kunnen blijven investeren in verbetering van de kwaliteit van mondzorg en geen overbodige regelgeving en bureaucratie. Dit vertalen we in een eigen herkenbaar geluid, voor en door tandartsen met als belangrijke boodschap: ‘De kwaliteit van de mondzorg in Nederland is van wereldtop en dat moet behouden blijven’.” 11 Interview: Jan Willem Vaartjes - tandarts en voorzitter ANT 10 Er is nog steeds een grote kloof tussen de waardering van patiënten voor hun tandarts en het oordeel van Nederlanders over tandartsen. Waar de eigen tandarts vrijwel zonder uitzondering een goede beoordeling krijgt, is de reputatie van de beroepsgroep als geheel de afgelopen jaren flink geërodeerd. De Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT) heeft de handschoen opgepakt om de negatieve beeldvorming om te buigen. “De mondzorg in Nederland is wereldtop en dat moet behouden blijven”, stelt Jan Willem Vaartjes, voorzitter van de ANT strijdbaar. De Reputatiegroep ondersteunt de ANT met een een proactief profileringsprogramma en issuesmanagement Associatie Nederlandse Tandartsen kiest de aanval ‘De mondzorg in Nederland is wereldtop’
  • 7. Steeds meer bestuurders en directeuren Communicatie zien dat de reputatie van hun organisatie de mate van succes bepaalt op de commerciële markt, op de arbeids- markt en zelfs op de financiële markt. Een stevige reputatie zorgt voor steun en vertrouwen vanuit de samenleving. Aspecten die tegenwoordig onontbeerlijk zijn vanuit het oogpunt van de license to operate. Reputatieversterking is echter geen sinecure en niet eendimensionaal. Succes ontstaat alleen als strategisch, tactisch en operatio- neel zaken in lijn met elkaar zijn gebracht. Er is samenhang nodig in de dingen die je als organisatie doet en zegt. Zonder structuur is dit bijzonder complex. Professioneel reputatiemanagement draait daarom om overzicht en om de kunst van de eenvoud. De professionaliseringsladder van de Reputatie- groep biedt dit overzicht. Het geeft op een eenvoudige manier schematisch weer hoe organisaties effectief en efficiënt aan hun reputatie kunnen bouwen. Het toont de stappen die nodig zijn om gestructureerd te werken aan de gewenste impact in de beeldvorming en aan de verbinding met stakeholders. 12Over het vak “Deze tijd vraagt om nieuwe business modellen, innovaties en partnerships. We staan voor een grote transitie waarin in- en externe stakeholders een belangrijke rol spelen. We betrekken hen door met elkaar in gesprek te gaan en goed naar elkaar te luisteren.” Ingrid Pouw Directeur Corporate Affairs bij Essent Professionaliseringsladder voor effectief reputatiemanagement De weg naar de top - starten activiteitenprogramma’s - zichtbare initiatieven - speerpunten met impact op de kaart zetten Analyse & structuur - ontwikkelen coherent systeem - voor beeldvorming & stakeholderdialoog - vanuit primaire bedrijfsprocessen - samenwerking tussen disciplines - brug naar gedrag en processen - gezamenlijk paradigma - expressie geven aan positionering - thematisch communiceren - verbinden met HR, strategie en leiderschap - merk & positionering - strategische prioriteiten - profileringsthema’s Samenwerken & cultuur Alignment & impact Met betrokkenheid van het top- management en alle communicatie- disciplines de basis leggen voor reputatiemanagement door middel van onderzoek, analyse, borging in de organisatie en heldere inhoudelijke vertrek- punten (onder meer merk, positionering en prioritering) Ontwikkelen en integreren van beleid, communicatie en gedrag. Het communicatief maken van de gehele organisatie en het zichtbaar maken van de identiteit van de organisatie Met alle relevante disciplines sturen op verbinding met interne en externe stakeholders en actief werken aan de gewenste beeldvorming met zichtbare en relevante activiteiten, leiderschap en initiatieven - stakeholderonderzoek - reputatieonderzoek - dashboard & monitoring - reputatieboard - urgentie bij bestuur - marsroute & mandatering > Meerdere disciplines > Regie en mandaat 7. Profileren > Impact 6. Verbinden > Alignment 5. Orkestreren 4. Communiceren > Het verhaal 3. Positioneren > Heldere keuzen 2. Organiseren 1. Meten > Know before you go tijd impact Strategische accenten De professionaliserings- ladder kent zeven treden die in drie blokken zijn onderverdeeld. Deze blokken weerspiegelen strategische accenten in het structureren van de reputatie-aanpak. 13
  • 8. Wat is op dit moment de belangrijkste stip aan de horizon voor ABN AMRO? Dat is absoluut het herstel van vertrouwen bij onze stakeholders. Door hen te laten ervaren dat we echt een andere bank zijn geworden. En we zijn ons intern aan het voorbereiden op een eventuele beursgang. Dat is een logische stap, maar geen doel op zich. Eind dit jaar verwachten we daarover van minister Dijsselbloem een beslissing. Een eventuele beursgang zal op z’n vroegst in het tweede kwartaal 2015 plaatsvinden. We zijn nu al druk met de voorbereidingen en het is zaak dat we tegen die tijd een duidelijk verhaal voor alle stakeholders hebben. Dat betekent onder meer dat de financiën en de strategie strak op orde moeten zijn. ABN AMRO is een voorname- lijk Nederlandse bank met een gematigd risicoprofiel. Ons doel is om volledig vanuit het belang van onze klanten te denken en handelen. Daar hebben we al grote stappen in gezet. ABN AMRO is absoluut op de goede weg en we werken keihard aan een hele goede, deskundige en stabiele bank. Wat merkt de klant daar van? Best veel. Onze dienstverlening is in de basis op orde. Dat blijkt uit individuele klanttevredenheidscijfers. Tegelijker- tijd merken we dat de beeldvorming rond banken nog steeds erg negatief is en achterblijft bij de realiteit. Het dilemma is dat de klant in de een-op-een relatie met de bank best tevreden is. Vanuit de maatschappij en politiek zitten de banken echter nog steeds op het straankje. Hoe verklaar jij dat de reputatie van banken slechts marginaal is verbeterd, terwijl jullie er beter voorstaan dan de beeldvorming doet vermoeden? In het debat over banken wordt de feitelijke informatie nog steeds overheerst door emotie. We merken dat er een beperkte bereidheid is om naar ons te luisteren en dat reacties op issues extreem heftig zijn. Achteraf gezien hadden we als sector veel eerder ‘sorry’ moeten zeggen voor de zaken die zijn misgegaan rondom de crisis. Dat had wellicht bijgedragen aan het zetten van een streep onder het verleden en weer genormaliseerd vooruitkijken. We moeten accepteren dat het herstel van vertrouwen een kwestie van een lange adem is. Hoe kun je daar als afdeling Pers & Public Affairs aan bijdragen? We willen bovenal een transparante bank zijn en behandelen persverzoeken met een open vizier vanuit het motto ‘ja, tenzij’. Dat betekent dat we in principe op alle vragen van media antwoord geven. Behalve als het zaken zijn die de vertrouwelijkheidsrelatie bank-klant schaden of als er sprake is van grote vooringenomenheid. Verder werken we hard aan de beeldvorming van ABN AMRO. Daar is echter geen tovertruc voor. Het helpt bijvoorbeeld Interview: Hans van Zon - ABN AMRO 14 Vertrouwensherstel kwestie van lange adem Bank met open vizier We hadden als sector veel eerder 'sorry' moeten zeggen niet om onze successen van de daken te schreeuwen. Het gaat nu vooral om eerlijkheid, zeker als het gaat om de lastige dossiers. Over de dingen die op orde zijn gebracht, maar ook over de zaken die we nog aan het verbeteren zijn. Want in een organisatie met zo’n zeven miljoen klanten worden ook fouten gemaakt. De kracht zit hem daarbij in de openheid. Ik zeg regelmatig: “Laten we het eens met de waarheid proberen”. Verder zijn we de afgelopen twee jaar veel meer uit onze schulp gekropen en tonen we meer zelewustzijn. Dat gaat ook over lef, bijvoorbeeld door stevig te ageren tegen onwaarheden in de media, maar ook door te weten wat er leeft en het bankbelang af en toe eens opzij te zetten. 15 De Reputatiegroep heeft de afgelopen jaren diverse opdrachten voor de afdeling Communications & Sustainability van ABN AMRO uitgevoerd. Het initiatief voor de kernboodschappenwaaier (zie kader) werd genomen door het team van Pers & Public Affairs. Hans van Zon is hoofd van dit team en vertelt in dit interview over de belangrijkste uitdagingen van ABN AMRO op het gebied van reputatie en publiciteit. ABN AMRO streeft naar een betrouwbare reputatie. De kwaliteit van de producten en dienstverlening is daarbij vanzelfsprekend het belangrijkst. De ruim 22.000 medewerkers spelen ook een cruciale rol. Zij zijn immers de ambassadeurs van de bank. Daarom is het van belang om te werken met heldere en eenduidige boodschappen. Zeker als het gaat over actuele onderwerpen die er binnen en met name buiten de bank toe doen. ABN AMRO heeft daarom samen met de Reputatie- groep een kernboodschappenwaaier ontwikkeld waarin de belangrijkste boodschappen van de bank staan. Duidelijke taal was daarbij het uitgangspunt. Bij de ontwikkeling van de boodschappen is er vanuit drie perspectieven naar ABN AMRO gekeken: de maatschappij, de klant en de medewer- kers. Het geheel is geclusterd in vijf overzichtelijke hoofd- stukken. Bij elke kernboodschap staan concrete voorbeelden en feiten en cijfers ter onderbouwing. Het praktische hulpmiddel is bedoeld voor intern gebruik. Medewerkers van ABN AMRO kunnen uit de waaier putten op het moment dat ze kort en kernachtig over de organisatie willen vertellen. Er wordt nog gekeken naar een speciale app om de informatie ook digitaal te kunnen beheren en ontsluiten. Kernboodschappenwaaier
  • 9. Wat is onze reputatie bij onze stakeholders ? Hoe kunnen we onze reputatie verbeteren ? Op welke thema’s moeten wij sturen in onze communicatie ? Hoe effectief zijn onze inspanningen ? Hoe moeten we ons merkportfolio inrichten ? Fase 3 Meet de reputatie Fase 4 Van data naar inzichten Fase 5 Van inzichten naar strategie en interventies Fase 1 Bepaal de strategische vertrekpunten Fase 2 Bouw het reputatiedashboard Richting VerantwoordingInzicht • Wat zijn de strategische prioriteiten ? • Wat is de ambitie van de organisatie ? • Wie zijn je stakeholders ? • Wie zijn je benchmarks ? Deskresearch - Publieke reputatierankings - Media-analyse: online & offline - Analistenrapporten, trendrapporten, etc • Stel je presentatie-indicatoren vast op basis van de ondernemingsprioriteiten • Bepaal de norm en de ambities: wanneer doe je het goed en wanneer ben je succesvol ? • Analyseren • Interpreteren • Rapporteren • Inzicht in de effectiviteit van communicatieprogramma’s en interventies (intern en extern) • Accountability voor de communicatie- afdeling: wat draagt de afdeling bij aan de organisatiestrategie ? • Inzicht in huidige verwachtingen, percepties en steun van stakeholders voor de organisatie en haar activiteiten • Inzicht in (latente) issues en de impact van issues op reputatie • Sturingsinformatie voor de organisatiestrategie • Sturingsinformatie voor de communicatiestrategie • Sturingsinformatie voor merkportfoliovraagstukken Gebruik een combinatie van methoden: Kwantitatief onderzoek - Online vragenlijst - Hard copy vragenlijst - Vragenlijst via telefoon Kwalitatief onderzoek - Diepte-interviews - Groepsdiscussies Koninklijke route Vraagstukken Wat levert het op Onderzoek in perspectief: de weg naar resultaat 16 Adviezen Bedenk goed wat je wil weten en meet wat je moet meten Hanteer een multi-stakeholder- perspectief Neem altijd benchmarks mee voor vergelijking Doe geen eenmalig onderzoek Zorg voor interne borging 5 • Meet, evalueer en stel bij De Reputatiegroep voert regelmatig reputatieonderzoek uit voor organisaties in zowel de publieke als de private sector, voor grote en kleine spelers, op zowel kwalitatieve als kwantitatieve grondslag. Bijvoorbeeld voor Agis, ABN AMRO MeesPierson, Boehringer Ingelheim, gemeente Schouwen-Duiveland, Jumbo, Mediq, Nationale Politie en SHV Energy. 17
  • 10. 19 18Inspiratie: een motiverend communicatiekompas De zin van de zaak Veel organisaties worstelen met hun zoektocht naar de perfecte Why. Ze blijven rondzwemmen in hun eigen vissenkom. Het resultaat is navenant: het blijft beperkt tot algemene begrippen als vertrouwd, innovatief, ondernemend en respect. Vaak lopen de Why, de How en kernwaarden volledig door elkaar. Het probleem is dat er teveel aan verhaal is. De Why blijft dan onvindbaar. Voor een heldere Why moet je tot de absolute kern komen en het verhaal overstijgen. Liefst met slechts een paar kernwoorden, die direct de communicatiekracht duidelijk maken. De zoektocht naar de ‘purpose’ begint dan ook met antwoorden op essentiële vragen als: Waartoe zijn we op aarde, wat is ons bestaansrecht, wat verbindt ons? Het vertrekpunt van waaruit succesvolle organisaties opereren staat centraal in de Why uit de Golden Circle van Simon Sinek, oftewel de zin van de zaak. De Why beantwoordt de vraag welke relevante, positieve bijdrage je aan de samenleving kunt leveren. Of om met Simon Sinek te spreken: ‘People don’t buy what you do. They buy why you do it.’ Van binnen naar buiten De Why heeft als strategisch instrument ongekende kracht. Het is communicatie, identiteit en reputatie in één. Wie denkt met een snelle campagne de mede- werkers en klanten te inspireren komt bedrogen uit. Zo werkt het helaas niet. Het vraagt een lange adem om met een krachtig verhaal te bouwen: van binnen naar buiten. Daar ligt de echte uitdaging, want om de Why waar te maken moeten organisaties zich (durven te) vernieuwen. Dat voelt een beetje als het springen in het diepe en vraagt moed. Moed om te vertrouwen op de Why als inspirator en kompas. Organisaties ontlenen hun relevantie al lang niet meer aan hun functie voor klanten. Steeds vaker staat de toegevoegde waarde voor de samenleving als geheel centraal. Stakeholders belonen organisaties die bewijzen dat zij maatschappelijke betekenis hebben. Veel organisaties zijn daarom op zoek naar hun ‘Why’, als inspirerend en motiverend communicatiekompas. Dat blijkt in de praktijk niet altijd een makkelijke opgave. Kernmerken van een onderscheidende Why: - Inspirerend en een (communicatie)kompas - Geeft onderscheidend vermogen en creëert goodwill - Verbindt het corporate DNA met de betekenis van het merk - Helder, absolute kern, heeft communicatiekracht - Sluit aan bij diepere menselijke verlangens en emoties - Vergt lef en een proces om het te verankeren intern Ter inspiratie hebben we een aantal (internationale) voorbeelden op een rij gezet: • Starbucks: ‘To inspire and nurture the human spirit – one person, one cup and one neighbourhood at a time.’ Starbucks wil ‘the third place’ zijn tussen thuis en werk. • NIKE: ‘To experience competition, winning and crushing competitors’. Dit gaat veel verder dan alleen schoenen en sportkleding verkopen. Het is een filosofie. • Ikea: ‘Design your own life.’ Het woon- warenhuis wil ontwerp democratiseren. • Disney: ‘Bringing happiness to millions.’ Make people happy.’ • Vodafone: ‘Power to you.’ We zijn gedreven om onze klanten te 'empoweren'; hen in staat te stellen het meeste uit hun leven te halen. • Nationale Politie: De politie is er altijd: Voor een veiliger samenleving. De Reputatiegroep helpt organisaties bij identiteits- en positionerings- vraagstukken waaronder het formuleren van de Why als inspirerend communicatiekompas
  • 11. Waarom heeft Jumbo haar reputatie onderzocht? “Wij zijn in korte tijd van een regionale supermarktketen uitgegroeid tot de één na grootste supermarktketen in Nederland. Dat betekent automatisch dat stakeholders steeds meer van ons verwachten. En wel direct. Zo wordt het een nog grotere uitdaging voor de organisatie om te zorgen dat echt alle medewerkers Jumbo’s belofte naar de markt blijven waarmaken. Met groei nemen ook de risico’s en de kans op issues significant toe. Jumbo heeft immers te maken met steeds meer stakeholders: van pers tot politiek en van gemeenten tot belangengroepen en vakbonden. We hebben het onderzoek laten doen, om nog beter te weten wat hen drijft. Sommige organisaties werken inside-out, Jumbo denkt vooral vanuit de klant: outside-in. Wij halen graag de buitenwereld binnen.” Hoe stuurt Jumbo op haar reputatie? “In deze steeds transparanter wordende samenleving neemt het belang van een duidelijk, gemotiveerd en con- gruent verhaal alleen maar toe. De komst van internet en social media heeft de spelregels radicaal veranderd. Zo kijkt de klant van vandaag nog breder dan alleen naar merk of het product. Waar het bedrijf voor staat en waar het voor gaat, moeten in lijn zijn. Ook met de bewijslast, het gedrag. Jumbo slaagt hier vooralsnog goed in. Maar de komende jaren groeien we verder. Jumbo is niet meer een super- markt uit het zuiden des lands, maar een van de grootste bedrijven van Nederland met een brede maatschappelijke verantwoordelijkheid. Dat schept nieuwe verplichtingen.” Wat ziet Jumbo als belangrijkste uitdaging op reputatiegebied? Twee zaken: het meenemen van de medewerkers en stake- holderdialoog. Reputatie is onlosmakelijk verbonden met de waardering van de klant in de winkel. Zeker bij retail- bedrijven is die correlatie duidelijk en snel zichtbaar. De rol van onze medewerkers is daarbij essentieel. Zij zijn de ambassadeurs van ons bedrijf. Zij worden in de winkel ook geconfronteerd met maatschappelijke issues en moeten daarover met de klant het gesprek aan kunnen gaan. Dat faciliteren wij zo veel mogelijk. Open deur maar: intern is extern; en andersom. Onze formule is gebaseerd op het inspelen op wat de klant wil. Niet voor niets vormde uitgebreid klantonder- zoek de basis voor onze unieke formule van grootste assortiment, beste service en laagste prijzen, vastgelegd in onze garanties: de 7 Zekerheden. Logisch dat ook voor het managen van onze reputatie gedegen onderzoek de basis vormt. Reputatiemanagement begint met luisteren. En tegenwoordig luisteren we niet alleen naar de klant, maar zijn we in gesprek met een zeer breed palet aan stake- holders. De stakeholderdialoog kun je pas echt vormgeven, als je de drijfveren en verwachtingen van je belanghebben- den kent. Pas dan kan je het gesprek samen goed aan- gaan. We merkten ook veel bereidheid van stakeholders om mee te praten en denken over Jumbo’s positie.” Waarom heeft Jumbo voor een eigen selectie van stakeholders gekozen? Wij zijn geen eenheidsworst. Juist wat ons anders maakt dan anderen is belangrijk. Jumbo is een echt familiebedrijf met een unieke formule, een eigenzinnige aanpak en ondernemende mentaliteit, dat kenmerkt ons. Dat maakt ons onderscheidend en dat willen wij ook vasthouden. Natuurlijk is benchmarking hierbij wel belangrijk en dat doen wij ook. Maar wel met maatwerk, want veel algemene rankings zijn zinloos. Lijstjes zijn om foto’s in te doen. Daarom hebben we bij Jumbo gekozen voor een afgewogen combinatie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek en een zeer zorgvuldige selectie van specifieke stakeholders. Je kunt een winkelbedrijf niet vergelijken met een bank of een energiemaatschappij.” Wat zijn volgens Jumbo de succesfactoren van goed reputatieonderzoek? Zorg er ten eerste voor dat alle relevante stakeholder- groepen vertegenwoordigd zijn in het onderzoek én benader binnen die stakeholdergroepen de juiste persoon. Ten tweede: pas meerdere methoden toe, zoals kwantitatief en kwalitatief onderzoek en online en offline monitoring. Dit geeft de nodige diepgang en informatie waar je conclusies uit kunt trekken. En ten derde: ga niet uit van een standaardaanpak, maar vul het onderzoek op maat in voor je eigen organisatie. Alleen dan levert het handvatten voor gewenst en gewaardeerd gedrag en voor de juiste benadering van stakeholders. Ten vierde: vergeet de interne organisatie niet mee te nemen bij de opzet. Zij weet wat er speelt, intern en extern. Zo garandeer je dat de reputatiekansen- en risico’s die om de hoek staan nu al in kaart worden gebracht.” Wat zijn jullie vervolgstappen? “Dit onderzoek is een momentopname. Goed om te doen en zeer waardevol in het licht van de aanscherping van onze visie en activiteiten. Maar de meerwaarde komt echt als de tijd verstrijkt en er meer meetmomenten komen. Pas dan zie je resultaten van de genoemde bij- sturing. Door de tijd heen neemt de toegevoegde waarde van reputatieonderzoek alleen maar toe. Reputatie vraagt om een lange-termijninvestering. Het onderzoek is voor ons een belangrijke toetssteen.” 21 Interview: Frank Haagsman - Jumbo 20 Jumbo wordt hoog gewaardeerd door klanten, wat tot uitdrukking komt in awards als ‘beste winkelketen’ en ‘klantvriendelijkste bedrijf’. Het Brabantse familiebedrijf wilde meer inzicht in de drijfveren en verwachtingen van al haar stakeholders om haar positie te bestendigen en verder uit te bouwen. Afgelopen jaar heeft Jumbo in samenwerking met de Reputatiegroep een reputatie- onderzoek opgezet en uitgevoerd. Frank Haagsman, manager corporate communicatie & klanten- service, is initiator en opdrachtgever vanuit Jumbo. Reputatiemanagement begint met luisteren
  • 12. De Reputatiegroep heeft de afgelopen jaren tal van organisaties geholpen bij de herinrichting van de commu- nicatiefunctie met als doel deze optimaal te positioneren en in haar kracht te zetten. Kernbegrip is daarbij steevast ‘focus’ en de beweging ‘van service naar impact’. Vanuit onze praktijkervaring, aangevuld met resultaten uit (eigen) onderzoek hebben wij vijf lessen geformuleerd die helpen bij de bouw van een excellente afdeling com- municatie. Centrale uitdaging daarbij is het doorbreken van dé ultieme valkuil van menig afdeling communicatie: de ‘commodity trap’ waar afdelingen in vast lopen wan- neer ze zich teveel laten leiden door ‘de waan van de dag’. Een excellente afdeling communicatie bewijst haar meer- waarde door invloed en impact en weet het verschil te maken voor het succes van de organisatie en haar bestuurders. Les 1: van hobbyisme naar relevantie Sterke afdelingen communicatie hebben een strategische oriëntatie en zijn perfect aangesloten op de agenda van de top. Ze hebben kennis van en affiniteit met het beleid c.q. de business en worden gezien als een volwaardige gesprekspartner. Dergelijke afdelingen meten het effect van hun inspanningen en laten met een dashboard zien dat hun activiteiten aantoonbaar bijdragen aan het suc- ces van de organisatie. Daardoor is er geen enkele discus- sie over hun meerwaarde en relevantie. Communicatieprofessionals hebben soms de neiging om te willen overtuigen met “antwoorden op niet gestelde vragen”. Bij de excellente afdeling communicatie zijn niet de eigen professionele stokpaardjes het vertrekpunt (hobbyisme), maar de uitdagingen van de organisatie en de bestuurlijke prioriteiten. Les 2: kiezen of voor de kiezen krijgen Optimaal presteren begint met het maken van de juiste keuzes. Wat zijn cruciale opgaven voor communicatie in deze sector en deze organisatie, welke disciplines en kerntaken zijn daarvoor nodig en hoe kan dit het beste worden ingericht? In de praktijk zien wij dat best in class afdelingen zich focussen op een beperkt aantal strategisch gekozen kerntaken waarin ze dan ook daadwerkelijk excelleren. Less is more is daarbij het devies: dit zorgt voor duidelijkheid over de rol en verantwoordelijkheid en dus voor een sterkere positie in de organisatie. Het helpt om de missie van de afdeling scherp te formuleren, in de taal van de organisatie. Vervolgens is het zaak om met de inrichting van de afdeling van teams de kerntaken in één oogopslag helder te maken. Niet zelden betekent dat een reductie herschikking én meer eigentijdse naamgeving van historisch gegroeide teams. Les 3: van reageren naar regisseren Succesvolle afdelingen werken op een geïntegreerde manier en vanuit een helder strategisch kader. Het inhou- delijke fundament onder de activiteiten vormt een goed uitgewerkte boodschapstrategie, bestaande met een glasheldere positionering, zorgvuldig gekozen thema’s en scherpe kernboodschappen. Dit maakt het mogelijk om de beweging te maken ‘van reageren naar regisseren’. De afdeling opereert proactief, systematisch en met een langetermijnperspectief. Op cruciale dossiers wordt cross-disciplinair samengewerkt. Inspiratie: communicatie als strategische discipline 22 Praktijkvoorbeeld Nederlandse Rode Kruis Het Nederlandse Rode Kruis bevindt zich in een veranderingsproces waarbij wordt gekeken naar kerntaken, positionering en organisatiestructuur. De Reputatiegroep is onder andere gevraagd een advies te ontwikkelen voor de herinrichting van de communicatiefunctie. Deze was eerder verdeeld over drie separate afdelingen: corporate-, marketing- en verenigings- communicatie. Er was behoefte aan meer samenhang, regie en effectiviteit. Samen met interne betrokkenen vanuit de directie en de communicatiefunctie is een nieuw ontwerp ontwikkeld. Het resultaat is één integraal opererende afdeling, waarbij bijvoorbeeld specialisten op het gebied van woordvoering, online communicatie en sociale media bij elkaar zijn gebracht. 23 Vijf lessen voor een excellente afdeling communicatie De discussie over ‘de organisatie van de communicatie’ is levendiger dan ooit tevoren. In tal van organisaties spelen vragen over de kerntaken, meerwaarde, omvang en inrichting van communicatie. Onder druk van de economische crisis zijn reorganisaties van afdelingen aan de orde van de dag. Dat gaat vaak gepaard met een reductie van het aantal medewerkers. ‘Meer met minder’ is het leidende thema. Paradoxaal genoeg wordt het strategische belang van communicatie door de top van organisaties steevast onderkend. Men wil echter af van afdelingen die zich teveel bezighouden met ‘dingetjes’.
  • 13. Les 4: van dingetjes naar focus en impact Loskomen van de commodity trap is een belangrijke uitdaging voor afdelingen die vooruit willen. Al te vaak reageert de waan van dag en is men vooral bezig met ‘een ballenbak aan dingetjes’ Dit kan worden doorbroken door standvastig te opereren vanuit duidelijke prioriteiten en door op een geordende manier om te gaan met de onophoudelijke stroom van verzoeken uit de organisatie. De strategische relevantie bepaalt daarbij het niveau van dienstverlening en de verdeling van tijd en aandacht. Alleen met een dergelijk ‘dienstverleningsconcept’ is het mogelijk om focus te houden en impact te genereren. Les 5: de beweging van de afdeling Stilstand is achteruitgang. Daarom investeren excellente afdelingen voortdurend in de ontwikkeling van de professionals. Kennisdeling, inspiratie en competentie- versterking zijn kernbegrippen. Het management blinkt uit in coaching en sturing. Het zorgt voor gedreven mede- werkers die zijn aangehaakt op de laatste ontwikkelingen in het vakgebied en die hun state-of-the-art kennis toe- passen in het werk. Professionaliseren is een werkwoord. Over het vak “Het merk ‘politie’ is geen rustig bezit. De reputatie van de politie wordt gesmeed in het volle licht van de schijnwerpers. 24 uur per dag, 7 dagen in de week. Van het kloppende hart tot aan de donkere rafelranden van onze samenleving”. Eric Stolwijk Directeur Communicatie bij de Politie Inspiratie: communicatie als strategische discipline 24 Praktijkvoorbeeld Essent De Reputatiegroep heeft Essent, het grootste energiebedrijf van Nederland, ondersteund bij de vernieuwing van de afdeling Corporate Affairs. Meer focus, impact en een reductie van het aantal fte waren de vertrekpunten. In een intensief proces, met onder meer de top van de organisatie, diverse business units en de gehele afdeling Corporate Affairs, is vanuit een stevige analyse een geheel vernieuwd ontwerp ontwikkeld. De afdeling werkt nu systematisch en integraal met een beperkt aantal teams aan zorgvuldig geformuleerde opgaven die in het licht staan van de strategie, business en transformatie van Essent. 25 Structurele dialoog en verbinding met key stakeholders Creëren van impactvolle positionering en communicatie Verbinden van medewerkers met de organisatiestrategie Vertrouwd adviseur en ‘change agent’ voor het topmanagement Met invloed en impact het verschil maken voor het succes van de organisatie Inspiratiebronnen: ‘CCO Excellence’ (RI, 2013) en ‘European Communication Monitor’ (EACD, 2014)
  • 14. Organisaties met een sterke reputatie krijgen van hun omgeving steun en ondernemings- ruimte. Omgekeerd worden bedrijven met een zwakke reputatie extra geplaagd als er issues zijn. Sterke reputaties zorgen voor meer veer- kracht om een crisis op te vangen. Zo is de reputatie van de Rabobank na de Libor-crisis al weer krachtig opgeveerd. Daarmee wordt het veel gehoorde argument dat één negatieve tweet je reputatie al kan beschadigen weerlegd. Dat is namelijk een groot misverstand. Iets wat zelenoemde online reputatiespecialisten ons graag willen laten geloven. Bedrijven verdienen een sterke reputatie door transparant te zeggen wat ze doen en daadkrachtig te doen wat ze zeggen, met oor en oog voor de belangen van hun stakeholders. Hierbij geldt dat organisaties hun basisbedrijfsvoering strak op orde moeten hebben. Anders worden ze offline, online en dus anyline afgerekend op hun slechte prestaties. Als het een keer misgaat, staren veel organisaties zich blind op het verwijderen van negatieve berichten. Negatieve berichtgeving is vervelend, maar niet per se een groot probleem. Het biedt juist een kans om je verantwoording te tonen en te leren van je fouten. Dat vraag in eerste instantie om aandacht en omgevingssensitiviteit. Maar het echte verschil maken organisaties met empathisch vermogen en door zich kwetsbaar durven op te stellen. Een mooi voorbeeld daarvan is de reactie van KLM naar aanleiding van hun uit de bocht gevlogen Mexico-tweet. KLM plaatste na de WK-overwinning op Mexico een foto op Twitter van een departures-bord met de tekst ‘Adios Amigos!’. KLM ontving 92.000 reacties op de Tweet. Deze grappig bedoelde inhaker werd niet door iedereen in dank afgenomen. De luchtvaartmaatschappij reflecteerde op de uitglijder in hun blog “Learning by doing it wrong”. Daarin stelt het KLM-team zich open op en geven ze aan dat ze van hun fout hebben geleerd. KLM was niet te groot om hun fout te erkennen, zich kwetsbaar op te stellen en van misstap te leren. Daarmee werd de beeldvorming geneutraliseerd. Investeren in een goede stakeholderdialoog loont. Goede relaties met stakeholders zijn van onschatbare waarde voor een onderneming. Het aanzien van een organisatie wordt met name bepaald door de beoordeling van hun omgeving. Organisaties die veel investeren in de relatie met hun stakeholders worden niet alleen beter gewaardeerd, ze krijgen ook makkelijker steun bij eventuele issues of incidenten. Hoe beter stakeholders de organisatie kennen en het beste met die organisatie voorhebben, hoe beter zij berichtgeving kunnen duiden en hoe aan- nemelijker het is dat zij de onderneming zullen steunen. Dat vraagt om het onderhouden van de relatie in de vorm van een proactieve stake- holderdialoog. En daarbij bedoelen we niet alleen het maken van een connectie op sociale netwerken, maar vooral ook écht face-to-face contact. 27 26Inspiratie Veel organisaties worstelen met hun beeldvorming. De pers duikt bovenop issues en social media veroorzaken voor je het weet een olievlek. Met nieuwe media kunnen organisaties hun doelgroepen sneller en makkelijker bereiken, maar tegelijkertijd voelen bedrijven minder regie. Grip houden op de beeldvorming lukt alleen als organisaties hun reputatie, relaties en response proactief managen. Toch kiezen nog steeds veel organisaties voor een defensieve strategie, zeker als het om online media gaat. Uit angst voor reputatieschade leggen bedrijven de focus dan vaak op makkelijk te beïnvloeden factoren, zoals hun Google-ranking en zoekmachine- marketing. Maar is dat wel de oplossing? In onze visie is positieve beeldvorming altijd het gevolg van ijzersterke prestaties. Wie zich goed gedraagt en dat uitstraalt, krijgt likes en fans. Wie er een potje van maakt, krijgt te maken met de toorn van de media en het publiek. In dit artikel geven we een nuchtere kijk op regie op de beeldvorming, aan de hand van een drietal inzichten. Regie moet je verdienen 1 2 3Reputatie = de basis op orde Relatie = echt contact maken Response = leren van je daden Een nuchtere kijk op beeldvorming
  • 15. Gezag moet je verdienen met gedrag Het is wel degelijk mogelijk én vaak hard nodig om als sector tegenwicht te bieden aan negatieve beeldvor- ming. Dat lukt alleen op basis van een verstandige en sectorbreed gedragen analyse en een scherpe strategie, want doorgaans is er een heel palet aan inspanningen nodig. Herstel van vertrouwen is bovendien een zaak van lange adem. Om de voorgenomen activiteiten tenminste enkele jaren vol te kunnen houden is een goed doordacht plan dat brede instemming heeft dan ook cruciaal, juist vanwege de diversiteit aan spelers die veel sectoren kenmerkt. Daarbij blijkt investeren in een snelle ‘campagne’ al snel weggegooid geld. Soms is het medicijn erger dan de kwaal en werkt het zelfs averechts. Gezag en geloofwaardigheid zijn nu eenmaal niet te koop, die moet je verdienen met je gedrag. Bouwen aan een betere reputatie is dan ook geen cosmetische operatie. Betere beeldvorming moet van binnenuit komen. Dat vraagt om leiderschap en voorbeeldgedrag. Om integriteit, sensitiviteit en maatschappelijk verantwoord handelen. Terug naar de oorsprong Voor bijvoorbeeld de producenten van geneesmiddelen- bedrijven betekent dit een vrij fundamentele heroriëntatie op de positionering van de sector. De farmaceutische industrie moet in feite helemaal terug naar de kern: wat was ook alweer ons het ultieme doel van ons bestaan? In de buitenwereld bestaan hardnekkige beelden, als zou het in deze sector slechts om één ding gaan: zo veel mogelijk geld verdienen. Terwijl de duizenden mensen die in Nederland in deze branche werken hun intrinsieke motivatie halen uit de overtuiging dat geneesmiddelen onmisbaar zijn voor een gezonde samenleving en het leven van patiënten. Maatschappelijke meerwaarde Het begint uiteindelijk bij het besef dat je legitimatie staat of valt bij je meerwaarde voor markt, mens en maatschappij. Daartoe heb je een overtuigend en glas- helder antwoord nodig op de aloude vraag: waartoe zijn wij op aarde? Vanuit de kern zijn de farmaceutische giganten opgericht om geneesmiddelen te ontwikkelen die mensen beter maken. Maar is dat nog steeds het hoogste doel? En wordt deze kern van de identiteit door de samenleving wel zo herkend? Een succesvolle strategie voor betere beeldvorming vraagt dan ook vaak om bewust- wording bij de top van de bedrijven en een flinke dosis ‘reputatie educatie’. Pas daarna kan gesproken worden over communicatiestrategieën, het voorbeeldgedrag van boegbeelden, de respons op hardnekkige issues, de dia- loog met stakeholders en initiatieven om te investeren in een steviger ‘matras’ van maatschappelijke goodwill. Alleen ga je sneller, samen kom je verder Voor een betere beeldvorming over de sector als geheel heb je vanzelfsprekend een duidelijk en breed gedragen idee nodig over de positionering van de sector, uitgewerkt in een kernbelofte, profileringsthema’s, kernboodschappen en overtuigende bewijsvoering. Want ‘zonder verhaal heb je niks te vertellen’. Dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Want voor een sector heb je een gezamenlijk verhaal nodig, waar alle sleutel- spelers achter staan. Bedrijven en instellingen kunnen de reputatie van de sector namelijk niet ‘uitbesteden’ aan hun brancheorganisatie. Wat de strategie ook is, je zult als sector gezamenlijk een eenduidig verhaal moeten etaleren. Het verbeteren van de beeldvorming lukt alleen door samen proactief op te treden, door samen responsief te zijn op het maatschappelijk sentiment, door samen en in woord én daad te laten zien waar de sector voor staat. Door samenwerking gaan inspanningen optellen en wordt het geheel meer dan de som der delen. 28Inzicht Lees het hele artikel over sectorreputatie op onze website (onder 'publicaties') www.reputatiegroep.nl Welke branche of beroepsgroep heeft er eigenlijk géén reputatievraagstuk, zo vragen wij ons wel eens af. In de publieke opinie kleuren incidenten al snel de beeldvorming. Een serieuze crisis bij individuele spelers kan als een veenbrand overslaan op de reputatie van de sector. Voor veel organisaties geldt: ‘je bent de soort waartoe je behoort’. Je krijgt met andere woorden de beeldvorming van de sector cadeau. Dat is niet altijd goed nieuws. Denk aan de eerdere fraudezaken in de bouw en in de vastgoedsector, de beeldvorming over banken, de woekerpolissen bij de verzekeraars, de verwachtingskloof ten aanzien van pensioenen en de incidenten in de woning- corporatiesector. Vaak lijden de goede spelers onder de kwaden. Hoe ga je daar als sector mee om? Een voor allen, allen voor een Bedrijven kunnen de reputatie niet uitbesteden aan hun brancheorganisaties Jan Kranendonk / Shutterstock.com 29 Tal van sectoren werken aan betere beeldvorming
  • 16. 30Crisiscommunicatie Een flinke uitslaande brand moet met groot materieel worden bestreden, maar bij een kleine keukenbrandje volstaat een handblusser of een blusdeken. Dat geldt ook voor een vervelend incident of issue. Veel bedrijven schieten in een kramp als er iets misgaat en trekken alles uit de kast om de ‘crisis’ te bezweren. Maar alles wat je aandacht geeft groeit. Als iets klein is, houd het dan ook klein. Want een issue is (nog) geen crisis en vraagt dus een andere aanpak. Veel crises kunnen worden voor- komen als organisaties alerter zijn op signalen uit de eigen organisatie of de directe omgeving. Vergelijk het met de uitbarsting van een vulkaan. Die begint altijd eerst te roken en te rommelen, voordat het daad- werkelijk tot een uitbarsting komt. Juist in deze fase kan er vaak nog worden ingegrepen om erger te voorkomen. Wie de signalen negeert, danst op een vulkaan. Vergeet de veel gehoorde kreet ‘Als je geschoren wordt, moet je stil zitten’. Organisaties die zich verstoppen, verliezen de grip op de beeldvorming. Communiceren in een wereld waar 24 uur per dag wordt teruggepraat, is belangrijk. Zorg dat je zelf de regie houdt en dat je wordt gehoord. Vertel de waarheid, maar over- drijf het niet. Veel organisaties hebben de neiging direct alles te vertellen wat ze weten en meer vuile was op straat te gooien dan noodzakelijk is. Vertel wat nodig is en houd het bij de feiten. De Reputatiegroep is trots op een grote variatie aan opdrachtgevers door de jaren heen. Rode draad in de projecten: complexe vraagstukken, ruimte voor vernieuwing, interactieve werkwijzen en opdrachten met betekenis voor de opdrachtgever en de maatschappij. Kennis van zaken Zorg & welzijn - Achmea Zorg - Admiraal de Ruyter Ziekenhuis - Agis Zorgverzekeringen - Amsta - ANT - Boehringer Ingelheim - Careyn - CZ - DBC Onderhoud - Diakonessenhuis Utrecht - Erasmus MC - Hartstichting - Intrakoop - KNOV - Liliane Fonds - LP GGZ - Martini Ziekenhuis - Maxima Medisch Centrum - Mediq - Medirisk - Nederlandse Vereniging van Cardiologen - Nederlandse Vereniging van Dermatologie en Venereologie - Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie - Nefarma - Novadic Kentron - Novartis - NPCF - Orde van Medisch Specialisten - Parc Spelderholt - Rivas Zorggroep - Rivierduinen - Rode Kruis - Sigra Dienstverlening - Stichting Haagse Gezondheidscentra - TanteLouise-Vivensis - Tergooi - Vecht en IJssel - Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland - Vitras CMD - VUmc - Westfriesgasthuis - Ziekenhuisgroep Twente Financiële & zakelijke dienstverlening - ABN AMRO - ABN AMRO MeesPierson - Achmea - Aegon - APG Groep - AT Osborne interim - Deloitte - EY - GMW Advocaten - Klaus Schmitt & Partners - Management Drives - Media Pensioen Diensten - MN - Movir - Nederlandse Vereniging van Banken - NWWI - Onderlinge ’s-Gravenhage - Pensioenfederatie - Pensioenfonds Koopvaardij - Pensioenfonds Metaal & Techniek - PGGM - Philips Pensioenfonds - SNS Bank - Stichting Pensioen Opleidingen - Rabobank Nederland - Quaestus Bouw, vastgoed & wonen - ADT Enschede - Aedes - Bouwfonds Ontwikkeling - BNA - Havensteder - HollandRealtyPartners - Knauf - Kr8-corporaties - Portaal - Rabo Vastgoedgroep - Rijkswaterstaat - Schiphol - Staedion - SWR-corporaties - Vestia - Ymere Handel & industrie - Albert Heijn - Batenburg - Centraal Bureau Levensmiddelenhandel - Fair Produce - Intratuin - JUMBO Supermarkten - PostNL - Royal Friesland Campina - Sappi Fine Paper Europe - Tideway Overheid & publieke sector - Douane - Gemeente Enschede - Jeugdzorg Stadsregio Amsterdam - Kamer van Koophandel - Koninklijke Marechaussee - Ministerie van Binnenlandse Zaken - Nationale Politie - Openbaar Ministerie - Rotterdams Philharmonisch Orkest - Gemeente Schouwen - Duiveland - TivoliVredenburg - Gemeente Utrecht - Veiligheidsregio Haaglanden - VNG - ZLTO Onderwijs & wetenschap - AOG - Ecabo - EURIB - Hogeschool van Amsterdam - ROC Flevoland - ROC van Amsterdam - ROC West-Brabant - Van der Hilst - Wageningen Universiteit & Researchcentrum Energie & duurzaamheid - BAS Energie - E.ON Benelux - Greenchoice - Alliander - Essent - SVH Energy Mobiliteit, logistiek & infrastructuur - BMW Group Nederland - Gemeentelijk Vervoersbedrijf Amsterdam - NS - Railforum • Positionering: samen werken aan de betekenis en koers van de organisatie als basis voor het bouwen aan onderscheidende merken en sterke reputaties. • Professionalisering: het versterken van de samenwerking tussen het topmanagement en (corporate) communicatie. Plus het organiseren en inrichten van de juiste aanpak om het verhaal van de organisatie tot leven te wekken. • Profilering: het realiseren van de gewenste zichtbaarheid en uitstraling. Altijd gericht op het versterken van voorkeur en vertrouwen. De Reputatiegroep is de eerste onaankelijke adviespraktijk voor reputatie- vraagstukken in Nederland. We helpen organisaties het beste van zichzelf te laten zien. Juist in tijden van verandering. Offensief waar het kan, defensief waar het moet. De Reputatiegroep benadert reputatievraagstukken vanuit een integraal perspectief. Een krachtige aanpak voor reputatiemanagement bestaat in onze visie uit drie nauw verbonden dimensies: Ruimte voor vernieuwing Een issue is geen crisis Communiceer, maar met mate Een vulkaan begint eerst te roken Voorkomen is beter dan genezen De Reputatiegroep ondersteunt organisaties en bestuurders bij een crisis of issue: van reputatiebescherming tot reputatieherstel. Of het nu gaat om preventie en het voorkomen van een crisis tot 24/7 support bij een actuele crisissituatie tot aan de evaluatie en nazorg. De uitdaging is om het crisisbewustzijn te vergroten, want juist dat kan de kans op reputatie- schade verkleinen. 31 Zoveel crisissen zoveel lessen. Het afgelopen jaar hebben tal van gerenommeerde organisaties zich door een crisis geworsteld, sommige met succes, andere met blijvende (reputatie)schade tot gevolg. Op basis van recente crisissen, die de Reputatiegroep heeft begeleid, delen we een aantal belangrijke inzichten. Dansen op een vulkaan
  • 17. Jasper de Boom werkt sinds begin 2013 voor de Reputatiegroep als senior adviseur. Zijn hart gaat sneller kloppen van complexe vraagstukken op het gebied van reputatie, organisatie van de communicatie, mediastrategie en positionering. Vanuit zijn verleden als directeur communicatie bij Bouwfonds Property Development (Rabobank Groep) heeft hij grote affiniteit met zakelijke dienst- verlening en de publieke zaak. j.deboom@reputatiegroep.nl @jasperdeboom Majorie Dijkstra is sinds maart 2013 senior adviseur bij de Reputatiegroep. Daarvoor was ze managing director bij het wereldwijd opererende Reputation Institute. Majorie is gespecialiseerd in reputatie- en stakeholderonder- zoek en benadert vraagstukken vanuit een bedrijfskundig perspectief. Ze werkte door de jaren heen voor multinationals en voor opdrachtgevers in het publieke domein. m.dijkstra@reputatiegroep.nl @majoriedijkstra Paul Stamsnijder heeft op 1 juni 2008 de Reputatiegroep opgericht. Als partner adviseert Paul zijn opdrachtgevers op het gebied van positionering, strategie en visie, storytelling, media en leiderschap. Hij publiceert vaak over het vak- gebied, waaronder ‘De vent is de tent’ (2010) over reputatie en leiderschap. Paul is een veelgevraagd spreker over reputatievraagstukken. p.stamsnijder@reputatiegroep.nl @reputatiegroep Justine Krenning werkt sinds april 2010 vanuit de Reputatiegroep als adviseur. Ze is specialist op het gebied van mediarelaties, stakeholdermanagement en crisiscommunicatie. Tevens geeft ze media- en crisistrainingen. Justine vertaalt ingewikkelde reputatievraagstukken naar glasheldere analyses en doel- treffende activiteiten. Ze werkt met name voor opdrachtgevers in de zorg en publieke sector. j.krenning@reputatiegroep.nl @justinekrenning Ron van der Jagt is bestuurs- adviseur en sinds 2012 partner bij de Reputatiegroep. Hij is actief op het snijvlak van strategie, leider- schap en reputatie. Bijzondere specialismen zijn sectorbrede reputatievraagstukken alsook de organisatie en professionalisering van de communicatie. Naast zijn werk is Ron voorzitter van Logeion, de Nederlandse beroepsorganisatie voor communicatieprofessionals. Ook spreekt en publiceert hij regelmatig over het vak. r.vanderjagt@reputatiegroep.nl @ronvanderjagt Caroline Brits is in juli 2014 gestart als trainee bij de Reputatiegroep. Ze is in 2013 afgestudeerd in Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam, met als specialisatie beïnvloedings- communicatie. In onze praktijk richt ze zich met name op issuemanagement, positionering en profilering. Hiervoor was Caroline actief als online- communicatieadviseur en werkte ze voor NOC*NSF. c.brits@reputatiegroep.nl @caroline_brits Mark Weijers werkt sinds 2012 als adviseur vanuit de Reputatie- groep. Hij legt zich toe op positioneringsvraagstukken, issuemanagement, en professio- nalisering van de communicatie. Mark is cum laude afgestudeerd in Communicatiewetenschap aan de Vrije Universiteit Amsterdam met als specialisatie corporate communicatie en nieuwe media. Mark heeft een vlotte pen en wordt enthousiast van complexe vraagstukken. m.weijers@reputatiegroep.nl @mark_weijers Contact Reputatiegroep Maliebaan 92 3581 CX Utrecht T (030) 2312510 info@reputatiegroep.nl Arjan Hoek werkt sinds 2009 als partner vanuit de Reputatiegroep met name voor opdrachtgevers in de zorg en non-profitsector. Hij is thuis in de meest complexe dossiers. Arjan heeft als specialis- men zorgcommunicatie- en marketing, issuemanagement, positionering en professionalise- ring van de communicatie. Daarnaast is hij zeer ervaren in stakeholderdialoog, crisis- communicatie en mediatrainingen. a.hoek@reputatiegroep.nl @arjan_hoek Sabrina de Kruijff is sinds begin 2010 office manager bij de Reputatiegroep. Ze is een creatieve regelaar en een uitstekend organisatietalent. Sabrina is de drijvende kracht achter activiteiten als reputatie- tafels rond specifieke onder- werpen, intervisiesessies en netwerkborrels. Daarnaast is zij verantwoordelijk voor de ICT en de financiële administratie van de Reputatiegroep. s.dekruijff@reputatiegroep.nl Reputatieonderzoek: de weg naar resultaat De zin van de zaak Lessen voor een excellente afdeling Communicatie Een nuchtere kijk op beeldvorming Crisiscommunicatie: dansen op een vulkaan Luisterend leiderschap