2. Артерийн гипертензийн ялган
оношлогоо, эмчилгээний
зарчим
Н.Баясгалан

3. Артерийн даралт олон хүчин зүйлээс
хамаарна
Үүнд:
• Зүрхний үйл ажиллагаа
• Захын судасны тонус
• Захын судасны уян хатан чанар
• Цусны нийт хэмжээ
• Цусны электролитын бүтэц
• Цусны зуурамтгай чанар
Энэ бүхэн нь мэдрэл шингэний
зохицуулгаар зохицуулагдаж байдаг

4. АГ-ийн ө вчлө л
 1 тэрбум хү н - Дэлхийд
Таллах дү рмээр (Rule of halves)
 1 тэрбум хүн АГ-тэй бол
 ½ нь АГ-тэй гэдгээ мэддэггүй
 АГ-тэйгээ мэддэг хүмүүсийн ½ нь эмчилгээтэй
 Эмчилгээтэй хүмүүсийн ½ нь хянагддаг АГ
 Result : Дэлхийд 125 сая controlled АГ
Дэлхийд 875 сая uncontrolled АГ

5. АГ-ийн нас баралт
• >60 сая нийт нас баралт Дэлхийд (2000)
• ≈14% нийт нас баралтын
• ≈ 54% нийт харвалтын
• 47% нийт зүрхний ишеми өвчний
• АГ-тэй хүмүүсийн талаас илүү хувь нь
хөдөлмөрийн насны хүмүүс (45-69 нас)
байна.

6. Артерийн гипертензи
Артерийн даралт ихсэх хам шинж нь
эмнэлзүйн практикт хамгийн өргөн
тохиолдох хам шинжийн нэг
ЭАГ өвчний үед эмнэлзүйн үндсэн
шинж болон илрэнэ
Oлон эрхтэн тогтолцооны эмгэгүүдийн
үед 2 догчоор илэрдэг (ШТАГ)

7. Эмнэл зүйн онош
• Хэдэн удаагийн хэмжилтээр САД >140
ммМУБ, ДАД >90 мм МУБ
• Даралт бууруулах эм ууж буй - АД хэвийн
бол

8. Даралт ихтэй хүнийг шинжлэх зорилт
• Цусны даралт ихсэх нь түр зуурын биш, тогтвортой
болохыг нотлох
• Даралт ихсэх нь хоёрдогч шалтгаантай биш гэдгийг нотлох
• Нөлөөлж байгаа арилгаж болох, болохгүй халгаат хүчин
зүйлүүдийг тогтоох
• Голлон гэмтээсэн бай эрхтэнийг үнэлэх
• Эрсдэлийн зэргийг үнэлэх

9. Шинж тэмдгийн АГ
• Артерийн даралтын зохицуулганд
оролцдог бусад ямар нэгэн эрхтэний
өвчин болон тодорхой эмгэгүүдийн
үед АД их болохыг шинж тэмдгийн
артерийн гипертензи гэдэг.
• ШТАГ нь артерийн даралт ихэдсэн
нийт тохиолдлын 20-35% -ийг эзэлдэг.

10. Бөөрний
гаралтай
(70-80%)
Дотоод
Эмийн
шүүрлийн
нөлөөллөөс
эмгэгээс
ШТАГ
Зүрх ба
Уушгины
том судасны
эмгэгээс
эмгэгээс
Мэдрэл
тархины
эмгэгээс

11. Бөөрний гаралтай АГ
Нефрологийн практикт артерийн гипертензитэй хавсран тохиолдох
эмгэгүүдэд:
1. Үрэвслийн гаралтай
• Гломерулонефрит, пиелонефрит, системийн васкулит, УП, ССД
2. Бөөрний дистрофийн өвчнүүд
• Бөөрний амилойдоз , диабетийн гло/ склероз
3. Бөөр шээсний замын өвчнүүд
 Төрөлхийн гажиг, чулуу, сүрьеэ, хавдар
4. Реноваскуляр гипертензи
 Ангиома, гипоплази, кальциноз

12. Эмгэг жам
Артерийн Бөөрийг
гэмтээгч
даралт шалтгааны
ихсэх хүчин зүйлс
Бөөрний
Бөөрний
шүүрэл,
эд буюу
рениний
судас гэмтэх
гиперсекреци
Бөөрний
эдийн
ишеми

13. Эмнэлзүйн гол өөрчлөлт
• АГ ба халууралт
• АГ ба хэвлийд, ууц нуруугаар чилж өвдөх
• АГ ба бөөрний артерийн систолын шуугиан
• АГ ба хэвлийд хавдар тэмтрэгдэх
• Зөвхөн АГ

14. Оношлогоо
• Шээсний ерөнхий шинжилгээ
• Шээсний өвөрмөц сорилууд
• Бөөрний ангиографи
• Пиелографи г.м
зэрэг үндсэн өвчнийг оношлох
шинжилгээнүүдийг хийнэ.

15. Дотоод шүүрлийн гаралтай АГ
• Феохромоцитом
• Коннын хам шинж (анхдагч
гиперальдостеринизм)
• Иценко-Кушингийн өвчин
• Тиреотоксикоз
• Микседем
• Акромегали

16. Эмгэг жам
Эмгэг жамыг нөхцөлдүүлэгч хүчин зүйлс нь
даавруудын (гормоны) өөрчлөлт юм.
• Альдостерон
• Бусад минералкортикойд
• Катехоламин
• Глюкокортикойд
• Адрено-кортикотропин даавар

17. Эмнэлзүйн гол онцлог
• АГ ба симпатик адреналины криз
• АГ ба булчингийн сулрал
• АГ ба таргалалт
• АГ ба хэвлийд хавдар тэмтрэгдэх
• АГ ба шээсний өөрчлөлт

18. АГ-ийн криз
Зүрх
Халуурах,
дэлсэх,
толгой
чичрэх,
өвдөх
хөлрөх
Фиохромо
цитом
Өвчүүний Царай
цаана зэвхийрч
хорсох цайх
Хэвлийгээр
өвдөх

19. Артерийн
гипертензи
Шөнө их Булчин
шээх сулрах
Коннын
хам шин
Ам хатах, Амархан
цангах ядрах

20. АГ
Иценко-
Кушингийн
өвчин
Бэлгийн
үйл
Таргалалт
ажиллагаа
хямрах

21. Оношлогоо
Үндсэн өвчнийг оношлох шинжилгээнүүд
болох:
• Хоногийн шээсэнд Na, K-ийн коэффициент
тодорхойлох
• 100гр гипотиазид уулгахын өмнө ба дараа
цусанд Na, K тодорхойлох
• Хоногийн шээсэнд альдостерон,
катехоламин, ванилилминдалины хүчил,
17кетостеройд тодорхойлох
• Цусанд ренин, 17 ба 11окси-кортикостеройд
тодорхойлох
• Турк эмээлийн зураг, КТГ

22. Зүрх ба том судасны эмгэгийн шалтгаант
АГ
• Аортын коарктаци
• Атеросклероз
• Зүрхний дутагдал
• Аортын хавхлагын дутуу хаагдал
• Артериит, аортит

23. Аортын коарктаци
• Гол судасны хүзүү хэсгийн нарийсал нь цусны эргэлтийн алдагдлаар эмнэл зүйн
шинж нь илэрдэг төрөлхийн эмгэг. Залуу насанд тохиолдоно
• Гол судсаар урсах судасны замд механик саад учирснаас цусны эргэлт
өөрчлөгддөг. Нарийслаас дээрх хэсэгт цусан хангамж ихсэж нарийслаас доод
хэсгийн цусан хангамж ялангуяа бөөрний ишеми үүсч ренопрессор механизмаар
АД ихэсдэг.
• Эмнэл зүй: Доод мөч бадайрах, сулрах, хүйтэн оргих, доод мөчинд үүссэн
шарх удаан эдгэрэх, нүүр улайж чинэрэх, чих шуугих, зүрх дэлсэх,
амьсгаадах
• Үзлэгт: Артерийн лугшилт эгэмний дээрх, доорхи хонхор, хавирга
хоорондын завсар, далны хооронд, өвчүүний 2 талд ажиглагдана. 5-р цэгт
төвлөрөл бүхий систолын шуугиан, 2-р авиа тод байна. Дээд доод мөчний (
2 гарт) судасны лугшилт өөр байна. Дээд мөчний АД их, доод мөчинд бага
байна АД-ын ялгаа 30 мммуб-с их байна (N 10-20 ). Цээжний булчин илүү
хөгжсөн, доод мөчний булчин сул хөгжсөн б.на
• Аортографи хийнэ

24. Атеросклерозын гаралтай АГ
Шалтгаан нь атеросклероз
Ялгах оношийн үндэслэл
Нас ахисан хүмүүсийн АД тогтворгүй, гэнэт өндөр болж
буурах, систолын даралт нь ихсэх, диастолын даралт
голдуу хэвийн, захын судасны лугшилт тэмтрэгдэхгүй
байх буюу гар хөл хөрөх г.м атеросклерозын
шинжүүд гарна
Чагналтаар аортын дагуу систолын доргионтой
шуугиан, 2-р авиа өргөлттэй б.на
Нүдний угт артериуд нь эгц шулуун богиноссон,
рефлекс нь тодорч жигд бус болсон, ГС тод илрэнэ
Биохимид – липидын солилцоо үзнэ

25. Артериит, аортит
Шалтгаан нь халдвар буюу эмийн бодис
Аорт ба том судасны хананд өвөрмэц бус
дархлалын үрэвслийн процесс явагдана
• Ялгах оношийн үндэслэл
Гүрээний ба эгэмний доорхи артери гэмтэхэд гар
сулрах, толгой эргэх, ухаан балартах, гэмтсэн талын
хараа муудах зэрэг зовиур гарна
• Үзлэгт: Бугалга, шуу, гүрээний артерийн лугшилт
бүдгэрэх буюу мэдэгдэхгүй болох, Бугалганы АД ижил
бус, хурц үедээ халуурна, ядрана
• Шинжилгээнд: үрэвслийн шинж гарна

26. Аортын дутагдал
Шалтгаан нь хэрэх, БЭ, тэмбүү, атеросклероз
Энэ үед зүүн ховдлын систолын багтаамж ихсэж ЗХ-с
шахагдах даралтыг өсгөх боловч тодорхой хэсэг нь
буцаж даралтыг гэнэт бууруулна
Ялгах оношийн үндэслэл:
САД ихэссэн, ДАД буурч их бага даралтын зөрүү их болно
Аортын дутагдлын шууд ба шууд бус шинж, судасны шинж
гарна.
Атеросклероз ба АГ-тэй өвчтөнд аорт өргөссөнөөс үүсэх
аортын хавхлагын харьцангуй дутагдлын үед аорт дээр
2-р авиа хадгалагдах ба бүр тодорсон б.на. Харин захын
судасны шинж илрэхгүй. ЭХОКГ хийнэ

27. Мэдрэлийн шалтгаант АГ
• Тархины гэмтэл, энцефалит,
полиневрит,тархины хавдар зэрэг
төвийн шалтгаант эмгэгүүдийн үед
мэдрэлийн систем хямарснаас
2догчоор артерийн даралт ихэсдэг.

28. Мэдрэлийн шалтгаант АГ
Тархины
гэмтэл
Тархины
Эпилепси
доргилт
Анамнезд
Энцефалит Арахнойдит

29. Оношлогоо
• Электроэнцефалографи
• Реоэнцефалографи
• Хэт авианы сканиграмма
• КТГ зэргээр үндсэн өвчнийг
оношлоно.

30. Уушгины шалтгаант АГ
Уушгины судас нарийссанаас:
• Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчнүүд
• Уушиг атрофи болох эмгэгүүд
• Уушгины гемосидероз
• Уушгины хорт хавдар
• Уушги тайрсны дараа
• Уушгины үрэвсэл
• Төрөлхийн гаж хөгжлүүд
Уушгины артерид саад учирснаас:
• Уушгины тромбэмболи
• Захын агаар дамжуулах замын нарийсал
• Уушгины артерийн нарийсал

31. Оношлогоо
• Анамнезаас: уушгины ямар нэг эмгэг
• Бодит үзлэгт: зүрхний хил хязгаар
баруун тийш шилжсэн, зүрх баруун
тийшээ томорсон
• Шинжилгээ: Рентген, ЗЦБ, үндсэн
өвчний оношлогоо

32. Эмийн шалтгаант АГ
• Глюкокортикойд
• Контрацептив эм
• Индометацин
• Эфедрин
• Хар тугалга, тали, кадми зэрэг
бодис

33. Артерийн гипертензийн
эмчилгээний зарчим
Зорилго: Зөвхөн артерийн даралтыг буулгах
төдий бус хувь хүнд байгаа халгаат хүчин
зүйл ба эрсдэлийг бүрэн илрүүлэн
эмчилсэнээр ЗС-ны өвчлөлийг бууруулан
нас баралтыг багасгахад оршино.
Шалгуур: Эмчилгээ хийх гол шалгуур нь АД-
ын зэргийг тогтоохдоо бус эрсдлийн
бүлгийг зөв тодорхойлоход оршино.

34. Эмчилгээний ерөнхий зарчим
• АД-ыг зөв тодорхойлох
• АГ-ийн 1-р зэргийн үед эмийн бус
эмчилгээ. Хэрэв 12-16 7 хоногийн дараа үр
дүн өгөхгүй бол эмийн эмчилгээ хийх
• Эмийн эмчилгээг эхлэхдээ 1 эмийг дундаж
тунгаар эхлэх ба үр дүнгүй үед хавсарсан
эмийн эмчилгээг хийх
• / Харин хүнд хэлбэрийн АГ-ийн үед шууд
хавсарсан эмчилгээг хийх/

35. Эмчилгээний ерөнхий зарчим
• АД-ыг богино хугацаанд хурдан үйлчилдэг эмээр
буулгахад хэсэг газрын / амьдралын чухал
эрхтэнүүдийн / цусан хангамж доройтож хүндрэл
гарах нь элбэг учир АД-ыг аажим буулгах
хэрэгтэй
• АД-ыг буулгах эм хэрэглэх үед АД ихсэх буюу
амьдралын чухал эрхтнүүдийн цусан хангамж
дутагдах үед эмчилгээг зогсоох буюу эмийг сольж
хэрэглэнэ.
• Үүнд тухайн эмийг өмнө нь хэрэглэж байгаагүй
өндөр настай тархины болон титэм судасны
өвчтэй хүмүүст онцгой анхаарах шаардлагатай

36. Эмчилгээний ерөнхий зарчим
• Эмчилгээ зохимжтой байгаа үед
гипотензив эмчилгээний тактикийг 4-6
долоо хоногоос нааш өөрчлөлгүй
хэвээр үргэлжлүүлнэ.
• АД-ыг зохимжтой хэмжээнд хүргэх
эмчилгээ нь 6-12 (3 сар) долоо хоног
үргэлжлэх ёстой

37. АГ-ийн эмийн бус эмчилгээний зарчим
Зорилго: АД-г бууруулах эмийн хэрэгцээг багасгах,
тэдгээрмйн нөлөөг нэмэгдүүлэх, хүн амын
түвшинд АГ болон бусад дагалдах зүрх судасны
өвчлөлөөс анхдагчаар урьдчилан сэргийлэх явдал
юм
АД бууруулах эмийн бус эмчилгээний зарчим нь
АГ-ийн хүнд хөнгөнөөс үл хамааран бүх өвчтөнд
ойлгуулж зөвлөн амьдралын хэвшилд болгон
дадлагажуулахад оршино.

38. Эмийн эмчилгээг эхлэх заалт:
• САД≥160ммМУБ, эсвэл ДАД ≥ 100 ммМУБ
– (САД≥180 ммМУБ, эсвэл ДАД≥ 110
ммМУБ , хурдан эхлэх)
• САД≥140 ммМУБ, эсвэл ДАД≥ 90 ммМУБ ба
ЗСӨ-ний дараахь эрсдлийн хүчин зүйлтэй
бол:
- ЗСӨ
- Бөөрний эмгэг
- протейнури илэрсэн ЧШ-тэй
- Бай эрхтэний гэмтэлтэй
- Нийт холестериний түвшин өндөр (>8
mmol/l)
- Эрсдэлийн хүчин зүйл тооцох хүснэгтээр
≥20% бол
• САД≥130 ммМУБ, эсвэл ДАД≥ 85 ммМУБ ба
ЧШ ба эрхтэний гэмтэлтэй бол

39. ДЭМБ/ОУГН-ийн 10 жилд аминд халтай, халгүй ЗСӨ-өөр өвдөх эрсдлийг тогтоох
хүснэгт (хүйс, тамхи татдаг эсэх, нас, СД, нийт холестерин, ЧШ-тэй эсэх)

40. ДЭМБ/ОУГН-ийн 10 жилд аминд халтай, халгүй ЗСӨ-өөр өвдөх эрсдлийг тогтоох
хүснэгт (хүйс, тамхи татдаг эсэх, нас, СД, нийт холестерин, ЧШ-тэй эсэх)

42. Ýìèéí ýì÷èëãýý
Сүүлийн үед АГ-ийн эмчилгээнд Артерийн
даралт бууруулах үндсэн 5 бүлгийн эмийг
хэрэглэж байна.
2. Ангиотензин хувиргагч ферментийг
саатуулагч (АХФС),
3. Ангиотензин 2 рецепторыг хориглогч AT2
(БРА),
4. Антагонисты кальция (АК),
5. Бета-адреноблокаторы (БАБ),
6. Шээс хөөх эм-диуретики.
• Даралт бууруулах нэмэлт бүлэгт α-
адреноблокатор ба агонисты
имидазолиновых рецепторов.

43. Diuretics Beta- CCB ACE-I ARBs
blockers

45. Diuretics Beta- CCB ACE-I ARBs
blockers
ACE-I + ARB
Diuretic + beta-blocker

46. Diuretics Beta- CCB ACE-I ARBs
blockers
Diuretic + ACE-I CCB + ACE-I
Diuretic + ARB CCB + ARB

47. Diuretics Beta- CCB ACE-I ARBs
blockers
Diuretic + CCB + ACE-I
Diuretic + CCB + ARB

48. The British Hypertension Society recommends
Age < 55 Age > 55
Step I A or (B) C or D
Step II A or (B)
+ C or D
Step III A or (B) + C
+ D
Step IV Resistant Add: either -blocker or spironolactone or other
Hypertension diuretics
A = ACE inhibitor or angiotensin receptor blocker
B = -blocker
C = Calcium channel blocker
D = Diuretics (thiazide)

49. Даралт ихсэлтийн хямрал
Hypertensive crisis

50. Тодорхойлолт
• Гипертензийн хямрал гэдэг нь АД ихэвчлэн
180/100 ммМУБ-аас дээш өндөрсөж, БЭГ
болох гэж буй, эсвэл нэгэнт БЭГ-тэй бол
түүний даамжралын шинж илрэхийг хэлнэ.
• АГ-ийн хямралтай өвчтөнд АД
хэлбэлзэж, эмнэл зүйн янз бүрийн
шинжүүд илрэнэ, БЭГ-тэй эсвэл БЭГ-
гүй байж болно.
/#

51. Тодорхойлолт
• Нэн яаралтай эмчилгээт гипертензи -
АД хэт өндөрсөж (ДД заримдаа >130
мм МУБ), БЭГ цочмогоор (эсвэл
цочмог даамжралаар) илэрнэ.

52. Нэн яаралтай эмчилгээт гипертензи
• Өвчтөний АД-ыг яаралтай буулгах хэрэгтэй.
Энэ нь БЭГ цаашид нэмэгдэх, даамжралыг
багасгана.
• Мэргэжлийн эмчийн хяналтанд яаралтай
оруулж, эмнэлгийн нөхцөлд эмчлэх ба бүх
эмчилгээг судсаар хийнэ.
• Өвчтний байдлыг үнэлэх ялангуяа БЭГ-ийн
зэрэг, түүний даамжрал–нэн яаралтай эмчилгээт
гипертензи эсэхийг тодорхойлох (АД-ын түвшин
гол тодорхойлогч бус)

53. Тодорхойлолт
• Хойшлуулшгүй эмчилгээт гипертензи
гэдэг нь АД хэт өндөрсөх боловч БЭГ
цочмогоор (эсвэл цочмог даамжралаар)
илрэхгүй.
• Энэ үед илрэх гол шинжүүд: толгой
өвдөх, амьсгаадах, хөлөөр хавагнах

54. Хойшлуулшгүй эмчилгээт
гипертензи
• АД-ыг аажим буулгах зорилгоор даралт буулгах
эмийг уулгана.
• Хяналтыг 1-3 хоногийн турш хийнэ. АД-ыг огцом
буулгаснаас цусны нэвчих чанарыг эрс
багасгана.
• Олон тохиолдолд АД 180/110 мм МУБ-аас их
болсон ч эмнэл зүйн ямар нэгэн шинжгүй, БЭГ-
гүй байдаг.
• 2 эмийн хослолоор эмчилгээг эхлэх, эсвэл одоо
хийж буй эмэн эмчилгээний дэглэмийг өөрчлөх
• Сэтгэлийн хөдлөл, эсвэл эмчилгээ таарахгүй
байх нь гол шалтгаан юм.
• АД-ыг хэвийн түвшин хүртэл буулгах
шаардлагагүй, ажиглалтын дараа эмнэлгээс
гаргаад 3-7 хоног хянана.

55. Үнэлгээний сорил: АЛГОРИТМ
Хүнд хэлбэрийн гипертензи (хойшлуулашгүй
эмчилгээт)
Үзүүлэлтүүд Шинж тэмдэггүй Шинж тэмдэгтэй Нэн яаралтай эмчилгээт
АД (мм МУБ) >180/110 >180/110 Ихэвчлэн >220/140
Шинж тэмдэг Толгой өвдөх, сэтгэл Толгой хүчтэй өвдөх, Амьсгаадах, цээжээр өвдөх, шөнө
зовинох; ихэвчлэн шинж амьсгаадах шээх, хэл ээдрэх, ядрах, ухаан
тэмдэггүй санаа өөрчлөгдөх
Бодит үзлэг БЭГ-гүй , ЗСӨ-ний эмнэл БЭГ-тэй_ ЗСӨ-ний эмнэл Энцефалопати, уушигны хаван,
зүйн шинжгүй зүйн тогтмол шинжтэй, бөөрний дутагдал, тархины
судасны эмгэг, зүрхний ишеми
Эмчилгээ 1-3 цаг ажиглах, үр дүн 3-6 цаг ажиглах; АД Лабораторийн шинжилгээнд
сайтай эмийг нь өгөх, бууруулах богино тулгуурлах, судсаар эмчилгээг
уухаар, тунг нэмэх хугацаанд үйлчлэх эмийг эрчимт эмчилгээний өрөөнд хийх,
уулгах, тохирсон тунг өгөх АД-ыг хянах,
Төлөвлөгөө 3-7 хоног хянах, хэрэв 72 цагийн дотор хяналтын Эрчимтийн тасагт хэвтүүлэх, эхний
өмнө хийсэн үнэлгээ үнэлгээг хийх зорилго АД-ыг бууруулах, нэмэлт
байхгүй бол төлөвлөгөө оношлогооны арга хэмжээ
гаргах
http://www.clevelandclinicmeded.com/medicalpubs/diseasemanagement/nephrology/hypertensive -crises/#

56. Нэн яаралтай эмчилгээт гипертензи
Нэн яаралтай эмчилгээ шаардсан нөхцөлүүд:
• Гипертензийн энцефалопати
• Гипертензийн шалтгаант зүүн ховдлын дутагдал
• ЗШ бүхий АГ
• Зүрхний тогтворгүй бах бүхий АГ
• АГ ба гол судасны хуулрал
• Аалзавч бүрхүүлийн цус харвалттай хавсарсан хүнд
хэлбэрийн АГ
• Феохромоцитоматай хавсарсан АГ-ийн хямрал
• Бөөрний даамжирсан дутагдал
• Нүдний торлог бүрхэвчийн цус харвалт, нэвчдэс хурах,
харааны мэдрэлийн диск хавагнах
• Мэс заслын явцад АД ихсэх
• Хүнд хэлбэрийн эклампсийн өмнөх шат, эсвэл эклампси
• Цус задрал (гемолиз), Судсанд цус түгээмлээр бүлэгнэх
(ДВС)

57. Анамнез
• Жинхэнэ болон хоёрдогч гипертензи
• Гипертензийн явц
• Хийгдэж байсан эмчилгээ,
эмчилгээний үр дүнд СД ба ДД-ын
түвшин, эмийн тун
• Эмчилгээний үргэлжилсэн хугацаа
болон завсарласан байдал

58. Бодит үзлэг
Ерөнхий хам шинжүүд
• Халуурах
• Хөлрөх
• Царай цонхийх
• Толгой эргэх
• Хамраас цус алдах

59. Зүрхний талаас илрэх хам
шинжүүд
• Цээжээр өвдөх
• Амьсгаадах
• Уушгины хаван
• Зүрх дэлсэх
• Хэм алдагдах
• 2 гарт хоёуланд АД ихсэх
• Дундаж АД-ын ихсэх

60. Тархины талаас илрэх хам
шинжүүд
• Толгой өвдөх
• Толгой эргэх
• Дотор муухайрах, бөөлжих
• Ухаан санааны өөрчлөлт: ухаан
балартах, ухаан самуурах, унтаа
байдалтай болох
• Мэдрэлийн голомтот өөрчлөлт
• Таталт

61. Бөөрний талаас илрэх хам
шинжүүд
• Олигури
• Гематури
• Протейнури
• Электролитын алдагдал
• Азотеми
• Уреми

62. Нүдний талаас илрэх хам
шинжүүд
• Нүдэнд оч гялбах
• Сохор толбо
• Нүд бүрэлзэх
• Харааны гажиг
• Юм хоёрчлогдож харагдах
• Түр зуурын сохрол

63. Багажийн шинжилгээ
Зайлшгүй хийгдвэл зохих:
• ЗЦБ: зүүн ховдлын гипертрофи, зүрхний булчингийн
цочмог ишемийн шинжүүд
• Нүдний угийн шинжилгээ: торлогт цус харвах, нэвчдэс
үүсэх, харааны мэдрэлийн диск хавагнах
• Цусанд: ЦЕШ, электролитууд, креатинин, ШЕШ,
микроангиопати цус задлах анемийг илрүүлэх шинжилгээ
• Рентген: ЗД, уушигны өвчин сэжиглэх үед
• Тархины СТ: мэдрэлийн өөрчлөлттэй үед
• Эхо КГ: зүүн ховдлын үйл ажиллагааг үнэлэх ба ЗХГ
тодорхойлох
Анхааруулга: Нэн яаралтай болон хойшлуулшгүй
эмчилгээт гипертензийн намжилтын дараа эмчилгээг
артерийн гипертензийн эмнэл зүйн удирдамжийн дагуу
хийнэ

64. Хойшлуулшгүй эмчилгээт гипертензийн үеийн эмэн
эмчилгээ
Үйлдэл
Эмүүд Тун эхлэх/үргэлжлэх Анхааруулга
хугацаа
Каптоприл 25 мг уухаар, 15-20 мин/6-8 Гогцоонд үйлчлэх шээс хөөх эмтэй
хэрэгцээгээр давтах; цаг хавсруулан хэрэглэхэд уг эмийн нөлөө улам
25 мг хэл дор;дээд нэмэгдэнэ.
тун 150 мг
Клонидин 0.1-0.2 мг уухаар, 30-60 мин/8-16 Ухаан санааны байдлыг хянах шаардлагатай
хэрэгцээгээр цаг цаг өвчтөнд өгөхөөс зайлсхийнэ.
тутамд давтах; нийт
тун 0.6 мг
Лабеталол 200-400 мг уухаар; 1-2 цаг/2-12 цаг Багтраатай өвчтөнд сэдрээх аюултай тул
2-3 цаг тутамд давтах өгөхөөс зайлсхийнэ.
Брадикарди, зогсонгишлын ЗД, зүрхний
хоригтой өвчтөнд болгоомжтой хэрэглэнэ.
Нифедипин 2.5-5 мг 1-2 цаг/12-18 Ховдлын үйл ажиллагаа хүнд хэлбэрээр
цаг алдагдсан өвчтөнд өгөхөөс зайлсхийнэ.
Празозин Түрүү булчирхайн илэрхий томролтой
өвчтөнд үр дүнтэй.
Эхний тунгийн дараа байрлал-хамааралт
гипотензи, муужирч унах зэрэг илэрч болно

65. Нэн яаралтай эмчилгээт гипертензийн
үеийн эмэн эмчилгээ
Үйлдэл
Эмүүд Тун эхлэх/үргэлжлэх Анхааруулга
хугацаа
Нитропруссид 0.3-10 Хурдан/тариа АД ба хүчлийн тэнцвэрлэг байдлыг ойр ойрхон хянаж
натри мкг/кг/мин хийснээс 2-3 мин- байх; Хэрэв 72 цагаас удаан үргэлжлэх бол цианидын
судсаар ын дараа концентрацийг сийвэнд хянаж байх;
Нитроглицерин 5-200 мкг 2-5 мин/5-10 мин Судсаар ялимгүй хурдтай шахсанаас гаж нөлөө гарна.
судсаар * Судсаар тарих үед ЗЦТ ба АД-ыг ойр ойрхон хянана;
Никардипин 5-15 мг/цаг 1-5 мин/15-30 мин, Ээнэгшилгүй ЗД-тай өвчтөнд эсрэг заалттай.
судсаар удаан хугацаагаар ЗД-тай, элэгний үйл ажиллагаа муудсан, элэгний
судсаар хийсний цусны урсгал буурсан, үүдэн венийн даралт ихэссэн,
дараа 12 цагаар бөөрний дутагдалтай
хэтэрч магадгүй
Гидралазин 5-30 мг 10 мин/>1 цаг Хүнд хэлбэрийн тахикарди, цацалт ихтэй ЗД, гол
судсаар, судасны цүлхэнгийн хуулрал, уушгин зүрх, механик
бөглөрлөөс үүдэж зүрхний үйл ажиллагаа муудсан,
шалтгаан тодорхойгүй тогтолцооны чонон хөрвөс,
түүнтэй хамааралтай эмгэгүүдийн үед хэрэглэхээс
зайлсхийнэ;
ЗИӨ, ЗШ, ЗД, бөөр, элэгний үйл ажиллагаа муудсан
үед болгоомжтой хэрэглэнэ.

66. Нэн яаралтай эмчилгээт гипертензийн
үеийн эмэн эмчилгээ
Үйлдэл
Эмүүд Тун эхлэх/үргэлжлэх Анхааруулга
хугацаа
Эсмолол 50-300 мкг/кг/ 1-5 min/15-30 min Эмчилгээний явцад АД-ыг байнга хянах
мин Синусын брадикарди, хоригийн 1 зэрэгтэй,
зүрхний оворго, гуурсан хоолойн багтраа,
ээнэгшилгүй ЗД, гипотензитэй өвчтөнд өгөхөөс
зайлсхийх, тиреотоксикозын шинжийг
бүдгэрүүлдэг зах хязгаарын судасны эмгэг, ЧШ-
ийн үед тун хянуур хийнэ.
Лабеталол 50-200 5-10 мин/2-6 цаг Эмчилгээний явцад АД-ыг сайн хянах
мг/хоногт Зүрхний хориг>1-р зэрэг, зүрхний оворго,
гуурсан хоолойн багтраа, хүнд зэргийн
брадикарди, гипотензи, илэрхий ЗД-ын үед
зайлсхийх
Ээнэгшилтэй ЗД-ын үед болгоомжтой хэрэглэх
ба нөхцөл байдал муудах эсэхийг сайн хянах,
мөн зах хязгаарын судасны эмгэг, ЧШ-ийн үед
тун хянуур хийнэ. Мөн феохромоцитома,
элэгний үйл ажиллагаа муудсан хүмүүст
болгоомжтой хэрэглэнэ.

67. Өвчтөнийг зөөвөрлөх, хянах,
эмнэлэгт хэвтүүлэх
• Нэн яаралтай эмчилгээт гипертензитэй
бүх өвчтөнг заавал эмнэлэгт хэвтүүлж
эмчилнэ.
• Өвчтөний цээжийг 400 өндөрсгөн
эмнэлгийн зориулалтын дамнуургаар
зөөвөрлөнө.

68. Өвчтөнийг зөөвөрлөх, хянах,
эмнэлэгт хэвтүүлэх
• Зөөвөрлөх үеийн хяналт :
 Ухаан санаа;
 Арьсны өнгө;
 Зүрх-уушгины чимээ (чагналтаар);
 Судасны лугшилт Ps, АД, температур FR;
 ЗЦБ-ийн хяналт;
 О2 эмчилгээ;
 Шингэн сэлбэлтийг;
 Амьсгалын үйлийг дэмжих

69. Өвчтөнийг зөөвөрлөх, хянах,
эмнэлэгт хэвтүүлэх
• Нэн яаралтай эмчилгээт
гипертензитэй бүх өвчтөн эрчимт
эмчилгээний тасагт эмчлүүлнэ.
• Хойшлуулшгүй эмчилгээт
гипертензитэй өвчтөн ихэвчлэн
эмнэлэгт хэвтэх шаардлагагүй.