Ağrı ve sınıflaması

AĞRIAĞRI: Tanımı veTanımı ve
sınıflamasısınıflaması
Yard.Doç.Dr.Akcan AKKAYAYard.Doç.Dr.Akcan AKKAYA
20132013©©

• Var olan veya olası doku hasarınaVar olan veya olası doku hasarına
eşlik eden veya bu hasar ileeşlik eden veya bu hasar ile
tanımlanabilen, hoşa gitmeyentanımlanabilen, hoşa gitmeyen
duysal ve emosyonel deneyim.duysal ve emosyonel deneyim.
• Bir savunma mekanizması.Bir savunma mekanizması.
AĞRI: Tanımı ve sınıflamasıAĞRI: Tanımı ve sınıflaması
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi
Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD
2

• Aristo:Aristo: Yaradan içeri giren şeytanların ağrıyıYaradan içeri giren şeytanların ağrıyı
yaptığına inanır.yaptığına inanır.
• Hipokrat:Hipokrat: Hayati sıvılardaki dengesizliğeHayati sıvılardaki dengesizliğe
bağlar.bağlar.
• İbn-i Sina(Avicenna):İbn-i Sina(Avicenna):Ağrı, dokunma veAğrı, dokunma ve
gıdıklanmayı ayrıayrı tarif etmiştir.gıdıklanmayı ayrıayrı tarif etmiştir.
AĞRI: TarihçeAĞRI: Tarihçe
3

• Rene Descartes 1664’deRene Descartes 1664’de
yayınladığı:yayınladığı: ««Treatise of Man»»
isimli kitabında:isimli kitabında:
• Ağrının periferden uzunAğrının periferden uzun
sinirler boyunca ilerleyipsinirler boyunca ilerleyip
beyne ulaştığını yazmıştır.beyne ulaştığını yazmıştır.
AĞRI: TarihçeAĞRI: Tarihçe
4

• Ağrı kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterir.Ağrı kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterir.
• Din, dil, ırk, cinsiyet, sosyokültürel çevre ağrıDin, dil, ırk, cinsiyet, sosyokültürel çevre ağrı
eşiğini etkiler.eşiğini etkiler.
• Önceleri bir bulgu iken bu gün bir sendrom olarakÖnceleri bir bulgu iken bu gün bir sendrom olarak
görülmektedir.görülmektedir.
5

– NörofizyolojikNörofizyolojik
mekanizmaya göremekanizmaya göre
• NoziseptifNoziseptif
• NöropatikNöropatik
• PsikojenikPsikojenik
– Süresine göreSüresine göre
• AkutAkut
• KronikKronik
• ReküranReküran
– Etyolojik faktöre göreEtyolojik faktöre göre
• KanserKanser
• Post herpetikPost herpetik
• Orak hücre ağrısıOrak hücre ağrısı
• Artrit ağrısıArtrit ağrısı
– Bölgesine göreBölgesine göre
• Baş ağrısıBaş ağrısı
• Yüz ağrısıYüz ağrısı
• Bel ağrısıBel ağrısı
• Pelvik ağrıPelvik ağrı
Ağrı SınıflamasıAğrı Sınıflaması
6

7

– Noziseptörler sinirNoziseptörler sinir
sistemi dışındakisistemi dışındaki
dokularda bulunan ağrıdokularda bulunan ağrı
uyarısını aksiyonuyarısını aksiyon
potansiyeline çevirebilenpotansiyeline çevirebilen
algaçlardır.algaçlardır.
– Ağrı uyarısı ilgili sinirlifleriAğrı uyarısı ilgili sinirlifleri
ile önce omur iliğeile önce omur iliğe
oradan talamusa oradanoradan talamusa oradan
da beyine kortekseda beyine kortekse
iletilirler.iletilirler.
Noziseptif AğrıNoziseptif Ağrı
8

• Noziseptif ağrı viseral ve somatik olarak ikiye atyrılır.Noziseptif ağrı viseral ve somatik olarak ikiye atyrılır.
• Somatik ağrıSomatik ağrı duysalduysal
• Viseral ağrıViseral ağrı otonomikotonomik
sinirlerle taşınır.sinirlerle taşınır.
Somatik ağrı: yoğun, lokalizasyonu kolay, acı tarzındadır.Somatik ağrı: yoğun, lokalizasyonu kolay, acı tarzındadır.
Viseral ağrı : yaygın, tarifi ve lokalizasyonu zordur.Viseral ağrı : yaygın, tarifi ve lokalizasyonu zordur.
9

10

11

transient receptor potential cation channel subfamily V member 1 (TrpV1)
12

• Merkel diski:Merkel diski: MekanoseptörMekanoseptör
dür.Dokunma hissini taşır.Mukozadür.Dokunma hissini taşır.Mukoza
cilt ve vertebrada bulunur.cilt ve vertebrada bulunur.
• Pacini cismi:Pacini cismi: Basınç veBasınç ve
vibrasyona duyarlı ciltde bulunur.vibrasyona duyarlı ciltde bulunur.
• Ruffini endding:Ruffini endding: YavaşYavaş
adaptasyon sağlayanadaptasyon sağlayan
mekanoseptördür. Subkutanmekanoseptördür. Subkutan
yerleşimlidir.yerleşimlidir.
• Krause end bulb:Krause end bulb: VibrasyonaVibrasyona
duyarlıdır, ciltde yerleşir.duyarlıdır, ciltde yerleşir.
• Meissner’s cisimciği:50HzMeissner’s cisimciği:50Hz inin
altındaki titreşimleri bile hissedenaltındaki titreşimleri bile hisseden
en hassas mekanoseptören hassas mekanoseptör Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi
13

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD
14
NoziseptifAğrıNoziseptifAğrı

Nöropatik AğrıNöropatik Ağrı
• Nörolojik bir yapının bozulmasıNörolojik bir yapının bozulması
veya işlevinin etkilenmesi ileveya işlevinin etkilenmesi ile
ortaya çıkar.ortaya çıkar.
• Santral Nöropatik AğrıSantral Nöropatik Ağrı
• Periferik Nöropatik AğrıPeriferik Nöropatik Ağrı
sinirlerle taşınır.sinirlerle taşınır.
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD 15

Nöropatik AğrıNöropatik Ağrı
16
• Diyabetiik nöropatiDiyabetiik nöropati
• Post herpetik nöraljiPost herpetik nöralji
• Omur ilik hasarı ağrısı ve inme sonrassı merkeziOmur ilik hasarı ağrısı ve inme sonrassı merkezi
ağrıağrı
• Travmatik veya cerrahi sonrası nöropatilerTravmatik veya cerrahi sonrası nöropatiler
• RadikülopatilerRadikülopatiler
Örnekler:Örnekler:

Psikojenik AğrıPsikojenik Ağrı
17
SOMATOFORMSOMATOFORM AĞRI BOZUKLUĞUAĞRI BOZUKLUĞU
Ağrı bozukluğunda birincil semptom, psikiyatrikAğrı bozukluğunda birincil semptom, psikiyatrik
olmayan tıbbi veya nörolojik bir nedenle tam olarakolmayan tıbbi veya nörolojik bir nedenle tam olarak
açıklanamayan bir veya daha fazlaaçıklanamayan bir veya daha fazla bölgedekibölgedeki ağrıdır.ağrıdır.
SSomatoform ağrı bozukluğu, psikojenik ağrıomatoform ağrı bozukluğu, psikojenik ağrı
bozukluğu, idyopatik ağrı bozukluğu, öfemistikbozukluğu, idyopatik ağrı bozukluğu, öfemistik
(euphemistic) atipik ağrı bozukluğu olarak(euphemistic) atipik ağrı bozukluğu olarak
adlandırılmıştır.adlandırılmıştır.

18
Ağrı bozukluğu, kadınlarda erkeklere oranla iki katAğrı bozukluğu, kadınlarda erkeklere oranla iki kat
fazla görülmektedir.fazla görülmektedir.
Başlangıcın pik yaptığı yaşlar, dördüncü ve beşinciBaşlangıcın pik yaptığı yaşlar, dördüncü ve beşinci
dekatlar arasındadır; bu muhtemelen ağrıdekatlar arasındadır; bu muhtemelen ağrı
toleransının yaşla birlikte azalmasına bağlıdır.toleransının yaşla birlikte azalmasına bağlıdır.
Ağrı bozukluğu en sık iş kazaları olasılığının arttığıAğrı bozukluğu en sık iş kazaları olasılığının arttığı
kol gücüyle çalışan mesleklerde görülür.kol gücüyle çalışan mesleklerde görülür.

19
Tüm ağrı bozukluğu hastalarının %25-50’sin de majörTüm ağrı bozukluğu hastalarının %25-50’sin de majör
depresif bozukluk, %60-100’ ün de distimik bozuklukdepresif bozukluk, %60-100’ ün de distimik bozukluk
veya depresif bozukluk semptomları bildirilmiştir.veya depresif bozukluk semptomları bildirilmiştir.
Ağrı bozukluğundaki ağrı genellikle aniden başlar veAğrı bozukluğundaki ağrı genellikle aniden başlar ve
sonraki haftalar veya aylarda şiddeti artar.sonraki haftalar veya aylarda şiddeti artar.
Ağrı bozukluğu olan hastaların çoğunda analjeziklerAğrı bozukluğu olan hastaların çoğunda analjezikler
yararlı olmaz. Antidepresanlar yararlıdır.yararlı olmaz. Antidepresanlar yararlıdır.

– NörofizyolojikNörofizyolojik
mekanizmaya göremekanizmaya göre
• NoziseptifNoziseptif
• NöropatikNöropatik
• PsikojenikPsikojenik
– Süresine göreSüresine göre
• AkutAkut
• KronikKronik
– Etyolojik faktöre göreEtyolojik faktöre göre
• KanserKanser
• Post herpetikPost herpetik
• Orak hücre ağrısıOrak hücre ağrısı
• Artrit ağrısıArtrit ağrısı
– Bölgesine göreBölgesine göre
• Baş ağrısıBaş ağrısı
• Yüz ağrısıYüz ağrısı
• Bel ağrısıBel ağrısı
• Pelvik ağrıPelvik ağrı
20

21

Akut AğrıAkut Ağrı
22
Akut Ağrı:Akut Ağrı:
6 ay dan daha kısa süreli ağrıdır.6 ay dan daha kısa süreli ağrıdır.
Ani başlar, şiddetli olabilir, çoğukez bir doku hasarınıAni başlar, şiddetli olabilir, çoğukez bir doku hasarını
belirtisi şeklinde bulgusal nitelik taşır. Ancak ağrıbelirtisi şeklinde bulgusal nitelik taşır. Ancak ağrı
sendromlarında da akut ağrı atakları gözlenebilir.sendromlarında da akut ağrı atakları gözlenebilir.
Postoperatif ağrıda akut bir ağrıdır ve tedavisi mutlakPostoperatif ağrıda akut bir ağrıdır ve tedavisi mutlak
yapılmalıdır.yapılmalıdır.
Bir çok noziseptif ağrı akut formda kendini gösterir.Bir çok noziseptif ağrı akut formda kendini gösterir.
Psikojenik ağrıda akut formda başlayabilir.Psikojenik ağrıda akut formda başlayabilir.

Kronik AğrıKronik Ağrı
23
Kronik Ağrı:Kronik Ağrı:
6 ay dan daha uzun süreli ağrıdır.6 ay dan daha uzun süreli ağrıdır.
•Kronik ağrı multidisipliner (birden çok tıp dalının birKronik ağrı multidisipliner (birden çok tıp dalının bir
arada çalışması) olarak, ağrı polikliniği çerçevesindearada çalışması) olarak, ağrı polikliniği çerçevesinde
çözümlenen önemli sosyoekonomik sorundur.çözümlenen önemli sosyoekonomik sorundur.
•Dünya Sağlık Örgütü 2002 yılından itibaren kronikDünya Sağlık Örgütü 2002 yılından itibaren kronik
ağrıyı bir belirti değil, bir hastalık olarak kabulağrıyı bir belirti değil, bir hastalık olarak kabul
etmiştir.etmiştir.

Kronik AğrıKronik Ağrı
24

Etyolojik sınıflamada AğrıEtyolojik sınıflamada Ağrı
25
Kanser AğrısıKanser Ağrısı::Tedavisi en zor en dramatik ve çoğuzamanTedavisi en zor en dramatik ve çoğuzaman
şiddetli ağrıların kaynağıdır.şiddetli ağrıların kaynağıdır.
Post Herpetik Nevralji:Post Herpetik Nevralji: Herpes zoster sonrası lezyonların yolHerpes zoster sonrası lezyonların yol
açtığı şiddetli ağrılardır.açtığı şiddetli ağrılardır.
Orak hücreli anemiye bağlı ağrıOrak hücreli anemiye bağlı ağrı:: Damar tıkayıcı krizlerinDamar tıkayıcı krizlerin
yaptığı mikro embolilere bağlı ağrı gelişir çok şiddetli olabilir.yaptığı mikro embolilere bağlı ağrı gelişir çok şiddetli olabilir.
Artrit Ağrısı:Artrit Ağrısı: Dejeneratif eklemlerde gözlenen ağrıdır NSAIDDejeneratif eklemlerde gözlenen ağrıdır NSAID
ler etkili olabilirler.ler etkili olabilirler.

Ağrı için Bölgesel SınıflamaAğrı için Bölgesel Sınıflama
26
Bel AğrısıBel Ağrısı::
Baş ve Yüz Ağrıları:Baş ve Yüz Ağrıları:
Bacak ağrısı:Bacak ağrısı:
Sırt ve Omuz Ağrısı:Sırt ve Omuz Ağrısı:

27
Ağrı iletimiAğrı iletimi::
1.1.Miyelinli AMiyelinli Aδδ
2.2.Miyelinsiz CMiyelinsiz C
lifleri ile sağlanır.lifleri ile sağlanır.

28
Transdüksiyon:Transdüksiyon: Uyaranların sinir uyarısı halindeUyaranların sinir uyarısı halinde
elektriksel impulsa dönüştürülmesielektriksel impulsa dönüştürülmesi
Transmisyon:Transmisyon: Bu uyarının beyine 1. ve 2. nöronlarlaBu uyarının beyine 1. ve 2. nöronlarla
taşınmasıtaşınması
Modülasyon:Modülasyon: Ağrı uyarısının başlıca arka boynuzdaAğrı uyarısının başlıca arka boynuzda
ama daha yüksek merkezlerde de geç/yada kal tarzındaama daha yüksek merkezlerde de geç/yada kal tarzında
yada arttırıcı azaltıcı tarzda değişime maruz kalmasıdır.yada arttırıcı azaltıcı tarzda değişime maruz kalmasıdır.
Perception:Perception: Ağrının önceki deneyimler ve psikolojikAğrının önceki deneyimler ve psikolojik
durumla birleşerek kortekste hissedilmesidir.durumla birleşerek kortekste hissedilmesidir.

29
PeriferikSensitizasyon:PeriferikSensitizasyon:
NSAID

30
Santral Sensitizasyon:Santral Sensitizasyon:
NMDAantagonisti

31

Ağrı TeorileriAğrı Teorileri
32
Spesifite Teorisi:Spesifite Teorisi: Ağrı beyinde şekillenir.Ağrı beyinde şekillenir.
Patern Teorisi:Patern Teorisi: Ağrı spinal kordda biriktirilir, sınır aşıncaAğrı spinal kordda biriktirilir, sınır aşınca
hissedilir.hissedilir.
Kapı kontrol Teorisi:Kapı kontrol Teorisi: Ağrı başta medülla spinalis arkaAğrı başta medülla spinalis arka
boynunzu olmak üzere MSS’nin çeşitli seviyelerinde arttırılıpboynunzu olmak üzere MSS’nin çeşitli seviyelerinde arttırılıp
azaltılabilirler. Bu modülasyonu diğer uyarı tipleri veya öncekiazaltılabilirler. Bu modülasyonu diğer uyarı tipleri veya önceki
deneyimler belirler, mental ve duygusal durumlar ağrı üzerinedeneyimler belirler, mental ve duygusal durumlar ağrı üzerine
etki gösterebilir.etki gösterebilir.
Desendan inhibisyon:Desendan inhibisyon: Hiperstimülasyon analjezisiHiperstimülasyon analjezisi
Endojen opioidler:Endojen opioidler: Hipofiz seviyesiHipofiz seviyesi

Kapı Kontrol TeorisiKapı Kontrol Teorisi
33
1.1. Primer Hiperaljezi:Primer Hiperaljezi:
1.1. K+, substans-P, NO,K+, substans-P, NO,
Bradikinin, PG inlamasyonBradikinin, PG inlamasyon
yapar dokudayapar dokuda
2.2. Sekonder Hiperaljezi:Sekonder Hiperaljezi:
1.1. Nörojenik inflamasyon,Nörojenik inflamasyon,
primer aferentprimer aferent
sinirinkollateralsinirinkollateral
aksonundan antidromikaksonundan antidromik
substans-P salınmasıdır.substans-P salınmasıdır.
1.1. Presinaptik inhibisyon:Presinaptik inhibisyon: 2 uyarı anda tek2 uyarı anda tek
sinirden geçemez.sinirden geçemez.
2.2. Desendan inhibisyon:Desendan inhibisyon: kortexden gelir.kortexden gelir.
3.3. ββ-endorfin modülasyonu:-endorfin modülasyonu: ArkaboynuzdaArkaboynuzda
etkilidirler.etkilidirler.

34
• Arkaboynuz Lamina I, II veArkaboynuz Lamina I, II ve
V:V: 1. afferentlerin1. afferentlerin
sonlandığı yerdir. 2. sırasonlandığı yerdir. 2. sıra
nöronlar ile sinaps yapılır.nöronlar ile sinaps yapılır.
• WDR:WDR: Wide Dynamic range,Wide Dynamic range,
hem ağrılı hem ağrısızhem ağrılı hem ağrısız
uyaranlara cevap verir.uyaranlara cevap verir.
• Noziseptif spesifikNoziseptif spesifik
nöronlarnöronlar:: Sağdece ağrılıSağdece ağrılı
uyaranlara yanıt verir.uyaranlara yanıt verir.

35
Ağrıda Etkili MedyatörlerAğrıda Etkili Medyatörler
•Gulutamat-AspartatGulutamat-Aspartat
•NMDANMDA
•P-maddesiP-maddesi-çıkan yolak-çıkan yolak
•NONO-çıkan yolak (çy)-çıkan yolak (çy)
•CGRPCGRP(calsitonin gen ilişkili peptid)(calsitonin gen ilişkili peptid)-çy-çy
•Nörokinin-ANörokinin-A
•OpioidOpioid
•GABAGABA
•5HT5HT
•AdenozinAdenozin
•NoradrenalinNoradrenalin-İnen yolak: İY-İnen yolak: İY
•SerotoninSerotonin-İnen yolak: İY-İnen yolak: İY
•EnkefalinEnkefalin-İnen yolak: İY-İnen yolak: İY

Ağrılı Hastanın DeğerlendirilmesiAğrılı Hastanın Değerlendirilmesi
36
AnamnezAnamnez
Fizik MuayeneFizik Muayene
LaboratuarLaboratuarAğrıAğrı
TedavisiTedavisi

Ağrı ÖlçekleriAğrı Ölçekleri
37
Doğrudan Ölçüm: Ağrının doğası ölçülür.Doğrudan Ölçüm: Ağrının doğası ölçülür.
Dolaylı Ölçüm:Ağrının yaşam kalitesine etkisi ölçülür.Dolaylı Ölçüm:Ağrının yaşam kalitesine etkisi ölçülür.
Doğrudan Ölçüm: Ağrının doğası ölçülür.Doğrudan Ölçüm: Ağrının doğası ölçülür.
Dolaylı Ölçüm:Ağrının yaşam kalitesine etkisi ölçülür.Dolaylı Ölçüm:Ağrının yaşam kalitesine etkisi ölçülür.
LANSS SkalasıLANSS Skalası
VAS SkalasıVAS Skalası
NRSNRS
VRSVRS
McGill AğrıAnketiMcGill AğrıAnketi
Hasta günlüğüHasta günlüğü

38

39

Ağrı TedavisiAğrı Tedavisi
40
• Ağrı tedavisinde Farmakolojik tedavi %75-80Ağrı tedavisinde Farmakolojik tedavi %75-80
hastayı kapsar.hastayı kapsar.
• Ancak Ağrı bilim dalı hekimlerin büyük kısmınınAncak Ağrı bilim dalı hekimlerin büyük kısmının
reçete ettiği farmakolojik yöntemlerden ziyadereçete ettiği farmakolojik yöntemlerden ziyade
invaziv yöntemlerle tedaviyi öğretir.invaziv yöntemlerle tedaviyi öğretir.
• Basamak Tedavisi Farmakolojik tedavinin temelBasamak Tedavisi Farmakolojik tedavinin temel
prensibidir.prensibidir.
• Ağrı tedavisinde Farmakolojik tedavi %75-80Ağrı tedavisinde Farmakolojik tedavi %75-80
hastayı kapsar.hastayı kapsar.
• Ancak Ağrı bilim dalı hekimlerin büyük kısmınınAncak Ağrı bilim dalı hekimlerin büyük kısmının
reçete ettiği farmakolojik yöntemlerden ziyadereçete ettiği farmakolojik yöntemlerden ziyade
invaziv yöntemlerle tedaviyi öğretir.invaziv yöntemlerle tedaviyi öğretir.
• Basamak Tedavisi Farmakolojik tedavinin temelBasamak Tedavisi Farmakolojik tedavinin temel
prensibidir.prensibidir.

41

42

43

44

45

Sonuç Olarak
46

47

Ağrı ve sınıflaması

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (18)

Similar to Ağrı ve sınıflaması

Similar to Ağrı ve sınıflaması (12)

Ağrı ve sınıflaması