6. Ve sonuncusu:Ve sonuncusu:
Hangi ekonomik faaliyetlerinHangi ekonomik faaliyetlerin
yoğun olduğu yerleşmeleryoğun olduğu yerleşmeler
daha çok gelişmiştir?daha çok gelişmiştir?
7. İnsanlar, hayatlarını devam ettirmek veİnsanlar, hayatlarını devam ettirmek ve
ihtiyaçlarını karşılamak için çalışmakihtiyaçlarını karşılamak için çalışmak
zorundadırlar.zorundadırlar.
Bu amaçla çeşitli ekonomikBu amaçla çeşitli ekonomik
faaliyetlerde bulunurlar.faaliyetlerde bulunurlar.
12. Dördüncül
Faaliyetler
Dördüncül ekonomik faaliyetler bilgisayar
ve uydu bilgi aktarma sistemlerinin
geli mesi ile ortaya ç kan bilgi toplama ,ş ı
i leme , de i tirme ve yayma i lemleriyleş ğ ş ş
u ra an kesimin çal t faaliyetlerdir.ğ ş ışığı
Üçüncül faaliyetler içinden teknolojik bak mdanı
ileri ülkelerde, say lar gittikçe artan birçok insanı ı
bilgi toplama, i leme, de i tirme ve yayma i iyleş ğ ş ş
u ra malar dördüncül (kuaterner) faaliyetlerğ ş ı
olarak bir grubun ayr lmas na gidilebilece iniı ı ğ
göstermektedir.
13. Dördüncül
Faaliyetler
Bu, bilgisayar ça n n, uydu bilgi aktarmağı ı
(transmisyon) devrinin ve önceden tahmin
edilemeyen miktar ve hacimdeki bilgi
birikiminin bir ürünüdür. Co rafi bilgiğ
sistemlerini (GIS Geographical Information
Systems) ortaya ç karan co rafyac lar da buı ğ ı
dördüncül faaliyetlere önemli katk daı
bulunmaktad rlar.ı
14. Beşincil
Faaliyetler
Be incil faaliyetler ise dördüncül ekonomikş
faaliyetlerden akan bilginin temeline dayanan
karar verme faaliyetleri olarak
tan mlanabilirı Nazmiye Özgüç Ekonomik
Co rafyaya Giri 'te bu konuyla ilgili unlar yazm :ğ ş ş ı ış
Baz ekonomik co rafyac lar da be inci bir düzeyı ğ ı ş
daha ay rt etmektedirler ki bu da k sacaı ı
be incil (kuiner) faaliyetler grubudur ve karar vermeş
faaliyetleri olarak da an labilirı
15. Beşincil
Faaliyetler
Bunlar, dünyada say lar büyük ölçüde artan belli ba lı ı ş ı
irketlerine rehberlik eden i letme ya daş ş
kontrol fonksiyonu faaliyetleridir ve bu faaliyetlerde
kararlar kuaterner faaliyetlerden akan
bilgi temeline dayand r larak verilir. Her ne kadar az say daı ı ı
ki i be incil denilen buş ş
fonksiyonlar icra ediyorsa da, bunlar n dünyaı ı
ekonomisindeki etkileri korkunç büyüktür
(Tümertekin ve Özgüç 2011).
16. Şimdi sizinle küçük bir etkinlikŞimdi sizinle küçük bir etkinlik
yapalımyapalım
18. Sorduğumuz arkadaşımız bizeSorduğumuz arkadaşımız bize
o meslekle ilgili ipucu versino meslekle ilgili ipucu versin
Biz de bu mesleğin hangiBiz de bu mesleğin hangi
faaliyet grubunda olduğunufaaliyet grubunda olduğunu
bulalım?bulalım?
27. Şimdi de az öncekiŞimdi de az önceki
etkinliğimizden yararlanıpetkinliğimizden yararlanıp
bazı meslekleri faaliyetbazı meslekleri faaliyet
grubuna ayıralımgrubuna ayıralım
31. Ekonomik faaliyetleri gruplarınaEkonomik faaliyetleri gruplarına
ayırdıktan sonra şimdi deayırdıktan sonra şimdi de
Aktif nüfusun ekonomik faaliyetAktif nüfusun ekonomik faaliyet
gruplarına dağılımını görelimgruplarına dağılımını görelim
33. Ekonomik faaliyetler ve buEkonomik faaliyetler ve bu
faaliyetlerde çalışan insanlarınfaaliyetlerde çalışan insanların
sayısı, ülkeden ülkeye ve zamanasayısı, ülkeden ülkeye ve zamana
göre değişir.göre değişir.
34. Çalışan nüfusun ekonomikÇalışan nüfusun ekonomik
faaliyetlere göre dağılım oranları birfaaliyetlere göre dağılım oranları bir
ülkenin kalkınma düzeyini gösterir.ülkenin kalkınma düzeyini gösterir.
36. • MaliMali
• NijeryaNijerya
• SomaliSomali
• ÇinÇin
• BangladeşBangladeş
gibi ülkelerde çalışangibi ülkelerde çalışan
nüfusun ekonomiknüfusun ekonomik
faaliyetlere dağılımıfaaliyetlere dağılımı
birbirinden farklıdırbirbirinden farklıdır
37. Dünya Bankasının 2005Dünya Bankasının 2005
verilerine göre farklıverilerine göre farklı
ülkelerdeki çalışan nüfusunülkelerdeki çalışan nüfusun
sektörlere dağılımınısektörlere dağılımını
inceleyeliminceleyelim
41. Şimdi de resim veŞimdi de resim ve
metinlerden yararlanarakmetinlerden yararlanarak
ekonomik faaliyetlerin azekonomik faaliyetlerin az
önce gösterdiğimiz hangiönce gösterdiğimiz hangi
ülkeye ait olabileceğiülkeye ait olabileceği
konusunda çıkarımlardakonusunda çıkarımlarda
bulunalımbulunalım
42. Birinci Ülkemizde,Birinci Ülkemizde,
• HayvancılıkHayvancılık
• BalıkçılıkBalıkçılık
• OrmancılıkOrmancılık
• Madencilik önemliMadencilik önemli
geçimgeçim
kaynaklarındandır.kaynaklarındandır.
• Ekonomimizde işçiEkonomimizde işçi
gücüne ihtiyaçgücüne ihtiyaç
duyulurduyulur
43. • İhracatımızdaİhracatımızda hamham
maddeler,maddeler,
• İthalatımızdaİthalatımızda ise sanayiise sanayi
ürünleri önemli yer tutarürünleri önemli yer tutar
• Sanayimizi geliştirip,Sanayimizi geliştirip,
geçim standardımızıgeçim standardımızı
yükseltebilmek içinyükseltebilmek için
gelişmiş ülkelerden malgelişmiş ülkelerden mal
ve makineler satın alırızve makineler satın alırız
45. İkinci Ülkemizde,İkinci Ülkemizde,
• İnsanların büyükİnsanların büyük
çoğunluğu çeşitliçoğunluğu çeşitli
sanayi kollarındasanayi kollarında
çalışırçalışır
• İhracatımızdaİhracatımızda
işlenmiş mamullerinişlenmiş mamullerin
payı giderekpayı giderek
artmaktadırartmaktadır
49. • Eğitim,Eğitim,
• Sağlık,Sağlık,
• Ulaşım,Ulaşım,
• İletişim veİletişim ve
• Kültürel etkinliklerKültürel etkinlikler
İnsanlarımız içinİnsanlarımız için
önemlidirönemlidir
50. • Ülkemizde yaşamÜlkemizde yaşam
standardı oldukçastandardı oldukça
yüksektiryüksektir
• GelişmişGelişmiş
sanayimizinsanayimizin
ihtiyacı olan hamihtiyacı olan ham
maddeleri diğermaddeleri diğer
ülkelerden satınülkelerden satın
alırız.alırız.
• Dördüncül veDördüncül ve
Beşincil faaliyetlerBeşincil faaliyetler
genelde bugenelde bu
ülkelerdeülkelerde
yaygındıryaygındır
51. Gelişmiş ÜlkelerGelişmiş Ülkeler
• Sanayi ürünleri ihraç ederSanayi ürünleri ihraç eder
• Ürün değeri yüksektirÜrün değeri yüksektir
• Nüfus artış hızı düşüktürNüfus artış hızı düşüktür
• Nüfusun önemli bir kısmı hizmetNüfusun önemli bir kısmı hizmet
sektöründe çalışırsektöründe çalışır
• Gelişmemiş ülkelere göre daha çokGelişmemiş ülkelere göre daha çok
gazete ve dergi okunurgazete ve dergi okunur
• Ortalama ömür uzun ve yaşamOrtalama ömür uzun ve yaşam
standardı yüksektirstandardı yüksektir
52. Gelişmemiş ÜlkelerGelişmemiş Ülkeler
• İhraç ürünlerinin çoğunluğunu tarımİhraç ürünlerinin çoğunluğunu tarım
ürünleri oluştururürünleri oluşturur
• Sanayileşme sınırlıdır, teknolojik alt yapıSanayileşme sınırlıdır, teknolojik alt yapı
bakımından dışa bağımlıdırbakımından dışa bağımlıdır
• Nüfus artış hızı fazladırNüfus artış hızı fazladır
• Beslenme yetersizdirBeslenme yetersizdir
• Hastalık ve çocuk ölüm oranı yüksektirHastalık ve çocuk ölüm oranı yüksektir
• Ortalama ömür kısa ve yaşam standardıOrtalama ömür kısa ve yaşam standardı
düşüktürdüşüktür
53. ŞimdiŞimdi
İngiltere’de 1790,İngiltere’de 1790,
1890, 19901890, 1990
yıllarında Çalışanyıllarında Çalışan
nüfusunnüfusun
ekonomikekonomik
faaliyet kollarınafaaliyet kollarına
dağılımıdağılımı
grafiklerinigrafiklerini
inceleyelim.inceleyelim.
55. Bu üç grafiği daha iyi analizBu üç grafiği daha iyi analiz
edebilmek için aşağıdaki tablodaedebilmek için aşağıdaki tabloda
Yıllara göre Ekonomik faaliyetleriYıllara göre Ekonomik faaliyetleri
gösterelimgösterelim
56. mehmetaliercan@hotmail.com–www.cografyakulubu.com–KaracabeyAnadoluLisesi
İngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyetİngiltere: Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet
kollarına dağılımı (Kaynak: Dünya Bankası 2005)kollarına dağılımı (Kaynak: Dünya Bankası 2005)
%65%65%32%32%3%319901990
%40%40%56%56%4%418901890
%10%10%15%15%75%7517901790
ÜçüncülÜçüncül
FaaliyetFaaliyet
İkincilİkincil
FaaliyetFaaliyet
BirincilBirincil
FaaliyetFaaliyet
YıllarYıllar
57. Evet! Tabloda hepsini bir aradaEvet! Tabloda hepsini bir arada
gördük.gördük.
Buna göre şimdi size soracaklarımıBuna göre şimdi size soracaklarımı
birlikte düşünelim:birlikte düşünelim:
58. Verilere göre en çok değişimVerilere göre en çok değişim
hangi grupta olmuştur?hangi grupta olmuştur?
59. Bu ülkenin gelişim düzeyi nasılBu ülkenin gelişim düzeyi nasıl
bir değişim göstermektedir?bir değişim göstermektedir?