1. Cilat ishin 4 parimet e kelit?1.ndervarsia –pjestaret e k.jane ne mardhenie ndervarsi dhe nderveprimi
reciprok.# ne nje pjes te sistemit social shkaktojn # edhe ne pjes te te njejtit system psh.cinstrukturalizmi
i pacienteve psikiatrik ndikon fuqishem mbi system legjislativ,juridik,punues, e familjar.kjo lidhje
politike ballafaqohet ne menyren me t emir per mirqenien e ind.dhe k. duke krijuar kushtet e nevojshme
te punes dhe te banimit qe ndihmojn pacientin psikiatrik.ky parim nuk i referohet vetem asistencesse
nderveprimit reciprok ndermjet komponenteve te k.por dhe nderveprimit te tyre ne kohe.kontekstet e # te
jetes ten je personi ,psh. Shkolla ka rendesi te madhe ne adoleshenc.
2.shperndarja- e burimeve qe i referohen krijimit te burimeve dhe si shperndahen ato ne brendesi te
k.Burime konsid jo vetem ato eko,finan,por dhe ato te kohes e veprimtaris qe personat i perkushtojn
vullnetarisht k. te tyre.cdo nderyrje kerkon nje # ne menyren si burimet jan shperndar si dhe nevojat e
berjes se analizes,kosto-bamirsi psh.ne rast se politika publike vendos te intervistoj ne krijimin e
programeve jasht shkollore me femij qe i kan prindrit ne pun burimet duhet te financohen dhe te
shperndahen ne baz te nevojave territorjale.
3.pershtatja-nuk ekzizton asnje ambjent (social apo fizik) qe nuk ushtron ndikim ne ambjent.ambjenti
eshte ne gjendie te pengoj ose te lehtesoj disa sjellje.ne cdo ambjent njeriu pershtatet esht qenia e gjall m
e peshtatshme psh.nje familje ku babain e pushojn nga puna,ai vazhdon te kerkoj pun, nese papunsia
vazhdon per nje koh te gjat familja fam do te kursej sa me sh,te nderroj shtepin me me pak lek,te rimendoj
per arsimimin e femijve etj.pra pjestarer pershtaten por pershtatja mbi stilin e ri te jetes ne rastin ton u
kushtezua nga # i statusit punues te babaitn,nuk do te ket ndikime vetem ne modifikimin e menyres se
jeteses .ajo do te ndikoj dhe ne rrafshin psikologjik,individual dhe rracional.
4.trashegimia-cdo ambjent esht gjith ne transformim,# it e njejtit ambjent mund te krijoj kushte sh te
favorshme per nje k,ose jot e fav per nje k tj.ne baz te parimit te trashegimis disa burime qe nuk jan
perdorur nga disa pjes te popollates mund te shfrytezojn pjes te tjera te popullsis.te 4 parimet e kelit,psik
e k ne projektimin e nderyrjeve ku duhet te mbaj parasysh fleksibilitetin,vazhdimin e # ne brendesi te
komunitetit.
CFAR KUPTOJ ME NJOHJA E INDIVIDIT NE KONYEKST
Njohja individuale ne kontekst dmth njohja e mardhnieve reciproke ndermjet individit & sistemeve
sociale me te cilat ndrvepron.kte psikologet e kan emertuar si ‘lente’ syri.psikologet e k duhet te shohin
boten qe e rrethon,por per te shkruar nderveprimin kompleks individ sistem social disiplina jon perdor
metaforen ekologjike ne rrafshin etimilogji .fjala ekologji e ka zanafillen te greqishtja e vj ‘oikos’shtepi
ose rezidenc.ne fushen e psik me ekologji nenkuptojm studimin e ambjentit dhe vendin & vendin e
jeteses ku nje ind jeton ose me te cilin ndervepron.M E bazohet ne idet qe ambjenti & kontekstet e # te
jetes ne te cilat cdo njeri esht i perfshir ,ushtrojne nje ndikim te fuqishem ne sielljet individuale dhe
argumenton se njerzit mund ta shpjegojn dh eta kontrollojn sjelljen e tyre ndermjet kuptimit te ndikimit
te a mbjentit.ky ndikim mund te pemgoj ‘rritjen e ind ‘po ata mund te nxisin dhe zhvillojn mirqenien dhe
te lehtesojn zhvillimin e kompetencave.psh sjelljet deviante ne adoleshenc jan te ndikuara si nga variablat
te lloit demografik & nha variabla te zones se banimit .Varjabli qe ndikomn ne sjellje antisociale eshte &
shoqerimi,miqsia me moshatar deviant dhe pavarsia ne marjen e vendimeve.
MODALITETET E # TE MBESHTETJES SOCIALE
2. Rrjeti social esht tersia e individve,g rose institucioneve me te cilet cdo njeri prej nesh meshtetet & eshte
ne kontakt.rrjeti social esh i perber nga nyje (persona) miq,farefis etj.mbeshtetja sociale esht funksion
kryesor i rrjetit social ,pra esht ndihma qe mund te marr nga personat qe ka afer.mbeshtetja sociale ka
modalitete te # ato mund te jen: 1..ne instrumentale dhenia e ndihmes konkrete qe meret nga njerzit qe jan
pran .mund te shprehet me dhenien hua te dickaje qe me sherben mua ose per nje detyr.kjo mbeshtetje
zbut stresin & lehteson problemet..2..mb soc mund te jet emortive ne mbeshteje educative kulturore te
mar nga njerzit nepermjet degjimit,ndienjave psh prindrit qe me inkurajojn para provimit.mb emotive
emotive rrit vetstimen dhe lehteson drejtimin me t emir te emocioneve…3..mb sociale informative
,shprehet ne keshilla & inf qe me japin,ne kete menyr te tjeret shnderrohen ne nje ngujim psh degjimi i
shokut pas prov per te mesuar si eshte ndertuar teza ,apo inf e petagogut per tezen..4..termi pjestare deri
vone buron nga berja pjes e grupit apo e organizates te mbeshttejes sociale mund te jet direk dhe
indirect,ndihma mund te me vi drejtperdrejt nga persona te rrjetit tim social ose nga te tjer qe nuk kam
kontakt direct.
PROCESET SOCIALE TE NDERMJETEM1..Proceset e rendit te pare lindin nga ndikime direkte qe
kontekstet ushtrojn mbi individin ato prezantohen nga familja,kl,gr shokesh.si veprojne kto procese & sot
nuk ka nje shpjegim unik nga ana e psikologjis ,ne mekanizma qe favorizojne mirqenie sociale te
adoleshentit.pra adoleshentet vrojtohen,imitohen,ashtu & mbeshteten nga te rriturit ,ndersa sipas teoris se
lidhjes se afeksionit .eksperjenca e viteve te par ate jetes ndertohen nga skema konjitive qe ndikojne ne
menyren me te cilen femijet futen ne mardhenie me te rritur,institucione dhe se do te ishte e dobishme
njohja e ndikimit nga cdo septing (konteksti i ndonje ngjarje sociale) sjellje vacant dhe per njohje nuk
mundeson vizjonin e plot te proceseve & fenomeneve te komunitetit.2..proceset e rendit te dyte krijohen
nga nderveprimi midis dy apo me shsetingve ne brendesin e te cilve individi mer pjes aktivisht ne
kontekstet e # qe nderveprojn & ndikojn mbi nj-tj,krijon efekte te tjera mbi individin .pra komuniki i mir
afektiv instruktohet midis shkolles & familjes.3..procset e rendit te tret shpesh her jan te mjergullt & mjaft
te veshtira te identifikohen psh kapitali social .nje komunitet qe karakterizohet nga kapitali social i lart
dallohet per per pranin e gjer te mardhenieve nderpersonale te bazuara ne besimin & solidaritetin midis
antarve,ne kushte te tilla ka me sh gjasa qe prindi do e ler femijen pa e mbikqyrur per arsye se ka besim te
kontrolli social informal i fqinjve .ekzistenca ne komunitet i shoqatave jo fitim prurse te cilat shpesh her
perdoren si tregues te kapitalit social perben nje oportunitet per adoleshentet,nje hapsir qe ai ta ndiej veten
nje burim aktiv .qe nepermjet pjesmarrjes ne aktivitete te gjej pjeset eksistenciale te jetes se
vet,pjesmarrja active e te rinjve bashk me nje nr te lartshoqatash jan ne gjendie te zbulojne fakte
mbrojtese te fuqishme per zhvillimin e sjelljeve deviante jo sociale.