1. Σα δικαιϊματα του παιδιοφ
Σα δικαιϊματα του παιδιοφ
Με άπλα λόγια
Αντϊνθσ Καραγιάννθσ

2. 1. Οριςμόσ.
“Παιδιά”
κεωροφνται
όλα τα
κορίτςια και
τα αγόρια
από 0 ζωσ
18 ετϊν
2.Απαγόρευςθ διακρίςεων.
Όλα τα παιδιά είναι ίςα. Ζχουν
δικαίωμα να τα
αντιμετωπίηουν χωρίσ
διακρίςεισ λόγω τθσ φυλισ,
του φφλου, τθσ γλϊςςασ, τθσ
κρθςκείασ, των απόψεων, τθσ
περιουςίασ, τθσ κατάςταςθσ,
των ιδιαίτερων αναγκϊν ι τθσ
εμφάνιςισ τουσ
3.Σο ςυμφζρον του
παιδιοφ. Όταν οι μεγάλοι
παίρνουν αποφάςεισ που
αφοροφν τα παιδιά,
πρζπει να υπολογίηουν
πριν από όλα το
ςυμφζρον των παιδιϊν. Θ
Πολιτεία πρζπει να
προςτατεφει και να
φροντίηει τα παιδιά, αν οι
γονείσ τουσ
δεν μποροφν να το
κάνουν.

3. 4.Μζτρα τθσ
Πολιτείασ. Θ Πολιτεία
πρζπει να παίρνει όλα
τα κατάλλθλα μζτρα
για να
εφαρμόηονται τα
δικαιϊματα των
παιδιϊν.
5.Ρόλοσ γονζων και
κθδεμόνων .Οι γονείσ ι
οι κθδεμόνεσ ενόσ
παιδιοφ είναι υπεφκυνοι
να το μεγαλϊνουν ζτςι
ϊςτε να αναπτφςςονται
οι ικανότθτζσ του και να
το βοθκοφν να μάκει και
να αςκεί τα
δικαιϊματά του.
6.Δικαίωμα
ςτθ ηωι. Σα
παιδιά ζχουν
δικαίωμα ςτθ
ηωι, τθν
επιβίωςθ και
τθν ανάπτυξθ.

4. 7.Ονομα και
ικαγζνεια. Δικαίωμα
κάκε παιδιοφ είναι να
γράφεται ςτο
λθξιαρχείο με τθ
γζννθςι του και να
ζχει όνομα,
επϊνυμο και
ικαγζνεια, δθλαδι να
ανικει ςε μια χϊρα.
8.Σαυτότθτα. Θ
Πολιτεία πρζπει
να βοθκά τα
παιδιά να
διατθροφν τθν
ταυτότθτα, τθν
ικαγζνεια και τισ
οικογενειακζσ
τουσ ςχζςεισ
9.Ηωι και επικοινωνία με τουσ
γονείσ. Κάκε παιδί ζχει
δικαίωμα να ηει μαηί με τουσ
γονείσ του, εκτόσ αν αυτοί
ηουν χωριςτά, αν δεν μποροφν
να το φροντίςουν ι αν πρζπει
να απομακρυνκεί από αυτοφσ
για το καλό του. Όταν ηει
μακριά από τουσ γονείσ του,
το παιδί ζχει δικαίωμα να
τουσ βλζπει και να
επικοινωνεί μαηί τουσ, εκτόσ
αν αυτό είναι
αντίκετο με το ςυμφζρον του.

5. 10.Οικογενειακι
επανζνωςθ. Αν ζνα
παιδί ηει ςε
διαφορετικι χϊρα
από τουσ γονείσ του,
ζχει δικαίωμα να
ξαναςμίξει μαηί τουσ
και να μείνουν ςτο
ίδιο μζροσ.
11.Παράνομεσ
μετακινιςεισ ςτο
εξωτερικό. Σα
παιδιά πρζπει να
προςτατεφονται
από κάκε παράνομθ
απομάκρυνςι τουσ
από τθ χϊρα ςτθν
οποία ηουν.
12.Ελευκερία γνϊμθσ.
Σα παιδιά ζχουν
δικαίωμα να
εκφράηουν ελεφκερα
τισ απόψεισ τουσ. Οι
μεγάλοι πρζπει να
ακοφν και
να παίρνουν ςοβαρά
υπόψθ τουσ τθ γνϊμθ
των παιδιϊν
για κζματα που τα
αφοροφν, ανάλογα με
τθν θλικία και
τθν ωριμότθτά τουσ.

6. 13.Ελευκερία
ζκφραςθσ. Σα παιδιά
ζχουν δικαίωμα να
αναηθτοφν, να
μακαίνουν και
να μεταδίδουν
πλθροφορίεσ και ιδζεσ,
και να εκφράηονται
ελεφκερα,
μζςα από τον γραπτό ι
προφορικό λόγο, τθν
τζχνθ ι άλλουσ
τρόπουσ, αρκεί να
ςζβονται τα
δικαιϊματα των άλλων.
14.Ελευκερία
ςκζψθσ και
κρθςκείασ. Σα
παιδιά ζχουν
δικαίωμα να
ςκζφτονται
ελεφκερα και να
πιςτεφουν ςε μια
κρθςκεία.
15.Ελευκερία
ςυνάντθςθσ και
ομαδικισ
ςυνεργαςίασ. Σα
παιδιά ζχουν
δικαίωμα να
ςυναντιόνται, να
ςυνεργάηονται και να
ςυμμετζχουν ςε
ςυγκεντρϊςεισ, αρκεί
να μθν παραβιάηουν
τα δικαιϊματα των
άλλων.

7. 16.Ιδιωτικι ηωι. Κανείσ
δεν μπορεί να
επεμβαίνει αυκαίρετα ι
παράνομα ςτθν
ιδιωτικι ηωι, τθν
οικογζνεια, τθν
κατοικία ι τθν
αλλθλογραφία ενόσ
παιδιοφ, οφτε να
προςβάλλει τθν τιμι και
τθν υπόλθψι του.
17.Πλθροφόρθςθ .Σα παιδιά
ζχουν δικαίωμα να μακαίνουν
τι ςυμβαίνει γφρω τουσ από τα
μζςα ενθμζρωςθσ
(εφθμερίδεσ, ραδιόφωνο,
τθλεόραςθ, θλεκτρονικά μζςα).
Θ Πολιτεία
πρζπει να ενκαρρφνει τα μζςα
να διαδίδουν χριςιμεσ
πλθροφορίεσ και
να προςτατεφουν τα παιδιά
από ό,τι μπορεί να τα βλάψει.

8. 18.Ευκφνεσ και υποςτιριξθ
γονζων. Οι γονείσ ι
κθδεμόνεσ ενόσ παιδιοφ
ζχουν τθ ευκφνθ τθσ
ανατροφισ και
τθσ ανάπτυξισ του. Θ
Πολιτεία πρζπει να τουσ
βοθκά ςε αυτι τθν αποςτολι
και να εξαςφαλίηει τθ
δθμιουργία υπθρεςιϊν
φροντίδασ για τα παιδιά.
19.Βία, παραμζλθςθ,
εκμετάλλευςθ. Σα παιδιά πρζπει να
προςτατεφονται από κάκε μορφι
βίασ, προςβολισ, παραμζλθςθσ,
εγκατάλειψθσ, ςωματικισ,
ψυχολογικισ, πνευματικισ ι
ςεξουαλικισ κακοποίθςθσ και
εκμετάλλευςθσ, όςο βρίςκονται
ςτθν ευκφνθ των γονιϊν ι των
κθδεμόνων τουσ ι άλλων
προςϊπων ςτα οποία
αυτοί τα ζχουν εμπιςτευκεί.

9. 20.εναλλακτικι επιμζλεια.
Όταν ζνα παιδί δεν ηει με
τθν οικογζνειά του ι αυτι
δεν μπορεί να το
φροντίςει, ζχει δικαίωμα
ειδικισ προςταςίασ και
βοικειασ, μζςα από
κεςμοφσ όπωσ θ υιοκεςία,
θ φιλοξενία ςε ανάδοχθ
οικογζνεια ι ςε κατάλλθλθ
ςτζγθ / ίδρυμα.
21.Τιοκεςία.
Θ Πολιτεία πρζπει να
παίρνει όλα τα
απαραίτθτα μζτρα ϊςτε
μια υιοκεςία που
γίνεται ςτθν ίδια
χϊρα ι ςε άλλθ, να
είναι ςφμφωνθ με το
νόμο και να λαμβάνεται
υπόψθ πάνω απ’ όλα το
ςυμφζρον του παιδιοφ.

10. 22.Παιδιά πρόςφυγεσ.Σα
παιδιά πρόςφυγεσ, που
ζχουν φφγει μόνα ι
ςυνοδευόμενα από τουσ
δικοφσ τουσ από τθν
πατρίδα τουσ επειδι
εκεί κινδφνευαν, ζχουν
δικαίωμα ειδικισ
προςταςίασ και
απολαμβάνουν όλα τα
δικαιϊματα που ζχουν
και τα άλλα παιδιά.
23.Παιδιά με αναπθρίεσ. Σα
παιδιά με ςωματικζσ ι
πνευματικζσ αναπθρίεσ
ζχουν δικαίωμα να ηουν ςε
ςυνκικεσ που
εγγυϊνται τθν αξιοπρζπειά
τουσ και ευνοοφν τθν
αυτονομία τουσ. Να
απολαμβάνουν ειδικι
φροντίδα και να
ςυμμετζχουν ιςότιμα ςτθν
εκπαίδευςθ και τθν
κοινωνικι ηωι.

11. 24.Τγεία και ιατρικζσ
υπθρεςίεσ. Όλα τα
παιδιά ζχουν
δικαίωμα ςτθν
προλθπτικι
φροντίδα τθσ υγείασ
τουσ και
όταν αρρωςταίνουν
να χρθςιμοποιοφν τισ
απαραίτθτεσ ιατρικζσ
υπθρεςίεσ για
τθ κεραπεία τουσ.
25.Επανεξζταςθ
αναδοχισ. Όταν ζνα
παιδί τοποκετείται
ςε ζνα ίδρυμα ι μια
ανάδοχθ οικογζνεια,
θ Πολιτεία πρζπει να
παρακολουκεί και να
ελζγχει αν το
φροντίηουν ςωςτά
και αν απολαμβάνει
όλα τα δικαιϊματά
του.
26.Κοινωνικι
πρόνοια. Σα
παιδιά ζχουν
δικαίωμα να
απολαμβάνουν
τθν κατάλλθλθ
κοινωνικι
φροντίδα και
αςφάλιςθ.

12. 27.Ανάπτυξθ και επίπεδο
ηωισ. Όλα τα παιδιά ζχουν
δικαίωμα ςε ζνα αξιοπρεπζσ
επίπεδο ηωισ: να ζχουν
φαγθτό, ροφχα και να ηουν
ςε ζνα αςφαλζσ ςπίτι, ϊςτε
να ζχουν ομαλι ςωματικι,
πνευματικι, ψυχικι, θκικι
και κοινωνικι ανάπτυξθ.
Αν οι γονείσ τουσ δεν
μποροφν να τουσ τα
προςφζρουν, θ Πολιτεία
πρζπει να τουσ βοθκάει.
28.Εκπαίδευςθ. Όλα τα παιδιά
ζχουν δικαίωμα να πθγαίνουν
ςτο ςχολείο και να ζχουν ίςεσ
ευκαιρίεσ ςε αυτό.
Θ Πολιτεία πρζπει να παίρνει
μζτρα ϊςτε τα παιδιά να
γράφονται και να μθ
διακόπτουν το ςχολείο.
Σα μζτρα για τθ ςχολικι
πεικαρχία πρζπει να ςζβονται
τα δικαιϊματα και τθν
αξιοπρζπεια των
μακθτϊν.

13. 29.΢κοποί εκπαίδευςθσ. Θ
εκπαίδευςθ πρζπει να
βοθκάει τα παιδιά να
αναπτφςςουν
τισ ικανότθτεσ και τθν
προςωπικότθτά τουσ και
να μακαίνουν
να ςζβονται τα
ανκρϊπινα δικαιϊματα,
τουσ διαφορετικοφσ
πολιτιςμοφσ και το
φυςικό περιβάλλον.
30.Μειονότθτεσ. Σα
παιδιά που ανικουν
ςε εκνικζσ,
γλωςςικζσ ι
κρθςκευτικζσ
μειονότθτεσ,
ζχουν δικαίωμα να
ζχουν τθ δικι τουσ
πολιτιςτικι ηωι, να
χρθςιμοποιοφν
τθ γλϊςςα τουσ και
να αςκοφν τθ
κρθςκεία τουσ.
31.Ελεφκεροσ
χρόνοσ και
ψυχαγωγία. Όλα τα
παιδιά ζχουν
δικαίωμα να
ξεκουράηονται, να
ζχουν ελεφκερο
χρόνο, να παίηουν,
να ψυχαγωγοφνται
και να αςχολοφνται
με πράγματα που τουσ
ενδιαφζρουν.

14. 32.Παιδικι εργαςία, οικονομικι εκμετάλλευςθ.
Σα παιδιά πρζπει να προςτατεφονται από τθν
οικονομικι εκμετάλλευςθ
και οποιαδιποτε επικίνδυνθ εργαςία μπορεί να
βάλει ςε κίνδυνο
τθν εκπαίδευςθ, τθν υγεία ι τθν ανάπτυξι τουσ. Θ
Πολιτεία πρζπει
να ρυκμίηει, ςφμφωνα με τισ διεκνείσ ςυμβάςεισ, τα
κατϊτατα όρια
θλικίασ, τα ωράρια και τισ ςυνκικεσ εργαςίασ για
ανθλίκουσ όπωσ και τθν επιβολι ποινϊν ςε
όςουσ τα παραβιάηουν.
33.Ναρκωτικά. Σα
παιδιά πρζπει να
προςτατεφονται
από τθν
παράνομθ χριςθ
ναρκωτικϊν
ουςιϊν αλλά και
να μθ
χρθςιμοποιοφνται
ςτθν παραγωγι
και τθ διακίνθςι
τουσ.

15. 34.΢εξουαλικι βία και
εκμετάλλευςθ. Είναι
υποχρζωςθ τθσ
Πολιτείασ να
προςτατεφει τα παιδιά
από κάκε
μορφι ςεξουαλικισ
βίασ και
εκμετάλλευςθσ, όπωσ
ο εξαναγκαςμόσ
ςε ςεξουαλικι
δραςτθριότθτα, θ
πορνεία και θ
πορνογραφία.
35.Απαγωγι και
εμπορία παιδιϊν. Σα
κράτθ παίρνουν όλα
τα κατάλλθλα μζτρα
για να εμποδίςουν
τισ απαγωγζσ, τθν
πϊλθςθ και το
δουλεμπόριο των
παιδιϊν.
36.Αλλεσ μορφζσ
εκμετάλλευςθσ. Σα
παιδιά πρζπει να
προςτατεφονται
από οποιαδιποτε
άλλθ μορφι
εκμετάλλευςθσ
που μπορεί να
βλάπτει
τθν ευθμερία τουσ.

16. 37.Βαςανιςτιρια και ςτζρθςθ
ελευκερίασ. Κανζνα παιδί δεν πρζπει
να υποβάλλεται ςε βαςανιςτιρια ι
άλλθ απάνκρωπθ ι εξευτελιςτικι
τιμωρία. Θ κανατικι ποινι και θ
ιςόβια φυλάκιςθ απαγορεφεται να
επιβάλλονται ςε παιδιά. Θ ςφλλθψθ
και κράτθςθ ανθλίκων πρζπει να είναι
ςφμφωνθ με το νόμο, να ζχει τθν
ελάχιςτθ δυνατι
χρονικι διάρκεια και να
ανταποκρίνεται ςτθν ανάγκεσ τθσ
θλικίασ τουσ.
38.Ενοπλεσ ςυρράξεισ. ΢ε
περίπτωςθ πολζμου, τα
παιδιά πρζπει να
προςτατεφονται.
Απαγορεφεται να
ςυμμετζχουν ςε
εχκροπραξίεσ παιδιά
κάτω των 15 ετϊν.

17. 39.Επανζνταξθ παιδιοφκφματοσ. Θ Πολιτεία
πρζπει να φροντίηει τα
παιδιά που είναι κφματα
παραμζλθςθσ,
κακομεταχείριςθσ,
εκμετάλλευςθσ ι
πολζμων για να
ξεπερνοφν τα τραφματά
τουσ και να ςυμμετζχουν
φυςιολογικά ςτθν
κοινωνικι ηωι.
40.Δικαιοςφνθ / ποινικι μεταχείριςθ.
Κάκε παιδί φποπτο, κατθγοροφμενο ι
καταδικαςμζνο για μια παράνομθ
πράξθ ζχει δικαίωμα να
το αντιμετωπίηουν με αξιοπρζπεια,
ανκρωπιςμό και ςεβαςμό ςτισ
ανάγκεσ του, να ενθμερϊνεται
για τθν υπόκεςι του ςε γλϊςςα που
καταλαβαίνει και να ζχει νομικι
βοικεια για να μπορεί να
υπεραςπίηεται τον εαυτό του.

18. 41.Ευνοϊκότερεσ
ρυκμίςεισ. Αν οι
νόμοι μιασ χϊρασ
προςτατεφουν
καλφτερα τα
δικαιϊματα των
παιδιϊν από ό,τι
αυτι θ ΢φμβαςθ,
τότε πρζπει να
εφαρμόηονται
εκείνοι.
42.Γνωςτοποίθςθ.
Σα κράτθ ζχουν
υποχρζωςθ να
κάνουν γνωςτά
ςτουσ μεγάλουσ και
ςτα παιδιά τισ
αρχζσ και το
περιεχόμενο αυτισ
τθσ ΢φμβαςθσ.
43-54.Εφαρμογι και ζλεγχοσ.
Μια ειδικι Επιτροπι ςτον ΟΘΕ
παρακολουκεί τθν εφαρμογι
τθσ ΢φμβαςθσ ςε όλα τα κράτθ
που τθν ζχουν υπογράψει. Οι
κυβερνιςεισ οφείλουν να
ςτζλνουν εκκζςεισ κάκε πζντε
χρόνια και θ Επιτροπι, αφοφ
τισ εξετάςει, τουσ ςτζλνει
παρατθριςεισ και προτάςεισ
τθσ.