1. Говь – Ал
лтай аймгийн Шарга сум
н мын ГУ
УББ
“Арван д
дөрөвт” услал
лтын систем Дипломын тө
Д өсөл
I БҮЛ
ЛЭГ. Геологи, Байгал цаг у
Г ль уурын н
нөхцөл, хөрс – ус
мелио
орацийн тооцоо
1.1 Бай
йгаль цаг уурын нө
өхцөл
1.1.1 Ф
Физик газар зүйн бай
р йршил
Арван дөөрөвт хэмээ газар нь Говь – Алтай аймгийн Шарга сум нутагт, шаргын го
эх н мын овийн
урд үзүү
үрт, Цагаан нуураас зү тийш ор
үүн ршино. Энэ газар нь га
э азар зүйн байрлалын ххувьд
Монгол алтайн нур рууны салб уулсын хөндийд г
бар говийн шин нжийг тод илтгэх нам дор
м
газар баайрлах ба Геоморфологийн хувь услагдах талбай нь тэгшивтэ микроре
Г ьд х эр ельеф
багатай б
бага зэргий налуутай газар байна Энэ орчм газар да
йн а. мын алайн түвшиинээс дээш 3250
– 3300 f орчим бу
ft уюу 990 – 1000 м орччимд өргөггдсөн байна Арван дө
а. өрөвт нь Ш
Шарга
сумын төвөөс баруу урд зүгт 8.5 км – т, алтай хото 90км – т Улаанбаа
ун оос т, атар хотоос 1091
км – т А
Алтай хот – Бургастайн хилийн бо
н оомтын олон улсын А1
н 1104 замын дэргэд оршшино.
Газар зүйн солбилццолоор N42 , E95 - т байнна.
Арван дө
өрөвт
Усны нөөц экологи - IV
Зураг 1.1 Арвандөр
1. рөвтийн усл
лалтын сист
темийн байр зүйн зураг
р г
A.WE07D
D426 Б. Аюур
рзана 1
2. Говь – Алтай аймгийн Шарга сумын ГУББ
“Арван дөрөвт” услалтын систем Дипломын төсөл
1.1.2 Уур амьсгалын нөхцөл
Цаг уурын тодорхойлолтуудыг Говь – Алтай аймгийн Шарга сумын цаг уурын станцын
мэдээллээр авсан ба станц нь төслийн обьектоос 7.5 км – т оршино. Төслийн объект нь цаг
уурын бүсчилэлээр Шаргын говийн нутаг дэвсгэрт хамрагдана.
Шаргын говь орчмын нутаг дэвсгэрийн уур амьсгал нь зундаа халуун хуурай, хур тунадас
багатай байдаг онцлогтой. Намар хур тунадас эрс багасдагийн улмаас харьцангуй чийг
багасаж агаарын температур аажмаар буурна. Өвлийн улиралд хүйтний эрч удаан
үргэлжлэх ба бага зэрэг цас орно.
Хавар агаарын чийг багасаж, салхитай өдрийн тоо нэмэгдэж үе үе шороон шуурга болно.
1.1.3 Агаарын температур
Олон жилийн дундаж агаарын температур нь +3.7 байх ба хамгийн хүйтэн сар болох 1 –
р сард агаарын дундаж температур -22.4 , ажиглалтаар хамгийн их температур -42.5
гэж тэмдэглэгджээ.
Хамгийн дулаан сар болох 7 – р сарын дундаж температур 24.2 , хамгийн их температур
43.4 болно. Хоногийн дундаж агаарын температур 0 - ийг хавар 15/III – нд намар
01/XI 2 нд дайрч өнгөрнө.
Агаарын дундаж температур
Станцын I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Жил
нэр
Шарга -22.4 -16.1 -2.3 7.9 16.3 23.2 22.4 22.2 16.3 5.1 -5.9 -18.7 4.15
Алтай -18.7 -16.6 -9.1 -0.6 6.9 12.7 13.9 12.7 6.3 -1.9 -10.6 -16.1 -1.7
Усны нөөц экологи - IV
A.WE07D426 Б. Аюурзана 2
3. Говь – Алтай аймгийн Шарга сумын ГУББ
“Арван дөрөвт” услалтын систем Дипломын төсөл
30
20
Температур, °C
10
0 Шарга
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Алтай
‐10
‐20
‐30
Сарууд
График 1.1. Агаарын температурын жилийн явц
Вегетацийн үеийн эхлэх хугацаа буюу 10 - ыг хавартаа дунджаар 25/VI – нд, намартаа
дунджаар 10/X – нд тус тус дайран өнгөрнө. Хүйтрэхгүй үе жилд дунджаар 123 хоног
үргэлжлэх ба сүүлийн болон эхний хүйтрэлт дунджаар 25/III ба 10/XI – нд тус тус
ажиглагдана. Шаргын цаг уурын мэдээгээр +5 - аас дээш температуртай хоногийн
дундаж температурын нийлбэр 3392.4 байна.
Агаарын дундаж хамгийн бага температур
Станцын I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Жил
нэр
Шарга -29.6 -27.7 -11.4 -3.4 6.5 12.4 15.6 13.2 8.6 -7.5 -14.2 -24.4 -5.15
Алтай -25.3 -23.1 -15.6 -6.9 -0.5 5.8 7.7 6.4 4.4 -7.5 -17.7 -23.0 -7.94
Агаарын дундаж хамгийн их температур
Станцын I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Жил
нэр
Шарга -13.9 -9.4 8.0 14.7 23.4 26.2 30.2 29.2 23.8 14.5 -4.5 -10.1 11.00
Алтай -11.1 -8.9 -2.31 -6.2 12.2 18.5 18.9 18.3 12.7 5.2 -3.6 -3.6 5.2
Таримал ургамалын дулааны хангамжийг тодорхойлох зорилгоор 0 ; +5 ; +10 ; +15 -
Усны нөөц экологи - IV
д харгалзах хоногийн дундаж агаарын температурыг дараах хүснэгтэнд харуулав.
Харуулын нэр Нийлбэр температур ( )
0 +5 +10 +15
Шарга 3538.9 3392.4 3131.0 2812.3
A.WE07D426 Б. Аюурзана 3