Analitik Psikoloji'nin babası Carl Jung ve onun kolektif bilinçaltı tanımı üzerine temel bilgileri barındıran bir sunum Bu sunumda arketip kavramına değinilmiş ve ayrıca hikaye anlatımında arketiplerin kullanımı hakkında bilgi verilmiştir.

1. Carl Jung, Kolektif
Bilinçaltı ve Arketipler
Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Pazarlama İletişimi Yüksek Lisans Programı
Hikaye Anlatımı Dersi
C.Can YÜKSEL

2. Carl Gustav Jung

İsviçreli ünlü psikiyatr, analitik
psikolojinin kurucusu

Bir süre Freud'un öğrencisi
olsa da daha sonra kendi
kişilik ve bilinçaltı kuramlarını
geliştirmiştir.

Yarattığı kolektif bilinçaltı ve
arketip kavramlarıyla hatırlanır.
Analitik Psikoloji’si ile tanınır

3. Jung’un Analitik Kuramı
Ego
 Kişisel Bilinçaltı
 Kolektif Bilinçaltı

Etmenlerini içerir

4. Kolektif Bilinçaltı 1
Genetik
köklerde bulunan etmenlerin kitle
psikolojisini belirlemesini, etrafa
sinen enerjinin birbirinden ayrı
bireylerde ve ayrı mekân ve
zamanlarda
benzer dışavurumlar ve düşünsel y
önelişlerde bulunmasını sağlayan
bilinçaltı etmenidir.

5. Kolektif Bilinçaltı 2

Jung’a göre beynimizde atalarımızdan kalma
tasarımlardır.

Kolektif bilinçaltı dünyanın neresinde olursa
olsun insanın benzer ihtiyaçları benzer şekilde
gidermesini açıklayan bir terimdir. Buna göre,
insan bilinçaltında yer alan ve temel ihtiyaçlara
dayanan bazı davranış, kişi ya da olaylar mitik
dönemden, hatta yaratılıştan bu yana ortaklık
arz eder.

6. Kolektif Bilinçaltı 3
Jung der ki
“Ruhsal kalıtım dünyamıza, ortak bilinçaltı adını verdim.
Bilinçliliğin içerdiklerinin tamamı, bireysel olarak
edinilmiştir. Eğer insan ruhu, sadece ve sadece
bilinçlilikten oluşsaydı, bireyin yaşamı sırasında ortaya
çıkmamış olan ruhsal tek bir şey bulunmazdı… Fakat
aslında bilincin kapsadıkları, sadece çevrenin etkisiyle
ortaya çıkmadı, aynı zamanda bizim ruhsal kalıtımımız
yani ortak bilinçaltı tarafından da etkilendi ve
düzenlendi.”

7. Kolektif Bilinçaltı 4
Jung tarafından ortaya atılan kolektif
bilinçaltı kavramı, insanın atalarından
kendisine geçen ve günlük yaşamda
farkında olmaksızın verdiği kararları
etkileyen "arketip" kavramına denk düşer.

8. Arketip Nedir?

9. Arketip 1

Jung’un psikoloji dünyasına kazandırdığı
“arketip” terimi, psikoloji literatüründe,
algılamamızı örgütleyen, bilinç içeriklerini
düzenleyen, değiştiren ve geliştiren yapılar
olarak tanımlanmaktadır.

Jung arketipleri kolektif bilinçaltının
çekirdek yapıları olarak ifade eder.

10. Arketip 2
Jung’a göre,

Arketip, dünyaya belli bir yönde tepki vermede doğuştan gelen bir eğilimdir.

Sayısız kuşak tarafından tekrar tekrar karşılaşılan yaşantılara maksimum
düzeyde tepki vermek yönünde oluşur.

Herhangi bir yaşantıya yönelik arketipler evrenseldir ve her kuşakta yer alan
üyeler bu deneyimleri yaşar.
Örneğin yılandan korkmak… Bunun için yılanla karşılaşmamız gerekmez.
Bu korku kuşaklar boyu edinilen yaşantılar sonucu kazanılmıştır.

11. Akretip 3

Arketipleri mitlerde bulma şansına sahibiz.

Jung, mitlerin arketiplerin temsilcileri
olduğunu söylemiştir. Dolayısıyla mitlerde
ve mitsel öykülerde gördüğümüz
karakterlerin ve olay örgülerinin her birinin
bir arketipe tekabül ettiğini söyleyebiliriz.

12. Arketipler Başka Nerede İfade
Bulur?

Dinler




Rüyalar
Edebiyat
Fanteziler
Folklör

13. Arketipler Nerelerde Uygulanır?

Görsellerde

Fikirlerde

Temalarda

Karakter yaratımında

Sembollerde

Örgü yaratımında

14. Kahramanlık Arketipler

Savasçı Kahraman (Odysseus):
Tanrısallığa yakın bir
kahramanın karşılaştığı zorluk ve
fiziksel savaşlar.

Aşk Kahramanı (Beyaz Atlı
Prens): Pür aşkın motive ettiği
arayış.

Günah Keçisi Kahraman (İsa):
Başkaları için acı çeken

Süper Kahramanlar: Normal
insan özelliklerinin üzerinde,
abartılı, çoğu kez ilahi güce
sahip doğaüstü kahraman.
Toplumun parçası değillerdir
ama toplum onlara yine de
ihtiyaç duyar.

15. Dikkat!
Arketip kahramanlar hikayede hep bir
yolculuk içindedir

16. Arketip Yolculuk Çeşitleri










Kimlik arayışı
Söz verilmiş toprakları bulmak orda yerleşim kurmak
İntikam arayışı
Savaşçının insanları kurtarmak için yolculuğu
Aşk arayışı (prensesi kurtarmak)
Bilgi içinde yolculuk
Trajik arayışı: diyet ödeme veya kendini inkar
Boşuna gitmek (The fool’s errand)
Tehlikeli toprakları tehlikeden kurtarma arayışı
Kutsal kase arayışı (insanın mükemmelliği arayışı)

17. Kahramanın Yolculuk Etapları

Etap1 KALKIŞ: Kahraman isteksiz
olmasına rağmen macera kahramanı
davet eder.

Etap2 BAŞLANGIÇ: Kahraman olgun
bakış açısıyla yeni ve tehlikeli bir
dünya için eşik geçer.

Etap3 DENEMELER YOLU:
Kahramana doğaüstü yardım verilir,
güç, beceriklilik, dayanıklılık ve sabır
bağışlanır.

Etap4 İÇTEKİ MAĞRA: Kahraman
içerdeki nir mağara, bir yeraltı
geçidine, ya da büyük bir davanın
derinliklerine iner. Bazen bu yer
kahramanın kendi zihni içinde de
olabilir. Bu nedenle davanın,
kahraman bir şekilde-fiziksel, duygusal
ya da ruhsal olarak yeniden
doğurduğunu görürüz.. Bu deneyim
sayesinde, kahraman değişir.

Etap5 – DÖNÜŞ VE TOPLUMA
YENİDEN ENTEGRASYON:
Kahraman yeni bilgeliğini üretkenliğe
dönüştürür ve çevresine hükmeder.

18. Kahramanın Yolculuğunun
Karakteristiği 1








Kahraman saf ve tecrübesizdir.
Kahraman canavar yada korkunç bir adamla karşılaşır.
Kahraman tuhaf ve bilgin bir mentorla karşılaşır.
Kahraman bazen ilham veren veya rehberi olan kadın için yıllarını
harcar.
Kahraman yolculuğa çıkar, bu yolculuktan ders çıkarır, bir şekilde
değişir ve eve döner.
Kahraman insan boyu kadar suları aşar yada köprülerden geçer.
Kahraman şehir dışında doğar-büyür.
Kahramanın kökeni gizemlidir yada kahraman küçük yaşta
yakınlarını kaybetmiştir; hayvanlar yada bilge korumcılarca
büyütülmüştür

19. Kahramanın Yolculuğunun
Karakteristiği 2










Kahraman doğduğu topraklara kılık değiştirerek yada bilinmeyen olarak
döner.
Kahraman özeldir. Bir kültürü veya bir ülkeyi temsil eder.
Kahraman değerli ve özel bir şey için mücadele eder.
Kahraman ilahi veya doğa üstü güçlerden yardım alır.
Kahramana rehber biri yada birileri vardır.
Kahraman bir geçiş ayinine veya bir başlangıca girer: olgunlaşarak çıkar.
Kahraman başlangıçta bir tören veya ritüele maruz kalır.
Kahramanın sadık yol arkadaşları olur.
Kahraman testlerle veya yarışlarla fiziksel ve zihinsel olarak kendini ve
mükemmelliğini kanıtlamaya çalışır.
Kahraman kapanmayan bir yaradan acı çeker. Bazen bu üstesinden
gelemeyeceği duygusal ve ruhsal bir yara olabilir.