2. İLK YARDIM NEDİR?
Herhangi bir kaza ya da yaşamı
tehlikeye düşüren bir
durumda, sağlık görevlilerinin
yardımı sağlanıncaya ya da h/y
yaşam bulguları normale dönene
kadar, hayatın kurtarılması
amacıyla, OLAY YERİNDE, tıbbi araç
gereç aranmaksızın, ELİMİZDEKİ
ARAÇ VE GEREKÇELERLE yapılan
İLAÇSIZ uygulamalardır.

3. İLKYARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI NELERDİR?
1) KORUMA:
Olay yerinde olabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli
bir alan oluşturmaktır.
2) BİLDİRME
En hızlı şekilde gerekli yardım kuruluşlarına haber
verilmesidir.112 aranmalıdır
112 NASIL ARANIR?
©Kesin yer ve adres, önemli noktalar
©Kim, hangi numaradan arıyor?
©Olayın tanımı,
©Hasta / yaralı sayısı,
©Hasta / yaralıların durumu,
©Nasıl bir yardım aldıkları? Açıklanmalıdır.
3) KURTARMA
Olay yerinde hasta yaralılara yapılacak işlem ; hızlı ancak
sakin ve bilinçli bir şekilde yapılmalıdır!

4. H / Y’ NIN BİRİNCİ DEĞERLENDİRMESİ
YAPILIR.BİLİNÇ ÖNCE BAKILIR YOKSA:
A. (AIRWAY) SOLUNUM YOLU AÇIKLIĞININ
SAĞLANMASI,
B. (BREATHING) SOLUNUMUN KONTROLÜ VE
SAĞLANMASI,
C. (CIRCULATION) DOLAŞIMIN SAĞLANMASI
( DIŞ KALP BASISI UYGULANMASI ).

5. KANAMA NEDİR?
Damar bütünlüğünün bozulması
sonucu kanın damar dışına
çıkmasına kanama denir.
KANAMA ÇEŞİTLERİ
1- Atardamar kanaması: Kalp atışına
uyumlu şekilde aralıklı fışkırır akar
ve açık kırmızı renklidir.
2- Toplardamar kanaması: Koyu
kırmızı renkli, devamlı sızarak akar.
3- Kılcaldamar kanaması: Kanama
yavaş ve sızıntı şeklindedir. Küçük
kabarcıklar görülebilir.önemsizdir.

6. DIŞ KANAMALARDA İLKYARDIM
AMAÇ: Kanamayı kısa zamanda kontrol altına almak ve yarayı temiz tutmaktır!
Yara üzerine direk baskı yapılır,
Kanama durmazsa ikinci bir bez konarak basınç arttırılır,
Gerekirse bandaj ile sarılarak kanlanmış bezler kaldırılmadan basınç arttırılır,
Kanayan bölgeye en yakın basınç noktasına bası uygulanır,
Kanayan bölge yukarı kaldırılır,
Kanama kol veya bacaklardaysa ve kırık şüphesi yoksa, kanama bölgesini kalp
hizasından yukarıda tutulur,
Şok pozisyonu verilir,
Sık sık yaşam bulguları kontrol edilir ( 2-3 dk. arayla ).
TURNİKE UYGULAMASI
İÇ KANAMALARDA İLKYARDIM
H / y’nın bilinci ve AB’ si değerlendirilir.
Üzeri örtülerek ayakları 30 cm. kaldırılır.
Asla ağızdan yiyecek içecek VERİLMEZ. Kapalı kırık varsa, kan damarlarının
yaralanmasını önlemek ve bir iç kanamaya sebep olmamak için h / y nın
hareketsiz kalması sağlanır.
Hasta / yaralının Şok Pozisyonunda, yaşamsal değişimleri izlenir.
112 aranarak tıbbi yardım istenir.

7. SOLUNUM YOLU TIKANIKLIĞI
TAM TIKANMA BELİRTİLERİ
1-NEFES ALAMAZ!
2-ACI ÇEKER, ELLERİNİ BOYNUNA
GÖTÜRÜR!
3-KONUŞAMAZ!
4-RENGİ MORARMIŞTIR!
İLKYARDIM:
“HEİMLİCH MANEVRASI
YAPILIR”KARINA BASKI
YÖNTEMİ<

8. YARALANMALARDA
İLKYARDIM
1- Saplanan asla cisim
çıkarılmaz, kanama varsa
etrafına tampon yapılır
2- Kanama varsa
durdurulur,
3-Yara içi kurcalanmaz
4- Yara temiz bir bezle
örtülür,
5- Yara üzerine bandaj
uygulanır,
6-112 aranır.

9. ISI İLE OLUŞAN YANIKTA İLKYARDIM
1-Kişi hala yanıyorsa, paniğe engel olunur, koşması engellenir.
2-H / y nın battaniye vb. ile üzeri kapatılır ve yuvarlanması
sağlanır. yani alevlerin hava ile teması kesilir
3- AB’si değerlendirilir.
4-yumuşak akan temiz çeşme suyu altında tutulur. soğuk
uygulama yapılır..
5- Ödem oluşabileceğinden yüzük, bilezik vb. çıkarılır.
6- Giysiler çıkarılır.
7-Deri su ile dikkatle temizlenir.
8- Su toplayan yerler patlatılmaz. soğuk uygulama yapılır
9- Yanık bölgelere birlikte bandaj yapılmaz.
10-Yanık üzeri temiz bezle örtülür, yanık üzerine hiçbir madde
sürülmez.
11- Hasta / yaralı battaniye ile örtülür.

10. KİMYASAL YANIKLARDA İLKYARDIM
Deriyle temas eden kimyasal maddenin en kısa sürede deriyle
teması kesilmelidir.
Giysiler çıkarılmalıdır.
Bölge bol, tazyiksiz suyla, en az 15-20 dk. yumuşakça
yıkanmalıdır.
Daha sonra h / y battaniye vb. ile örtülmelidir.
Tıbbi yardım sağlanmalıdır.112
ELEKTRİK YANIKLARINDA İLKYARDIM
Soğukkanlı ve sakin olunmalıdır.
H / y ya dokunmadan önce elektrik akımı kesilmelidir.
Akımı kesme imkânı yoksa yalıtkan bir maddeyle kişinin
elektrikle teması kesilmelidir. suyla temas olmamalıdır
H / y’nın AB’ si değerlendirilmelidir.
H / y kımıldatılmamalıdır.
Hasar gören bölge örtülmelidir.
Tıbbi yardım istenmelidir.

11. BİLİNÇ KAYBI NEDİR?
Beynin normal fonksiyonlarındaki bir aksama sonucu; uyku halinden
başlayarak, hiçbir uyarıya cevap vermeme haline kadar giden, BİLİNCİN
kısmen ya da tamamen kaybedilmesidir.
BAYILMA
Kısa süreli, yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır. Beyne giden kan akışının
azalması sonucu oluşur
KOMA
Yutkunma, öksürük gibi reflekslerin ve dıştan gelen uyarılara karşı tepkinin
azalması yada yok olması ile ortaya çıkan uzun süreli derin bilinç
kaybıdır.beyin hasarıyla oluşur
HAVALE
Kasların kontrol edilemeyen kasılmalarıdır. Sinir merkezindeki tahriş
sonucu beyinde gerçekleşen elektriksel boşalmalardır.
SARA KRİZİNDE İLKYARDIM
Olayla ilgili güvenlik önlemleri alınır. Kriz kendi sürecine bırakılır. Hasta
bağlanmaya çalışılmamalıdır.
Kilitlenmiş çene açılmaya çalışılmaz. Yüzüne su atılmaz Yabancı herhangi bir
madde kullanılmaz.(soğan, sarımsak,kolonya vb.) Kendini yaralamamasına
dikkat edilir. Etraftaki zarar verebilecek malzemeler uzaklaştırılır. Sıkan
giysiler gevşetilir. Kusarsa yan çevrilir. Başının altına yumuşak bir şey
konur, Düşme sonucu yaralanma varsa ilgilenilir. Tıbbi yardım istenir.

12. ZEHİRLENME NEDİR?
Vücuda zehirli bir maddenin girmesi sonucu normal çalışmasının
bozulmasıdır.
Normalde yaşamsal fonksiyonlarına zarar verebileceğinden vücuda
giren her türlü madde toksik sayılmalıdır.
ZEHİRLENMELERDE GENEL İLKYARDIM
• Zehirlenmeye neden olan maddeyi uzaklaştırmak. (Zehirli madde
vücuttan ne kadar hızlı uzaklaştırılırsa o kadar az miktarda emilir.)
• Yaşamsal fonksiyonların devamını sağlanması.
• Sağlık kuruluşuna bildirme. (112)

13. KIRIK NEDİR?
Kemik bütünlüğünün bozulmasıdır. Kırıklar, darbe sonucu ya da
kendiliğinden oluşur.
KIRIKLARDA İLKYARDIM
Yaşamı tehdit eden başka yaralanma varsa ona öncelik verilmelidir.
H / y hareket ettirilmemelidir. Ani hareketlerden kaçınılmalı, kırık yerine
konmamalıdır.Kırık kolda ise; ödem oluşacağından yüzük, bilezik,saat vb.
eşyalar çıkartılmalıdır. Kırık olan bölgede hareketi önlemek
gerekmektedir. Açık kırık varsa; tespitten önce yara üzeri temiz bir bezle
kapatılmalıdır. Kırık olan bölge, bir üst ve bir alt eklemi de içine alacak
şekilde sert cisimle tespit edilmelidir.(atelleme)
Tespit edilen bölge yukarıda tutularak dinlenmeye alınmalıdır.
Kırık bölgede sık aralıklarla nabız, derinin rengi kontrol edilmelidir.
Hasta sıcak tutulmalıdır. Tıbbi yardım sağlanmalıdır.
Kırık olan bölgenin hareket ettirilmesine izin verilmemelidir.

14. KEDİ - KÖPEK ISIRMALARINDA İLKYARDIM
yara 5 dakika süreyle sabun ve soğuk suyla yıkanmalıdır.
Yaranın üzeri temiz bir bezle kapatılmalıdır.
yaraya temiz bir bezle basınç uygulanarak kanama durdurulmalıdır.
Derhal tıbbi yardım sağlanmalı (112) ve hasta kuduz aşısı için uyarılmalıdır
YILAN ISIRMA / SOKMASI
İLKYARDIM AB yönünden değerlendirilir.
Hasta sakinleştirilip, dinlenmesi sağlanır.
Yara su ile yıkanır.
Yaraya yakın bölgedeki baskı yapabilecek eşyalar çıkarılır. (yüzük, bilezik, saat
vb.)
Yaraya soğuk uygulama yapılır. yara baş boyundaysa etrafına baskı yapılır
Yaralanan bölgeye dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj yapılır.
Turnike uygulanmaz.
Yaralı mümkün olduğunca hareket ettirilmez.
Yara üzerine hiçbir müdahale yapılmaz. (Kesmek, emmek vb.)
Yaşam bulguları izlenir.
Tıbbi yardım istenir.112

15. BOĞULMA NEDİR?
Vücuttaki dokulara yeterli oksijen gitmemesi sonucu dokularda bozulma
harabiyet oluşması meydana gelmesidir.
BOĞULMA NEDENLERİ
Bayılma ve bilinç kaybı sonucu dil kökünün geriye kaçması,.hava yolunun
yabancı cisimle tam tıkanması,
Asılma, Akciğerlerin zedelenmesi, Gazla zehirlenme,
Suda boğulma.
BOĞULMALARDA İLKYARDIM
Boğulma nedeni ortadan kaldırılır,
Bilinç kontrolü yapılır,
AB değerlendirilir,
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ sağlanır,
Derhal tıbbi yardım sağlanır,112
Yaşam bulguları izlenir.

16. HASTA / YARALI TAŞINMASINDA GENEL
KURALLAR
Baş - boyun - gövde ekseni esas alınmalı,korunmalıdır
Ekip çalışması yapılmalı,
H / y’ ya yakın mesafede çalışılmalı,
Daha uzun ve güçlü kas grupları kullanılmalı,
Sırtın gerginliğini korumak için dizler kalçadan bükülmeli,
Yerden destek alacak şekilde, her iki ayağı kullanma ve birini diğerinden
öne yerleştirme,
Omuzlar leğen kemiği hizasında tutulmalıdır,
Ağırlık kaldırırken karın muntazam tutulup, kalça kasılmalıdır,
Kalkarken ağırlığı kalça kaslarına verilmelidir,
Yavaş ve düz adımlarla yürünmelidir. (Adımlar omuzdan geniş olmamalı),
Ani dönme ve bükülmelerden kaçınılmalı h / y az hareket ettirilmelidir.
SEDYE İLE TAŞIMA TEKNİKLERİ
o H / y sedyeye bağlanmalıdır. üzeri örtülmelidir
o Başı gidiş yönünde olmalıdır.
o Sedye daima yatay tutulmalıdır.
o Güçlü kişi h / y’nın baş kısmında olmalıdır
o Daima sedye hareketlerini yönlendiren ve komut veren biri olmalıdır.
o Öndeki kişi sağ, arkadaki kişi sol ayakla yürümeye başlamalıdır (Değişik
adımlar sedyeyi düz taşıma imkânı sağlar.)