1. Τα ουσιαστικά είναι λέξεις που φανερώνουν πρόσωπο, ζώο, πράγμα,
ενέργεια, κατάσταση, ιδιότητα.
Τα ουσιαστικά που φανερώνουν ένα ορισμένο πρόσωπο, ζώο ή πράγμα λέγονται
κύρια, π.χ. Χρήστος, Όμηρος, Δευτέρα, κ.λ.π.
Τα ουσιαστικά που δεν είναι κύρια, λέγονται κοινά.
Τα κοινά ουσιαστικά που φανερώνουν πρόσωπα, ζώα, πράγματα και τα
αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας, λέγονται συγκεκριμένα, π.χ. μολύβι,
αυτοκίνητο, δέντρο, κ.λ.π.
Τα κοινά ουσιαστικά που φανερώνουν ενέργεια, κατάσταση, ιδιότητα και δεν τα
αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας, λέγονται αφηρημένα, π.χ. σκάλισμα,
ύπνος, καλοσύνη, τεμπελιά, κ.λ.π.
Ενικός αριθμός
Ονομ. ο ποιητής ο ναύτης
Γεν. του ποιητή του ναύτη
Αιτ. τον ποιητή το ναύτη
Κλητ. - ποιητή - ναύτη
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι ποιητές οι ναύτες
Γεν. των ποιητών των ναυτών
Αιτ. τους ποιητές τους ναύτες
Κλητ. - ποιητές - ναύτες
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:Όλα τα ισοσύλλαβα αρσενικά σε –ης, στη γενική πληθυντικού
τονίζονται στη λήγουσα (των μαθητών, των δικαστών, των ραφτών,
κ.λ.π.).
1

2. Ενικός αριθμός
Ονομ. ο στρατώνας ο λοχίας ο πίνακας
Γεν. του στρατώνα του λοχία του πίνακα
Αιτ. το στρατώνα το λοχία τον πίνακα
Κλητ. - στρατώνα - λοχία - πίνακα
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι στρατώνες οι λοχίες οι πίνακες
Γεν. των στρατώνων των λοχιών των πινάκων
Αιτ. τους στρατώνες τους λοχίες τους πίνακες
Κλητ. - στρατώνες - λοχίες - πίνακες
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:Τα ισοσύλλαβα σε –ας αρσενικά στη γενική πληθυντικού τονίζονται
στην παραλήγουσα. Εξαιρούνται τα δισύλλαβα σε –ας και όλα όσα
λήγουν σε –ίας που στη γενική πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο στη
λήγουσα, π.χ. χειμώνας-χειμώνων / πίνακας-πινάκων, αλλά: άντρας-
αντρών, λοχίας-λοχιών.
Ενικός αριθμός
Ονομ. ο χρόνος ο αντίλαλος ο κίνδυνος
Γεν. του χρόνου του αντίλαλου του κινδύνου
Αιτ. το χρόνο τον αντίλαλο τον κίνδυνο
Κλητ. - χρόνε - αντίλαλε - κίνδυνε
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι χρόνοι οι αντίλαλοι οι κίνδυνοι
Γεν. των χρόνων των αντίλαλων των κινδύνων
Αιτ. τους χρόνους τους αντίλαλους τους κινδύνους
Κλητ. - χρόνοι - αντίλαλοι - κίνδυνοι
2

3. Ενικός αριθμός
Ονομ. ο βαρκάρης ο καφετζής
Γεν. του βαρκάρη του καφετζή
Αιτ. το βαρκάρη τον καφετζή
Κλητ. - βαρκάρη - καφετζή
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι βαρκάρηδες οι καφετζήδες
Γεν. των βαρκάρηδων των καφετζήδων
Αιτ. τους βαρκάρηδες τους καφετζήδες
Κλητ. - βαρκάρηδες - καφετζήδες
Ενικός αριθμός
Ονομ. ο αφέντης ο τραγουδιστής
Γεν. του αφέντη του τραγουδιστή
Αιτ. τον αφέντη τον τραγουδιστή
Κλητ. - αφέντη - τραγουδιστή
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι αφέντες / άδες οι τραγουδιστές / άδες
Γεν. των αφεντών / άδων των τραγουδιστών / άδων
Αιτ. τους αφέντες / άδες τους τραγουδιστές / άδες
Κλητ. - αφέντες / άδες - τραγουδιστές / άδες
Ενικός αριθμός
Ονομ. ο βοριάς ο μαρμαράς
Γεν. του βοριά του μαρμαρά
Αιτ. το βοριά το μαρμαρά
Κλητ. - βοριά - μαρμαρά
Πληθυντικός αριθμός
3

4. Ονομ. οι βοριάδες οι μαρμαράδες
Γεν. των βοριάδων των μαρμαράδων
Αιτ. τους βοριάδες τους μαρμαράδες
Κλητ. - βοριάδες - μαρμαράδες
Ενικός αριθμός
Ονομ. ο καναπές ο παππούς
Γεν. του καναπέ του παππού
Αιτ. τον καναπέ τον παππού
Κλητ. - καναπέ - παππού
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι καναπέδες οι παππούδες
Γεν. των καναπέδων των παππούδων
Αιτ. τους καναπέδες τους παππούδες
Κλητ. - καναπέδες - παππούδες
Ενικός αριθμός
Ονομ. η καρδιά η γλώσσα η αίθουσα
Γεν. της καρδιάς της γλώσσας της αίθουσας
Αιτ. την καρδιά τη γλώσσα την αίθουσα
Κλητ. - καρδιά - γλώσσα - αίθουσα
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι καρδιές οι γλώσσες οι αίθουσες
Γεν. των καρδιών των γλωσσών των αιθουσών
Αιτ. τις καρδιές τις γλώσσες τις αίθουσες
Κλητ. - καρδιές - γλώσσες - αίθουσες
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:Ο τόνος σε όλα τα παραπάνω μένει σταθερός σ’ όλες τις πτώσεις.
ΜΟΝΟ στη γενική πληθυντικού κατεβαίνει στη λήγουσα.
Ενικός αριθμός
4

5. Ονομ. η πατρίδα η διώρυγα η θερμότητα
Γεν. της πατρίδας της διώρυγας της θερμότητας
Αιτ. την πατρίδα την διώρυγα τη θερμότητα
Κλητ. - πατρίδα - διώρυγα - θερμότητα
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι πατρίδες οι διώρυγες οι θερμότητες
Γεν. των πατρίδων των διωρύγων των θερμοτήτων
Αιτ. τις πατρίδες τις διώρυγες τις θερμότητες
Κλητ. - πατρίδες - διώρυγες - θερμότητες
Ενικός αριθμός
Ονομ. η ζωή η νίκη η ζάχαρη
Γεν. της ζωής της νίκης της ζάχαρης
Αιτ. τη ζωή τη νίκη τη ζάχαρη
Κλητ. - ζωή - νίκη - ζάχαρη
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι ζωές οι νίκες οι ζάχαρες
Γεν. των ζωών των νικών των ζαχαρών
Αιτ. τις ζωές τις νίκες τις ζάχαρες
Κλητ. - ζωές - νίκες - ζάχαρες
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Είτε πρόκειται για οξύτονα είτε για παροξύτονα, τα θηλυκά σε –η στη
γενική πληθυντικού, τονίζονται στη λήγουσα.
Ενικός αριθμός
Ονομ. η ηχώ η Καλυψώ η Φρόσω
Γεν. της ηχώς της Καλυψώς της Φρόσως
Αιτ. τη ηχώ τη Καλυψώ τη Φρόσω
Κλητ. - ηχώ - Καλυψώ - Φρόσω
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:Τα θηλυκά σε –ω είναι όλα ισοσύλλαβα και όλα κύρια ονόματα, εκτός
από την ηχώ. ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ.
Ενικός αριθμός
Ονομ. η αλεπού η γιαγιά
Γεν. της αλεπούς της γιαγιάς
5

6. Αιτ. την αλεπού τη γιαγιά
Κλητ. - αλεπού - γιαγιά
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι αλεπούδες οι γιαγιάδες
Γεν. των αλεπούδων των γιαγιάδων
Αιτ. τις αλεπούδες τις γιαγιάδες
Κλητ. - αλεπούδες - γιαγιάδες
Ενικός αριθμός
Ονομ. το χωριό το σχολείο το άτομο
Γεν. του χωριού του σχολείου του ατόμου
Αιτ. το χωριό το σχολείο το άτομο
Κλητ. - χωριό - σχολείο - άτομο
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. τα χωριά τα σχολεία τα άτομα
Γεν. των χωριών των σχολείων των ατόμων
Αιτ. τα χωριά τα σχολεία τα άτομα
Κλητ. - χωριά - σχολεία - άτομα
6

7. Ενικός αριθμός
Ονομ. το καλοκαίρι το βάρος το έδαφος
Γεν. του καλοκαιριού του βάρους του εδάφους
Αιτ. το καλοκαίρι το βάρος το έδαφος
Κλητ. - καλοκαίρι - βάρος - έδαφος
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. τα καλοκαίρια τα βάρη τα εδάφη
Γεν. των καλοκαιριών των βαρών των εδαφών
Αιτ. τα καλοκαίρια τα βάρη τα εδάφη
Κλητ. - καλοκαίρια - βάρη - εδάφη
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα ουδέτερα σε –ος στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του
πληθυντικού αριθμού σε –η (ΜΗΝ ΤΑ ΜΠΕΡΔΕΥΕΤΕ ΜΕ ΤΑ
ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΝ –ΟΙ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ).
Ενικός αριθμός
Ονομ. το χρώμα το όνομα το πρήξιμο
Γεν. του χρώματος του ονόματος του πρηξίματος
Αιτ. το χρώμα το όνομα το πρήξιμο
Κλητ. - χρώμα - όνομα - πρήξιμο
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. τα χρώματα τα ονόματα τα πρηξίματα
Γεν. των χρωμάτων των ονομάτων των πρηξιμάτων
Αιτ. τα χρώματα τα ονόματα τα πρηξίματα
Κλητ. - χρώματα - ονόματα - πρηξίματα
Ενικός αριθμός
Ονομ. το κρέας το καθεστώς το φως
7

8. Γεν. του κρέατος του καθεστώτος του φωτός
Αιτ. το κρέας το καθεστώς το φως
Κλητ. - κρέας - καθεστώς - φως
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. τα κρέατα τα καθεστώτα τα φώτα
Γεν. των κρεάτων των καθεστώτων των φώτων
Αιτ. τα κρέατα τα καθεστώτα τα φώτα
Κλητ. - κρέατα - καθεστώτα - φώτα
8

9. 1) Όλα τα αρσενικά που λήγουν σε –ης γράφονται με η τ α: ο μαθητής, ο
φοιτητής, ο ψάλτης, κ.α.
2) Τα ουσιαστικά αμπελώνας, στρατώνας, αιώνας, ελαιώνας, γράφονται με
ωμέγα
1) Όλα τα θηλυκά που λήγουν σε –η γράφονται με η τ α: η κόρη, η Μαίρη, η
Άρτεμη, κ.α.
2) Όλα τα θηλυκά που λήγουν σε –ισσα, γράφονται με γ ι ώ τ α και δύο σ σ:
μέλισσα, γύφτισσα, κ.α.
3) Όλα τα θηλυκά που λήγουν σε –ίδα και –ίλα, γράφονται με γ ι ώ τ α:
πατρίδα, σανίδα, μαυρίλα, κ.α.
1) Όλα τα ουδέτερα που λήγουν σε –ι (ποτήρι, τυρί, κολοκύθι, κ.α.) γράφονται με
γ ι ώ τ α:
ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ TA: δόρυ, δάκρυ, δίχτυ, βράδυ, οξύ, στάχυ.
2) Όλα τα ουδέτερα που λήγουν σε –ο (δέντρο, βουνό, φαγητό, κ.α.) γράφονται
με ό μ ι κ ρ ο ν.
3) Όλα τα ουδέτερα που λήγουν σε –είο (με τόνο στο εί) και φανερώνουν τόπο,
όπου γίνεται μία εργασία, γράφονται με έ ψ ι λ ο ν γ ι ώ τ α : γραφείο,
κουρείο, βαφείο, αρχηγείο, κ.α.
4) Όλα τα ουδέτερα που λήγουν σε –τηρι (ποτήρι, κλαδευτήρι, κ.α.) και –τηριο
(φροντιστήριο, γυμναστήριο, κ.α.) γράφονται με ή τ α στην παραλήγουσα.
ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ: κτίριο, μαρτύριο και όσα έχουν την λέξη «τυρί» β’
συνθετικό: κεφαλοτύρι, ψωμοτύρι, κ.α.
Άκλιτα ουσιαστικά: Δεν αλλάζουν κατάληξη, έχουν μόνο τύπο. Κυρίως
είναι λέξεις ξένες: ρεκόρ, κέικ, ταξί, κ.α.
Ελλειπτικά ουσιαστικά: Δεν έχουν όλες τις πτώσεις, όπως: το σέλας,
το δείλι, το σέβας. Ελλειπτικά είναι και όσα συνηθίζονται σ’ ένα μόνο
αριθμό, όπως: ο Υμηττός, το Πάσχα, τα Ιωάννινα, κ.α.
Διπλόκλιτα ουσιαστικά: Σχηματίζουν διπλό γένος στον πληθυντικό
αριθμό, όπως: ο βράχος-οι βράχοι και τα βράχια, ο καπνός-οι καπνοί
και τα καπνά, ο χρόνος-οι και τα χρόνια. Άλλα διπλόκλιτα έχουν γένος
στον ενικό και άλλο στον πληθυντικό αριθμό: ο πλούτος-τα πλούτη,
η νιότη-τα νιάτα, κ.α.
Ενικός αριθμός
9

10. Ονομ. ο κουρέας η αφαίρεση το καθήκον
Γεν. του κουρέα της αφαίρεσης του καθήκοντος
Αιτ. τον κουρέα την αφαίρεση το καθήκον
Κλητ. - κουρέα - αφαίρεση - καθήκον
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οι κουρείς οι αφαιρέσεις τα καθήκοντα
Γεν. των κουρέων των αφαιρέσεων των καθηκόντων
Αιτ. τους κουρείς τις αφαιρέσεις τα καθήκοντα
Κλητ. - κουρείς - αφαιρέσεις - καθήκοντα
10

11. Να βρεις το γένος των παρακάτω ουσιαστικών και να τα γράψεις στην κατάλληλη
στήλη: (αρσενικά, θηλυκά, ουδέτερα)
(οι εφημερίδες, των πεύκων, τον κουρέ α, οι πινακίδες,
των αλεπούδων, τις θάλασσες, των παππούδων, των τετραδίων,
τα βιβλία, των ανθρώπων, οι πόλεις, τις λέ ξεις, οι γείτονες, των
δασών, τα χρέ η)
ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΘΗΛΥΚΑ ΟΥΔΕΤΕΡΑ
Ν’ αντιστοιχίσεις σωστά τα ουσιαστικά με τους αριθμούς:
η ελπίδα των αγγέλων
των μήλων Ενικός οι διακοπές
τον κήπο Πληθυντικός της οικογένειας
ο άγγελος η κυρία
Ν’ αντιστοιχίσεις σωστά κάθε ουσιαστικό με την κατάλληλη πτώση:
το βιβλίο Ονομαστική των γεφυρών
ο μαθητής τα μήλα
των βροχών Γενική του δοχείου
τις χώρες ης δουλειάς
την πόρτα Αιτιατική Οι νέοι
Να γράψεις την Ονομαστική Πληθυντικού των παρακάτω ουσιαστικών:
11

12. ο καναπές _________________ η μαϊμού ____________________
ο βοριάς __________________ η υπναρού __________________
ο μενεξές __________________ το διάλειμμα ______________
η γλωσσού _________________ το αίμα __________________
Να γράψεις τη Γενική Ενικού και Πληθυντικού των ουσιαστικών:
ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΥ
ο στρατιώτης _________________ ___________________
ο πελάτης _________________ ___________________
ο θεατής _________________ ___________________
ο διαιτητής __________________ ____________________
Γράψε τα ονόματα στην Αιτιατική Ενικού και στην Γενική Πληθυντικού:
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΥ
ο κυνηγός _________________ ___________________
ο δρόμος _________________ ___________________
ο ταχυδρόμος _________________ ___________________
ο καπετάνιος __________________ ____________________
Να σχηματίσεις την αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού:
ο βοριάς ________________
το χειμώνα _________________
του καφέ ________________________
τον τραυματία ___________________
Να σχηματίσεις τη Γενική Πληθυντικού των παρακάτω ουσιαστικών:
η μητέρα ___________________
12

13. η ώρα ______________
η γαρίδα ____________________
η χελώνα ____________________
η λαμπάδα _____________________
η εφημερίδα __________________
Γράψε τον Πληθυντικό στην ίδια πτώση:
η θέση _________________ την επίσκεψη ____________________
η όρεξη __________________ τη λύση __________________
η άνοιξη __________________ την όψη ______________
η κυβέρνηση _________________ την κρίση __________________
Γράψε τι πράξη κάνω όταν:
νηστεύω - _________________ εκστρατεύω - ____________________
θεραπεύω - __________________ προφητεύω - __________________
συνοδεύω - __________________ Μεσιτεύω - ______________
Σχημάτισε θηλυκά ουσιαστικά σε –ότητα, σε –οσύνη από τις λέξεις:
θερμός - _________________ άγιος - ____________________
καθαρός - __________________ καλός - __________________
τίμιος - __________________ δίκαιος - ______________
Να γράψεις στη Γενική Ενικού και στην Γενική Πληθυντικού τα ουσιαστικά:
13

14. ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΥ
το ασπρόρουχο _________________ ___________________
το σταφιδόψωμο _________________ ___________________
το πλατανόφυλλο _________________ ___________________
Να γράψεις τα ουσιαστικά στις παρακάτω πτώσεις:
ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΥ
το βιβλίο _________________ ___________________
το σχολείο _________________ ___________________
το δάσος _________________ ___________________
το στάχυ __________________ ____________________
το ποτήρι ___________________ ___________________
Γράψε στον άλλο αριθμό στην ίδια πτώση:
το βράδυ ______________________
το δάκρυ ________________________
το στάχυ _______________________
το δίχτυ ______________________
Συμπλήρωσε τα κενά στα παρακάτω ουσιαστικά:
ραφ ___ ο καμπαναρ ____ ό ξυπνητ ____ ρ ___
ηφαίστ _____ ο παραμιλ _____ τό θηρ ______ ο
κουράγ _____ ο μουγκρ ______ τό πηδάλ ____ ο
14

15. 15