Temel Fotoğrafçılık Dersleri (Hazırlayan: Nafiz Emre Konuralp)
Ders 4: "Netlik Alma ve Netlik Sistemleri"
Bu ders sunumları Doğa Fotoğrafçılığı Kulübü eğitim programlarında kullanılması amacı ile Nafiz Emre Konuralp tarafından hazırlanmıştır. Konuları iyi kavramak için derslerimize katılmanızı tavsiye ederiz.
http://www.nafizemrekonuralp.com
http://www.dofok.com
http://www.facebook.com/groups/dofok
1. Hazırlayan: Nafiz Emre Konuralp
Dofok 2014
DERS 4
NETLİK ALMA VE
NETLİK SİSTEMLERİ
www.dofok.com
www.facebook.com/groups/dofok
www.nafizemrekonuralp.com
2. Netlik Sistemi Kullanımı
• Netlik Sistemi
• Manuel Netlik Ayarı
• Otomatik Netlik Ayarı
• Doğru Netlik Sağlama
• Netlik Kilitleme ve Yeniden Kompozisyon
• Netlik Yüzeyi Seçimi
• Netlik Takibi
• Otomatik Netlikten Manuel’e Geçiş
• Net Alan Derinliği Kullanımı
3. Netlik Sistemi
Fotoğraf çekerken deklanşöre basmadan önce lensimizden
geçen ışığın sensör üzerine odaklanmış olduğundan yani
görüntünün sensör üzerinde oluştuğundan emin olmamız
gerekir. Solda gördüğünüz gibi lens içerisinden geçen ışık
tam olarak ışığa duyarlı yüzey (sensör yada film) üzerine
odaklanmış ise çektiğimiz fotoğraf sağ altta gördüğünüz
gibi net çıkacaktır. Eğer görüntü sensör önünde değilde
önünde yada arkasında oluşuyorsa yani lensimiz
odaklanmamışsa fotoğrafımız soldaki gibi netsiz çıkacaktır
ve bu istemediğimiz bir durumdur.
4. Fotoğraf çekerken tercih edebileceğimiz iki temel netleme şekli vardır
1. Manuel Netleme
2. Otomatik Netleme
Otomatik netlik sistemi lens içerisinde yada makine gövdesinde bulunan bir motor ile
kontrol edilir.
• Otomatik netlik sistemine sahip olmayan lenslerde
netlik el ile lens üzerindeki netlik halkasını çevirerek
yapılır.
• Otomatik netlik sistemine sahip lenslerde ise hem
manuel netleme hemde otomatik netleme yapmak
mümkündür.
Otomatik netleme sistemini kullanmak istediğinizde lens
üzerindeki netleme ayarını Auto Focus (AF - otomatik
netleme) konumuna getirmeniz gerekir. Manuel netleme
yapmak istediğinizde ise bu ayarı aksi konuma getirmeniz
gerekir.
Netlik Sistemi
5. • Manuel netlik ayarı vizörden konumuza bakarken
kendi gözümüzün keskinliğine güvenerek lens
üzerindeki netlik halkasını çevirerek yaptığımız
netlik ayarıdır. Vizörden konumuzu keskin
görünceye kadar netlik halkasını sağa veya sola
çevirmemiz ve konunun keskin olduğunu
gördüğümüzde deklanşöre basarak fotoğrafı
çekmemiz gerekir.
Manuel Netlik Ayarı
• Manuel netlik ile çekimi tercih etmemiz gereken
zorunlu durumlar vardır. Ancak bu durumlar
haricinde manuel netlik sistemi gözümüzün
keskinliğine bağlı olduğu için ve küçük bir
vizörden görünen görüntü ile yapıldığından
hatalara çok açıktır ve her zaman kusursuz sonuç
vermeyebilir.
6. Manuel Netlik Ayarı
Manuel netlik sisteminin kullanımının zorunlu olduğu durumlar
1. Lens veya gövde üzerinde otomatik netlik sisteminin olmadığı durumlarda
2. Işığın azlığı nedeniyle otomatik netleme sisteminin görevini yerine
getiremediği durumlarda
3. Makro yani yakın çekim yapılırken otomatik netleme sisteminin görevini tam
olarak yerine getiremediği ve alan derinliğini çok sınırlı olduğu durumlarda
4. Ters ışık durumlarında lensin doğrudan güçlü ışığa maruz kalması nedeniyle
otomatik netlemeyi sağlayamadığı durumlarda
5. Bir cam yada tel örgü arkasından çekim yaparken otomatik netlik sistemi doğru
yeri netlemekte sorun yaşadığı durumlarda. Bu durumda manuel netlik sistemi
tercih edilebilir.
6. “Out of focus” yani netliğin bilerek sağlanmadığı fotoğraflar çekmek istemeniz
durumunda
7. Panorama yada HDR (Yüksek dinamik aralık) tekniği ile fotoğraf çekmeniz
durumunda
7. Otomatik Netlik Ayarı (Auto Focus)
Otomatik netlik (AF) makine gövdesi ile lens
üzerindeki elektronik netlik sisteminin
haberleşerek gerçekleştirdiği bir işlemdir.
Otomatik netlik sistemi deklanşöre yarım
bastığınızda çalışmaya başlar ve netlik
sağlandığında yada parmağınızı deklanşörden
çektiğinizde durur.
Otomatik netlik sistemi ile netlik sağlandığında makineniz bir uyarı verir. Bu
uyarı görsel olabileceği gibi bir bip sesi şeklinde de olabilir. Netliği sağlamak için
elektronik olarak haberleşen makine gövdesi ile lens, makinenizin konunuza
olan mesafesini ölçer ve lens üzerindeki motor vasıtasıyla lens içerideki optik
birimleri görüntüyü makinenizin sensörüne düşürecek şekilde hareket ettirir.
Otomatik netmele sistemi başarılı şekilde görevini tamamlamışsa netlikte hata
ihtimali çok düşüktür ve çekeceğiniz fotoğrafta konunuz net olacak demektir.
8. Otomatik Netlik Ayarı (Auto Focus)
Otomatik netlik sisteminin doğru kullanılması için ayarının doğru yapılması gerekir.
Makinemize vizörden gördüğümüz çerçeve içerisinde hangi noktayı kesinlikle net
istediğimizi söylemiz gerekir. Bunu vizör içerisindeki netlik noktaları yardımıyla yaparız.
Vizörden baktığımızda gördüğümüz noktalardan hangisi net olmasını istediğimiz nesne
üzerine denk geliyorsa onu seçmeli ve ardından deklanşöre yarım basarak netlik
sisteminin çalışmasını sağlamalıyız. Böylece makinemizin netlik sistemi o noktada yer
alan nesneye netlik yapacak şekilde ölçümlerini yapar ve netliği sağlar.
9. Otomatik Netlik Ayarı (Auto Focus)
Otomatik netlik sistemi ile ilgili yapılan en büyük
hatalardan biri netlik noktası seçiminin otomatik
konumda bırakılmış olmasıdır. Bu ayarın
otomatikte olması sahne içerisinde netlecek
bölgenini makine tarafından belirlenecek olması
anlamına gelir. Makine sizin sahne içerisindeki
hangi bölgeyi netlemek istediğinizi her zaman
tahmin edemez. Bu ayar hareketli cisimlerin
netlik takibini yapılması durumunda
kullanılabilecek bir ayardır.
Özel durumlar haricinde genel olarak kullanmamız
gereken manuel netlik noktası seçimidir. Konumuz
sahne içerisinde hangi noktaya denk geliyorsa o
noktayı seçerek makinemizin hangi noktayı
netlemek istediğimizi anlamasını sağlamış oluruz.
Üst model gövdelerde netlik noktaları
gruplandırılarak bölgesel seçim yapma imkanı da
bulunmaktadır.
10. Otomatik Netlik Ayarı (Auto Focus)
Canon Netlik Noktası Seçimi
Canon makinelerde netlik noktası seçimi için
gövdenin sağ üst köşesinde bulunan netlik noktası
seçimi düğmesine basılır ve yön düğmeleri ile netlik
noktası belirlenir.
Tekrar otomatik moda geçmek için merkez noktaya
gelinerek “OK” düğmesine basılır.
Otomatik moddan çıkmak için ise yine “OK” tuşuna
basılır ve yön tuşlarıyla seçim yapılır.
Not: Bu seçimleri yapabilmek için lensiniz
üzerinden netlik butonunun AF (otomatik netleme)
konumunda olması gerektiğini unutmayın.
11. Otomatik Netlik Ayarı (Auto Focus)
Nikon Netlik Noktası Seçimi
Nikon gövdelerde netlik noktası seçimi için öncelikle tek
noktalı netlik moduna geçmeniz gerekir.
Bunun için “info” düğmesine basıp AF-Area mode kısmına
gelmeniz ve buradan “Single-Point AF” yi seçmelisiniz.
Bu seçimi yaptıktan sonra yön tuşları ile yukarı aşağı hareket
ederek istediğiniz netlik notasını seçebilirsiniz.
Otomatik moda geçmek istiyorsanız “Single-Point AF” yerine
“Auto-Area AF” moduna geçebilirsiniz.
12. Doğru Netlik Sağlama
Netlik noktası seçiminden sonra yapmanız
gereken vizörden bakarken, seçtiğiniz netlik
noktası netlemek istediğiniz objenin
üzerindeyken, deklanşöre yarım basmak ve netlik
sisteminin netlik işlemini yapmasını bekledikten
sonra parmağınızı hiç kaldırmadan biraz daha
iterek fotoğrafı çekmektir.
Bu noktada dikkat edilmesi gereken iki
önemli konu var.
1. Makineniz netlik yaptıktan sonra
parmağınızı deklanşörden kaldırmadan
biraz daha iterek çekimi yapmalısınız
2. Netlik sağlandıktan sonra ileri ve geri
hareket etmeden yani konunuz ile
aranızdaki mesafe değişmeden çekimi
yapmanız gerekir. Aksi halde fotoğrafınızda
netlik sorunu oluşacaktır.
13. Otomatik Netlik Ayarı (Auto Focus)
Netlik Kiliteleme ve Yeniden Kompozisyon
Kurduğunuz kompozisyonda netlik noktasını konunuz üzerine denk getirmek zaman alıcı bir işlem
olabilir. Süreci hızlandırmak için her zaman sadece merkez netlik noktasını kullanarak netlik
yapabilir ve netliğinizi kitledikten sonra kompozisyonunuzu yeniden kurabilirsiniz.
Konunuzu merkeze koymak istemeseniz bile öncelikle merkez netlik noktası ile konunuzdan netlik
alıp parmağınızı hiç kaldırmadan sağa, sola hareket ederek kadrajınızı yeniden düzenleyip
parmağınızı biraz daha iterek çekimi tamamlayabilirsiniz. Konu ile aranızdaki yatay mesafe
değişmediği sürece ve sağa, sola, yukarı yada aşağıya çok büyük açılarda hareket etmediğiniz
sürece konunuz net alan derinliği içerisinde kalacaktır.
Merkez Netlik Noktası Kullanmanın Avantajları
• Lenslerin en hızlı netlik yapabildikleri yer
merkezleridir. Bu nedenle sürekli merkez
noktası ile netlik almak her zaman avantaj
sağlar.
• Netlik alma öncesi netlik noktası seçimi için
zaman kaybedilmediğinden çekimi hızlıca
gerçekleştirebilirsiniz.
14. Netlik Yüzeyi Seçimi
DSLR fotoğraf makinelerinin netlik sistemleri netlik yapmak için kontrast karşılaştırması yaparlar. Kontrast
kelimesi farklılık anlamına gelmektedir. Bu farklılık doku farklılığı, ışık farklılığı, renk farklılığı şeklinde
olabilir. Yani netlik sisteminin çalışabilmesi için netlik noktasının denk geldiği yüzeyde bir detay olması
gerekir.
• Eğer netlik noktası dümdüz bir yüzeye denk geliyorsa lensin motoru sürekli olarak ileri geri hareketler
yaparak netlik yapamaya çalışır ancak başarılı olamaz .
• Netlik, yatay yada dikey çizgiler, detaylar, renk ve sert ışık geçişleri içeren bir noktadan alınırsa lens
motoru netliği zorlanmadan sağlar.
İstediğiniz kadrajda netlik alma sorunu yaşadığınızda yakınında kontrast içeren bir noktadan netlik alarak
bir önceki sayfada anlatılan “Netlik kilitleme ve yeniden kompozisyon” tekniğini kullanmanız gerekecektir.
Düz yüzey
(kontrast yok)
Detay içeren
Yüzey
(kontrast var)
Netlik Yapılamıyor Netlik Yapılmış
15. Hareketli Cisimlerin Netlik Takibi
• Şimdiye kadar anlattığımız netlik alma yöntemi konumuzun ve fotoğraf makinemizin hareketsiz
olduğu durumlara uygundur.
• Konumuzun, makinemizin yada her ikisinin birden hareketli olduğu durumlarda netliği sağlamak
için makinelerimizde bulunan hareket takip sistemlerini kullanmamız gerekir.
• Hareket takip sistemleri seçtiğimiz netlik noktası ve etrafındaki cisimlerin hareketlerini deklanşöre
yarım bastığımız süre boyunca takip eder.
• Yapmamız gereken fotoğrafı çekinceye kadar parmağımızı deklanşörden ayırmamak ve seçtiğimiz
netlik noktası ile konumuzu takip etmektir.
Canon Gövdelerde Netlik Modu Seçimi Nikon Gövdelerde Netlik Modu Seçimi
16. Hareketli Cisimlerin Netlik Takibi
Canon Makinelerde Netlik Takibi
Canon makinelerde netlik takibi için 3 farklı mod bulunur.
Bu modların kullanım alanları aşağıdaki gibidir.
1. One Shot: Konunuz ve siz sabitseniz, yani aranızdaki
yatay mesafe değişmiyorsa bu mod kullanılır. Bu modda
hareket takibi yapılmaz.
2. AI Focus: Konunuz ve siz sabitseniz ancak hareket etme
ihtimaliniz varsa yani aranızdaki yatay mesafe her an
değişebilir durumdaysa bu mod kullanılır.
3. IS Servo: Konu yada siz hareketliyseniz, aranızdaki
yatay mesafe hızla değişiyorsa ve seçtiğiniz netlik
noktası ile konuyu takip etmekte zorlanıyorsanız bu
modu kullanabilirsiniz. Makineniz seçtiğiniz netlik
noktası etrafındaki hareketi tarayarak sizi sürekli netlik
durumunda tutmaya çalışacaktır. Bu modda, konunuz
etrafındaki diğer cisimlerden daha hızlı hareket
ediyorsa netlik noktası seçiminizi tek noktadan
otomatik moda geçirdiğinizde makineniz netlik
noktaları sürekli olarak değiştirerek konunuz hangi
netlik noktası üzerine denk gelirse gelsin netliği konu
üzerinde tutmaya çalışacaktır.
17. Hareketli Cisimlerin Netlik Takibi
Nikon Makinelerde Netlik Takibi
Nikon makinelerde genel olarak 3 farklı netlik modu
karşımıza çıkmaktadır. Info ile sağ kısımdaki menüden
ulaşabildiğimiz “AF-Area Mode” bölümündeki bu 3 mod şu
şekildedir.
1. Single-Point AF: Konu ve biz sabitken yani aramızdaki
mesafe değişmiyorken tek noktalı netlik seçimi ile
çekim yapmak için kullanır.
2. Dynamic-area AF: Konu veya biz hareket ediyorsak
ancak tek nokta ile çekim yapmak istiyorsak kullanılır.
Makine tek nokta üzerinden hareket takibi yapar ancak
etrafındaki noktalardaki hareketide kontrol eder.
Böylece cisim anlık olarak farklı bir netlik noktasına
denk gelse bile netlik takibi devam eder.
3. 3D Tracking: Bu modda makinemiz seçtiğimiz netlik
noktasında yer alan konuya kilitlenir ve netliği daima o
konu üzerinde tutmaya devam eder.
Bu bölümde gördüğünüz 4. mod yani “Auto-Area AF” modu
netlik takibi ile ilgili değil, daha önceden bahsettiğimiz
otomatik netlik noktası seçimi ile ilgilidir.
18. Otomatik Netlikten Manuel Netliğe Geçiş
Zaman zaman manuel netlik kullanmamız gereken durumlarda netliği kusursuz olmasını sağlamak
için önce otomatik netleme ile netlik alıp, netliği o noktada kilitlemek için manuel netliğe geçiş
yapmamız gerekebilir. Bu durumlarda daha önce anlattığımız gibi otomatik netlik yapılır ve netlik
işlemi tamamlandığında lens üzerinden otomatik netlik düğmesi kapalı konuma getirilir. Böylece
lensimiz otomatik netlik ile ayarladığımız konuma netlik anlamında kilitlenmiş olarak kalacaktır.
Bu şekilde bir geçiş yapmamız için konumuz ile aramızdaki yatay mesafeninin değişmemesi gerekir.
Yatay mesafenin değişmesi durumunda otomatik netlemeyi açarak yeniden netlik almamız ve netlik
sağlandığında otomatik netliği kapatmamız gerekir.
Hangi durumlarda ihtiyaç duyulur?
• Konumuz ve makinemiz sabit ancak belirli bir şartın gerçekleşmesini bekliyoruz. Örnek olarak
konunun arkasından bir aracın geçmesini bekliyoruz. Elimizi sürekli olarak deklanşörde tutmak
yerine bu tekniği kullanarak eylemin gerçekleşmesini uzun süre bekleyebiliriz.
• Konumuzun hareketli ancak geçeceği güzergahı biliyorsak ve çekimi belli bir noktada yapacaksak
o noktaya netlik alıp AF sistemini kapatabiliriz. Konumuz o noktadan geçerken deklanşöre
basarak onu net olarak fotoğraflayabiliriz. Bölyece netlik takibi ile uğraşmak zorunda kalmamış
oluruz.
• Çoklu pozlama yada panorama çekimi yapacağımız durumlarda birden çok fotoğraf çekileceği
için her fotoğrafta netliğin aynı noktada kalmasını sağlamak için kullanabiliriz.
19. Net Alan Derinliğinin Kullanımı
Alan derinliğinden ve alan derinliğinin diyafram tarafından kontrol edildiğinden 2. dersimizde
bahsetmişik. Netlediğimiz bir cismin önünde ve arkasından diyafram açıklığımıza orantılı
olarak bir net alan oluşuyordu. Bu alan dışında kalan bölgeler ise netsiz kalıyordu.
Netlediğimiz nokta önünde ve arkasında net olarak gördüğümüz alan birbirine eşit değildir ve
aralarında belli bir oran söz konusudur. Eğer net olarak gördüğümüz toplam alana 1 birim
dersek netlik noktamızın önünde 1/3 birim, arkasında ise 2/3 birimlik bir net alan oluştuğunu
söylebiliriz.
20. Net Alan Derinliğinin Kullanımı
Yukarıdaki örnekte net alanın dışında kalan 1 ve 5 nolu kişilerin netsiz kaldığını görüyoruz.
Alan derinliği dağılımına göre netlik yapılan bölgenin önünde 1/3 oranında bir net alan
oluşuyor ve 2 numaralı kişi net alan içerisinde kalıyor. 4 numaralı kişi ise 2 numaralı kişiye
oranla netlik yapılan cisme 2 kat uzak olmasına rağmen netlik yapılan cisim arkasında 2/3
oranında net alan oluştuğu için net alan içerisinde kalmayı başarıyor.
Netlik noktasının önünde ve arkasında eşit olmayan ancak belli bir orana göre dağılan alan
derinliğinin oluşması çeşitli durumlarda bize kolaylık sağlayarak fotoğraflarda farklı etkiler
yaratmamızı sağlayabiliyor.
21. Bu sunum Nafiz Emre Konuralp tarafından hazırlanmıştır.
Görüşleriniz, önerileriniz ve atölye çalışmaları hakkında bilgi için:
www.nafizemrekonuralp.com
emrekonalp@gmail.com
Notes de l'éditeur
This presentation demonstrates the new capabilities of PowerPoint and it is best viewed in Slide Show. These slides are designed to give you great ideas for the presentations you’ll create in PowerPoint 2011!
For more sample templates, click the File menu, and then click New From Template. Under Templates, click Presentations.