Bölgemizi Tanıyalım

1. III.ÜNİTE
BÖLGEMİZİ TANIYALIM

2. HARİTANIN DİLİ
Dünya üzerinde dağlar, tepeler, düzlükler ve
çukurlar yeryüzü şekillerini oluşturur. Yeryüzü
şekilleri haritalarda farklı şekillerde gösterilir.
Kabartma haritalarına bakarak kimi yerlerin
kabarık, kimi yerlerin çukur olduğunu görürüz.
Kabartma haritalarına dokunduğumuzda bunların
nasıl olduğunu daha net hissedebiliriz.

3. Haritanın dilini anlamak için çeşitli işaret ve
açıklamaların olduğu bölümden
yararlanabiliriz.
(LEJANT)
Bu bölümde yer alan çubuk
yükseklik basamaklarını
gösterir. Çubuktaki renkler bir
yerin deniz seviyesinden ne
kadar yüksekte olduğunu
gösterir. Deniz seviyesi sıfır
metre olarak kabul edilir.

5. TÜRKİYE BÖLGELER HARİTASI

6. DAĞ
AKARSU
VADİ
GÖL OVADENİZ
PLATO

7. Dağ: Çevrelerine göre daha yüksek ve ve
tabandan zirveye kadar yamaçları eğimli olan
yeryüzü şeklidir. 500 metreden az olan
yükseltilere tepe denir.
Ülkemizde Ağrı, Erciyes, Hasan Dağı tek dağ;
Toros Dağları; Kuzey Anadolu Dağları başlıca
sıradağlarımızdır.
Ağrı Dağı
Toros Dağları

9. Dağlar fiziki haritalarda kahverengi ve tonları
ile gösterilir. Doğu Anadolu Bölgesi’nin
yükseltisi fazladır. Fiziki haritada kahverengi ile
gösterilir.
Yükselti basamağı arttıkça fiziki haritalarda
renkler koyulaşır.
Doğu Anadolu Bölgesi

10. Ova: Akarsular tarafından derin yarılmamış,
çevresine göre alçakta olan geniş düzlüklerdir.
Çukurova,Bafra, Çarşamba, Büyükmenderes,
Küçükmenderes, Gediz, Bakırçay ovaları gibi.
Fiziki haritalarda ovalar yeşil renkle gösterilir.
Deniz seviyesinden 200 metreye kadar olan
verimli topraklardır.
Çukurova
Büyükmenderes

11. Plato: Akarsular tarafından derin yarılmış,
çevresine göre yüksekte olan geniş
düzlüklerdir.
Ülkemizde geniş düzlükler bulunur.Haymana,
Bozok, Cihanbeyli, Gaziantep, Şanlıurfa
platoları gibi.
Gaziantep Platosu Haymana Platosu

13. Vadi: Akarsuyun, yatağını aşındırarak
oluşturduğu yeryüzü şeklidir. İç Anadolu
Bölgesinde bulunan Ihlara Vadisi gibi.
Ihlara Vadisi

14. Akarsu: Kaynak,yağmur veya eriyen kar ve buzul
sularıyla beslenen; belirli bir yatak boyunca
sürekli veya zaman zaman akan sudur.
Kızılırmak, Yeşilırmak, Sakarya,Büyükmenderes
gibi akarsularımız bulunmaktadır.
Fiziki haritalarda akarsular mavi renkle
gösterilir.
Sakarya Nehri Kızılırmak

15. Göl: Karalardaki çukurluklarda birikmiş durgun
sudur. Van Gölü, Sapanca Gölü, Tuz Gölü…….
Fiziki haritalarda göller de akarsular gibi mavi
renkle gösterilir.

17. Not : Ülkemizde yükseltisi fazla olan bölgemiz
DOĞU ANADOLU BÖLGESİ ’dir. Türkiye fiziki
haritalarında kahverengi ile gösterilir.
Not : Yükseltisi az olan bölgemiz ise MARMARA
BÖLGESİ ’dir. Türkiye fiziki haritalarında yeşil
renkle gösterilir.

18. ETKİNLİK – 1
Aşağıdaki boşluklara uygun olan kelimeleri
yazınız.
 Türkiye’nin yükseltisi en fazla olan
bölgesi………………………………………’dir.
 Türkiye’nin yükseltisi en az olan
bölgesi……………………………………….’dir.
 Türkiye fiziki haritalarında Doğu Anadolu
Bölgesi ……………………...rengi ile gösterilir.
 Türkiye fiziki haritalarında Marmara Bölgesi
……………………………renk ile gösterilir.

19. 1. Çevrelerine göre daha yüksek ve tabandan
zirveye kadar yamaçları eğimli olan yeryüzü
şeklidir.
a. vadi
2. Akarsular tarafından derin yarılmamış,
çevresine göre alçakta olan geniş düzlüklerdir.
b. dağ
3. Karalardaki çukurluklarda birikmiş durgun
sulardır.
c. göl
4. Akarsular tarafından derin yarılmış, çevresine
göre yüksekte olan geniş düzlükledir.
d. ova
5. Akarsu, yatağını aşındırarak oluşturduğu
yeryüzü şekilleridir.
e. akarsu
6. Kaynak, yağmur veya eriyen kar ve buzul
sularıyla beslenen; belirli bir yatak boyunca
sürekli veya zaman zaman akan sulardır.
f. plato
ETKİNLİK – 2
Aşağıda verilen tanımları ilişkili olduğu kavramlarla eşleştiriniz.

21. ETKİNLİK – 3
Aşağıdaki kelimeleri uygun olan boşluklara yazınız.
yeşil deniz sıfır
yükselti kahverengi
1. Türkiye fiziki haritalarında deniz seviyesi
………………metre kabul edilmektedir.
2. Fiziki haritalarda en yüksek yerler ……………..ile gösterilir.
3. Fiziki haritalarda çubuktaki renkler ……………
seviyesinden ne kadar yüksekte olduğunu
göstermektedir.
4. Fiziki haritalarda en alçak yerler…………..renkle gösterilir.
5. Fiziki haritanın işaret bölümündeki renkleri gösteren
çubuk………….basamaklarını göstermektedir.

22. TEST – 1
1. Fiziki haritalarda kullanılan renkler yükselti
basamaklarını göstermek için kullanılır.
Buna göre, Doğu Anadolu Bölgesi’nin
haritası çizilirken hangi renkler daha fazla
kullanılır?
A) Turuncu B) Yeşil
C) Kahverengi D) Sarı

23. 2. Ayça, Ege ve İç Anadolu Bölgeleri’ne ait
sınıftaki fiziki haritaları incelemiş ve
haritalarda bölgelerin farklı renklerde
gösterildiğini görmüştür.
Bunun nedenini öğretmenine sorduğunda
Ayça’nın aldığı cevap aşağıdakilerden hangisi
olur?
A) Ege Bölgesi’nin daha batıda yer alması
B) Bölgeler arasında yükselti farkının olması
C) Bölgelerin kapladığı alanın farklı olması
D) İç Anadolu Bölgesi’nin ikliminin kurak
olması

25. 3. Yeryüzü şekillerinin sade olduğu, geniş
tarım alanlarının bulunduğu, ulaşımın
kolay yapıldığı bölgemiz aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Ege Bölgesi
B) Marmara Bölgesi
C) Karadeniz Bölgesi
D) Akdeniz Bölgesi

26. 4. Yüzölçümü en küçük ve en büyük olan
bölgelerimiz hangisinde doğru verilmiştir?
En küçük En büyük
A) Marmara Bölgesi Akdeniz Bölgesi
B) Güneydoğu A.Bölgesi İç Anadolu Bölgesi
C) Doğu Anadolu Bölgesi Ege Bölgesi
D) Güneydoğu A.Bölgesi Doğu Anadolu Bölgesi

27. 5. 1. Dağlar denize paralel uzanır.
2. Kıyı ile iç kesimler arasına ulaşım
kolaydır.
3. Denize kıyısı vardır.
4. Her mevsim yağış görülür.
Yukarıdaki özelliklerden hangileri Ege
Bölgesi’ne aittir?
A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
C) 2 ve 3 D) 2 ve 4

29. 6.Yeryüzü şekilleri, yeryüzündeki doğal
unsurların oluşturdukları görünümlerdir.
Aşağıdakilerden hangisi bir yeryüzü
şekli değildir?
A) Çukurova B) Ağrı Dağı
C) Van Gölü D) Nemrut Harabeleri

30. 7. Türkiye’de dağların denize paralel uzandığı
bölgeler aşağıdakilerden hangisinde doğru
olarak verilmiştir?
A) Akdeniz Bölgesi ve Karadeniz Bölgesi
B) Akdeniz Bölgesi ve Ege Bölgesi
C) Karadeniz Bölgesi ve Ege Bölgesi
D) Akdeniz Bölgesi ve Marmara Bölgesi

31. 8. Platoları ile ünlü olan bölgemiz
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Doğu Anadolu Bölgesi
B) İç Anadolu Bölgesi
C) Ege bölgesi
D) Akdeniz bölgesi

33. 9. I.Akarsular tarafından derin yarılmış, çevresine göre
yüksekte olan düzlüklere........…….denir.
II.Akarsular tarafından derin yarılmamış,
çevresine göre alçakta olan düzlüklere..……………denir.
Buna göre, boşluklara gelmesi gereken uygun
kavramlar aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru
verilmiştir?
I II
A) Ova Plato
B) Plato Ova
C) Vadi Ova
D) Vadi Plato

34. 10.
Yukarıdaki tabloda verilen bazı illerimizin
fiziki haritalarda gösterildiği renkler verilmiştir.
Tabloda verilen bilgilere göre, yükseltisi en az
olan ilimiz aşağıdakilerden hangisidir?
A) Eskişehir B) Adana
C) Ağrı D) İzmir
İL FİZİKİ HARİTADA GÖSTERİLDİĞİ RENK
İzmir Yeşil
Eskişehir Sarı
Ağrı Kahverengi
Adana Yeşil

35. İKLİM VE İNSAN FAALİYETLERİ
Hava durumu : Bir yerde kısa süreler içinde
gözlemlenen ve değişkenlik gösteren hava
olaylarına hava durumu denir.Örneğin
“İstanbul’da bir hafta boyunca yoğun kar yağışı
görülecek.”

37. İklim: Bir yerde uzun yıllar boyunca gözlemlenen
ortalama hava olaylarına iklim denir.
Ülkemizin farklı yerlerinde değişik iklim tipleri
görülmektedir.Bunun nedenleri;
Enlem
Yükselti
Kara ve denizlerin dağılımı
Orta kuşakta yer almasıdır.

38. İklimin insan faaliyetlerine etkileri şunlardır:
TARIM
GİYİNME
HAYVANCILIK
KONUT TİPİ
BİTKİ
ÖRTÜSÜ
BESLENME
TURİZM
ULAŞIM

39. Türkiye’de görülen iklimler
Karadeniz İklimi Akdeniz İklimi Karasal İklim
TÜRKİYE İKLİM HARİTASI

41. 1. Karadeniz İklimi : Her mevsim yağışlı ve ılıman
geçer. Yazlar serindir. Yağışlar genellikle
yağmur şeklinde olup en fazla yağış
sonbaharda düşer. Yağış fazla olduğu için bitki
örtüsü ormandır. Bu yüzden kırsal kesimdeki
evlerin yapı malzemesi ahşaptır.

43. En fazla çay, fındık, mısır gibi tarım ürünleri
yetiştirilir. Karadeniz Bölgesi kıyı kesimleri ile
Marmara Bölgesi’nin kuzeyinde görülür.

45. 2. Akdeniz İklimi : Bu iklim tipi ülkemizde en
belirgin olarak Akdeniz ve Ege kıyılarında
görülmektedir. Marmara Bölgesi’nin güney
kıyılarında da etkisi görülür. Yazlar sıcak ve
kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. En fazla yağış
kış aylarında düşer.

46. Bitki örtüsü, çoğunlukla kısa boylu
çalılıklardan oluşan makilerdir. Akdeniz
ikliminin hakim olduğu yerlerde daha çok taş
evler görülür. Başta turunçgiller olmak üzere
zeytin, pamuk gibi kış ılıklığı isteyen ürünler
yetiştirilir.

47. 3. Karasal İklimi: Ülkemizde Marmara Bölgesi’nin
Trakya Bölümü, İç Anadolu,Doğu Anadolu ve
Güneydoğu Anadolu bölgeleri ile diğer
bölgelerimizin iç kesimlerinde görülür. Türkiye’nin
deniz etkisine kapalı iç kesimlerinde görülür.

49. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar
yağışlı geçer. En fazla yağış ilkbaharda düşer.
Bitki örtüsü; ilkbahar aylarında yeşeren, yaz
sıcaklarıyla kuruyan otlardan oluşan
bozkırlardır. Buğday,arpa,çavdar gibi tahıllar ve
şekerpancarı gibi tarım ürünleri yetiştirilir.

50. ETKİNLİK
İklimin insan yaşamı üzerine etkilerini yazınız.
• ………………………
• ……………………….
• ……………………...
• ……………………….
• ……………………….
• ……………………….

51. ETKİNLİK – 1
Aşağıda verilenlerden doğru olanın yanına (D), yanlış
olanın yanına( Y ) yazınız.
1. Türkiye’de yayılma alanı en fazla olan iklim tipi karasal
iklimdir.(….)
2. Akdeniz iklimi, sadece Akdeniz Bölgesi’nin kıyı
kesimlerinde görülür. (….)
3. İç Anadolu Bölgesi’nin tamamında karasal iklim
görülür. (….)
4. İklim çeşitliliği en fazla olan bölge Marmara
Bölgesi’dir. (….)
5. Karadeniz İkliminin yayılma alanı, Akdeniz ikliminin
yayılma alanından daha fazladır. (….)
6. Bütün kıyı bölgelerimizde Karadeniz iklimi
hakimdir. (….)

53. ETKİNLİK – 2
Aşağıdaki tabloda verilen illerimizde görülen iklim tiplerini işaretleyiniz.
İL KARASAL İ. AKDENİZ İ. KARADENİZ İ.
1. Ankara
2. İzmir
3. Ağrı
4. Trabzon
5. Erzurum
6. Rize
7. Antalya
8. Aydın
9. Zonguldak
10. Adana
11. Diyarbakır
12. Muğla

54. ETKİNLİK – 3
Aşağıda verilen bilgilerin hava durumu ya da iklimden
hangisi ile ilgili olduğunu işaretleyiniz.
HAVA DURUMU İKLİM
1. Akdeniz kıyılarında yazlar sıcak ve kurak geçer.
2. Bugün öğleden sonra kar yağışı görülecek.
3. Adana’da sıcaklık ortalaması yüksektir.
4. Karadeniz’de her mevsim yağışlıdır.
5. Dün hava serindi, bugün ise çok sıcak.
6. Bugün hava çok sıcak.
7. Doğu Anadolu’da kışlar çok soğuk geçer.
8. Akdeniz kıyılarında yazlar uzun sürer.
9. Bugün sabahtan hava sisliydi,öğleden sonra
güneşliydi.

55. TEST – 1
1) İklim şartları,insan hayatı zerinde etkilidir.
Özellikle tarım etkinliklerini engelleyebilir ya da
kolaylaştırabilir.
Buna göre; iklimin tarım faaliyetlerini en fazla
engellediği bölgemiz aşağıdakilerden
hangisidir?
A) İç Anadolu B) Doğu Anadolu
C) Karadeniz D) Akdeniz

57. 2) Turunçgiller kışların ılık geçtiği yerlerde
yetiştirilebilir.
Buna göre; aşağıdaki bölgelerden
hangisinde turunçgil tarımının
yapılması daha kolaydır?
A) Karadeniz B) Marmara
C) Akdeniz D) Ege

58. 3) 1 – Fındık
2 – Çay
3 – Muz
4 – İncir
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da
hangileri Karadeniz ikliminin
görüldüğü alanlarda yetiştirilen tarım
ürünler arasında gösterilebilir?
A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
C) 2 ve 4 D) 1 ve 4

59. 4) Ülkemiz iklim çeşitliliği bakımından
zengin olduğuna göre; aşağıdakilerden
hangisi ülkemizde görülen iklim tipleri
arasında gösterilemez?
A) Karasal İklimi B) Muson İklimi
C) Akdeniz İklimi D) Karadeniz İklimi

61. 5) Her mevsim yağışlı geçen bölgelerde
ormanlar geniş yer kapladığına göre;
aşağıdaki bölgelerimizin hangisinde
orman örtüsü daha geniş yer kaplar?
A) Doğu Anadolu Bölgesi
B) Ege Bölgesi
C) Karadeniz Bölgesi
D) Marmara Bölgesi

62. 6) Kışların ılık geçtiği bölgelerde; seracılık
faaliyetlerinin yapılması daha
ekonomiktir.
Seracılığı aşağıdaki şehirlerimizin
hangisinde yaparsak maliyet daha fazla
olur?
A) Erzurum B) Adana
C) Antalya D) Aydın

63. 7) Kışlar çok soğuk ve kar yağışlıdır.
Kış aylarında don olayları çok sık görülür.
Yukarıda özellikleri verilen iklim, bu bölgede
yaşayan insanların;
I. Ev biçimlerini
II. Kıyafetlerini
III. Ulaşımlarını
IV. Görevlerini
hangisi ve ya hangilerini etkilemektedir?
A) I – II – III B) I – II – IV
C) II – III – IV D) I – III – IV

65. 8) Ardaların köyünde evlerin yapı malzemesi
ahşap, Ersinlerin köyünde ise evlerin yapı
malzemesi taştır.
Buna göre; Arda ve Ersin’in yaşadığı
bölgelerin iklimi ile ilgili aşağıdakilerden
hangisi söylenebilir?
Arda Ersin
A) Akdeniz İklimi Karadeniz İklimi
B) Karadeniz İklimi Karasal İklim
C) Karadeniz İklimi Akdeniz İklimi
D) Karasal İklim Akdeniz İklimi

66. 9) Marmara Bölgesi’nin güney kesimleri ile Ege
Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde zeytin yetiştirilir.
Bu durum, aşağıdakilerden hangisinin
göstergesidir?
A) Aynı iklimin hakim olduğunun
B) Aynı coğrafi yapıya sahip olduğunun
C) Marmara Bölgesi’nin fazla yağış aldığının
D) İki bölgenin günlük sıcaklık farkının fazla
olduğunun

67. 10) Aşağıda verilen tarım ürünlerinin
hangisinin yetiştiği iklim yanlış verilmiştir?
A) Muz Akdeniz İklimi
B) Tahıllar Karasal İklim
C) Fındık Karadeniz İklimi
D) Haşhaş Akdeniz İklimi

69. ÜLKEMİZDE
YERLEŞMEYİ
ETKİLEYEN
FAKTÖRLER
DOĞAL(TABİİ)
FAKTÖRLER
İklim
Yer şekilleri
Doğal kaynaklar
Bitki örtüsü
Toprak
BEŞERİ
FAKTÖRLER
Sanayi
Ticaret
Tarım
Turizm
Ulaşım

70. YAŞANACAK YERLER
İnsanlar yerleşim yeri olarak ihtiyaçlarını
kolayca karşılayabilecekleri alanları seçerler.
İnsanlar toplu olarak köy, kasaba, şehir,
büyükşehir gibi yerleşim yerlerinde yaşarlar.

71. Türkiye'nin nüfus dağılışı haritası

73. Ülkemizde nüfus her yere eşit şekilde
dağılmamıştır. Bazı yerler çok nüfuslu bazı
yerler az nüfusludur.

74. Türkiye Bölgelerinin Nüfusu
Marmara Bölgesi: En fazla nüfusa sahip
bölgemizdir. Diğer bölgelerden göç
alır.Sanayi,ticaret,tarım,bankacılık ve ulaşım
sektörleri gelişmiştir.Başta İstanbul olmak üzere
Bursa,Kocaeli gibi şehirlerinde nüfus yoğundur.
İstanbul Limanı

77. Ege Bölgesi: Nüfusun önemli bir bölümü, kıyı
kesimi ile ovalarında toplanmıştır.İç
kesimlerdeki dağlık alanlarda ise nüfus azdır.
İzmir,Aydın,Manisa’da nüfus fazladır.
İzmir Limanı

78. Akdeniz Bölgesi: Verimli tarım alanları nedeniyle
kıyı kesimleri yoğun nüfusludur. Antalya Bölümü
turizm, Adana Bölümü sanayi bölgesi olması
nedeniyle kalabalıktır. Kıyı kesimlerinin hemen
arkasından yükselen Toros Dağları ile Taşeli
Platosu ve Teke yöresi en seyrek nüfuslu
yerleridir.
Adana Çukurova

79. Karadeniz Bölgesi: Nüfusun büyük bölümü
kıyıda toplanmıştır. Doğu Karadeniz’de tarıma
elverişli kıyı kesimlerde, Batı Karadeniz’de taş
kömürü ve demir çelik fabrikalarının
bulunduğu Zonguldak ve çevresinde, Orta
Karadeniz’de verimli ovaların bulunduğu yerler
yoğun nüfusludur.
Diğer yerlerde nüfus seyrektir. Kırsal
yerleşmelerde yer şekillerinin engebeli olması
nedeniyle evler yamaçlara dağılmıştır.

81. Yer şekillerinin eğimli olduğu yerler Zonguldak – Demir çelik fabrikası
( Kırsal yerleşmeler)
Yer şekillerinin eğimli olduğu yerler Çarşamba Ovası
( Kırsal yerleşmeler)

82. İç Anadolu Bölgesi: İkliminin kurak olması,
nüfusun yağışlı ve su kaynaklarının bol olduğu
komşu bölgelere yakın dağ eteklerinde
yoğunlaşmıştır. Ankara, Kayseri, Konya,
Kırıkkale ve Eskişehir gibi sanayinin geliştiği ve
önemli yollar üzerinde bulunan kentlerde
nüfus yoğundur.

83. Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Nüfusun yoğun
olduğu yerler Gaziantep,Diyarbakır, Şanlıurfa
ve Batman şehirleridir.
Gaziantep Şanlıurfa

85. Doğu Anadolu Bölgesi : Nüfus yoğunluğu en
az olan bölgemizdir. Diğer bölgelere sürekli göç
verir. Bölgenin iş olanaklarının sınırlı olması
önemli bir etkendir. Yer şekillerinin dağlık
olması ve sert karasal iklim nedeniyle nüfusu
azalmaktadır.
Van,Erzurum,Malatya bölgenin kalabalık
şehirleridir.
Van Malatya

86. ETKİNLİK
İnsanların bir yeri yerleşim yeri olarak
seçmesini etkileyen etmenlerden 5 tanesini
aşağıdaki boşluklara yazınız.
1. ……………………………………..
2. ……………………………………..
3. ………………………………………
4. ………………………………………
5. ………………………………………

87. ETKİNLİK
Aşağıda verilen unsurların yerleşmeyi olumlu ya da
olumsuz yönde etkilediğini işaretleyiniz.
ÖZELLİKLER OLUMLU ETMENLER OLUMSUZ ETMENLER
1 – Çorak araziler
2 – Soğuk bölgeler
3 – Yüksek bölgeler
4 – Ilıman iklim
5 – Deniz kıyıları
6 – Dağlık alanlar
7 – Sık ve gür bitki örtüsü
8 – Sanayinin geliştiği alanlar
9 – Sosyal ve kültürel alanlar

89. ETKİNLİK
Aşağıda verilen illerde nüfusun az olmasının ya da fazla
olmasının nedenlerini boşluklara yazınız.
İLLER NÜFUSUN FAZLA YA DA AZ OLMASININ NEDENLERİ
İSTANBUL
HAKKARİ
İZMİR
ŞIRNAK
ADANA
BİTLİS

90. TEST – 1
1) I – Deniz kıyıları
II – Bataklık alanlar
III – Akarsu çevreleri
Yukarıda verilenlerden hangisi veya
hangileri, insanların yerleşmek için tercih
ettiği alanlardan değildir?
A) I – II B) Yalnız II
C) I – III D) Yalnız III

91. 2) İstanbul’da sürekli nüfus artıyor. Şehirdeki
nüfus artışının nedeni aşağıdakilerden
hangisi olamaz?
A) İş imkanlarının fazla oluşu
B) İklimin uygun olması
C) Toprakların verimsiz olması
D) Ulaşımın kolay olması

93. 3) Doğu Anadolu Bölgesi, yüzölçümü bakımından
büyük olmasına rağmen nüfus yoğunluğu
bakımından en seyrek nüfuslu bölgesidir.
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisi
olamaz?
A) Kışların aşırı soğuk geçmesi
B) Ulaşım olanaklarının kısıtlı olması
C) Zengin maden yataklarının olması
D) Yeryüzü şekillerinin engebeli olması

94. 4) İnsanlar yerleşip şehirler kurmak için
aşağıdaki yerlerden hangisini tercih
etmezler?
A) Verimli tarım alanları
B) İklimin ılıman olması
C) Deniz kıyıları
D) Dağların zirveleri

95. 5) Türkiye’nin her yerine nüfus eşit dağılmamıştır.
Bazı bölgelerde oldukça seyrek bir nüfus
yapılanması varken bazı bölgelerde nüfus çok
kalabalıktır.
Ülkemizde nüfusun bölgelere eşit dağılmamış
olmasında, aşağıdakilerden hangisinin etkili
olduğu söylenemez?
A) Eğitim, sağlık olanakları
B) Yönetici sayısının
C) İş imkanları
D) İklimin uygun olması

97. 6) Ali; yarıyıl tatilinde yükseltinin fazla olduğu ve
kayak sporunun yapıldığı bir yere gitmek istiyor.
Buna göre aşağıdaki merkezlerden hangisi
Ali’nin gidebileceği yerler arasında
gösterilemez?
A) Uludağ B) Erciyes
C) Palandöken D) Abant

98. 7) * En fazla göç alan bölgemizdir.
* Ortalama yükseltisi en az olan
bölgemizidir.
Yukarıda bazı özellikleri verilen bölgemiz
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Marmara B) Akdeniz
C) Karadeniz D) Ege

99. 8) “Benim yaşadığım yerde, denize dik
uzanan dağlar yer alır. Bu yüzden kıyı ile iç
kesimler arasında ulaşım kolay yapılır.”
Yukarıda verilen bilgide aşağıdaki
bölgelerden hangisinden
bahsedilmektedir?
A) Karadeniz B) Akdeniz
C) Ege D) Marmara

101. 9) İstanbul, Ankara ve İzmir Türkiye’nin en
kalabalık şehirleridir. Bunun nedenleri
aşağıdaki şıklardan hangisinde yanlış cevap
verilmiştir?
A) İklimin elverişli olması
B) Sanayinin gelişmiş olması
C) Eğitim olanaklarının yeterli olması
D) Diğer şehirlerden yüzölçümlerinin büyük
olması

102. 10) I – Önemli yer altı kaynağı taşkömürü bu
bölgede yer alır.
II – Türkiye ’de petrolün çıkarıldığı tek bölgedir.
Yukarıda verilen bilgiler, aşağıdaki bölgelerden
hangilerine aittir?
I II
A) Karadeniz Akdeniz
B) Güneydoğu Anadolu Karadeniz
C) Karadeniz Güneydoğu Anadolu
D) Akdeniz Güneydoğu Anadolu

103. DOĞA VE İNSAN
Tüm canlılar yaşamak için önce havaya, suya ve
besine ihtiyaç duyarlar. İhtiyaçlarını doğadan elde
ederler. Doğal kaynaklar olduğu gibi kullanılırken bazı
doğal kaynaklar ihtiyaçlara göre değiştirilmektedir.
Yol, köprü, baraj, tünel vb. unsurlar insanlar
tarafından yapılmıştır.

105. Canlıların gelecekte da sağlıklı bir şekilde
varlıklarını sürdürebilmeleri için doğal çevrenin
korunması gerekir. Bu da doğal çevreye duyarlı
insanlar sayesinde olacaktır. Doğal çevreyi
korumak herkesin görevidir.

106. TOPRAK SU
MADEN HAVA

107. ÜLKEMİZDE AFETLER
Afet : Büyük zararlara neden olan yıkıcı olaylara
afet denir. Afetler insanların doğaya verdiği
zarar veya bilinçsiz çevre kullanımı sonucunda
olabileceği gibi tamamen doğal etkenler sonucu
da oluşabilir.
Bir afetin görüldüğü bölgenin, o bölgenin
coğrafi özellikleri ile yakından ilişkisi vardır.

109. Ülkemizde etkili olan afetler:
Deprem
Sel
Heyelan ( yer kayması)
Çığ
Erozyon
Orman yangını

110. DEPREM

111. SEL

113. HEYELAN ( YER KAYMASI )

114. ÇIĞ

115. EROZYON

117. ORMAN YANGINI

118. DOĞAL AFETLER VE İNSAN
Sel, çığ, heyelan, deprem gibi önlenmesi insan
eliyle mümkün olmayan doğal afetler ülkemizde
zaman zaman yaşanmaktadır. Gerekli tedbirler
alındığında etkileri azaltılabilecek olan afetler
ülkemizde büyük can ve ve mal kayıplarına sebep
olmaktadır. Bütün bunların yanında doğal afetler
sonucu yaşanan acı olaylar toplum hayatında derin
izler bırakır. Bu izleri kimi zaman türkülerde kimi
zaman hikayelerde kimi zaman da şiirlerde
görürüz.

119. Kızılırmak Türküsü
Bahar gelir kudurursun,
Kızılırmak seni seni….
Ne uyursun ne durursun,
Kızılırmak seni seni.
Gelin yedin, kızlar yedin,
Nice ela gözler yedin,
Seksen doksan yüzler yedin,
Kızılırmak seni seni….
Aşık VEYSEL

121. NEREDE YANLIŞ YAPTIK?
Doğal afetlerden çok, insanların bazı yanlış
uygulamaları can ve mal kayıplarını
artırmaktadır.
 Dere yatağına ya da yakınına yapılan evler,
açılan tarlalar sel afetinden zarar görebilir.

122.  Dik yamaçlara yapılan yerleşim yerleri, heyelan
tehdidi altında kalabilir.

123.  Yoğun kar, dağ eteklerine yapılan yerleşim
yerini çığ tehdidi altında bırakabilir.

125.  Sağlam olmayan zemine bina yapılması
depremin zararını artırır.İnşaat malzemesinin
yetersiz olması durumunda, küçük sarsıntılarda
bile büyük can ve mal kayıpları olabilir.
TÜRKİYE DEPREM HARİTASI

126. ETKİNLİK
Ülkemizde görülen doğal afetleri yazınız.
 …………………………..
 ……………………......
 ………………………….
 ………………………….
 …………………………..
 …………………………..

127. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümlelerden doğru olanın yanına (D), yanlış olanın yanına
(Y) yazınız.
1. Türkiye’de orman yangınları daha çok Karadeniz Bölgesi’nde
görülmektedir.(….)
2. Doğada hızla meydana gelen ve yıkıma neden olan değişimlere
doğal afet denir. (….)
3. Ülkemizde sel afeti daha çok İç Anadolu Bölgesi’nde görülür. (….)
4. Fay hatları üzerine yapılan yerleşim yerlerinde deprem riski daha
fazladır. (….)
5. Dağ eteklerine yapılan yerleşim yerlerinde çığ tehdidi fazladır.
(….)
6. Erozyon bitki örtüsünün tahrip edilmesi sonucu hızlanır ve verimli
topraklarımızın yok olmasına neden olur. (….)
7. Vadilerde ya da dere yataklarında aşırı su birikmesiyle oluşan afet
seldir. (….)
8. Sel, çığ, heyelan gibi doğal afetlerin neden olduğu can ve mal
kaybını önleyebiliriz. (….)

129. ETKİNLİK
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun
kelimelerle doldurunuz.
1. Yamaçlarda tutunamayan kar kütlesinin yüksek bir yerden
koparak yuvarlanmasına ve çevresine zarar
vermesine……………denir.
2. Toprağın tarım yapılabilen verimli kısmının rüzgar ve akarsu
gibi etkenlerle aşınıp taşınmasına …………………denir.
3. Yağışın fazla olduğu yerlerde, dik yamaçlardan aşağıya
doğru toprağın üstündekilerle birlikte kayması olayına
………………..denir.
4. Aşırı yağış sonucunda, suyun yatağının dışına çıkıp, kontrol
dışında akarak insanlara ve çevreye zarar vermesine
……………………….denir.
5. Çeşitli sebeplerle ormanların bir kısmının veya
tamamının yanmasına …………………………………denir.

130. TEST
1)
 Her mevsim yağışlı geçer.
 Eğim fazladır.
 Killi topraklar yaygındır.
Yukarıda verilen özellikler; Karadeniz
Bölgesi’nde aşağıdaki doğal afetlerden
hangisinin daha çok görülmesine neden
olur?
A) Heyelan B) Deprem
C) Çığ D) Sel

131. 2) Ülkemizde kış mevsiminde en çok
Doğu Anadolu Bölgesi’nde görülen
doğal afet aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Sel B) Deprem
C) Çığ D) Orman yangını

133. 3) İnsanlar doğanın dengesini bozduğu gibi
bazen de doğayı korumak için çalışmalar
yapmaktadır.
1. Ağaç dikmek
2. Depreme karşı eğitim almak
3. Denizi kirletmemek
Yukarıda verilenlerden hangisi veya hangileri
insanların doğayı korumak için yaptığı
çalışmalardandır?
A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
C) 2 ve 3 D) 1, 2 ve 3

134. 4) Aşağıda verilen bölgelerin coğrafi özellikleri
düşünüldüğünde bölge – afet
eşleştirmelerinden hangisi yanlış olur?
Bölge Doğal afet
A) Doğu Anadolu Çığ
B) İç Anadolu Erozyon
C) Karadeniz Sel
D) Marmara Heyelan

135. 5) Aşağıda verilen doğal
afetlerden hangisinin
oluşumunda, aşırı yağışların
etkili olduğu söylenemez?
A) Deprem B) Heyelan
C) Erozyon D) Sel

137. 6) Bir bölgede toprak erozyonu
sonucunda aşağıdakilerden
hangisinde azalma olmaz?
A) Toprağın kalınlığı
B) Tarımsal üretim
C) Verimli tarım alanları
D) Akarsuların taşıdığı kum ve çakıl
miktarı

138. 7)
• İnşaatta kalitesiz malzeme kullanmak.
• Sağlam olmayan zemine çok katlı bina
yapmak.
Yukarıda verilen yanlış uygulamalar hangi
doğal afetin zararını artırır?
A) Yangın B) Deprem
C) Erozyon D) Sel

139. 8) Aşağıda verilen neden – sonuç
eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
NEDEN
SONUÇ
A) Fay hatları üzerine binaların inşa edilmesi Deprem
B) Kaygan zemine bina yapılması Erozyon
C) Akarsu önlerine baraj yapılması Sel
D) Dik yamaçlara ev yapılması Heyelan

141. 9) I – Ağaçlandırma faaliyetleri
II – Halkı yangınlara karşı bilinçlendirmek
III – Yangın söndürme kuleleri oluşturmak
IV – Yangın söndürme teşkilatı kurmak
Yukarıda verilenlerden hangisi orman
yangınlarını önlemesiyle ilgili değildir?
A) I B) II C) III D) IV

142. 10) Türkiye’de aşağıda verilen doğal
afetlerden hangisinin can ve mal
kaybı daha büyüktür?
A) Deprem B) Sel
C) Tsunami D) Heyelan