Komedia Hyjnore

1. PROJEKT
Komedia Hyjnore nga
Dante Aligeri

2. Jeta e Dantes
Dante Alighieri lindi në Firence, midis 14
majit dhe 13 qershorit 1265 - vdiq
në Ravena më 14 shtator 1321).
Ishte poet, shkrimtar dhe politikan italian.
Konsidrohet si poeti më i madh i Italisë.
Pati një jetë shumë të mundimshme, vdiq në ekzil
larg nga qyteti i tij i lindjes. Dantja është autori
i Komedisë Hyjnore, e cila merret si kryevepër,
si antonomasi e letërsisë të të gjitha kohrave.
Dante Aligieri jetoi në prag të Rilindjes Evropiane, e
cila lindi titanë të vërtetë për nga forca e mendimit
dhe e pasionit, për karakterin dhe diturinë e
shumanshme. “Perëndimi i Mesjetës feudale dhe
afrimi i epokës së sotme”, u shënua nga një figurë
vigane. Ky është italiani Dante, më i madhi poet i
Italisë, një nga figurat më gjeniale të letërsisë

3. Sipas Dantes…
Si personalitet krijues, me ndjenja të zhvilluara
atdhetare, Dantja udhëhiqej nga besimi se poezia
duhet t’i shërbente popullit, të ishte pasqyrim i
ngjarjeve politike dhe në funksion të ndërtimit të një
shoqërie më të përparuar. Sipas Dantes, njeriu
duhej të çlirohej nga kufizimet fetare dhe të synonte
drejt shprehjes së lirë të mendimeve dhe të
ndjenjave të tij, si dhe drejt zgjimit të vetëdijës
qytetare e politike. Vetëm kështu do të mund të
zotëronte, sipas tij, humanizëm dhe demokratizim
në marrëdhëniet më njerëzit e tjerë. Pjesëmarrja
aktive në jetën shoqërore e politike të Firencës i

4. Krijimtaria e Dantes
Shumica e quan Danten poetin më të madh
italian të të gjitha kohërave, por ai ishte, po
ashtu, dhe një shkrimtar i shquar në prozë,
mendimtar aktiv politik, filozof moralist e
teoricien letrar.
Filloi të krijonte qysh në moshën 15 vjeçare. Si
vazhdues i trubadurëve provansalë, që i
këndonin “Beatriçes dhe vashës” e dashurisë
kalorsiake dhe i ndikuar nga krijuesit e shkollës
poetike të “stilit të ri të ëmbël”, e veçanërisht

5. “Dante në Verona”, pikturë nga Antonio Cotti

6. Veprat e Dante Aligerit
• Jeta e Re (1292-1293) vepra e
parë e tij
• Rima vëllimi i dytë poetik
• Mbi gjuhën vulgare (1303-1304)
• Gostia (1304-1307 vepër e
papërfunduar)
• Komedia Hyjnore (1308-1321)

7. Shpjegime për disa nga veprat
• Më 1294 ose ’95 shkruan në gjuhën popullore veprën “Jeta e re”,
historinë e dashurisë së tij me Beatriçen, të parin tregim
autobiografik në histroinë e letërsisë së Evropës Perëndimore.
• “Rimat” janë një përmbledhje sonetash, baladash e këngësh, që i
kushtohen Beatriçes dhe mikut të tij Guido Kavalkanti. Janë shkruar
në gjuhën popullore sipas “stilit të ri të ëmbël”.
• Në vitet 1306-1308, duke luftuar për krijimin e një gjuhe të
përbashkët për popullin italian, shkroi traktatin “Mbi gjuhën vulgare”,
të parin traktat gjuhësor në Evropë. Në të ai flet për prejardhjen e
gjuhëve, sidomos romane, dhe ndalet në 14 dialektet e gjuhës
italiane. Ai synon krijimin e një gjuhe që të jetë po aq e përsosur
sa latinishtja, që të matet pa frikë me frëngjishten dhe gjuhën
provansale. Vepra mbeti e përkryer plotësisht. Këto vepra të tjera
janë mjaft të rëndësishme, po ajo që i dha atij lavdinë e përjetshme
është kryevepra me titull: “Komedia Hyjnore”.

8. Komedia Hyjnore
Kjo veper u shkrua per 8 vjet (koha e jashtme). Kjo eshte nje poeme e madhe e
shkruajtur e gjitha ne tercina *strofa 3 vargeshe* dhe e ndare ne tre pjese: Ferri, Purgatori
dhe Parajsa. Secila prej te treave ka nga 33 kenge + nje kenge qe e ka si hyrje ne fillim te
ferrit, gjithesej ka 100 kenge. Keto kenge permbajne 14.233 vargje njembedhjet rrokeshe.
Ne gjysmen e jetes tij rreth 35 vjeç ne nje udhetim qe zgjat 7 dite, nga 18 deri me 25 prill
1300 (koha e brendshme), ai humbi ne nje pyll te erret dhe ju shfaq hija e Virgjilit, derguar
prej qiellit nga Beatriçja, e shpetoi duke kaluar ne nje shteg ku skalonte kemba e njeriut te
gjalle.
Te dy poetet Dante dhe Virgjili zbresin nen dhe, pra ne Ferr ku ka 9 rrathe dhe aty
denohen mekataret. Fajet ne ferr, Dante i ndan sipas teorise se Aristotelit, ku njeriu
mekaton nga ç’frenimi (grykesia, kopracia, etj) dhe ketu poeti denimet i jep me te lehta,
sepse jane veprime qe ne vetvete, te bera me mase nuk jane te demshme. Nga
shpirtligesia (dhuna, tradhtia) ketu denimet jane me te renda sepse jane ne vetvete
demprurese. Secili mekatar peson ne ferr ate qe ben ne jete.Ne fund te ferrit ishte akulli i
perjetshem ku ishin mekataret me te medhenj – tradhtaret.
Me pas dy poetet i ngjiten malit te Purgatorit. Ketu Dante i ndan fajeet sipas teorise se
Plutonit, ku njeriu mekaton nga ç’rregullimet e dashurise. Dmth: kur dashuron dicka qe
sduhet (kur njeriu do me shume vetveten, smira, kur njeri do tjetrit te keqen, kur njeriu do

9. Ferri Purgatori

10. Vazhdim...
Pas Purgatorit, vjen bashke me Beatriçen ne 9 qiej dantesk
ku sundon drita e perjetshme. Qieli i pare eshte “Qielli i
Henes” ku ishin shpirtrat qe ndonjehere kishin lene ne
harrese kushtet fetare. “Qielli i Merkurit” ku ishin ata qe
kishin bere ne toke pune te lavderueshme. “Qielli i
Veneres” ishte qielli i shpirtrave dashurues. “Qielli i Diellit”
ku ishin te diturit e Kishes. “Qielli i Martit” ishin luftetaret qe
vdiqen per mbrojtjen e fese. “Qielli i Jovit” ku jane princat e
urte e te drejte. “Qielli i Saturnit” qielli i shpitrave sodites.
“Qielli i yjeve” ku ishin triumfuesi dhe ne fund “Qielli i pari
levizes” qe rrethon Perendine i cili rri mbi Empirin e
palevizshem, qe ka formen e nje trendafili te bardhe.
Mbas kesaj kenge triumfale, e kesaj lirike te larte, ku

12. Mesazhi moral i Komedisë Hyjnore
Komedia Hyjnore e Dantes është menduar
kryesisht për të përcjellë një mesazh moral
dhe mësimor. Kjo vepër e bën të qartë se
çdo qenie njerëzore i nënshtrohet tundimit
dhe mëkatit, dhe se çdo mëkat do të
ndëshkohet, por ajo është gjithashtu e
thelbësore se çdo qenie njerëzore gjithashtu
është i lirë për të ndryshuar sjelljen e tij ose
të saj për të shmangur dënimin dhe për të
fituar shpërblimet e përjetshme të Parajsës.

13. Tema dhe Ideja

14. Stili i Dantes
Lloji i rimës që përdor Dante është i njohur si "tercinë". Rreshti i parë do të përfundojë në
një rrokje, e cila do të referohet si "A". Rreshti i ardhshëm përfundon me një rrokje të
ndryshme, e cila nga kjo pikë e tutje do të referohet si "B". Strofa e parë përbëhet nga
tre rreshti, rreshti i parë në "A", rreshti i dytë në "B", si dhe përfundimin rreshti i në "A"
përsëri. rreshti i parë i strofës së ardhshëme mbaron me rrokjen "B", rreshti i dytë me një
rrokje që do të referohet si "C", dhe rreshti i tretë përfundon me rrokjen "B". Kjo vazhdon
në siç tregohet më poshtë:
ABA, BCB, CDC, DED, EFE, FGF, GES, HIH, IJI, JKJ, KLK, LML, MNM etj.
Rëndësia e numrit tre, siç është deklaruar në një paragrafin e mëparshëm, është ajo e
Trinisë së Shenjtë, përkatësisht: Atit të Shenjtë, Birit të Shenjtë, dhe të Shpirtit të
Shenjtë.
Për të kuptuar metodën e Dantes në ndërtimin e rreshtave, duhet së pari të kuptojmë
filozofinë e tij të numrave hyjnore. Ai mori numrin e trinitetit (3), “e dyfishojë" atë (33, i cili
ishte një numër i shenjtë, por jo i përsosur), e shumëzoi atë me trininë (3*33=99), plus
numri i personave hyjnor (1), e cila jep 100, dhe te Dante ky numër përfaqëson
Perëndinë. Për të arritur këtë, Dante ndërtoi rreshtat e tij me një numër të rreshtive
trinitare. Për stilin poetik, poeti i madh italian përdori "tercinën". Përveç kësaj, Dante

16. Dantja
Dante, poet fiorentin në mërgim,
i cili është ndalur në rrugën e tij
të gabimit me anë të hirit të
Virgjëreshës, Shën Lusì, dhe
Beatriçes, dhe është i çliruar
nga udhëtimin e tij nëpër ferr,
purgator, dhe parajsë. Ai i
mëson disa mëkatarëve
mëshirën e tij instinktive dhe
njohjen e tij të drejtësisë së
Perëndisë, dhe ai e çliron veten
nga gabimet e zemërimit dhe të
dashurisë së drejtuar keq, duke
marrë pjesë në pendesë për
këto mëkate në purgator. Ai

17. Beatriçja
Beatriçja, e dashura e
Dantes, e cila është
shndërruar në një engjëll,
një nga shërbëtoret e
Marisë. Nëpërmjet
ndërmjetësimit të saj,
dhembshurisë së saj,
dhe mësimit e saj,
pasioni i Dantes
shndërrohet në dashuri
hyjnore, e cila sjell atë në
një gjendje të bekimit të
papërshkrueshme.

18. Virgjili
Virgjili, mjeshtëri i
Dantes, poet i madh
romak që e udhëzon
atë nëpër ferr dhe
purgator. Më i
favorizuari i
paganëve fisnike që
banojnë në harresë,
pa shpresën e
lumturisë qiellore, ai
paraqet arritjet më të
larta të arsyes
njerëzore dhe të

19. Paolo dhe
Françeska
Të dashuruar të
përkushtuar, vrarë
nga i vëllai Paolos, i
cili ishte
bashkëshorti i
Françeskës. Së
bashku edhe në ferr,
ata ngjallin mëshirën
e Dantes me
përrallën e tyre të
dashurisë në rritje.

20. Personazhe të tjerë
• Shën Lusi
• Kajron
• Minos
• Plutus
• Flijeas
• Filip Argjendi
• Megara
• Farinata Del
Uberti
• Kavalkante
• Folus
Etj…

21. Analiza e pjesës
Dante ishte poet i fundit i mesjetes dhe poet i pare i kohes se re. Ai nga njera ane e
shikon shpetimin e njeriut te Perendia. Por nga ana tjeter ka besim te thelle ne forcen
krijuese e gjalleruese te mendjes njerezore. Nga njera ane feja ate e meson te
nenshtrohet e te meshirohet e nga ana tjeter eshte nje rebel i panenshtruar, nje
kritikues i pameshirshem, qe deshiron te mbroje te miren dhe te luftoje te keqen per nje
jete me te mire., te drejte dhe te lumtur. Danten e quajten “Poet me tendenciozitet te
theksuar” e Komedine e quajten “Gazete fjorentine” kjo sepse Dante tregoi “gjithe
thellesine shpirterore te kohes se vet”.
“OrzezeItalie, mbytëne lotee vaje/ani e pa pilot neperstuhi/jo zonjeprovinceshsje, po kuplerajë”
• Ai kishte nje pasion te thelle politik, nje patriotizem te flakte, nje zemer mbushur plot
dhimbje per atdheun e coptuar, prandaj i dedikoj dhe keto vargje
Eja, mizeur,kete vendshikockae gjeti/nga feudalet e tu.
• Shpirti i poetit vlon nga urrejtja kunder tiranise “se toke e Italise eshte mbulue unji me
tirane”. I ngrihet kunder feudaleve
“Sepsekur thellesiae mendimit/puqet me force brutalee ligesi/asnjeshperblimsi mbetet njerezimit”
• Kur forcat e errta tiranike, te mbrapshta e brutale qe kane ne dore edhe realizimet e

22. Vazhdim… (1)
“Njerezit e rinj, fitimete pafund/ shfrenim, mendjemadhesi kane ngjalle ne ty/ sa
qetesi, Fierence, spo gjenaskund.” .. i turren qejt te vorfnit, nshort me e shkye/ kur
lutet ai nder dyer per bukene thate.
• Natyren grabiqare te kapitalizmit Dantja e hetoi, me mendjen e tij
gjeniale, qysh ne rinine e tij, kur dolen njerez te rinj qe kishin vetem nje
qellim – fitimet e tyre
“Keta qene prifterinj, qe krejt e kane te rruem/ majene krese, e pape e kardinaj.”
• E cfare guximi te madh duhet te kishte poeti ne ato kohe fetare, kur e
mbushi Ferrin me prifte e me Pape.
• Kisha e quante mekat etjen per te hy ne thellesite me te fshehta te
diturise, kurse Dantja shkruan: “Flakenne shpirtnukmundenme ma shue/
botenun dojame e perpi me sy/ vese e vlere njerzore me hetue.”

23. Vazhdim… (2)
“Nuk fitohet gja tuj ndenje mbeshtete
Se mbi nenkrejcadhe mbi puplatleta
Deri me sot askushlavdi ska gjete!
E po sle namte mirecka duhet jeta?
Cduket si tymi ne ajer, si shkume mbi vale
Ai qe pa lene nje gjurmecoi ditet e veta.
__
Asnje mos te harroje se eshte njeri
Ju le nuk keni per t gjalllue si shtas
Po per te ndjeke virtyt e dituni.”
Dante eshte ne kete kryeveper
arkitekt i perpikte, piktor dhe
skluptor i perkryer, muzikant i
mrekullueshem. Ai shprehet
shkurt e ne menyre te sakte,
zberthen ne formen me te
thjeshte e njekohesisht
madheshtore idete me te thella. Ai
paraqet plot vertetesi psikologjine
e njerezve dhe te casteve, detajet
ai i merr perher nga jeta qe e
rrethon. Di te krijoje po aq ne
menyre të mahnitshme kuadro te
gjera epike, pasazhe te holla
lirike, apo skena te shkelqyeshme
satirike. Gjuha e tij qe hodhi bazat

25. Thënie nga Komedia Hyjnore
• Ju që hyni këtu, braktisni shpresën
• Sa më shumë e përkryer të jetë një gjë, aq më shumë ndjen
kënaqësi dhe dhimbje.
• Djalli nuk është aq i zi sa është pikturuar.
• Njeriu që qëndron në gjumë kurrë nuk do të zgjoj famë, dhe dëshira
e tij dhe e gjithë domethënia e jetës së tij do të kalojë si një ëndërr,
dhe gjurmët e tij do të zhduken nga kujtesa si tymi në ajër, ose rëra
në lumë.
• Konsiderojeni origjinën tuaj. Ju nuk u formuat për të jetuar si
egërsira, por të ndiqni virtytet dhe njohuritë.
• Ditën që njeriu do të lejojë që dashuria e vërtetë ta pushtojë, ato
gjëra të cilat janë ndërtuar aq mirë do të bien në kofuzion dhe do të
përmbysin gjithçka që ne besojmë që është e drejtë dhe e vërtetë.
• Dashuria është ajo që lëviz Diellin dhe yjet e tjerë (L'amor che move
il sole e l'altre stelle.)

26. Beatriçja dhe Dantja

27. Dantja dhe Virgjili duke kaluar nëpër Ferr

28. Dantja dhe Virgjili në Purgator

29. Dantja dhe Virgjili në portat e Parajsës