Prezentacja: Zarys ewolucji środków, technik, pojęć, procesów, postaw i koncepcji

1. Media w życiu Kościoła
i Kościół w Mediach
Zarys ewolucji środków,
technik, pojęć, procesów,
postaw i koncepcji
WARSZAWA - 2011
[galicya@pejotka.info]

2. Kilka zasadniczych pojęć
 Religia istnieje w poszczególnych religiach oraz ich konkretnych
manifestacjach
 Komunikacja religijna oznacza najogólniej komunikowanie o
sprawach religijnych, komentowanie wydarzeń religijnych,
informowanie i autoprezentację (doktryny, zasad moralnych, etc.),
nauczanie, popularyzacja, katechizowanie, ewangelizacja (sens negat. –
prozelityzm )
 Komunikacja=relacja między (Bogiem, Absolutem, Sacrum, etc.)
a człowiekiem
 Język religijny: w odniesieniu do religii wszystko może być
postrzegane w kategoriach języka komunikacji – słowo, gest,
architektura, sztuka, muzyka, doznanie duchowe i mentalna wizja
 Wszystkie te elementy mogą mieć miejsce w akcie komunikacji religijnej
na poziomie horizontalnym (transmisji i przekazu) oraz wertykalnym
(manifestacja sacrum, objawienie, komunia)

3. Środki i narzędzia
W sposób niewyczerpujący można przedstawić listę środków i narzędzi
komunikowania w sferze religijnej:
Środki:
 werbalne: przepowiadanie, modlitwa, katechizacja i nauczanie doktrynalne
(np. wykłady z teologii), prelekcje, audycje radiowe;
 tekstualne lub piśmienne: manuskrypt, druk, hasła-napisy, hipertekst;
 wizualno-statyczne: symbole, rysunki, ryciny, obrazy, rzeźby, witraże,
architektura, mozaika, fotografia, graffiti;
 wizualne-animowane: teatr, kino, film, transmisje TV (ceremonii,
uroczystości) TV lub Web, debaty telewizyjne;
 gesty rytualno-liturgiczne: różne pozycje ciała (stanie, siedzenie, klęczenie,
leżenie krzyżem), gesty rąk, taniec, okadzenie (ogień i dym), procesje;
 mentalno-symboliczne: wizje, objawienia-aparycje, wyrocznie, proroctwa;
 dźwiękowe: muzyka (np. organowa), pieśni, dźwięk dzwonów, bębny, trąby,
etc.
Narzędzia (nośniki-media): książka, prasa, radio, telewizja, kino, teatr, plakaty-
afisze, komputer, internet (e-mail, witryny-strony WWW, chat, forum,
newsletter, komunikatory – GG, Facebook, Twitter , etc.), telefonia mobilna -
SMS, etc.

4. Uruk – 3300 przed J.Chr.
Najstarsze teksty ludzkości
zostały odnalezione w Uruk, w
dolnej Mesopotamii (na
południu Iraku).
Pismo piktograficzne na tabliczkach glinianych

5. Pismo
3100 przed J.Chr. - Egipt i początki 2800-2600 przed J.Chr. – pismo
pisma hieroglificznego sumeryjskie kuneiformiczne (klinowe)

6. Abraham
1800-1750 przed J.Chr. –„hebrajczycy” (pasterze-nomadzi)
opuszczają Ur i udają się do „ziemi obiecanej” w Kanaanie

7. Hammurabi
1728-1686 przed J. Chr. – król Babilonii
ogłasza największy spisany kodeks prawa
starożytnego Wschodu
Stella z kodeksem prawa Hammurabiego, (Musée du Louvre - Paryż)

8. Mojżesz
1250-1230 przed J.Chr. – ucieczka z Egiptu
Przejście przez Morze Czerwone

9. Horeb (Synaj)
«Pan rzekł do Mojżesza: „Wstąp do Mnie na górę i pozostań tam, a dam ci
tablice kamienne, Prawo i przykazania, które napisałem, aby ich pouczyć”.»
[Wyjścia 24, 12]
Dokładna lokalizacja góry nie jest znana. Przyjmuje się, że jest to Synaj lub całe pasmo
górskie, w którym leży ta góra w południowej części półwyspu Synaj w Egipcie.

10. Mojżesz z
tablicami
Przymierza
«Gdy skończył rozmawiać z Mojżeszem
na górze Synaj, dał mu dwie tablice
Świadectwa, tablice kamienne, napisane
palcem Bożym.» [Wyjścia31, 18]
«Mojżesz zaś zszedł z góry z dwiema
tablicami Świadectwa w swym ręku, a
tablice były zapisane na obu stronach,
zapisane na jednej i na drugiej stronie.
Tablice te były dziełem Bożym, a pismo
na nich było pismem Boga, wyrytym
na tablicach.» [Wyjścia32, 15-16]

11. Słowo pisane
Fenicjanie utworzyli
systemy alfabetyczne 1000
lat p.n.e.
Grecy unowocześnili ten
system 500 lat p.n.e.

12. Chrystus – Słowo Boga
«Na początku było Słowo, a
Słowo było u Boga, i Bogiem
było Słowo. Ono było na
początku u Boga. Wszystko
przez Nie się stało, a bez Niego
nic się nie stało, co się stało. […]
A Słowo stało się ciałem i
zamieszkało wśród nas…»
[Jan 1, 1-3.14]
«Wielokrotnie i na różne sposoby przemawiał niegdyś Bóg do ojców przez
proroków, a w tych ostatecznych dniach przemówił do nas przez Syna. Jego to
ustanowił dziedzicem wszystkich rzeczy, przez Niego też stworzył
wszechświat. Ten Syn, który jest odblaskiem Jego chwały i odbiciem Jego
istoty, podtrzymuje wszystko słowem swej potęgi…» [Hbr 1, 1-3]

13. Nauczanie Jezusa Chrystusa
Na podstawie Ewangelii można wywnioskować,
że Jezus posiadał umiejętność czytania i pisania.
Jednak nie pozostawił po sobie żadnych tekstów
spisanych, w przeciwieństwie do założycieli
innych wielkich religii. Mniej pewności mamy
odnośnie posiadania tych umiejętności przez
apostołów.
Znane są liczne mowy i wystąpienia, jednak jest
to tylko namiastka tego, co zostało utrwalone.
Należy przypuszczać, że jeszcze więcej Jesus
przekazał swoim uczniom. Powtarzając na wiele
różnych sposobów zasadnicze prawdy dotyczące
swojej zbawczej misji, Jezus formował apostołów
zgodnie z zasadami, jakie obowiązywały w
ówczesnej edukacji. Apostołowie otrzymali
wystarczająco dużo instrukcji od swego Mistrza,
by z pamięci i w sposób bardzo wierny
powtarzać je publicznie, dodając do tego opis
wydarzeń, których byli naocznymi świadkami.

14. Chrześcijaństwo – religią
misyjną
Posłanie misyjne:
 «Idźcie [ruch=działanie] więc i nauczajcie [imperatyw!] wszystkie narody,
udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je
zachowywać wszystko, co wam przykazałem.» [Mateusz 28, 19-20]
 «Idźcie na cały świat i głoście [proklamacja] Ewangelię [nowinę]
wszelkiemu stworzeniu!» [Marek 16, 15]
List św. Pawła do Rzymian:
«Bo sercem przyjęta wiara prowadzi do
usprawiedliwienia, a wyznawanie jej ustami - do
zbawienia. […] Albowiem każdy, kto wezwie
imienia Pańskiego, będzie zbawiony. Jakże więc
mieli wzywać Tego, w którego nie uwierzyli? Jakże
mieli uwierzyć w Tego, którego nie słyszeli? Jakże
mieli usłyszeć, gdy im nikt nie głosił? Jakże
mogliby im głosić, jeśliby nie zostali posłani? […]
Przeto wiara rodzi się z tego, co się słyszy, tym zaś,
co się słyszy, jest słowo Chrystusa.» [10, 14…17]

15. Od Apostołów do Kościoła
Katechizm Kościoła katolickiego [425]:
Przekazywanie wiary chrześcijańskiej [transmisja] jest przede wszystkim głoszeniem
Jezusa Chrystusa, by prowadzić do wiary w Niego. Od początku pierwsi uczniowie
zapałali pragnieniem głoszenia Chrystusa: „Nie możemy nie mówić tego, cośmy
widzieli i słyszeli” (Dz 4, 20). Zapraszają oni ludzi wszystkich czasów, by weszli do
radości ich komunii z Chrystusem:
« To wam oznajmiamy, co było od początku, cośmy usłyszeli o Słowie życia, co ujrzeliśmy
własnymi oczami, na co patrzyliśmy i czego dotykały nasze ręce - bo życie objawiło się.
Myśmy je widzieli, o nim świadczymy i głosimy wam życie wieczne, które było w Ojcu, a
nam zostało objawione - oznajmiamy wam, cośmy ujrzeli i usłyszeli, abyście i wy mieli
współuczestnictwo z nami. A mieć z nami współuczestnictwo znaczy: mieć je z Ojcem i z
Jego Synem, Jezusem Chrystusem. Piszemy to w tym celu, aby nasza radość była pełna.»
[1 J 1, 1-4]

16. Przekazywanie=Transmisja
Kto jest odpowiedzialny za przekazywanie-transmisję orędzia chrześcijańskiego?
Słowo transmisja posiada w tym przypadku szczególne znaczenie, gdyż w formie
synonimicznej weszło do słownika i do wielowiekowej strategii komunikacyjnej
Kościoła.
Przekazywać = głosić, przepowiadać, ewangelizować, nauczać, katechizować
(-> instruować), etc.
Jezus powołując Dwunastu określił ich misję ewangelizacyjną, apostolską. Uczynił
ich pierwszymi odpowiedzialnymi za przekaz Ewangelii. Chrześcijaństwo od samego
początku nabrało charakteru religii misyjnej. Działalność misyjna Apostołów została
odziedziczona przez pierwsze wspólnoty chrześcijańskie, które również poddały się
dynamice apostolskiej przekazywania wiary. Przez wieki zmieniały się tylko
wykorzystywane środki i sposoby (media), natomiast istota pozostała ta sama.
«Katolicyzm rzymski zawsze był w czołówce wynalazczości medialnej: nowatorski od II
wieku, wprowadził do użytku kodeks (księgę o szytym grzebiecie) zastępujący zwój,
malowidło, logo, digest (znak rozpoznawczy), witraże, etc. Jako jedyny spośród religii
monoteistycznych posiadł umiejętność wykorzystania obrazowania, nadając pełnię
praw wykorzystywaniu obrazów, które Grzegorz VII określał jako „Biblia dla idiotów”, nie
myśląc wcale d o telewizji tylko o witrażach.» [Régis Debray]

17. Biblia
Historycznie, „biblia” odnosi się najpierw do
fenickiego miasta Byblos, głównego centrum
wymiany i handlu (pomiędzy Egiptem i światem
Greków) podstawowym wspornikiem,
materiałem pisarskim – papirusem.
Stąd w języku greckim określenie „biblos”
zostało przeniesione na „księgę-zwój”.

18. Biblia - zwoje
Rękopisy odkryte w Qumrân, nad
brzegami Morza Martwego przez
Beduinów w 1947 r.
Gliniana waza do przechowywania zwojów.

19. Biblia -
kodeks
W III wieku po Chr., kodeks
pergaminowy zaczął skutecznie
wypierać zwój papirusowy.
Pergamin - wyrabiany ze skór
zwierzęcych materiał pisarski,
trwalszy od papirusu, ale
bardzo drogi w produkcji

20. Papier - główny materiał piśmienny
Od IX do XI w., sukcesywnie rozpowszechnia się
użycie papieru, który został przywieziony z Chin
przez arabskich Muzułmanów

21. Suporty
piśmiennicze
Pergamin Papier

22. Druk
W 1456 r., Johannes Gutenberg kończy druk «Biblii św. Hieronima» (Wulgaty)

23. Księga –
manuskrypt

24. Johannes Gutenberg
Księga -
druk

25. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc.

26. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc.

27. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc.

28. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc.

29. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc.

30. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc.

31. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc.

32. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc.

33. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc. Maska mumiczna Seti I-go, brata (?)
biblijnej córki Faranona – Bithiah
(1324-1279 przed. J.Ch.)

34. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
Maska/mumia Tutankhamona
soborze w Nicei w 787 r. (1345-1327 przed J.Ch.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc.

35. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc. Maska senoufo (pn. WKS)

36. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, etc. Maska baoule (pd. WKS)

37. Stary Testament zabraniał rygorystycznie
czynienia wizerunków i przedstawiania Obraz
ikonicznego Boga, ale nie zabraniał używania
symboli i symboliki religijnej.
(Islam jest o wiele bardziej rygorystyczny pod tym
względem i dopuszcza jedynie ornamentykę, o ile
nie nawiązuje do utożsamiania bóstwa Allaha z
jakimkolwiek ze stworzeń.)
W historii chrześcijaństwa, status obrazu
oscylował pomiędzy całkowitym odrzuceniem i
weneracją. Ikonoklazm w sposób dość brutalny
dopomógł zdefiniować podstawy teologiczne
„kultu obrazów”, co zostało uroczyście przyjęte na
soborze w Nicei w 787 r.
Przekaz (-> transmisja) wiary i doktryny
chrześcijańskiej dokonuje się w równym stopniu
dzięki obrazowaniu, które jest zasadniczą formą
mediacji wizualnej pomiędzy człowiekiem i tym
co należy do sfery sacrum religijnego (boskość).
Obrazowe przedstawienia mogą przybierać różne
formy: rzeźby, malowidła, rysunku (animacji),
grafiki (ilustracji), witraża, mozaiki, maski, a także „Człowiek”-Maska – maski się nie
coraz bardziej dowartościowanej sztuki filmowej. ubiera, maską się jest

38. Obraz filmowy

39. Obraz filmowy

40. Obraz filmowy

41. Obraz filmowy

42. Obraz - architektura
Bazylika św. Piotra na Watykanie
Bazylika Notre-Dame de la Paix
w Yamoussoukro

43. Obraz – „inkulturacja”
Bazylika Santa Maria Maggiore
w Rzymie
Bazylika Notre-Dame de la Paix
w Yamoussoukro

44. Dzwięk - Muzyka
Muzyka liturgiczna, muzyka kościelna – muzyka służąca
obrzędowi religijnemu, która według zaleceń władz danego
kościoła jest odpowiednia przy odprawianiu liturgii.
W Kościele katolickim reguły wykonywania utworów
muzycznych są skodyfikowane i określają je encykliki i
konstytucje: motu proprio Tra le sollecitudini św. Piusa X
(1903), Divini cultus Piusa XI (1928), Mediator Dei (1947)
oraz Musicae sacrae disciplina Piusa XII (1955), konstytucja
soborowa Sacrosanctum Concilium (1963). Udział muzyki
w liturgii mogą również regulować instrukcje Kongregacji
do spraw Seminariów i Uniwersytetów i do spraw Kultu.
Muzyka spełnia rolę służebną w stosunku do liturgii, i ma na
celu uświęcać człowieka i głosić chwałę Boga. Była też inna
interpretacja muzyki liturgicznej, której reprezentantem był
Pius XII, zakładająca równorzędność muzyki wobec liturgii.
Muzyka liturgiczna rozwinęła się z jednogłosowego chorału
gregoriańskiego.
Muzykę liturgiczną należy odróżnić od muzyki religijnej, to jest muzyki o tematyce
religijnej, nie służącej jednak bezpośrednio liturgii chrześcijańskiej i muzyce
obrzędowej to jest muzyce użytkowej towarzyszącej obrzędom religijnym od czasów
przedhistorycznych. (Wikipedia)

45. Symbol - Znak - Index
Symbol - συμ-βάλ-λειν ⇒ przedmiot podzielony na dwie części, które w połączeniu
pozwalają posiadaczom rozpoznać się;
⇒ żeton, moneta, fragment porcelany;
⇒ wydarzenie, zjawisko naturalne, liczny, cyfy, osoby fikcyjne, mityczne, biblijne, etc.;
⇒ w danej społeczności ludzkiej, na zasadzie podobieństwa i zbieżności analogicznej,
formalnej, naturalnej lub kulturowej, wskazuje na coś co jest nieobecne realnie, ale
istnieje abstakcyjnie w ludzkiej świadomości;
⇒ obraz mentalny, archetyp;
⇒ przywołuje obecność, przedstwia i czyni obecnym;
⇒ „obrączka – symbol wierności”; „dym kadzielny – symbol modlitwy wznoszącej się do
Boga (bóstwa, sacrum)”
Znak – signum/signa (łac.) - σημείων / σημεῖα ⇒ rzecz, przedmiot, zjawisko
postrzegalne (dające się zauważyć), które wskazuje na możliwość istnienia
rzeczywistości, jaką przedstawia, prezentuje, manifestuje lub pozwala przewidzieć;
⇒ charakter arbitralny, umowny, konwencjonalny
⇒ „obrączka – znak zawartego małżeństwa”; „dym – znak ludzkiej obecności; środek
komunikacji na odległość;
Index (indice) ⇒ znak, naturalny, wskazówka, poszlaka, zapowiedź...
⇒ „dym – wskazówka, że gdzieś znajduje się zalążek ognia”

46. Podobnie jak w wielu innych
Symbol
religiach, symbolizm odgrywa w
chrześcijaństwie zasadniczą rolę
nośnika treści religijnych.
W tradycji chrześcijańskiej symbol
jest pomostem łączącym świat
doczesny z rzeczywistością
transcendentną, która sam w sobie
przekracza pojęcie rozumowe.
O ile obraz tylko przedstawia
(obrazuje) rzeczywistość, która jest
poza nami, o tyle o symbolu
możemy powiedzieć, że tę
rzeczywistość uobecnia.
(W jęz. francuskim gra słów: „Dobry Pasterz” - katakumby
„représenter” i „rendre présent”.) Św. Kaliksta , III w.

47. Symbol – ewolucja
znaczeń
Krzyż, znak hańbiącej kary a
zarazem męczeństwa Chrystusa,
wcale nie był najbardziej czczonym i
rozpoznawalnym symbol
chrześcijaństwa. Stał się nim
dopiero od IV w. Pierwszym
symbolem Chrystusa była „ryba” -
IXΘYΣ (Iêsous Christos Theou Uios
Sôtêr – Jezus Chrystus, Syn Boży i
Zbawiciel). Na nagrobkach z III w.
spotykamy także częściej Jezusa -
Dobrego Pasterza.

48. Symbol – ewolucja
znaczeń
Krzyż, znak hańbiącej kary a
zarazem męczeństwa Chrystusa,
wcale nie był najbardziej czczonym i
rozpoznawalnym symbol
chrześcijaństwa. Stał się nim
dopiero od IV w. Pierwszym
symbolem Chrystusa była „ryba” -
IXΘYΣ (Iêsous Christos Theou Uios
Sôtêr – Jezus Chrystus, Syn Boży i
Zbawiciel). Na nagrobkach z III w.
spotykamy także częściej Jezusa -
Dobrego Pasterza.

49. Symbol – ewolucja
znaczeń
Krzyż, znak hańbiącej kary a
zarazem męczeństwa Chrystusa,
wcale nie był najbardziej czczonym i
rozpoznawalnym symbol
chrześcijaństwa. Stał się nim
dopiero od IV w. Pierwszym
symbolem Chrystusa była „ryba” -
IXΘYΣ (Iêsous Christos Theou Uios
Sôtêr – Jezus Chrystus, Syn Boży i
Zbawiciel ). Na nagrobkach z III w.
spotykamy także częściej Jezusa -
Dobrego Pasterza.
Ewolucja symbolu religijnego ⇒
zachowanie znaczenia: „ocalenie,
zbawienie...”

50. Druk i Reformacja
Martin Luther
(1483-1546)
Bible i jedna ze
stron Katechizmu
Martina Luthra

51. Oświecenie i Epoka Nowożytna

52. Deklaracja Praw Człowieka
i Obywatela (1789)
Można odnaleźć wiele symboli starożytnego i
z epoki antycznej Grecji (od góry do dołu):
• „oko Opatrzności” – reprezentacja bóstwa;
• alegoria wolności zrywającej kajdany
zależności i poddaństwa;
• wąż gryzący własny ogon (uroborus) –
odwieczny cykl natury
• czapka frygijska = czapka wolności
(wyzwolonych niewolników rzymskich)
• liktorskie fasces w starożytnym państwie
rzymskim stanowiły
wiązkę rózg –
symbol władzy
urzędniczej

53. Deklaracja Praw Człowieka
i Obywatela a Deklaracja Uniwersalna
Praw Człowieka (1948)
Układ graficzny dokumentów przypomina Tablice Przymierza, jakie Bóg
przekazał Mojżeszowi na Górze Synaj (Horeb).

54. Konstytucja 3 Maja (1791)
Pierwsza Konstytucja europejska

55. Reakcja Kościoła
Na soborze trydenckim, który
rozpoczął się w 1545 r., przyjęto
strategię komunikacji restryktywno-
defensywnej, która niezmiennie była
w użyciu aż do początków XX w.
„Złe książki” wprowadzono na „Index
ksiąg zakazanych” a wolność prasy
była postrzegana jako jawne
sprzeciwianie się prawdom wiary
katolickiej.
W 1830 r., w encyklice Mirari vos, papież Grzegorz XVI ostro osądza wolność
sumienia („niedorzeczne i błędne mniemanie, albo raczej omamienie…”), wolność
prasy upowszechniającej opinie sprzeczne z głoszonymi przez Kościół oraz
upowszechnianie złej książki.
«„Kościół powszechny brzydzi się każdą nowością i że według przestrogi Św. Agatona
papieża „co raz rozstrzygnięto, ani umniejszać, ani zmieniać ani dodawać, ale wszystko
w słowach i w interpretacji należy zachować nienaruszone”.»

56. Kryzys modernistyczny
Encyklika Quanta cura papieża Piusa IX, wraz z Syllabusem błędów (z 8 grudnia 1864 r.),
określa oficjalne stanowisko Kościoła wobec poglądów i ruchów modernistycznych oraz
ich sposobów medialnego oddziaływania na społeczeństwo: «… w naszych czasach
wszyscy nienawidzący sprawiedliwości i prawdy oraz najzaciętsi wrogowie naszej religii,
szydząc sobie z ludzi i złośliwie kłamiąc, inne bezbożne rozsiewają nauki za
pośrednictwem szkodliwych książek, pism i dzienników kolportowanych po całym
świecie.» [n.11]
8 września 1907 r., papież Pius X publikuje encyklikę Pascendi Dominici Gregis o
błędnych zasadach modernistów, do której w roku 1910 dołączona zostaje przysięga
antymodernistyczna, obowiązująca kandydatów do kapłaństwa i księży aż do 1961 r.

57. Kryzys modernistyczny
Udział duchowieństwa w pracy dziennikarskiej:
«Po tych przepisach ogólnych, co się tyczy szczegółów, nakazujemy przestrzegać
pilnie artykuł XVII konstytucji Officiorum:
„Kapłanom świeckim zabrania się redagowania dzienników i wydawnictwa
periodycznych bez uprzedniego na to pozwolenia urzędu biskupiego. Jeśli zaś kto w
sposób zgubny korzysta z pozwolenia, naprzód upomniany, następnie powinien być
tegoż pozbawiony.”
Co się tyczy księży tzw. korespondentów lub współpracowników, to często się zdarza,
że w dziennikach lub przeglądach umieszczają artykuły nacechowane
modernizmem; otóż niechaj biskupi dają baczenie, aby ci nie błądzili, a jeśli pobłądzą,
żeby ich upomnieli i zabronili im pisywać. Szczególniej wzywamy do tego
przełożonych zgromadzeń zakonnych; jeśliby ci się zaniedbali, obowiązani są biskupi
miejscowi jako pełnomocnicy papiescy zaradzić złemu. Czasopisma i przeglądy
redagowane przez katolików, o ile można, niechaj mają specjalnego cenzora, który
poddawał ocenie każdy numer. W razie wykrycia jakiegoś błędu, dopilnowałby
poprawienia danego miejsca. Tego rodzaju prawo ma przysługiwać biskupom,
choćby nawet cenzor przychylnie dany ustęp ocenił.» [71]

58. Osservatore Romano
Pierwszy numer ukazał się w Rzymie 1 lipca 1861 r., w kilka miesięcy po utworzeniu
Zjednoczonego Królestwa Włoch (17 marca 1961 r.).
Powstanie dziennika wiązało się z koniecznością obrony pozycji Stolicy Świętej w
sytuacji, w której dokonano aneksji niemal całego terytorium Państwa Kościelnego,
pozbawiając de facto papieża wpływu na sprawowanie władzy doczesnej.
W dzienniku dominowały wówczas publikacje o charakterze polemiczno-
propagandowym, krytycznym wobec do rządów i instytucji, które doprowadziły do
upadku Państwa Kościelnego, i biorącym w obronę autorytet władzy papieża.
Z czasem orientacja pisma zmieniła się. Dzisiaj jest to organ prasowy, który pełni
funkcję uprzywilejowaną w upowszechnianiu nauczania Magisterium i Papieża,
przedrukowuje komunikaty oficjalne Stolicy Świętej, informuje o nominacjach,
audiencjach, etc.
Dewizą dziennika Osservatore Romano jest: «Unicuique suum — każdemu, co mu się
należy», oraz «Non praevalebunt — [a bramy piekielne go] nie przemogą».
Pomimo, że pismo posiada duża autonomię, w praktyce jest zależne od Sekretariatu
Stanu, który ma ostatnie słowo do powiedzenia. Zdarzało się, że niektóre teksty były
wstrzymywane lub kierowane do powtórnej redakcji.
Aktualnie pismo wydawany jest w 8 wersjach językowych jako dziennik, tygodnik i
miesięcznik.

59. Wersja z 1861 r.

61. 12 lutego1931 r.,
po raz pierwszy dał
się słyszeć w świecie
głos papieża „na
żywo” na falach
radiowych.
W czasie II wojny światowej Radio Watykańskie zdobyło
sobie opinię wysoce cenionego w świecie narzędzia
wolnej informacji, podawanej pomimo usilnych prób
cenzury i zagłuszania.
Sam Goebbels zaprzysięgał uciszyć je za wszelką cenę.

62. Radio Watykańskie
nadaje dzisiaj ponad 78
godzin audycji na 5
kanałach w 40 językach.
Około 400 osób w
świecie, głównie
świeckich, współpracuje z
Radiem Watykańskim,
tworząc swoisty
wielojęzyczny organizm
w służbie Kościoła
powszechnego i Papieża.
Radio jest obecne w
eterze poprzez nadajniki
naziemne, satelitarne
oraz w Internecie.

63. XX wiek – nowe wyzwania
Encyklika Vigilanti cura papieża Piusa XI z
1936 r. jest pierwszym dokumentem
watykańskim w całości poświęconym
problematyce mediów, a konkretnie
kinematografii. Choć nie chodzi w niej o rolę
kina w strategii komunikacyjnej Kościoła,
lecz o obronę chrześcijańskich wartości
moralnych względem zaobserwowanych
negatywnych skutków na życie społeczne,
to jednak papież docenia edukacyjną rolę
kina oraz zauważa rosnące znaczenie i moc
społecznego oddziaływania mediów nowej Kinematograf braci
Lumière z 1894 r.
generacji.

64. Sobór watykański II
W celu lepszego zrozumienia postępu
technologicznego i zachodzących
zmian społecznych, a także wobec
konieczności posługiwania się środkami
komunikacji dostosowanej do
zmieniającego się świata, 30 stycznia
1948 r. Stolica Święta powołała do
istnienia specjalną komisję
konsultacyjną, która w dobie soboru
watykańskiego II została przekształcona
Komisję pontyfikalną ds. Środków
Komunikacji Społecznej.
Owocem prac tej komisji stał się pierwszy znaczący dokument zatytułowany Inter
Mirifica, w całości poświęcony środkom społecznego przekazu (mediom) i przyjęty
przez sobór watykański II w grudniu 1963 r. Dokument ten kwalifikuje media
pośród „podziwu godnych wynalazków techniki, które geniusz ludzki z pomocą Bożą w
naszych zwłaszcza czasach odkrył w rzeczach stworzonych”.

65. Po soborze watykańskim II
W uzupełnieniu dekretu soborowego Inter Mirifica, który przyznaje
wyjątkowo ważną rolę komunikacji społecznej w Kościele, Stolica Święta
opublikowała w 1971 r. instrukcję duszpasterską zatytułową Communio et
Progressio. Dokument ten prezentuje również pozytywną wizję roli
mediów, aczkolwiek brak nim już entuzjazmu, jaki towarzyszył Ojcom
Soboru. Inną charakterystyczną cechą jest powrót do koncepcji środków
masowego przekazu jako narzędzi przekazu (transmisji) nauczania
oficjalnego Kościoła.
Jest jednak także istotne novum, polegające na przyznaniu prawa do
wyrażania własnych opinii, do bycia informowanym i do informowania.
Podkreślona ponadto została konieczność formowania zarówno
użytkowników jak i odpowiedzialnych przez medialny.

67. Jeśli wszystkie drogi
prowadzą do Rzymu,
to także te
„transcendentne”
(wirtualne) via
Internet! Watykan za
Vatican.va
Jana Pawła II w miarę
szybko zrozumiał
użyteczność tego
„cudownego” środka
komunikacji.
Witryna (strona) internetowa Stolicy Świętej została zainaugurowana
na Boże Narodzenia 1995 r.
W czerwcu 2003 r. jej wygląd został odświeżony i rozbudowany do 6
języków. Aktualnie internauci mogą konsultować najnowsze
dokumenty w co najmniej 8 językach, w tym w języku chińskim.

68. Vatican.va
Pomimo swego wyglądu przypominającego
średniowieczny pergamin, witryna jest rozwijana z dużą
troską i aktualizowana w bezpośrednim sąsiedztwie
wydarzeń. Konstrukcyjnie prosta, bo stworzona w języku
DTHLM. Technicznie rozwinięta i zadbana. Treściowo bardzo
zharmonizowana i oraz łatwo dostępna w przeszukiwaniu.
Treści tekstowe i obrazkowe są ze sobą powiązane łączami
hipertekstowymi, co znacznie ułatwia przeszukiwanie
zawartości. Starsze dane są progresywnie
wkomponowywane w aktualizowaną zawartość witryny.

69. Vatican.va
Wedle danych sprzed 5 lat, ok. 50 mln. internautów odwiedza stronę
Vatican.va ze 150 krajów świata.
Zastosowanie Internetu okazało się także znakomitym rozwiązaniem dla
usprawnienia i przyśpieszenia komunikacji wewnątrz samego
Watykanu oraz instytucjonalnej całego Kościoła.
Biura i serwisy różnych dykasterii Kurii Rzymskiej niemal codziennie
otrzymują dziesiątki tysięcy e-maili, a wysyłają ok. 30 tys. dziennie do
Kościołów lokalnych oraz innych organizacji i instytucji kościelnych oraz
cywilnych.

70. Największą oglądalnością witryna
zanotowała w czasie poprzedzającym
zgon i podczas pogrzebu papieża
Jana Pawła II. Watykański serwis
internetowy musiał wtedy uruchomić
dodatkowe łącza i serwery przepływu
informacji, aby sprostać milionowym
zapotrzebowaniom na odwiedzenie
watykańskiej strony Web (ponad 6 mln.
odwiedzających w ciągu 8 dni od zgonu
papieża!).
Według “Global Language Monitor”,
zainteresowanie śmiercią Jana Pawła II
przerosło wszelkie oczekiwania i
przewyższyło to, które towarzyszyło
śmierci Ronalda Reagana czy Księżnej
Diany. Było nawet było większe od
zainteresowania zamachami na WT
Center w Nowym Jorku!

71. REDEMPTORIS MISSIO (1990)
«Pierwszym „areopagiem” współczesnym jest świat środków przekazu,
który jednoczy ludzkość i czyni z niej, jak to się określa, „światową wioskę”.
Środki społecznego przekazu osiągnęły takie znaczenie, że dla wielu są
głównym narzędziem informacyjnym i formacyjnym, przewodnikiem i
natchnieniem w zachowaniach indywidualnych, rodzinnych, społecznych.
Przede wszystkim, nowe pokolenia wzrastają w świecie uwarunkowanym przez
mass-media. „Areopag” ten został, być może, nieco zaniedbany. Na ogół
uprzywilejowane bywają inne narzędzia ewangelicznego przepowiadania i
formacji, podczas gdy środki społecznego przekazu pozostawia się inicjatywie
jednostek czy małych grup, a do programu duszpasterskiego wchodzą one
tylko drugorzędnie. Zaangażowanie w dziedzinie środków społecznego
przekazu nie ma jednak wyłącznie na celu zwielokrotnienia przepowiadania
Chodzi o fakt głębszy, gdyż sama ewangelizacja współczesnej kultury zależy w
wielkiej mierze od ich wpływu. Nie wystarcza zatem używać ich do szerzenia
orędzia chrześcijańskiego i Magisterium Kościoła, ale trzeba włączyć samo
orędzie w tę „nową kulturę”, stworzoną przez nowoczesne środki przekazu.
Jest to problem złożony, gdyż kultura ta rodzi się bardziej jeszcze aniżeli z
przekazywanych treści, z samego faktu, że istnieją nowe sposoby przekazu z
nowymi językami, nowymi technikami, nowymi postawami
psychologicznymi.» [n. 37]

72. Aetatis novae (1992)
Kościół i Internet + Etyka w Internecie (2002)
„Il Rapido sviluppo” - Szybki rozwój(2005)
«Obok metod tradycyjnych, jak świadectwo życia, nauka religii, kontakt osobisty,
pobożność ludowa, liturgia i inne obrzędy, bardzo ważnym środkiem ewangelizacji i
katechezy stały się obecnie środki przekazu. Istotnie, „Kościół byłby winny przed swoim
Panem, gdyby nie używał tych potężnych pomocy, które ludzki umysł coraz bardziej
usprawnia i doskonali”. Środki społecznego przekazu mogą i powinny być narzędziami w
służbie prowadzonej przez Kościół reewangelizacji i nowej ewangelizacji współczesnego
świata. W myśl słusznej, starej zasady: „widzieć, oceniać, działać”, należy wykorzystać w
ewangelizacji audiowizualne możliwości środków przekazu.» [n.11]
MEDIAS = AREOPAGIEM współczesnego świata
«Nie lękajcie się nowych technologii! One są „pośród podziwu godnych wynalazków” –
inter mirifica – które Bóg oddał do naszej dyspozycji, aby odkrywać, używać, zapoznawać
z prawdą, także z prawdą o naszej godności i o naszym przeznaczeniu Jego synów,
dziedziców Jego wiecznego Królestwa.»
Pod tym względem Jan Paweł II oraz ludzie z jego otoczenia byli faktycznymi
wizjonerami przyszłości ewangelizacji i twórcami nowej strategii komunikacji
Kościoła, który rozpoczął proces przechodzenia od przekazu=transmisji orędzia
do ewangelizacji kultury i społeczeństwa informacyjnego (-> inkulturacji !).

73. Codex
Dzięki watykańskiemu serwisowi
komunikacji internetowej Stolica Święta
jest obecna pośród 12 tys. najczęściej
oglądanych witryn WWW.
World Wide Web (ang. ogólnoświatowa
sieć) (w skrócie określany jako WWW lub Web)
– hipertekstowy, multimedialny, sieciowy
(TCP/IP) system informacyjny oparty na
publicznie dostępnych, otwartych
standardach.
Pierwotnym i w chwili obecnej nadal podstawowym
zadaniem WWW jest publikowanie informacji. WWW jest
często błędnie utożsamiane z całym Internetem, w
rzeczywistości stanowi tylko jedną z jego
najpopularniejszych usług.
Oficjalna strona Web Stolicy Świętej umożliwia dostęp
do innych internetowych zawartości, jakimi są biuro
informacji prasowej, dziennik Osservatore Romano,
newsletter Vatican Information Service (VIS), a także
Centrum telewizyjne i wirtualne Muzeum watykańskie.

74. Powołane do istnienia w 1983
r., watykańskie Centrum
telewizyjne jest związane
bezpośrednio (od listopada
1996 r.) ze Stolicą Świętą.
Podstawowym celem CTV jest
uczestniczenie w szeroko
rozumianej ewangelizacji
poprzez dokumentowanie i
transmitowanie wszystkich
ważnych wydarzeń w
udziałem Ojca św. i innych
dykasterii watykańskich.
CTV oferuje transmisje na
żywo, retransmisje,
współuczestniczenie i
współtworzenie emisji i
programów, udostępnianie
archiwów.

75. Gratisowy abonament na
uproszczoną wersję
Watykańskiego Serwisu
Informacyjnego
(newslettera), rozsyłanego
codziennie na podane
adresy e-mailowe.

79. Ponadto istnieją inne strony
bezpośrednio powiązane ze
Stolicą Świętą:

88. SYSTEMY SPOŁECZNE KOMUNIKACJI
(J. Lohisse)

89. SYSTEMY SPOŁECZNE KOMUNIKACJI
(J. Lohisse) c.d.
W komunikacji religijnej, a zatem także Kościoła katolickiego, wszystkie te systemy znajdują
odzwierciedlenie, jednak z wyraźnym przesunięciem w kierunku tradycji.
Komunikcja w świecie współczesnym ewoluuje w kierunku „cyfrowym” zachowując elementy
determinujące komunikację, jaka kształowała się na przestrzeni dziejów ludzkości.

90. Finis coronat opus!
Dziękuję!
http://www.lexilogos.com/bible.htm
http://classes.bnf.fr/ecritures/
http://www.culture-et-foi.com/
http://archives.contrepoints.org/Tradition-et-modernite.html
http://www.wikipedia.org/
http://www.scribd.com/doc/19981442/
Piotr Jan Karp S.A.C. [galicya@pejotka.info]