Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri

İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Teknik Konular Ekranlı araçlarla çalışma
Ekranlı Araçlarla Çalışma
EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA SAĞLIKVE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA
YÖNETMELİK
GÜLTEKİN CANGÜL
A SINIF İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
1

EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA
SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
HAKKINDA YÖNETMELİK
Ekranlı Araç
Uygulanan işlemin içeriğine bakılmaksızın
ekranında harf, rakam, şekil, grafik ve resim gösteren her türlü araç
Tanımlar
Operatör
Esas işi ekranlı araçlarla çalışmak olan ve normal çalışmasının önemli bir
bölümünde ekranlı araç kullanan kişiyi,
2
GÜLTEKİN CANGÜL

HAKKINDA YÖNETMELİKTanımlar
Çalışma Merkezi
Operatörün/çalışanın oturduğu sandalye, ekranlı aracın konulduğu masa ya
da yüzey, operatör/çalışan-makine ara yüz yazılımı, monitör, klavye, yazıcı,
telefon, faks, modem ve benzeri aksesuar ve
ekranlı araçla ilgili tüm donanımların tamamının veya bir kısmının bulunduğu
çalışma alanı 3
GÜLTEKİN CANGÜL

HAKKINDA YÖNETMELİKYükümlülükler
İşveren
işyerinde gerçekleştireceği risk değerlendirmesinde;
çalışma merkezlerinde ekranlı araçların kullanımından kaynaklanan riskleri,
özellikle görme, fiziksel sorunlar ve mental stresle ilgili riskleri de dikkate
alarak, bu risklerin etkileri, yol açabileceği ilave etkiler ile risklerin bir arada
olmasından kaynaklanabilecek olumsuz etkilerin ortadan kaldırılması veya en
aza indirilmesi için her türlü sağlık ve güvenlik önlemlerini alır.
4
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla çalışmalarda, çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi ile
ilgili olarak aşağıdaki hususlara uyulur.
İşveren;
çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine ilişkin
mevzuat hükümlerini de dikkate alarak
ekranlı araçlarla çalışanlara, işe başlamadan önce ve
çalışma koşullarında önemli bir değişiklik olduğunda gerekli eğitimi verir.5
GÜLTEKİN CANGÜL

Eğitim, özellikle aşağıdaki konuları içerir:
a) Ekranlı araçlarla çalışmalarda riskler ve korunma yolları,
b) Doğru oturuş,
c) Gözlerin korunması,
ç) Gözleri en az yoran yazı karakterleri ve renkler,
d) Çalışma sırasında gözleri kısa sürelerle dinlendirme alışkanlığı,
e) Gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi,
f) Ara dinlenmeleri ve egzersizler. 6
GÜLTEKİN CANGÜL

İşveren, ekranlı araçlarla yapılan çalışmalardan kaynaklanan iş yükünü ve
etkilenmeyi azaltmak amacıyla, uygun çalışma planı yaparak
operatörlerin periyodik olarak ara vermesini veya dönüşümlü olarak başka
işlerde çalışmalarını sağlar.
İşveren, çalışanların ve temsilcilerinin buYönetmelikte belirtilen konularda
6331 sayılı Kanunda belirtildiği şekilde
görüş ve önerilerini alır ve katılımlarını sağlar. 7
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
çalışmalarda riskler ve
korunma yolları
Riskleri değerlendirmek ve azaltmak için periyodik olarak çalışma
Ortamlarının ölçüm ve analizlerini değerlendirin;
Kontrollerin yerinde olduğundan emin olun;
Bilgi ve eğitim sunmak;
İstek üzerine gözlük ve göz muayenesi testleri yapın; gerekirse özel gözlükler
hazırlayın;
Kullanıcı veya ekipman değiştiğinde değerlendirmeyi gözden geçirin.
Genel Tedbirler
8
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Ön kollar çalışma masası ile yatay olmalıdır ve
kullanıcının gözleri ekranın üstü ile aynı yükseklikte olmalıdır.
Genel Tedbirler
9
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Tüm dokümanları veya diğer ekipmanı yerleştirmek için yeterli çalışma alanı
olduğundan emin olun.
Bir döküman tutucu, ergonomik olmayan boyun ve göz hareketlerini
önlemeye yardımcı olabilir.
Genel Tedbirler
10
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Parlamadan veya parlak yansımalardan kaçınmak için
masa ve perdeyi ayarlayın.
Ekranın doğrudan pencerelere veya parlak ışıklara bakmaması çoğu
zaman bu daha iyi olmaktadır.
Genel Tedbirler
11
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Rahat çalışma için masanın altında yeterli ve bacakların rahat hareketini
sağlayacak uygun boşluk olmalıdır.
Bacaklar ve dizlerin sırtlarındaki koltukların kenarından fazla baskıdan kaçının.
Özellikle daha küçük ve ya kısa boylu yapıdaki kullanıcılar için
bir ayak dayamağı yardımcı olabilir.
Genel Tedbirler
12
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Ekran, operatörün/çalışanın çalışma pozisyonuna uygun mesafede ve göz
hizasında olmalıdır.
Ekranda görünen karakterler, kolayca seçilir şekil ve formda, uygun
büyüklükte olmalı, satır ve karakterler arasında yeterli boşluk bulunmalıdır.
Ekran görüntüsü stabil olmalı, görüntü titrememeli ve benzeri olumsuzluklar
bulunmamalıdır.
Monitör
13
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Parlaklık ve karakterler ile arka plan arasındaki kontrast, operatör/çalışan
tarafından kolaylıkla ayarlanabilmelidir.
Ekran, operatörün/çalışanın ihtiyacına göre kolaylıkla her yöne döndürülerek
ayarlanabilir olmalıdır.
Ekran, ayrı bir kaide veya ayarlanabilir bir masa üzerinde kullanılabilir
olmalıdır.
Ekranda kullanıcıyı rahatsız edebilecek yansıma ve parlamalar olmamalıdır.
Monitör
14
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Klavye
Klavye, operatörün/çalışanın el ve kollarının yorulmaması ve rahatça
çalışabilmesi için ekrandan ayrı ve hareketli olmalıdır.
Klavyenin ön tarafına, operatörün/çalışanın bileklerini dayayabileceği
özel destek konulmalıdır.
Operatörün/çalışanın elleri ve kolları için klavyenin önünde yeterli boşluk
olmalıdır.
15
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Klavye
Klavye, operatörün/çalışanın el ve kollarının yorulmaması ve rahatça
çalışabilmesi için ekrandan ayrı ve hareketli olmalıdır.
Klavyenin ön tarafına, operatörün/çalışanın bileklerini dayayabileceği özel
destek konulmalıdır.
Operatörün/çalışanın elleri ve kolları için klavyenin önünde yeterli boşluk
olmalıdır.
16
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Klavye
Klavye yüzeyi ışığı yansıtmayacak şekilde mat olmalıdır.
Klavye tuşlarının özellikleri ve yerleri klavye kullanımını kolaylaştıracak
şekilde olmalıdır.
Klavye tuşları üzerindeki semboller, çalışma pozisyonuna göre kolaylıkla
okunabilir ve seçilebilir nitelikte olmalıdır.
17
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Çalışma masası veya çalışma yüzeyi
Ekran, klavye, dokümanlar ve diğer ilgili malzemelerin rahat bir şekilde
düzenlenebilmesine olanak sağlayacak şekilde,
yeterli büyüklükte ve ışığı yansıtmayacak nitelikte olmalıdır.
Operatörün/çalışanın rahatsız edici göz ve baş hareketleri ihtiyacını en aza
indirecek şekilde yerleştirilmiş ve ayarlanabilir özellikte döküman tutucu
kullanılmalıdır.
Çalışanın rahat bir pozisyonda olması için yeterli alan olmalıdır 18
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Çalışma sandalyesi
Sandalye dengeli ve operatörün/çalışanın rahat bir pozisyonda oturabileceği
ve kolaylıkla hareket edebileceği şekilde olmalıdır.
Oturma yerinin yüksekliği ayarlanabilir olmalıdır.
Sırt dayama yeri öne-arkaya ve yukarı-aşağı ayarlanabilir, sırt desteği bele
uygun ve esnek olmalıdır.
İstendiğinde operatöre/çalışana uygun bir ayak desteği sağlanmalıdır.
19
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Çalışma ortamı
Gerekli alan
Operatörün/çalışanın oturma
şeklini değiştirebilmesi ve rahatça
hareket edebilmesi için çalışma
merkezi yeterli genişlikte olmalı ve
uygun şekilde düzenlenmelidir. 20
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Aydınlatma
Operatörün / çalışanın gereksinimleri ve yapılan işin türü dikkate
alınarak uygun aydınlatma şartları sağlanmalı,
arka planla ekran arasında uygun kontrast bulunmalıdır.
Yapay aydınlatma kaynaklarının yeri ve teknik özellikleri ekrandaki ve
diğer ekipman üzerindeki parlama ve yansımalar önlenecek şekilde
olmalıdır.
21
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Yansıma ve parlama
Çalışma merkezlerinde yansımalara ve parlamalara neden olabilecek
ışık gelmesini önlemek amacıyla tedbirler alınmalıdır.
Ekrana gelen gün ışığının kontrol edilebilmesi için
yatay ve dikey ayarlanabilir perdeler kullanılmalıdır.
22
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Gürültü
Çalışma merkezlerinde kullanılan ekipmanın gürültüsü
çalışanların dikkatini dağıtmayacak ve karşılıklı konuşmayı
engellemeyecek düzeyde olmalıdır.
23
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Isı
Çalışma merkezindeki ekipman çalışanları
rahatsız edecek düzeyde ortama ısı vermemelidir.
24
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Radyasyon
Çalışma merkezindeki görünür ışık dışındaki tüm radyasyonların
sağlığa zarar vermeyecek düzeylerde olması için
gerekli önlemler alınmalıdır.
25
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Nem
Çalışma ortamında nem,
uygun düzeyde tutulmalı
ve
bu düzey korunmalıdır.
26
GÜLTEKİN CANGÜL

Ekranlı araçlarla
korunma yolları
Operatör - Bilgisayar Arayüzü
Programların işe uygun olması sağlanmalıdır.
Programların kolay kullanılabilir ve eğer uygunsa operatörün bilgi düzeyine
ve deneyimine göre ayarlanabilir olması sağlanır.
Operatörün bilgisi dışında programlara müdahale edilemez.
27
GÜLTEKİN CANGÜL

Mesleki Hastalıklar
Büro Ofis
çalışanlarında görülen
başlıca meslek
hastalıkları
28
GÜLTEKİN CANGÜL

Dizüstü, masaüstü bilgisayarlar, akıllı telefonlar, tabletler, ve benzeri
elektronik ekipmanlar, günümüzde çoğumuz için hem işyerlerinde hem de
evlerde karşısında saatlerce vakit geçirdiğimiz bir araç haline gelmiştir.
Uzun süre masa başında ve bilgisayar karşısında kalma
"BirikimliTravma Bozukluğu"
denilen sağlık sorunlarına ve
Ergonomik rahatsızlıklara yol açmaktadır.
BirikimliTravma
Bozukluğu
29
GÜLTEKİN CANGÜL

KarpalTünel
Sendromu
(KTS)
Koldan gelen bir sinir ve kas bağları el ayasının tabanında, bilek
bölgesinde dar bir kanal içinden (Karpal Tünel) geçerek baş parmak,
işaret ve orta parmakları uyarır.
Klavye başında uzun süre yazı yazarken el ayasının bu kısmı sert bir
zeminde tutulursa,
bu parmaklar uyuşmaya, ağrıya ve his kaybına uğramaya başlar.
30
GÜLTEKİN CANGÜL

KarpalTünel
Sendromu
(KTS)
Bu rahatsızlığı engellemek için;
El bileğinin uzun süre aynı pozisyonda tutulmaması,
düzenli aralıklarla el bileğini dinlendirmek ve egsersiz yapmak.
El ayasını destekleyici klavye ve mouse padlari kullanmak.
Mouse tutuş ve açılarınının Ergonomik pozisyonlarıda olmasını sağlamak,
uzun süre tekrarlı hareketlerden sakınmak, gerekir.
31

Ulnar
Sinir Baskısı
Yine benzer şekilde koldan itibaren gelip elimizdeki yüzük ve serçe
parmaklarını kontrol eden Ulnar Sinir'in sıkışmasıda bu iki parmağın olduğu
bölgede uyuşma va ağrılara neden olacaktır.
Ulnar sinirin el ayasındaki kanal içinde (guyon kanalı) sıkışması daha nadir görülür.
Onun yerine kolun dirsek kısmından geçtiği için bu bölgenin sert bir zemine
vurulması, dayanması ile daha fazla görülür.
Bu nedenle dirseğin uzun süre bir yere dayanması, katlı pozisyonda tutulması
gibi durumlardan sakınmak gerekir. 32
GÜLTEKİN CANGÜL

El Eklem
Kireçlenmesi
(arthritis)
Belirli eklemlerin aşırı kullanılması
vücudun heryerinde olabileceği gibi elde de kemik şekil bozukluklarına
ve kireçlenmelere sebep olur.
Aynı zamanda eklem iltihaplarını da ortaya çıkarabilir.
33
GÜLTEKİN CANGÜL

Ganglionlar
(Şişlikler)
Asıl nedeni tam olarak bilinmese de tekrarlı hareketlerin artması ve aşırı
yüklenme, ellerde asit üretiminin artması ve bunun sonucunda şişlikler
meydana geldiği kabul edilir.
Tedavi gerektirmez.
Bir süre dinlendirilirse kendiliğinden kaybolacaktır.
34
GÜLTEKİN CANGÜL

Tetik Parmak
Elde en sık görülen tekrarlayıcı zorlanma yaralanmasıdır.
Uzun süre tetik hareketi yapan parmaklarda görülür.
Parmakların kıvrılmasını sağlayan tendomlar içinde bulunduğu kılıfın içinde
hareket ettikçe ağız kısımlarında şişme ve iltihaplanmalara yol açar.
Bir müddet sonra tendom kılıf içinde sıkışırak hareket kilitlenir.
Eğer kendiliğinde kurtulma olmazsa, ameliyat gerektirir.
35
GÜLTEKİN CANGÜL

Göz Kuruluğu
Göz kuruluğuna neden olan faktörlerin sayısı oldukça fazladır;
fakat bunların en yaygın olanları
göze yeterli oksijen gitmemesi,
uzun süreli ekranlara bakmak
ve göz yüzeyinin nemsiz kalmasıyla doğrudan ilgilidir.
36
GÜLTEKİN CANGÜL

Ofis Çalışmalarında
Dikkat Edilecek
Hususlar
Uzun süre sabit pozisyonda kalmak kas yorgunluğuna, kan akışının
engellenmesine ve tendomların zorlanmasına yol açar.
Üzerimizde hiç kuvvet yokken bile vücudun kendi ağırlığı nedeniyle
8 dak. daha uzun aynı pozisyonda kalmamalı.
Bu durum çok ağır yüklerde 10 sn,
orta yüklerde (1 dk), hafif yüklerde (4 dk) olarak belirlenebilir.
Dinlenme araları verimi artırır. 37
GÜLTEKİN CANGÜL

Dikkat Edilecek
Hususlar
Her 45 dakika çalışmadan sonra 15 dk dinlenme verilmesi uygun olacaktır.
Klavye ve mouse dirsek seviyesinde tutulmalıdır.
Dirsekler vücuttan uzak tutulmamalıdır.
Klavye mouse tutulurken yanal sapmalara müsaade edilmemelidir.
Ekrandan arkadaki ışıkların ve camlardan gelen ışıkların yansımaması
gerekir. 38
GÜLTEKİN CANGÜL

Dikkat Edilecek Hususlar
Sandalyaye oturulduğunda,
kol, bel ve diz kısımlarındaki açıların 90 derece yada en fazla 100 derece
civarında olmasına dikkat edilmelidir.
Öne eğilme veya sandalyade yayılma şeklindeki hareketler bu açıları
bozacaktır.
Dik oturuşun sağlanması gerekir. 39
GÜLTEKİN CANGÜL

Masa altlarında ayaklar uzatıldığında karşıya kadar
düz bir şekilde uzanabilmelidir.
Ayakların kıvrılmasına neden olan daha yakın mesafeler sakıncalıdır.
Benzer şekilde bacak üst kısımlarında da 5-10 cm boşluk olmalıdır.
Gerektiğinde bacak bacak üstüne atıldığında masa yüksekliği kurtarmalıdır.
40
GÜLTEKİN CANGÜL

Klavye ve mouse altlıkları (bileklikleri) kullanılmaldır.
Telefonu kullanmadığınız elin tarafına (sol tarafa) koyun.
Sürekli dökümana bakarak yazı yazılıyorsa,
Ekran seviyesinde dökümanı tutmak için, döküman tutucu kullanılmalıdır.
41
GÜLTEKİN CANGÜL

Koltuk arkalığını sırtın doğal iç bükeyliğini destekleyecek şekilde
ayarlayınız.
Koltuklarınızın bu özelliği yoksa, portatif sırtlık kullanılabilir.
Monitörlerde titreme olmaması için tazeleme hızının (frekansının) yüksek
seçilmesi gerekir.
Ekran boyutları arttıkça frekans arttırılmalıdır.
15-17" inclerde 75 Hz, 19" lerde 85 Hz olmalıdır. 42
GÜLTEKİN CANGÜL

Birazcık
abarttık mı
dersin ?
GÜLTEKİN CANGÜL - A SINIF İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
43

Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (20)

Plus de Gültekin Cangül

Plus de Gültekin Cangül (20)

Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri