1. ‫کلیه‬ ‫فیزیولوژی‬ ‫و‬ ‫آناتومی‬
‫آموزشی‬ ‫اهداف‬:‫باشند‬ ‫قادر‬ ‫فراگیران‬:
1-‫دهند‬ ‫توضیح‬ ‫را‬ ‫کلیه‬ ‫فیزیولوژی‬ ‫و‬ ‫آناتومی‬.
2-‫دهند‬ ‫توضیح‬ ‫را‬ ‫کلیه‬ ‫عملی‬ ‫واحد‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫نفرون‬.
3-‫نماید‬ ‫بیان‬ ‫را‬ ‫کلیه‬ ‫مختلف‬ ‫اعمال‬.

2. ‫کلیه‬ ‫موقعیت‬
‫موازات‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫مهره‬ ‫ستون‬ ‫طرفین‬ ‫در‬ ‫صفاق‬ ‫خلف‬ ‫فضای‬ ‫در‬
T12‫تا‬L3(‫پوزیشن‬ ‫در‬FLAT)
‫بالغین‬ ‫در‬ ‫ابعاد‬:
‫طول‬:cm13-11
‫عرض‬:cm7-5
‫ضخامت‬:cm5-3
‫وزن‬:250‫گرم‬
‫کلیه‬ ‫ناف‬ ‫بجز‬ ‫خارجی‬ ‫سطح‬(‫کلیوی‬ ‫ورید‬ ‫خروج‬ ‫و‬ ‫شریان‬ ‫ورود‬ ‫محل‬
‫حالب‬ ‫و‬)‫توسط‬‫کلیه‬ ‫کپسول‬(‫فیبروزه‬ ‫بافت‬ ‫جنس‬ ‫از‬)‫پوشیده‬‫و‬ ‫شده‬
‫است‬ ‫گردیده‬ ‫احاطه‬ ‫فاشیا‬ ‫و‬ ‫چربی‬ ‫از‬ ‫های‬ ‫الیه‬ ‫توسط‬.

4. ‫کلیه‬ ‫عملی‬ ‫بافت‬(‫پارانشیم‬)
‫قشری‬ ‫بخش‬(Cortex)
‫مرکزی‬ ‫بخش‬(Medulla)
‫شامل‬:
‫شکل‬ ‫بادبزنی‬ ‫های‬ ‫هرم‬Medullary Pyramidal
18-12‫کلیوی‬ ‫ستونهای‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫کلیه‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫عدد‬
(Bertin)‫گردد‬ ‫می‬ ‫جدا‬ ‫یکدیگر‬ ‫از‬
-‫پاپیال‬(Papilla: )‫ادرار‬ ‫تخلیه‬ ‫برای‬ ‫هرم‬ ‫هر‬ ‫انتهای‬ ‫در‬
-‫ادرار‬ ‫کننده‬ ‫آوری‬ ‫جمع‬ ‫سیستم‬ ‫بداخل‬ ‫شده‬ ‫تشکیل‬(‫کالی‬، ‫س‬
‫مثانه‬ ، ‫حالب‬ ، ‫لگنچه‬)

6. ‫خون‬ ‫عرضه‬:
‫کلیوی‬ ‫شریان‬ ‫توسط‬(25-20‫در‬ ‫یا‬ ‫قلب‬ ‫ده‬ ‫برون‬ ‫درصد‬
‫حدود‬1300-600‫دقیقه‬ ‫در‬ ‫لیتر‬ ‫میلی‬)
‫کلیوی‬ ‫وریدهای‬:
‫اجوف‬ ‫ورید‬ ‫بداخل‬ ‫تخلیه‬ ، ‫شریانی‬ ‫سیستم‬ ‫موازات‬ ‫به‬
‫تحتانی‬
‫لنفاوی‬ ‫عروق‬:
‫آئورتیک‬ ‫لنفاوی‬ ‫عروق‬ ‫بداخل‬ ‫تخلیه‬
‫گیری‬ ‫عصب‬:
‫طحالی‬ ‫اعصاب‬ ‫از‬(Splanchic)

7. ‫کلیه‬ ‫میکروسکوپی‬ ‫آناتومی‬
‫واحد‬‫عملی‬‫کلیه‬(Nephron):
1/5-1‫میلیون‬‫در‬‫هر‬‫کلیه‬،‫شامل‬:
-‫نفرونهای‬‫قشری‬(Cortical):
-‫کوتاه‬‫بوده‬‫و‬‫تمام‬‫قسمت‬‫ها‬‫در‬‫کورتکس‬‫واقع‬‫شده‬
-‫نفرونهای‬‫مرکزی‬(Juxtamedullary):
-‫بلند‬‫تر‬‫از‬‫نفرون‬‫های‬‫قشری‬‫بوده‬،‫لوله‬‫ها‬‫و‬‫عروق‬‫خونی‬
‫بطور‬‫عمقی‬‫در‬‫مدوال‬‫نفوذ‬‫می‬‫کند‬(‫وظیفه‬:‫غلیظ‬‫کردن‬‫ادر‬‫ار‬
‫در‬‫موارد‬‫دریافت‬‫ناکافی‬‫ادرار‬‫و‬‫امکان‬‫دفع‬‫حداکثر‬‫محصوال‬‫ت‬
‫زائد‬‫با‬‫حداقل‬‫از‬‫دست‬‫دادن‬‫مایعات‬)

9. ‫نفرون‬ ‫ساختمان‬
‫عروقی‬ ‫سیستم‬(Glomerulus:)
-‫آوران‬ ‫شریان‬Afferent arteriole
-‫وابران‬ ‫شریان‬Efferent arteriole
‫تشکیل‬ ‫سپس‬:
‫توبولی‬ ‫اطراف‬ ‫مویرگهای‬(Peritublar: )‫قشری‬ ‫های‬ ‫توبول‬ ‫کننده‬ ‫احاطه‬
‫و‬‫وازورکتا‬(Vasarecta:)‫مرکزی‬ ‫های‬ ‫نفرون‬ ‫کننده‬ ‫احاطه‬

10. ‫نفرون‬ ‫ساختمان‬(‫ادامه‬)
‫توبوالر‬ ‫سیستم‬(Tubular:)
‫بومن‬ ‫کپسول‬(Bowman Capsule)
‫اولیه‬ ‫پیچیده‬ ‫های‬ ‫لوله‬
(PCT: Proximal Convoluted Tube)
‫هنله‬ ‫قوس‬(Loop of Henle)
‫دیستال‬ ‫پیچیده‬ ‫های‬ ‫لوله‬
(DCT: Distal Convoluted Tube)
‫کننده‬ ‫آوری‬ ‫جمع‬ ‫مجاری‬
Collecting Ducts

12. ‫کلیه‬ ‫عملی‬ ‫واحد‬(Nephron)

17. ‫کلیه‬ ‫اعمال‬
‫تنظیمی‬ ‫اعمال‬:
‫الکترولیتها‬ ‫و‬ ‫مایعات‬ ‫تنظیم‬ ‫و‬ ‫کنترل‬
‫خون‬ ‫از‬ ‫نیتروژنی‬ ‫و‬ ‫سمی‬ ‫مواد‬ ‫کردن‬ ‫خارج‬
‫خون‬ ‫باز‬ ‫و‬ ‫اسید‬ ‫تعادل‬
‫داروها‬ ‫دفع‬ ‫و‬ ‫متابولیزه‬
‫هورمونی‬ ‫اعمال‬:
‫پروستاگالنیدین‬ ، ‫رنین‬ ‫تولید‬
‫کنین‬ ‫،برادی‬ ‫اریتروپویتین‬ ‫تولید‬
‫ویتامین‬ ‫سازی‬ ‫فعال‬D

19. ‫تنظیمی‬ ‫اعمال‬
‫گلومرولی‬ ‫فیلتراسیون‬(Glomerular
Filtration:)
‫محلول‬ ‫ومواد‬ ‫الکترولیتها‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫خروج‬(، ‫اوره‬
‫کراتنین،قند‬)....‫داخل‬ ‫به‬ ‫گلومرولی‬ ‫شبکه‬ ‫از‬
‫بومن‬ ‫کپسول‬(‫توبوالر‬ ‫فیلترای‬)
***‫بیش‬ ‫مولکولی‬ ‫وزن‬ ‫با‬ ‫مواد‬ ‫فیلتراسیون‬ ‫عدم‬‫از‬
69000‫دالتون‬(‫گلبول‬ ، ‫گلوبولین‬ ، ‫آلبومین‬‫های‬
‫خون‬*** )...

20. ‫ادامه‬) )‫تنظیمی‬ ‫اعمال‬
‫گلومرولی‬ ‫فیلتراسیون‬ ‫سرعت‬(GFR:)
ml/min125(180‫لیتر‬/‫روزانه‬)
‫ا‬ ‫و‬ ‫انقباض‬ ‫با‬ ‫ها‬ ‫کلیه‬ ‫تنظیمی‬ ‫خود‬ ‫مکانیسم‬ ‫طریق‬ ‫از‬‫تساع‬
‫وابران‬ ‫و‬ ‫آواران‬ ‫شرائین‬ ‫انتخابی‬(‫فشارخون‬ ‫در‬160-75
‫جیوه‬ ‫میلیمتر‬)
---‫وابران‬ ‫شریان‬ ‫واتساع‬ ‫آوران‬ ‫شریان‬ ‫انقباض‬>>‫افت‬
‫گلومرولی‬ ‫فیلتراسیون‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫کاپیلری‬ ‫فشار‬
---‫وابران‬ ‫شریان‬ ‫انقباض‬ ‫و‬ ‫آوران‬ ‫شریان‬ ‫اتساع‬>>‫افزای‬‫ش‬
‫گلومرولی‬ ‫فیلتراسیون‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫کاپیلری‬ ‫فشار‬

21. ‫توبوالر‬ ‫بازجذب‬(Tubular Reabsorption)
‫آب‬ ‫اعظم‬ ‫قسمت‬ ‫بازجذب‬(‫از‬ ‫بیش‬90)%‫شبکه‬ ‫بداخل‬ ‫محلول‬ ‫مواد‬ ‫و‬
‫توبولی‬ ‫اطراف‬ ‫های‬ ‫مویرگ‬
‫آب‬:‫و‬ ‫اسمز‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬ADH‫آلدسترون‬ ‫و‬
Na‫و‬K‫و‬CL:‫آلدسترون‬ ‫تاثیر‬ ‫تحت‬
Ca:‫تاثیر‬ ‫تحت‬PTH‫تونین‬ ‫وکلسی‬
‫کامل‬ ‫جذب‬ ‫باز‬:‫قند‬(‫آستانه‬:220‫میلیگرم‬)%‫و‬ ‫آمینه‬ ‫اسیدهای‬ ،
‫شده‬ ‫فیلتره‬ ‫های‬ ‫پروتئین‬
‫انتخابی‬ ‫بازجذب‬:‫،بیکربنات‬ ‫اوره‬ ، ‫منیزیم‬...‫کراتن‬ ‫بازجذب‬ ‫عدم‬ ،‫ین‬
‫توبوالر‬ ‫ترشح‬(Tubular Secretion)
‫دف‬ ‫و‬ ‫توبولها‬ ‫داخل‬ ‫به‬ ‫توبولی‬ ‫اطراف‬ ‫مویرگهای‬ ‫شبکه‬ ‫از‬ ‫مواد‬ ‫خروج‬‫ع‬
‫ادرار‬ ‫طریق‬ ‫از‬(K- H-‫الکترولیتها‬)

23. ‫بازجذب‬ ‫ترشح‬ ‫محل‬
‫پتاسی‬ ، ‫سدیم‬ ، ‫آمینه‬ ‫اسیدهای‬ ، ‫گلوکز‬، ‫م‬
‫فسفا‬ ، ‫کربنات‬ ‫بی‬ ، ‫منیزیم‬ ، ‫کلسیم‬‫کلر‬ ، ‫ت‬
‫اوره‬ ، ‫آب‬ ،
، ‫کراتنین‬
H
‫توبولهای‬
‫پروگسیمال‬
‫سدیم‬ ‫کلرید‬ ------------
----------
‫هنله‬ ‫لوب‬
‫وبیکربنات‬ ‫آب‬ ، ‫کلرید‬ ‫آمونیوم‬،
H‫پتاسی‬ ‫و‬‫م‬
‫توبولهای‬
‫دیستال‬
‫آب‬‫اوره‬ ‫و‬ ------------
----------
‫مجاری‬
‫آوری‬ ‫جمع‬
‫کننده‬

24. ‫کلیه‬ ‫هورمونی‬ ‫اعمال‬
‫رنین‬ ‫ترشح‬ ‫و‬ ‫تولید‬(‫پرفیوژن‬ ‫کاهش‬–‫کاهش‬Na)
‫رنین‬>>>‫آنژیوتانسینوژن‬>>‫آنژیوتانسین‬I>>>
‫آنژیوتانسین‬II>>>‫سترون‬ ‫آلد‬
‫پروستاگالنیدین‬ ‫تولید‬(PGE1-2)
‫و‬ ‫دیستال‬ ‫توبولهای‬ ‫بر‬ ‫اثر‬ ،‫رنین‬ ‫تولید‬ ‫به‬ ‫کمک‬
‫نفرونها‬ ‫کننده‬ ‫آوری‬ ‫جمع‬ ‫مجاری‬>>>‫کاهش‬
‫سدیم‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫دفع‬ ‫تشدید‬ ‫و‬ ‫نفوذپذیری‬

25. ‫کلیه‬ ‫هورمونی‬ ‫اعمال‬(‫ادامه‬)
‫کنین‬ ‫برادی‬ ‫ترشح‬ ‫و‬ ‫تولید‬(Bradykinin)
‫محرک‬:‫آنژیوتانسین‬II‫،پروستاگالنیدین‬،‫ها‬ADH
>>>‫اتساع‬‫شریان‬،‫آوران‬‫افزایش‬‫نفوذ‬‫پذیری‬
‫مویرگهای‬‫گلومرولی‬>>>‫حفظ‬‫جریان‬‫خون‬‫کلیه‬‫در‬
‫موارد‬‫انقباض‬‫عروقی‬
‫اریتروپوئیتین‬ ‫تولید‬(Erythropoietin)
‫قرمز‬ ‫گلبولهای‬ ‫ساخت‬ ‫در‬ ‫استخوان‬ ‫مغز‬ ‫محرک‬
‫ویتامین‬ ‫سازی‬ ‫فعال‬D(‫به‬ ‫تبدیل‬ ‫در‬1‫و‬25‫دی‬
‫کلسیفرول‬ ‫هیدروکسی‬)