mülakat soruları, mülakat, işe alım, mülakat soru çeşitleri, beden dili, yetkinlik bazlı mülakat

1. İşe Alım Ve
Mülakat Teknikleri İpek Aral Kişioğlu
İK Danışmanı
Eğitimi www.kaynagiminsan.com
1

2. İÇERİK
• 5N1K Mülakat nedir? (3-11. slayt)
• Mülakatçı - İşe Alımcı (12-26. slayt)
• Mülakat Süreci (27-38. slayt)
• Mülakat Pratikleri (canlı)
• İşe Alım Süreci İle Bağlantılı İK Fonksiyonları
(39-41. slayt)
• Sonuç - Soru & Cevap (42-44. slayt)
2

3. NE?
Mülakat Nedir?
Bir amaca dayalı
yüzyüze görüşme / söyleşi / sohbettir.
3

4. NEDEN, NE ZAMAN, NASIL 1 ?
Mülakat Altyapısının Oluşması
4

5. NEREDE ?
Aday Kaynakları
• İç Kaynaklar (Referans Yönetimi)
• Dış Kaynaklar (Gazeteler, İnternet Siteleri, Sosyal Medya)
5

6. İş hayatına yeni Nitelikli işgücü -
girenler - stajyer transferler Karma
SOSYAL MEDYAYI
NEDEN VE NASIL KULLANIYOR?
6

7. İK’cılar Sosyal Medya Hakkında
Neleri Tartışıyor ?
• İşe Alım Sürecinde Hangi
Sosyal Medya Araçlarını
Kullanmalıyız?
• Sosyal Medya Politikamız?
• İtibar Yönetimi
• Yatırımın Geri Dönüşü - ROI
• İşveren Markası
7

8. NASIL 2 ?
• Yapılandırılmamış
• Yapılandırılmış
• Panel (sunumlu, rol bazlı, trap)
• Sıralı
Mülakat Çeşitleri • Grup
• Değerlendirme Merkezi
• Bilgisayar On-line
8 • Telefonda

9. KİM?
FARK
YARATMAK
NEDİR?
9

10. Özgeçmiş
• Ünvan ve Ön Tanıtım
• İş Tecrübeleri / Başarılar, Projeler
• Eğitim Bilgileri
• Ödüller
• Yayınlanmış Makale, Yazı, Çalışmalar, Blog
• Yabancı Dil Bilgisi
• Konferans, Seminer, Eğitim Programları
• Teknik Bilgi ve Yetkinlikler
• Davranışsal Yetkinlikler
• Sosyal Aktiviteler, Sosyal Sorumluluk
Projeleri, Hobiler
• Kişisel Bilgiler & Referanslar
10

11. Aradığımız . Yüzyılın Lideri Kimdir
• Kişisel Farkındalık
• Kişisel Motivasyon
• Kişisel Değerler
• Yaşam Unsurlarının Entegrasyonu (iş+aile+arkadaş+benlik)
• İnsan Seçimi (koç, mentor, eş, dost)
• Kaynak: Bill George - Harvard Business School Profesörü, eski Medtronic CEO’su, En Çok Satan İş Kitabı Yazarı
11

12. Mülakatçı Adaydan
Ne Bekler?
• Kendine güven ve kendi kendini motive edebilme
yeteneği
• İstikrar
• Eleştirel, analitik, sonuç odaklı düşünme ve sorun
çözme becerileri
• Takım çalışması ve iletişim becerileri
• Öğrenme hevesi
• Araştırmacılık ve esneklik
• Profesyonellik
• İş ahlakı
• Özenli dış görüntü
• Optimizm, güleryüz
• Bilgi, uygulama, sayısal veri, başarı
• LİDERLİK YETENEĞİ
12

13. Mülakatçının Sorumlulukları
• İşveren Markası = Değer Yönetimi + Aday İlişkileri Yönetimi
( Memnuniyet Takibi )
• Özenli Özgeçmiş İncelemesi
• Güleryüz ve Saygı
• Güven Veren
• Önyargılara Hayır !
• Kişi Hak ve Özgürlüklerine Saygı
• İş Bilgisi Ve Gereklilikleri (nitelik, beceri ve yetkinlikler)
• Pozisyon Bilgisi
• Sektör Bilgisi
• Yönetim Bilimleri Bilgisi
• Vizyonist
• Geri Bildirim
13

14. Mülakatçı Neler
Yapmalıdır?
• Kütüphanesi olmalıdır.
• Her iş kolu, sektöre ait iş kitapı okumalıdır. Bu
konuda kendisine hedefler koymalıdır.
• Periyodik iş dergilerini takip etmelidir.
• Farklı iş kollarından profesyonellerle diyalog
geliştirmeldir.
• Sosyal medyayı aktif kullanmalıdır. Özelikle Linkedin
gibi kariyer içerikli sosyal ağlarda aktif olmalıdır.
• Mesleki çevresini geliştirmelidir.
• Bireysel olarak misyon ve vizyonunu belirlemiş
olmalıdır.
• Değerleri olmalıdır.
• Hedefleri ve hayalleri olmalıdır.
• Neden İK mesleğini yaptığının farkında olmalıdır.
14

15. Mülakatçının
EN Kritik Yetkinlikleri
15

16. Doğru Soruları
ÜRETMEK
16

17. Kuralı
17

18. Farkında Mısınız?
Biz Sadece Şu 5 Sorunun Cevabını Arıyoruz:
• Burada neden geldin?
• Bizim için neler yapabilirsin?
• Nasıl bir kişiliğe sahipsin?
• Diğer adaylardan farkın nedir?
• Sana gücüm yeter mi?
18

19. AHH !
Şu Başvuru Formları ...
19

20. Adayların İş Ararken Ve İş
Görüşmesinde Sergiledikleri
Tutum, Çalışkanlık İş Yapma
Tarzları İle İş Kapasitelerinin
Göstergesidir.
20

21. Mülakatlarda İnsanlar Çoğu Zaman İlk İki Dakikada
Ejderhalara Değil Sivrisineklere Yenilirler.
21

22. Sorulara Verilen Cevapların İdeal Uzunluk Süreleri 20
Saniye İle 2 Dakika Arasında Olanlardır.
22

23. Bir Gün Bana Da
Teşekkür Mesajı
Gelecek Değil Mi?
23

24. Yapın Yapmayın
• Uyumlu ve olumlu olun. • Adayın ismini unutmayın, yanlış söylemeyin.
• İzin isteyin. • Özgeçmiş hakkında bilgisiz olmayın.
• Rahatlatın.
• Eleştirmeyin.
• Notlar alın.
• Abartılı / anlaşılmaz bir dil / terim kullanmayın.
• Sabırlı olun.
• Yarışmayın.
• Gerçekle olasılığı birbirinden ayırın.
• Sıkıldığınızı / memnuniyetsizliğinizi belli etmeyin.
• Bulgularınızı doğrulayın.
• Söz kesmeyin.
• Objektif olun.
• Adaydan çok konuşmayın.
• Nazik olun.
• Gösteriş yapmayın.
• Teşekkür edin.
• Özel hayata dair mahremiyet içeren sorular
• Mülakatı doğru zamanda sonlandırın.
sormayın.
• Mülakat sürecinin nasıl ilerleyeceği hakkında bilgilendirin.
• Adaya psikolojik baskı uygulamayın.
24

25. STRES Mülakatı Ne DEĞİLDİR?
25

26. Stres Mülakatı Soru Örnekleri
• Bir iş arkadaşını şirketin kaynaklarını suistimal ederken yakaladınız, ne
yapardınız?
• Sence görüşmemiz nasıl gidiyor?
• Verebileceğiniz en iyi cevap bu ise ....(kafa sallayın) .... ya buna ne
dersiniz ... ?
• Sanırım bu konunun özüne ulaşamadık ... baştan başlayalım lütfen ... sizi
burada sıkan bir durum mu oldu?
• Elinizdeki cep telefonuna yeni bir fonksiyon ekleyin dersek, bu ne olurdu?
26

27. Başarılı Mülakatın Üç Adımı
Hazırlık Yürütüm Değerlendirme
27

28. 1Mülakata Hazırlık
• Mülakatın amacı, adaydan öğrenilecek konular belli mi?
• Görev tanımı, nitelikleri, yetkinlikleri kontrol ettiniz mi?
• Mülakat akışınızı planladınız mı?
• Mülakat sorularınızı önceden hazırlayabilirsiniz. Ama lütfen soruları yanınızda götürmeyin,
soruları kağıttan okumayın.
• Mülakata dair notlarınızı önceden alın, yardımcı belge, dokuman hazırlayın. (ör. organizasyon
şeması)
• Değerlendirme skalanız belli?
• Adaylarla kim(ler)in görüşeceğini belirlediniz mi?
28

29. 2 Mülakat Sürecinde
• Adayı rahatlatın.
• Odaklanın.
• Görüşmeyi ölçümlenebilir
kılın. (Bu konu hakkına
kendinize birden ona kadar
bir puan verirseniz ...)
• Adaydan almak istediğiniz
bütün bilgilere ulaştığınıza
emin olun.
• Adayın beden dilini takip edin.
29

30. Beden Dili 1
• El sıkışma: Özgüven, vaad, güç gösterme
• Göz teması: İlgi
• Geriye yaslanma: Kaçınma, köşeye sıkışmışlık
• El / ayakla tempo tutulması: Sabırsızlık
• Kolların kavuşturulması: Tehdit algısı, ölçülü olumsuz tepki
• Ellerin bitişik, parmak uçları birbirine değiyor: Üstünlük
• Göz temasının kesilip yere bakmak: Dinleyici konuşmak istiyor
• Burun, çene okşanması: Olumsuz tepki, huzursuzluk, endişe, sinirililik, yalana
meyil
• Boyuna dokunmak: Endişe, huzursuzluk
• Alına dokunma: Aşırı gerginlik
• Boyuna, gersana dokunmak: Korku, rahatsızlık, gerginlik
• Elleri bacaklara yapıştırmak: gerginlik, rahatsızlık
30

31. Beden Dili 2
• Sandalyenin öne çekelimesi: İlgi
• Sandalyenin geri itilmesi: Uzaklaşma, olumsuzluk
• Ters yönde bacak bacak üstüne atmak: Konuşma yanlış tarafa
gidiyor, düzeltilmesi gerek
• Defterin kapatılması, kağıtların yerlerinin değiştirilmesi:
Görüşme fazla uzadı
• Birşeyler karalama: İlgisizlik, konuyla ilgili bir yerlere gelme
beklentisi
• Gözlük takmak: Asıl konuya geldik
• Gözlük çıkartılması: Anlaşamadık
• Öne doğru eğilmek: İlgi
• Kravatla oynamak: Güven eksikliği
31

32. Soru Çeşitleri
• Açık Sorular
• Kapalı Sorular (evet - hayır)
• Sondajlama / Araştırma
Soruları (neden? - nasıl?)
• Onaylama Soruları
(.............. yani ..............)
32

33. Açık Uçlu Soru Örnekleri 1
• Bu sektörde/meslekte neden çalışmak istiyorsun?
• Neden bizim şirketimizde çalışmak istiyorsun?
• Senin için ideal kariyeri anlatır mısınız?
• Şirketimizin en beğendiğiniz ürünü hangisi? Neden?
• Şirketimiz hakkında bir değişiklik yapma yetkiniz olsa neyi değiştirdiniz?
• Rakibimiz size iş teklifi yaparsa tutumunuz ne olurdu?
• Sizi neden işe alalım?
• Hangi becerilerinizi geliştirmek istersiniz?
• Sizi verimsiz kılabilecek iş ortamını anlatır mısınız?
• Sizi bugün işe alacak olsak, ilk altı ay içinde neler yapmayı planlardınız?
33

34. Açık Uçlu Soru Örnekleri 2
• Sizce en üstün beceriniz nedir?
• Sizce bu pozisyon için en kritik beceriler hangileridir?
• Geçmiş işlerinizdeki başarılarınızdan bahseder misiniz?
• Bugüne kadar çalıştığınız en yaratıcı proje hangisi? Paylaşır mısınız?
• Sizin için ideal işi anlatır mısınız?
• İşinizde en az ilginizi çeken bölüm nedir?
• Başarılı bulduğunuz bir lideri anlatır mısınız?
• İş yapış şeklinizi etkileyen aldığınız bir eğitimi anlatır mısınız?
• En iyi hangi tip insanlarla çalışabiliyorsunuz?
• Sizin için iyi yönetici kimdir?
• Bugüne kadar iş hayatınızda sizi en zorlayan durumu anlatır mısınız?
34

35. Yetkinlik Bazlı Mülakat Soru Örnekleri
• İLİŞKİ YÖNETİMİ: Uzlaşmacı ve sabırlı tavır sergilediğiniz bir deneyiminizi anlatınız
• İŞ SORUMLULUĞU: Özverili çalışmanız sonucunda şirket hedeflerine önemli katkı sağladığınızı düşündüğünüz bir deneyiminizi
anlatınız
• KARAR VERME: Bir karar alırken kararın artı ve eksilerini değerlendirdiğiniz bir durumu anlatınız.
• ANALİTİK DÜŞÜNME: Karmaşık, içinde bir çok birbirini etkileyen faktör barındıran bir olayı analiz ettiğiniz deneyiminizi anlatınız.
• ORGANİZASYON & PLANLAMA & KOORDİNASYON: Aynı anda değişik yerlerden gelen farklı isteklere zamanında cevap vermek
durumunda kaldığınız bir deneyiminizi anlatınız.
• ZAMAN YÖNETİMİ: İşlerinizi doğru bir şekilde öncelendirdiğiniz için kısıtlı zamana rağmen başarı ile sonuçlandırdığınız bir
görevinizi anlatınız.
• PROBLEM ANALİZİ VE ÇÖZÜMÜ: Ortaya çıkabilecek büyük bir problemi meydana gelmeden önlediğiniz son olayı anlatınız.
• RİSK ALMA: İş bitiriciliğiniz sayesinde önemli ve zor bir görevi tamamladığınız bir deneyiminizi anlatınız.
• STRATEJİK BAKIŞ AÇISI: Sektör ve piyasa ihtiyaçlarını takip ederek kurumunuzda oluşabilecek
talepleri öngördüğünüz bir deneyiminizi anlatınız.
• TİCARİ ODAKLILIK: Şirketinize önemli fayda getireceğini sezdiğiniz bir iş fırsatını nasıl
değerlendirdiğinizi anlatınız.
• EN BÜYÜK BAŞARI: Bugüne kadarki iş hayatınızı değerlendirdiğinizde en büyük başarınızı nasıl tanımlarsınız ?
35

36. 3 Mülakatı Değerlendirme
Temel Adımlar Şablon
MÜLAKAT NOTLARI
* Mülakattan hemen sonra notlarınız
Adayın Adı Soyadı:
alın.
Mülakatçının Adı Soyadı:
Pozisyonun Adı:
Tarih:
* Önemli tespitleriniz üzerinden adaya
dair hipotezlerini oluşturun.
Ana Tespitler:
* Bulgularınızın aday hakkında Adayın Altyapısı ve Mevcut Durum:
önceden belirlediğiniz noktalarla ne
derece örtüştüğünü inceleyin.
Tartışma Konuları:
* Mülakat sonrasında aradığınız profil
Sonraki Adım:
ile aday arasındaki farkları tespit edin.
36

37. Görüşme Başladı ...
GİRİŞ SEVİYESİ ORTA SEVİYE ÜST SEVİYE
Teorik İş Bilgisi & Genel Kültür İş Bilgisi & Kurum Kültürü İş Bilgisi & Kurum Kültürü
Bilgi Seviyesi
& Şirket Bilgisi Şirket & Sektör Bilgisi Şirket & Sektör Bilgisi
Artı Değer
Hızlı Öğrenme Strateji & İş Planı Vizyon & Strateji
Özenli Dış Görünüş Özenli Dış Görünüş Özenli Dış Görünüş
Dışsal Unsurlar
Beden Dili Beden Dili Beden Dili
Neden? Nasıl? Nasıl?
Bilmece & İmkansız Sorular Sayısal Başarı & Vaatler Sayısal Başarı & Vaatler
Soru Kapsamı Klasik & Yetkinlik Soruları Yetkinlik Soruları Çok Yönlü “Sohbet”
Stres Sorusu Stres Sorusu Stres Sorusu
Adayın Sorusu Adayın Sorusu Adayın Sorusu
37

38. Test Uygulamaları
• Genel Kültür Testleri
• Teknik Testler (ör. İngilizce)
• Mesleki Testler
• Psikolojik Testler
• Kişilik Envanteri (DISC, Hogan Kişilik Testi, 5
Faktör Testi, Jung Kişilik Testi)
• Yetenek Testleri
• Zeka Testleri
• Başarı Testleri
• Simülasyonlar
• İlgi Testleri
• Alkol ve Uyuşturucu Testi
• Genetik Test
38

39. İşe Alım Süreci İle Bağlantılı İK Fonksiyonları
• Kişi Hak, Özgürlük Ve Özlük Hakları (hukuk)
• Oryantasyon (tanıt, alıştır)
• Performans Yönetimi (ölç)
• Yetenek Yönetimi (geliştir, memnun et, elde tut)
• Kariyer Yönetimi (ilerlet)
• Eğitim Yönetimi (geliştir, değiştir)
• Ücret Yönetimi (besle)
• İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (önle)
39

40. Adaylara Kanunen Hangi Sorular
Sorulabilir veya Sorulamaz? - 1
• İşverenler, mülakat sırasında adayın adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, medeni hali ve evinin bulunduğu adres,
aldığı tüm eğitimler, uzmanlık konuları, mesleki deneyimleri, askerlik veya başka bir yasal çalışma yükümlülüğü
bulunup bulunmadığı ve benzeri konularda belli bir sınırlama olmaksızın soru sorabilir.
• İşverenler, mülakat sırasında adaya önceki işinde aldığı ücretle ilgili sorular yöneltmesi normal kabul
edilmektedir.
• İşverenler, mülakat sırasında adaya genel olarak malvarlığı, ekonomik koşulları, borç ve alacak durumu
hakkında son derece sınırlı bazı sorular sorabilir. İşverenin bu konuda sorabileceği sorular, adayın yüksek
sayılabilecek bir borç yükü altında bulunup bulunmadığının anlaşılabilmesine yetecek oranla sınırlıdır.
• İşverenler, mülakat sırasında adaya, yapacağı işin niteliği ile ilişkili olan ya da bulaşıcı bir hastalığı olup olmadığı
yönünde soru yöneltme hakkına sahiptirler. Bunun dışında işçiye sağlık durumu ile ilgili soru sorulamaz.
• İş başvurusunda ve işe alım süreçlerinin hiçbir aşamasında özürlüler aleyhine sonuç doğuracak işlem veya
eylemde bulunulamaz. İşverenlerin bu konudaki yükümlülükleri Yasa ile düzenlenmiştir. Özürlüler ve Bazı
Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Yasa'nın 14. maddesinde "İşe
alımda; iş seçiminde, başvuru formları, seçim süreci, teknik değerlendirme, önerilen çalışma süreleri ve
şartlarına kadar olan safhaların hiçbirinde özürlülerin aleyhine ayrımcı uygulamalarda bulunulamaz. Çalışan
özürlülerin aleyhinde sonuç doğuracak şekilde, özrüyle ilgili olarak diğer kişilerden farklı muamelede
bulunulamaz." Hükmü yer almaktadır.
40

41. Adaylara Kanunen Hangi Sorular
Sorulabilir veya Sorulamaz? - 2
• Ülkemizin "Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi"ni 11.06.1985 tarih ve
3232 sayılı Yasa ile onaylamış olması nedeniyle, bu sözleşme iç hukuk normuna dönüştüğünden,
çalışma yeri ve işin niteliği gerektirmedikçe bayan işçiye hamilelikle ilgili soru sorulması cinsiyet
ayırımı yaratacağından bu tür sorular geçersiz kabul edilmektedir
• İşverenler, mülakat sırasında adaylara cinsel yaşamı ve tercihleri ile ilgili soru yöneltemeyecekleri
gibi "hayatında birinin olup olmadığı" sorusu da sorulamaz. Aksine davranış Anayasa'nın 20.
maddesi ile korunan özel hayata müdahale sayılır.
• İşverenler mülakat sırasında adaylara dinini, mezhebini, siyasi düşüncesini veya ideolojisi olup
olmadığı soramazlar. Bu kapsamda adaya herhangi bir siyasal partiye üye olup olmadığı veya
bayan adaya feminist olup olmadığı sorulamaz
• İşverenler mülakat sırasında adaylara herhangi bir sendikaya üye olup olmadığı, sendikaya üye
olmayı düşünüp düşünmediği konusunda soru yöneltemez. Aksi durumda işveren Anayasa'nın 51.
maddesini ve Sendikalar Yasası'nın 31. maddesini ihlal etmiş olur.
• İşverenler, mülakat sırasında adaya önceki işverenine karşı rekabet yasağı yönünde sözleşmeye
dayalı bir yükümlülüğünün bulunup bulunmadığını, önceki işverenine karşı yerine getirilmemiş bir
cezai şart bulunup bulunmadığını sorabilir.
41

42. SONUÇ ...
42

43. 43

44. Teşekkür
ederim
İpek Aral Kişioğlu
İK Danışmanı
www.kaynagiminsan.com
44