Od centrum kosztów do centrum innowacji. Jak zmienić rolę działów informatyk...
Smwi Glomb Strategiczne Rekomendacje 20080417
1. Krzysztof GŁOMB Prezydent European Local Authorities Telematic Network (ELANET) CYWILIZACYJNY SKOK POLAKÓW! Strategiczne rekomendacje dla realizacji regionalnych polityk rozwoju społeczeństwa informacyjnego w latach 2008-2010
2.
3.
4. Polskie regiony - poza Mazowszem - należą do obszarów bardzo niskiego poziomu rozwoju społeczeństwa informacyjnego [badania programu ESPON 1.2.3, na zlecenie Komisji Europejskiej, 2006]
5. Stan taki jest efektem błędnych założeń i niedoceniania roli społecznych i ekonomicznych czynników eRozwoju Potencjał instytucjonalny, transfer wiedzy z regionów UE i kompetencje kadr urzędów są wciąż za małe w stosunku do potrzeb wynikających z alokacji środków w RPO, PROW, PO IG i PO KL Poziom regionalny Samorządy nie wiedzą jaka będzie doktryna organizacyjna i architektura e-administracji za 2-3 lata. Trudno w takich warunkach inwestować w kompleksowe wsparcie eRozwoju regionu Poziom lokalny Nie wypracowano centralnego systemu merytorycznego wsparcia polityki rozwoju społeczeństwa informacyjnego analogicznego do Wlk. Brytanii, Hiszpanii czy Włoch Poziom centralny W Polsce praktyka rozwoju społeczeństwa informacyjnego zdominowana była dotąd infrastrukturalno-sprzętowymi inwestycjami w e-administrację niemal z pominięciem aspektów kompetencji cyfrowych, innowacyjności projektów i ekonomicznego kontekstu Deficyt dobrych praktyk projektowych Bezkrytyczne kopiowanie pomysłów - mierne efekty Niespójność ram Prawnych eRozwoju Brak standardów interoperacyjności Słabe powiązanie projektów ICT z celami i procesami rozwoju regionów Nikły transfer wiedzy z UE i z nauki Deficyt wiedzy i kompetencji cyfrowych 2004 -2006 2007 -2013
6. Polska wchodzi w okres modernizacyjny z bagażem negatywnych uwarunkowań, ale znaczącym budżetem eRozwoju Alokacja środków NSS na lata 2008 - 2015 na projekty teleinformatyczne w Polsce sięga 14 mld zł. Tymczasem sektor publiczny nie dysponuje potencjałem instytucjonalnym, kapitałem wiedzy oraz zasobami ludzkimi o jakości adekwatnej do skali wyzwania Całkowita wartość alokacji w NSS wynosi ok. 14 mld zł Działanie 1.5 ZPORR w latach 2004-2006: 361, 2 mln zł ok. 13,6 mln zł miesięcznie W latach 2007-2013 w RPO: 57,65 mln zł miesięcznie 4,24 x więcej średniomiesięcznie W latach 2004-2006 w SPO WKP: 402, 4 mln zł 12,1 mln zł miesięcznie W latach 2007-2013 w PO IG: 87,79 mln zł = 7,26 x więcej miesięcznie Opr. SMWI na podstawie danych MRR (XI 2007)
7.
8.
9.
10.
11. Tymczasem badania pokazują, że status wieku jest najsilniejszą przeszkodą w regularnym w korzystaniu z Internetu
12. Zwalczanie wykluczenia cyfrowego jest trudne - władze nie potrafią sobie po radzić z tak złożonymi procesami i często rezygnują Zasoby ludności - materialne, wiedzy Nieskuteczność i niska efektywność dotychczasowych działań wynika z niezrozumienia złożoności procesów społecznych i podejmowanych prób „załatwienia problemu” jednym uniwersalnym działaniem. Z punktu widzenia poziomu ‘wykluczenia cyfrowego’ społeczeństwo rozwarstwione jest zgodnie w modelu long tail (długi ogon) Inspirowany: C. Anderson, 2004 Pojedyncze powody wykluczenia cyfrowego np. brak umiejętności Wiele powodów wykluczenia cyfrowego Grupy bliskie zintegrowania Nauczyć ludzi jak korzystać z ICT w pracy Zastosować ICT, aby pomóc ludziom – dopiero potem edukacja Ludność Ludność E-Zintegrowani
13.
14.
15. Strategiczne rekomendacje dla regionalnych polityk rozwoju społeczeństwa informacyjnego w latach 2008-2010 Bazującego na zastosowaniach ICT rozwoju regionu (eRozwoju) nie można utożsamiać z tzw. informatyzacją sektora publicznego. To horyzontalna domena działań przenikających tradycyjnie pojmowane pola tematyczne: edukacji, polityki społecznej, rozwoju gospodarki, demografii, integracji społecznej i nauki. Rodzi to konieczność wypracowania nowego multidyscyplinarnego podejścia przez władze regionalne (programowanie - synergiczne zarządzanie - badania - budowanie konsensusu - kreatywność - innowacyjność) ZARZĄDZANIE - Władze województw uruchomić winny mechanizmy programowania i horyzontalnej koordynacji działań na rzecz eRozwoju zapewniające spójność inicjatyw w obszarach dotąd rozłącznych, wywiedzione z rzetelnej diagnozy stanu, ukierunkowane na rozwój wiodących branż gospodarek regionalnych i wzrost kompetencji cyfrowych kluczowych grup społecznych. Rola e-administracji w programach inwestycji winna być redefiniowana i adekwatna do swojego znaczenia. Stosowane instrumenty zarządzania rozwojem społeczeństwa informacyjnego są nieadekwatne do wyzwań polityk eRozwoju do 2015 w zakresie potencjału organizacyjnego, kapitału wiedzy i doświadczenia kadr. Władze regionalne winny wykreować - w ramach procesów rozłożonych w czasie – odpowiednie dla swoich województw modele zarządzania eRozwojem, łączące instrumenty programowania, budżetowania i monitoringu - stanowiące kompetencje władz publicznych, z koordynacją operacyjną i wdrożeniami WYBÓR PROJEKTÓW - Obecne mechanizmy pozyskiwania projektów na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego nie gwarantują wyboru wartościowych przedsięwzięć. Niezbędne są nowe modele operacyjne zwiększające podaż projektów odpowiadających na realne, nie domniemane zapotrzebowanie klientów e-usług i biorące pod uwagę wyzwania perspektywy 2015 roku. Ponadto należy wypracować i wprowadzić narzędzia benchmarkingu rozwoju społeczeństwa informacyjnego na poziomie regionalnym.
16. Władze regionalne odgrywają kluczową, bardziej istotną niż rządowe , rolę w kreowaniu warunków dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego, oddziaływującą na styku z środowiskami lokalnymi. Perspektywa roku 2015 to wyzwanie nowoczesnego zarządzania przez nie złożoną polityką eRozwoju, która spójnie adresuje wszystkie jego komponenty: infrastrukturę sieciową - zastosowanie ICT dla stymulowania głównych endogenicznych kierunków rozwoju regionu - zdobywanie przez całe życie kompetencji cyfrowych przez mieszkańców - wykorzystanie dla eRozwoju wyniku badań regionalnych. Władze regionalne odgrywają kluczową, bardziej istotną niż rządowe , rolę w kreowaniu warunków dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego, oddziaływującą na styku z środowiskami lokalnymi. Perspektywa roku 2015 to wyzwanie nowoczesnego zarządzania przez nie złożoną polityką eRozwoju, która spójnie adresuje wszystkie jego komponenty: infrastrukturę sieciową - zastosowanie ICT dla stymulowania głównych endogenicznych kierunków rozwoju regionu - zdobywanie przez całe życie kompetencji cyfrowych przez mieszkańców - wykorzystanie dla eRozwoju wyniku badań regionalnych. Władze regionalne odgrywają kluczową, bardziej istotną niż rządowe , rolę w kreowaniu warunków dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego, oddziaływującą na styku z środowiskami lokalnymi. Perspektywa roku 2015 to wyzwanie nowoczesnego zarządzania przez nie złożoną polityką eRozwoju, która spójnie adresuje wszystkie jego komponenty: infrastrukturę sieciową - zastosowanie ICT dla stymulowania głównych endogenicznych kierunków rozwoju regionu - zdobywanie przez całe życie kompetencji cyfrowych przez mieszkańców - wykorzystanie dla eRozwoju wyniku badań regionalnych. Strategiczne rekomendacje dla regionalnych polityk rozwoju społeczeństwa informacyjnego w latach 2008-2010 Władze regionalne odgrywają kluczową, bardziej istotną niż rządowe, rolę w kreowaniu warunków dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego, oddziaływującą na styku z środowiskami lokalnymi. Jak dotąd nie występowały one jednak inicjatywami uporządkowania przez rząd problematyki „informatyzacji” i rozwoju społeczeństwa informacyjnego analogicznymi do inicjatyw w zakresie rozwoju innych domen władztwa: drogownictwa, edukacji, ochrony środowiska, rozwoju regionalnego. STRATEGIA RZĄDU - Polskie samorządy regionalne i lokalne nie dysponują obecnie wiedzą na temat strategicznych kierunków rozwoju społeczeństwa informacyjnego do roku 2015 powiązanych z modernizacją sektora publicznego (administracja, zdrowie, edukacja). Bez krótkoterminowej strategii na poziomie centralnym podejmowane działania w zakresie eRozwoju finansowane z RPO, regionalnych komponentów PO KL oraz PO RPW skutkować będą niespójnością, dublowaniem wydatków i brakiem interoperacyjności systemów teleinformatycznych. Władze województw winny wystąpić z inicjatywą i zaangażować się w proces budowy takiej strategii. Najsilniejszą barierą i czynnikiem najwyższego ryzyka w realizacji polityk eRozwoju regionalnego jest deficyt specjalistycznych kwalifikacji oraz kompetencji cechujący większość pracowników administracji regionalnej i lokalnej, a także decydentów. Odpowiedzią na ten znaczący problem winny być pilne i intensywne działania władz regionalnych (2008-2009) zmierzające do zapewnienia transferu wiedzy, szkoleń dla liderów eRozwoju KOMPETENCJE - W większości województw występuje głęboki deficyt kadr posiadających wiedzę i doświadczenie w zakresie realizacji polityk eRozwoju. Przeciwdziałanie temu zjawisku powinno być przedmiotem specjalnie dedykowanych działań w regionach oraz inicjatywy na poziomie centralnym. Zarządzanie eRozwojem przez informatyków jest nieporozumieniem, z którym mamy w Polsce powszechnie do czynienia.
17. Strategiczne rekomendacje dla regionalnych polityk rozwoju społeczeństwa informacyjnego w latach 2008-2010 W Polsce nie funkcjonują nowoczesne, rekomendowane przez wytyczne dla polityki spójności mechanizmy współdziałania w modelu „potrójnej helisy”. Samorządy nie podejmują inicjatyw publiczno-prywatnych. Polska jest niemal nieobecna na rynku europejskich przedsięwzięć innowacji w zakresie rozwoju społeczeństwa informacyjnego (PSP CIP, Living Labs) INNOWACYJE I BADANIA - Sprawdzonymi i efektywnymi narzędziami rozwoju społeczeństwa informacyjnego we wiodących regionach UE są wspólne innowacyjne przedsięwzięcia podmiotów z sektorów „potrójnej helisy”: administracji, nauki i sektora ICT. Niezbędne jest rozwinięcie badań nad eRozwojem. Wobec dotychczasowej bezczynności rządów rekomenduje się podjęcie przez władze województw inicjatyw w zakresie partnerstw publiczno - prywatnych, living labs, biegunów innowacyjności i zamówień przedkomercyjnych Rozwój społeczeństwa informacyjnego jest silnie warunkowany poziomem kapitału społecznego – obecności powiązań sieciowych, gotowości do współpracy bazującej na zaufaniu partnerów regionalnych do wspólnie realizowanych projektów, inicjatyw i działań. Badania pokazują, że Polaków cechuje bardzo niski poziom zaufania do władz i ich inicjatyw. PARTNERSTWO - Aktywne i rzetelne zaangażowanie się władz województw w budowanie regionalnych międzysektorowych partnerstw na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego jest warunkiem powodzenia tych inicjatyw o istotnym znaczeniu dla zwiększania kapitału społecznego niezbędnego do powodzenia procesów eRozwoju. Działania takie winny być komponentem polityki regionalnej finansowanymi ze środków funduszy strukturalnych.