SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  39
Télécharger pour lire hors ligne
HİSTOLOJİYE GİRİŞ




           Doç.Dr.Mehmet Fatih SÖNMEZ
ÖĞRENİM HEDEFLERİ

• Dönem I öğrencileri bu dersin sonunda;
  – Türkiyede’ki histoloji eğitiminin tarihini
  – Histoloji ve Embriyolojinin ilgi alanlarını
  – Doku takip yöntemlerini öğrenecektir.




                                                  2
• Ülkemizde histoloji terimi embriyoloji ile birlikte,Histoloji
  ve Embriyoloji adı altında kullanılmaktadır.
• Histoloji, histos (doku) ve logia (bilim) kelimelerin
  birleşmesiyle türemiştir.
• Dilimizdeki karşılığı Doku Bilimi’ dir.
• İlm-i Ensaç veya Fenn-i Ensaç
• Embriyoloji, embrio (cenin) ve logia kelimelerinden
  oluşmuştur.
• Türkçemizdeki karşılığı ise, Cenin (dölet) Bilimi’dir.
• Mebhas-ül Cenin



                                                              3
• Türkiyede çağdaş tıp eğitim-öğretimi 1827.
• 1839 yılında “Mekteb-i Tıbbiye-i Adliyye-,
  Şahane” (kısaca Mekteb-i Tıbbiye)
  kurulmuştur.
• Okulun ilk yıllarında histoloji bağımsız bir ders
  değildir, anatomi dersi ile birlikte
  anlatılmaktadır.
• 1872 yılında histoloji dersi anatomiden
  ayrılarak “ilm-i Ensac-ı Hucreviyye” adıyla
  bağımsız ders olarak anlatılmıştır.             4
• Histolojinin ilk öğretim üyesi Mirliva Dr.
  Mehmet Saib Paşa’dır.
• 1872 de yurtdışına doktora eğitimi için
  gönderilen hekimlerden Miralay Dr.Haydar
  Kamil Efendi İlm-i Ensac eğitimi için Viyana’ya
  gitmiştir.
• Dr.Tevfik Recep embriyoloji alanında ilk
  doktora yapan öğretim üyesidir.
• 1982 yılında morfoloji, 1993 yılında Histoloji-
  Embriyoloji Anabilim Dalı olarak ayrılmıştır.     5
• Histoloji bilimine, mikroskopik anatomi de
  denmektedir.
• Histoloji biliminde, bir mikroskop yardımıyla
  biyolojik materyal ve yapılar incelenir.
• Histoloji hücre, doku ve organ bilimi olduğuna
  göre, bunların yapılarının yanı sıra işlevlerini
  de ele alacaktır.
• Bu yüzden, histoloji sadece yapıyı
  tanımlamakla kalmaz, aynı zamanda
  biyokimya, moleküler biyoloji ve fizyoloji
  arasında bağlantılar kurar ve hastalık ile ilgili
  patogenezde önemli rol oynar.                       6
• Histoloji = Doku bilimi
    Histomorfoloji: Doku ve hücrelerin
   mikroskobik yapısını inceler.
    Histofizyoloji : Hücre ve dokulardaki
   canlılık olaylarını araştırır.
   Histokimya        : Doku ve hücrelerdeki
   kimyasal maddelerin hücre içi yerleşimini
   özel boyama maddeleri ile girdiği
reaksiyona bağlı olarak gösterilmesini
sağlar.
   Sitoloji : Hücrelerin yapısını ve işleyişini
   inceleyen bilim dalı.
                                              7
IŞIK VE ELEKTRON MİKROSKOPİDE KULLANILAN ÖLÇÜ
                    BİRİMLERİ
Mikrometre (mikron) (µm) = 0.001 mm = 10-6 m
        Nanometre (nm) = 0.001 µm = 10-9 m

           Agström (Ao) = 0.1 nm = 10-10 m
                                                8
HİSTOLOJİK TEKNİK

• Doku ve organların mikroskop altında incelenebilir
  hale getirilmesi için yapılan tüm işlemlere histolojik
  teknik veya mikroteknik adı verilir.
• Histolojik teknikler
            A- Vital inceleme
           B- Ölü dokuların incelenmesi
şeklinde olmak üzere iki şekilde yapılır.

                                                           9
VİTAL İNCELEME
• Canlı, yaşamakta olan hücre veya organizmalar üzerinde, canlıyı
  öldürmeksizin yapılan incelemeye vital inceleme denir.
• Histolojide kullanılan vital boyalar
      Asit boyalar :     Tripan mavisi
                         Çini mürekkebi
                         Lityum karmin.................Fagositik hücreler
      Bazik boyalar:     Metilen mavisi
                         Toluidin mavisi................Sinir hücreleri
                         Janus green .....................mitokondrion


                         Nötral kırmızı
                         Krezil viole .......................vakuol sistemi
                         Dahlia viole ......................Nukleus           10
Histolojik İnceleme Nasıl Yapılır ?
• Ana gereç  Mikroskop
• Materyaller, mikroskopta incelenmeden önce, aşağıda
  belirtildiği şekilde elde edilir:
• İğne Biyopsisi: Beyin, göz, tiroid, lenf düğümü, meme,
  akciğer ve plevra, böbrek, kemik ve kemik iliği, testis ve
  iskelet kası.
• Endoskopik Biyopsi: Solunum yolu, mide ve barsak
  yolu, üriner sistem yolu.
• Transvasküler Biyopsi: Kalp ve karaciğer
• Doğrudan Çıkarım Biyopsisi: Deri, ağız, larinks ve
  serviks uteri.
• Kürete Biyopsisi: Uterus endometriyumu.                 11
PARAFİN TEKNİĞİ
1.Tespit (fixation)
2.Yıkama
3.Sudan kurtarma (Dehydratation)
4.Şeffaflandırma (Clearing)
5.Gömme (Embedding)
6.Kesit alma (Sectioning)
7.Boyama (Staining)
8.Kapatma (Mounting)
• Bir doku parçasının canlıdan alınıp parafin bloklama
  yapılıncaya geçen işlemlerin tümüne DOKU TAKİBİ denir
                                                      12
TESPİT (FİKSASYON)
• Amacı;
  1-Hücre ve dokuların canlı hale en yakın biçimde muhafaza
  etmektir. Ancak bu tam gerçekleştirilemez.
  2-Otolizi, bakteriyel bozuma ve çürümeyi önlemek.
  3-Kolaylıkla diffüzyon olan maddelerin kaybını önlemek.
  4-Sağlığa zararlı kötü etkilere karşı dokuyu
  kuvvetlendirmek.
  5-Dokunun boyalarla ve diğer reaktiflerle boyanmasını
  kolaylaştırmak.
• Fiziksel; ısı, kurutma, dondurma
• Kimyasal; immersiyon, perfüzyon                           13
Başarılı Fiksasyon İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?
 1-Ölümden ve operasyondan sonra alınan örnekler hemen
    fiksatife atılmalıdır.
 2-Fiksatifde kullanılan kimyasallar taze olmalı, titizlikle tartılmalı
    ve karıştırılmalıdır.
 3-Doku parçaları mümkün olduğu kadar küçük olmalıdır.
 4-Fiksatif, doku hacminin en az 10 katı, formalin için 20 katı
    olmalıdır.
 5-+4 0C’de fiksasyon önerilir. Düşük ısılar fiksatifin dokuya
    işleyişini azaltırsa da otolizi önlediğinden doku iyi tespit edilir.
 6-İçi boş organlar tespit çözeltisi ile doldurulmalıdır. Böylece
    tespit çözeltisi dokuya her iki yüzden işler ve iç yüzün düzgün
                                                                           14
    yüzey şekli korunmuş olur.
7-Kaba önce fiksatif konmalı, parçalar sonra daldırılmalıdır.
  Yoksa dokular kaba yapışır ve yapışma yerinden tespit
  çözeltisi dokuya işlemez.
8-Yağdan ve havadan zengin dokular tespit çözeltisinde
  yüzdükleri için kaset içine alınarak tespit çözeltisine batması
  sağlanmalıdır.
9-Tespit çözeltisinin dokuya işleyişini hızlandıran işlemlerden
  kaçınmalıdır. Yüksek ısı tespit çözeltisinin dokuya işleyişini
  hızlandırırken aynı zamanda otolizi de hızlandırır.
10-Kullanılan tespit çözeltisinin dokulara işleme hızı
  bilinmelidir.
                                                                15
11-Tespit çözeltisi ne hipotonik ne de hipertonik olmalıdır.
  Osmolaritesi canlı dokunun osmolaritesi (300 mosl) ve ölü
  dokudakine (450 mosl) uygun olmalıdır. Tespit edilmeyen
  doku su ile kesinlikle yıkanmamalıdır.
12-Tespit çözeltisinin pH’sı dokunun pH’sına yakın olmalıdır
  (pH=6-8). Bu nedenle tamponlanmış formalinle dokuların
  tespit edilmesi daha uygun olur.
13-Fiksasyonda kullanılan kaplar dar boğazlı olmamalı, düz hatlı
  olmalıdır.
14-Doku çok sertleşmemelidir. Doku aşırı derecede sertleşirse
  kesit alımı zorlanır.
                                                               16
Tespit ajanları
• Sıvı Tespit Ajanları      • Katı Tespit Ajanları
  –   Absolu etil alkol       –   Osmiyum tetroksit
  –   Soğuk aseton            –   Pikrik Asit
  –   Formaldehit             –   Kromik Asit
  –   Gluteraldehit           –   Potasyumdikromat
  –   Trikloroasetik asit     –   Civa Klorür
  –   Asetik asit




                                                      17
% 10’luk formol: 25ml formol + 75 ml distile su.
Bouin:          suda doymuş pikrik asit…………….15 ml
                Formol………………………………….…5 ml
                Asetik asit…………………………….…1 ml
Müller eriyiği: potasyum bikromat…………………..2,5 gr
                Sodium sülfat……………………….1 gr
                Distile su…………………………….100 ml
Orth karışımı: 9 kısım müller eriyiği + 1 kısım formol
Zenker :        müller eriyiği………………………………100 ml
                Civa biklorür ……………………………… 5 gr
                Aseti asit…………………………………….5 ml
Helly:          müller eriyiği…………………………………100 ml
                Civa biklorür ………………………………..5 gr
                Formol………………………………………..5 ml
Maximow:        müller eriyiği…………………………100 ml
                Civa biklorür ………………………………..5 gr
                Formol………………………………………10 ml

                                                         18
Yıkama
• Uygulanan tespit çeşidine göre yapılır.
• Su veya değişik yoğunluklarda alkol kullanılır.
• Formol, osmiyum tetraoksit ve krom tuzu içeren
  tespitlerden   sonra,   yıkama     aşamasında     su
  kullanılır.
• Pikrik asitle gerçekleştirilen tespitler den sonra,
  % 70 – 80’lik alkol ile yıkama yapılabilir.
                                                    19
Sudan Kurtarma (Dehidretasyon)


• Parafine gömülecek olan dokuların, yıkamadan
  sonra içerisinde hiç su kalmaması gerekir.
• Bu amaçla, en yaygın olarak etil alkol kullanılır.
  Etanol, dokulardaki suyu çeker.
• Dokular,     sırayla    artan   derecelerde   alkol
  serisinden geçirilir.

                                                   20
Şeffaflandırma (Clearing)

• Şeffaflaştırmanın temel amacı, dokuya nüfuz
  etmiş olan alkolün yerine, ışığı kırma endeksi
  daha yüksek olan bir sıvı ayıracın konmasını
  sağlamaktır.
• Ksilol, bu amaçla en yaygın olarak kullanılan ve
  nispeten daha ucuz olan bir maddedir.
• Benzen, toluen, karbon sulfit, kloroform veya
  propilen oksit
                                                21
22
Gömme (Embedding)




• Dokulardan istenilen kalınlıkta kesitlerin elde
  edilebilmesi, bunlara sert bir kıvam veren gömme
  maddesi içine yerleştirilmesiyle sağlanır.
• Parafin.
• Epoksi resinler (epon, araldit, vestopal)
                                                     23
Kesit alma
• Emdirme maddesinin içine gömülerek homojen
  biçimde sertleşmiş olan blok kitlesi (doku ve
  emdirme maddesi), mikrotom adı verilen özel bir
  aletle kesilir
• Bunların günlük pratikte en çok kullanılanları ise,
  kızaklı veya rotatif (dönerli) mikrotom tipleridir.
• Ayrıca, çok pahalı olan elmas uçlu bıçaklar da
  kullanılmaktadır. Mikrotomlarda, (tiplerine göre)
  1 – 10 mikron kalınlığında kesitler alınır.
                                                   24
25
26
Boyama
• Doku elemanlarının genellikle birbirine yakın ışığı kırma
  indilerine sahip olmaları ve kesitlerin parafinle infiltre
  olmalarından dolayı ışık mikroskobunda incelenemezler.
• Dokuların farklı elemanlarının incelenebilmeleri
  boyanmaları ile mümkündür.
• Boyama işleminde önce, lam üzerine alınmış kesitlerdeki
  parafin ksilen ile uzaklaştırılır, azalan alkol serilerinde
  dokular rehidrate (yeniden su ile doyurulma) edildikten
  sonra boyamaya tabi tutulur.
                                                                27
Boyanma Özellikleri
• Asidofili: Bazik yapıdaki bir doku yapısının asit bir boya
  ile boyanması özelliğine asidofili denir. Eozin bir asit
  boyadır; sitoplazmayı pembe-kırmızıya boyar (eozinofili).
• Bazofili: Asit yapıdaki bir doku yapısının bazik bir boya
  ile boyanması özelliğine bazofili denir, çekirdeği mavi-
  mor renge boyar.
• Monokromazi: Doku yapısının boyanın gerçek renginde
  boyanması özelliği
• Metakromazi: Bir doku yapısının kullanılan boya
  solusyonunun renginden farklı bir renge boyanmasına
  denir.
                                                              28
29
Histolojide sık kullanılan boyalar
• Hematoksilen ve Eozin (H-E)
• Periodik Asit-Schiff (PAS) reaksiyonu
• Masson trikrom
• Alcian blue
• Van Gieson
• Retikülin boyası
• Azan
• Giemsa
• Toluidin blue…..vs..
                                          30
•   HEMATOKSİLEN-EOZİN
NUKLEUS
    Heterokromatin - mavi
    Ökromatin              - negatif
    Nukleolus             - mavi
SİTOPLAZMA
Ergastoplazma          - mavi
Genel sitoplazma - pembe-kırmızı
Filamanalr             - pembe-kırmızı
HÜCRE DIŞI YAPILAR
    Kollagen lifler      - pembe
    Elastik lifler       - pembe
    Retiküler lifler    - pembe
    Graund substans- mavi
    Kemik matriksi - pembe
    Bazal membran - pembe                31
• PERİODİK ASİT-SCHİFF REAKSİYONU (PAS)
• PAS glikojen gibi doku karbonhidratlarının gösterilmesinde kullanılan
   bir tekniktir.
• Örneğin sindirim ve solunum sistemlerindeki goblet hücreleri (sol
   şekil), kıkırdak matriksi ve böbrek tübüllerinin epitel hücrelerinin
   mikrovillus-ları (fırçamsı kenar) ve bazal membranları (sağ şekil)
   PAS (+) olarak adlandırılan menekşe renginde boyanırlar.




                                                                          32
• MASSON TRİKROM
• Üç farklı boyanın
  kullanıldığı bu teknik ile
  bağ dokusunun
  boyanması sağlanır.
  Sonuçta:
   – Nukleus: mavi
   – Bazofilik yapılar: mavi
   – Sitoplazma: kırmızı
   – Kas hücreleri: kırmızı
   – Eritrositler: kırmızı
   – Bağ dokusu: mavi veya yeşil




                                   33
34
• GİEMSA VEYA WRİGHT
• Bunlar kan ve kemik iliği
  yaymalarının boyanmasında
  sıklıkla kullanılan
  yöntemlerdir.
• Nukleus: kırmızı-menekşe
• Sitoplazma: soluk mavi
• Eritrositler: soluk pembe
  boyanır.



                              35
• TOLUİDİN BLUE
• Bazik bir boyadır.
• Asidik doku yapılarını
  mavinin değişik tonlarında
  boyar.
• Elektron mikroskobu için
  hazırlanmış ve rezine
  gömülmüş yarı ince doku
  kesitlerinin boyanmasında
  sıklıkla kullanılır.
• Bazı doku yapılarını
  metakromatik olarak boyar.


                               36
• Alcian blue                 • Van Gieson:
• Asit mukopolisakkaritleri   • Bağ dokusunu boyama
                                tekniklerinden biridir;
  ve glikozaminoglikanları
                                 – kollageni kırmızıya,
  maviye boyar.
                                 – nukleusu maviye,
                                 – eritrosit ve sitoplazmayı sarıya
                                    boyar.
                              • Bir elastik boyası ile kombine
                                edildiğinde elastin mavi-siyaha
                                boyanır.
                              • Bu boyama teknigi özellikle kan
                                damarları ve deri için faydalıdır.




                                                                37
HİSTOLOJİ KAYNAK KİTAPLARI
•Temel Histoloji                   Yener Aytekin

•Histoloji ve Hücre Biyolojisi     Ramazan Demir

•Histoloji I ve II                 Türkan Erbengi

•Genel Tıp Histolojisi             Meral Tekelioğlu

•Özel Histoloji                    Meral Tekelioğlu

•A Textbook of Histology           Bloom, Fawcett

•Basic Histology                   Junqueira, Carneiro,

•Human Histology                   Stevens, Lowe

•Histology, A Text and Atlas       Ross, Romrell

•Genel histoloji, özel histoloji   Mukaddes Eşrefoğlu
                                                          38
39

Contenu connexe

Tendances

Solunum Sistem Histolojisi
Solunum Sistem HistolojisiSolunum Sistem Histolojisi
Solunum Sistem HistolojisiFarukALTINBAAK
 
Histoloji Epitel Doku
Histoloji Epitel DokuHistoloji Epitel Doku
Histoloji Epitel DokuEyup Derdiyok
 
Solunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisiSolunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisiMelisakmak1
 
Histoloji calisma-metodlari
Histoloji calisma-metodlariHistoloji calisma-metodlari
Histoloji calisma-metodlariSema Atasever
 
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı
2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı
2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantıMuhammed Arvasi
 

Tendances (20)

Bağ doku
Bağ dokuBağ doku
Bağ doku
 
Hormonlar ( Endokrin sistem )
Hormonlar ( Endokrin  sistem )Hormonlar ( Endokrin  sistem )
Hormonlar ( Endokrin sistem )
 
Solunum Sistem Histolojisi
Solunum Sistem HistolojisiSolunum Sistem Histolojisi
Solunum Sistem Histolojisi
 
Histoloji Epitel Doku
Histoloji Epitel DokuHistoloji Epitel Doku
Histoloji Epitel Doku
 
Genital Sistem Embryolojisi (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR)
Genital Sistem Embryolojisi (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR)Genital Sistem Embryolojisi (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR)
Genital Sistem Embryolojisi (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR)
 
Bosaltim sistemi
Bosaltim sistemiBosaltim sistemi
Bosaltim sistemi
 
Solunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisiSolunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisi
 
Biyokimya:Hormonlar
Biyokimya:HormonlarBiyokimya:Hormonlar
Biyokimya:Hormonlar
 
Renal Sistem Embryolojisi (Prof. Dr. İsmail Hakkı NUR)
Renal Sistem Embryolojisi (Prof. Dr. İsmail Hakkı NUR)Renal Sistem Embryolojisi (Prof. Dr. İsmail Hakkı NUR)
Renal Sistem Embryolojisi (Prof. Dr. İsmail Hakkı NUR)
 
Histoloji calisma-metodlari
Histoloji calisma-metodlariHistoloji calisma-metodlari
Histoloji calisma-metodlari
 
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Nükleus( hücre çekirdeği)
Nükleus( hücre çekirdeği)Nükleus( hücre çekirdeği)
Nükleus( hücre çekirdeği)
 
Kasların Yapısı-Tipleri-Fonksiyonu-Anatomisi
Kasların Yapısı-Tipleri-Fonksiyonu-AnatomisiKasların Yapısı-Tipleri-Fonksiyonu-Anatomisi
Kasların Yapısı-Tipleri-Fonksiyonu-Anatomisi
 
Physiology of vision
Physiology of visionPhysiology of vision
Physiology of vision
 
Sinir Dokusu
Sinir DokusuSinir Dokusu
Sinir Dokusu
 
2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı
2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı
2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı
 
Biyokimya: Lipidler
Biyokimya: LipidlerBiyokimya: Lipidler
Biyokimya: Lipidler
 
Hücre zarında transport
Hücre zarında transportHücre zarında transport
Hücre zarında transport
 
Uriner sistem
Uriner sistemUriner sistem
Uriner sistem
 
Biyokimya- Enzimler
Biyokimya- EnzimlerBiyokimya- Enzimler
Biyokimya- Enzimler
 

En vedette

Akciğer grafisi (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Akciğer grafisi (fazlası için www.tipfakultesi.org)Akciğer grafisi (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Akciğer grafisi (fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
Hücre ve organeller
Hücre ve organellerHücre ve organeller
Hücre ve organellerTuba Turgutlu
 
Histoloji - Pankreas
Histoloji - PankreasHistoloji - Pankreas
Histoloji - PankreasEyup Derdiyok
 
Mikroteknik 1.hafta ders notları
Mikroteknik 1.hafta ders notlarıMikroteknik 1.hafta ders notları
Mikroteknik 1.hafta ders notlarıSenin Biyolojin
 
E2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavı
E2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavıE2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavı
E2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavıguestb294bc
 
Endoplazmik retikulum (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Endoplazmik retikulum (fazlası için www.tipfakultesi.org)Endoplazmik retikulum (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Endoplazmik retikulum (fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
E2 B4 Histoloji Pratik Deneme Sinavi
E2 B4 Histoloji Pratik Deneme SinaviE2 B4 Histoloji Pratik Deneme Sinavi
E2 B4 Histoloji Pratik Deneme Sinaviguest1668c917
 
Bitki fizyolojisi 1.hafta ders notları
Bitki fizyolojisi 1.hafta ders notlarıBitki fizyolojisi 1.hafta ders notları
Bitki fizyolojisi 1.hafta ders notlarıSenin Biyolojin
 
Paratiroid (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Paratiroid (fazlası için www.tipfakultesi.org)Paratiroid (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Paratiroid (fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
Hayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök Hücre
Hayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök HücreHayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök Hücre
Hayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök HücreÖkkeş Zortuk
 

En vedette (19)

Bağ Doku
Bağ DokuBağ Doku
Bağ Doku
 
Bağ dokusu
Bağ dokusuBağ dokusu
Bağ dokusu
 
Akciğer grafisi (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Akciğer grafisi (fazlası için www.tipfakultesi.org)Akciğer grafisi (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Akciğer grafisi (fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
Hücre ve organeller
Hücre ve organellerHücre ve organeller
Hücre ve organeller
 
Ağız dil histolojisi
Ağız dil histolojisi Ağız dil histolojisi
Ağız dil histolojisi
 
Histoloji - Pankreas
Histoloji - PankreasHistoloji - Pankreas
Histoloji - Pankreas
 
Hamdi Suat Aknar
Hamdi Suat AknarHamdi Suat Aknar
Hamdi Suat Aknar
 
Kıkırdak HİSTOLOJİSİ
Kıkırdak HİSTOLOJİSİKıkırdak HİSTOLOJİSİ
Kıkırdak HİSTOLOJİSİ
 
Dolaşim sistemi
Dolaşim sistemiDolaşim sistemi
Dolaşim sistemi
 
Mikroteknik 1.hafta ders notları
Mikroteknik 1.hafta ders notlarıMikroteknik 1.hafta ders notları
Mikroteknik 1.hafta ders notları
 
E2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavı
E2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavıE2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavı
E2 B3 Histoloji Pratik Deneme SıNavı
 
Hepatoselüler karsinom
Hepatoselüler karsinomHepatoselüler karsinom
Hepatoselüler karsinom
 
Ince bağırsak
Ince bağırsakInce bağırsak
Ince bağırsak
 
Endoplazmik retikulum (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Endoplazmik retikulum (fazlası için www.tipfakultesi.org)Endoplazmik retikulum (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Endoplazmik retikulum (fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
E2 B4 Histoloji Pratik Deneme Sinavi
E2 B4 Histoloji Pratik Deneme SinaviE2 B4 Histoloji Pratik Deneme Sinavi
E2 B4 Histoloji Pratik Deneme Sinavi
 
Bitki fizyolojisi 1.hafta ders notları
Bitki fizyolojisi 1.hafta ders notlarıBitki fizyolojisi 1.hafta ders notları
Bitki fizyolojisi 1.hafta ders notları
 
Paratiroid (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Paratiroid (fazlası için www.tipfakultesi.org)Paratiroid (fazlası için www.tipfakultesi.org)
Paratiroid (fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
Hayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök Hücre
Hayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök HücreHayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök Hücre
Hayvan doku kültürü EGEKÖK Maraton Kök Hücre
 
Yorgunluk
YorgunlukYorgunluk
Yorgunluk
 

Similaire à histolojiye giriş (fazlası için www.tipfakultesi.org )

Pratik giriş dersi 2014
Pratik giriş dersi 2014Pratik giriş dersi 2014
Pratik giriş dersi 2014emre419
 
Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
Sunum patoloji chz bkm
Sunum patoloji chz bkmSunum patoloji chz bkm
Sunum patoloji chz bkmrabiaozenn
 
Hücre ve Organelleri
Hücre ve OrganelleriHücre ve Organelleri
Hücre ve Organelleri06AYDIN
 
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut YapısıTıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısırgnksz
 
Zehirlenmeler (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Zehirlenmeler (fazlası için www.tipfakultesi.org )Zehirlenmeler (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Zehirlenmeler (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
ENDOSKOPİ ÜNİTESİNDE DEZENFEKSİYON SÜRECİ.pptx
ENDOSKOPİ ÜNİTESİNDE DEZENFEKSİYON SÜRECİ.pptxENDOSKOPİ ÜNİTESİNDE DEZENFEKSİYON SÜRECİ.pptx
ENDOSKOPİ ÜNİTESİNDE DEZENFEKSİYON SÜRECİ.pptxTAPINARMAKNA
 
Endoskop dezenfeksiyonunda islem basamaklari nelerdir
Endoskop dezenfeksiyonunda islem basamaklari nelerdirEndoskop dezenfeksiyonunda islem basamaklari nelerdir
Endoskop dezenfeksiyonunda islem basamaklari nelerdirendohem
 
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
Corynebacterium diphteriae ve corynebacterium türleri (fazlası için www.tipfa...
Corynebacterium diphteriae ve corynebacterium türleri (fazlası için www.tipfa...Corynebacterium diphteriae ve corynebacterium türleri (fazlası için www.tipfa...
Corynebacterium diphteriae ve corynebacterium türleri (fazlası için www.tipfa...www.tipfakultesi. org
 
Hücre ve Organelleri
Hücre ve OrganelleriHücre ve Organelleri
Hücre ve OrganelleriEsra Öncül
 

Similaire à histolojiye giriş (fazlası için www.tipfakultesi.org ) (13)

Pratik giriş dersi 2014
Pratik giriş dersi 2014Pratik giriş dersi 2014
Pratik giriş dersi 2014
 
Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Lab (kan dokusu) (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Sunum patoloji chz bkm
Sunum patoloji chz bkmSunum patoloji chz bkm
Sunum patoloji chz bkm
 
Hücre
HücreHücre
Hücre
 
Fizyoloji
FizyolojiFizyoloji
Fizyoloji
 
Hücre ve Organelleri
Hücre ve OrganelleriHücre ve Organelleri
Hücre ve Organelleri
 
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut YapısıTıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
 
Zehirlenmeler (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Zehirlenmeler (fazlası için www.tipfakultesi.org )Zehirlenmeler (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Zehirlenmeler (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
ENDOSKOPİ ÜNİTESİNDE DEZENFEKSİYON SÜRECİ.pptx
ENDOSKOPİ ÜNİTESİNDE DEZENFEKSİYON SÜRECİ.pptxENDOSKOPİ ÜNİTESİNDE DEZENFEKSİYON SÜRECİ.pptx
ENDOSKOPİ ÜNİTESİNDE DEZENFEKSİYON SÜRECİ.pptx
 
Endoskop dezenfeksiyonunda islem basamaklari nelerdir
Endoskop dezenfeksiyonunda islem basamaklari nelerdirEndoskop dezenfeksiyonunda islem basamaklari nelerdir
Endoskop dezenfeksiyonunda islem basamaklari nelerdir
 
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )
bitler-ve-parazitlikleri (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Corynebacterium diphteriae ve corynebacterium türleri (fazlası için www.tipfa...
Corynebacterium diphteriae ve corynebacterium türleri (fazlası için www.tipfa...Corynebacterium diphteriae ve corynebacterium türleri (fazlası için www.tipfa...
Corynebacterium diphteriae ve corynebacterium türleri (fazlası için www.tipfa...
 
Hücre ve Organelleri
Hücre ve OrganelleriHücre ve Organelleri
Hücre ve Organelleri
 

Plus de www.tipfakultesi. org (20)

Oksijen tedavisi
 Oksijen tedavisi Oksijen tedavisi
Oksijen tedavisi
 
Noninvaziv mekanik ventilasyon
Noninvaziv mekanik ventilasyonNoninvaziv mekanik ventilasyon
Noninvaziv mekanik ventilasyon
 
astım
astım astım
astım
 
Mekanik ventilasyon
Mekanik ventilasyonMekanik ventilasyon
Mekanik ventilasyon
 
Konsültasyon
KonsültasyonKonsültasyon
Konsültasyon
 
Koah
KoahKoah
Koah
 
Dr önder tani ve siniflama
Dr önder tani ve siniflamaDr önder tani ve siniflama
Dr önder tani ve siniflama
 
Diyabetes mellitus
Diyabetes mellitusDiyabetes mellitus
Diyabetes mellitus
 
Bronşektazi
BronşektaziBronşektazi
Bronşektazi
 
Bbh'da pnömoni
Bbh'da pnömoniBbh'da pnömoni
Bbh'da pnömoni
 
Astım tanı ve sınıflama
Astım tanı ve sınıflama Astım tanı ve sınıflama
Astım tanı ve sınıflama
 
Astım ve koah ilaç farmakolojisi
Astım ve koah ilaç farmakolojisiAstım ve koah ilaç farmakolojisi
Astım ve koah ilaç farmakolojisi
 
Astim tedavileri
Astim tedavileriAstim tedavileri
Astim tedavileri
 
Astim tani ve tedavi rehberi
Astim tani ve tedavi rehberiAstim tani ve tedavi rehberi
Astim tani ve tedavi rehberi
 
Astım ilaçları
Astım ilaçlarıAstım ilaçları
Astım ilaçları
 
Ape
ApeApe
Ape
 
bronkoskopi ünitesi yönetimi
bronkoskopi ünitesi yönetimi bronkoskopi ünitesi yönetimi
bronkoskopi ünitesi yönetimi
 
Akciğer kanseri
Akciğer kanseriAkciğer kanseri
Akciğer kanseri
 
Akut ve subakut öksürük
Akut ve subakut öksürükAkut ve subakut öksürük
Akut ve subakut öksürük
 
bronşit ve bronlşektazi alevlenme tedavisi
bronşit ve bronlşektazi alevlenme tedavisibronşit ve bronlşektazi alevlenme tedavisi
bronşit ve bronlşektazi alevlenme tedavisi
 

histolojiye giriş (fazlası için www.tipfakultesi.org )

  • 1. HİSTOLOJİYE GİRİŞ Doç.Dr.Mehmet Fatih SÖNMEZ
  • 2. ÖĞRENİM HEDEFLERİ • Dönem I öğrencileri bu dersin sonunda; – Türkiyede’ki histoloji eğitiminin tarihini – Histoloji ve Embriyolojinin ilgi alanlarını – Doku takip yöntemlerini öğrenecektir. 2
  • 3. • Ülkemizde histoloji terimi embriyoloji ile birlikte,Histoloji ve Embriyoloji adı altında kullanılmaktadır. • Histoloji, histos (doku) ve logia (bilim) kelimelerin birleşmesiyle türemiştir. • Dilimizdeki karşılığı Doku Bilimi’ dir. • İlm-i Ensaç veya Fenn-i Ensaç • Embriyoloji, embrio (cenin) ve logia kelimelerinden oluşmuştur. • Türkçemizdeki karşılığı ise, Cenin (dölet) Bilimi’dir. • Mebhas-ül Cenin 3
  • 4. • Türkiyede çağdaş tıp eğitim-öğretimi 1827. • 1839 yılında “Mekteb-i Tıbbiye-i Adliyye-, Şahane” (kısaca Mekteb-i Tıbbiye) kurulmuştur. • Okulun ilk yıllarında histoloji bağımsız bir ders değildir, anatomi dersi ile birlikte anlatılmaktadır. • 1872 yılında histoloji dersi anatomiden ayrılarak “ilm-i Ensac-ı Hucreviyye” adıyla bağımsız ders olarak anlatılmıştır. 4
  • 5. • Histolojinin ilk öğretim üyesi Mirliva Dr. Mehmet Saib Paşa’dır. • 1872 de yurtdışına doktora eğitimi için gönderilen hekimlerden Miralay Dr.Haydar Kamil Efendi İlm-i Ensac eğitimi için Viyana’ya gitmiştir. • Dr.Tevfik Recep embriyoloji alanında ilk doktora yapan öğretim üyesidir. • 1982 yılında morfoloji, 1993 yılında Histoloji- Embriyoloji Anabilim Dalı olarak ayrılmıştır. 5
  • 6. • Histoloji bilimine, mikroskopik anatomi de denmektedir. • Histoloji biliminde, bir mikroskop yardımıyla biyolojik materyal ve yapılar incelenir. • Histoloji hücre, doku ve organ bilimi olduğuna göre, bunların yapılarının yanı sıra işlevlerini de ele alacaktır. • Bu yüzden, histoloji sadece yapıyı tanımlamakla kalmaz, aynı zamanda biyokimya, moleküler biyoloji ve fizyoloji arasında bağlantılar kurar ve hastalık ile ilgili patogenezde önemli rol oynar. 6
  • 7. • Histoloji = Doku bilimi Histomorfoloji: Doku ve hücrelerin mikroskobik yapısını inceler. Histofizyoloji : Hücre ve dokulardaki canlılık olaylarını araştırır. Histokimya : Doku ve hücrelerdeki kimyasal maddelerin hücre içi yerleşimini özel boyama maddeleri ile girdiği reaksiyona bağlı olarak gösterilmesini sağlar. Sitoloji : Hücrelerin yapısını ve işleyişini inceleyen bilim dalı. 7
  • 8. IŞIK VE ELEKTRON MİKROSKOPİDE KULLANILAN ÖLÇÜ BİRİMLERİ Mikrometre (mikron) (µm) = 0.001 mm = 10-6 m Nanometre (nm) = 0.001 µm = 10-9 m Agström (Ao) = 0.1 nm = 10-10 m 8
  • 9. HİSTOLOJİK TEKNİK • Doku ve organların mikroskop altında incelenebilir hale getirilmesi için yapılan tüm işlemlere histolojik teknik veya mikroteknik adı verilir. • Histolojik teknikler A- Vital inceleme B- Ölü dokuların incelenmesi şeklinde olmak üzere iki şekilde yapılır. 9
  • 10. VİTAL İNCELEME • Canlı, yaşamakta olan hücre veya organizmalar üzerinde, canlıyı öldürmeksizin yapılan incelemeye vital inceleme denir. • Histolojide kullanılan vital boyalar Asit boyalar : Tripan mavisi Çini mürekkebi Lityum karmin.................Fagositik hücreler Bazik boyalar: Metilen mavisi Toluidin mavisi................Sinir hücreleri Janus green .....................mitokondrion Nötral kırmızı Krezil viole .......................vakuol sistemi Dahlia viole ......................Nukleus 10
  • 11. Histolojik İnceleme Nasıl Yapılır ? • Ana gereç  Mikroskop • Materyaller, mikroskopta incelenmeden önce, aşağıda belirtildiği şekilde elde edilir: • İğne Biyopsisi: Beyin, göz, tiroid, lenf düğümü, meme, akciğer ve plevra, böbrek, kemik ve kemik iliği, testis ve iskelet kası. • Endoskopik Biyopsi: Solunum yolu, mide ve barsak yolu, üriner sistem yolu. • Transvasküler Biyopsi: Kalp ve karaciğer • Doğrudan Çıkarım Biyopsisi: Deri, ağız, larinks ve serviks uteri. • Kürete Biyopsisi: Uterus endometriyumu. 11
  • 12. PARAFİN TEKNİĞİ 1.Tespit (fixation) 2.Yıkama 3.Sudan kurtarma (Dehydratation) 4.Şeffaflandırma (Clearing) 5.Gömme (Embedding) 6.Kesit alma (Sectioning) 7.Boyama (Staining) 8.Kapatma (Mounting) • Bir doku parçasının canlıdan alınıp parafin bloklama yapılıncaya geçen işlemlerin tümüne DOKU TAKİBİ denir 12
  • 13. TESPİT (FİKSASYON) • Amacı; 1-Hücre ve dokuların canlı hale en yakın biçimde muhafaza etmektir. Ancak bu tam gerçekleştirilemez. 2-Otolizi, bakteriyel bozuma ve çürümeyi önlemek. 3-Kolaylıkla diffüzyon olan maddelerin kaybını önlemek. 4-Sağlığa zararlı kötü etkilere karşı dokuyu kuvvetlendirmek. 5-Dokunun boyalarla ve diğer reaktiflerle boyanmasını kolaylaştırmak. • Fiziksel; ısı, kurutma, dondurma • Kimyasal; immersiyon, perfüzyon 13
  • 14. Başarılı Fiksasyon İçin Nelere Dikkat Edilmelidir? 1-Ölümden ve operasyondan sonra alınan örnekler hemen fiksatife atılmalıdır. 2-Fiksatifde kullanılan kimyasallar taze olmalı, titizlikle tartılmalı ve karıştırılmalıdır. 3-Doku parçaları mümkün olduğu kadar küçük olmalıdır. 4-Fiksatif, doku hacminin en az 10 katı, formalin için 20 katı olmalıdır. 5-+4 0C’de fiksasyon önerilir. Düşük ısılar fiksatifin dokuya işleyişini azaltırsa da otolizi önlediğinden doku iyi tespit edilir. 6-İçi boş organlar tespit çözeltisi ile doldurulmalıdır. Böylece tespit çözeltisi dokuya her iki yüzden işler ve iç yüzün düzgün 14 yüzey şekli korunmuş olur.
  • 15. 7-Kaba önce fiksatif konmalı, parçalar sonra daldırılmalıdır. Yoksa dokular kaba yapışır ve yapışma yerinden tespit çözeltisi dokuya işlemez. 8-Yağdan ve havadan zengin dokular tespit çözeltisinde yüzdükleri için kaset içine alınarak tespit çözeltisine batması sağlanmalıdır. 9-Tespit çözeltisinin dokuya işleyişini hızlandıran işlemlerden kaçınmalıdır. Yüksek ısı tespit çözeltisinin dokuya işleyişini hızlandırırken aynı zamanda otolizi de hızlandırır. 10-Kullanılan tespit çözeltisinin dokulara işleme hızı bilinmelidir. 15
  • 16. 11-Tespit çözeltisi ne hipotonik ne de hipertonik olmalıdır. Osmolaritesi canlı dokunun osmolaritesi (300 mosl) ve ölü dokudakine (450 mosl) uygun olmalıdır. Tespit edilmeyen doku su ile kesinlikle yıkanmamalıdır. 12-Tespit çözeltisinin pH’sı dokunun pH’sına yakın olmalıdır (pH=6-8). Bu nedenle tamponlanmış formalinle dokuların tespit edilmesi daha uygun olur. 13-Fiksasyonda kullanılan kaplar dar boğazlı olmamalı, düz hatlı olmalıdır. 14-Doku çok sertleşmemelidir. Doku aşırı derecede sertleşirse kesit alımı zorlanır. 16
  • 17. Tespit ajanları • Sıvı Tespit Ajanları • Katı Tespit Ajanları – Absolu etil alkol – Osmiyum tetroksit – Soğuk aseton – Pikrik Asit – Formaldehit – Kromik Asit – Gluteraldehit – Potasyumdikromat – Trikloroasetik asit – Civa Klorür – Asetik asit 17
  • 18. % 10’luk formol: 25ml formol + 75 ml distile su. Bouin: suda doymuş pikrik asit…………….15 ml Formol………………………………….…5 ml Asetik asit…………………………….…1 ml Müller eriyiği: potasyum bikromat…………………..2,5 gr Sodium sülfat……………………….1 gr Distile su…………………………….100 ml Orth karışımı: 9 kısım müller eriyiği + 1 kısım formol Zenker : müller eriyiği………………………………100 ml Civa biklorür ……………………………… 5 gr Aseti asit…………………………………….5 ml Helly: müller eriyiği…………………………………100 ml Civa biklorür ………………………………..5 gr Formol………………………………………..5 ml Maximow: müller eriyiği…………………………100 ml Civa biklorür ………………………………..5 gr Formol………………………………………10 ml 18
  • 19. Yıkama • Uygulanan tespit çeşidine göre yapılır. • Su veya değişik yoğunluklarda alkol kullanılır. • Formol, osmiyum tetraoksit ve krom tuzu içeren tespitlerden sonra, yıkama aşamasında su kullanılır. • Pikrik asitle gerçekleştirilen tespitler den sonra, % 70 – 80’lik alkol ile yıkama yapılabilir. 19
  • 20. Sudan Kurtarma (Dehidretasyon) • Parafine gömülecek olan dokuların, yıkamadan sonra içerisinde hiç su kalmaması gerekir. • Bu amaçla, en yaygın olarak etil alkol kullanılır. Etanol, dokulardaki suyu çeker. • Dokular, sırayla artan derecelerde alkol serisinden geçirilir. 20
  • 21. Şeffaflandırma (Clearing) • Şeffaflaştırmanın temel amacı, dokuya nüfuz etmiş olan alkolün yerine, ışığı kırma endeksi daha yüksek olan bir sıvı ayıracın konmasını sağlamaktır. • Ksilol, bu amaçla en yaygın olarak kullanılan ve nispeten daha ucuz olan bir maddedir. • Benzen, toluen, karbon sulfit, kloroform veya propilen oksit 21
  • 22. 22
  • 23. Gömme (Embedding) • Dokulardan istenilen kalınlıkta kesitlerin elde edilebilmesi, bunlara sert bir kıvam veren gömme maddesi içine yerleştirilmesiyle sağlanır. • Parafin. • Epoksi resinler (epon, araldit, vestopal) 23
  • 24. Kesit alma • Emdirme maddesinin içine gömülerek homojen biçimde sertleşmiş olan blok kitlesi (doku ve emdirme maddesi), mikrotom adı verilen özel bir aletle kesilir • Bunların günlük pratikte en çok kullanılanları ise, kızaklı veya rotatif (dönerli) mikrotom tipleridir. • Ayrıca, çok pahalı olan elmas uçlu bıçaklar da kullanılmaktadır. Mikrotomlarda, (tiplerine göre) 1 – 10 mikron kalınlığında kesitler alınır. 24
  • 25. 25
  • 26. 26
  • 27. Boyama • Doku elemanlarının genellikle birbirine yakın ışığı kırma indilerine sahip olmaları ve kesitlerin parafinle infiltre olmalarından dolayı ışık mikroskobunda incelenemezler. • Dokuların farklı elemanlarının incelenebilmeleri boyanmaları ile mümkündür. • Boyama işleminde önce, lam üzerine alınmış kesitlerdeki parafin ksilen ile uzaklaştırılır, azalan alkol serilerinde dokular rehidrate (yeniden su ile doyurulma) edildikten sonra boyamaya tabi tutulur. 27
  • 28. Boyanma Özellikleri • Asidofili: Bazik yapıdaki bir doku yapısının asit bir boya ile boyanması özelliğine asidofili denir. Eozin bir asit boyadır; sitoplazmayı pembe-kırmızıya boyar (eozinofili). • Bazofili: Asit yapıdaki bir doku yapısının bazik bir boya ile boyanması özelliğine bazofili denir, çekirdeği mavi- mor renge boyar. • Monokromazi: Doku yapısının boyanın gerçek renginde boyanması özelliği • Metakromazi: Bir doku yapısının kullanılan boya solusyonunun renginden farklı bir renge boyanmasına denir. 28
  • 29. 29
  • 30. Histolojide sık kullanılan boyalar • Hematoksilen ve Eozin (H-E) • Periodik Asit-Schiff (PAS) reaksiyonu • Masson trikrom • Alcian blue • Van Gieson • Retikülin boyası • Azan • Giemsa • Toluidin blue…..vs.. 30
  • 31. HEMATOKSİLEN-EOZİN NUKLEUS Heterokromatin - mavi Ökromatin - negatif Nukleolus - mavi SİTOPLAZMA Ergastoplazma - mavi Genel sitoplazma - pembe-kırmızı Filamanalr - pembe-kırmızı HÜCRE DIŞI YAPILAR Kollagen lifler - pembe Elastik lifler - pembe Retiküler lifler - pembe Graund substans- mavi Kemik matriksi - pembe Bazal membran - pembe 31
  • 32. • PERİODİK ASİT-SCHİFF REAKSİYONU (PAS) • PAS glikojen gibi doku karbonhidratlarının gösterilmesinde kullanılan bir tekniktir. • Örneğin sindirim ve solunum sistemlerindeki goblet hücreleri (sol şekil), kıkırdak matriksi ve böbrek tübüllerinin epitel hücrelerinin mikrovillus-ları (fırçamsı kenar) ve bazal membranları (sağ şekil) PAS (+) olarak adlandırılan menekşe renginde boyanırlar. 32
  • 33. • MASSON TRİKROM • Üç farklı boyanın kullanıldığı bu teknik ile bağ dokusunun boyanması sağlanır. Sonuçta: – Nukleus: mavi – Bazofilik yapılar: mavi – Sitoplazma: kırmızı – Kas hücreleri: kırmızı – Eritrositler: kırmızı – Bağ dokusu: mavi veya yeşil 33
  • 34. 34
  • 35. • GİEMSA VEYA WRİGHT • Bunlar kan ve kemik iliği yaymalarının boyanmasında sıklıkla kullanılan yöntemlerdir. • Nukleus: kırmızı-menekşe • Sitoplazma: soluk mavi • Eritrositler: soluk pembe boyanır. 35
  • 36. • TOLUİDİN BLUE • Bazik bir boyadır. • Asidik doku yapılarını mavinin değişik tonlarında boyar. • Elektron mikroskobu için hazırlanmış ve rezine gömülmüş yarı ince doku kesitlerinin boyanmasında sıklıkla kullanılır. • Bazı doku yapılarını metakromatik olarak boyar. 36
  • 37. • Alcian blue • Van Gieson: • Asit mukopolisakkaritleri • Bağ dokusunu boyama tekniklerinden biridir; ve glikozaminoglikanları – kollageni kırmızıya, maviye boyar. – nukleusu maviye, – eritrosit ve sitoplazmayı sarıya boyar. • Bir elastik boyası ile kombine edildiğinde elastin mavi-siyaha boyanır. • Bu boyama teknigi özellikle kan damarları ve deri için faydalıdır. 37
  • 38. HİSTOLOJİ KAYNAK KİTAPLARI •Temel Histoloji Yener Aytekin •Histoloji ve Hücre Biyolojisi Ramazan Demir •Histoloji I ve II Türkan Erbengi •Genel Tıp Histolojisi Meral Tekelioğlu •Özel Histoloji Meral Tekelioğlu •A Textbook of Histology Bloom, Fawcett •Basic Histology Junqueira, Carneiro, •Human Histology Stevens, Lowe •Histology, A Text and Atlas Ross, Romrell •Genel histoloji, özel histoloji Mukaddes Eşrefoğlu 38
  • 39. 39