Διατροφικές παρεμβάσεις και καρδιομεταβολικοί παράγοντες κινδύνου �
•Télécharger en tant que PPTX, PDF•
1 j'aime•1,159 vues
Διατροφή στο www.mednutrition.gr Μια βροχερή ημέρα βρέθηκα στο γραφείο του φίλου και συνάδελφου Χάρη Δημοσθενόπουλου, όπου για λογαριασμό της επιστημονικής εταιρείας ΕΜΠΑΚΑΝ (www.empakan.gr) που είμαι και μέλος, έκανα μια ομιλία για τις διατροφικές παρεμβάσεις στα καρδιομεταβολικά νοσήματα, με συντονιστή τον Χάρη. Ξεκίνησα με βασικούς ορισμούς, καθώς και τα επδημιολογικά στοιχεία, τα οποία δείχνουν μια αυξητική τάση πχ στο διαβήτη ή μια σταθεροποιητική τάση πχ στα καρδιαγγειακά στους άνδρες κλπ. Στα μέσα τις παρουσίασης, μπήκαμε σε περισσότερο διατροφικά μονοπάτια, όπου και καθορίσαμε ουσιαστικά το μεσογειακό μοντέλο διατροφής, ως τον βασικό τρόπο ζωής και αντιμετώπισης, των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Οι ερωτήσεις που τέθηκαν είχαν να κάνουν περισσότερο με τη διατροφή και πιο συγκεκριμένα ποια ψάρια είναι καλύτερα, γιατί παχαίνουμε, ενώ τεθηκε αν υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία για την απώλεια βάρους. Το webinar θα είναι διαθέσιμο και από το κανάλι του EMPAKAN [http://www.empakan.tv/category/133] με την ολοκλήρωση όλης της σειράς webinars του έτους.
Recommandé
Contenu connexe
Tendances
Tendances (20)
Similaire à Διατροφικές παρεμβάσεις και καρδιομεταβολικοί παράγοντες κινδύνου �
Similaire à Διατροφικές παρεμβάσεις και καρδιομεταβολικοί παράγοντες κινδύνου � (20)
Plus de medNutrition
Plus de medNutrition (20)
Διατροφικές παρεμβάσεις και καρδιομεταβολικοί παράγοντες κινδύνου �
- 1. Διατροφικές παρεμβάσεις και καρδιομεταβολικοί παράγοντες κινδύνου Ομιλητής Παρασκευάς Παπαχρήστος, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, M.Sc. Συντονιστής Χάρης Δημοσθενόπουλος, Κλινικός Διαιτολόγος-Βιολόγος, M.Med.Sci, SRD Webinar ΕΜΠΑΚΑΝ 28.05.2015
- 2. Καρδιαγγειακά νοσήματα (CVD) Τα καραδιαγγειακά νοσήματα αφορούν σε μια ομάδα από διαταραχές της καρδιακής και αγγειακής λειτουργίας και περιλαμβάνουν: 1. την αγγειακή παροχή αίματος στην καρδιά, στον εγκέφαλο και τους περιφερικούς ιστούς 2. μυοκαρδιοπάθειες και βαλβιδοπάθειες λόγω μηχανικής βλάβης ή μολυσματικής νόσου 3. γενετικές δυσμορφίες της καρδιάς 4. θρομβοεμβολές Οι κύριες εκδηλώσεις της πρώτης κατηγορίας είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο με υποκείμενη παθολογία την αθηροσκλήρωση. Και είναι αυτή που είναι πιο άμεσα συνδεδεμένη με τη διατροφή και παράγοντες του τρόπου ζωής. Ορισμός από ΠΟΥ
- 3. Επιδημιολογικά στοιχεία 1η αιτία θανάτων παγκοσμίως • Τα ¾ των CVD αφορούν σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα. • Οι γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες, εμφανίζουν καθυστερημένα 7-10 χρόνια αργότερα καρδιαγγειακά νοσήματα. WHO, Fact sheet No 317 (Jan 2015), Towfighi et al 2009 31% των θανάτων το 2012 αποδίδονται σε καρδιαγγεικά } 42% αφορά σε Στεφανιαία νόσο 38% σε εγκεφα- λικά επει- σόδια 2012 2030 17.5 εκατ. 23.3 εκατ. Θάνατοι Από CVD}
- 4. Mozzafarian et al 2015 (NHANES data)
- 5. Mozzafarian et al 2015
- 6. Οι μισοί θάνατοι στην περιοχή της Ευρώπης αποδίδονται σε CVD. Τα επίπεδα CVD είναι υψηλότερα στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη σε σχέση με την Δύση, τον Βορρά και τον Νότο. Μέχρι πριν από 10 χρόνια τα επίπεδα κατάληξης από CVD αυξάνονταν ραγδαία. Πλέον, έχουν μία πτωτική τάση στις περισσότερες χώρες τις Ευρώπης. 196.000.000.000 Ευρώ/χρόνο κοστίζουν στην Ευρωπαϊκή οικονομία τα CVD 80% των πρόωρων καρδιακών και εγκεφαλικών επεισοδίων μπορεί να προληφθεί WHO/Europe, European Cardiovascular Disease Statistics 2012 Ποια είναι η κατάσταση στην Ευρώπη
- 7. 2012 European Cardiovascular Disease Statistics - Visuals Θνησιμότητα από Στεφανιαία νόσο Βουλγαρία Γαλλία Ουγγαρία Καζακστάν Ρωσία Ην. Βασίλειο
- 8. European Health Strategy Project 2 (EHN, ESC) Age-standardised DALYs rate for CHD, 2002, Europe
- 9. European Health Strategy Project 2 (EHN, ESC) Age-standardised death rates for CHD, men 3.799άτομα Σύνολο, το 2009
- 10. European Health Strategy Project 2 (EHN, ESC) Age-standardised death rates for CHD, wοmen 1.161άτομα Σύνολο, το 2009
- 11. Παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τα καρδιαγγειακά • Ηλικία • Φύλο • Κάπνισμα • Υπερχοληστερολαιμία • Υπέρταση • Σακχαρώδης διαβήτης • Παχυσαρκία • Σωματική Δραστηριότητα • Διατροφή • Δυσλιπιδαιμίες • Αυξημένο σάκχαρο αίματος • Αυξημένη αρτηριακή πίεση • Ατμοσφαιρική ρύπανση • Επίπεδο φτώχειας
- 12. Εκτίμηση 10ετούς κινδύνου για θανατηφόρο καρδιαγγειακό συμβάν European HeartScore, 2012
- 13. Παράδειγμα: Άνδρας, 55 ετών, καπνιστής, με φυσιολογική χοληστερόλη (180mg/dL), πίεση 140mmHg που λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή. Hellenic HeartScore Έχει 10ετή καρδιαγγειακό κίνδυνο 7% (για την φαρμακευτική αγωγή προσθέτουμε 1%). Αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα να υποστεί θανατηφόρο καρδιαγγειακό επεισόδιο την επόμενη δεκαετία είναι 7%.
- 14. Elisaf et al 2014 Αλγόριθμος αντιμετώπισης δυσλιπιδαιμιών
- 15. Υγιές σωματικό βάρος Μελέτη Αττική 20 < ΔΜΣ < 25: Θεωρείται ένα σωματικό βάρος που σχετίζεται με τη μικρότερη πιθανότητα να νοσήσει κάποιος από χρόνια νοσήματα (καρδιαγγειακά, σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση, λιπώδες ήπαρ, άπνοια ύπνου, υπογονιμότητα κ.ά.) Whitlock et al 2009, Pitsavos et al 2003 Απώλεια σωματικού βάρους της τάξης του 5- 10% είναι ικανή να επιφέρει μείωση σε αυξημένους καρδιομεταβολικούς δείκτες υγείας. 20% των ανδρών και 15% των γυναικών στην Ελλάδα είναι παχύσαρκοι.
- 16. Σωματικό λίπος O ενδοσπλαχνικός λιπώδης ιστός συνδέεται πιο άμεσα με καρδιομεταβολικούς παράγοντες κινδύνου. Περιφέρεια μέσης Haslam & James 2005, WHO report on Obesity 1997 Men ≤ 94-102cm Women ≤ 80-88cm > 102cm > 88cm
- 17. Κλάσμα περιφέρειας μέσης προς ύψος Savva et al 2013
- 18. • Απώλεια βάρους με ενεργειακό έλλειμα το οποίο θα επιτυγχάνεται από συνδυασμό μειωμένης ενεργειακή πρόσληψης και αυξημένης ενεργειακής δαπάνης. (-7000kcal/ βδομάδα) • Ρυθμός απώλειας βάρους: 0.5 – 1.0kg/ βδομάδα • Επαναξιολόγηση ανθρωπομετρήσεων - επανεκτίμηση στόχου • Παράδοξο της παχυσαρκίας • Σημαντικός σύμβουλος για ένα ρεαλιστικό στόχο με διαρκή αποτελέσματα: η συμμόρφωση του ασθενούς. Lavie et al 2009, Joint ESC Guidelines 2012 Οδηγίες για απώλεια βάρους
- 19. Διατροφή Η υγιεινή διατροφή περιλαμβάνεται στις συστάσεις ως ο ακρογωνιαίος λίθος για την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Τα βασικά της χαρακτηριστικά είναι: Κορεσμένα λιπαρά Trans λιπαρά Αλάτι Φυτικές ίνες Φρούτα Λαχανικά Ψάρι Οινοπνευματώδη ποτά <10% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης αντικαθιστώντας τα με πολυακόρεστα λιπαρά <1% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης από φυσικές πηγές και όχι επεξεργασμένα τρόφιμα κατά προτίμηση <5g/ ημέρα 30-45g ημερησίως 200g ημερησίως (2-3 μερίδες) 200g ημερησίως (2-3 μερίδες) τουλάχιστον 2 φορές τη βδομάδα και το ένα να είναι λιπαρό <=2 ποτήρια/ ημέρα για τους άνδρες και <=1 ποτήρι/ ημέρα για τις γυναίκες
- 20. Λιπαρά Κορεσμένα λιπαρά: Για κάθε 1% της ημερήσιας ενέργειας από κορεσμένα που αντικαθίσταται με πολυακόρεστα λιπαρά, μειώνεται ο κίνδυνος για στεφανιαία νόσο κατά 2-3%. Σύσταση: <=10% Μονοακόρεστα λιπαρά: επιδρούν ευεργετικά στην HDL χοληστερόλη του αίματος όταν αντικαθιστούν τα κορεσμένα και τους υδατάνθρακες στη διατροφή. Πολυακόρεστα λιπαρά: μειώνουν την χοληστερόλη (και την LDL και την HDL αλλά σε λιγότερο βαθμό). Ω-3 (EPA & DHA) δεν έχουν κάποια επίδραση στη χοληστερόλη του αίματος αλλά μειώνουν τον κίνδυνο κατάληξης από στεφανιαία νόσο ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Trans λιπαρά: μειώνουν την HDL και αυξάνουν την LDL χοληστερόλη. Αύξηση κατά 2% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης από trans λιπαρά, αυξάνει τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο κατά 23%. Σύσταση <1% Διαιτητική χοληστερόλη: Είναι πολύ χαμηλή η συσχέτισή της με την χοληστερόλη του αίματος και αναπόφευκτα η εφαρμογή των προηγούμενων οδηγιών μειώνει και την διαιτητική χοληστερόλη. Στην Ευρώπη, δεν υπάρχει οδηγία συγκεκριμένη όπως σε άλλες χώρες (<300mg/ ημέρα) Astrup et al 2011, Mensink et al 1992, He et al 2004, Mozzafarian et al 2006 & 2009
- 21. Αλάτι Πολύ καλά μελετημένο ως προς την επίδραση στην αρτηριακή πίεση. Η κλινική μελέτη DASH όπου εφαρμόστηκε η σχετική δίαιτα, καταγράφηκε μία δοσοεξαρτώμενη σχέση της ποσότητας αλατιού με την αρτηριακή πίεση. Η μείωση της ΑΠ έφτανε τα 11.5 mmHg σε υπερτασικά άτομα. Μέγιστη σύσταση: 5g/ ημέρα Ιδανική πρόσληψη: ~3g/ ημέρα Έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε ότι μείωση του αλατιού κατά 3g την ημέρα θα οδηγούσε σε μέιωση της επίπτωσης στεφανιαίας Νόσου κατά 5.9-9.5% και του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 5.0-7.8%! Sacks et al 2001, Bibbins-Domingo 2010
- 22. Φυτικές ίνες Πιθανός μηχανισμός: μειώνει την απόκριση της γλυκόζης μεταγευματικά αλλά και τα επίπεδα LDL χοληστερόλης Σύσταση: 30-45g/ ημέρα Πηγές: Προϊόντα ολικής αλέσεως, όσπρια, φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί. Weickert & Pfeiffer 2008, American Institute of Medicine, Joint ESC Guidelines
- 23. Φρούτα και λαχανικά Σύσταση: 200g φρούτων και 200g λαχανικών ημερησίως Για κάθε επιπρόσθετη μερίδα φρούτων και λαχανικών: Επίδραση των φρούτων και λαχανικών στην ΑΠ: • Λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε Κ (βοηθά στην απέκκριση περίσσειας Na από τον οργανισμό) • Περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά Dauchet et al 2006, He et al 2006 -4% -5% -11% -26% κίνδυνος για στεφανιαία νόσο κίνδυνος για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Aυτός που τρώει 3-5 μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως έχει 11% μικρότερο κίνδυνο για εγκεφαλικό σε σύγκριση με αυτόν που καταναλώνει λιγότερες Αν κάποιος κατα- ναλώνει πάνω από 5 μερίδες το ποσοστό αυτό ανεβαινει στο 26%
- 24. -36% την θνησιμότητα λόγω καρδιαγγειακών -17% την θνησιμότητα από οποιαδήποτε αιτία Ψάρι Σύσταση: τουλάχιστον 2 φορές τη βδομάδα (εκ των οποίων η μία να αφορά σε λιπαρό ψάρι) Ο μηχανισμός δράσης έχει να κάνει με την περιεκτικότητα σε ω-3 λιπαρά οξέα. Η σχέση κατανάλωσης ψαριού και καρδιαγγειακών νοσημάτων δεν είναι γραμμική αλλά εκθετική. Αύξηση κατά 1-2 μερίδες ψαριού εβδομαδιαίως Μειώνει: Mozzafarian & Rimm 2006, Joint ESC Guidelines
- 25. Οινοπνευματώδη ποτά Σύσταση Η σχέση κατανάλωσης αλκοόλ με την πρόληψη από καρδιαγγειακά είναι της μορφής J. Φαίνεται να ξεχωρίζει η επίδραση του κρασιού (Πολυφαινόλες και ιδιαίτερα ρεσβερατρόλη) Opie & Lecour 2007 ≤10g/ ημέρα για τις γυναίκες ≤20g/ ημέρα για τους άνδρες 10g Ισοδυναμoύν με ένα ποτό περίπου
- 26. Pοφήματα με ζάχαρη Τακτική κατανάλωση σακχαρούχων ροφημάτων αυξάνει κατά 35% τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο στις γυναίκες (2 μερίδες ημερησίως vs 1 μερίδα το μήνα). Οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ουσίες δε σχετίζονται με τη νόσο. Malik et al 2010, Fung et al 2009
- 27. Λειτουργικά τρόφιμα Προϊόντα με το πιο πολυμελετημένο συστατικό που οδηγεί σε ισχυρισμό υγείας «Μειώνει αποτελεσματικά την χοληστερόλη του αίματος» Φυτικές στερόλες και στανόλες Κατανάλωσή του σε ποσότητα 2g/ ημέρα μειώνει κατά 10% περίπου τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης στο αίμα. Η παρούσα, μέση πρόσληψη σε μια δυτικού τύπου διατροφή είναι 200-300mg/ ημέρα Η επίδραση αυτή είναι ανεξάρτητη και επιπρόσθετη μιας υποθερμιδικής διατροφής χαμηλών λιπαρών και της χρήσης στατινών. Law 2000, Berger et al 2004
- 28. Διατροφικά πρότυπα Τρόφιμο/συστατικό Παράγοντας κινδύνου Διατροφικό σχήμα/πρότυπο Πλήρες προφίλ καρδιαγγειακού κινδύνου Η Μεσογειακή διατροφή αναδείχθηκε από την μελέτη των 7 χωρών την δεκαετία του ’60 και παραμένει η σύσταση των κατευθυντήριων οδηγιών μέχρι σήμερα. Πρόσφατη μετανάλυση έδειξε ότι 2 πόντοι παραπάνω στο MedDiet Score σχετίζονται με: • 10% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών και θνησιμότητας από αυτά, όπως και • 8% μείωση θνησιμότητας από κάθε αιτία. Sofi et al 2010, Verschuren et al 1995
- 29. Σημεία ενδιαφέροντος διατροφικής προσέγγισης • Η ομοκυστεΐνη δεν αποτελεί παράγοντα κινδύνου για τα καρδιαγγειακά καθώς δεν συνδέεται με αιτιολογική σχέση με αυτά. • Πρόκληση παραμένει για την θεραπευτική ομάδα η ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής στρατηγικής προσέγγισης που θα βοηθήσει τους ασθενεις να πετύχουν τις αλλαγές στη διατροφή και βάρος τους αλλά και να τις διατηρήσουν.
- 30. Σακχαρώδης διαβήτης Τα άτομα με διαβήτη βρίσκονται σε μία γρηγορότερη τροχιά ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων σε σχέση με το γενικό υγιή πληθυσμό: διπλάσιο κίνδυνο! 2011 2030 8.1% 9.5% Eπιπολασμός διαβήτη στην Ευρώπη 1.300.000 ασθενείς με διαβήτη στην Ελλάδα Πρώτα αποτελέσματα έρευνας Ε.Δ.Ε. Ρυθμίζοντας τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μειώνεται ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά κατά 33-50%. 90% των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 είναι παχύσαρκοι
- 31. Επιπρόσθετες διαιτητικές παρεμβάσεις στο διαβήτη Οι υδατάνθρακες αποτελούν το 45-55% της διατροφής και ενός ασθενούς με διαβήτη. Προτίμση σε σύνθετους και ολικής άλεσης υδατάνθρακες, αντί για απλούς, καθώς οι απλοί ανεβάζουν γρήγορα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. 1. Μειώνοντας το γλυκαιμικό φορτίο: • Ποσότητα αμύλου • Φυτικές ίνες • Πρωτεΐνη • Μαγείρεμα 2. Ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες 3. Αλκοόλ 4. Παρακολούθηση • Τήρηση ημερολογίου καταγραφής • Αυτομέτρηση • Τακτικές διαγνωστικές εξετάσεις • Ιατρικές συνεδρίες 5. Πλήρη γεύματα
- 32. Πλήρη γεύματα
- 33. Ενασχόληση με τακτική σωματική δραστηριότητα και/ή αεροβική άσκηση συσχετίζεται με μείωση της συχνότητας θανάτων από καρδιαγγειακά. Σωματική δραστηριότητα Special Eurpbarometer 412 (2014), Lollgen et al 2009, Taylor et al 2004 Σημαντικό εργαλείο πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης. <50% των ευρωπαίων είναι σωματικά δραστήριοι στη δουλειά τους ή εμπλέκονται σε κάποια τακτική αεροβική άσκηση 42% των Ευρωπαίων 59% των Ελλήνων δεν εμπλέκονται σε καμία σωματική δραστηριότητα
- 34. Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία • Ξόδεψε αρκετό χρόνο με τον ασθενή, ακόμη και λίγα παραπάνω λεπτά μπορούν να κάνουν τη διαφορά- με σκοπό να αναπτύξεις μια σχέση μαζί του. • Αναγώρισε και την προσωπική οπτική του ασθενή για την κατάστασή του και των παραγόντων που οδήγησαν εκεί. • Ενθάρρυνε την έκφραση οποιωνδήποτε συναισθημάτων άγχους, ανησυχίας και αυτοεκτίμησης αναφορικά με το κίνητρό του για αλλαγή συμπεριφοράς και ευκαιρίες επιτυχίας. • Μίλα στον ασθενή στην δική του γλώσσα και να είσαι υποστηρικτικός οποιασδήποτε βελτίωσης στον τρόπο ζωής του. • Κάνε ερωτήσεις για να ελέγξεις ότι ο ασθενής έχει καταλάβει τις συμβουλές σου και ότι έχει την υποστήριξή σου για να την ακολουθήσει. • Αναγνώρισε και αποδέξου ότι η τροποποίηση συνηθειών μιας ζωής μπορεί να είναι δύσκολη και ότι σταδιακές, σταθερές αλλαγές είναι συχνότερα πιο μόνιμες απ’ότι απότομες αλλαγές. • Αποδέξου ότι ο ασθενής μπορεί να χρειάζεται την υποστήριξή σου για μεγάλο χρονικό διάστημα και ότι επαναλαμβανόμενες προσπάθειές σου μπορεί να είναι αναγκαίες για να ενθαρρύνει και να διατηρήσει τις συμπεριφορικές αλλαγές. • Σιγουρέψου ότι όλοι οι επαγγελματίες υγείας της θεραπευτικής ομάδας παρέχουν πληροφόρηση που βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος.
- 35. Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία • Ανέπτυξε θεραπευτικές συμμαχίες • Συμβουλευτική χρειάζονται όλα τα άτομα σε κίνδυνο να αναπτύξουν την ασθένεια αλλά και όσοι ήδη πάσχουν. • Βοήθησε τον ενδιαφερόμενο να καταλάβει την σχέση μεταξύ της δικής τους συμπεριφοράς και της υγείας. • Βοήθησε τον ενδιαφερόμενο να αξιολογήσει τα εμπόδια προς την αλλαγή συμπεριφοράς. • Εκμαίευσε δεσμεύσεις του ενδιαφερόμενου για τροποποίηση της συμπεριφοράς. • Να εμπλέξεις και τον ασθενή κατά τη φάση αναγνώρισης και διαλογής των παραγόντων κινδύνου προς αλλαγή. • Συνδύασε στρατηγικές που περιλαμβανουν ενίσχυση της ικανότητας του ενδιαφερόμενου για αλλαγή. • Σχεδιασε ένα πλάνο αλλαγής τρόπου ζωής. • Ενσωμάτωσε στην θεραπευτική προσέγγιση και άλλους επαγγελματίες υγείας όποτε είναι εφικτό. • Παρακολούθησε την πρόοδο με follow- up συνεδρίες ή επαφές.
- 36. Ενδεικτική βιβλιογραφία • Towfighi A, Zheng L, Ovbiagele B. Sex-specific trends in midlife coronary heart disease risk and prevalence. Arch Intern Med. 2009 Oct 26;169(19):1762-6. • Prescott E, Hippe M, Schnohr P, Hein HO, Vestbo J. Smoking and risk of myocardial infarction in women and men: longitudinal population study. J. 1998 Apr 4;316(7137):1043-7. • Maas A.H.E.M. and Appelman Y.E.A. Gender differences in coronary heart disease. Neth Heart J. 2010 Dec; 18(12): 598–602. • European Heart Network, Cardiovascular Diseases Statistics 2012, available on line at http://www.ehnheart.org/cvd-statistics.html • European Society of Cardiology accessed on line at http://www.escardio.org/The-ESC/Initiatives/EuroHeart/2012-European-Cardiovascular-Disease-Statistics- Visuals • Savva S, Lamnisos D and Kafatos A, Predicting cardiometabolic risk: waist-to-height ratio or BMI. A meta-analysis Diabetes Metab Syndr Obes. 2013; 6: 403– 419. Published online 2013 Oct 24. • World Health Organization. Obesity: preventing and managing the global epidemic of obesity. Report of the WHO Consultation of Obesity. Geneva, 3-5 June 1997 • Haslam DW, James WP. Obesity. Lancet 2005;366:1197–1209. • Lavie CJ, Milani RV, Ventura HO. Obesity and cardiovascular disease: risk factor, paradox, and impact of weight loss. J Am Coll Cardiol 2009;53:1925–1932. • Sacks FM, Svetkey LP, Vollmer WM, Appel LJ, Bray GA, Harsha D, Obarzanek E, Conlin PR, Miller ER 3rd, Simons-Morton DG, Karanja N, Lin PH. Effects on blood pressure of reduced dietary sodium and the Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) diet. DASH–Sodium Collaborative Research Group. N Engl J Med 2001;344:3–10. • Weickert MO, Pfeiffer AF. Metabolic effects of dietary fiber consumption and prevention of diabetes. J Nutr 2008;138:439–442. • Dauchet L, Amouyel P, Hercberg S, Dallongeville J. Fruit and vegetable consumption and risk of coronary heart disease: a meta-analysis of cohort studies. J Nutr 2006;136:2588–2593 • Mozaffarian D, Rimm EB. Fish intake, contaminants, and human health: evaluating the risks and the benefits. JAMA 2006;296:1885–1899. • Opie LH, Lecour S. The red wine hypothesis: from concepts to protective signalling molecules. Eur Heart J 2007;28:1683–1693 • Malik VS, Popkin BM, Bray GA, Despres JP, Hu FB. Sugar-sweetened beverages, obesity, type 2 diabetes mellitus, and cardiovascular disease risk. Circulation 2010; 121:1356–1364. • Fung TT, Malik V, Rexrode KM, Manson JE, Willett WC, Hu FB. Sweetened beverage consumption and risk of coronary heart disease in women. Am J Clin Nutr 2009;89:1037–1042. • Law M. Plant sterol and stanol margarines and health. BMJ 2000;320:861–864. • Berger A, Jones P and Abumweis S, Plant sterols: factors affecting their efficacy and safety as functional food ingredients Lipids Health Dis. 2004; 3: 5. Published online 2004 Apr 7. • Sofi F, Abbate R, Gensini GF, Casini A. Accruing evidence on benefits of adherence to the Mediterranean diet on health: an updated systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr 2010;92:1189–11 • Taylor RS, Brown A, Ebrahim S, Jolliffe J, Noorani H, Rees K, Skidmore B, Stone JA, Thompson DR, Oldridge N. Exercise-based rehabilitation for patients with coronary heart disease: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Am J Med 2004;116:682–692. • Lollgen H, Bockenhoff A, Knapp G. Physical activity and all-cause mortality: an updated meta-analysis with different intensity categories. Int J Sports Med 2009; 30:213–224
- 37. Ευχαριστώ πολύ! Ομιλητής Παρασκευάς Παπαχρήστος, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, M.Sc. Συντονιστής Χάρης Δημοσθενόπουλος, Κλινικός Διαιτολόγος-Βιολόγος, M.Med.Sci, SRD Webinar ΕΜΠΑΚΑΝ 28.05.2015
Notes de l'éditeur
- - 1η αιτία θανάτων παγκοσμίως - το 31% των θανάτων το 2012 αποδίδονται σε καρδιαγγεικά και από αυτά το 42% αφορά σε στεφανιαία νόσο και το 38% σε εγκεφαλικά επεισόδια - Τα ¾ των CVD αφορούν σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα. Οι γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες, εμφανίζουν καθυστερημένα 7-10 χρόνια αργότερα καρδιαγγειακά νοσήματα. Αυτό είναι ένα σημείο συζήτησης καθώς, λόγω του προστατευτικού ρόλου των οιστρογόνων πολλές γυναίκες υποεκτιμούν τα συμπτώματα αλλά και ειδικοί δεν ανιχνεύουν εγκαίρως τους υποκείμενους παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι μετά την εμμηνόπαυση μπορούν να εκτοξεύσουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο φτάνοντας εκείνο των ανδρών. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια φαίνεται να μειώνεται η ψαλίδα της διαφοράς καρδιαγγειακού κινδύνου μεσήλικων ατόμων μεταξύ των δύο φύλων. Συγκεκριμένα έχει ανέβει ο κίνδυνος για τις γυναίκες και έχει κατέβει για του άνδρες. Αυτό συμβαίνει λόγω αύξησης του καπνίσματος στις γυναίκες. - 2012: 17.5 εκατομμύρια θάνατοι από CVD και η πρόβλεψη για το 2030: 23.3 εκ
- Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι ο επιπολασμός (συχνότητα εμφάνισης δηλαδή) των καρδιαγγειακών νοσημάτων στους ενήλικες, προφανώς αυξάνεται με την ηλικία, ενώ είναι συχνότερος στους άνδρες μέχρι την ηλικία των 50-60 σε σχέση με τις γυναίκες – διαφορά που παύει να υφίσταται σχεδόν στην ηλικία των 60-70. Τα δεδομένα αυτά ειναι από την Αμερική, τη γνωστή προοπτική μελέτη NHANES (National Health and Nutrition Examination Survey)
- Παραμένουμε σε αμερικάνικα δεδομένα και παρατηρούμε την πορεία που σημείωσαν οι θάνατοι λόγω καρδιαγγειακών από το 1900 μέχρι το 2011. Η υψηλότερη συχνότητα είναι τη δεκαετία του ’70 και από κει και πέρα υπάρχει μία πτώση, όχι σταθερή τάση όμως, γιατί βλέπουμε και ένα δεύτερο μικρότερο peak την δεκαετία του ‘90 -2000 (ίσως αυτό να έχει να κάνει με την πανδημία της παχυσαρκίας που άρχισε να ανιχνέυεται εκείνη τη περίοδο). Πώς εξηγείται η πτωτική τάση; Πιθανότατα, καλύτερες διαγνωστικές μέθοδοι και καλύτερη πρόληψη της νόσου αλά σίγουρα και καλύτερη αντιμετώπιση με φαρμακευτική αγωγή άρα μεγαλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης.
- Οι μισοί θάνατοι στην περιοχή της Ευρώπης αποδίδονται σε CVD. Τα επίπεδα CVD είναι υψηλότερα στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη σε σχέση με την Δύση, τον Βορρά και τον Νότο. Μέχρι πριν από 10 χρόνια τα επίπεδα κατάληξης από CVD αυξάνονταν ραγδαία. Πλέον, έχουν μία πτωτική τάση στις περισσότερες χώρες τις Ευρώπης . Όχι σε όλες όμως και δεν είναι αξιοσημείωτη γι’αυτό και δεν το έχουμε συμπεριλάβει αριθμητικά (Ουσιαστικά τα ευρωπαϊκά δεδομένα είναι σαν να επαληθεύουν και τον προηγούμενο ακριβώς πίνακα της Αμερικής). Τα CVD κοστίζουν στην Ευρωπαϊκή οικονομία 196 δις Ευρώ/χρόνο Το 80% των πρόωρων καρδιακών νόσων και εγκεφαλικών μπορεί να προληφθεί.
- Θνησιμότητα από Στεφανιαία νόσο σε πληθυσμό ανδρών ηλικίας 0-64 ετών επιλεγμένων Ευρωπαΐκών χωρών για το διάστημα 1980-2010. Είναι μια αποτύπωση της κατάστασης που επικρατεί στην Ευρώπη από επιλεγμένες χώρες που εκτείνονται σε όλη της επικράτειά της. Έρχεται να επαληθεύσει αυτό που είχαμε πει και πιο πάνω ότι τα καρδιαγγειακά είναι πιο συχνά στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη. (Τώρα κατά πόσο η Ρωσία ή το Καζακστάν είναι μέσα στα στενά γεωγραφικά όρια της «Ευρώπης»)
- Η εικόνα αυτή μας δείχνει ουσιαστικά τα ποιοτικά χρόνια ζωής που χάνονται λόγω της νόσου. (Disability adjusted Life years) Όσο πιο κόκκινο το χρώμα είναι οι περιοχές που έχουν το εντονότερο πρόβλημα Age standardised σημαίνει ότι τα δεδομένα έχουν προσαρμοστεί ως προς την ηλικία για όλο το πληθυσμό (δηλαδή στατιστικά έχει γίνει η αναγκαία επεξεργασία ώστε να μην υπάρχει σύγκριση μεταξύ ανόμοια πράγματα, ανόμοιες ηλικίες, να μην μπερδεύει η ηλικία τα αποτελέσματα) CHD coronary heart disease= στεφανιαια νοσος
- Για να ρίξουμε μια ματιά στον ελλαδικό χάρτη, έχοντας υπόψη τα μέχρι τώρα δεδομένα που δεν είμαστε στην πιο ριψοκίνδυνη θέση βάσει των ευρωπαϊκών στατιστικών αλλά έχουμε και ένα θέμα με την οικονομία μας που μάλλον δεν σχετίζεται θετικά με την έκβαση στο θέμα των καρδιαγγειακών. Ο πίνακας αυτός μας δείχνει τον αριθμό των θανάτων λόγω στεφανιαίας νόσου σε άνδρες κάτω των 64 ετών στην περιοής της Ευρώπης. Και πάλι όσο πιο έντονο το χρώμα τόσο πιο έντονο το πρόβλημα. Στην Ελλάδα τα νούμερα είναι: (πληροφορία πάνω στο χάρτη σύνολο 3799 άτομα το 2009 (ο χάρτης δείχνει 30-50 ανά 100.000 κατοίκους)
- Αντίστοιχα, ο πίνακας αυτός μας δείχνει τον αριθμό των θανάτων λόγω στεφανιαίας νόσου σε γυναίκες κάτω των 64 ετών στην περιοχής της Ευρώπης. Και πάλι όσο πιο έντονο το χρώμα τόσο πιο έντονο το πρόβλημα. Στην Ελλάδα τα νούμερα είναι: Πληροφορία πάνω στο χάρτη: Σύνολο 1161 άτομα το 2009 (στο χάρτη δείχνει 10-20 ανά 100.000 κατοίκους)
- Προφανώς κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες δεν είναι τροποποιήσιμοι αλλά εμείς θα ασχοληθούμε με αυτούς που αλλάζουν. Επίσης, Υπερλιπιδαιμίες, αυξημένο σάκχαρο και ΑΠ, τα αντιμετωπίζουμε ούτως ή άλλως ανεξάρτητα αν έχει διαγνωστεί η αντίστοιχη πάθηση (Υπερχοληστερολαιμία, Υπέρταση, Διαβήτης)
- Ευρωπαϊκός πίνακας: Θεωρούμαστε στις χώρες χαμηλού κινδύνου (υπάρχει διαφορετικός πίνακας για τις χώρες υψηλού κινδύνου προκειμένου να μην υποεκτιμάται ο κίνδυνος) Στην ευρώπη υπάρχουν δύο κατηγορίες πινάκων που αφορούν τις χώρες που είναι σε υψηλό κίνδυνο και αυτές σε χαμηλό. Βλέπουμε ότι τα στοιχεία που χρησιμοποιούν είναι η ηλικία, το φύλο το κάπνισμα, η αρτηριακή πίεση και η χοληστερόλη αίματος. Υπάρχουν τα αντίστοιχα ελληνικά δεδομένα που θα ατα δούμε στην επόμενη διαφάνεια. Να τονίσω ωστόσο εδώ ότι ο κίνδυνος ενδεχομένως να είναι μεγαλύτερος για άτομα με εγκατεστημένη κλινική κατάσταση όπως η αθηρωμάτωση, με ήδη κάποιο καρδιαγγειακό συμβάν, με θετικό οικογενειακό ιστιορικό τέτοιου συμβάντος, με επιπρόσθετες διαταραχές λιπιδιών ή οικογενή υπερχοληστερολαιμία υποεκτιμάται ο καρδιαγγειακός κίνδυνος με το συγκεκριμένο εργαλείο.
- Παράδειγμα: Άνδρας, 55 ετών, καπνιστής, με φυσιολογική χοληστερόλη (180mg/dL), πίεση 140mmHg που λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή έχει 10ετή καρδιαγγειακό κίνδυνο 7%. (για την φαρμακευτική αγωγή προσθέτουμε 1%) Αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα να υποστεί θανατηφόρο καρδιαγγειακό επεισόδιο την επόμενη δεκαετία είναι 7%. Το Ελληνικό σκορ είναι διαθέσιμο από την ελληνική εταιρία αθηροσκλήρωσης ακόμη και on line.
- Τα δεδομένα είναι από την ομάδα του κ Ελισάφ και των συνεργατών του (Πίτσαβος κλπ) στις κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Εταιρίας Αθηροσκλήρωσης για την διάγνωση και αντιμετώπιση των δυσλιπιδαιμιών. Η υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση είναι η πρώτη γραμμή αντιμετώπισης όλων των καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου και όχι μόνο των δυσλιπιδαιμιών.
- Στο διάγραμμα βλέπουμε ότι το βελτιστο BMI είναι γύρω στα 23.
- O ενδοσπλαχνικός λιπώδης ιστός συνδέεται πιο άμεσα με καρδιομεταβολικους παράγοντες κινδύνου. (αντίσταση στην ινσουλίνη, υπερλιπιδαιμία, φλεγμονή κα). Αποτελεί για την ακρίβεια, ένα μεταβολικά ενεργό, ενδοκρινές όργανο που εκκρίνει μια ποικιλία από ουσίες (πεπτιδικής και μη μορφής) που παίζουν σημαντικό ρόλο στην καρδιαγγειακή ομοιόσταση. Περιφέρεια μέσης (πορτοκαλί ζώνη (80-88cm περιφέρεια μέσης για γυναίκες και 94-102 για ανδρες): να μην αυξηθεί άλλο το βάρος, κόκκκινη ζώνη (>88 για γυναίκες και >102 για άνδρες): συμβουλευτική απώλειας βάρους Παρατηρούμε μεν (κάθετα) ότι όσο αυξάνεται ο ΔΜΣ αυξανεται και ο κίνδυνος νοσηρότητας, αλλά το ίδιο συμβαίνεο και για την αύξηση περιφέρειας μέσης. Βλέπουμε για παράδειγμα ότι ένας υπέρβαρος και παχύσαρκος τύπου 1 έχει διαφορετικό κίνδυνο ανάλογα αν η περιφέρεια μέσης ξεπερνάει κάποια όρια. ΟΙ συστάσεις λένε για τη Περιφέρεια μέσης (πορτοκαλί ζώνη (80-88cm περιφέρεια μέσης για γυναίκες και 94-102 για ανδρες): να μην αυξηθεί άλλο το βάρος, κόκκκινη ζώνη (>88 για γυναίκες και >102 για άνδρες): συμβουλευτική απώλειας βάρους
- Αν και τα δεδομένα προέρχονται από μεγάλη ετερογένεια, αποτελέσματα μεταναλύσεων δείχνουν την υπεροχή του δείκτη περιφέρειας μέσης προς ύψος καλύτερο δείκτη απ’ότι το βάρος προς ύψος. Δεν είναι εδραιωμενος δείκτης και δεν υπάρχει σύσταση από κάποιον δεθνή οργανισμό. Στην παρούσα μετανάλυση φαίνεται ότι είναι μεγαλύτερη η προγνωστική ικανότητα του δείκτη περιφέειας μέσης/ύψος σε σχέση με το ΔΜΣ στην ανίχνευση τόσο των καρδιαγγειακών παθήσεων όσο και των θανάτων από αυτές. Το ίδιο ισχύει και για τον αριθμό των θανάτων από κάθε αιτία ενώ κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στατιστικά σημαντικό στην περίπτωση του ΣΔ.
- Απώλεια βάρους με ενεργειακό έλλειμα το οποίο θα επιτυγχάνεται από συνδυασμό μειωμένης ενεργειακής πρόσληψης και αυξημένης ενεργειακής δαπάνης. (-7000kcal/ βδομάδα) Ρυθμός απώλειας βάρους: 0.5 – 1.0kg/ βδομάδα Επαναξιολόγηση ανθρωπομετρήσεων – επανεκτίμηση στόχου (περαιτέρω μείωση του βάρους από το φυσιολογικό ΔΜΣ, δεν συνεχίζει να σχετίζεται αρνητικά με τη νοσο) ! Παράδοξο της παχυσαρκίας (όσα άτομα έχουν ήδη εγκατεστημένη κάποια καρδιαγγειακή νόσο, το αυξημένο βάρος εμφανίζεται προστατευτικό ενάντια σε κακή πρόγνωση/έκβαση) Άρα έχει ιδαίτερη σημασία στην εκτίμηση της μείωσης βάρους αυτό το στοιχείο. Πρακτικά ένα άτομο που έχει υποστεί καρδιακό επεισόδιο και είναι φυσιολογικού βάρους έχει μικρότερες πιθανότητες επιβίωσης από ένα άτομο που έχει υποστεί καρδιακό επεισόδιο και είναι υπέρβαρος. Δικιά μου εκτίμηση έχει να κάνει με την υπερμεταβολική κατάσταση που βρίσκεται ο ασθενής και τα αποθέματα ενέργειας που ερχονται να καλύψουν αυτές τις ανάγκες και τα οποία έχει περισσότερα διαθέσιμα ένας υπέρβαρος σε σχέση με έναν νορμοβαρή. !! Σημαντικός σύμβουλος για ένα ρεαλιστικό στόχο με διαρκή αποτελέσματα: η συμμόρφωση του ασθενούς.
- Ιδανική πρόσληψη: ~3g/ ημέρα (και ιδανικά από φυσικά και όχι επεξεργασμένα τρόφιμα)
- Φρούτα και λαχανικά Σύσταση: 200g φρούτων και 200g λαχανικών ημερησίως (2-3 μερίδες από το καθένα) Για κάθε επιπρόσθετη μερίδα φρούτων και λαχανικών: Ο κίνδυνος για στεφανιαία νόσο μειώνεται κατά 4% Ο κίνδυνος για αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο μειώνεται κατά 5% Αυτός που τρώει 3-5 μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως έχει 11% μικρότερο κίνδυνο για εγκεφαλικό σε σύγκριση με αυτόν που καταναλώνει λιγότερες. Αν κάποιος καταναλώνει πάνω από 5 μερίδες το ποσοστό αυτό ανεβαινει στο 26%. Η προστατευτική αυτή επίδραση όπως παρατηρούμε είναι μεγαλύτερη στην περίπτωση του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και αυτό πιθανότατα οφείλεται στην Επίδραση των φρούτων και λαχανικών στην ΑΠ: Λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε Κ (βοηθά στην απέκκριση περίσσειας Na από τον οργανισμό) Περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά Ο προστατευτικός ρόλος των φρούτων και λαχανικών φαίνεται να αποδίδεται στο γενικότερο μοντέλο τρόπου ζωής που ακολουθούν όσοι τρώνε πολλά φρούτα και λαχανικά, δηλαδή αυτοί συνήθως τρώνε πιο υγιεινά γενικότερα ενώ μπορεί να ασκούνται να κοιμούνται καλά , να μην καπνίζουν κλπ. Λιπαρά ψάρια: Σολομός, τσιπούρα, σκουμπρί, σαρδέλα, πέστροφα, τόνος Λιγότερη συγκέντρωση Hg υδραργύρου Σαρδέλα Πέστροφα Ρέγγα Μπακαλιάρος Σκουμπρί Στρείδια Λιγότερη συγκέντρωση Hg Ξιφίας Τόνος (μεγάλος) Καρχαρίας
- Η σχέση κατανάλωση ψαριού και καρδιαγγειακών νοσημάτων δεν είναι γραμμική αλλά εκθετική. (που σημαίνει ότι μία μικρή αύξηση της κατανάλωσης ψαριού στον πληθυσμό έχει δυνητικά σπουδαίο αποτέλεσμα)
- Σύσταση: <=10g/ ημέρα για τις γυναίκες (ισοδυναμεί με ένα ποτό περίπου) και <=20g/ ημέρα για τους άνδρες Η σύσταση αυτή συνδέεται περισσότερο με τα δεδομένα μετανάλυσης που διερευνησε την επίδραση του αλκοόλ στην θνησιμότητα από κάθε αιτία. Για την πρόληψη των καρδιαγγειακών οι ποσότητες είναι λίγο μεγαλύτερες, ωστόσο έχουν υιοθετηθεί με αυτόν τον τρόπο από την ευρωπαϊκή εταιρία καρδιολογίας. Η σχέση κατανάλωσης αλκοόλ με την πρόληψη από καρδιαγγειακά είναι της μορφής J γεγονός που δεν επεξηγείται από τα ειδικά χαρακτηριστικά όσων δεν πίνουν. Δηλαδή η κατανάλωση κάτω από το προτεινόμενο εύρος και πάνω από αυτό, είναι επιβαρυντική. Αυτό δεν δικαιολογείται από αυτούς που δεν πίνουν ή κάποιος που δεν πίνει δεν υπάρχει λόγος να το ξεκινήσει. Φαίνεται να ξεχωρίζει η επίδραση του κρασιού (Πολυφαινόλες, ρεσβερατρόλη)
- Τακτική κατανάλωση σακχαρούχων ροφημάτων (2 μερίδες ημερησίως vs 1 μερίδα το μήνα) αυξάνει κατά 35% τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο στις γυναίκες. Ροφήματα με γλυκαντικές ουσίες δεν έχουν καμία επιδραση στον κίνδυνο αυτό. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι πολλά από τα δεδομένα αυτά αφορούν την κατανάλωση στην αμερικάνικη ήπειρο όπου φτάνουν το 10-15% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης. Οπώς επίσης ότι δεν είναι μέρος των συστάσεων των κατευθυντήριων οδηγιών.
- (χορτοφαγική διατροφής δεν ξεπερνάει τα 500mg/ ημέρα)
- Διατροφικά πρότυπα Τρόφιμο/συστατικό Παράγοντας κινδύνου Διατροφικό σχήμα/πρότυπο Πλήρες προφίλ καρδιαγγειακού κινδύνου Παλιότερα η έρευνα επικεντρωνόταν στο να μελετήσει συγκεκριμένα τρόφιμα ή συστατικά και αντίστοιχα επιμέρους παράγοντες κινδύνου. Τα τελευταία χρόνια η έρευνα όλο και εντείνεται στον τομέα διερεύνησης ενός διατροφικού σχήματος που ακολουθεί ένα πληθυσμός παρά στα επιμέρους τρόφιμα που καταναλώνονται. Ένα διατροφικό πρότυπο προσδιορίζει πιο ολιστικά τις διατροφικές συνήθειες όπως πιο ολιστικό πρέπει να σκιαγραφείται το Risk profile κάθε ασθενούς. Η Μεσογειακή διατροφή αναδείχθηκε από την μελέτη των 7 χωρών την δεκαετία του ’60 και παραμένει η σύσταση των κατευθυντήριων οδηγιών μέχρι σήμερα αφού περιλαμβάνει όσα συνολικά συζητήσαμε εδώ στις διατροφικές συστάσεις. Υψηλή κατανάλωση φρούτων + λαχανικών, οσπρίων, ολικής άλεσης αμυλούχων, ψαριού, ελαιολάδου, μέση κατανάλωση αλκοολούχων και μικρή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και γαλακτοκομικών. Πρόσφατη μετανάλυση έδειξε ότι 2 πόντοι παραπάνω στο MedDiet Score σχετίζονται με 10% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών και θνησιμότητας από αυτά, όπως και 8% μείωση θνησιμότητας από κάθε αιτία. Ο πίνακας δείχνει την θνησιμότητα λόγω στεφανιαίας νόσου σε λαούς που ακολουθούν συγκεκριμένο διατροφικό μοτίβο και συμμετείχαν κάποιες στη μελέτη των 7 χωρών.
- Επιπρόσθετες διαιτητικές παρεμβάσεις στο διαβήτη. Οι ίδιες διατροφικές/θρεπτικές συστάσεις που αναλύσαμε ισχύουν και στην περίπτωση των ατόμων που πάσχουν από διαβήτη. Επιπλέον όμως και τα ακόλουθα: Οι υδατάνθρακες αποτελούν το 45-55% της διατροφής και ενός ασθενούς με διαβήτη. Προτίμση σε σύνθετους και ολικής άλεσης υδατάνθρακες (μακαρόνια/ ψωμί/ δημητριακά ολικής, ρύζι μη αποφλοιωμένο, όσπρια, αρακά), αντί για απλούς (μέλι, ζάχαρη, γλυκά), καθώς οι απλοί ανεβάζουν γρήγορα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Πλήρη γεύματα (εικόνα σουπλά Σοφία) –είναι στο επόμενο σλide Μειώνοντας το γλυκαιμικό φορτίο: Ποσότητα αμύλου: επιμείνετε στα παραπάνω 5 αήματα γιαιααήδομήσετε το οτάτο σας Φυτικές ίνες: Ολικής αλέσεως σιτηρά, λαχανικά, χόρταταξηροί καρποί και όσπριαιαίναι τρόφιμαικλειδιά σε φυτικές ίνες που ομαλοποιούν την είσοδο γλυκόζης στο τίμα. Πρωτεΐνη: Κρέατα, αυγά, πουλερικά, γαλακτοκομικά. Χορταίνουν οερισσότερο ενώ καθυστερούν την ηνορρόφηση της γλυκόζης στο τίμα. Μαγείρεμα: Όσο λιγότερο το οργείρεμαεμαόσο οερισσότερος χρόνος πέψης χρειάζεται οπότε ε θυστερεί και η αύξηση γλυκόζης στο τίμα. Ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες (Επαναλαμβανόμενες έρευνες για την ασφάλειά τους, EFSA καS περιλαμβάνεται στις συστάσεις της ΕΔΕ, κατάλληλες για άτομα με διαβήτη) Αλκοόλ που βραχυπρόθεσμα μειώνει την γλυκόζη του αίματος οδηγώντας σε υπογλυκαιμία αν πιθανώς δεν το έχετε προβλέψει σωστά ενώ η τακτική κατανάλωσή του, μακροπρόθεσμα μπορεί να απορρυθμίσει το σάκχαρό σας προς τα πάνω. Να θυμάστε ότι τα αλκοολούχα ποτά σας αφυδατώνουν ενώ καλό είναι να μην τα καταναλώνετε με άδειο στομάχι. Παρακολούθηση Τήρηση ημερολογίου καταγραφής για να καταλάβετε την γλυκαιμική απόκριση που έχει κάθε τρόφιμο για εσάς καθώς και να έχετε καλύτερη εποπτεία όσων καταναλώνετε μέσα στην ημέρα σας. Αυτομέτρηση. Οι μετρήσεις γλυκόζης πριν και μετά το γεύμα αποτελούν σημείο αναφοράς για σας. Είναι το εργαλείο σας, για να πάρετε σωστές αποφάσεις για την ποσότητα τροφίμων που θα καταναλώσετε. Τακτικές διαγνωστικές εξετάσεις. Είναι σημαντικό να επαναλαμβάνετε τις εξετάσεις σας κάθε χρονική περίοδο που σας έχει υποδείξει ο ιατρός σας. Ιατρικές συνεδρίες. Σημειώστε στο ημερολόγιό σας πότε είναι το επόμενο ραντεβού με τον ιατρό σας και μην το αμελήσετε!
- πρωτογενης ειναι η προληψη για καποιον υγιη που δεν εχει παθει ποτε καρδιαγγειακο δευτερογενης ειναι η προληψη για καποιον να μην ξαναπαθει καρδιαγγειακο