Een economisch historisch perspectief op innovatie.

1. Wat is innovatie?
Een economisch perspectief
Matthijs H.M. Hammer
Senior lecturer Innovative Entrepreneurship
School of Commerce & Entrepreneurship
Research center of Innovative Entrepreneurship

2. Introduction
Background
Chemical Environmental Laboratory sciences, Quality Management
Experience
Consulting company, Research centre of coating & surface technology
Today
Saxion, university of applied sciences; Senior lecturer Innovative
Entrepreneurship; School of Commerce & Entrepreneurship
Eindhoven university of technology; PhD Researcher; Faculty of Industrial
Engineering & Innovation Sciences; department of, Innovation Technology,
Entrepreneurship & Marketing
Venturelab Twente; venture coach
European Council for Small Business and entrepreneurship; Country vice
presedent for The Netherlands

3. Inhoud
Wat is innovatie? Een economisch perspectief.
• Geschiedenis van de economie
• Ontwikkeling van de samenleving
• Hoe is innovatie te duiden?
• Hoe gaat dat dan?

4. Activiteit
INDIVIDUELE OPDRACHT
SAMENWERKEN NIETTOEGESTAAN
• Neem een leeg vel papier.
• Neem een pen of potloot.
• Teken innovatie

5. Eerste tekenen van handel
Glazen speerpunten, 70.000 BC uit Nieuw Guinea

6. 200 BC, handelsroutes

7. Verdere ontwikkeling van
eco-systemen
• Rond Eufrat ontstonden 5.000 BC de eerste steden in
Sumeria (Irak) met 50.000 inwoners en
arbeidsverdeling.
• Onstaan van een soort geld (zilveren ringen, specie
genaamd. 2.000 BC.
• 1100 AC, de westerse wereld begon zich te
ontwikkelen.
• 1470, begin kapitalisme: groei populatie, steden en
handel. Het ‘schuld’ principe werd geïntroduceerd.
• 1820, arbeidsverdeling neemt toe; drift naar
efficiency.
• 1971, afschaffing systeem van Bretton Woods;
ontkoppeling waarden geld en goud.

8. Aantal multinationals
1600 -2010
1595 VOC

9. Industriële evolutie

10. Industriële evolution
Cyber Physical Systems

11. Golven van innovatie
Samenleving zoekt naar oplossingen voor steeds
complexer wordende technologische ontwikkelingen ( o.a.
Toffler et al., 1981)
• Voor de 4e golf worden veel alternatieven gegeven, o.a.
ondernemerschap (o.a. Mayard, 1996).
• 21st Century Skills worden ook genoemd (e.g. Brown et al.,
2001)

12. Wat is economie?
Twee dominante benaderingen
Macro-economische benadering
• O.a. Amerikaanse Marginalistische School en scholen van
Lausanne en Cambridge:
– “The wealth of nations” van Adam Smith (1723-1790)
– Vilfredo Pareto [welvaartstheorie] (1848-1929)
– Walras [evenwichtsmodel] (1834-1910)
• Rationele keuzes als verklarende factor economische
Ontwikkeling.
• Door de economische ontwikkelingen te kunnen
verklaren, kun je ze beheersen.

13. Twee dominante benaderingen
Macro-economische benadering
• Begrippen:
– Winstmaximalisatie
– Monetaire groei
– Welvaartseconomie
• Hoge mate van causaliteit
• Positivistische wetenschapsfilosofie
(generiek) (individueel)
marktbehoefte bedrijfsconcept businessplan  resources vergarenstart bedrijf  succes

14. Twee dominante benaderingen
Micro-economische benadering
• O.a. de Oostenrijkse school
– Carl Menger [grondlegger] (1840 – 1921)
– Max Weber [sociologie] (1864-1920)
– Joseph Schumpeter [entrepreneur] (1883 – 1950)
– Friedrich von Hayek [prijssignaal](1899-1992)
• Subjectieve keuzes van individuen als persoonlijke
kennisniveau, verwachting, tijd, als verklarende factor
voor economische ontwikkeling.
• Door economische ontwikkelingen te begrijpen kun je
beïnvloeden.

15. Twee dominante benaderingen
Micro-economische benadering
• Begrippen:
– Nut-optimalisatie
– Opportunity-cost
– Co-creatie
• lage mate van causaliteit
• Interpretivistische wetenschapsfilosofie (Sociaal
consructivisme)
(individueel) (generiek)
Bestaande resourceskans creëren bedrijfsmodel start bedrijfwaarde niewe ontw.
↑ ↑
Technologische ontwikkeling

16. Mogelijkheden voor
nieuwe waarde creëren
Nieuwe waarde kan gecreëerd vanuit bijvoorbeeld:
• technologische ontwikkeling
• efficiëntere productiemethode
• een nieuwe vorm van samenwerken
• slimme ruiltransactie
Vaak spelen meerdere aspecten een rol.

17. Evolutie in economische
ontwikkeling
Nieuwe bedrijven, MKB en ondernemerschap zijn
belangrijke factoren voor economische groei.
(Ahmad & Seymour, 2008; Gries & Naudé, 2009; Schumpeter, 1934;
Sijgers, Hammer, ter Horst, Nieuwenhuis, & van der Sijde, 2005;
Thurik & Wennekers, 2004; Wennekers & Thurik, 1999).
Joseph Alois Schumpeter (1883 – 1950)
• "creative destruction" in economics
• Business Cycles; zonder innovatie geen
nieuwe wave: held is de entrepreneur

18. Evolutie in economische
ontwikkeling
Herbert Alexander Simon (1916 – 2001)
• A behavioral model of rational choice
(1955)
• The Sciences of the Artificial (1969)
• Nobel prijs (1978)
• Alle impulsen (realistisch of symbolisch) dragen bij tot
besluitvorming.
• Machines, systemen en modellen kunnen koude cognitie1
repliceren, warme2 niet.
1: redeneren, planning, waarnemen, en beslissen.
2: pijn, plezier, verlangen, en andere emoties.

19. Evolutie in economische
ontwikkeling
Scott Shane
Sankaran Ventakaraman
2000: Ondernemerschap als proces van
handelingen

20. Entrepreneurial processVALUE
CREATION
Opportunity
recognition
Opportunity
preparation
Opportunity
exploitation
Value creation process (Shane & Venkataraman, 2000)

21. Typen van ondernemerschap
• In veel situaties wordt over ondernemerschap gesproken,
met ieders een eigen dynamiek (Wennekers, 2013)
Self-employed Corporate entrepreneurship
Starters Incumbents
Necessity-driven Opportunity-driven
Replicative Innovative
Without personnel With personnel
No growth ambition with growth ambition
Types of entrepreneurship
opposingelements

22. Hoe innovatie duiden?
Jan Buijs (1948-2015)
• Innovation can be taught (1986)
• Delft Innovation Method (2003)
• New Theory X (1989)
• Definitie van innovatie
• Proces van innovatie
• Onderscheid Innovatio vs traditio

23. Definitie innovatie
Het maken van sprong-achtige veranderingen (leap-like
change) in Product/Markt/Technologie combinaties voor
een specifieke organisatie teneinde een duurzaam
concurrentievoordeel te behalen.
Drie niveaus van sprong-achtige verandering:
1. PMT-combinaties
2. Emotionele verandering (weerstand te veranderen)
3. Behoefte nieuwe kennis
(Buijs, 2012)

24. Proces van innovatie

25. Traditio vs Innovatio
incremental radical
exploitation exploration
routine new
normal different
efficiency effectiveness
obey rules change rules
past & present future & more
control chaos
operation strategy
structured fuzzy
mechanistic organic
prediction serendipity
stable dynamic
certainty risk
management leadership
(Buijs, 2012)

26. Samenhang
Innovatie Traditie Innovatie

27. Samenvattend
Innovatie Traditie
Micro-economisch Macro-economisch
• Interpretivisme • Positivisme
• Ontstaan • Groei
• Subjectieve keuzes • Rationele keuzes
• Vanuit begrijpen • Vanuit verklaren
• Kort cyclisch • Lineair
Ontwerpgericht onderzoek Uitzoekonderzoek
• Design thinking • Markt denken
Ondernemerschap Commercie
• Effectuation • Causation
• Vanuit technologie • D.m.v. technologie
Vanuit “ik” naar omgeving Vanuit omgeving naar binnen

28. Hoe innoveren?

29. … en hoe dan?
• Tot zover de theorie.
• Welk gedrag past daarbij?

30. De praktijk

31. Voorbeeld
Weten waar het
te vinden is.
Succesvol toepassen
van kennis

32. But remember…..
Vision
without
Action
Action
without
Vision
Daydream Nightmare

33. Samenvatting
• Innovatie kenmerkt zich door procesmatige handelingen,
uitgevoerd door mensen.
• Innovatie is niet lineair/voorspelbaar.
• Innoverende ondernemers werken graag met anderen (co-
creatie).
• Innoverende ondernemers houden van een dynamische
omgeving, wat door niet-ondernemers als risico wordt ervaren.
• Innoverende ondernemers beslissen anders dan managers.
• Innoveren is niet beter of slechter dan traditioneel wereken;
anders; beide zijn nodig voor een duurzame ontwikkeling van
een bedrijf, economie en samenleving.