Temel Fotoğrafçılık Dersleri (Hazırlayan: Nafiz Emre Konuralp) Ders1: Temel Fotoğrafçılığa Giriş Bu ders sunumları Doğa Fotoğrafçılığı Kulübü eğitim programlarında kullanılması amacı ile Nafiz Emre Konuralp tarafından hazırlanmıştır. Konuları iyi kavramak için derslerimize katılmanızı tavsiye ederiz. www.nafizemrekonuralp.com www.dofok.com www.facebook.com/groups/dofok

1. Fotoğraf Tarihi, Fotoğraf Makinesi Gövdeleri,
Filmler ve Sensörler, Objektifler ve Özellikleri
Temel Fotoğrafçılığa Giriş
Nafiz Emre Konuralp
Hazırlayan:
Dofok / 2014

2. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
Doğa Fotoğrafçılığı Kulübü
DOFOK
Ders 1
TEMEL FOTOĞRAFÇILIĞA GİRİŞ
Bu sunum Doğa Fotoğrafçılığı Kulübü eğitim programlarında kullanılması amacıyla Nafiz Emre
Konuralp tarafından hazırlanmıştır. Kulübümüzün eğitim, programlarını ve duyurularını
aşağıdaki adreslerden takip edebilirsiniz.
www.dofok.com
www.facebook.com/groups/dofok
Yayınladığımız eğitim slaytlarımızı www.slideshare.net/emrekon adresinden takip edebilirsiniz.
Bu sunumda anlatılanlar temel fotoğrafçılığa giriş niteliğindedir. Sunumda bahsedilen bir çok
kavram ileriki sunumlarda detaylı olarak açıklanacak ve pekiştirilecektir. Sunumlar ile birlikte
derslerimizi de takip ederek pratik yapmayı unutmayınız.

3. Fotoğrafın tarihi
Tarihin bilinen ilk fotoğrafı
Joseph Nicephore Niepce
tarafından ışığa duyarlı bir
levha üzerine kalıcı görüntüleri
kaydetmeyi başarması ile 1826
yılında çekilmiş olur.
Joseph Nicephore Niepce ‘un
çektiği bu fotoğraf tam 8 saat
boyunca ışık alarak yani
pozlanarak ortaya çıkar.
Niepce, çalışmaları bir
yönteme dönüşemeden vefat
eder ancak sonraki yıllarda
diğer araştırmacıların yaptığı
çalışmalar sonucu çeşitli
yöntemler gelişir ve ortaya
çıkan ilk ilkel makineler
sayesinde fotoğraf halk
arasında yaygınlaşmaya başlar.
Fotoğraf nasıl oluşur?
Fotoğraf, kaydedilmek istenen sahne içerisinde
yer alan objelerden yansıyan ışığın, duyarlı yüzeyler üzerine
düşmesi ve bu yüzeylerde kimyasal yada fiziksel değişiklik
oluşturarak sabitlenmesi ile oluşur. Fotoğraf 3 boyutlu bir
ortamın 2 boyutlu olarak kayda alınması işidir.
Fotoğrafın oluşabilmesi için ihtiyacımız olan en temel öğeler
ışık ve ışığa duyarlı bir yüzeydir. Işığın olmadığı bir ortamda
fotoğraf oluşturmaktan bahsetmemiz imkansızdır. Ortamdaki
ışığın şiddeti ve ışığa duyarlı yüzeyimizin hassasiyeti
fotoğrafımızın oluşabilmesi için ne kadar süre boyunca ışığa
maruz kalacağını (pozlanacağını) belirler.

4. Fotoğrafın gelişim ve yaygınlaşma süreci içerisinde doğru ve pratik
bir şekilde fotoğraf çekmeyi sağlayan 3 öğe ortaya çıkar. Bunlar
taşınabilecek ebat ve ağırlıkta bir fotoğraf makinesi gövdesi, makine
içerisine pratik şekilde yerleştirilecek bir ışığa duyarlı yüzey yani film
ve ışığın makine içerisine yerleştirilen film üzerine odaklanmasını
sağlayan bir objektif olarak sıralanabilir.
Bu 3 temel öğe günümüzde kullandığımız modern fotoğraf makinelerin temelini
oluşturur. Mekanik prensip ile çalışan makine gövdelerinin yerini zamanla elektronik
prensip ile kontrol edilen mekanik gövdeler, bunların yerini de zamanla tam elektonik
gövdeler almaktadır. Tam elektronik fotoğraf makinlerine doğru geçiş modern zamanın
ihtiyaçlarından olan taşınabilirlik, pratiklik ve dayanıklılık özelliklerini sağlamış olur.
Işığa duyarlı yüzey olarak kullanılan ve zamanında fotoğrafçılara prataiklik ve zaman kazandıran filmlerin yerini ise
ışığa duyarlı elektronik yüzeyler almıştır. Günümüzde üretilen tüm dijital fotoğraf makineleri ve kameralı cep
telefonları içerisinde ışığa duyarlı yüzey olarak sensör dediğimiz, ışığın şiddetini ve rengini algılayan bir yüzey bulunur.
Işığı, duyarlı yüzey üzerine odaklamak amacıyla kullanılan ve optik bileşenlerden oluşan objektifler ilk
üretildiklerinde tamamen el ile ayarlanabilen mekanik yapıya sahipken zamanla ihtiyaçlar
doğrultusunda makine gövdesi üzerinden kontrol edilebilen elektronik kontrollü bir yapıya kavuşmuştur.

5. Güncel fotoğraf makinesi gövdeleri eski dönem makinelerin içerdiği
temel özelliklere dayanarak geliştirilmiş ancak fotoğraf çeken kişinin işini
kolaylaştıracak ek özellikler ile donatılmıştır. Objektiflerin de elektronik
sistemler ile donatılması ile birlikte fotoğraf makinesi gövdesi ile
objektifler birbirleri ile elektronik yolla haberleşir hale gelmiş ve bir
bütün olarak çalışmaya başlamıştır.
Günümüz fotoğraf makinelerinde ışığa duyarlı yüzey olarak film yerine sensör adı verilen
elektronik yüzeylerin kullanılması çekilen fotoğrafların anında görülmesini ve çok kolay
depolanmasını sağladığından fotoğraf çeken kişilerin işlerini kolaylaştırmış ve daha kısa sürede
daha fazla fotoğraf çekebilmelerine olanak tanımıştır.
Eski dönemde film ile çekilen her fotoğrafın fotoğrafçıya bir maliyeti söz konusuydu. Her filmin bir maliyeti olduğu gibi
kaydedeceği fotoğraf sayısıda sınırlıydı. Filmlerin tab edilmesi ve baskı halindeki sonuç fotoğrafın elde edilmesi süreci
de maliyeti arttıran bir unsurdu. Bu nedenle fotoğrafçılar bütçeleri dahilinde çekim yapmak durumundaydı.
Ancak günümüzde tüm bu süreçler dijital olarak gerçekleşiyor. Fotoğraf makinesi temin etmek ve içine
depolama aracı olarak bir bellek satın almak gibi bir ilk yatırım maliyetinden sonra fotoğraf çekmenin
neredeyse bedava olması fotoğraf çekmeye olan merakın hızlı şekilde yükselmesine yol açmıştır.

6. Fotoğraf makinesi gövdeleri
SLR (Single Lens Reflex) fotoğraf makinesi
gövdeleri en çok karşımıza çıkan ve
günümüzde kullanılmaya devam edilen
gövdelerdir. Türkçesi “tek lensli
yansımalı” olarak ifade edilebilen SLR
makinelerde 4 temel öğe bulunur. Işığa
duyarlı bir yüzey (film), filmin ne kadar
süre boyunca ışık alacağını kontrol eden
obtüratör (perde), çekeceğimiz fotoğrafın
önizlemesini yapmamızı sağlayan bir vizör
(bakaç) ve objektiften gelen ışığı
yansıtarak vizöre ulaşmasını sağlayan bir
hareketli ayna.
DSLR ve Aynasız Dijital Gövdeler
SLR makinelerdeki film yerine
elektronik algılayıcı (sensör)
yerleştirildiğinde çekilen fotoğraflar
ditijal fotoğraf olarak tanımlanır ve
makine isminin başına dijital kelimesini
baş harfi olan “D” ifadesi eklenerek SLR
ifadesi DSLR halini alır. Son dönemde
DSLR makinelerdeki ayna ve perde gibi
mekanik yapılarda ortadan kaldırılarak
“Aynasız Dijital Makineler” piyasaya
çıkmıştır. Ortadan kalkan parçalar
sayesinde bu yeni gövdeler hem hafif
hemde daha küçük olabilmektedir.

7. DSLR ve Aynasız Dijital Gövdeler Arasındaki Farklar
SLR makinelerde vizör yani fotoğrafı çekmeden önce kadrajı görmenizi sağlayan kısım lensten gelerek gövde
içerisindeki aynadan yansıyan gerçek görüntüyü gösterir. Aynasız gövdelerde ise analog vizör yerine dijital bir
vizör bulunur. Doğrudan algılayıcı yüzeye yani sensöre düşen görüntü işlenerek küçük dijital bir ekrandan
oluşan vizöre dijital görüntü şeklinde gelir. Aynasız gövdelerde ayrıca lensten gelen görüntünün vizöre
ulaşamasını sağlayan pentaprizma yapısına ihtiyaç olmadığı için kaldırılmıştır. DSLR makinelerde sensörün
önünde yer alan ve sensörün ne kadar süre boyunca ışık alacağını belirleyen perde yapısı yani obtüratörde
aynasız gövdelerde kaldırılmıştır. Bu tip gövdelerde sürekli ışık almak zorunda olan sensöre ihtiyaç
duyulduğundan perde açık kalma süresi yani obtüratörün işlevi dijital olarak simüle edilmektedir. DSLR
gövdeleri ve lenslerini ağır olmalarından dolayı taşımak zordur. Ancak aynasız gövdeler ve lensleri hem küçük
hemde hafiftir. Aynasız gövdeler fotoğraf kalitesi anlamında da tatmin edici sonuçlar verebilmektedir.

8. SLR ve DSLR Gövdeler Arasında Farklar (Analog – Dijital Karşılaştırması)
SLR Gövdeler: Çekilen fotoğraf film adı verilen ışığa duyarlı yüzeylere kaydedilir. Bir filme 36 adet fotoğraf
çekilebilir. Çekilen fotoğraflar silinemez ve film tekrar kullanılamaz. Tamamen mekanik kontrollü (analog)
modellerde maksimum enstantene değeri (perde hızı) 1/4000sn (saniyenin dörtbinde biri), dijital kontrollü
filmli makinelerde ise 1/8000sn olabilmektedir. Duyarlı yüzeyin ışık hassasiyet değeri olan ISO değiştirilmek
istenirse film komple çıkarılıp yerine istenen hassasiyete yani ISO değerine sahip film takılması gerekir. Bu
nedenle ISO ayarı değişikliği çok zahmetlidir.
DSLR Gövdeler: Filmin yerini sensör adı verilen ışığa duyarlı elektronik yüzey almıştır. Sensör tarafından
algılanan fotoğraf bir işlemci tarafından işlenerek hafıza kartlarına depolanır. Çekilen fotoğraflar istenirse
anında silinebilir. Çekebileceğimiz fotoğraf adeti sınırsızdır. Çünkü belleklerdeki fotoğraflar başka bir depolama
aygıtına aktarıldıktan sonra bellek formatlanarak tekrar tekrar kullanılır. Maksimum enstantene değeri
1/8000sn dir. Çözünürlükleri MP (milyon pixel) ile tanımlanır ve güncel DSLR fotoğraf makineleri 20MP ile 50
MP arası çözünürlüklere sahip olabilmektedir. ISO değerini değiştirmek için sadece bir tuşa basmak ve ayarı
karşınıza gelen ekrandan değiştirmek yeterlidir.

9. 35mm Filmler
35mm film fotoğrafçılık ve sinema alanında
yaygın olarak kullanılan temel film ölçüsüdür.
Bu filmler üzerine çekilen fotoğrafın film
üzerindeki uzunluğu 36mm, yüksekliği ise
24mm dir.
Fotoğraf Nasıl Oluşur?: Film yüzeyinde bulunan ışığa duyarlı elementler ışık ile temas ettiklerinde kimyasal
bozunmaya uğrayarak fotoğrafı oluştururlar. Film, fotoğrafı negatif olarak kaydeder. Yani çok ışık alan bölgeler
film üzerinde koyu kalırken az ışık alan bölgeler açık tonda olur. Renkli filmlerde ise renklerde negatif yani zıt
şekilde filme kaydedilir. Daha sonra yapılan işlemler ile ışık tonları ve renk tonları tersine çevrilerek başlangıçta
negatif olan film, pozitif yani normal fotoğrafa dönüştürülür.
Film Çözünürlüğü: Gerçek anlamda filmlerin dijital bir kavram olan çözünürlüklerinden bahsetmemiz mümkün
değildir. Ancak yapılan hesaplamalar sonucu denk çözünürlükleri bulunabilir. 35 mm bir filmin günümüz dijital
fotoğraf çözünürlüğüne denk değerinin 20MP civarında olduğunu söyleyebiliriz. Bazı özel filmlerde ise bu
değer 50 MP ‘e kadar çıkabilmektedir.
Film Hızı – Işık Hassasiyeti (ISO – ASA – DIN): Film yüzeyinin ışığa hassasiyet değerini tanımlayan ISO değeri
Amerikan standartlarına göre ASA, Alman standartlarına göre ise DIN olarak adlandırılmaktaydı. Bu iki değer
birleştirilerek 1974 yılında yeni bir tanımlamaya gidildi ve ISO standardı belirlendi. Bu tarihten itibaren
filmlerin hassasiyet değerleri ISO kavramı ile sınıflandırılmaktadır. Bir filmin ISO değeri ne kadar büyük ise ışığa
duyarlılığıda o oranda yüksek olur. Ancak ISO değerinin yükselmesi beraberinde gren denilen kirlenmelere yol
açar ve çoğu zaman zorunda kalmadıkça veya özellikle tercih edilmediyse istenmeyen bir durumdur.

10. SENSÖRLER
Günümüzde hareketli (video kaydeden) ve hareketsiz (fotoğraf kaydeden) tüm dijital cihazların içerisinde ışığa
duyarlı algılayıcı yüzey (sensör) bulunur. Sensör üzerinde yer alan ışık algılayıcı hücrelere düşen ışık hücrede
fiziksel değişikliğe yol açarak bir elektriksel yük oluşturur. Fotoğraf çekildiğinde aynı anda milyonlarca hücreden
gelen bu elektriksel yük bilgileri bir işlemci tarafından yorumlanarak fotoğraf oluşturulur. Dijital fotoğraf
makineleri söz konusu olduğunda en çok karşımıza çıkan algılayıcı yüzey tipleri tam kare (full frame) ve crop
sensördür. Filmlerin ve sensörlerin ışığa olan hassasiyetleri kavramı ile tanımlanır. Işığa duyarlı bir yüzeyin ISO
olarak tanımlanan değeri arttıkça ışık hassasiyetide artar. Ancak ileriki derslerde sıklıkla bahsedeceğimiz bu ışığa
hassasiyetin artması durumu ile birlikte gren denen ve fotoğrafın kalitesinde düşüşlere yol açan kirlenmeler
oluşur ki bu çoğu zaman istenmeyen bir durumdur.
Full Frame sensörlerin sahip olduğu 36mm x 24mm ölçülerinin geçmişte analog SLR makinelerde kullandığımız
film ebatına denk geldiğini söyleyebiliriz. Full frame sensörler 35mm film formatı referans alınarak geliştirilmiştir.
Full frame sensörler büyük olmaları nedeniyle üst düzey dijital profesyonel makinelerde kullanılırlar.
Crop Sensör olarak ifade edilen yani türkçesi ile kesilmiş sensörler full frame sensörlerin belirli oranda
küçültülmüş versiyonlarıdır. Küçük olmaları nedeniyle üretim maliyetleri daha düşüktür ve giriş seviyesi ile orta
seviye dijital profesyonel fotoğraf makinelerinde kullanılırlar.
Sonraki iki slayt sensörlerin nasıl çalıştığını anlatan Canon tarafından hazırlanmış 2 adet video içeriyor 

11. Solda full frame yani tam kare bir sensöre (35mm film
formatına eşdeğer) sahip bir fotoğraf makinesi ile
çekilmiş fotoğrafı siyah çerçeve içerisinde görmektesiniz.
Hemen içerisinde kırmızı ile görmüş olduğunuz çerçeve
ise aynı fotoğrafın 1.3x oranında küçültülmüş bir sensör
ile çekilmiş halini görebiliyoruz. Kırmızı çerçevenin içinde
gördüğümüz sarı çerçeve 1.5x crop değerine sahip bir
sensörün ve hemen içindeki yeşil çerçeve ise 1.6x crop
değerine sahip bir sensörün aynı manzaraya aynı
konumdan ve hiçbir ayar değiştirmeden çekebileceği
fotoğrafı temsil etmektedir. Gördüğünüz gibi aslında
sensör küçüldükçe çekeceğimiz sahneye istemsizce
yakınlaşmış (zoom yapmış) oluyoruz.
Canon markalı üst düzey profesyonel gövdeler olan 1D
serileri 1.3x crop değerine sahip sensörler taşır. Canon
giriş seviyesi ve orta sınıf profesyonel gövdeler ise 1.6x
crop değerine sahip sensörler kullanır. Nikon croplu
gövdeler ise 1.5x crop değerine sahip sensör kullanırlar.
Hangi Sensör Tipini Tercih Etmeliyim?
Full Frame sensör tipleri üst düzey profesyonel gövdelerde bulunan büyük ve pahalı algılayıcılardır. Yüksek
kalitede ve çözünürlükte fotoğraflar elde etmemizi sağlarlar. Sensörün büyük olması hemen önünde yer alan
obtüratörün (perdenin) büyük olması ve onunda önünde yer alan aynanın büyük olmasını gerektirir. Tüm bu
parçaların büyük olması büyük bir gövdeyi gerektirir ve sonuç olarak yüksek maliyetler ile karşılaşırız. Bütçemiz
yüksek ise ve profesyonelliğe doğru ilerliyorsak full frame sensöre sahip bir fotoğraf makinesi tercih edebiliriz.
Crop çarpanlı sensörler daha küçük yapıda olduklarından hem daha düşük maliyetle üretilirler hemde diğer
parçaların ve gövdenin daha küçük üretilmesine imkan tanırlar. Zaten crop faktörlü makinelerin piyasaya çıkış
amacı firmaların fotoğraf makinelerinin maliyetlerini düşürerek daha fazla insanın dijital profesyonel makine
edinmesini sağlamaktır. Crop çarpanlı sensörler full frame sensörlere göre daha düşük çözünürlük değerlerine ve
daha düşük fotoğraf kalitesine sahiptir. Ancak fiyatlarının uygun oluşu ve ileride değineceğimiz bazı avantajlardan
dolayı profesyonel fotoğrafçılar tarafından da tercih edilmektedir.

12. Marka ve Sensör Tiplerine Göre Makine Çeşitleri
Dijital fotoğraf makinesi piyasasının 3 öncü markası bulunmaktadır. Nikon, Canon ve son yıllarda atağa kalkan
Sony. Bu üç firma sürekli rekabet halinde olmaların sonucu olarak her yıl yeni modeller çıkartmaktadır. Bu
markaların çıkardıkları fotoğraf makinelerini 4 grupta inceleyebiliriz.
1. Crop Çarpanına sahip Aynalı Makineler
2. Full Frame Aynalı Makineler
3. Yarı Saydam Aynalı Makineler
4. Dijital Aynasız Makineler
Full Frame Gövdeler
EOS 1DX
EOS 5D Mark III
EOS 6D
Crop Çarpanlı Gövdeler
EOS 7D Mark II
EOS 70D
EOS 60Ds
EOS 700D
EOS 100D
EOS 1200D
Dijital Aynasız Gövdeler
EOS EOSM
Full Frame Gövdeler
D4s
D3X
D810
D750
D610
Df (Retro Style)
Crop Çarpanlı Gövdeler
D7100
D5300
D3300
Dijital Aynasız Gövdeler
Nikon 1
Yarı Saydam Aynalı (Full Frame)
A99
Dijital Aynasız (Full Frame)
A7S
A7R
A7
Yarı Saydam (Crop Çarpanlı)
A77 II
A77
A68
A65
A3000
Dijital Aynasız (Crop Çarpanlı)
A6000
NEX Serisi

13. Objektifler (Lensler)
Objektifler makinemize doğru gelen ışığı toplayarak makinemizin içerisinde film yada sensöre odaklarlar.
Optik, mekanik ve elektronik bileşenlerden oluşurlar. İçlerisinde yer alan ve göz bebeğimizi andıran diyafram
yapısı sayesinde makinemiz içerisine giren ışık miktarınıda kontrol etmemizi sağlarlar.
Objektifler objektif içerisindeki optik elemanların oluşturdukları odak adı verilen optik merkezin,
makinemiz içerisinde yer alan film yada sensöre olan uzaklığına göre sınıflandırılırlar. Bu mesafeye odak
uzaklığı denir. Ancak isimlendirme yapılırken bu odak uzaklığından doğan görüş açısına göre adlandırılırlar.
En çok karşınıza çıkabilecek objektif çeşitleri
1. Standart (normal) Objektifler
2. Geniş Açı Objektifler
3. Balık Göz (Ultra Geniş Açı) Objektifler
4. Dar Açı Objektifler
5. Zoom (Değişken Odaklı) Objektifler
6. Makro Objektifler

14. 1 – Standart (Normal) Objektifler
• Odak Uzaklığı 50mm olan objektiflerdir.
• Görüş açısı insan gözünün net olarak görebildiği açıya yakın olduğu için referans olarak kabul edilirler ve
normal objektif olarak adlandırılırlar.
• 24x36 mm yani full frame sensörlü makinelere ve 35mm film alan makinelere takıldıklarında 50mm olarak
çalışırlar. Croplu sensöre sahip bir makineye takıldığında ise 50mm olan odak uzaklığı sensörün crop
faktörü ile çarpılarak o gövde için sağladığı denkleştirilmiş odak uzaklığı bulunur.
Örnek olarak:
Nikon markalı crop çarpanlı sensörlerin crop farktörü 1.5x dir. 50mm odak uzaklığına sahip bir lensi bu gövdeye
taktığımızda
50mm X 1.5 = 75mm ‘lik bir odak uzaklığına denk bir değerin ortaya çıktığını söyleyebiliriz.
Odak uzaklığı referans değer olan 50mm ‘nin altında olan lensler geniş açı, üzerinde olan lensler ise dar açı
olarak adlandırılırlar.
Nikon 50mm Lensler Canon 50mm Lensler

15. 50mm odak uzaklığına sahip objektif ile çekilmiş örnek fotoğraflar

16. 2 – Geniş Açı Objektifler
• 50mm ‘den daha kısa odak uzaklıklarına sahip objektiflerdir. Genel değer olarak 35mm ve altındaki odak
uzaklığı değerlerine sahip olduklarını söyleyebiliriz.
• Dar alanlarda geniş bir görüş açısı sağladıkları için geniş açı objektif olarak adlandırılırlar.
• Odak uzaklığı küçüldükçe çektiğimiz fotoğrafın kenarlarında distorsiyon adını verdiğimiz istenmeyen
bozulmalar oluşur. Bu nedenle kullanımları dikkat gerektirir.
• Kompozisyon dersinde konu alacağımız perspektifi (öndeki cisim ile arkada kalan cisim arasındaki büyüklük
farkı) abartırlar. İnsan gözünün görüş açısından dahe geniş bir açıyı görüp, abartılmış bir perspektifi
fotoğrafa aktarmamızı sağladıkları için geniş açılar ile çekilen fotoğraflarlar ilgi çekerler.
• Konuyu içinde bulunduğu mekan ile birlikte fotoğraflama imkanı verirler.
• Öndeki cisimler ile arakda yer alan cisimler arasındaki uzaklığı (perspektif) gözümüzle gördüğümüzden
daha fazlaymış gibi gösterdiklerinden fotoğrafta aşırı derinlik hissi oluşturur ve 3 boyut algısı yaratırlar.
• En yaygın kullanım alanlarının manzara fotoğrafçılığı, mimari fotoğrafçılık ve uzak portreler olduğunu
söyleyebiliriz.

17. 35mm ve altındaki odak uzaklığına sahip objektifler ile çekilmiş örnek fotoğraflar

18. 3 – Balık Göz (Ultra Geniş Açı) Objektifler
• Odak uzaklıkları 8mm ile 16mm arasında değişen ultra geniş açı lenslerdir. Küçük ebatlı sensörlere sahip
dijital makineler için üretilmiş 1-2mm odak uzaklığına sahip minyatür balık göz lenslerde bulunabilir.
• Genellikle sabit odak uzaklığına sahip olmalarına karşın değişken odak uzaklıklı zoom balık göz lenslerde
üretilmiştir.
• İngilizce karşılığı fisheye olarak bilinir.
• Ön camı dışa doğru bombeli yapıda olan bu lensler çok geniş bir görüş açısına sahiptir.
• Fotoğrafta lensin merkezinde yer alan objeleri fazla etkilemezken kenarda kalan objeleri eğip büker ve
deforme ederler.
• Perspektifi aşırı derecede bozarlar. Öndeki cisimler ile arkada yer alan cisimler arasınıda aşırı miktarda
büyüklük farkı yaratarak derinlik hissini arttırı ve 3 boyut etkisini abartırlar.
• Bu deformasyon fotoğraflarda artistik bir etki yaratır ve ilgi çeker.
• İlginç portreler, manzaralar için kullanılabilir.
• Ön camlarının yaptığı dışa doğru kavis nedeniyle çizilme, kirlenme ve kırılmalar karşı hassastırlar. İyi
korunmalı ve ön camları sık sık temizlenmelidir.

19. Balık Göz (Fisheye) objektifler ile çekilmiş örnek fotoğraflar

20. 4 – Dar Açı Objektifler
• Görüş açısı, normal objektif olarak adlandırdığımız 50mm odak uzaklıklı objektiflerden daha dar olan
objektiflerdir.
• 70mm ‘den başlayarak 1200mm ‘ye kadar giden çeşitleri bulunur ancak genelde karşılaşacağınız aralıklar
70mm-500mm aralığındadır.
• Perspektifi geniş açı objektiflerin aksine yönde etkilerler ve arkadaki cisimlerin de öndeki cisimler kadar
büyük görünmelerine sebep olurlar. Öndeki cisimler ile arkadaki cisimleri birbirine gözümüzle
gördüğümüzden daha yakınmış gibi gösterdiklerinden fotoğrafda sığ derinlik algısı ve sıkışmışlık duygusu
oluştururlar.
• Sığ derinlik ve sıkışmışlık hissi nedeniyle 2 boyululuk algısı oluştururlar.
• Konuya fazla yaklaşma imkanınızın bulunmadığı yada fotoğraf çektiğinizi hissettirmememiz gereken
durumlarda uzaktan fotoğraf çekmenize olanak tanırlar.
• Konuyu mekanından soyutlamamıza ve yalnızlaştırmamıza imkan verirler.
• Fotoğraf çekmeye yeni başlayanlar fotoğrafını çekmek istedikleri kişilere görünmek ve yakalanmak
konusunda tedirgin olduklarından hemen bir dar açı objektif edinip uzaktan, hissettirmeden fotoğraf
çekme hevesine kapılırlar.
• Portre, spor, doğa gibi fotoğrafçılık alanlarında sıklıkla kullanılırlar.
• Odak uzaklığı arttıkça lenste genellikle uzar, ağırlaşır ve taşıması güçleşir.

21. 70mm ve üstündeki odak uzaklığına sahip objektifler ile çekilmiş örnek fotoğraflar

22. 4 – Zoom (Değişken Odaklı) Objektifler
• Görüş açısı değişebilen objektiflerdir. Sabit odaklı objektiflere göre daha kolay ve hızlıca kadrajlama
yapılabilmesini sağladıkları ve objektif değiştirmeyi en aza indirdikleri için sıklıkla tercih edilirler.
• 12-24mm / 16-35mm / 18-55mm / 24-70mm / 70-200mm / 18-135mm / 150-500mm ve benzeri
aralıklarda üretilmiş onlarca çeşit zoom lens bulmak mümkündür.
• Küçük olan değer lensin en düşük odak uzaklığını, büyük olan değer en yüksek odak uzaklığını temsil eder.
Bu değerleri baz alarak lensimizin en geniş açı ve en dar açı değerlerini bulabiliriz. Lens üzerinde yer alan
odak uzaklığı halkasını çevirdikçe lensimiz geniş açıdan dar açıya, ters yöne çevirdikçe ise dar açıdan geniş
açıya geçiş yapar. Kolay bir tabirle geniş açıdan dar açıya geçtikçe zoom yaptığımızı söyleyebiliriz.
• Zoom özelliğini sağlayabilmek için sabit objektiflere göre daha daha fazla optik eleman içerdiklerinden
görüntü kalitelerinde az da olsa kayıplar olabilir ve ağır olabilirler.
• Portre, spor, doğa, gezi fotoğrafçılığı gibi alanlarda sıklıkla kullanılırlar.
• Değişken odaklı oluşlarından dolayı aynı konuyu farklı perspektifler ve kadrajlar ile fotoğraflamamızı
sağlayarak aynı sahnenin birbirinden çok farklı fotoğraflarını çekmemizi sağlarlar.

23. Zoom (Değişken Odaklı) Objektifler ile çekilmiş örnek fotoğraflar

24. Zoom (Değişken Odaklı) Objektifler ile çekilmiş örnek fotoğraflar

25. 5 – Makro (Yakın Çekim) Objektifler
• Sabit odak uzaklığına sahip, yakın çekimler için özelleştirilmiş lenslerdir.
• Bahsettiğimiz tüm diğer lenslerde konuya fiziksel olarak yakınlaşıp net fotoğraf çekebileceğiniz bir
minimum netlik mesafesi söz konusudur. Macro objektifler yakın çekim için üretildiklerinden bu mesafe
çok çok düşüktür ve konunuza çok yaklaşıp net fotoğraflar çekmenize imkan tanırlar.
• 50mm, 60mm, 100mm, 105mm, 150mm gibi sabit odak uzaklıklarından üretilmiş modelleri bulunur.
• Doğa fotoğrafçılarının vazgeçilmez ve en önemli ekipmanlarındandır.
• Gözümüz ile seçemediğimiz birçok detayı fotoğraflamamıza imkan tanıdıkları için şaşırtıcı fotoğraflar
çekmek isteyenlerin tercihi olabilir.

26. Makro objektifler ile çekilmiş örnek fotoğraflar

27. Objektifler Üzerinde Yer Alan Bilgiler ve Ayarlar
Objektiflerin üzerlerinde objektif ile ilgili bilgileri veren yazılar ve çeşitli ayar düğmeleri bulunur.
AF (Auto Focus)
Otomatik netlik motoruna sahip lenslerde bulunan AF on-off butonu lensin otomatik netleme özelliğini açmak-kapatmak
için kullanılır. Lens içerisinde yer alan bir motor AF butonu açık konumda olduğunda biz deklanşöre
bastıkça konumuzu netlemek için lens içerisindeki optik elemanları hareket ettirerek konumuzu netler. Bu ayarı
kapatarak el ile gözümüzün keskinliğine güvenerek de netlik yapabiliriz. Ancak kusursuz bir netlik için otomatik
netlik sistemini kullanmakta fayda olduğunu unutmayalım.
Not: Eski tip analog makineler ile kullanılan lenslerde otomatik netleme sistemi olmayabilir. Bu lensleri vizörden
kadrajımıza bakarken el ile netlik halkasını çevirerek netleme yapmamız gerekir. Ayrıca Nikon firmasının ürettiği
bazı fotoğraf makinesi gövdelerinde netlik motoru bulunduğu için bazı Nikon markalı lenslerde netlik motoru yer
almamaktadır. Bu lensleri netlik motoru olmayan bir gövdeye taktığınızda el ile netlemek zorunda kalırsınız.
Titreşim Engelleme (Lensinizin markasına göre IS, VR, VC, OS vb şekillerde adlandırılmış olabilir)
Makinemiz ile elimizde çekim yaparken elimizin titreşiminden dolayı makinemizide bir miktar titretiriz. Bu titreşim
fotoğraflarımızda istenmeyen netlik kayıplarının oluşmasına yol açabilir. Lens üzerine yerleştirilen ve elimizdeki
titreşimi algılayarak aksi frekansta titreşim yaratarak elimizin titreşiminin fotoğrafa yansımasını engelleyen
sistemler geliştirilmiştir. Bu sistemler sayesinde elde fotoğraf çekmek kolaylaşmıştır.
Titreşim engelleme sistemi geniş açılara sahip yani 50mm altındaki odak uzaklıklarında lenslerde çok gerekli
değildir. Ancak 50mm üzerineki odak ozaklıklarına sahip lenslerde titreşim engelleme sisteminin bulunması
önemlidir ve çoğu çekim şartında gerekli olacaktır.
Titreşim engelleme sistemleri lens içerisine yerleştirilen karmaşık elektronik ve mekanik sistemler olduğundan
lens fiyatlarına artış olarak yansırlar. Sony firması titreşim engelleme sistemlerini lens üzerine koymak yerine
makine gövdesi üzerine yerleştirmektedir. Burada amaçlanan sizi aldığınız her lens için titreşim engelleme
sistemine para ödemekten kurtarmak ve daha ekonomik fiyatlara lens edinebilmenizi sağlamaktır.

28. Otomatik netleme ve titreşim engelleme sistemleri
Bir sonraki slayt otomatik netleme sisteminin çalışma şeklini gösteren bir video içeriyor 

29. Objektifler Üzerinde Yer Alan Bilgiler
Max. Diyafram Açıklığı: Lens içerisinde yer alan
diyafram yapısının maksimum açıklık değerini ifade
eder. Değer 1 ‘e bölünerek kullanıldığından (ters
orantılı olduğundan) bu değerin küçülmesi demek
diyafram açıklığının büyümesi demektir. Maksimum
diyafram açıklığının yüksek olması (ters orantıdan
dolayı değer olarak küçük olması) makinemize daha
fazla ışık ulaştırmamızı sağlayacağından istenen bir
durumdur. Zoom lenslerin bazlarında maksimum
diyafram açıklığı sabit değildir ve zoom yaptıkça
kendiliğinden azalabilir.
Odak Uzaklığı: Sabit odaklı lenslerde milimetre
cinsinden tek değer yer alırken değişken odaklı yani
zoom objektiflerde 2 değer yer alır. Lensinizin zoom
aralığını ifade eder.
Filtre Çapı: Lensin ön camının çapını ifade eder ve çap işareti ile sembolize edilir. Lensinizin
önüne takacağınız filtrenin çapı bu çapa sahip olmak zorundadır.
Motorlu ve motorsuz Lensler: Nikon marka lenslerin bir kısmı netlik motoru içermemektedir. Bu
tip lensler eğer fotoğraf makinesi gövdesinde netlik motoru yer alıyorsa bu motor vasıtasıyla
netlik yaparlar. Nikon Nikkor markalı lenslerde yer alan “D” ifadesi lenste motor bulunmadığını,
“G” ifadesi ise bulunduğunu anlatır.
Uyumlu Bayonet Tipi: Lensinizin uygun olduğu bayonet tipini belirtir.

30. Bayonet: Lensin fotoğraf
makinesi gövdesine
takıldığı, gövde üzerinde
yer alan metal yuvaya
bayonet adı verilir. Lensinizi
bayonete takabilmeniz için
lensin arkası ile bayonet
birbirine uyumlu olmalıdır.
Uyumlu Bayonet Tipi
Canon lenslerde full frame gövdeler için üretilen lensler EF, Crop çarpanlı gövdeler için üretilen lesnler ise EF-S
olarak tanımlanır. EF lensler crop çarpanlı gövdelere de uyumludur yani takılabilir ancak EF-S lensler full frame
gövdelere takılamazlar.
Nikon gövdelerde crop çarpanlı gövdeler için üretilen lenslerin üzerinde uyumlu bayonet tipini belirtmek için
DX ifadesi kullanılır. Full frame gövdeler için üretilen lenslerde ise herhangi bir ifade yer almaz.
Sigma markalı lenslerde crop faktörlü gövdeler için üretilen lenslerde DC, Full frame gövdeler için üretilen
lenslerde DG ifadesi yer alır. Her iki lens çeşidide her iki gövde tipine takılarak kullanılabilir ancak DX bir lens full
frame bir gövdeye takıldığında lens full frame gövdeye uygun olarak üretilmediğinden çektiğiniz fotoğrafın
kenarlarıdan siyah karanlık alanlar görünür.

31. Lensinizin netlik sağlayabileceği minimum mesafeyi netlik mesafe göstergesinden okuyabilirsiniz.
Netlik mesafe göstergesinin yer almadığı lenslerde bu değer lens üzerinde feet (ft) ve santimetre
(cm) cinsinden yazmaktadır.
Markaların ürettikleri üst düzey lensleri tanımlamak için tanımladıkları halka kodları bulunur. Örnek
olarak Canon markalı üst düzey Lensler “L” kodu ile tanımlanır ve lens çevresini dolaşan bir kırmızı
halka içerir.
Önemli: Üst düzey lenslerde ayrıca netlik halkası döndürülürken yani netlik ayarı yapılırken lensin
ön canımda herhangi bir dönme hareketi gerçekleşmez. Netlik sistemi tamamen lens içerisinden
kontrol edilir. Ancak giriş seviyesi lesnlerde netlik yapılırken lensin ön camı dönme hareketi yapar.
Bu lenslerde AF yani otomatik netlik ayarı açıkken netlik halkasını eliniz ile çevirmeye çalışırsanız
lensinizin içindeki dişli setlerini zorlayarak kırabilirsiniz. Bu nedenle el ile netlik yapacağınız zaman
mutlaka AF özelliğini lensinizin üzerinden kapatmanız gerekir.

32. Bir sonraki sunumun konusu “Pozlama: Diyafram, Enstantene ve ISO Üçlüsü”
Nafiz Emre Konuralp
www.nafizemrekonuralp.com