SlideShare a Scribd company logo
1 of 42
Download to read offline
1. Bilgisayar yazılım donanım ve çevre
birimlerinin edinilmesi
2. İnternet erişimi, ağ teknolojilerinin
kurulması
3. Web sitesi kurma, barındırma ve
yönetimi
 Alan adı seçimi ve tescili
 Sitenin tasarımı
 Sitenin erişilebilirliğinin
sağlanması
 Sitenin işleyişi ve yönetimi
 Güvenlik sisteminin
kurulması
 Ödeme altyapısının kurulması
Bilgisayar Donanım ve Ekipman Seçimini ve
Satın Alma Kararını Etkileyen Unsurlar
 Firmanın amacı, üretim, pazarlama vb.
yönetim fonksiyonlarını yerine getirmek
için ihtiyaç duyduğu BT araçları
 Şirket içindeki kullanıcı sayısı ve
kullanıcı profili (Bilgisayar bir web
sunucusu olarak kullanılacaksa seçim
kriterleri farklılaşır)
 Bilgisayara ihtiyaç olan görev ve aktivite
sayısı
 Etkinliği ve verimliliği etkileyecek kritik
iş süreçleri
 Donanım ve yazılım için kullanılacak
finansal kaynak
 Web sitesinin firma bünyesinde mi
barındırılacağı yoksa dışarıdan mı
hizmet alınacağı
 Fiziksel ve sanal güvenlik politikaları ve
güvenliği sağlama becerisine ne derce
sahip oldukları
 Otomasyona geçirilecek iş süreçleri
Bilgisayar Yazılım, Donanım ve Hizmet Çözüm Paketleri Ne
Sunar?
 Temel bilgisayar donanım yazılım ve çevre birimleri
 E-uygulamalara sabit veya mobil farklı cihazlardan,
farklı mekanlardan ulaşım fırsatı.
 Ses, görüntü ve metin iletişiminin sağlanacağı her türlü
cihaz, donanım ve yazılım
 Kurulan sistemlerin güvenilirliği ve kesintisiz çalışma
garantisi
 Uygulamaları ağ tabanlı gerçekleştirme olanağı
 Uygulamalarla ilgili kişilerin kontrollü (örneğin şifreli)
erişimini sağlama seçeneği
 Uzaktan erişimde güvenliğin sağlanması
 Sundukları donanım, yazılım ve e-uygulamaları kolay
kurma ve kullanma vb. danışmanlık hizmetleri
İnternet Tabanlı Erişim
İnternet: bilgisayarları veya küçük yerel
ağları birbirine bağlayan dünya çapında bir
ağ
Bu ağ üstünden
 Sunucu bilgisayarlar üstünde
barındırılan web sitelerine erişilebilir
 E-posta uygulamaları
 Karşılıklı yazı, ses, göüntü verilerinin
aktarımı
 E-ticaret ve e-iş uygulamaları
geliştirilebilir.
İnternet Bağlantısı Nasıl Olmalı?
1. Amaç; internet üstünden gerçekleşecek işlemlerin
 Yeterli hızda
 Güvenli (secure)
 Kesintisiz, kaliteli ve güvenilir (reliable) olması
2. İhtiyaç duyulan miktarda veri iletişimine olanak sağlamasıdır.
Hangi İnternet Bağlantısı (Karar için cevap verilmesi gereken
sorular)
1. İşletme içinde kimler, hangi birimler internet kullanacak
2. Hangi sıklıkta kullanılacak?
3. Hangi amaç için kullanılacak?
 E-posta almak, göndermek
 Web’de gezinmek, bilgi aramak
 İşletmeye ait yerel alanda veya daha uzak alanlardaki
birimleri, şubeleri, bayileri arasında iletişim kurmak ve
işlem yapmak.
 Ses ve görüntü iletişimini daha hatlarından
gerçekleştirmek
 E-ticaret yapmak, site üstünden güvenli bir ödeme
altyapısı kurmak. Sanal POS kullanarak güvenli biçimde
banka ile iletişim kurup provizyon almak.
Web Sitesi Alan Adı
Web sitesinin barındırıldığı sunucu bilgisayarın IP
adresi, sitenin bir nevi kimliği ya da internet üzerindeki
görüntüsünün numarasıdır.
Tarayıcnan adres çubuğuna bu numara, örnek olarak
216.58.213.227 yazıldığında Google.com.tr nin
görüntülenmesidir.
80.93.221.230 yazıldığında mustafacingi.com’a ulaşılır.
Web barındıma firması sunucu hizmetini “paylaşımlı barındırma (shared hosting)”
veya “adanmış barındırma (dedicated hosting)” olarak verebilir. Örneğin e-posta
sunucusu farklı, web sitesi farklı olabilir.
Ödeme Altyapısının Kurulması
Elektronik ortamda yapılan alışverişlerde en sık kullanılan ödeme şekli kredi
kartıyla yapılan ödemedir ve e-ticaret siteleri bu ödemeyi kabul etmek için
sitelerine bankaların sunduğu bir hizmet olan sanal POS (VPOS) yazılımları
kurmak durumundadırlar. Ödeme süreci SSL (Secure Socket Layer) şifreleme
tekniği ile uyumlu çalışmak zorundadır.
Sanal POS’un yanısıra havale, eft, BKM, BitCoin, PayPAL veya kapıda ödeme gibi
ödeme seçenekleri de ödeme yapmak mümkündür.
Güvenlik Altyapısının
Kurulması
Fabrika veya işyerinin kapısında giriş çıkışlar için
güvenlik önlemi almak ne denli önemliyse sanal
dünyada iş yaparken benzer önlemleri almak da o kadar
önemlidir.
Online kullanıcı güvenli işlem gerektiren bir bağlantı
talebinde bulunduğunda (mesela siteden kredi kartı
numarasını girerek bir ürün satın aldığında) bu istek
siteye ulaşır. Müşterinin tarafındaki tarayıcı öncelikle
satış sitesinden gelen SSL sertifikasını doğrular.
Sertifikanın geçerliliğinin doğrulanması, onlune
müşterinin gerçekten bağlanmak istediği siteye, veya
internet bankacılığı yapmak istediği banka şubesine
bağlandığından emin olmasını sağlar.
Sertifikanın doğrulanmasının ardından, online
müşterinin kullandığı tarayıcı ve sitenin bulunduğu
sunucu sadece o bağlantı süresince ve ikisi arasında
iletilecek verilerin şifrelenmesinde kullanılacak bir
şifreleme anahtarı üzerinden anlaşırlar. Böylece, aradaki
üçüncü kişilerin iki taraf arasındaki iletişimi izlemesi
engellenmiş olur. Onlune müşterinin güvenli alışveriş
veya iletişim gerektiren bir işlem ihtiyacı durumunda
SSL sertifikası olan bir platformda online müşteri buraya
daha çok güven duyar. SSL sertifikasına sahip olmayan
sunucu, müşterisinin kredi kartını ortalıkta herkesin
erişiminde bir durumda bırakan bir işlerine
benzetilebilir.
SSL sertifikaları bir nevi noterlik görevi üstlen
“güvenilir” sertifika kuruluşları tarafından
sağlanmaktadır. Verisign ve Globalsign bunlardan en
çok kullanılan sertifika kuruluşlarıdır. Bununla birlikte e-
güven, turktrust, e-tugra gibi sertifika sağlayan ulusal
kurumlar da bulunmaktadır.
Lojistik Altyapısı
Geleneksel lojistik (bir üründen 5.000 sipariş) ve E-
ticaret lojistiği (bir üründen 2 adet, bir başka üründen 1
adet sipariş) arasındaki farklar
E-İş Modelleri
“İş modeli” işletmenin piyasada gelir ve kâr elde etmek,
yatırımın geri dönüşünü sağlamak için gerçekleştireceği
tüm faaliyetleri, stratejileri, yönetimin işlevlerini
planlaması ve kilit iş süreçlerini belirlemesi şeklinde
tanımlanabilir.
E-İş Modelinde Temel Başarı
Faktörleri
E-İş modelinin “3O”su ve “1S”si
 3O
o Tek işe odaklanmak
o Hedeflenen pazar bölümüne odaklamak
o Müşteriye odaklanmak
 1S: İş fikrinin arkasında durmak
E-İş modelinin Temel Öğeleri
 Teklif: Ürün ve hizmetlerin belirlenmesi ve
tanımlanması
 Gelir modellerinden hangisinin veya hangilerinin
kullanılacağına karar vererek gelir modelinin
yapılandırılması
o Reklam geliri
o Üyelik geliri
o Site üzerinden yapılan işlemlerden alınan
komisyonlar
o Doğrudan satış yapılarak elde edilen gelirler
o Siteden başka bir siteye verilen erişim
sonucunda yapılan işlemlerden alınan
komisyonlar. Banner tıklamalar, iş ortağı
(affiliate) olarak yapılan yönlendirmeler
 İlgili çevrenin, mevcut ve potansiyel rakiplerin
incelenmesi ve rekabet avantajının belirlenmesi
 Kaynak ihtiyacının ve nasıl elde edileceğinin
belirlenmesi
 Ürün ve hizmet üretimiyle ilgili faaliyetlerin
planlanması
 Ürün ve hizmet pazarlamasıyla ilgili faaliyetlerin
planlanması
 Kaynakların yönetimi ile ilgili faaliyetlerin
planlanması
Sıklıkla Kullanılan E-İş Modelleri
• B2B
• B2C
• C2B
• C2C
• P2P (Peer to peer, napster gibi Paylaşıma Dayalı)
• G2C (Government to Citizen)
Talcott’a göre E-İş Modelleri ve
Örnek Dot.Com Firmalar
 Sanal Pazaryerleri (Agora): Gittigidiyor.com,
ebay.com, alibaba.com
 Sanal Aracılar (Aggregators)
o Portallar:Mynet.com
o E-Perakendeciler: hepsiburada.com,
amazon.com
o Dikey siteler: tatil.com, sigortam.net (daha
spesifik, niş bir pazara hitap ediyor)
o Sanal Alışveriş Merkezi: epttavm.com,
n11.com, hepsiburada.com
o Karşılaştırma siteleri: cimri.com, akakce.com
 Affiliate platformlar: digitouch.com,
dgmaxinteraktif.com
 Özel alışveriş Siteleri: markafoni.com, trendyol.com,
morhipo.com
 Fırsat siteleri: grupanya.com, grupfoni.com
 İttifaklar (alliances): Açık kaynak kod platformları
 Sosyal ağlar: Facebook, Twitter, YouTube, Slideshare
 Bloglar: Kişisel, tematik
 Dağıtım Şebekeleri: Telekom ve İnternet Servis
Sağlayıcılar (ISP), E-ticaret altyapı sağlayıcıları
Sanal Pazaryerleri
Sanal Pazaryerleri
Sanal Pazaryerleri
Sanal Aracılar (Portallar)
Sanal Aracılar (E-perakendeciler)
Sanal Aracılar (E-perakendeciler)
Sanal Aracılar (Dikey Siteler)
Sanal Aracılar (Dikey Siteler)
Sanal Aracılar (Sanal AVM)
Sanal Aracılar (Sanal AVM)
Sanal Aracılar (Sanal AVM)
Sanal Aracılar (Karşılaştırma Siteleri)
Sanal Aracılar (Karşılaştırma Siteleri)
Affiliate Platformlar
VIP (Özel) Alışveriş Siteleri
VIP (Özel) Alışveriş Siteleri
VIP (Özel) Alışveriş Siteleri
Fırsat Siteleri
Fırsat Siteleri
İttifaklar
Sosyal Ağlar
Bloglar
Dağıtım Şebekeleri
KAYNAKLAR
TEŞEKKÜRLER

More Related Content

What's hot

Gain Competitive Advantage With Personalization
Gain Competitive Advantage With PersonalizationGain Competitive Advantage With Personalization
Gain Competitive Advantage With PersonalizationJack Nguyen (Hung Tien)
 
Hyperlocal delivery services with shop managment application
Hyperlocal delivery services with shop managment applicationHyperlocal delivery services with shop managment application
Hyperlocal delivery services with shop managment applicationVidhyacharan Somanur Ponnuswamy
 
Digital marketing landscape - Overview September 2014
Digital marketing landscape - Overview September 2014Digital marketing landscape - Overview September 2014
Digital marketing landscape - Overview September 2014In Marketing We Trust
 
Targeting Millennials + Gen Z in Beauty Marketing
Targeting Millennials + Gen Z in Beauty MarketingTargeting Millennials + Gen Z in Beauty Marketing
Targeting Millennials + Gen Z in Beauty MarketingFIG or out
 
Closing the Experience Gap with Qualtrics XM
Closing the Experience Gap with Qualtrics XMClosing the Experience Gap with Qualtrics XM
Closing the Experience Gap with Qualtrics XMQualtrics
 
Crome retail
Crome retailCrome retail
Crome retailEh'Med
 
VisionMobile - Business models of mobile ecosystems - Digital Winners
VisionMobile - Business models of mobile ecosystems - Digital WinnersVisionMobile - Business models of mobile ecosystems - Digital Winners
VisionMobile - Business models of mobile ecosystems - Digital WinnersSlashData
 
Metaverse - The Future of Marketing and Web 3.0.pdf
Metaverse - The Future of Marketing and Web 3.0.pdfMetaverse - The Future of Marketing and Web 3.0.pdf
Metaverse - The Future of Marketing and Web 3.0.pdfthetechnologynews
 
E commerce marketing strategies in china
E commerce marketing strategies in chinaE commerce marketing strategies in china
E commerce marketing strategies in chinaMeilinYang4
 
Metaverse Nedir ? Ne Değildir ?
Metaverse Nedir ? Ne Değildir ?Metaverse Nedir ? Ne Değildir ?
Metaverse Nedir ? Ne Değildir ?R.Erdem ERKUL , PhD
 
Alibaba_Business_Report.pptx
Alibaba_Business_Report.pptxAlibaba_Business_Report.pptx
Alibaba_Business_Report.pptxsdfasd14
 
Understand your Customer: Functional vs Emotional Needs
Understand your Customer: Functional vs Emotional NeedsUnderstand your Customer: Functional vs Emotional Needs
Understand your Customer: Functional vs Emotional NeedsUXDXConf
 
Global Microfinance Case Competition - Slide Deck
Global Microfinance Case Competition - Slide DeckGlobal Microfinance Case Competition - Slide Deck
Global Microfinance Case Competition - Slide DeckAditya S
 
The Alibaba Playbook
The Alibaba PlaybookThe Alibaba Playbook
The Alibaba PlaybookKen Leaver
 
Reigniting APAC growth through improved traditional trade performance - Accen...
Reigniting APAC growth through improved traditional trade performance - Accen...Reigniting APAC growth through improved traditional trade performance - Accen...
Reigniting APAC growth through improved traditional trade performance - Accen...Accenture ASEAN
 

What's hot (20)

Gain Competitive Advantage With Personalization
Gain Competitive Advantage With PersonalizationGain Competitive Advantage With Personalization
Gain Competitive Advantage With Personalization
 
OLX.ppt
OLX.pptOLX.ppt
OLX.ppt
 
Hyperlocal delivery services with shop managment application
Hyperlocal delivery services with shop managment applicationHyperlocal delivery services with shop managment application
Hyperlocal delivery services with shop managment application
 
Digital marketing landscape - Overview September 2014
Digital marketing landscape - Overview September 2014Digital marketing landscape - Overview September 2014
Digital marketing landscape - Overview September 2014
 
Targeting Millennials + Gen Z in Beauty Marketing
Targeting Millennials + Gen Z in Beauty MarketingTargeting Millennials + Gen Z in Beauty Marketing
Targeting Millennials + Gen Z in Beauty Marketing
 
metaverse.pptx.pptx
metaverse.pptx.pptxmetaverse.pptx.pptx
metaverse.pptx.pptx
 
Closing the Experience Gap with Qualtrics XM
Closing the Experience Gap with Qualtrics XMClosing the Experience Gap with Qualtrics XM
Closing the Experience Gap with Qualtrics XM
 
Alibaba group
Alibaba groupAlibaba group
Alibaba group
 
Crome retail
Crome retailCrome retail
Crome retail
 
VisionMobile - Business models of mobile ecosystems - Digital Winners
VisionMobile - Business models of mobile ecosystems - Digital WinnersVisionMobile - Business models of mobile ecosystems - Digital Winners
VisionMobile - Business models of mobile ecosystems - Digital Winners
 
Metaverse - The Future of Marketing and Web 3.0.pdf
Metaverse - The Future of Marketing and Web 3.0.pdfMetaverse - The Future of Marketing and Web 3.0.pdf
Metaverse - The Future of Marketing and Web 3.0.pdf
 
OLX
OLX OLX
OLX
 
E commerce marketing strategies in china
E commerce marketing strategies in chinaE commerce marketing strategies in china
E commerce marketing strategies in china
 
Metaverse Nedir ? Ne Değildir ?
Metaverse Nedir ? Ne Değildir ?Metaverse Nedir ? Ne Değildir ?
Metaverse Nedir ? Ne Değildir ?
 
Alibaba_Business_Report.pptx
Alibaba_Business_Report.pptxAlibaba_Business_Report.pptx
Alibaba_Business_Report.pptx
 
Understand your Customer: Functional vs Emotional Needs
Understand your Customer: Functional vs Emotional NeedsUnderstand your Customer: Functional vs Emotional Needs
Understand your Customer: Functional vs Emotional Needs
 
Global Microfinance Case Competition - Slide Deck
Global Microfinance Case Competition - Slide DeckGlobal Microfinance Case Competition - Slide Deck
Global Microfinance Case Competition - Slide Deck
 
The Alibaba Playbook
The Alibaba PlaybookThe Alibaba Playbook
The Alibaba Playbook
 
Reigniting APAC growth through improved traditional trade performance - Accen...
Reigniting APAC growth through improved traditional trade performance - Accen...Reigniting APAC growth through improved traditional trade performance - Accen...
Reigniting APAC growth through improved traditional trade performance - Accen...
 
eCommerce
eCommerceeCommerce
eCommerce
 

Viewers also liked

Turkiye e ticaret ekosistemi 2016 i̇kinci çeyrek raporu
Turkiye e ticaret ekosistemi 2016 i̇kinci çeyrek raporuTurkiye e ticaret ekosistemi 2016 i̇kinci çeyrek raporu
Turkiye e ticaret ekosistemi 2016 i̇kinci çeyrek raporuMerve Kara
 
Eticaret sunumu, temmuz 2016
Eticaret sunumu, temmuz 2016Eticaret sunumu, temmuz 2016
Eticaret sunumu, temmuz 2016mahirerkan
 
Çerez Kasesi Çeşitleri
Çerez Kasesi ÇeşitleriÇerez Kasesi Çeşitleri
Çerez Kasesi ÇeşitleriCafemarkt
 
E-Ticaret ve Alışveriş Sitelerini Tasarım Özellikleri ve İşlevselliği
E-Ticaret ve Alışveriş Sitelerini Tasarım Özellikleri ve İşlevselliğiE-Ticaret ve Alışveriş Sitelerini Tasarım Özellikleri ve İşlevselliği
E-Ticaret ve Alışveriş Sitelerini Tasarım Özellikleri ve İşlevselliğimurat9393
 
Türkiyenin yilara göre e-ticaret sitelerinin cirolari
Türkiyenin yilara göre e-ticaret sitelerinin cirolariTürkiyenin yilara göre e-ticaret sitelerinin cirolari
Türkiyenin yilara göre e-ticaret sitelerinin cirolariSuleyman Bayindir
 
E ticaret ve güvenlik
E ticaret ve güvenlikE ticaret ve güvenlik
E ticaret ve güvenlikZühre Aydın
 
Gökhan AK - 130907047 N.Ö. - ALİBABA
Gökhan AK - 130907047 N.Ö. - ALİBABAGökhan AK - 130907047 N.Ö. - ALİBABA
Gökhan AK - 130907047 N.Ö. - ALİBABAGökhan Ak
 
Webrazzi Türkiye İnternet Ekosistemi Raporu v1.1
Webrazzi Türkiye İnternet Ekosistemi Raporu v1.1Webrazzi Türkiye İnternet Ekosistemi Raporu v1.1
Webrazzi Türkiye İnternet Ekosistemi Raporu v1.1Webrazzi
 
Dijital Yıkıcı İnovasyonlar ile Finans’ı Yeniden Tanımlamak
Dijital Yıkıcı İnovasyonlar ile Finans’ı Yeniden TanımlamakDijital Yıkıcı İnovasyonlar ile Finans’ı Yeniden Tanımlamak
Dijital Yıkıcı İnovasyonlar ile Finans’ı Yeniden TanımlamakKocSistem_
 
Magento e ticaret sistemleri ( MagePlanet.com )
Magento e ticaret sistemleri ( MagePlanet.com )Magento e ticaret sistemleri ( MagePlanet.com )
Magento e ticaret sistemleri ( MagePlanet.com )toratoraman
 
Cartes 2010 : m-payment, when stripes are visual
Cartes 2010 : m-payment, when stripes are visualCartes 2010 : m-payment, when stripes are visual
Cartes 2010 : m-payment, when stripes are visualKarim Houni
 
Kobi'den Büyük Şirketlere: Yerel Aramalar İçin SEO Stratejileri
Kobi'den Büyük Şirketlere: Yerel Aramalar İçin SEO StratejileriKobi'den Büyük Şirketlere: Yerel Aramalar İçin SEO Stratejileri
Kobi'den Büyük Şirketlere: Yerel Aramalar İçin SEO Stratejileriozanketenci
 
Webrazzi Ödeme Sistemleri Raporu
Webrazzi Ödeme Sistemleri RaporuWebrazzi Ödeme Sistemleri Raporu
Webrazzi Ödeme Sistemleri RaporuWebrazzi
 

Viewers also liked (20)

İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 3
İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 3İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 3
İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 3
 
İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 4
İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 4İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 4
İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 4
 
İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 5
İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 5İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 5
İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 5
 
Turkiye e ticaret ekosistemi 2016 i̇kinci çeyrek raporu
Turkiye e ticaret ekosistemi 2016 i̇kinci çeyrek raporuTurkiye e ticaret ekosistemi 2016 i̇kinci çeyrek raporu
Turkiye e ticaret ekosistemi 2016 i̇kinci çeyrek raporu
 
Eticaret sunumu, temmuz 2016
Eticaret sunumu, temmuz 2016Eticaret sunumu, temmuz 2016
Eticaret sunumu, temmuz 2016
 
E-Ticaret Sunum 2013
E-Ticaret Sunum 2013E-Ticaret Sunum 2013
E-Ticaret Sunum 2013
 
Çerez Kasesi Çeşitleri
Çerez Kasesi ÇeşitleriÇerez Kasesi Çeşitleri
Çerez Kasesi Çeşitleri
 
E-Ticaret ve Alışveriş Sitelerini Tasarım Özellikleri ve İşlevselliği
E-Ticaret ve Alışveriş Sitelerini Tasarım Özellikleri ve İşlevselliğiE-Ticaret ve Alışveriş Sitelerini Tasarım Özellikleri ve İşlevselliği
E-Ticaret ve Alışveriş Sitelerini Tasarım Özellikleri ve İşlevselliği
 
Kariyer Yönetimi, T Modeli ve Internet
Kariyer Yönetimi, T Modeli ve InternetKariyer Yönetimi, T Modeli ve Internet
Kariyer Yönetimi, T Modeli ve Internet
 
Türkiyenin yilara göre e-ticaret sitelerinin cirolari
Türkiyenin yilara göre e-ticaret sitelerinin cirolariTürkiyenin yilara göre e-ticaret sitelerinin cirolari
Türkiyenin yilara göre e-ticaret sitelerinin cirolari
 
İnsan Kaynakları Yönetimi İş Analizi
İnsan Kaynakları Yönetimi İş Analiziİnsan Kaynakları Yönetimi İş Analizi
İnsan Kaynakları Yönetimi İş Analizi
 
E ticaret ve güvenlik
E ticaret ve güvenlikE ticaret ve güvenlik
E ticaret ve güvenlik
 
Trendyol Sunum
Trendyol SunumTrendyol Sunum
Trendyol Sunum
 
Gökhan AK - 130907047 N.Ö. - ALİBABA
Gökhan AK - 130907047 N.Ö. - ALİBABAGökhan AK - 130907047 N.Ö. - ALİBABA
Gökhan AK - 130907047 N.Ö. - ALİBABA
 
Webrazzi Türkiye İnternet Ekosistemi Raporu v1.1
Webrazzi Türkiye İnternet Ekosistemi Raporu v1.1Webrazzi Türkiye İnternet Ekosistemi Raporu v1.1
Webrazzi Türkiye İnternet Ekosistemi Raporu v1.1
 
Dijital Yıkıcı İnovasyonlar ile Finans’ı Yeniden Tanımlamak
Dijital Yıkıcı İnovasyonlar ile Finans’ı Yeniden TanımlamakDijital Yıkıcı İnovasyonlar ile Finans’ı Yeniden Tanımlamak
Dijital Yıkıcı İnovasyonlar ile Finans’ı Yeniden Tanımlamak
 
Magento e ticaret sistemleri ( MagePlanet.com )
Magento e ticaret sistemleri ( MagePlanet.com )Magento e ticaret sistemleri ( MagePlanet.com )
Magento e ticaret sistemleri ( MagePlanet.com )
 
Cartes 2010 : m-payment, when stripes are visual
Cartes 2010 : m-payment, when stripes are visualCartes 2010 : m-payment, when stripes are visual
Cartes 2010 : m-payment, when stripes are visual
 
Kobi'den Büyük Şirketlere: Yerel Aramalar İçin SEO Stratejileri
Kobi'den Büyük Şirketlere: Yerel Aramalar İçin SEO StratejileriKobi'den Büyük Şirketlere: Yerel Aramalar İçin SEO Stratejileri
Kobi'den Büyük Şirketlere: Yerel Aramalar İçin SEO Stratejileri
 
Webrazzi Ödeme Sistemleri Raporu
Webrazzi Ödeme Sistemleri RaporuWebrazzi Ödeme Sistemleri Raporu
Webrazzi Ödeme Sistemleri Raporu
 

Similar to İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 2

Atif Unaldi - Commerce (Bilisim)
Atif Unaldi - Commerce (Bilisim)Atif Unaldi - Commerce (Bilisim)
Atif Unaldi - Commerce (Bilisim)Atıf ÜNALDI
 
Kolay Sohbet Odaları
Kolay Sohbet OdalarıKolay Sohbet Odaları
Kolay Sohbet OdalarıMuratTrd2
 
Mobil Sohbet Odaları
Mobil Sohbet OdalarıMobil Sohbet Odaları
Mobil Sohbet OdalarıMuratTrd2
 
Spt sanal pos turk blog
Spt      sanal pos turk blogSpt      sanal pos turk blog
Spt sanal pos turk blogLynIqternet
 
SSL Sertifikalarından Phishing Domain Tespiti
SSL Sertifikalarından Phishing Domain TespitiSSL Sertifikalarından Phishing Domain Tespiti
SSL Sertifikalarından Phishing Domain TespitiBGA Cyber Security
 
Yazılım Güvenliği Temelleri
Yazılım Güvenliği TemelleriYazılım Güvenliği Temelleri
Yazılım Güvenliği TemelleriBGA Cyber Security
 
Güvenlik Testlerinde Bilgi Toplama
Güvenlik Testlerinde Bilgi ToplamaGüvenlik Testlerinde Bilgi Toplama
Güvenlik Testlerinde Bilgi ToplamaBGA Cyber Security
 
TinkData RPA Presentation
TinkData RPA PresentationTinkData RPA Presentation
TinkData RPA Presentationbettle bettle
 
E ticaret güvenirliliği
E ticaret güvenirliliğiE ticaret güvenirliliği
E ticaret güvenirliliğiaydincavus92
 
Windows Azure ile Cloud Computing Uygulamaları - 1
Windows Azure ile Cloud Computing Uygulamaları - 1Windows Azure ile Cloud Computing Uygulamaları - 1
Windows Azure ile Cloud Computing Uygulamaları - 1İbrahim ATAY
 
Dijital i̇mza ve ssl
Dijital i̇mza ve sslDijital i̇mza ve ssl
Dijital i̇mza ve sslEnes Caglar
 
Şifre Güvenliği ve AuthPoint MFA
Şifre Güvenliği ve AuthPoint MFA Şifre Güvenliği ve AuthPoint MFA
Şifre Güvenliği ve AuthPoint MFA Özden Aydın
 
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi Elnur Serdarov
 
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi Elnur Serdarov
 

Similar to İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 2 (20)

E ticaret
E ticaretE ticaret
E ticaret
 
E ti̇caret
E ti̇caretE ti̇caret
E ti̇caret
 
Atif Unaldi - Commerce (Bilisim)
Atif Unaldi - Commerce (Bilisim)Atif Unaldi - Commerce (Bilisim)
Atif Unaldi - Commerce (Bilisim)
 
Bitdefender Cloud Security
Bitdefender Cloud SecurityBitdefender Cloud Security
Bitdefender Cloud Security
 
Eticaret
EticaretEticaret
Eticaret
 
06 Eticaret Nedir
06 Eticaret Nedir06 Eticaret Nedir
06 Eticaret Nedir
 
Kolay Sohbet Odaları
Kolay Sohbet OdalarıKolay Sohbet Odaları
Kolay Sohbet Odaları
 
Mobil Sohbet Odaları
Mobil Sohbet OdalarıMobil Sohbet Odaları
Mobil Sohbet Odaları
 
Spt sanal pos turk blog
Spt      sanal pos turk blogSpt      sanal pos turk blog
Spt sanal pos turk blog
 
SSL Sertifikalarından Phishing Domain Tespiti
SSL Sertifikalarından Phishing Domain TespitiSSL Sertifikalarından Phishing Domain Tespiti
SSL Sertifikalarından Phishing Domain Tespiti
 
Yazılım Güvenliği Temelleri
Yazılım Güvenliği TemelleriYazılım Güvenliği Temelleri
Yazılım Güvenliği Temelleri
 
Güvenlik Testlerinde Bilgi Toplama
Güvenlik Testlerinde Bilgi ToplamaGüvenlik Testlerinde Bilgi Toplama
Güvenlik Testlerinde Bilgi Toplama
 
TinkData RPA Presentation
TinkData RPA PresentationTinkData RPA Presentation
TinkData RPA Presentation
 
Izto 07.10.2015 sunumu
Izto 07.10.2015 sunumuIzto 07.10.2015 sunumu
Izto 07.10.2015 sunumu
 
E ticaret güvenirliliği
E ticaret güvenirliliğiE ticaret güvenirliliği
E ticaret güvenirliliği
 
Windows Azure ile Cloud Computing Uygulamaları - 1
Windows Azure ile Cloud Computing Uygulamaları - 1Windows Azure ile Cloud Computing Uygulamaları - 1
Windows Azure ile Cloud Computing Uygulamaları - 1
 
Dijital i̇mza ve ssl
Dijital i̇mza ve sslDijital i̇mza ve ssl
Dijital i̇mza ve ssl
 
Şifre Güvenliği ve AuthPoint MFA
Şifre Güvenliği ve AuthPoint MFA Şifre Güvenliği ve AuthPoint MFA
Şifre Güvenliği ve AuthPoint MFA
 
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi
 
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi
B2 b nin turi̇zmde uygulanmasi
 

More from Erciyes University Faculty of Communication

Erciyes Üniversitesi Kızılay Gençlik Kulübü "İnsani Yardım ve İletişimde Sosy...
Erciyes Üniversitesi Kızılay Gençlik Kulübü "İnsani Yardım ve İletişimde Sosy...Erciyes Üniversitesi Kızılay Gençlik Kulübü "İnsani Yardım ve İletişimde Sosy...
Erciyes Üniversitesi Kızılay Gençlik Kulübü "İnsani Yardım ve İletişimde Sosy...Erciyes University Faculty of Communication
 
13.02.2017 tarihli 2016 2017 eğitim yılı bahar dönemi hi̇t yapım süreçleri ve...
13.02.2017 tarihli 2016 2017 eğitim yılı bahar dönemi hi̇t yapım süreçleri ve...13.02.2017 tarihli 2016 2017 eğitim yılı bahar dönemi hi̇t yapım süreçleri ve...
13.02.2017 tarihli 2016 2017 eğitim yılı bahar dönemi hi̇t yapım süreçleri ve...Erciyes University Faculty of Communication
 

More from Erciyes University Faculty of Communication (20)

Bağımlılık ve Sosyal Medya
Bağımlılık ve Sosyal Medya Bağımlılık ve Sosyal Medya
Bağımlılık ve Sosyal Medya
 
Uzun Kuyruk - Gerilla PR - Web Teknolojileri
Uzun Kuyruk - Gerilla PR - Web TeknolojileriUzun Kuyruk - Gerilla PR - Web Teknolojileri
Uzun Kuyruk - Gerilla PR - Web Teknolojileri
 
Internet stratejileri ve e-ticaret 4 pazarlama iletişimi
Internet stratejileri ve e-ticaret 4 pazarlama iletişimiInternet stratejileri ve e-ticaret 4 pazarlama iletişimi
Internet stratejileri ve e-ticaret 4 pazarlama iletişimi
 
HiT215 Kampanya Projesi Örneği
HiT215 Kampanya Projesi ÖrneğiHiT215 Kampanya Projesi Örneği
HiT215 Kampanya Projesi Örneği
 
Dijital Reklamcılık ve Hukuki Boyutu
Dijital Reklamcılık ve Hukuki BoyutuDijital Reklamcılık ve Hukuki Boyutu
Dijital Reklamcılık ve Hukuki Boyutu
 
T Modeli (HİT117 - Yeni İletişim Teknolojileri)
T Modeli (HİT117 - Yeni İletişim Teknolojileri)T Modeli (HİT117 - Yeni İletişim Teknolojileri)
T Modeli (HİT117 - Yeni İletişim Teknolojileri)
 
Web Dönemleri Ders Sunumu (HiT117 - Yeni İletişim Teknolojileri)
Web Dönemleri Ders Sunumu (HiT117 - Yeni İletişim Teknolojileri)Web Dönemleri Ders Sunumu (HiT117 - Yeni İletişim Teknolojileri)
Web Dönemleri Ders Sunumu (HiT117 - Yeni İletişim Teknolojileri)
 
Sosyal Medyada İçerik Yönetimi Planlaması
Sosyal Medyada İçerik Yönetimi PlanlamasıSosyal Medyada İçerik Yönetimi Planlaması
Sosyal Medyada İçerik Yönetimi Planlaması
 
Uzun Kuyruk Teorisi ve Gerilla Halkla İlişkiler Kavramı
Uzun Kuyruk Teorisi ve Gerilla Halkla İlişkiler KavramıUzun Kuyruk Teorisi ve Gerilla Halkla İlişkiler Kavramı
Uzun Kuyruk Teorisi ve Gerilla Halkla İlişkiler Kavramı
 
Kondratieff (Kondratiev) Dalgaları Ders Sunumu
Kondratieff (Kondratiev) Dalgaları Ders SunumuKondratieff (Kondratiev) Dalgaları Ders Sunumu
Kondratieff (Kondratiev) Dalgaları Ders Sunumu
 
WSKSIM Web Eras and Home Turkey Campaign 211118
WSKSIM Web Eras and Home Turkey Campaign 211118WSKSIM Web Eras and Home Turkey Campaign 211118
WSKSIM Web Eras and Home Turkey Campaign 211118
 
Mustafa Cingi WSKSIM Economic Cycles Presentation
Mustafa Cingi WSKSIM Economic Cycles PresentationMustafa Cingi WSKSIM Economic Cycles Presentation
Mustafa Cingi WSKSIM Economic Cycles Presentation
 
Bahar Dönemi Proje Dersleri Yönergesi
Bahar Dönemi Proje Dersleri YönergesiBahar Dönemi Proje Dersleri Yönergesi
Bahar Dönemi Proje Dersleri Yönergesi
 
Sunum programi hit yapım süreçleri ve prof hit arastirmaları 211217
Sunum programi   hit yapım süreçleri ve prof hit arastirmaları 211217Sunum programi   hit yapım süreçleri ve prof hit arastirmaları 211217
Sunum programi hit yapım süreçleri ve prof hit arastirmaları 211217
 
Prof HIT Araştırmaları I Dersi Mustafa CINGI Grupları
Prof HIT Araştırmaları I Dersi Mustafa CINGI GruplarıProf HIT Araştırmaları I Dersi Mustafa CINGI Grupları
Prof HIT Araştırmaları I Dersi Mustafa CINGI Grupları
 
HIT Yapım Süreçleri I Dersi Mustafa CINGI Grupları
HIT Yapım Süreçleri I Dersi Mustafa CINGI GruplarıHIT Yapım Süreçleri I Dersi Mustafa CINGI Grupları
HIT Yapım Süreçleri I Dersi Mustafa CINGI Grupları
 
Web Dönemleri
Web DönemleriWeb Dönemleri
Web Dönemleri
 
T-Modeli ve Yeni İletişim Teknolojileri
T-Modeli ve Yeni İletişim TeknolojileriT-Modeli ve Yeni İletişim Teknolojileri
T-Modeli ve Yeni İletişim Teknolojileri
 
Erciyes Üniversitesi Kızılay Gençlik Kulübü "İnsani Yardım ve İletişimde Sosy...
Erciyes Üniversitesi Kızılay Gençlik Kulübü "İnsani Yardım ve İletişimde Sosy...Erciyes Üniversitesi Kızılay Gençlik Kulübü "İnsani Yardım ve İletişimde Sosy...
Erciyes Üniversitesi Kızılay Gençlik Kulübü "İnsani Yardım ve İletişimde Sosy...
 
13.02.2017 tarihli 2016 2017 eğitim yılı bahar dönemi hi̇t yapım süreçleri ve...
13.02.2017 tarihli 2016 2017 eğitim yılı bahar dönemi hi̇t yapım süreçleri ve...13.02.2017 tarihli 2016 2017 eğitim yılı bahar dönemi hi̇t yapım süreçleri ve...
13.02.2017 tarihli 2016 2017 eğitim yılı bahar dönemi hi̇t yapım süreçleri ve...
 

İnternet Stratejileri ve E-Ticaret - 2

  • 1.
  • 2. 1. Bilgisayar yazılım donanım ve çevre birimlerinin edinilmesi 2. İnternet erişimi, ağ teknolojilerinin kurulması 3. Web sitesi kurma, barındırma ve yönetimi  Alan adı seçimi ve tescili  Sitenin tasarımı  Sitenin erişilebilirliğinin sağlanması  Sitenin işleyişi ve yönetimi  Güvenlik sisteminin kurulması  Ödeme altyapısının kurulması
  • 3. Bilgisayar Donanım ve Ekipman Seçimini ve Satın Alma Kararını Etkileyen Unsurlar  Firmanın amacı, üretim, pazarlama vb. yönetim fonksiyonlarını yerine getirmek için ihtiyaç duyduğu BT araçları  Şirket içindeki kullanıcı sayısı ve kullanıcı profili (Bilgisayar bir web sunucusu olarak kullanılacaksa seçim kriterleri farklılaşır)  Bilgisayara ihtiyaç olan görev ve aktivite sayısı  Etkinliği ve verimliliği etkileyecek kritik iş süreçleri  Donanım ve yazılım için kullanılacak finansal kaynak  Web sitesinin firma bünyesinde mi barındırılacağı yoksa dışarıdan mı hizmet alınacağı  Fiziksel ve sanal güvenlik politikaları ve güvenliği sağlama becerisine ne derce sahip oldukları  Otomasyona geçirilecek iş süreçleri
  • 4. Bilgisayar Yazılım, Donanım ve Hizmet Çözüm Paketleri Ne Sunar?  Temel bilgisayar donanım yazılım ve çevre birimleri  E-uygulamalara sabit veya mobil farklı cihazlardan, farklı mekanlardan ulaşım fırsatı.  Ses, görüntü ve metin iletişiminin sağlanacağı her türlü cihaz, donanım ve yazılım  Kurulan sistemlerin güvenilirliği ve kesintisiz çalışma garantisi  Uygulamaları ağ tabanlı gerçekleştirme olanağı  Uygulamalarla ilgili kişilerin kontrollü (örneğin şifreli) erişimini sağlama seçeneği  Uzaktan erişimde güvenliğin sağlanması  Sundukları donanım, yazılım ve e-uygulamaları kolay kurma ve kullanma vb. danışmanlık hizmetleri
  • 5. İnternet Tabanlı Erişim İnternet: bilgisayarları veya küçük yerel ağları birbirine bağlayan dünya çapında bir ağ Bu ağ üstünden  Sunucu bilgisayarlar üstünde barındırılan web sitelerine erişilebilir  E-posta uygulamaları  Karşılıklı yazı, ses, göüntü verilerinin aktarımı  E-ticaret ve e-iş uygulamaları geliştirilebilir.
  • 6. İnternet Bağlantısı Nasıl Olmalı? 1. Amaç; internet üstünden gerçekleşecek işlemlerin  Yeterli hızda  Güvenli (secure)  Kesintisiz, kaliteli ve güvenilir (reliable) olması 2. İhtiyaç duyulan miktarda veri iletişimine olanak sağlamasıdır.
  • 7. Hangi İnternet Bağlantısı (Karar için cevap verilmesi gereken sorular) 1. İşletme içinde kimler, hangi birimler internet kullanacak 2. Hangi sıklıkta kullanılacak? 3. Hangi amaç için kullanılacak?  E-posta almak, göndermek  Web’de gezinmek, bilgi aramak  İşletmeye ait yerel alanda veya daha uzak alanlardaki birimleri, şubeleri, bayileri arasında iletişim kurmak ve işlem yapmak.  Ses ve görüntü iletişimini daha hatlarından gerçekleştirmek  E-ticaret yapmak, site üstünden güvenli bir ödeme altyapısı kurmak. Sanal POS kullanarak güvenli biçimde banka ile iletişim kurup provizyon almak.
  • 8. Web Sitesi Alan Adı Web sitesinin barındırıldığı sunucu bilgisayarın IP adresi, sitenin bir nevi kimliği ya da internet üzerindeki görüntüsünün numarasıdır. Tarayıcnan adres çubuğuna bu numara, örnek olarak 216.58.213.227 yazıldığında Google.com.tr nin görüntülenmesidir. 80.93.221.230 yazıldığında mustafacingi.com’a ulaşılır. Web barındıma firması sunucu hizmetini “paylaşımlı barındırma (shared hosting)” veya “adanmış barındırma (dedicated hosting)” olarak verebilir. Örneğin e-posta sunucusu farklı, web sitesi farklı olabilir.
  • 9. Ödeme Altyapısının Kurulması Elektronik ortamda yapılan alışverişlerde en sık kullanılan ödeme şekli kredi kartıyla yapılan ödemedir ve e-ticaret siteleri bu ödemeyi kabul etmek için sitelerine bankaların sunduğu bir hizmet olan sanal POS (VPOS) yazılımları kurmak durumundadırlar. Ödeme süreci SSL (Secure Socket Layer) şifreleme tekniği ile uyumlu çalışmak zorundadır. Sanal POS’un yanısıra havale, eft, BKM, BitCoin, PayPAL veya kapıda ödeme gibi ödeme seçenekleri de ödeme yapmak mümkündür.
  • 10. Güvenlik Altyapısının Kurulması Fabrika veya işyerinin kapısında giriş çıkışlar için güvenlik önlemi almak ne denli önemliyse sanal dünyada iş yaparken benzer önlemleri almak da o kadar önemlidir. Online kullanıcı güvenli işlem gerektiren bir bağlantı talebinde bulunduğunda (mesela siteden kredi kartı numarasını girerek bir ürün satın aldığında) bu istek siteye ulaşır. Müşterinin tarafındaki tarayıcı öncelikle satış sitesinden gelen SSL sertifikasını doğrular. Sertifikanın geçerliliğinin doğrulanması, onlune müşterinin gerçekten bağlanmak istediği siteye, veya internet bankacılığı yapmak istediği banka şubesine bağlandığından emin olmasını sağlar.
  • 11. Sertifikanın doğrulanmasının ardından, online müşterinin kullandığı tarayıcı ve sitenin bulunduğu sunucu sadece o bağlantı süresince ve ikisi arasında iletilecek verilerin şifrelenmesinde kullanılacak bir şifreleme anahtarı üzerinden anlaşırlar. Böylece, aradaki üçüncü kişilerin iki taraf arasındaki iletişimi izlemesi engellenmiş olur. Onlune müşterinin güvenli alışveriş veya iletişim gerektiren bir işlem ihtiyacı durumunda SSL sertifikası olan bir platformda online müşteri buraya daha çok güven duyar. SSL sertifikasına sahip olmayan sunucu, müşterisinin kredi kartını ortalıkta herkesin erişiminde bir durumda bırakan bir işlerine benzetilebilir. SSL sertifikaları bir nevi noterlik görevi üstlen “güvenilir” sertifika kuruluşları tarafından sağlanmaktadır. Verisign ve Globalsign bunlardan en çok kullanılan sertifika kuruluşlarıdır. Bununla birlikte e- güven, turktrust, e-tugra gibi sertifika sağlayan ulusal kurumlar da bulunmaktadır.
  • 12. Lojistik Altyapısı Geleneksel lojistik (bir üründen 5.000 sipariş) ve E- ticaret lojistiği (bir üründen 2 adet, bir başka üründen 1 adet sipariş) arasındaki farklar
  • 13. E-İş Modelleri “İş modeli” işletmenin piyasada gelir ve kâr elde etmek, yatırımın geri dönüşünü sağlamak için gerçekleştireceği tüm faaliyetleri, stratejileri, yönetimin işlevlerini planlaması ve kilit iş süreçlerini belirlemesi şeklinde tanımlanabilir.
  • 14. E-İş Modelinde Temel Başarı Faktörleri E-İş modelinin “3O”su ve “1S”si  3O o Tek işe odaklanmak o Hedeflenen pazar bölümüne odaklamak o Müşteriye odaklanmak  1S: İş fikrinin arkasında durmak
  • 15. E-İş modelinin Temel Öğeleri  Teklif: Ürün ve hizmetlerin belirlenmesi ve tanımlanması  Gelir modellerinden hangisinin veya hangilerinin kullanılacağına karar vererek gelir modelinin yapılandırılması o Reklam geliri o Üyelik geliri o Site üzerinden yapılan işlemlerden alınan komisyonlar o Doğrudan satış yapılarak elde edilen gelirler o Siteden başka bir siteye verilen erişim sonucunda yapılan işlemlerden alınan komisyonlar. Banner tıklamalar, iş ortağı (affiliate) olarak yapılan yönlendirmeler  İlgili çevrenin, mevcut ve potansiyel rakiplerin incelenmesi ve rekabet avantajının belirlenmesi  Kaynak ihtiyacının ve nasıl elde edileceğinin belirlenmesi  Ürün ve hizmet üretimiyle ilgili faaliyetlerin planlanması  Ürün ve hizmet pazarlamasıyla ilgili faaliyetlerin planlanması  Kaynakların yönetimi ile ilgili faaliyetlerin planlanması
  • 16. Sıklıkla Kullanılan E-İş Modelleri • B2B • B2C • C2B • C2C • P2P (Peer to peer, napster gibi Paylaşıma Dayalı) • G2C (Government to Citizen)
  • 17. Talcott’a göre E-İş Modelleri ve Örnek Dot.Com Firmalar  Sanal Pazaryerleri (Agora): Gittigidiyor.com, ebay.com, alibaba.com  Sanal Aracılar (Aggregators) o Portallar:Mynet.com o E-Perakendeciler: hepsiburada.com, amazon.com o Dikey siteler: tatil.com, sigortam.net (daha spesifik, niş bir pazara hitap ediyor) o Sanal Alışveriş Merkezi: epttavm.com, n11.com, hepsiburada.com o Karşılaştırma siteleri: cimri.com, akakce.com  Affiliate platformlar: digitouch.com, dgmaxinteraktif.com  Özel alışveriş Siteleri: markafoni.com, trendyol.com, morhipo.com  Fırsat siteleri: grupanya.com, grupfoni.com  İttifaklar (alliances): Açık kaynak kod platformları  Sosyal ağlar: Facebook, Twitter, YouTube, Slideshare  Bloglar: Kişisel, tematik  Dağıtım Şebekeleri: Telekom ve İnternet Servis Sağlayıcılar (ISP), E-ticaret altyapı sağlayıcıları