SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  11
Télécharger pour lire hors ligne
Evolucioni I tyre
 Rrota është një pllakë në formë rrethi me një bosht që i
mundëson lëvizjen rreth tij dhe që vendoset në një
mekanizëm për ta vënë në lëvizje një aparat, mekanizëm
apo makinë.
 Shpikja e rrotës merret si shpikja më e rëndësishme që ka
bërë njeriu. Rrota duket të jetë shpikur diku rreth viteve
3000 para erës sonë.
 Asnje nuk e di kush, ku dhe kur është përdorur për herë të
parë, mirëpo dihet që është ndër shpikjet më të
rëndësishme të njeriut. Është e mundur që si ide të ketë
gjetur zbatim më parë si pjatë përpara se të vendosej në
ndonjë karrocë që ka shkaktuar revolucion në transport.
Popujt shumere ndertonin karro dhe u
vinin rrota prej druri qe te mbartnin
ushqime per te bere tregti me fshatrat e
tjere.
Greket e lashte perdornin kocite me rrota
per te shkuar ne lufte. Ata u vune rreze
rrotave qe ti benin me te lehta e me te
shpejta dhe u vune rrathe druri qe rrotat te
jetonin me gjate.
Rreth 250 vjet me pare njerezit ne Europe
udhetonin mbi karroca qe I terhiqnin kuajt.
Rruget ishin me gropa, prandaj ushetimi
nuk ishte I rehatshem.
Pajtonen kane qene lloji I pare I transportit
publik. Cdo afro 20 km ata ndalonin ne nje
bujtine per te nderruar kuajt.
Revolucioni I rrotes
Biçikleta u shpik nga fundi i shekullit te 18-te. Qe nga ajo kohe e deri me sot, perdorimi dhe
mekanizmi i saj ka ndryshuar vazhdimisht. Biçikleta qe perdoret ne ditet tona eshte vazhdim i asaj
te permiresuar nga De Sevriak qe me 1770.
Biçikleta e pare, perbehej nga dy rrota te mberthyera midis tyre me nje drushte transversal. Ai
mbante ne duar nje lloj timoni. Lartesia e biçikletes, e ndertuar krejt prej lende druri, ishte e tille,
qe e lejonte çiklistin t’i bente levizjet me ane te kembeve. Keto preknin ritmikisht token dhe
shtynin biçikleten. Me vone Kilkpatrik Mak Milan e permiresoi biçikleten, sidomos me dy leva,
vendosi nje ndenjese me te pershtatshme dhe perdori lende me te lehta per ndertimin e saj.
Permiresime te dukshme i kane bere biçikletes mekaniket Zhan Lak dhe Pier Misho. Ata vendosen
pedalet dhe rroten e pare te zmadhuar. Pedalet e fiksuara ne rroten e pare, me diameter 1,65
metra.Ne vitin 1875, mekaniku Zhorzh Zhyran u njoh si shpikes i biçikletes moderne me rrota te
barabarta, zinxhir dhe frena.
Koncepti i trenit nuk ka lindur me revolucionin industrial. Tashmë në shekujt e
mëparshëm, që do të thotë romake primitiv si trenat janë përdorur në miniera: ata
ishin të përbërë nga trenat kamionëve të shkurtër lidhur me zinxhirë së bashku. në
vitin 1869, trenat me avull udhëtuan 2859 kilometra në vetëm 4 ditë, dhe kalojnë
Shtetet e Bashkuara nga San Francisko në Nju Jork.
Në më pak se 30 vjet, tren mori një rol të rëndësishëm në shoqëri industriale:
transportimi masiv i mallrave të lejuara për të zgjeruar rrethin e tregtisë, të
transportit të shpejtë të personave të lejuar për njerëzit e biznesit më të mirë
aktivitetet e tyre në rajon.
Makinat e thjeshta
Gjeneratorët e parë
 Një kompleks i
mullinjve të ujit, i
ndërtuar nga
romakët afër Arles
në Francën jugore
është Gjeneratori i
parë në Botë. Ky
gjenerator
përbëhet nga 16
rrota me ujë, që
japin fuqi të
mjaftueshme për
të lëvizur 32 gurë
për bluarje të
drithërave.
 Motori me avull është një
makinë që energjinë e
avujt të ujit që prodhohet
në bojler e konverton
në pune mekanike
 I pari motor industrial me
avull që ka punuar në
praktikë është ndërtua nga
shpikësi Thomas
Newcomen në
Tipton, Staffordshire në
vitin 1712. Kjo makinë ka
thithur ujin nga miniera
Colliery Conevgre për rreth
30 vjet.
Motorri me avull
Gjate mijra vjteve tregtaret arab kane ndertuar anije te vogla per te mbajtur mallrat. Ato
kishin vela trekendeshe, qe mund te rrotulloheshin per ta kapur eren dhe te lundronin
ne cfardo drejtimi.
Ne vitin 1800 anijet e mallrave ishin me te medha dhe me te shpejta. Me direket e tyre
te gjate dhe shume vela ato mund te lundronin deri ne 64o km ne 24h.
Anijet
Me 1838 u shpiken anijet e para prej druri me
motorre qe punonin me avull. Avulli rrotullonte
rrotat me flete ne te dy anet dhe ato kishin vela ne
rast se ju mbaronte qymyrguri.
 Ne mengjesin e 17 tetorit 1903 do te
realizohej fluturimi i pare i nje avioni
qe punonte me dy elika, te cilat
viheshin ne pune nga energjia e
brendshme e nje motori me benzine.
Ky avion ishte pergatitur nga
vellezerit Uillbur dhe Orvil Rajt.
Ngjarja e rendesishme ndodhi ne
Karolinen e Veriut, ne plazhin Kiti
Houk. Ne kete fluturim Orvil Rajt
perdori avionin e quajtur ‘Flier-1’, i cili
u zhvendos nga toka me shpejtesine
6,8 km ne ore dhe fluturoi ne nje
lartesi te vogel per 12 sekonda. Nw
kete menyre lindi avioni. Ndryshimi i
tij nga makinat e meparshme te
fluturimit ishte ngritja e tij ne ajer pa
perpjekjen per t’u bere me i lehte se
ajri, si ne rastin e mongolfierave dhe
zepelinave qe mbusheshin me
hidrogjen apo gaze te tjera te lehta.
Keisi Mecaj

Contenu connexe

Tendances

Shqiperia dhe Bashkimi Europian
Shqiperia dhe Bashkimi EuropianShqiperia dhe Bashkimi Europian
Shqiperia dhe Bashkimi Europianolinuhi
 
Hekuri ,elementi kimik me vlere...
Hekuri ,elementi kimik me vlere...Hekuri ,elementi kimik me vlere...
Hekuri ,elementi kimik me vlere...Xhesiana Muka
 
Spektri elektromagnetik: Fizike
Spektri elektromagnetik:  FizikeSpektri elektromagnetik:  Fizike
Spektri elektromagnetik: Fizikebusinessforlife
 
Pa familje - HEKTOR MALO
Pa familje - HEKTOR MALOPa familje - HEKTOR MALO
Pa familje - HEKTOR MALOFialdoMema
 
Ndotja nga Hidrokarburet
Ndotja nga HidrokarburetNdotja nga Hidrokarburet
Ndotja nga Hidrokarburetarnoldbeqiri
 
Energjia dhe burimet e riperteritshme dhe burimet e pariperteritshme FIZIKA 9
Energjia dhe burimet e riperteritshme dhe burimet e pariperteritshme FIZIKA 9Energjia dhe burimet e riperteritshme dhe burimet e pariperteritshme FIZIKA 9
Energjia dhe burimet e riperteritshme dhe burimet e pariperteritshme FIZIKA 9arbanhlalni
 
Dieta e balancuar - një jetë e shëndetshme
Dieta e balancuar - një jetë e shëndetshmeDieta e balancuar - një jetë e shëndetshme
Dieta e balancuar - një jetë e shëndetshmeRiku Verri
 
Ndikimi i kultures osmane ne Shqiperi
Ndikimi i kultures osmane ne ShqiperiNdikimi i kultures osmane ne Shqiperi
Ndikimi i kultures osmane ne ShqiperiFlavioHabilaj
 
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshme
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshmeProjekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshme
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshmesidorelahalilaj113
 
Provimi i lirimit 2014 Gjuhe Shqipe
Provimi i lirimit 2014 Gjuhe ShqipeProvimi i lirimit 2014 Gjuhe Shqipe
Provimi i lirimit 2014 Gjuhe ShqipeHelio RAMOLLARI
 
shkrimtaret e brezit te humbur
shkrimtaret e brezit te humburshkrimtaret e brezit te humbur
shkrimtaret e brezit te humburFialdoMema
 
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat ShqipetareTrashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat ShqipetareKe Keiss
 
Lojerat olimpike ne bote dhe ne shqiperi
Lojerat olimpike ne bote dhe ne shqiperiLojerat olimpike ne bote dhe ne shqiperi
Lojerat olimpike ne bote dhe ne shqiperiAlimerko Brunilda
 

Tendances (20)

Shqiperia dhe Bashkimi Europian
Shqiperia dhe Bashkimi EuropianShqiperia dhe Bashkimi Europian
Shqiperia dhe Bashkimi Europian
 
Hekuri ,elementi kimik me vlere...
Hekuri ,elementi kimik me vlere...Hekuri ,elementi kimik me vlere...
Hekuri ,elementi kimik me vlere...
 
Mjedisi
MjedisiMjedisi
Mjedisi
 
Spektri elektromagnetik: Fizike
Spektri elektromagnetik:  FizikeSpektri elektromagnetik:  Fizike
Spektri elektromagnetik: Fizike
 
Pa familje - HEKTOR MALO
Pa familje - HEKTOR MALOPa familje - HEKTOR MALO
Pa familje - HEKTOR MALO
 
Energjia llojet
Energjia llojetEnergjia llojet
Energjia llojet
 
Ndotja nga Hidrokarburet
Ndotja nga HidrokarburetNdotja nga Hidrokarburet
Ndotja nga Hidrokarburet
 
Energjia dhe burimet e riperteritshme dhe burimet e pariperteritshme FIZIKA 9
Energjia dhe burimet e riperteritshme dhe burimet e pariperteritshme FIZIKA 9Energjia dhe burimet e riperteritshme dhe burimet e pariperteritshme FIZIKA 9
Energjia dhe burimet e riperteritshme dhe burimet e pariperteritshme FIZIKA 9
 
Dieta e balancuar - një jetë e shëndetshme
Dieta e balancuar - një jetë e shëndetshmeDieta e balancuar - një jetë e shëndetshme
Dieta e balancuar - një jetë e shëndetshme
 
Ndikimi i kultures osmane ne Shqiperi
Ndikimi i kultures osmane ne ShqiperiNdikimi i kultures osmane ne Shqiperi
Ndikimi i kultures osmane ne Shqiperi
 
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshme
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshmeProjekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshme
Projekt; Gjeometria ne programet shkollore e jeten e perditshme
 
Provimi i lirimit 2014 Gjuhe Shqipe
Provimi i lirimit 2014 Gjuhe ShqipeProvimi i lirimit 2014 Gjuhe Shqipe
Provimi i lirimit 2014 Gjuhe Shqipe
 
Projekt edukimi fizik
Projekt edukimi fizikProjekt edukimi fizik
Projekt edukimi fizik
 
shkrimtaret e brezit te humbur
shkrimtaret e brezit te humburshkrimtaret e brezit te humbur
shkrimtaret e brezit te humbur
 
Djemtë e rrugës Pal
Djemtë e rrugës PalDjemtë e rrugës Pal
Djemtë e rrugës Pal
 
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat ShqipetareTrashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
 
Ngrohja globale
Ngrohja globaleNgrohja globale
Ngrohja globale
 
PROJEKT-Ndotja e Mjedisit
PROJEKT-Ndotja e MjedisitPROJEKT-Ndotja e Mjedisit
PROJEKT-Ndotja e Mjedisit
 
Letersia dhe Folklori !!!!
Letersia dhe Folklori !!!!Letersia dhe Folklori !!!!
Letersia dhe Folklori !!!!
 
Lojerat olimpike ne bote dhe ne shqiperi
Lojerat olimpike ne bote dhe ne shqiperiLojerat olimpike ne bote dhe ne shqiperi
Lojerat olimpike ne bote dhe ne shqiperi
 

Plus de Ke Keiss

Si te ushqehemi shendetshem
Si te ushqehemi shendetshemSi te ushqehemi shendetshem
Si te ushqehemi shendetshemKe Keiss
 
Alkoolizmi
AlkoolizmiAlkoolizmi
AlkoolizmiKe Keiss
 
Shqiperia gjate viteve 1920-1924
Shqiperia gjate viteve 1920-1924Shqiperia gjate viteve 1920-1924
Shqiperia gjate viteve 1920-1924Ke Keiss
 
Sjellja e kafsheve
Sjellja e kafsheveSjellja e kafsheve
Sjellja e kafsheveKe Keiss
 
Leonardo Da Vinci
Leonardo Da VinciLeonardo Da Vinci
Leonardo Da VinciKe Keiss
 
Pogradeci
Pogradeci Pogradeci
Pogradeci Ke Keiss
 
Kalaja e Krujes
Kalaja e KrujesKalaja e Krujes
Kalaja e KrujesKe Keiss
 
air pollution
air pollution air pollution
air pollution Ke Keiss
 
Crregullimet e piramides ushqimore
Crregullimet e piramides ushqimore Crregullimet e piramides ushqimore
Crregullimet e piramides ushqimore Ke Keiss
 
Parku kombetar i Dajtit
Parku kombetar i DajtitParku kombetar i Dajtit
Parku kombetar i DajtitKe Keiss
 

Plus de Ke Keiss (10)

Si te ushqehemi shendetshem
Si te ushqehemi shendetshemSi te ushqehemi shendetshem
Si te ushqehemi shendetshem
 
Alkoolizmi
AlkoolizmiAlkoolizmi
Alkoolizmi
 
Shqiperia gjate viteve 1920-1924
Shqiperia gjate viteve 1920-1924Shqiperia gjate viteve 1920-1924
Shqiperia gjate viteve 1920-1924
 
Sjellja e kafsheve
Sjellja e kafsheveSjellja e kafsheve
Sjellja e kafsheve
 
Leonardo Da Vinci
Leonardo Da VinciLeonardo Da Vinci
Leonardo Da Vinci
 
Pogradeci
Pogradeci Pogradeci
Pogradeci
 
Kalaja e Krujes
Kalaja e KrujesKalaja e Krujes
Kalaja e Krujes
 
air pollution
air pollution air pollution
air pollution
 
Crregullimet e piramides ushqimore
Crregullimet e piramides ushqimore Crregullimet e piramides ushqimore
Crregullimet e piramides ushqimore
 
Parku kombetar i Dajtit
Parku kombetar i DajtitParku kombetar i Dajtit
Parku kombetar i Dajtit
 

Makinat e thjeshta

  • 2.  Rrota është një pllakë në formë rrethi me një bosht që i mundëson lëvizjen rreth tij dhe që vendoset në një mekanizëm për ta vënë në lëvizje një aparat, mekanizëm apo makinë.  Shpikja e rrotës merret si shpikja më e rëndësishme që ka bërë njeriu. Rrota duket të jetë shpikur diku rreth viteve 3000 para erës sonë.  Asnje nuk e di kush, ku dhe kur është përdorur për herë të parë, mirëpo dihet që është ndër shpikjet më të rëndësishme të njeriut. Është e mundur që si ide të ketë gjetur zbatim më parë si pjatë përpara se të vendosej në ndonjë karrocë që ka shkaktuar revolucion në transport.
  • 3. Popujt shumere ndertonin karro dhe u vinin rrota prej druri qe te mbartnin ushqime per te bere tregti me fshatrat e tjere. Greket e lashte perdornin kocite me rrota per te shkuar ne lufte. Ata u vune rreze rrotave qe ti benin me te lehta e me te shpejta dhe u vune rrathe druri qe rrotat te jetonin me gjate. Rreth 250 vjet me pare njerezit ne Europe udhetonin mbi karroca qe I terhiqnin kuajt. Rruget ishin me gropa, prandaj ushetimi nuk ishte I rehatshem. Pajtonen kane qene lloji I pare I transportit publik. Cdo afro 20 km ata ndalonin ne nje bujtine per te nderruar kuajt. Revolucioni I rrotes
  • 4. Biçikleta u shpik nga fundi i shekullit te 18-te. Qe nga ajo kohe e deri me sot, perdorimi dhe mekanizmi i saj ka ndryshuar vazhdimisht. Biçikleta qe perdoret ne ditet tona eshte vazhdim i asaj te permiresuar nga De Sevriak qe me 1770. Biçikleta e pare, perbehej nga dy rrota te mberthyera midis tyre me nje drushte transversal. Ai mbante ne duar nje lloj timoni. Lartesia e biçikletes, e ndertuar krejt prej lende druri, ishte e tille, qe e lejonte çiklistin t’i bente levizjet me ane te kembeve. Keto preknin ritmikisht token dhe shtynin biçikleten. Me vone Kilkpatrik Mak Milan e permiresoi biçikleten, sidomos me dy leva, vendosi nje ndenjese me te pershtatshme dhe perdori lende me te lehta per ndertimin e saj. Permiresime te dukshme i kane bere biçikletes mekaniket Zhan Lak dhe Pier Misho. Ata vendosen pedalet dhe rroten e pare te zmadhuar. Pedalet e fiksuara ne rroten e pare, me diameter 1,65 metra.Ne vitin 1875, mekaniku Zhorzh Zhyran u njoh si shpikes i biçikletes moderne me rrota te barabarta, zinxhir dhe frena.
  • 5. Koncepti i trenit nuk ka lindur me revolucionin industrial. Tashmë në shekujt e mëparshëm, që do të thotë romake primitiv si trenat janë përdorur në miniera: ata ishin të përbërë nga trenat kamionëve të shkurtër lidhur me zinxhirë së bashku. në vitin 1869, trenat me avull udhëtuan 2859 kilometra në vetëm 4 ditë, dhe kalojnë Shtetet e Bashkuara nga San Francisko në Nju Jork. Në më pak se 30 vjet, tren mori një rol të rëndësishëm në shoqëri industriale: transportimi masiv i mallrave të lejuara për të zgjeruar rrethin e tregtisë, të transportit të shpejtë të personave të lejuar për njerëzit e biznesit më të mirë aktivitetet e tyre në rajon.
  • 7. Gjeneratorët e parë  Një kompleks i mullinjve të ujit, i ndërtuar nga romakët afër Arles në Francën jugore është Gjeneratori i parë në Botë. Ky gjenerator përbëhet nga 16 rrota me ujë, që japin fuqi të mjaftueshme për të lëvizur 32 gurë për bluarje të drithërave.  Motori me avull është një makinë që energjinë e avujt të ujit që prodhohet në bojler e konverton në pune mekanike  I pari motor industrial me avull që ka punuar në praktikë është ndërtua nga shpikësi Thomas Newcomen në Tipton, Staffordshire në vitin 1712. Kjo makinë ka thithur ujin nga miniera Colliery Conevgre për rreth 30 vjet. Motorri me avull
  • 8. Gjate mijra vjteve tregtaret arab kane ndertuar anije te vogla per te mbajtur mallrat. Ato kishin vela trekendeshe, qe mund te rrotulloheshin per ta kapur eren dhe te lundronin ne cfardo drejtimi. Ne vitin 1800 anijet e mallrave ishin me te medha dhe me te shpejta. Me direket e tyre te gjate dhe shume vela ato mund te lundronin deri ne 64o km ne 24h. Anijet
  • 9. Me 1838 u shpiken anijet e para prej druri me motorre qe punonin me avull. Avulli rrotullonte rrotat me flete ne te dy anet dhe ato kishin vela ne rast se ju mbaronte qymyrguri.
  • 10.  Ne mengjesin e 17 tetorit 1903 do te realizohej fluturimi i pare i nje avioni qe punonte me dy elika, te cilat viheshin ne pune nga energjia e brendshme e nje motori me benzine. Ky avion ishte pergatitur nga vellezerit Uillbur dhe Orvil Rajt. Ngjarja e rendesishme ndodhi ne Karolinen e Veriut, ne plazhin Kiti Houk. Ne kete fluturim Orvil Rajt perdori avionin e quajtur ‘Flier-1’, i cili u zhvendos nga toka me shpejtesine 6,8 km ne ore dhe fluturoi ne nje lartesi te vogel per 12 sekonda. Nw kete menyre lindi avioni. Ndryshimi i tij nga makinat e meparshme te fluturimit ishte ngritja e tij ne ajer pa perpjekjen per t’u bere me i lehte se ajri, si ne rastin e mongolfierave dhe zepelinave qe mbusheshin me hidrogjen apo gaze te tjera te lehta.