آشنایی با اجزای اصلی BPMN و آموزش نرم افزار Visual Paradigm آشنایی با عناصر جریان و عناصر ارتباط و نمادهای آن

1. ‫چهارم‬ ‫بخش‬–
‫و‬ ‫جریان‬ ‫عناصر‬
‫ارتباط‬
‫مخاطبان‬BPD،‫جریان‬‫عناصر‬‫را‬‫دنبال‬‫می‬
‫کنند‬‫تا‬‫بدانند‬‫یک‬‫فرایند‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬
‫چگونه‬‫اجرا‬‫و‬‫تکمیل‬‫می‬‫گردد‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 1

2. ‫تعریف‬
‫منظور‬‫از‬‫عناصر‬،‫جریان‬‫عناصری‬‫هستند‬
‫که‬‫به‬‫منظور‬‫ایجاد‬‫یک‬‫جریان‬
،‫فرایندی‬‫به‬‫یکدیگر‬‫متصل‬‫می‬‫شوند‬.
‫ارتباط‬،‫دهندگان‬‫که‬‫عناصر‬‫جریان‬‫را‬
‫به‬‫یکدیگر‬‫متصل‬‫می‬،‫کنند‬‫اشیای‬
‫ارتباط‬‫دهنده‬‫نامیده‬‫می‬‫شوند‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 2

3. ‫بحث‬ ‫مورد‬ ‫اشیای‬ ‫انواع‬
‫چهار‬‫نوع‬‫عناصر‬‫جریان‬‫وجود‬‫دارد‬‫که‬
‫عبارتند‬‫از‬:Activity‫ها‬(‫شامل‬Task‫ها‬‫و‬
Sub-Process‫ها‬)،Event‫ها‬‫و‬‫درگاه‬‫ها‬.
‫دو‬‫نوع‬‫اصلی‬‫از‬‫اشیای‬‫ارتباط‬‫دهنده‬
‫نیز‬‫عبارتند‬‫از‬:Sequence Flows‫و‬
Message Flows.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 3

4. Activities
‫فعالیت‬‫ها‬‫کارهایی‬‫هستند‬‫که‬‫در‬‫یک‬
‫فرایند‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫انجام‬‫می‬‫شود‬.
‫فعالیت‬،‫ها‬‫با‬‫مستطیل‬‫های‬‫لبه‬‫گردی‬
‫نمایش‬‫داده‬‫می‬‫شوند‬‫که‬‫در‬‫وسط‬‫آنها‬
‫نام‬‫شان‬‫نوشته‬‫است‬.‫این‬‫نام‬‫بیانگر‬
‫کاری‬‫است‬‫که‬‫آن‬‫فعالیت‬‫انجام‬‫می‬
‫دهد‬.
‫دو‬‫نوع‬‫فعالیت‬‫وجود‬‫دارد‬:Task‫و‬Sub-
Process.‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 4

5. ‫معرفی‬Task
‫زمانی‬‫که‬‫قصد‬‫داریم‬‫یک‬‫کار‬‫تجزیه‬
‫ناپذیر‬‫را‬‫مدل‬‫کنیم‬‫از‬Task‫استفاده‬
‫می‬‫کنیم‬.Task‫ها‬‫به‬‫کارهای‬‫کوچک‬‫تر‬
‫تقسیم‬‫نمی‬‫شوند‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 5

6. ‫معرفی‬Sub-Process
‫زمانی‬‫که‬‫قصد‬‫داریم‬‫یک‬‫کار‬‫غیر‬
‫اتمیک‬(‫تجزیه‬‫پذیر‬)‫و‬‫پیچیده‬‫را‬
‫مدلسازی‬،‫کنیم‬‫که‬‫می‬‫تواند‬‫به‬
‫کارهای‬‫کوچکتر‬‫تقسیم‬،‫شود‬‫از‬Sub-
Process‫استفاده‬‫می‬‫کنیم‬.‫یک‬Sub-
Process‫می‬‫تواند‬‫به‬‫سطوح‬‫دیگری‬‫از‬
‫جزئیات‬‫شکسته‬‫شود‬.‫از‬‫این‬‫رو‬Sub-
Process‫معموال‬‫شامل‬BPD‫دیگری‬‫می‬‫شود‬
‫که‬‫جزئیات‬‫آن‬‫را‬‫مدلسازی‬‫می‬‫کند‬. ‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 6

7. Task‫یا‬Sub-Process‫؟‬
‫توجه‬‫داشته‬‫باشید‬‫که‬‫انتخاب‬Task‫یا‬
Sub-Process‫فقط‬‫به‬‫میزان‬‫پیچیدگی‬
‫کاری‬‫که‬‫می‬‫خواهید‬‫مدل‬‫کنید‬‫ندارد‬
‫بلکه‬‫به‬‫میزان‬‫جزئیاتی‬‫که‬‫می‬‫خواهید‬
‫بدانید‬‫ارتباط‬‫دارد‬.‫اگر‬‫شما‬‫یک‬
‫مشتری‬،‫باشید‬‫احتمال‬‫زیاد‬‫نیازی‬
‫نیست‬‫بدانید‬‫پرداخت‬‫شما‬‫چگونه‬‫انجام‬
‫می‬‫شود‬.‫اگر‬‫شما‬‫مغازه‬،‫باشید‬
‫چگونگی‬‫انجام‬‫پرداخت‬‫مشتری‬‫اهمیت‬‫می‬
‫یابد‬.‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 7

8. Events‫رویدادها‬‫چیزهایی‬‫هستند‬‫که‬‫ممکن‬‫است‬
‫رخ‬‫دهد‬‫و‬‫بر‬‫فرایند‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫تاثیر‬
‫می‬‫گذارد‬.‫رویداد‬‫می‬‫تواند‬‫داخلی‬‫یا‬
‫خارجی‬‫باشد‬.‫تا‬‫زمانی‬‫که‬‫رویدادها‬
‫می‬‫توانند‬‫بر‬‫روی‬‫فرایند‬‫اثرگذار‬
،‫باشند‬‫باید‬‫مدلسازی‬‫شوند‬.‫رویدادها‬
‫را‬‫از‬‫طریق‬‫دایره‬‫ها‬‫نمایش‬‫می‬‫دهند‬.
‫در‬‫برخی‬‫موارد‬‫نیز‬‫آیکونی‬‫داخل‬
‫دایره‬‫قرار‬‫می‬‫گیرد‬‫که‬‫نوع‬‫تریگر‬
‫رویداد‬‫را‬‫نمایش‬‫می‬‫دهد‬. ‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 8

9. ‫رویدادها‬ ‫انواع‬
‫سه‬‫نوع‬‫رویداد‬‫عبارتند‬‫از‬:‫رویداد‬
،‫آغازین‬‫رویداد‬‫میانی‬‫و‬‫رویداد‬
‫پایانی‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 9

10. ‫تریگرها‬
‫برای‬‫اینکه‬‫شرایط‬‫آغاز‬‫یک‬‫رویداد‬
‫مشخص‬،‫شود‬‫تریگرهای‬‫مختلفی‬‫به‬‫هر‬‫یک‬
‫از‬‫انواع‬‫رویداد‬‫تخصیص‬‫می‬‫یابند‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 10

11. ‫انواع‬ ‫از‬ ‫یک‬ ‫هر‬ ‫تعریف‬
‫رویدادها‬‫هر‬‫فرایندی‬‫باید‬‫یک‬‫رویداد‬‫آغازین‬
‫داشته‬‫باشد‬‫تا‬‫آغاز‬‫فرایند‬‫کسب‬‫و‬
‫کار‬‫را‬‫نمایش‬‫دهد‬.‫بدین‬‫ترتیب‬
‫مخاطبان‬BPD‫متوجه‬‫خواهند‬‫شد‬‫که‬
‫فرایند‬‫از‬‫کجا‬‫آغاز‬‫شده‬‫است‬.
‫عالوه‬‫بر‬،‫این‬‫رویداد‬‫پایانی‬‫برای‬
‫نمایش‬‫جایی‬‫که‬‫فرایند‬‫خاتمه‬‫می‬‫یابد‬
‫و‬‫رویداد‬‫میانی‬‫مسئول‬‫اجرای‬‫کسب‬‫و‬
‫کار‬‫بر‬‫اساس‬‫نوع‬‫رویدادی‬‫که‬‫به‬‫آن‬
‫تخصیص‬‫یافته‬‫است‬‫می‬‫باشد‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 11

12. ‫میانی‬ ‫رویداد‬
‫برای‬‫مدلسازی‬‫رویدادی‬‫که‬‫در‬‫طی‬
‫اجرای‬‫یک‬‫فعالیت‬‫ممکن‬‫است‬‫رخ‬‫دهد‬
‫رویداد‬‫میانی‬‫به‬‫آن‬‫فعالیت‬‫الصاق‬
‫شود‬.
‫برای‬‫مدلسازی‬‫رویدادی‬‫که‬‫ممکن‬‫است‬
‫بعد‬‫از‬‫اجرای‬‫عنصر‬‫جریان‬‫قبلی‬‫رخ‬‫می‬
،‫دهد‬‫رویداد‬‫میانی‬‫ممکن‬‫است‬‫توسط‬‫یک‬
‫شیء‬‫ارتباط‬‫دهنده‬‫متصل‬‫شود‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 12

13. ‫مثال‬‫نگاهی‬‫به‬‫مثال‬‫فوق‬‫بیاندازید‬.‫این‬
‫مثال‬‫به‬‫شما‬‫ایده‬‫هایی‬‫در‬‫مورد‬
‫چگونگی‬‫کارکرد‬‫رویدادها‬‫می‬‫دهد‬.‫این‬
‫نمودار‬‫اساسا‬‫بیان‬‫می‬‫دارد‬‫که‬‫زمانی‬
‫که‬‫ما‬‫سفارشی‬‫دریافت‬‫می‬،‫کنیم‬‫شروع‬
‫به‬‫پردازش‬‫آن‬‫می‬‫کنیم‬.‫اگر‬‫و‬‫فقط‬
‫اگر‬‫محدودیت‬‫اعتباری‬‫وجود‬‫نداشته‬
،‫باشد‬‫ما‬‫این‬‫مسئله‬‫را‬‫بررسی‬‫خواهیم‬
‫کرد‬.‫این‬‫فرایند‬‫زمانی‬‫خاتمه‬‫می‬
‫یابد‬‫که‬‫سفارش‬‫پردازش‬‫شده‬‫باشد‬‫یا‬
‫مسئله‬‫شناسایی‬‫شده‬‫باشد‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 13

14. Gateway‫ها‬
‫درگاه‬‫ها‬‫مسئول‬‫کنترل‬‫چگونگی‬‫جریان‬
‫یافتن‬‫فرایندهای‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫هستند‬.
‫آنها‬‫به‬‫شکل‬‫لوزی‬‫نمایش‬‫داده‬‫می‬
‫شوند‬.‫در‬‫یک‬،‫فرایند‬‫درگاه‬‫زمانی‬
‫استفاده‬‫می‬‫شود‬‫که‬‫کاری‬‫باید‬‫انجام‬
‫شود‬‫و‬‫خروجی‬‫بر‬‫اساس‬‫شرایط‬‫داخلی‬‫یا‬
‫خارجی‬‫ممکن‬‫است‬‫متفاوت‬‫باشد‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 14

15. ‫از‬ ‫ساده‬ ‫مثال‬Gateway‫ها‬
‫برای‬،‫مثال‬‫تخفیف‬‫فقط‬‫به‬‫خریداران‬
VIP‫تعلق‬‫می‬‫گیرد‬.‫درگاه‬‫جایی‬‫کاربرد‬
‫دارد‬‫که‬‫تصمیماتی‬‫ارزیابی‬‫و‬‫یا‬
‫اتخاذ‬‫می‬‫شوند‬.
‫در‬‫ادامه‬‫برخی‬‫از‬‫انواع‬‫رایج‬
Gateway‫ها‬‫رو‬‫بررسی‬‫خواهیم‬‫کرد‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 15

16. ‫این‬‫نوع‬‫از‬‫درگاه‬‫برای‬‫کنترل‬‫جریان‬
‫فرایند‬‫بر‬‫اساس‬‫پردازش‬‫داده‬‫های‬‫در‬
‫دست‬‫بکار‬‫می‬‫رود‬.‫هر‬‫جریان‬‫خروجی‬‫که‬
‫از‬‫درگاه‬‫با‬‫یکی‬‫از‬‫شرایط‬‫مطابقت‬‫می‬
‫کند‬.‫جریانی‬‫پیموده‬‫خواهد‬‫شد‬‫که‬‫در‬
‫شرایط‬‫صدق‬‫کند‬.‫تنها‬‫یک‬‫جریان‬
‫پیموده‬‫خواهد‬‫شد‬.
‫درگاه‬Data-Based Exclusive
(exclusive gateway)
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 16

17. Inclusive Gateway
‫این‬‫درگاه‬‫برای‬‫ایجاد‬‫یک‬‫مسیر‬‫موازی‬
‫استفاده‬‫می‬‫شود‬.‫شرایط‬‫تمامی‬‫جریان‬
‫ها‬‫ارزیابی‬‫می‬‫گردد‬.‫تمامی‬‫جریان‬
‫های‬‫دارای‬‫نتیجه‬‫مثبت‬‫پیموده‬‫خواهند‬
‫شد‬.،‫بنابراین‬‫اگر‬‫چند‬‫شرط‬‫برآورده‬
‫شود‬‫ممکن‬‫است‬‫چند‬‫جریان‬‫بطور‬‫همزمان‬
‫اجرا‬‫شوند‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 17

18. Parallel Gateway
‫از‬‫این‬‫درگاه‬‫برای‬‫مدلسازی‬‫اجرای‬
‫جریان‬‫های‬‫موازی‬‫بدون‬‫نیاز‬‫به‬‫بررسی‬
‫هیچ‬‫شرطی‬‫استفاده‬‫می‬‫شود‬.‫به‬‫عبارت‬
،‫دیگر‬‫تمامی‬‫جریان‬‫های‬‫خروجی‬‫بطور‬
‫همزمان‬‫اجرا‬‫خواهند‬‫شد‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 18

19. Event-Based Gateway
‫از‬‫این‬‫درگاه‬‫برای‬‫مدلسازی‬‫مسیرهای‬
‫جایگزین‬‫مبتنی‬‫بر‬‫رویدادها‬‫استفاده‬
‫می‬‫شود‬.‫برای‬،‫مثال‬‫برای‬‫منتظر‬
‫ماندن‬‫پاسخ‬‫یک‬،‫نفر‬‫صرف‬‫نظر‬‫از‬‫مثبت‬
‫یا‬‫منفی‬‫بودن‬،‫پاسخ‬‫نیاز‬‫است‬‫مسیر‬
‫پیمایش‬‫را‬‫تشخیص‬‫دهیم‬.،‫بنابراین‬
‫درگاه‬‫بوسیله‬‫دو‬‫رویداد‬‫میانی‬‫مرتبط‬
‫با‬‫تریگرهای‬‫پیام‬‫و‬‫پاسخ‬‫های‬‫مثبت‬‫و‬
‫منفی‬‫همراه‬‫خواهد‬‫بود‬.‫زمانی‬‫که‬‫هر‬
‫یک‬‫از‬‫این‬‫رویدادها‬‫اجرا‬،‫شود‬
‫جریانی‬‫که‬‫آن‬‫رویداد‬‫دنبال‬‫می‬‫کند‬
‫اجرا‬‫خواهد‬‫شد‬.‫سایر‬‫رویداد‬‫ها‬‫و‬
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 19

20. ‫های‬ ‫جریان‬Sequence
‫جریان‬‫توالی‬‫برای‬‫اتصال‬‫عناصر‬‫جریان‬
‫استفاده‬‫می‬‫شود‬.‫برای‬‫نمایش‬‫آن‬‫از‬
‫یک‬‫خط‬‫توپر‬‫و‬‫یک‬‫پیکان‬‫استفاده‬‫می‬
‫شود‬.‫این‬،‫پیکان‬‫ترتیب‬‫اجرای‬‫عناصر‬
‫جریان‬‫را‬‫مشخص‬‫می‬‫نماید‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 20

21. ‫های‬ ‫جریان‬ ‫ویژگی‬
Sequence
‫از‬‫جریان‬‫های‬‫توالی‬‫تنها‬‫برای‬‫اتصال‬
‫عناصر‬‫جریان‬‫موجود‬‫در‬‫یک‬Pool‫می‬
‫توان‬‫استفاده‬‫نمود‬:‫چه‬‫در‬‫یک‬pool /
lane‫باشند‬‫و‬‫چه‬‫در‬lane‫های‬‫یک‬Pool
‫یکسان‬.‫اگر‬‫قصد‬‫داشته‬‫باشید‬‫عناصری‬
‫را‬‫در‬Pool‫های‬‫متفاوت‬‫به‬‫یکدیگر‬
‫مرتبط‬،‫نمائید‬‫باید‬‫از‬Message Flow
‫بجای‬Sequence Flow‫استفاده‬‫نمائید‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 21

22. ‫های‬ ‫جریان‬Message
‫در‬BPMN،‫ارتباط‬‫بین‬Pool‫ها‬‫از‬‫طریق‬
‫بکارگیری‬Message‫حاصل‬‫می‬‫شود‬.‫جریان‬
‫پیام‬‫برای‬‫نمایش‬‫جریان‬‫پیام‬‫های‬‫بین‬
pool‫ها‬‫یا‬‫عناصر‬‫جریان‬‫بین‬Pool‫ها‬
‫استفاده‬‫می‬‫شود‬.‫جریان‬‫پیام‬‫با‬‫خط‬
‫نقطه‬‫چین‬‫و‬‫یک‬‫پیکان‬‫در‬‫نوک‬‫آن‬
‫نمایش‬‫داده‬‫می‬‫شود‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 22

23. ‫های‬ ‫جریان‬ ‫مثال‬Message
‫برخی‬‫از‬‫مثال‬‫های‬‫پیام‬‫که‬‫بین‬Pool‫ها‬
‫جریان‬‫دارند‬‫عبارتند‬‫از‬:،‫فکس‬،‫تلفن‬
،‫ایمیل‬،‫نامه‬‫یادداشت‬‫و‬‫دستور‬.
‫ترسیم‬ ‫سریع‬ ‫آموزش‬BPD‫پارادایم‬ ‫ویژوال‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬-‫فانی‬ ‫پویا‬ 23