Sosial Şəbəkələrin tədris Prossesində istifadəsi

1. Ramil Süleymanov
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Təhsil Sisteminin
İnformasiyalaşdırılması İdarəsinin Treninq və Monitorinq
şöbəsinin müdiri
Bakı şəhəri, 05.04.2012

2. Sosial Xidmətlər və onların növləri
Tabaşir erası bitdi!!!”
Siz bir dəfə işinizə yarayan şeyi hər dəfə təkrar edə bilməzsiniz, çünki ətrafınızda olan hər şey daim dəyişir. Uğura
nail olmaq üçün siz bu dəyişikliyin önündə olmalısınız.” –
Sem Ualton, Wal-Mart-ın yaradıcısı

3. İnsanlar o vaxt yaxşı öyrənirlər ki, onlar işlədikləri zaman nəyi isə yaradırlar.
Seymur Peypert
 Müasir tələblərə texnologiyalar və texnologiyaların pedoqoji imkanlarından istifadə etmək bilik
və bacarıqları da daxildir. Şagird, tələbə, müəllim və təhsil müəssisələrini idarə edənlər bu
tələblərə cavab vermək üçün daim təqdiqatda olmalı, imkanlar yaratmalı, imkanları bilik və
bacarıqlara çevirməlidirlər.
 İnternet və internetin imkanlarından təhsil məqsədləri üçün istifadə də müasir təhsil siyasətinin
əsas prioritet məqsədlərindən biridir.
 İnternetin imkanlarından biri olan veb 2.0 texnologiyalarını təhsil məqsədləri üçün istifadə
edilməsi, layihə metodundan istifadə etməklə bu imkanları təhsilə tətbiq edilməsi şagird və
tələbələrin tənqidi və yaradıcı təfəkkürlü şəxsiyyətlər kimi yetişməsinə yardım edən vacib
amillərdən biridir.
 Öyrənmə təcrid olunmuş və sabit bir proses deyil. Bu səbəbədən müəllimlər “tənqidi
pedaqoqikaya”ya müraciət etməlidirlər. Bu fəaliyyət çərçivəsində, müəllimlər biliyi idarə edən
şəxsdən müxtəlif əqli və sosial problemlərdə bacarıqların tətbiq olunmasına yardım edən şəxsə
çevrilirlər.

4. VEB 2.0 TEXNOLOGİYALARININ PEDAQOJİ İMKANLARI
1. Açıq, pulsuz və sərbəst surətdə elektron resurslardan istifadə etmək imkanı.
2. Sosial xidmətlərin internet məkanında geniş yayılması nəticəsində təhsil məqsədi ilə çoxlu sayda material
əldə etmək olar.
3. Danışıq proqramları şəbəkə qrupları vasitəsi ilə ayrı ayrı yerlərdə təhsilnən məşğul olan istifadəçilər bilik
və bacarıqların bölüşə bilmək və müstəqil surətdə internetdə təhsilə aid səhifələrin yaratmaq imkanı veirir.
4. Yeni şəbəkə xidmətləri – veb 2.0 şəbəkədə köklü surətdə hər hansı nəşr və materialların yaradılmasnı
sadələşdirir. İndi hər bir istifadəçi nəinki şəbəkə xidmətlərindən istifadə edə bilər o cümlədən öz veb
səhifəsini müsətqil surətdə yarada bilər. Bu kimi səhifələr hər gün artır və internetdə günü gündən
milyonlarla yeni şəkil, material, mövzu, rəsm, musiqi faylları yüklənilir. Bu materiallar təhsildə də istifadə
etmək üçün əhəmiyyətlidir.
5. İnformasiyaların, bilik və bacarıqların özününküləşdirmək veb 2.0 texnologiyalarının üstünlüklərindən
biridir. Veb 2.0 texnologiyaları informatika və kompyuterdən istifadə bacarıqları zəif olanlar üçün də geniş
imkanlar açır ki, bu imkanlardan istifadə etməklə öz səhifələrini yarada bilərlər. İlk addımlarda daha
effektli nəticələr almasalarda davamlı istifadə və texnologyanın sadəliyi təcrübələrinin istifadə zamanı
inkişaf etməsinə gətirib çıxaracaq.

5. www.bobrdobr.ru, www.del.icio.us
Bu xidmətdən istifadə edərək-hər hansı açar
sözlərdən istifadə edərək istifadəçiyə lazım
olan materialı tapmaq olar.Bununla yanaşı
material yerləşdirmək və açar sözlə başlıq
qoymaq olar.
Pedaqoji imkanları:
 dərs materialları üçün mənbədir. İstifadəçilər
nəinki, yaratdığı əlfəcinlərin tərkibində o
cümlədən başqa istifadəçilər tərəfindən
yaradılanlara da lazımi materialları axtara
bilər. Xidmət imkan verir ki, istifadəçi bütün
növ materialların, informasiyanın
mənbələrindən isitfadə edə bilsin.
 Dərs materialları üçün əlverişli məlumat
anbarıdır. Müəllimlər fərdi və ya qrup halında
dərs materiallarını yerləşdirə bilərlər.

6. www.youtube.com www.rutube.ru
Videoçəkilişləri yerləşdirmək, baxmaq və müzakirəsi
üçün məkandır.
Pedaqoji imkanları
•başqa istifadəçilərin videokliplərinə baxmaq
•Serverə yükləmə, qeydlər etmək və videoklipləri
mübadilə edə bilərlər
•Mövzuya uyğun qruplara üzv olub və yeni qruplar
yarada bilərlər
•Videoklipləri öz veb səhifələrinə köçürmək imkanı
əldə edirlər.
•www.youtube.com/watch?v=6gmP4nk0EOE – bu
səhifədə veb 2.0 5 dəqiqəyə öyrədici filmlə tanış ola
bilərsiniz. Filmdə sadə üsul və nümunələrlə veb 2.0
prinsiplərini izah edir.
•www.youtube.com/watch?v=m3XZdNq_QGk – bu
filimdə isə yutubun təhsildə imkanları haqqında filmə
baxa bilərsiniz.
•Şagirdlər və tələbələr təhsil aldıqları və icra etdikləri
layihələrin çəkilişlərinin arxivi kimi istifadə edə
bilərlər.

7. www.flicr.com, www.fotodia.ru
Bu xidmətinin əsas imkanları rəqəmsal
şəkillərin yerləşdirilməsi və istifadəsidir.
Pedaqoji imkanları:
 dərs materialları üçün mənbə
 dərs materiallarının anbarı – şəkillərin arxivi
və şagird, tələbənin yaradıcı işi.
 Qruplaşdırılmış tapşırıqların həlli – hər bir
şəklin sahibi, müəllifi olduğu şəklə adını qoya
və şəkil haqqında informasiya yerləşdirə
bilər.
 İzahlı xəritə - Şəkillərdə qeydlər etmək olar.
Məsələn: şəkildə bir neçə obyekt təsvir
olunubsa onda şəkilin daxilində ayrı –
ayrılıqda hər bir təsvir olunmuş obyekti seçib
ona qeydlər etmək mümkündür.
 Birgə iş üsulu – Şagirdlər layihə metodikası
çərçivəsində birgə layihənin icraçıları kimi
də fəaliyyət göstərə bilərlər.

8. BLOQ, BLOG
Bloq sözünün mənası ingilis dilindən tərcümədə
fəaliyyət mənasını verir. Web – logging və ya
blogging – ümumdünya hörümçək toruna çıxış
mənasında işlənir.
Pedaqoji imkanları:
•pedaqoji müzakirələr üçün məkan. Bloqlar
pedaqoji diskusiyalar üçün açıq və qapalı məkan ola
bilər. Bu səhifələrin ancaq seçilmiş və ya bütün
istifadəçilər üçün açıq ola bilər. Bu əsasən səhifənin
yaradıcısının və icra etdiyi layihənin tələblərindən
asılıdır. Bu səhifələrdən bütün istifadəçilər istifadə
edə bilər.
•Bu əsasən tədris layihələrini həyata keçirdikdə
şəbəkə idarəçisindən icazə almaqla istifadə etmək
olar.əlavə biliklər qazanmaq imkanı.
•Təcrübədə bloqların əksəriyyətinin açıq xarakterli
olması imkanı bundan istifadənin nəinki,
mütəxəsislərin o cümlədən müəllim, şagird və
tələbələr üçün də istifadə imkanı verir.

9. SlideShare
Şagirdlərin Veb 2.0 texnologiyalarına yiyələnməsi
təhsil ictimaiyyətinə həm də millimənəvi baxımdan
böyük önəm kəsb edir. Biz müharibə şəraitində
yaşayırıq, torpaqlarımız işğal altındadır və bizim bir
çox tarixi abidələrimiz var ki, mənfur qonşularımız
tərəfindən mənimsədilmişdir. Düzdür, biz tariximizi
bilirik, öyrənirik. Bəs onun qayğısına necə alırıq?
Necə təbliğ edirik? Bu baxımdan şagirdlər
yaratdıqlarıtəqdimatları (http://www.slideshare.net),
xəritələri, sənədləri internet istifadəçiləri ilə
paylaşırlar. Cavab olaraq paylaşdığı insanlar öz rəylərini
mətn vasitəsi ilə bildirirlər. Nəticədə bir qrup şagirdlər bu
təqdimat, xəritə və ya sənəd ətrafında kiçik bir cəmiyyət
yaradırlar. Veb 2.0 texnologiyaları dinamik və
interaktivdir. İş prinsipi, naviqasiya çox rahat və
dinamikdir. Bu servislərdə işləmək üçün sadəcə
qeydiyyatdan keçmək lazımdır.

10. ReadTheWords
www.readthewords.com - Bu sayt imkan
yaradır ki, şagird ingilis dilində olan sözlərin,
materialların səsləniş formasını eşitsin. Bu sayt
vasitəsi ilə şagirdlər istənilən həcm də olan
sənədi və yaxud kitabı oxuya bilir. Bir növ
elektron kitab funksiyasını yerinə yetirir. Bu
saytın köməkliyi ilə şagirdlər PDF,
Word,Power Point formatında olan sənədləri
bura yükləyə bilərlər. Yüklədikdən sonra həmin
sənədin düzgün oxunuşunu dinləyə bilərlər.

11. Google Maps
maps.google.com - Bu saytın köməkliyi ilə şagirdlər
obyektlər arasında məsafələri ölçə bilərlər. Əsasən
coğrafiya dərsində istifadə edilir. Google-un çox gözəl
xidmətlərindən biri olan Google Maps-a 64 ölkə
əlavə edildi. Bu ölkələrdən biri də Azərbaycan oldu.
Bu isə o deməkdir ki, artıq siz xəritədə Google
Maps-dan Azərbaycanın istənilən nöqtəsini tapmaq
olar. Google maps proqramı bir növ Sizin üçün
CPRS xidməti rolunu da oyanyır. Bunu həm
kompyuterə həm də Samartfon mobil telefonlara
yükləyə bilərsiniz.

12. Google Map proqramının maraqlı xidmət vasitələri
vardır. Bu xidmət vasitələrinə:
Google Map Maker - Bu xidmət vasitəsi ilə hər bir şəxs
Google Maps-da gördüyü ünvan səhvini problemsiz
düzəldə bilər və ya yeni küçələr və s. əlavə edə bilər.
Məsələn, siz yaşadığınız ünvanı bura asanlıqlaəla əlavə
edə bilərsiniz. Bunun üçün Siz bu sayta daxil
olmalısınız (http://www.google.com/mapmaker )
Google Latitude isə ən çox sevilən servislərdən biridir.
Belə ki,bu proqramın köməkliyi ilə siz dost siyahınızda
olan şəxslərin hal hazırda harda olmasını görə bilirsiz
və həmçinin də öz koordinatlarınızı da aşağıdakı linkə
daxil olaraq, göndərə bilərsiniz.
http://www.google.com/latitude

13. Wikipediya
Vikipedia – wikiwiki – vikiviki- termin olaraq
Qavay sözüdən götürülmüş “tez-tez” mənasını
verən sözdür. Bu texnologiyanın yaradıcısı
Uord Kanninqemdir.
Pedaqoji imkanları
İlk növbədə mənbə üzərində hər hansı qeydlər
etmək olar. Hər bir səhifəsi müzakirə səhifəsilə
və ya əks tərəf ilə bağlıdır. Səhifənin əks
tərəfindən hər bir istifadəçi məlumat haqqında
öz qeydlərini, fikirlərini qeyd edə bilər. Dərs
materiallarının elektron variantı istifadəçilərə
imkan verir ki, bu materiallardan keçid kimi
başqa lazım olan materiallardan da istifadə və
müzakirə edə bilsinlər.
Elektron ensiklopediya. Hal -hazırda
vikipediada yerləşdirilən məlumatların çoxluğu
bundan elektron ensiklopediya kimi də istifadə
etmək üçün şərait yaradır. Həm də axtarış
saytlarında tez tapmaq imkanı bu imkanlarda
daha çox insanların istifadəsini təmin edir.

14. Study ladder
Studyladder -bu sosial xidmətin köməkliyi ilə
müəllimlər, şagirdlər, təlimçilər olduqca geniş mənada
faydalana bilərlər. Bu proqramın köməkliyi ilə
məktəbdə tədris prossesini olduqca maraqlı qurmaq
olar.
Pedaqoji imkanları:
Bu proqram özündə ingilis və riyaziyyat fənninə aid
geniş internet resursları birləşdirir. Bu proqramın
tərkibində yuxarıda sadaladığım qrupların hər biri
üçün maraqlı resurslar vardır. Proqramın ən gözəl
imkanlarından biri ondan ibarətdir ki, burda virtual
siif otağı və bu otaqda interaktiv lövhə vardır. Bu
lövhə özündə çoxlu sayda interaktiv tapşırıqlar
cəmləşdirir.
Hal hazırda dünyada bu proqramdan 70,000 müəllim
və 100,000-dan çox şagird istifadə edir.

15. WePapers
http://www.wepapers.com - Bu saytın
köməkliyi ilə isə siz öz yaratdığınız
sənədləri yerləşdirə bilərsiniz. Burda
sizə lazım olan mövzuda sənədləri
axtarışa verə bilərsiniz. Bir növ elektron
kitabxanaya oxşayır.

16. Oovoo Proqramı
Oovoo- proqramı vasitəsi tədris zamanı bir birindən
olduqları məsafədən asılı olmayaraq, subyektlər
arasında effektiv canlı münasibətlər qurmaq olar.
Proqram istifadəçiyə hansı imkanları verir?
• Video poçt
• Video zənglər vasitəsi ilə konfranslar həyata keçirmək.
• Danışıqlara başlandığı andan onun zapis olunması
•Faylın ötürülməsi(25MB)
•Xüsusi video effekt
•Mətn formatında olan mesajların ötürülməsi
•Personal kompyuter və Mac platformalarında
işləmək(linux platforması hazırlanır)
ooVoo proqramı istifadəçilərə imkan verir ki, istədiyi
insanlarla əlaqələr qurmaq üçün
Poçt xidmətləri, soisial şəbəkələr vasitəsi ilədə əlaqələr
qurmağa imkan verir.