1. DÜZ KAS FİZYOLOJİSİ Yrd. Doç. Dr. Seçil BİNOKAY Uzm.Dr.Ayper BOĞA PEKMEZEKMEK

7. Düz Kas Tipleri Genel olarak Tek üniteli düz kas ve çok üniteli düz kas olarak ikiye ayrılır. Tek üniteli düz kas :Tek birim gibi birlikte kasılan yüzlerce veya binlerce düz kas lifi kütlesi anlamındadır. Büyük yüzeylidir ve hücreler birbiriyle bağlantılıdır, en çok bulunduğu yerler içi boş organların duvarlarıdır. Bu kas hücreleri sıkı bağlantı bölgeleri aracılığı ile fonksiyonel birlik oluştururlar. İyonlar veya elektrik akımı bir hücreden diğerine kolaylıkla akar. Tek bir uyarı ile tüm kas hücreleri beraberce kasılabilir. Sinsisyal kaslar da denir. Hormonlara, ve mekanik gerilmelere cevap verirler. Örn: Uterus, GI kanal, safra kanalı, küçük çaplı kan damarları, üreterler gibi birçok iç organın duvarında bulunduğundan visseral düz kasda denir.

8. 2.ÇOK ÜNİTELİ düz kas. Tek tek kas hücrelerinin bir araya gelmesiyle oluşmuştur, her bir kas hücresi diğerlerinden bağımsız olarak sinir sonları ile (akson nodları) innerve ve kontrol edilir, yani bir sinir çok sayıda kas hücresini sinirlendirir. Gerilmeye karşı kontraktil aktivite göstermezler, hormonlara karşı da minimum cevap verirler. Özel bağlantı bölgeleri az sayıdadır. Örn. Gözdeki iris ve silyar kasları(iyi kontrol edilmesi gereken), AC lerdeki geniş hava yolları visseral düz kastan farklı olarak sinsisyel yapı göstermez, kasılmalar liften life yayılmaz. Bu nedenle kasılması daha hassas, lokalize ve farklılıklar gösteren tiptedir. Visseral düz kas gibi çok birimli düz kasta dolaşımdaki kimyasal maddelere karşı çok duyarlıdır ve normalde kendisine ait motor sinir uçlarından salınan kimyasal aracılar (asetilkolin ve noradrenalin) tarafından etkinleştirilir.

10. Düz kasın kasılma ve gevşeme mekanizması Kalsiyum, iskelet kasında olduğu gibi düz kasın kasılmasında da önemli bir rol oynamaktadır. Ancak düz kas az gelişmiş bir sarkoplazmik retikulum içerdiği için hücre içi Ca2+ yoğunluğundaki artma voltaja bağımlı kanallar aracılığı ile hücre dışı ortamdan hücre içine Ca2+ girişi ile olmaktadır. Düz kasta Ca2+ kalmodülin ile bağlanır. Ortaya çıkan kompleks, miyozinin fosforilizasyonunu katalizleyen bir enzim olan kalmodüline bağımlı miyozin hafif zincir kinazını aktive eder. Bu olayın sonucunda aktin miyozin üzerinden kayarak kasılmayı meydana getirir. Bu olay iskelet kasında Ca2+ ‘un troponin C’ ye bağlanması ile oluşan kasılma olayından farklıdır. Miyozin hücrede bulunan fosfatazlar sayesinde defosforile edilir. Ancak defosforilasyon gevşemeye neden olur diye bir kural yoktur. Bunun yerine sitoplazmik Ca2+ konsantrasyonu düştükten sonra bile defosforile olmuş miyozin çapraz köprülerinin aktine bağlı kaldığı görülür. Buna düz kasın kilitlenmiş köprü olayı adı verilir. Bu olay sayesinde damar düz kaslarında önemli olan kasılma cevabının uzaması sağlanmış olur. Gevşeme olayı muhtemelen Ca2+- Kalmodülin kompleksinin tamamen ayrışması sonucu görülür.

13. Düz kasta nöromusküler kavşak Düzenli bir kavşak yerine bir kas lifi tabakası üzerinde difüz olarak dağılmış sonlanmalar vardır Aksonlar uçlarında tek bir şişkinlik yerine birçok şişkinlik (varikozite) yaparak kas liflerinin üzerinde uzanır Varikoziteler veziküllerden zengindir ve iskelet kasından farklı olarak asetilkolinden başka bir transmitter daha salgılayabilir

17. Plastisite Eğer bir düz kasın uzunluğu artırılırsa, önce geriminde bir artış gözlenir, eğer kas uzatıldıktan sonra yeni uzunluğunda tutulursa kasın geriminin yavaş yavaş azaldığı görülmektedir. Düz kas katı bir dokudan çok macun gibi bir kitle gibidir. Bu özelliğe düz kasın plastisitesi denir.

18. -50 to –60 mV sabit değil -80 to –90 mV Dinlenim pot a n siyeli Yüksek (10x) düşük Onarılma uzun kısa A k tin filament ler 1 0 :1 2:1 Oran A ktin :M iyozin Düz kas İskelet Kası . Yavaş Çabuk Kasılmanın hızı Yavaş Hızlı İletim Az Yüksek Aktomiyozin içeriği Hayır ( K aveoli ) Evet T-t übülleri Orta derecede İyi gelişmiş Sarkopl. reti k ulum Bir tane Bir çok Çekirdek Hayır Evet Sar k omer

19. Ca- k almodulin m i yozin kina z Ca- T roponin -C T roponin -I Kasılma-uyarılma bağlantısı Düz kas İskelet Kası Pra tik olarak Yok Evet Yorgunluk Otonom S.S h ü moral me kanik Moto r n öronlar Kontrol Evet Yok O tonom . kasılma Düşük Yüksek ATP enerji eldesi Ca azalması Ca azalması Hemen Kasılmanın gevşemesi