2. Objektivat:
Të mbledhim fakte dhe të dhëna të plota mbi ngjarjet
më të rëndësishme të jetës së Lasgushit.
Të sjellim dëshmi që kanë dhënë bashkëkohësit dhe
kritika të ndryshmë rreth gjenalitetit poetik të tij.
Të përshkruajmë rolin që ka luajtur vendlindja dhe
mjediset kulturore në formimin e tij letrar –kulturor.
Të vlerësojmë kompleksitetin e veprës së tij poetike.
Të krijojmë një mozaik me krijmet më të bukura të
Lasgushit.
Të cmojmë dhe vlerësojmë krijimtarinë e tij letrare.
3. PIKAT E STUDIMIT
Jeta e Lasgush Poradecit
Veprat e tij
Motivet kryesore të poezisë lasgushiane
Tiparet e lirikës së tij
Lirika filozofike: “Gjeniu i anijes”
Lirika e peisazhit: “Poradeci
Lirika e dashurisë: “Vallja e Yjeve”
Risitë e poetikës së Lagushit
Origjinaliteti i tij
Moderniteti i tij
Mendimi I Kutelit për L. Poradecin
Recitme
Përfundime.
4. Lasgush Poradeci (Llazar
Gusho) u lind në Pogradec
në një familje që kishte
ndihmuar lëvizjet
patriotike. Poradeci është
poeti lirik që solli në
letërsinë shqiptare një
ndjeshmëri të vecantë të
fjalës, poezisë. Krijimtaria
poetike e tij dallohet në tri
aspekte kryesore: në
poezinë filozofike,
patriotike dhe erotike.
LASGUSH PORADECI
5. VEPRAT E TIJ
Lasgush Poradeci është poeti i parë modern shqiptar dhe një nga
lirikët më të mëdhenj shqiptarë të shek. XX. Dy librat e tij poetikë
“Vallja e Yjeve” dhe “Ylli i zemrës” u botuan në vitet ’30. Poezia e
tij qëndron larg së qeni romantike dhe e angazhuar në krahasim
me poezinë e periudhës së Rilindjes Kombëtare. Ajo dallohet nga
mendime të thella, ndjenja labirintike e ide të fuqishme
universale. Kjo poezi solli një ndjeshmëri të re në letërsinë
shqiptare të viteve ’30, një kërkim të thellë gjuhësor të formës e
një figuracion të rrallë stilistik. Në të gjitha poezitë e Lasgushit
shprehet hapur koncepti se artisti i madh krijon për vete dhe
misioni i artit të tij është t’i transmetojë lexuesit kënaqësi e
mesazhe estetike.
6. Lasgushi nuk e ndan poezinë në mënyrë skematike
sipas motiveve kryesore, por në bazë të frymëzimit
dhe të konceptimit që ka ai për secilin cikë. Aty
dallohen poezitë e peisazhit, poezitë e dashurisë dhe
poezitë filozofike. Në thelb të gjitha poezitë e tij janë
poezi meditative-filozofike. Krijimin e tij Lasgushi e
mbështet në katër figurat elementare: qiellin,
dheun, ujin e zjarrin, të cilat janë temat e
përhershme të poezisë së tij.
7. LIRIKAT E TIJ
Në lirikën filozofike poeti mediton se mundja e
vdekjes nuk arrihet duke ikur, por duke u ballafaquar
me të. Kjo ide qëndrore e të tjera meditime poetike
shpalosen në triptikun e poezive simbolike të tij. Në
lirikat filozofikë të tij duket shumë qartë sistemi i
ngritjes piramidale i emocionit e i shprehjes
gjuhësore. Ndër to mund të përmendim: “Zemra e
Vdekjes”, “Gjeniu i anijes”, “Lundra dhe flamuri”,
“Vdekja e Nositit”, “Përjetësia” etj.
Lirika filozofike
8. GJENIU I ANIJES
Një ndër lirikat filozofikë më të arrira të
Lasgushit. Poezia është e ndërtuar e gjitha
në bazën e simbolit. Vetë gjeniu i anijës
përfaqëson njeriun dhe anija jetën e njeriut.
Gjatë gjithë poezisë poeti shfaq idetë e tij në
lidhje me jetën e vështirësitë e saj, të cilat
mund t’i kapërcesh me vullnet e dëshirë.
Vetë Poradeci indentifikohet me figurën e
gjeniut i cili nuk mposhtet para sfidave por i
përballon më fuqishëm se kurrë.
9. LIRIKAT E TIJ
Lirikat e tij të peisazhit në pamje të parë
duken si poezi përshkruese peisazhi, por në
fakt ato janë poezi, ku shfaqjet e jashtme janë
shprehje të trazimeve të brendshme
shpirtërore. Duke përdorur elementë
natyrorë e të peisazhit poeti shpreh dhimbjen
e madhe njerëzore e poetike për tema të
caktuara.
Lirikat e peisazhit
10. Kjo poezi është një poezi peisazhi, por në fakt
është edhe poezi ku duket qartë trazimi
shpirtëror. Ndër lirikat më e njohur të tij
“Poradeci”, paraqitet një pamje të veçantë e
vendlindjes së vet, e cila është më dalluese.
Poeti ngjyros pamjen e vendlindjes së vet, duke
derdhur ngjyrat e një qasjeje disi më faktike
dhe qenësore. Nuk ka gjë më të shtrenjtë se
vendlindja për individin.
11. • Lasgushi i këndon dashurisë, jo si emocion, por si fuqi themelore
jetësore, si fuqi tokësore e qiellore. Te ato tingëllon i vecantë zëri i tij,
figuracioni origjinal dhe variantet e ndryshme të ndjenjës së thellë.
Lasgushi shkruante vepra brilante për dashurinë duke gërshetuar
magjinë, erotiken, universalizmin, modernitetin dhe njëherazi frymën
autoktone të mbështetur tek poezia popullore e kultivuar. Erosi jepet më
shumë në ujërat e ëndrrës. Në veprat e tij, ai përfshiu modernitetin duke
dhënë praninë e pikturës, muzikës në ndërtimin e lirizmit poetik dhe
duke dhënë kështu tiparet simboliste të krijimtarisë së vet. Në letrat
shqipe deri te Poradeci nuk ekzistojnë projekte kaq të stërholluara, që
krijojnë një pasqyrim aq të thellë të erosit njerëzor. Erosi është I
projektuar më së tepërmi në ujërat e ëndrrës. Onirikja te Lasgush
Poradeci nuk është vetëm një prosede letrare, por dhe një model pjellor i
njohjes, I kuptimit të ekzistencës, një pikënisje për përftimin e
raporteve të çuditshme midis reales dhe ideales, individuales dhe
kozmikes, vdekjes e jetës dhe, mbi të gjitha, midis erosit dhe qenies
njerëzore
Lirikat e dashurisë
12. VALLJA E YJEVE
“Vallja e Yjeve” është klasifikuar te lirikat e
dashurisë së Lasgush Poradecit, e cila ka një
nëntekst të fuqishëm filozofik. Duke filluar për
nga titulli (Vallja e Yjeve) e cila është metaforë
emërore. Lasgushi i këndon dashurisë si fuqi
tokësore, pra harmonizon jetën kozmike (yjet)
me jetën njerëzore. Yjet janë burimi i energjisë
së dashurisë që s’ka mbarim.
13. RISITË E POETIKËS SË LASGUSHIT
Në vëllimin “Vallja e yjeve” si rrallëherë në poezinë shqipe vjen një
magji e pastër e një gjuhe simboliste e cila nëpërmjet renditjes logjike të
mendimit objektiv-poetik sjell fillesat e lirikës moderne shqiptare. Tek
“Vallja e yjeve” Lasgushi përpiqet në mënyrë të vazhdueshme për
reformimin e gjuhës së pastër shqipe. Në vëllimin “Vallja e yjeve”
shkrimtari jep një gjendje vetëdijeje konkrete përmes një gjuhe të
ngjyrosur dhe simbolike. Poezia ishte tempulli shpirtëror dhe meditativ i
Lasgush Poradecit. Çdo ndjenjë e pasqyronte në mënyrë origjinale si
p.sh: dashurinë, të cilën e ndjen dhe e kupton si një fuqi të pashtershme.
Rëndësia e poezisë së Poradecit qëndron në reformimin që ai i bëri
lirikës në poezinë shqipe si në formë ashtu edhe në përmbajtje. Në një
periudhë tepër të vështirë për të ai nxori poemat filozofike e erotike:
“Mbi ta”, “Kamadeva”, “Ekskursioni teologjik i Sokratit”. Lasgushi
kështu krijoi poetikën origjinale, në të cilën ngrihet një univers
emocionesh, idesh e idealesh, në të cilën vendosi botën shqiptare. Me
Lasgush Poradecin ndodh, në fakt, një modifikim struktural në retorikën
e poezisë shqipe. Nëse deri te Poradeci ligjërimi kishte një patos të
jashtëm,nëse mesazhi poetik konfigurohej në një sasi të madhe
informacioni tëtransmetuar lexuesit, përmes autorit të vëllimit “Vallja e
yjeve”, lirika bëhet,në radhë të parë, shprehja e një gjendje vetëdijeje
konkrete, përmes një gjuheme ngjyrim afektiv.
14. ORIGJINALITETI I TIJ
•Me veprat poetike “Vallja e yjeve”dhe “Ylli i zemrës”, ai krijoi një sistem unik
poetik.Poezia e tij për gjuhën shqipe njeh figurën origjinale, formën e re dhe
ndjeshmërinë e papërsëritshme në letërsinë tonë. Ai përdor magjinë e gjuhës,
tiparin themelor të letërsisë moderne. Qëllim ndoshta jo në vetvete i poezisë së tij,
ishte vizioni sistemor mbi letërsinë shqipe dhe letërsinë botërore, duke i parë këto
në një bashkëlidhje funksionale me njëra-tjetrën. Ai proklamonte
domosdoshmërinë e një vështrimi tërësor mbi letërsinë dhe të një vepre në sintezë,
pra një formë dhe një përmbajtje që mund të arrihet vetëm përmes intuitës. Ai solli
një model krejt të ri të lirikës në poezinë tonë, duke e trajtuar atë si problem
filozofiko-estetik, ndaj dhe zgjidhja që ai ofron përmes vargjeve është absolute.
Koncepti prej reformatori mund të konceptohet bazuar në shenjën e veçantë të
ndjeshmërisë, që ai e sintetizon në formë dhe përmbajtje. Lasgushi përdorte gjuhën
metaforike. Ai ia doli që nëpërmjet muzikalitetit të vargut (aliteracionit,
onomatopesë, rimave) të realizojë tiparet stilistike të estetikës simboliste. Autori në
poezinë e tij përdor fjalë që lidhen me dukuritë dhe jo me sendet; reflekton
perceptimin dhe jo vëzhgimin apo prekjen e tyre. Ai e refuzon gjuhësisht
vendngjarjen dhe kohën e ndodhjes, duke krijuar hapësira e shtrirje universale në
poezinë e tij.
15. MODERNITETI I TIJ
Lasgush Poradeci, duke bërë pjesë në peizazhin modern
evropian, mbart edhe tipare moderne që do të dallohen në
jetën kulturore të kontinentit. Ligji që përcakton stilin e
konceptuar si “vizion” nuk gjenerohet nga subjekti apo
tema e veprës, dhe as nga gjuha artistike tradicionale. Me
veprën e tij, poezia shqipe njohu praninë e pikturës dhe
muzikës në ndërtimin e lirizmit poetik më shumë se
çdoherë më parë. Lasgush Poradeci na hap portën e një
jete të re në poezinë shqiptare, një frisson nef, siç pat
thënë Viktor Hygoi për veprat e Bodlerit, lind e rritet në
lëmin e këngës shqiptare një stil i ri, të cilin do ta kërkosh
më kot ndër poetët e tjerë shqiptarë, por më kot edhe ndër
shkrimtarët e huaj nga shkaku i origjinalitetit që shquan
këtë poet djalosh. Kuteli ka thënë për Lasgushin: Arti i tij i
detyrohet vetëm e vetëm artit-mjeshtër të veprës
Lasgushiane, e cila prej shumë vitesh e ka robëruar me
bukuritë e saj të pashoqe në literaturën shqipe
16. Mendimi I Kutelit për Lasgush
Poradecin
Në hierarkinë e elementeve që përbëjnë vlerën e një vepre poetike,
forma ose trajta zë vendin e parë. Kuptimi ose përmbajtja nuk vijnë
përveç se në radhën e dytë. Kjo gjë shpjegohet e kuptohet lehtë.
Sepse, sa e sa nuk mund të kenë mendime të larta e mbase hyjnore,
sa e sa nuk mund të kenë ndjenja të thella e të kthjellta, sa e sa nuk
mund të ndjejnë e të shijojnë shpirtërisht bukuritë e jetës dhe të
natyrës, gazin e ditës, magjinë e mbrëmjes ose fshehtësinë e natës, sa
e sa nuk mund të përmbushin vepra të larta, po të gjithë këta duke
mos patur mundësinë e brëndshme t’i shprehin këto ndjenja e
mendime të veshura me veshjen e poezisë, pra, të formës, nuk janë
vjershëtorë. Janë e mbeten, ndoshta mendimtarë, shkencëtarë,
shkrimtarë, e mbase heronj, por jo vjershëtorë.
Kjo është arsye, për të cilën në vëzhgimin e veprës poetike të
Lasgushit, ne fillojmë me formë, duke përmbledhur në këtë fjalë
fjalorin, përfytyrimet, rimën, ritmin, fonologjinë e stilin
përgjithërisht.
17. Fillojmë me fjalorin. Zgjedhja e fjalëve, kalitja dhe radhitja
e tyre, pasqyrojnë shkallën e ndjesisë artistike të një
shkrimtari. Këtë ndjenjë Lasgush Poradeci e ka të zhvilluar
në një shkallë të lartë, ku nuk ka gjetur të tjera gjurmë,
përveç gjurmëve anonime të këngëtarëve popullorë që janë
gjurmët në histori të kolektivitetit shqiptar. Frymëzimi
poetike, i cili zbret si një shkëndijë prej së larti, nga bota
"transendentale", Lasgushi e konsideron si një frymëzim të
fjalës:
Sbret një yll prej lartësije,
Një të ndritur shkrepëtime
Posi flakë e posi hije
Ajo ryn në zemër t’i me.
E kuptoj me shpirt të sosur
Si kullon dale nga dale
E si fjalës së palosur
M’i hap kindën e një pale...
18. Naimin e quan Lasgushin Fjalëtor i mallëngjyer.
Lasgushi ka fjalorin e tij, një fjalor të cilit dalëngadalë
do ushtrohemi t’i themi lasgushian. Elementet
kryesore, tipike të këtij "glosari" janë fjalët e lashta e të
rralla të papërdorura përpara tij në literaturën e
kultivuar, fjalët e thurrura dy e tri bashkë sipas shpirtit
të gjuhës shqipe dhe fjalët e reja të nxjerra nga fjalët e
vjetra pas harmonisë së shqipes. Përmjet kësaj trinije e
përmjet mënyrës ose stilit të përdorimit të fjalëve në
vargje, Lasgushi ka përtëritur shqipen duke i dhënë
ngjyra të reja, ndriçim të ri e gjallëri të re. Radhisim
këtu më poshtë disa fjalë të lashta e të rralla të
kuptuara nga vepra e Lasgush Poradecit.
19. Disa lule
M’a cik qipallëzën e fjetur
Me gjishtërinj si prej zëmbaku.
Eja motër
Tungjatjeta! Tungjatjeta! Vënd o vënd ku cel junapi
Zog i qiejve
Disa sende të përdorura si përfytyrime poetike
Në cetele të kujtimit që dhëmkoset pak nga pak
Naim Frashërit
Pikon si sumbull engjervi
Kjo fjala jote ti moj ti
Mbretërija jonë
Sesa nër pah shkëndijash...
Një yll përjetësije
Më vërtitet mëndj’ e shkretë
Posi shaqituar
Syr’ i fshehur
20. Disa fjalë të tjera
Esht agim tashi moj mike
Dhe ja se ku dolla
Nënë strehë venetike
Syri i fshehur
Dyke ngjitur për së nalti
Fërfëllon një flakë e himët
Rri mbështetem në tryezë
Që prej zallit të përbujshëm
Nisën lundrat levorashe
Zemra e liqerit
Sa i përket burimit, disa nga fjalët e lashta të mësipërme të përdorura në glosarin poetik të
Lasgushit, janë marrë prej këngëve popullore dhe të tjerat prej shkrimeve të vjetra të
shqipes (Kupitori, Kristoforidhi, etj). Kështu, fjala pikëlore është marrë nga kënga “Moj
nëpërka pikëlore”, fjala pah nga kënga poradecare “Plaku dhe djali”; fjala gjeratore është
marrë nga Kupitori; fjala qëndresë (që do të thotë qiell me yje) është marrë nga Papa
Kristo Negovani.
Përveç fjalëve të lashta të veçuara të përdorura në kuptimin e parë ose në një kuptim
metaforik, glosari i Lasgushit përmban edhe disa vargje fjalësh të bashkuara ose të marra
nga goja e popullit ose të thurura sipas frymës organike të shqipes. Këto fjalë pasqyrojnë
njëmëndësinë edhe mundësitë e shumta të shqipes si edhe artin e thellë të poetit.
21. Disa shëmbëlla
Vijnë vashat valle-valle
Gushë e gji stolisura
Një pëllumb, një sy-zorkalle
Vallja e luleve
Kur m’u rite vogëloshe
Vogëlo si flutura,
Mes – hollë-këputura
Kur m’u rite vogëloshe
M’u shti vashëza në gjumë
E-ëmbla –mi shoqe-shumë
Do t’a mar t’a kem për fare
Moj lesh-verdhën – lozonjare.
Vate prilli
Mbledhur shoqet në një qoshe
Dic m’ju flisnje, dic m’ju thoshe,
Gushë-e llërë e gji bardhoshe.
Kush të fali bukurinë
22. Asnjë nga këto fjalë të thurura në mënyrë analitiko-sintetike nuk mund të përkthehet në një
gjuhë të huaj. Ato pasqyrojnë ndjenja e koncepte krejt shqipëtare, të cilat Lasgushi na i
shqipëron me një mjeshtëri të pakapërcyeshme.
Po, as zbulimi, as përdorimi e vleftësimi i fjalëve të lashta të shqipes, as thurjaquasi –
sinthetike e disa prej tyre si pas shpirtit të gjuhës, nuk i mjaftonin Lasgush Poradecit për t’i
dhënë veprës së vet harmoninë e tingëllimeve që e ndjente brënda në vetëvetën e për të
shprehur mendimet e ndjenjat e tij. I duheshin pra ngjyra të reja, mjete, shprehje të reja, të
cilat shqipja si gjuhë e njomë dhe e begatshme dhe e palëruar nuk i kishte. Dy rrugë i
mbetëshin Lasgushit për të mbushur këtë bosh organik të shqipes: ruajtja nga gjuhët e tjera
më të zhvilluara, ose punimi i shqipes për të nxjerrë mjete e fjalë të reja. Secila prej këtyre
dy rrugëve ka rreziqet e saj, sepse përzierjen e shqipes me gjuhë të tjera për të bërë një gjuhë
balashe(balash-kafshë shtëpiake), veçanërisht në artin e vjershërimit, nuk e pranon as shpirti,
as veshi, sepse fjalët e reja të krijuara prej dikujt mund të rëndojnë kuptimin e shijimin e
veprës me artificializmat e tyre. Me këtë mënyrë të dytë u pat përpjekur dikur Papa Kristo
Negovani të shprehë mendimet e veta e të begatojë shqipen. Sepse, me disa përjashtime,
dëshmori i Negovanit nuk pat ndjekur vragën e shpirtit të shqipes, fjalët e krijuara prej tij
nën robërinë filologjike të greqishtes, u shkund si shkunden fletët në vjeshtë. Kjo gjë nuk e
ndaloi Lasgushin të zgjedhë edhe ai rrugën e krijimit të fjalëve të reja si mjet të pasurimit të
fjalorit shqiptar. Ndryshimi nga të tjerët glosologë që patën ndjekur po atë qëllim, qëndron
në faktin se Lasgushi nuk u largua fare nga shpirti i gjuhës shqipe. Fundi i fundit, fjalët e
“krijuara” prej Lasgushit rrjedhin prej një shqipe të njohur ose prej bashkimit të dy fjalëve të
tjera edhe këto të njohura edhe të gjalla. Shumica e këtyre fjalëve kanë hyrë sot e
përgjithmonë në gjuhën shqipe. Të radhitura në vargje vjershash, disa nga fjalët
“lasgushiane” tingëllojnë kështu:
23. E kur pat humbur jet e dherit,
Kur syr’i lodhur m’u përgjum,
Në shkëndijim të kandilerit
M’i cfaq ylberin e një rruaze...
Fatlur, o shpirt, ti je nër gaze,
Dhe nër mjerime je fatlum!
Shpirtit
Tashi dh’agimi llambaritës
Po svagullon në fund liqeri.
Mëngjes
Po nga mërgimi zemërak
Të pres me mardhje të më vish,
Të më rrëfehesh si zëmbak
Nër mijë lule dhemshurish
Të ritë e viteve të mi
Ti det, brohori fshehtësire!
Kuptim i potershmë, ti det!
Dh’aspak nuk më tremb zhurmërija
Ndaj turret me hov e vërtik
Gjeniu i anijes
Mi zall të pyllit vjeshtarak
Dremit liqeri pa kufi,
Ay ndaj fundesh u përflak
Posi me zjarr e me flori.
Dremit liqeri
24. Në këtë kaptinë të fjalorit është e udhës të shtojmë disa fjalë përmbi
përfytyrimet, përmbi metaforat ose përmbi stolitë stilistike të Lasgushit. Një
shënim të parë që lypet të bëjmë me këtë çështje është konstatimi se Lasgushi
është këtu si edhe në shumë fusha të tjera të veprimit, i cili nxjerr të gjitha
metaforat e simbolet vetëm e vetëm prej gjuhës shqipe, prej realiteteve e
mundësive shqipëtare, prej etikës shqiptare. As mitologjia greke dhe as
mitologjia romake, të cilat zotërojnë kaq breza artistësh të të gjitha cepeve të
botës, nuk e shtyjnë Lasgushin të përdorë ndonjë motiv ose simbol të huaj në
vjershëri. Lasgushi është i vetëmi poet shqiptar, që mendon, flet e shkruan vetëm
shqip. Ay përpiqet të vlerësojë e të zhvillojë potencialin shqiptar në art e në gjithë
fletët e jetës.
25. GJENIU I ANIJES
Veshtroni si shket siper valash
E tundet anija me nge? –
…Me krisme-e me prush prej
sterkalash
Mi te shkrepetiu nje rrufe!…
Ti det, brohori fshehtesire!
Kuptim i potershem, ti det!
…Po heshtje: ndaj vales se nxire
Gjeniu i anijes po flet:
Prej zallit qe sot po largohem,
Fillova mergimin e ri;
Hepohem…anohem…humbohem
…
Po sulmin s`e ndal kurrsesi.
Dh`aspak nuk me tremb
zhurmeria,
Ndaj turret me hov e vertik
Mi balle-e mi korje te mia
Ndersimi-i tallazit armik.
Perpara kur shoh gjeratore,
Dh`ato me gremisin ne fund-
Mi kulmin e vales malore
Un` heq te shpetoj sa me mund.
E morti fatkeq ne me ciku,
N`u desh tmerresisht te fundas-
Aspak nuk me thyen rreziku,
Po nis e permbysem me gas:
Se prapa le vazhden e ndritur-
Q`e hapa me shpirtin fatos:
Fistonin gazmor ku pat shkitur
Valim-i anijes q`u sos.
Valim-i anijes se lete
Qetohet,ndalohet,mbaron
Njeriu i anijes perjete
Hepohet…anohet…valon…
26. Me Lasgush Poradecin, lirika shqiptare mund të konsiderohet si një
dukuri evropiane për nga niveli i ligjërimit poetik origjinal. Ai
paraqitet si poet me shpirt modern dhe evropian. Tek universi poetik
i L. Poradecit hasim si te rrallëkush në poezinë shqipe, një magji të
pastër të gjuhës shqipe, të forcave magjike të tingujve, që japin
thirrjet e jetës nëpërmjet zanoreve; në radhitjen objektive njeriu,
jeta, Zoti,përjetësia; në radhitjen logjike gruaja-burri-androgjenia, të
lidhur të gjithë së bashku nëpërmjet erosit, dashurisë si thelb i jetës,
si dhe nëpërmjet vdekjes si rruga drejt përjetësisë, afektive
nëpërmjet cilësimeve. Poezia e Lasgush Poradecit është krijuesja e
një hapësire kombëtare, më së shumti nga pikëpamja gjuhësore.
Idilet e përmallshme të një jete të pastër, mendimet filozofike, kënga
për vendlindjen dhe posaçërisht për liqenin marrin jetë në një mjedis
morfologjikisht të pastër shqiptar. Gjuha shqipe është vetëdija e
ndërdija e tij dhe e gjithë kombit shqiptar.
27. Anëtarët:
Dionista Braushi ( Lider)
Fatjona Plaka
Mimoza Cala
Shqiponja Muca
Amarilda Gjini
Klasa XII B