SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  409
3
wigni II
prologi
m k i T x v e l i s a d m i
RmerTo Cemo, vin icis, saxelovano an iqneb mdabio mkiTxvelo, ra
mouTmenlad eli axla am prologs da fiqrob, egeb masSi hpovo muqara,
samduravi, lanZRva-gineba da gakicxva meore don kixotis avtoris
winaaRmdeg, im avtorisa, romelic, rogorc amboben, Caisaxa tordesilasSi da
aragoniaSi daibada.* magram marTali unda mogaxseno, am siamovnebas mogakleb,
radgan Tumca Seuracyofa da wyena risxvas hgvris mSvidi gunebis adamiansac
ki, magram Cemi guli am mxriv gamonakliss Seadgens. iqneb, gsurda am avtors
Sig saxeSi vtkico da vuwodo viri, briyvi, aramzada, magram me es
fiqradac ar momdis, dae, misi codvebi iyos misTvis sasjelad, dae, igi man
Tavis purs Seatanos da saqmec amiT gaTavdes! magram erTaderTi da mTavari,
ramac amarelva da Seuracxmyo, isaa, rom man beberi miwoda da masTan _
calxela beberi,* _ TiTqos Cems nebaze SemeZlo dro Semeferxebina, rom Cem
kerZ ar mimdinarebuliyo, anu Cemi simaxinje da xeibroba sadme samikitnoSi
Sobiliyos da ara saukeTeso didebul saqmesa da yvelaze saxelovan
brZolaSi, rogorc ki warsulsa da awmyo saukuneebs unaxavs, anu misi xilvis
imedi momavalSi kvlav eqneba. Tu Cemi Wrilobebi yvelas TvalSi me
brwyivnalebas ar mmateben, yovel SemTxvevaSi, is mainc aris, _ maT pativiT
ucqerian, vin icis, isini sad movipove, radgan brZolis velze gmirulad
mkvdari jariskaci ufro ukeTesad moCans, vidre saRsalamaTad gadarCenili
ltolvili. me ise var amiT ganmsWvaluli, rom axla miTxran da SeuZleblis
ganxorcieleba gamomicxadon, mainc im didebul brZolaSi monawileobas
virCevdi, vidre ar mimeRo monawileoba da iarebisagan saRi davrCeniliyav.
jariskacis saxesa da mkerdze Wrilobebi varskvlavebia, romelnic
sxvebisTvis didebis cisken da damsaxurebuli qebis survilisaken gzis
maCvenebelni arian. mxedvelobaSi isic unda miviRoT, rom mwerlebi WaRariT
ki ara sweren, aramed moazrovne niWiT da es niWi wlovanebiT ufro da ufro
ukeTesdeba. me imanac gamaxela, rom is me moSurnes meZaxis da mixsnis kidec,
rogorc uvics, moSurneoba Tu ra aris. Tumca simarTliT da sinamdviliT
ori rigobs moSurneobisagan me marto erTs vicnob _ wmindas,
keTilSobilurs da keTilismyofels. da Tu asea, rogorc saqmiTac aris, imas
ara vgevar, rom me romelime sasuliero pirs vdevnide, metadre Tu masTanave
igi uwmindesi samsjavros wevricaa.* da Tu xsenebuli avtoris Tqmuli im
pirze aris naTqvami, viszedac TiTqos uTiTebs kidec, amaSi igi Zalian cdeba,
radgan me im kacis Wkua-gonebisa da misi Seuferxebali da bejiTi
keTilmidrekilebis winaSe qeds vidrek. me im senior avtoris namdviladac
madlieri var imis mtkicebis gamo, viTom Cemi novelebi ufro satirulia,
vidre samoZRvrebo,* magram mainc kargia. am ukanasknel sityvas ar ityoda, Tu
isini yvelaferSi marTlac kargebi ar iyvnen!
4
vfiqrob, mkiTxvelo, Sen metyvi, rom Zalian TavSekavebuli var da
metismet Tavmdablobas viCen, radgan ici, rom rigi da wesi ar aris mwuxares
Sewuxeba miumato, xolo, ra wuxilsac is seniori grZnobs, ueWvelad didi ram
unda iyos, radgan ver bedavs trial mindorze Ria cis qveS gamovides, da
Tavis saxelsac malavs, samSoblosac mogonebuls ambobs, TiTqos misi
udidebulesobis winaaRmdeg saxelmwifo danaSauli Caedinos. Sen Tu
SemTxveviT misi gacnoba mogixdes, gadaeci Cemgan, rom Cems Tavs sawyenad ara
vTvli, radgan kargad mesmis, eSmakis cduneba ra aris, da erTi udidesi
cduneba isaa _ azri STaagono kacs, viTom igi SemZlea SeTxzas da daastambos
wigni, romlisganac imden didebas moixveWs, ramdensac fuls, da imden fuls,
ramdensac didebas, xolo amis dasamtkiceblad minda Seni lamazi, xalisiani
da xumara hangiT imas Semdegi araki gadasce:
seviliaSi iyo erTi giJi, Sepyrobili raRac ucnauri da suleluri
JiniT, metad akviatebuli axirebiT, rogoriTac ki SeiZleba SeiSalos kaci
amqveynad. saqme is aris, rom man erTi lerwmis wvetiani Rero gamofuRra, erT-
erTi wveri moxara da quCaSi an sxva alagas ZaRlebs iWerda, im ZaRlis erT
ukana fexs Tavis fexs daadgamda, meore fexs xelSi daiWerda, im lerwams
gulmodgined ukanalSi CaurWobda da Cabervas dauwyebda, vidre ZaRli
burTiviT ar dargvaldeboda; mere erT-orjer mucelze xels dautyapunebda
da gauSvebda; Semdeg usaqmo macqeralT (mudam rom blomad Segrovdebodnen
xolme) eubneboda: `iqneb, Tqveno mowyalebav, ggoniaT, ZaRlis gaberva advili
saqme iyos?~ iqneb fiqrobT, Tqveno mowyalebav, wignis dawera advili iyos?
da Tu, Zvirfaso mkiTxvelo, es araki mas ar moewoneba, inebe da Semdegi
isev ZaRlisa da giJis ambavi gadaeci:
kordovaSi meore giJi iyo da Cveuleba hqonda, Tavze dadebuli
marmarilos fiqalis natexi anu rame simZime etarebina. rodesac ZaRls
Sexvdeboda da is ZaRli ar moerideboda, masTan axlos mividoda da simZimes,
rac Zali da Rone hqonda zed Tavze dauSvebda. gabrazebuli ZaRli
wkmutuniTa da ymuiliT im aremaridan gadaikargeboda. erTxel erTi meduqnisa
ZaRls, patronis sayvarels, qva zed dasTxliSa da Tavi gautexa. daSavebulma
ZaRlma saSineli wkmuili atexa. patronma rom gaigona da mizezi Seityo,
arSiniani aiRo, giJs mivarda da tani magrad auWrela, yvela dartymaze ase
gaiZaxoda: `Se ZaRlo, qurdo! es xom meZebaria? gana vera xedavdi, Se
aramzadav, rom is ZaRli Cemi meZebari iyo?~ erTi ocjer mainc gaimeora
sityva `meZebari~ da gufTasaviT dakepil giJs Tavi daaneba. am gakveTiliT
giJi Wkua naswavli Seiqmna, wavida da erT Tveze mets gareT aRar gamodioda.
amis Semdeg kvalad Tavisi oinbazobiT da ufro mZime bargiT gaCnda quCaSi.
mwoliare ZaRls miuaxlovdeboda xolme, daSterebiT cqeras dauwyebda,
TiTqos masze qvis Camogdebas vera bedavda, da ambobda; `frTxilad iyav, es
meZebaria!~ erTi sityviT, ra ZaRlic unda Sexvedroda, nagazi Tu goSia,
ambobda: es meZebariao, da zed qavasac aRar agdebda xolme. _ iqneb, im Cven
crupentela moambesac ase daemarTos da kvlav Tavisi Wkuis simZime aRar
dausvas wignebSi, romlebic TavianTi uxeirobiT sal kldeze ufro magarni
arian!
uTxari agreTve mas, rom misi muqara, viTomc Tavisi wignis gamocemiT
Semosavals momaklebs, groSadac ar mimaCnia, radgan p e r e n d e n g i s *
SesaniSnavi intermediis Sesabamisad mivugeb: `dRegrZel iyos Cemda
sakeTildReod Cemi seniori veintikuatro* da Tqvenda yvelasaTvis qriste
5
ufali RmerTi Cveni!~ dRegrZeli iyos didi grafi de lemosi, visi
qristianuli keTilmoqmedeba da saqveynod cnobili siuxve Cemi boroti bedis
yvela dartymisagan mifaravs, dRegrZeli iyos Cemda sasixarulod umaRlesi
keTilmowyaleba toledos uganaTlebulesi arqiepiskoposis don bernando de
sandoval-i-roxasisa, * _ da Tundac stambis manqanebi ar arsebobdnen
qveynierebaze da Tundac Cems winaaRmdeg imaze meti wignebi istambebodes,
ramdenis mingo revulgos * leqsebSi asoebia. am orma didebulma batonma, arc
mliqvnelobiT, arc raime sxvanairi qebiT Cemgan davalebulma, mxolod marto
sakuTari gulkeTilobiT isurves Cemi wyaloba da mfarveloba, ris gamoc Cems
Tavs ufro bednierad da mdidrad vTvli, vidre maSin CavTvlidi, rom
keTilganwyobil beds Cveulebrivi gziT Tavis mwvervalamdis aveyvane.
Raribebsac SeuZlia Tavisi pativi da Rirseba gaaCndes, magram biwier kacs ki
_ arasodes; siRaribes SeuZlia keTilSobileba daCrdilos, magram sruliad
misi dabneleba aRar ZaluZs. da radgan keTilmoqmedeba umZimesi siRatakis
WuWrutanebSic atans Tavis cxovelmyofel sxivebs, maRali da keTilSobili
gonebis patronebi mis mimarT pativiscemiT iqnebian ganwyobilni, maSasadame,
mas mfarvelobasac gauweven.
amaze mets imas nurafers etyvi, mkiTxvelo, da mec aRaras dagimateb,
mxolod gTxov _ yuradReba moiRo, rom es d o n k i x o t i s m e o r e
n a w i l i, romelsac mogarTmev, imave ostatisgan aris Sekerili da imave
qsovilisganaa gamoWrili, rac pirveli nawilia, da rom me don kixotis
Tavgadasavals gTavazob mTlianad, Cemi gmiris gardacvalebasa da
dakrZalvamde, rom aRaravin gabedos masze dava da kinklaoba. radgan
winandelic sakmarisia, rom patiosanma da gonierma kacma am maxvilgonivruli
sisulelis istoria dawera, da survili aRar hqonda, misTvis kvlav xeli
moekida, vinaidan saganTa siuxve, Tundac isini kargebic iyvnen, iqamdis aris
mimyvani, rom maT fass aRara sdeben, xolo nakleboba, Tundac uxeiro
sagnebisa, raime fass aZlevs da matebs maT.
kinaRam damaviwyda _ SenTvis meTqva _ elode-meTqi p e r s i l e s s,*
romelsac axla vamTavreb, da agreTve g a l a t e a s * meore nawilsac.
6
Tavi I
Tu ra SeemTxvaT mRvdelsa da dalaqs don kixotTan _ misi
avadmyofobis dros
am istoriis meore nawilSi, sadac moTxrobilia don kixotis mesamed
gamgzavreba, sit hamet benenheli gviambobs, rom, mRvdelsa da dalaqs TiTqmis
mTeli Tvis ganmavlobaSi ar mounaxulebiaT Cveni raindi, radgan eSinodaT, _
winandeli SemTxvevebi ar gaxseneboda mas da WkuadamTxveuloba ar
ganeaxlebina. samagierod xSirad estumrebodnen xolme mis diswuls da
saxlis gamge mandilosans da mudam imas urCevdnen, kargad moevloT don
kixotisaTvis, SeerCiaT misTvis yuaTiani sakvebi, friad margebeli gulisa da
gonebisaTvis, saidanac Tu saRad vimsjelebT, warmoiqmna yvela misi
ubedureba. qalebi irwmunebodnen, bejiTad vasrulebT am saqmeso, da
pirdebodnen, kvlavac uaRresi gulmodginebiT aRvasrulebTo, radgan ase
gvgonia, Cveni batoni zogjer Wkuiani adamianiviT iqceva da sigiJisagan
sruliad gankurnebuli gveCvenebao. am axlama ambavma Zlier gaaxara Cveni
megobrebi, radgan ifiqres, tyuilubralod rodi mogviyvania Sin mojadoebuli
don kixoti xarebSebmuli urmiTo, rogorc es moTxrobili iyo Cveni diadi da
WeSmariti istoriis pirveli nawilis ukanasknel TavSi; da ai, gadawyvites _
enaxaT don kixoti da piradad darwmunebuliyvnen, marTla ganikurna Tu ara,
Tumca aseTi gankurneba SeuZleblad miaCndaT; Tanac SeTanxmden _ ar
Sexebodnen mis sust simebs _ mogzauri raindoba ar gaexsenebinaT, raTa
amjerad daamabuli misi wyluli xelaxlad ar gaarjlebuliyo.
amrigad, isini don kixots estumrnen. igi loginze wamomjdari dauxvdaT.
mwvane TivTikis kamzoli ecva da Tavze wiTeli toleduri araxCini exura. am
ukanasknel xanSi ise gamxdariyo da Camomxmariyo, rom ufro mWknar mumias
hgavda vidre adamians. stumrebs alersianad Seegeba da maT mokiTxvaze didi
gonierebiT, TavdaWeriTa da Tavazianad upasuxebda. male musaifi gaabes da
Cveulebrivi saubridan nel-nela saxelmwifo saqmeebsa da mTavrobis
gankargulebebze gadavidnen. Cvenma megobrebma zogi borotmoqmedeba da
avzneoba aRmofxres, meoreni dagmes da gakicxes, zogi zne-Cveuleba Sescvales,
sxvebi gaauqmes, masTan TiTo maTgans axals sjulmdeblad, Tanamedrove
likurgad an axladgamomcxvar solonad * miaCnda Tavi; da ise safuZvlianad
da Zirfesvianad gadaaxalises da gardaqmnes saxelmwifo, rom, gegonebodaT,
TiTqos quraSi Caagdes igi da iqidan savsebiT ganaxlebuli amoiReso.
don kixoti yvela sakiTxze ise gonivrulad msjelobda, ise Wkvianurad
laparakobda, rom stumrebi mtkiced darwmundnen, srul Wkuazea da savsebiT
gankurnebulao.
am saubars eswrebodnen diswuli da diasaxlisi da wamdauwum Semoqmeds
umadlodnen, rom maT batons goneba daubrunda. mRvdelma mainc Sescvala
Tavis pirvandeli gadawyvetileba, _ mogzaur raindobaze krinti ar daeZra, _
da ganizraxa sabolood darwmunebuliyo: don kixotis gankurneba namdvili
iyo Tu moCvenebiTi, da marjve dro rom moixelTa, sxvaTa Soris, sasaxlis
bolo xanebis axal ambebeze daiwyo laparaki. sarwmuno xmebi dadiso, ambobda
igi, viTom TurqeTis sulTani did salaSqro mzadebaSia da Zlieri flotis
7
gamogzavnas apirebso, mxolod is ganzraxva jer aravisTvisaa cnobili da arc
is ician, romel sanapiros daatydeba is saSineli qariSxalio. da kvlav ise,
rogorc es TiTqmis yovelwliurad xdeba, mTeli saqristiano SeZrwunebulia
da misma udidebulesobam brZana neapolis, siciliisa da kunZul malTis
sanapiroTa gamagrebao. amaze don kixotma miugo:
_ Tavis samflobeloTa winaswari gamagrebiT misi udidebulesoba
keTilgonieri sardaliviT iqceva da zrunavs, raTa mteri anazdad Tavs ar
daacxres... magram, iman rom pativi maRirsos da am saganze Cemi azris gageba
moisurvos, maSin iseT gamafrTxilebel RonisZiebas vurCevdi, ra RonisZiebac
mis udidebulesobas axla, albaT, fiqradac ar mosdis.
don kixots es sityvebi jer ar daemTavrebina, rom mRvdelma uneblieT
gaifiqra: `ufali RmerTi iyos Seni mfarveli, Cemo sabralo don kixoto.
imasve ubrundebi, rom Seni sisulelis umaRles mwvervalidan kvlav
miamitobis Rrma ufskrulSi CainTqao!~ xolo dalaqi ukve mixvda, Tu saiTken
umiznebda mRvdeli, da hkiTxa don kixots, saxeldobr_ra RonisZiebebs
urCevdi mefeso, da es RonisZiebebi im uazro da sulelur winadadebaTa
msgavsi xom ar iqneba, romelsac Cveulebrivad xelmwifeebs sTavazobeno?
_ Cemi RonisZieba, senior dalaqo, _ miugo don kixotma, _ uazro rodia,
aramed uazrod azriania da gonivruli.
_ SesaZlebelia egrec iyos. me raime cudis Tqma rodi msurda, _
Seepasuxa dalaqi. _ magram gamocdilebam gviCvena, rom misi
udidebulesobisadmi wardgenil RonisZiebaTa mTeli an udidesi nawili an
ganuxorcielebelia, anda suleluri da moCmaxuli, an kidev mefisa da
samefos sazianodaa mimarTuli da usargebloa.
_ Cemi RonisZieba ki, _ miugo don kixotma, _ ganuxorcielebeli da
suleluri rodia da qveynad arc erT mgegmavs ar mouva fiqrad amaze ufro
ioli, swori, advilad Sesasrulebeli, maxvilgonivruli da mokle RonisZieba.
_ raRas ayovnebT da ar gvetyviT, Tu rogoria igi, Tqveno mowyalebav,
senior don kixoto? moTmineba aRar gvyofnis, _ uTxra mRvdelma.
_ jerjerobiT ase male ar mindoda amis gamxela: marTali giTxraT,
meSinia, aq naTqvami xvalve mefis mrCevelebma rom Seityon da Cemi Rvawlis
sanacvlo jildo da madloba sxvam ar miiRos.
_ rac Semexeba me, _ uTxra dalaqma, _ ficsa vdeb RvTisa da Tqvens
winaSe, aravis gavumxel Tqvens sityvebs, arc mefes, arc roqes, * arc erT Ze-
xorciels am qveyanaze: es fici viswavle im romansidan, sadac erTma mRvdelma
wirvis dawyebisas mefes sityva gadaukra qurdze, am RvTis msaxurs asi
dublioni da Toxariki jori rom mohpara. *
_ eg romansi ar gamogonia, _ Tqva don kixotma, _ magram Tqvens fics
verwmunebi, radgan Cinebul da patiosan kacad gicnobT.
_ Tundac amas patiosan kacad sulac ar icnobdeT, _ dasZina mRvdelma,
_ me SemiZlia Tavdebad davudge da piroba mogceT, rom am SemTxvevaSi es
munjiviT krintsac ar dasZravs, Torem sasamarTlos mTel xarjebs magas
gadaaxdevineben.
_ TqvenRa, mamao, Tqvens Tavdebad viRas momcemT? _ hkiTxa mRvdels don
kixotma.
_ Cems wodebas, _ miugo mRvdelma, _ romelic valad mdebs yvela
gandobili saidumlo davfaro.
8
_ Tu egrea, janabas! _ wamoiZaxa don kixotma, _ getyviT: dae, misma
udidebulesobam espaneTSi yvela am moxetiale-mogzaur raind bukis xmiT
mimarTos da maT daniSnul dRes dedaqalaqSi Segroveba ubrZanos. maSin im
brZanebiT eqvs raindze metic rom ar movides, darwmunebuli var, imaTSi erTi
mainc gamoCndeba iseTi, rom sulTanis mZlavrobas bolo mouRos. yuri migdeT,
seniorebo, da kargad CaukvirdiT Cems sityvebs. marTlac, nuTu iseTi
brZolebi ara gsmeniaT, rom erT mogzaur rainds orasaTasian laSqarTan
ubrZolia da gauJletia, TiTqos mTel laSqars marcipanisagan * gakeTebuli
erTi Tavi bmodes mosakveTad? ara, erTi es mibrZaneT, gana mravali romani
aseTi sakvirvelebebiT araa savse? diax, axla rom, _ Tu es ase ar iyos, aqve
miwam miyos piri da Sig Camitanos (sxvas ar vusurveb amas) _ axla saxelovani
don belianisi an amadis galelis uamrav STamomavalTagan vinme rom iyos
cocxali, geubnebiT, vinme maTgani rom iyos-meTqi dRes cocxali, da Turqebs
Seerkinos, patiosnebas geficebiT, sulTanis alagas yofnas aRar visurvebdi!
magram RmerTi-ufali ar datovebs unugeSod Tavis ers da mouvlens Tu
Zvelebur mogzaur raindTa msgavsad mZleTamZle mxsnels ara, yovel
SemTxvevaSi maTze aranakleb mamac gmirs. ufali mismens da mets aras vityvi.
_ vaime! _ Sehyvira maSin diswulma, _ aqve momkaliT da gamaTaveT, Tu
biZaCemi kvlav mogzaur raindobas ar apirebdes?
_ diax, diax! _ Tqva amaze don kixotma, _ mogzauri raindi viyavi da
mogzaur raindadve movkvdebi, xolo TurqeTis sulTanma, roca moeprianeba,
dae gadmosxas mTeli Tavisi saSineli laSqari da uzarmazari floti. me isev
vityvi: ufali mismens!
aq saubarSi dalaqi Caeria.
_ gemudarebiT, seniorebo, neba momeciT seviliaSi momxdari erTi patara
ambavi mogiTxroT, _ igi axla CvenTvis swored Sesaferisi iqneba, guli ar
miTmens da Zlier minda giamboT.
don kixotma neba darTo. mRvdeli da danarCenebi mosasmenad moemzadnen
da dalaqma ase daiwyo:
`erTxel seviliis sagiJeTSi erTi avadmyofi iyo, iq misma naTesavebma
moaTavses, radgan gagiJda. im kacma osunis * universitetSi kanonikuri
samarTlis samecniero xarisxi miiRo, magram amanac ver uSvela da, rogorc
amboben, mainc gagiJdeboda, Tundac salamankis universitetidan yofiliyo
gamosuli. saavadmyofoSi ramdenime weliwads rom dahyo, Cvenma licenciantma
Tavi mTlad gankurnebuli da srul gonebaze myofi warmoidgina da Zalian
Wkvianuri werili miswera arqiepiskoposs _ RmerTma mowyaleba moiRo, goneba
damibrunao, da sTxovda _ Sebraleboda ubeduri da im sagiJeTis samwuxaro
cxovrebisagan daexsna: igi swerda: _ naTesavebma TavianTi sargeblobisaTvis
sagiJeTSi Camsves da swadiaT mTeli Cemi qoneba xelT igdon da sikvdilamde
SeSlilad mTvlidneno. misma dalagebiT da gonivrulad dawerilma mravalma
werilma arqiepiskoposi mis gankurnebaSi daarwmuna da erT kapelans daavala
_ sagiJeTis ufrosisagan gaego, ramdenad marTals swerda licenciati, _
Tanac TviTon avadmyofic enaxa da gamoecada da, Tu marTla gankurnebuli
aRmoCndeboda, sagiJeTidan gaeTavisuflebina da gamoeyvana. kapelanma davaleba
Seasrula da gamgem mas uTxra: licenciati rogorc iyo, isev iseao: marTalia,
xandaxan mTlad gonivrulad laparakobs, magram bolos mainc sisuleles
wamoroSavs da amas ise xSirad da araCveulebrivad sCadis, rogorc gonivrul
azrebs gamoTqvamso. amaSi gamocdilebiT darwmunebiT, Tuki erTxel mainc
9
gaesaubrebiTo, rom daerwmunebina, gamgem kapelani avadmyofTan waiyvana.
kapelanma am cdis Catareba moiwadina. avadmyofTan oTaxSi Caiketa da mas erT
saaTze mets elaparaka, magram erTi bewvisodena SeSlilobac ki ver SeniSna:
piriqiT, rasac ki ambobda, sul ise gonivrulad da Tavis alagas iyo naTqvami,
rom kapelanma savsebiT gankurnebulad CaTvala igi. sabralo WkuadamTxveuli,
sxvaTa Soris, sagiJeTis ufross uCioda da ambobda, giJad imitom mTvlis,
SiSobs _ saCuqrebi ar dahkargos, Cemi naTesavebi qrTamad rom aZleven, raTa
yovelTvis aTqmevinon, licencianti kvlav SeSliliao, Tumca me srul
gonebaze varo. avadmyofma daumata: mTeli es ubedureba Cemsave simdidris
gamo SememTxvao, Cemi mtrebi am simdidrisaTvis yovelnair mzakvrobas
mimarTaven da ar surT daijeron, RmerTma rom kvlav mowyale TvaliT
gadmoxeda da pirutyvidan isev gonier adamianad maqciao. erTi sityviT, gamges
igi arakeTilsaimedo pirovnebad Tvlida, naTesavebs _ gulqva da xarb
adamianebad, Tavi ki savsebiT saRsalamaTad miaCnda, ris gamoc kapelani
licenciatis gankurnebaSi mTlad darwmunda, gadawyvita gaeTavisuflebina igi
da arqieposkoposTan waiyvana, rom mis morCenaSi isic darwmunebuliyo.
samkurnalos ufrosi cdilobda kapelans am ganzraxvaze uari eTqva,
arwmunebda, es aCqareba male sananulad gagixdebao. magram gamocdili kacis
gafrTxilebam, rom licenciati iseTive giJia, rogoric iyoo, amaod Caiara.
yvela misi sabuTis pasuxad kapelanma arqiepiskoposis werili uCvena ufross
da maSin meti Rone ar hqonda, tanisamosi misca licenciants da kapelans
Caabara igi. licenciantma rom tanT Caicva, zogierT giJ amxanagTan
gamoTxoveba moisurva, kapelans maTi naxvis neba sTxova. kapelanma neba darTo
da uTxra, mec gamogyvebi, unda vnaxo, rogori giJebi sxedan am saxlSio. isini
gaemarTnen da maT ramdenime iq damswreTaganic gahyva. erTi yafazis gverdiT
rom gaiara, licencianti Sedga da Sig mJdars Smag, magram amJamad
damSvidebul avadmyofs uTxra:
` _ mSvidobiT, Zmao, xom aras damabareb? Sin mivdivar. uzenaesis
wyalobiT goneba damibrunda da savsebiT janmrTeli var, magram imitom ki
ara, rom amisi Rirsi viyav, aramed yovladZlieri da saxieri uflis
mowyalebiT. igi Senc ar dagiviwyebs, Cemo megobaro, Tu mas miendobi da
iloceb. manam ki nugbars rasme saWmels gamogigzavni, radgan gamocdilebiT
vici, yvela Cveni sigiJe da WkuadamTxveuloba iqidan warmoiSva, rom kuWi
xSirad carieli gvaqvs da Tavi _ haeriT savse. maSin mxned iyav, Cemo
megobaro, da suliT nu daecemi _ ubedurebis Jams sulmokleoba aZlierebs
tanjvas da ukanasknel saaTs gviaxloebs.
`licenciatis es sityvebi im Slegis pirdapir yafazaSi mjdarma meore
giJma gaigona, ZvelisZvel Wilobze mTlad titlikana rom egdo, wamoxta da,
rac Zali da Rone hqonda, yviriliT ikiTxa, romelia es kaci, ase saRsalamaTi
da srul Wkuaze myofi Sin rom midiso. licenciatma miugo:
` _ es me var, Cemo Zmao, me mivdivar. RmerTma iseTi wyaloba momivlina,
amas iqiT aq darCena CemTvis saWiro aRar aris, radgan savsebiT ganvikurne.
` _ frTxilad, megobaro, kargad ifiqre, _ rom Seityon da Cemi Rvawlis
sanacvlo jildo da madloba sxvam ar miiRos.
_ rac Semexeba me, _ uTxra dalaqma, _ ficsa vdeb RvTisa da Tqvens
winaSe, aravis gavumxel Tqvens sityvebs, arc mefes, arc roqes, arc erT Ze-
xorciels am qveyanaze: es fici viswavle im romansidan, sadac erTma mRvdelma
wirvis dawyebisas mefes sityva gadaukra qurdze, am RvTis msaxurs asi
10
dublioni da Toxariki jori, rom mohpara.*
_ eg romansi ar gamigonia, _ Tqva don kixotma, _, magram Tqvens fics
verwmunebi, radgan Cinebul da patiosan kacad gicnobT.
_ Tundac amas patiosan kacad sulac ar icnobdeT, _ dasZina mRvdelma,
_ me SemiZlia Tavdebad davudge da piroba mogceT, rom am SemTxvevaSi es
munjiviT krintsac ar dasZravs, Torem sasamarTlos mTel xarjebs magas
gadaaxdevineben.
_ TqvenRa, mamao, Tqvens Tavdebad viRas momcemT? _ hkiTxa mRvdels don
kixotma.
_ Cems wodebas, _ miugo mRvdelma, _, romelic valad mdebs yvela
gandobili saidumlo davfaro.
_ Tu egrea, janabas! _ wamoiZaxa don kixotma, _ getyviT: dae, misma
udidebulesobam espaneTSi yvela am moxetiale-mogzaur raind bukis xmiT
mimarTos da maT daniSnul dRes dedaqalaqSi Segroveba ubrZanos. maSin im
brZanebiT eqvs raindze metic, rom ar movides, darwmunebuli var, imaTSi erTi
mainc gamoCndeba iseTi, rom sulTnis mZlavrobas bolo mouRos. yuri migdeT,
seniorebo, da kargad CaukvirdiT Cems sityvebs. marTlac, nuTu iseTi
brZolebi ara gsmeniaT, rom erT mogzaur rainds orasaTasian laSqarTan
ubrZolia da gauJletia, TiTqos mTel laSqars marcipanisagan* gakeTebuli
erTi Tavi bmodes mosakveTad? ara, erTi es mibrZaneT, gana mravali romani
aseTi sakvirvelebebiT araa savse? diax, axla, rom, _ Tu es ase ar iyos, aqve
miwam miyos piri da Sig Camitanos (sxvas ar vusurveb amas) _ axla saxelovani
don belianisi an amadis galelis uamrav STamomavalTagan vinme, rom iyos
cocxali, geubnebiT, vinme maTgani, rom iyos-meTqi dRes cocxali, da Turqebs
Seerkinos, patiosnebas geficebiT, sulTanis alagas yofnas aRar visurvebdi,!
magram RmerTi-ufali ar datovebs unugeSod Tavis ers da mouvlens Tu
Zvelebur mogzaur raindTa msgavsad mZleTamZle mxsnels ara, yovel
SemTxvevaSi maTze aranakleb mamac gmirs. ufali mismens da mets aras vityvi.
_ vaime! _ Sehyvira maSin diswulma, _ aqve momkaliT da gamaTaveT, Tu
biZaCemi kvlav mogzaur raindobas ar apirebdes?
_ diax, diax! _ Tqva amaze don kixotma, _ mogzauri raindi viyavi da
mogzaur raindadve movkvdebi, xolo TurqeTis sulTanma, roca moeprianeba,
dae gadmosxas mTeli Tavisi saSineli laSqari da uzarmazari floti. me isev
vityvi: ufali mismens!
aq saubarSi dalaqi Caeria.
_ gemudarebiT, seniorebo, neba momeciT seviliaSi momxdari erTi patara
ambavi mogiTxroT, _ igi axla CvenTvis swored Sesaferisi iqneba, guli ar
miTmens da Zlier minda giamboT.
don kixotma neba darTo. mRvdeli da danarCenebi mosasmenad moemzadnen
da dalaqma ase daiwyo:
`erTxel seviliis sagiJeTSi erTi avadmyofi iyo, iq misma naTesavebma
moaTavses, radgan gagiJda. im kacma osunis* universitetSi kanonikuri
samarTlis samecniero xarisxi miiRo, magram amanac ver uSvela da, rogorc
amboben, mainc gagiJdeboda, Tundac salamankis universitetidan yofiliyo
gamosuli. saavadmyofoSi ramdenime weliwads, rom dahyo, Cvenma licenciantma
Tavi mTlad gankurnebuli da srul gonebaze myofi warmoidgina da Zalian
Wkvianuri werili miswera arqiepiskoposs _ RmerTma mowyaleba moiRo, goneba
damibrunao, da sTxovda _ Sebraleboda ubeduri da im sagiJeTis samwuxaro
11
cxovrebisagan daexsna: igi swerda: _ naTesavebma TavianTi sargeblobisaTvis
sagiJeTSi Camsves da swadiaT mTeli Cemi qoneba xelT igdon da sikvdilamde
SeSlilad mTvlidneno. misma dalagebiT da gonivrulad dawerilma mravalma
werilma arqiepiskoposi mis gankurnebaSi daarwmuna da erT kapelans daavala
_ sagiJeTis ufrosisagan gaego, ramdenad marTals swerda licenciati, _
Tanac TviTon avadmyofic enaxa da gamoecada da, Tu marTla gankurnebuli
aRmoCndeboda, sagiJeTidan gaeTavisuflebina da gamoeyvana. kapelanma davaleba
Seasrula da gamgem mas uTxra: licenciati rogorc iyo, isev iseao: marTalia,
xandaxan mTlad gonivrulad laparakobs, magram bolos mainc sisuleles
wamoroSavs da amas ise xSirad da araCveulebrivad sCadis, rogorc gonivrul
azrebs gamoTqvamso. amaSi gamocdilebiT darwmunebiT, Tuki erTxel mainc
gaesaubrebiTo, rom daerwmunebina, gamgem kapelani avadmyofTan waiyvana.
kapelanma am cdis Catareba moiwadina. avadmyofTan oTaxSi Caiketa da mas erT
saaTze mets elaparaka, magram erTi bewvisodena SeSlilobac ki ver SeniSna:
piriqiT, rasac ki ambobda, sul ise gonivrulad da Tavis alagas iyo naTqvami,
rom kapelanma savsebiT gankurnebulad CaTvala igi. sabralo WkuadamTxveuli,
sxvaTa Soris, sagiJeTis ufross uCioda da ambobda, giJad imitom mTvlis,
SiSobs _ saCuqrebi ar dahkargos, Cemi naTesavebi qrTamad, rom aZleven, raTa
yovelTvis aTqmevinon, licencianti kvlav SeSliliao, Tumca me srul
gonebaze varo. avadmyofma daumata: mTeli es ubedureba Cemsave simdidris
gamo SememTxvao, Cemi mtrebi am simdidrisaTvis yovelnair mzakvrobas
mimarTaven da ar surT daijeron, RmerTma, rom kvlav mowyale TvaliT
gadmoxeda da pirutyvidan isev gonier adamianad maqciao. erTi sityviT, gamges
igi arakeTilsaimedo pirovnebad Tvlida, naTesavebs _ gulqva da xarb
adamianebad, Tavi ki savsebiT saRsalamaTad miaCnda, ris gamoc kapelani
licenciatis gankurnebaSi mTlad darwmunda, gadawyvita gaeTavisuflebina igi
da arqieposkoposTan waiyvana, rom mis morCenaSi isic darwmunebuliyo.
samkurnalos ufrosi cdilobda kapelans am ganzraxvaze uari eTqva,
arwmunebda, es aCqareba male sananulad gagixdebao. magram gamocdili kacis
gafrTxilebam, rom licenciati iseTive giJia, rogoric iyoo, amaod Caiara.
yvela misi sabuTis pasuxad kapelanma arqiepiskoposis werili uCvena ufross
da maSin meti Rone ar hqonda, tanisamosi misca licenciants da kapelans
Caabara igi. licenciantma, rom tanT Caicva, zogierT giJ amxanagTan
gamoTxoveba moisurva, kapelans maTi naxvis neba sTxova. kapelanma neba darTo
da uTxra, mec gamogyvebi, unda vnaxo, rogori giJebi sxedan am saxlSio. isini
gaemarTnen da maT ramdenime iq damswreTaganic gahyva. erTi yafazis gverdiT,
rom gaiara, licencianti Sedga da Sig mjdars Smag, magram amJamad
damSvidebul avadmyofs uTxra:
` _ mSvidobiT, Zmao, xom aras damabareb? Sin mivdivar. uzenaesis
wyalobiT goneba damibrunda da savsebiT janmrTeli var, magram imitom ki
ara, rom amisi Rirsi viyav, aramed yovladZlieri da saxieri uflis
mowyalebiT. igi Senc ar dagiviwyebs, Cemo megobaro, Tu mas miendobi da
iloceb. manam ki nugbars rasme saWmels gamogigzavni, radgan gamocdilebiT
vici, yvela Cveni sigiJe da WkuadamTxveuloba iqidan warmoiSva, rom kuWi
xSirad carieli gvaqvs da Tavi _ haeriT savse. maSin mxned iyav, Cemo
megobaro, da suliT nu daecemi _ ubedurebis Jams sulmokleoba aZlierebs
tanjvas da ukanasknel saaTs gviaxloebs.
`licenciatis es sityvebi im Slegis pirdapir yafazaSi mjdarma meore
12
giJma gaigona, ZvelisZvel Wilobze mTlad titlikana, rom egdo, wamoxta da,
rac Zali da Rone hqonda, yviriliT ikiTxa, romelia es kaci, ase saRsalamaTi
da srul Wkuaze myofi Sin, rom midiso. licenciatma miugo:
` _ es me var, Cemo Zmao, me mivdivar. RmerTma iseTi wyaloba momivlina,
amas iqiT aq darCena CemTvis saWiro aRar aris, radgan savsebiT ganvikurne.
` _ frTxilad, megobaro, kargad ifiqre, _ uTxra giJma, eSmakma Tvali
ara gkras. nu aCqardebi damijere da aqve darCi, xelmeored aq mosvlaze, rom
aRar Sewuxde.
` _ vici, rom kargada var, da samudamodac mivdivar aqedan. meyo, rac
vaivaglaxi gadamxda, _ miugo licenciama.
` _ Sen xar kargad? Sen! kargi ,ase iyos RmerTi iyos Seni Semwe, _
Sehyvira giJma. _ wadi, magram vficav iupiters, romlis sidiadis
warmomadgenelic me var amqveynad, rom marto im erTi SecodebisaTvis, rasac
sevilia dRes Cadis da rogorc jansaRs am saavadmyofodan giSvebs, iseT
sasjelsa da tanjvas movuvlen, rom misi xsovna darCes ukuniTi ukunisamde,
amin! gana ar ici, Se utvino da sacodavo licenciatunav, ra
yovladSemZlebeli var? ar ici, rom, rogorc ukve vTqvi, me quxilis RmerTi
da mexTamtexi iupiteri var, xelT mipyria elvis cecxlovani isrebi da
SemiZlia mTeli qveyana davangrio da nacartutad vaqcio,? magram am umecar
qalaqs mTlad rodi gavurisxdebi, aramed cotas davsji da mere rogor:
mTeli sami wlis ganmavlobaSi, im dRe da saaTidan, rac es ganaCeni da muqara
warmoiTqmis, erT wveT wvimas ar vaRirseb arc qalaqs, arc mis midamoebs, arc
mTel olqs. maS, Sen kargada xar, srul gonebaze da Tavisufleba miiRe, me ki
Cems satusaRoSi vrCebi WkuaSeSlili? kargia, Zlier kargi, magram kidev
getyvi: icodes sevilia, umal Tavs CamovixrCob da zecis nams ki aRukveTav
mas.
`yvelani yuradRebiT ismendnen giJis sityvebs da yvirils; Cveni
licenciati ki ucbad miubrunda kapelans, xeli Cahkida da uTxra:
` _ am giJis muqariT nu SewuxdebiT, Cemo batono, da mis sityvebsac
yuradRebas nu miaqcevT. Tu igi quxilis RmerTi iupiteria da wvimas aRar
gamogigzavniT, me _neptuni var, zRvis RmerTi da mama, maSasadame, SemiZlia
vawvimo dedamiwas, ramdenic mnebavs da rodesac amas saWirod davinaxav.
`amaze kapelianma miugo:
` _ Zalian kargi, batono neptuno. mainc baton iupiters nu gaajavrebT.
amitom, Tqveno mowyalebav, gaisarjeT da isev Tqvens oTaxSi SebrZandiT, _
Tqvens wasayvanad sxva dros movalT, roca movicliT da marjve SemTxvevac
mogvecema.
`saavadmyofos ufrosma da yvela damswrem gaicines da am sicilma
kinaRam ar gaarisxa kapelani. licencias winandeli tanisamosi Caacves da is
hospitalSi darCa. amiT damTavrda es istoriac~.
_ ai, Turme, rogori yofila is istoria, _ Tqva don kixotma, _,
romelic axlandel garemoebas ise Seefereba, rom misi uTqmeloba aRar
SegeZloT. hoi, batono dalaqo! batono dalaqo! WeSmaritad ramdenad brma
unda iyos is adamiani, romelic sacerSi gaxedviTac ki verafers ixilavs!
nuTu, Tqveno mowyalebav, ar iciT, rom yovelgvari Sedareba erTi Wkuisa
meoresTan, erTi simamacisa meoresTan, erTi silamazisa meoresTan, erTi
Cinebuli gvarisa meoresTan arasasiamovno da mudam uadgiloa? me, batono
dalaqo, zRvis RmerTi neptuni ara var da didi Wkuis patronobasac arasodes
13
ara vCemob, metadre, rom bedniereba ara maqvs Wkuiani viyo, magram mainc es
rodi damiSlis mTel qveyanas vauwyo, rom metad cdebian adamianebi, rodesac
ar surT aRadginon is ubednieresi dro, odes qveyanaze arsebobda mogzaur
raindTa ordeni: vahme, guldawyvetili vxedav, rom Cveni garyvnili saukune
Rirsi ar aris im daufasebeli bednierebiT xarobdes, ra bednierebiTac
warsulni droni xarobdnen, odes mogzauri raindebi kisrulobdnen
saxelmwifos dacvas, ufrTxildebodnen qalwulTa namuss, qvriv-obolT da
umweoT mfarvelobdnen, musrs avlebdnen avazakTa da borotmoqmedT,
esarClebodnen sustsa da ususurs. axlandel raindTa umravlesobam abjris
Cxaruni abreSumis, farCisa da sxva mdidruli qsovilis SariSurze gascvala:
aw sadRa arian is devgmiri raindebi, mudam SeiaraRebulni, cxenze mdgomareni,
amayad, rom sjabnidnen civ miwaze Zilsac, SimSilsac da autanel sicivesac:
axla mogzaur raindTa msgavsad, aRaravin cdilobs Subze dayrdnobilma da
uzangebze Semdgarma, rogorc ityvian, `xelxundi daados Zils~. axla aravin
moiqceva ise, rogorc es iyo Zvel droSi: xdeboda xolme, xangrZlivi
xetialis Semdeg aseTi raindi gamovidoda tyidan, avidoda mTis mwvervalze,
mere daeSveboda mSfoTvare zRvis ukacriel da udaburs napiras _ da iq
dainaxavda uanZo, uialqno da uniCbo navs, uSiSrad da gabedulad Caxteboda
Sig da guladad gahyveboda uZiro zRvis boboqar talRaTa Relvas, romelic
xan caSi aisroda mas, xan saSinel ufskrulisaken miaqanebda. raindi ki
Seupovrad ebrZoda mZvinvare qariSxals, da ai, moulodnelad, sami aTas
milze im adgilidan, saidanac gaemgzavra, miadgeboda Soreul da ucxo
mxares, gadmoxteboda da iq Cadenili, etratsa da TviT brinjaozec aRbeWdvis
Rirsi gmirobiT saukunod ukvdavyofda Tavs. axla ki, Cvens droSi, mconarebam
da sizarmacem daria xeli gulmodgineobas da bejiTobas, usaqmurobam
dajabna Sroma, biwierebam _ saTnoeba, Tavxedobam da kadnierebam _
saxelovneba da guladoba, gamefda usaqmuroba da fufuneba. uniaTo Teoriam
daCrdila samxedro xelovneba da praqtika, raica brwyinvalebda da yvaoda im
oqros saukuneSi, mogzaur raindTa dros. Tu ar meTanxmebiT, aba erTi
miTxariT: vinaa saxelovan amadis galelze ufro Tavaziani da umamacesi?
vinaa palmerin ingliselze uWkuianesi? vinaa tirantos spetakze ufro
morCili da rigiani? romelia lisuarte berZenze ufro zrdilobiani? gana
don belianisze meti Wriloba hqonia vismes, an imdeni kaci daukodavs? vinaa
perion galelze uSiSari? vin gadalaxa felismarte hirkanelis odeni
safrTxe da saSiSroeba? vinaa esplandianze ufro gulwrfeli? vinaa don
sironhilio Trakielze SemmarTebeli? romelia rodamonteze gambedavi? vinaa
mefe sobrinoze ubrZnesi? vinaa reinaldoze ufro Seupovari? vinaa rolandze
uZlieresi? vin iqneba koxta, sasurveli da lazaTiani rujerosaviT, feraris
hercogTa winapari, rom iyo, rogorc amas ambobs turpine Tavis
kosmografiaSi.* yvela am raindma da kidev sxvebma, romelTa saTiTaod
CamoTvla SemiZlia, mogzauri raindobis dideba Seqmnes, batono moZRvaro, da
mec vurCevdi mefes _ Tu erTgul msaxurebs eZebs, imaT dauZlevel simamaces
mouwodos da isinic sindisierad gauweven. samsaxurs, zedmet xarjsac
aacdenen da TurqeTis sulTanic wverebs daiglejda. magram me ki Cems senakSi
unda vijde, radgan gareT gasvla akrZaluli maqvs da Cems kapelansac
TavisTan ar mivyavar. da Tu iupiters, rogorc amas batoni dalaqi brZanebs,
ara surs Cvens miwaze awvimos, mec aq amitom vzivar _ Cems Tavs vawvimo,
rodesac momeprianeba. amas imitom vambob, rom didad pativcemulma sadalaqo
14
Tasma icodes, naTqvamis azrs, rom mivuxvdi.
_ tyuilad javrobT, batono don kixoto, _ uTxra dalaqma, _
patiosnebas geficebiT da RmerTia mowame, keTili ganzraxviT vTqvi, Tqveni
wyena sulac ar mindoda.
_ tyuilad vjavrob Tu marTla, _ uTxra don kixotma, _ eg me vici.
amaze mRvdelma Tqva:
_ Tumca aqamdis TiTqmis oriode sityvac ar miTqvams, axla survili
momeca _ is eWvi avuxsna Cems Tavs, rac Cems sindiss qenjnis da tanjavs, da
igi senior don kixotis axla naTqvamma gamoaCina.
_ bevri ram sxva sagnis axsnis uflebaca aqvs mama mRvdels, _ Tqva don
kixotma, _ maS, Tvisi eWvis gamoTqmac SeuZlia, radgan eWviT damZimebuli
sindisi Zneli tvirTia.
_ vsargeblob ra am nebarTviT, _ Tqva mRvdelma, _ vacxadeb:
SeuZleblad mimaCnia, rom yvela is mogzauri raindi, romlebic Tqven aq
CamoTvaleT axla, batono don kixoto, namdvili adamianebi yofiliyvnen: me,
rom mkiTxoT, isini moCvenebani yofilan, molandebani, adamianis warmodgena-
gamoxatulebaSi ucxovriaT da iqidan xalxis Sesaqcevrad daweril zRaprebSi
gadasulan.
_ es kidev sxva rigi Secdomaa, raica mravals emarTeba, _ upasuxa don
kixotma. _ ara erTxel viyav iZulebuli mag eWvisTvis, TiTqmis, rom saerTo
Seiqmna, simarTlis naTeli momefina. zogjer Cemi mecadineoba fuWad
Camivlida, magram mometebul SemTxvevaSi am WeSmaritebas urwmunoebs
davajerebdi xolme: CemTvis igi ise cxadia, rom, mgoni, SemiZlia kidec amadis
galeli agiweroT swored ise, TiTqos Cemi sakuTari TvaliT menaxos. diax,
igi iyo maRal-maRali tanisa, TeTri, moZravi saxisa, xSir Savwveriani, amayi
da Tan nazi Tvalebis patroni: bevri laparakis moyvaruli ar iyo, iSviaTad
icoda gajavreba da Tavis wyromas male iviwyebda. amadisi xom dagixateT,
aseve yvela didebuli raindis daxatva SemiZlia, radgan maTi
istorikosebisagan datovebuli aRweriT sulac ar aris Zneli sruli cnoba
SevadginoT TiToeuli gamoCenili raindi Tu rogori Tvaltanadi iyo.
_ Tu egrea, _ uTxra dalaqma. _ maS goliaT morgantes tanadoba
agviwereT, Cemo senior don kixoto.
_ qveyanaze goliaTebi iyvnen Tu ara, es sadavo sakiTxia, _ miugo don
kixotma. _ zogierTebi fiqroben, goliaTebi ar arsebobdneno, meoreni ki
uaryofen amas. magram saRvTo werili, romlis yoveli striqoni xalasi
WeSmaritebaa, mowmobs, rom goliaTebi arsebobdnen, da iq, filistimlelT
goliaTis istoriaSi moTxrobilia: mas Svid-naxevari wyrTa simaRle hqonia,
ese igi usazomod didi yofila. agreTve sicilis kunZulze TeZosa da mxrebis
Zvlebi upoviaT, romelnic koSkis simaRle adamianisa unda yofiliyvnen. am
WeSmaritebas geometria ueWvelsa xdis da mainc, miuxedavad amisa, gadaWriT
ar SemiZlia vTqva, Tu rogori iyo morgante, Tumca vfiqrob, igi mainca da
mainc arc ise maRali iqneboda. istoria mogviTxrobs, rom imas zogjer Rame
daxurul SenobaSi gautarebia, da Tu iseTi Senobebi yofila, rom igi
dautevia, maS, cxadia, magdenad didi ram tanisa ar iqneboda.
_ marTalia, _ Tqva mRvdelma, romelic don kixotis abdaubda laparaks
siamovnebiT ugdebda yurs. da amitom hkiTxa Cvens rainds, iagori garegnobisa
iyvnen reinaldo de montalbaneli, don rolandi da safrangeTis danarCeni
purebi, romlebic mogzaur raindebad iTvlebodneno.
15
_ reinaldoze mxolod is SemiZlia vTqva, rom mas, ueWvelia, ganieri,
mwiTuri saxe da mkvircxli Tvalebi unda hqonoda, radgan Zalian ficxi iyo
da gorozi, gansakuTrebuli siyvaruliT mfarvelobda avazakebsa da cud
kacebs. rac Seexeba rolands, rotolands anu orlands (romanebSi am sami
saxeliT aris igi cnobili), gonia, ar Sevcdebi giTxraT, rom igi iyo
mxarbeWiani, SuaTana tanisa, odnav fexmoqceuli, Savgvremani, qerawveriani,
tlanqi tanis patroni, nawyvet-nawyvetad molaparake da muqariT momzirali. es
yvela mainc xels ar uSlida mas zrdili, Tavaziani da Cinebulad
ganaTlebuli kaci yofiliyo.
_ Tu rolandi marTlac Tqvengan daxatul suraTs hgavda, _ uTxra
mRvdelma, _ maS aRar mikvirs, turfa anJelikam axalgazrda, uwverulvaSo
mavrs rad misca upiratesoba da Tavisi siturfis patronad is gaixada da
savsebiT gonivrulad miakuTvna pirveloba unazes medoros da ara im tlanq
rolands.
_ is anjelika, senior moZRvaro, _ miugo don kixotma, _ metad uxiaki
da Tavqariani dedakaci iyo. mTel qveyanaze, saxeli silamaziTa da urigo
saqcieliT gaiTqva: kargi saxeli siamovnebas emsxverpla, aTasi patiosani
didebuli, Rvawlmosili da gonieri raindi uaryo da yvela imaT
uwverulvaSo, ugvaromo, pirmSvenieri ZuZumwovara paJi arCia, romlis
erTaderTi Rirseba madliereba da megobrobis erTgulebaa.* amitomac
anjelikas didi mgosani, saxelovani ariosto qalis upatiuri saqcielis
Semdeg (da albaT, Zlier cudi ambavi SeemTxva mas) veRar bedavs misi xotba
ganagrZos, ambavs uceb wyvets da ambobs:
Tu rogor gaxda is xataeTs gvirgvinosani,
amas odesme Cinebuli ityvis mgosani.1
es leqsi swored winaswarmetyveluri gamodga:* poetebs tyuilad rodi
aRniSnaven sityviT vates, rac winaswarmTqmels niSnavs. xolo, es, rom
xalasi simarTlea, iqidan Cans, rom mas Semdeg andaluziaSi erTi mgosani
aRmoCnda, anjelikas cremlebis Sesxma dawera, xolo kastiliaSi meore
saxelovani da gamoCenili poeti misi mSvenebis qebas ambobda.*
_ erTi mibrZaneT, senior don kixoto, _ uTxra dalaqma, _ anjelikas
imden maqebar mgosnebSi aravin gamovida iseTi, rom qalbaton anjelikas
winaaRmdeg eTqva rame?
_ udavoa, sakripanti* an rolandi mgosnebi, rom yofiliyvnen, _ miugo
don kixotma, _ darwmunebuli var, daudegar turfas lazaTianad Seamkobdnen,
gulis vardTagan gandevnil da uaryofil SeyvarebulT mibaZavdnen, Suris
saZieblad, rom TavianT mijnurebs dacinviT da abuCad agdebiT amkobdnen, _
Tumca aseTi Surisgeba patiosan guls sul ar Sehferis. magram Cemamdis
dRemde erTi RvarZliani leqsic ar mosula iseTi, rom msoflios amrevi da
amqoTebeli anjelika gaeTaxsirebina.
_ gasaocaria! _ wamoiZaxa mRvdelma.
magram am dros ezoSi gaisma don kixotis diswulisa da saxlis gamge
diasaxlisis saSineli yvirili. isini ufro adre gasuliyvnen oTaxidan.
megobrebi wamoxtnen da yvirilis mizezis Sesatyobad gaeSurnen.
1
yvela leqsi Targmnilia poet d a v i T g a c e C i l a Z i s mier.
16
Tavi II
sadac moTxrobilia SesaniSnavi Cxubis ambavi, sanCo pansas,
rom don kixotis diswulTan da xaxlis gamge diasaxlisTan
mouxda, da sxva TavSesaqcevari faTerakebi
Cvens istoriaSi moTxrobilia, rom don kixots, mRvdelsa da
dalaqs moesmaT diswulisa da saxlis gamgis yvirili,; xolo aliaqoTis
mizezi sanCo aRmoCnda: mas don kixotTan Sesvla undoda, qalebi ki ar
uSvebdnen.
_ ra unda aq am zarmacsa da mawanwalas? - yviroda diasaxlisi. _ Sens
saxlSi wadi, Zmav, aq saqme ara gaqvs ra, Sena rev Cvens batons da aqa-iq
Saragzebze da uRran tyeebSi feTianiviT arbenineb.
_ eSmakis diasaxliso, _ uTxra sanCom, _ me ki ara vrev da vabriyveb,
TviTon me mreven da mabriyveben, aqa iq marbenineben. angariSi geSlebaT.
Tqvenma batonma momatyua da saxlidan me gamitaca, kunZulis Cuqebas dampirda
da aqamdisac velodebi.
_ neta ra SeCvenebuli kunZuli moprianebaa amas, _ yviroda saxlis gamge,
_ ratom yelSi ar gageCxireba, Se wyeulo sanCo, ubeduro Rormucelav,
nugbari saWmeli ram aris es kunZuli, Tu raa? iqneb ase ggonia kidec!
_ diaxac, nugbari lukmaa, _ miugo sanCom, _, magram saWmeli ki ar aris,
iseTi lukmaa, rom oTx qalaqad da sataxto qalaqis aTi sasamarTlos
Semosavlad Rirs.
_ rac ginda iyos _ ar SegiSvebT, _ gaiZaxoda diasaxlisi. Se
aramzadebis godoro da avzneobis tiki-tomarav. SenTvis waeTrie, Sens
adgilmamuls mixede, miwa daxani da eg raRac eSmakis kunZulebi daiviwye.
mRvdeli da dalaqi am samTa Cxubs, rom ismendnen, siamovnebiT
icinodnen,: magram don kixoti Tavis saWurvelmtvirTvels kargad icnobda da
eSinoda araferi daeroSa iseTi, rac raindobas arafrad mouxdeboda, da
amitom man qalebs ubrZana, sanCo oTaxSi SemoeSvaT. mRvdeli da dalaqi Tavis
megobars maSinve gamoeTxovnen, mis morCenaSi imeddakargulebi: xedavdnen, rom
mas axla is saubeduro raindoba uwin. lelze ufro metad hqonda moreuli.
_ naTlimam, Cemi sityva daixsomeT, _ uTxra mRvdelma dalaqs, _ Tu
Cvenma idalgom xelaxlad ar daiwyos tye-Rre xetiali.
_ ueWvelia, _ miugo dalaqma, _, magram me ise batonis gadareva ar
makvirvebs, rogorc misi saWurvelmtvirTvelis gulubryviloba. mas is
kunZuli ise magrad CasWedia TavSi, rom veRarafriT veRar amoaclis kaci,
miugo dalaqma.
_ RmerTi iyos maTi mfarveli, _ Tqva mRvdelma. _ Cven mainc erT wamsac
nu movSordebiT, Tvalyuri vadevnoT, riT gaTavdeba raindisa da misi
saWurvelmtvirTvelis gadareva, am ori adamianisa, TiTqos erTmaneTisaTvis,
rom arian gaCenilni, erTis sisulele, rom meoris damTxveulobis azavebs da
batonis sigiJe msaxuris sisulelis gareSe gaxvretil groSadac ar
eRireboda.
17
_ Tqven marTali xarT. neta vicode, _ uTxra dalaqma, _ axla martoni,
rom darCnen, ras ganizraxavdnen?
_ darwmunebuli var, magas Cveni megobris Sinaurebisagan gavigebT, imaT
araferi gamoeparebaT, _ upasuxa mRvdelma.
amasobaSi don kixotma oTaxis kari Caiketa, sanCosTan marto darCa da
uTxra:
_ sanCo, Zalian mewyina, roca gavige, rom yvelgan Turme gilaparakia,
viTomc Zalad mogwyvite ojaxs, TiTqos me Cemi ojaxi ar dametovebinos. Cven
aqedan erTad wavediT, erTi gziT davdiodiT, erTsa da imave bedqveS viyaviT
da, Tu Sen erTxel gafrines sabanze, magierad me asjer joxiT mcemes. mTel
Cems mogzaurobaSi, SenTan SedarebiT, marto es erTi upiratesoba mqonda.
_ es egrec unda yofiliyo, _ miugo sanCom, _, radgan, Tqvenive sakuTari
sityviT, faTerakebis yvela simware raindebma unda iwvnion da ara
saWurvelmtvrTvelebma.
_ cdebi, sanCo, _ uTxra don kixotma, _ es sityvebi gaixsene, roca caput
dolet* ... da a. S.
_ Cemi dedaenis meti sxva ena me ar vici, _ gaawyvetina sanCom.
_ Tavi, rom daavaddeba, masTan mTeli tanis yvela saxsari avadobs, _
auxsna don kixotma. _ me, Seni batoni, im sxeulis Tavi var, romlis nawilsac
Sen Seadgen, Cemi msaxuri; amitomac, rac tanjva me memarTeba, Senc unda
igrZno, rogoradac me ganvicdi Sens tanjvas.
_ eg diaxac egre unda iyos, magram saqme is aris, rom, roca me, sxeulis
raRac ubedur nawils, sabanze maTamaSebdnen, Cemi Tavi ezos kedlis gadaRma
daseirnobda da Cems haerSi mogzaurobas ise ucqeroda, rom erTi bewvi
tkivilsac ara grZnobda. me ki ase vfiqrob: roca sxeulis asoebi itanjebian,
Tavic unda ganicdides sxeulis yovelgvar tkivils:
_ nuTu ggonia, sanCo, rom me Sens sabanze TamaSs gulgrilad
vucqerodi! nu ggonia da nurc ambob amas, Cemo megobaro, radgan im wamSi
Senze ufro vitanjebodi suliT, vidre xorciT, magram amaze rodisme
moclil dros vilaparakoT. axla ki, Cemo megobaro sanCo, gulwrfelad
miTxari, ras amboben Cemze sofelSi. ra azris arian Cemze Cveni glexebi,
aznaurebi, raindebi? ras fiqroben Cems mamacobze, Cems gmirobaze, Cems
Tavazianobaze? rogor msjeloben Cems ganzraxvaze _ miviwyebuli mogzauri
raindobis ordenis aRdgena, rom mwadia? erTi sityviT, gemudarebi, yvelaferi
dawvrilebiT miambe, ra gaigone Cemze: nurc qebas Sealamazeb da nurc Zagebas
daakleb rames, radgan erT gulma msaxurma Tavis batons yovelTvis simarTle
unda moaxsenos, swored ise, rogoric aris igi, arc Sealamazos
mliqvnelobiT da arc saamebeli gaxados zedmeti mokrZalebiT; da Senc unda
icode, Cemo sanCo, rom alali simarTle upirmoTneod da uzakvelad, rom
aRwevdes am qveynis mbrZanebelTa yuramde, maSin sul sxva xana dadgeboda da
Cvens drosTan SedarebiT warsul saukuneebs rkinis saukuneebs uwodebdnen,
xolo Cvens saukunes yvela sxva saukunesTan SedarebiT oqros xanas
daarqmevdnen dae, am sityvebma gagafrTxilon, sanCo, raTa keTilsindisierad,
pirdapir da gulaxdilad ganmicxado yovelive simarTle, rasac gekiTxebi.
_ didi siamovnebiT mogaxsenebT yovelives, Cemo batono, _ miugo sanCom,
_, magram erTi pirobiT. Tqveni mowyaleba nu gajavrdeba Cems sityvebze. xom
TviTon gsurT, simarTle gagicxadoT, mTlad SiSvlad, usamkaulod, ise,
18
rogorc Cemamde moaRwia?
_ araviTar SemTxvevaSi ar gagijavrdebi, _ uTxra don kixotma, _
SegiZlia, sanCo, savsebiT Tavisuflad da gulaxdilad ilaparako.
_ maS ase, pirveli, rasac mogaxsenebT, _ uTxra sanCom, isaa, rom xalxs
Tqveni mowyaleba savsebiT giJad miaCnia, me ki _ sul cota, rom vTqvaT _
WkuadamTxveulad mTvlian. idalgoebi ase amboben, Tqvenma mowyalebam
idalgos uflebebi Selaxao, metiCrobiT Tavis gvars sityva doni miumata da
raindobas Cemulobso, Tumca sul oriode Ziri vazi udgas da erTi dRiuri
saxnavi miwac ar gaaCniao, Tanac titlikana daexetebao, erTi konkisZvela
muclamdec aRar wvdeba, meore _ ukanals Zlivs ufaravso. kabaleroebi
amboben, ar gvsurs idalgoebi gagvitoldneno, gansakuTrebiT iseTi
idalgoebi, romlebic mxolod saWurvelmtvirTvelebad Tu gamodgebian,
Ceqmebs JangaroTi iwmenden da Sav windebs mwvane abreSumis ZafiT inemsaveno...
_ eg me ar Semexeba, _ Seawyvetina don kixotma, _ mudam sufTad vicvam
da dakerebul samoss sulac ar vatareb. iqneb Cemi tanisamosi daxeul-
dafxrewili iyos, magram es ufro iaraRis bralia, vidre dro da Jamisa.
_ rac Seexeba Tqveni mowyalebis simamaces, Tavazianobas, gmirul saqmeTa
da diad ganzraxvebs, _ ganagrZo sanCom, _ aq ukve azrTa sxvadasxvaobaa; erTni
anboben: `WkuaTxelia, magram sasaciloao~. meoreni: `mamacia, magram
bedukuRmarTiao~, mesameni: `Tavaziania, magram giJlara da xuSturianiao,~.
xolo yvelani saerTod ise lazaTianad gvamkoben, esodeni miTqma-moTqma
astexes da ybad agviRes, rom arc Tqvens mowyalebas da arc me tyavi mTeli
aRar SegvrCeba.
_ kargad daixsome, sanCo, _ uTxra don kixotma, _ rogorc ki sadme
saTnoeba uaRres safexurs miaRwevs, maSinve devnas dauwyeben. Zvels droSi
TiTqmis verc erTma saxelovanma gmirma ver daaRwia Tavi RvarZlian
ciliswamebas da gakilvas. iulios keisars, umamacess, ukeTilgonieressa da
yvelaze gulad mxedarTmTavars cili daswames _ pativmoyvare, binZuri da
garyvnili kaci iyoo; vaJkacobiT saxelganTqmuli didi aleqsandre gvarian
loTad gamoacxades. saxelovani herkulesi aziz da avxorc kacad dahsaxes;
amadis galelis Zma don galaori erTob CxubisTavad miiCnies, misi Zma ki
viTomc metad mtirala da qalaCuna vinme iyoo da arc erT dedakacs ar
dauvardebodao. amitomac, Cemo sabralo sanCo, eg laparaki sulac ara mwyins
da Tavs imiT vinugeSeb, rom xalxis usamarTloba mravali didi da
saxelovani adamianis xvedri yofila. amitom arc aravin yuradRebas ar
miaqcevs mTel am sisulelesa da abdaubdas, Tuki Sen yvelaferi es
mTlianad Camomikakle da arafers mimalav.
_ xaTac es aris da ise mamaCemis sulma gaixaros sasufevelSi, rogorc
es marTali iyos, _ SesZaxa sanCom.
_ kidev rao? _ hkiTxa don kixotma.
_ isa, rom, _ upasuxa sanCom, _ aqamdis sul Tafls gTavazobdiT da, Tu
mometebulis codna gindaT, erT kacs mogiyvanT da is dawvrilebiT
mogaxsenebT danarCens. guSin salamankidan Camovida barTlome karaskos
Svili. iq bakalavris xarisxi miuRia. misi Camosvla, rom gavige, misalocad
wavedi da man miambo, TiTqos wignad daustambavT Tqveni istoria, romelsac
saxelad hqvia: `m a x v i l g o n i e r i i d a l g o d o n k i x o t i
l a m a n C e l i ~. im wignSi Turme marto Tqvenze da Cemze aris laparaki da,
19
Tu karaskos davujerebT, iq mTeli qveynis saCveneblad var gamoyvanili Cemi
sakuTari saxeliT _ sanCo pansaTi. im wignSi qalbatoni dulsine toboselic
aris CaCxiruli da bevric ram sxva me da Tqven Soris momxdari faTerakebi.
ase, rom gaocebisagan pirjvaric ki gadaviwere, _ im avtors Cveni
Tavgadasavali ase dawvrilebiT vin eSmakma uambo-meTqi.
_ garwmuneb, sanCo, rom is wigni vinme brZen jadoqars dauweria, radgan
maTTvis dafaruli ara aris ra, _ SeniSna don kixotma.
_ aba romeli brZeni da ra jadoqari, _ wamoiZaxa sanCom, _ roca
bakalavri samson karaso (ase eZaxian im axalgazrdas) ambobs, am wignis
avtors sad hamet berenxena hqviao.
_ eg mavruli saxelia, _ Tqva don kixotma.
_ SesaZlebelia, mavrebs, rogorc gamigonia, Turme badrijani* uyvarT, _
miugo sanCom.
_ Sen mgonia im sidis saxeli arie, _ SeniSna don kixotma, _ imitom, rom
sidi arabulad `batons~ niSnavs.
_ ra mogaxsenoT... magram, Tu gnebavT is bakalavri aq mogiyvanoT, axlav
gavfrindebi, _ uTxra sanCom.
_ magiT Zalian masiamovneb, megobaro. mag axalma ambavma
cnobismoyvareoba ise Zlier aRmiZra, _ uTxra don kixotma, _, rom lukmas
veRar Cavideb pirSi, vidre yvelafers dawvrilebiT ar gavigeb.
_ maS, Tu agrea, mis mosayvanad mivdivar, _ gaimeora sanCom, datova
Tavisi batoni, wavida bakalavrTan da male masTan erTad dabrunda. maT Soris
friad sasacilo da saseiro saubari gaimarTa.
Tavi III
sadac moTxrobilia, Tu ra sasacilo saubari gaimarTa
don kixotsa, sanCo pansasa da bakalavr samson
karaskos Soris
bakalavr karaskos molodinSi don kixoti Rrma fiqrebma gaitaca.
imedovnebda, rom am karaskodan gaigebda, Tu ras werdnen mis Sesaxeb sanCos
mier xsenebul wignSi; sul ar sjeroda, rom imis sagmiro saqmeTa ambavs
TiTqos im dros gamoaqveynebdnen, rodesac raindis xmals mis mier gaJletil
mterTa sisxlis oxSivari jer isev asdioda. amitomac warmoidgina, Cemi ambavi,
Tavisi jadosnuri niWis STagonebiT vinme grZneuls dauweriao _ mokeTes anu
mters: mokeTes _ im surviliT, rom cisqveSeTis yvela mogzaur raindze
metad aRemaRlebina da edidebina igi; mters kidev im ganzraxviT _ misi dideba
daeCrdila da ukanasknel saWurvelmtvirTvelze ufro dabla daemcro.
`Tumcao, _ TavisTvis ambobda igi, _ ar maxsovs, rom vinmes odesme
saWurvelmtvirTvelTa istoria daeweroso; Tu marTla Cemi istoria ukve
dastambulia, maSin igi, viTarca mogzauri raindis istoria, usaTuod
enamziani, gandidebuli, didmSvenieri da marTlis msgavsi unda iyoso~. am
azrma odnav daaSoSmina igi,; magram kvlav saso warekveTa, roca moagonda, rom
am istoriis avtoris saxeli _ sidis mixedviT mavri iyo, xolo mavrebisagan
araviTari simarTle ar iyo mosalodneli, radgan yvela isini matyuarebi,
20
crupentelebi da Woris gudebi arian. don kixoti SiSobda: vaiTu mavr
mwerals wignSi dulsine toboselis mijnuroba urigod gamoexatos da miT
mis Seumwikvlel didebisTvis Cirqi moecxoso. mas undoda, rom wignSi
ferovnad yofiliyo aRwerili misi usazRvro erTguleba arCeuli qalisadmi,
romlis gulisaTvis mravali dedofali, sefeqali da qalwuli dasTmo, raTa
dulsinesadmi micemuli ficis simtkice ar daeCrdila.
da man kidev bevri ram ifiqra, ivarauda da Tavi itexa. roca karaskosa
da sanCos mosvlam am fiqrebidan gamoiyvana, TiTqos uceb Rrma Zilisagan
gamoRviZebuli raindi piruTvneli sixaruliT da natifi TavazianobiT Seegeba
stumars.
Tumca samsoni* erqva, magram bakalavri Cia kaci iyo da didi gaiZvera
vinme Canda. mrgval, dondlo saxes mzakvruli gamometyveleba dasTamaSebda.
Sesaxedavad ocdaoTxi wlisa iqneboda. misi paWua cxviri da didroni laSebi
mowmobdnen, rom sxvis sasacilod agdebas did codvad ar miiCnevda, xumrobasa
da oinbazobas Zlier ewyoboda da Tanac damcinavi da mqirdavi iqneboda; es
Tvisebebi myisve gamoamJRavna, radgan, rogorc ki don kixotTan Sevida,
ficxlav dauCoqa da sTxova _ xelze ambrebis neba momecio, da uTxra:
_ Tqveno didebav, batono don kixot lamanCelo, geficebiT am wmida
petres* samosels, romelsac vatareb (Tumca jer meoTxe xarisxs ar
avSorebivar,), rom yvela yofil, awmyo da momaval mogzaur, raindebze
uwarCinebulesi Tqvena brZandebiT. kurTxeul iyosmca sid hamet, benenhelis
saxeli, romelmac esodeni Sroma miiRo da Tqveni usworo istoria aRwera;
iyosmca aTjer kurTxeul is cnobismoyvare adamiani, vinc igi Sroma
arabulidan Cvens mSobliur kastilur enaze Targmna da miT SegvaZlebina
amqveynad yvela wignze ufro gasarTobi Txzulebis wakiTxviT
davmtkbariyaviT.
don kixotma karasko wamoayena da hkiTxa:
_ miTxariT, nuTu CemTa saqmeTa istoria ukve dawerilia da misi avtori
marTlac brZeni mavria?
_ diax, Cemo batono, _ miugo samsonma, _ es marTalia. Cemis azriT,
dResdReobiT dastambulia am istoriis _ sul mcire _ Tormeti aTasi wigni;
aba warimoidgineT: igi dastambes portugaleTSi, barselonasa da valensiaSi.
amboben, axla antverpenSic beWdaveno. darwmunebuli var, odesme mas yvelgan
dastambaven da yvela xalxis mSobliur enazedac gadaTargmnian.
_ yvela patiosansa da gamoCenil kacs ise ara gaaxarebs ra, _ uTxra
don kixotma, _ rogorc is, rom sicocxlis Jams naxos Tavisi istoria
dabeWdili, naxos Tavisi Tavi sazogado pativiT da Seumwikvleli didebis
sxiviT garemoculi. me vambob: d i d e b i s s x i v i T - m e T q i , radgan
piruku, rom iyos, maSin imas veraviTari sikvdili ver Seedreba.
_ raica didebas da keTil saxes Seexeba, _ miugo karaskom, _ am mxriv
Tqveni mowyaleba yvela qveynis mogzaur raindebisaTvis miuwvdomel
simaRlemdis aRvida. amitomac avtoric da mTargmnelic cdilan, rom rac ki
SeiZleboda, brwyinvaled daexataT Tqveni xasiaTi, uaRresobiT eCvenebinaT
safrTxis winaSe Tqveni uSiSroeba, bedis simuxTlis Jams simtkice da,
dasasrul, dona dulsine toboselisadmi kdema-mosili da TavdaWerili
platoniuri trfiali.
_ daxe! _ wamoiZaxa sanCom, _ marTali, rom mogaxsenoT, aqamdis arsad
gamigonia, rom qalbatoni dulsine d o n a d wodebuliyos, igi ubralo
21
s e n i o r a d u l s i n e toboselia, srulebiT udonod. ai esec Tqveni
pirveli Secdomileba Tqvens istoriaSi.
_ magas mniSvneloba ara aqvs, _ SeniSna bakalavrma.
_ diaxac, arafers niSnavs, daadastura don kixotma. _ mainc miTxariT
Tqveno mowyalebav, _ SeekiTxa igi bakalavrs, _ Cemi sagmiro saqmeebidan
romeli ufroa qebuli am istoriaSi?
_ mag saganze sxvadasxva azrisani arian, _ miugo karaskom, _ erTni
adideben Tqvens brZolas qaris wisqvilebTan, romlebic Tqvens mowyalebas
briareebad* da devgmirebad moeCvena; sxvebs nabdisa da maudis saTel
qarxanasTan momxdari faTeraki ufro moswons, zognic aRtacebulni arian _
or did laSqars, rom SexvdiT da cxvris fara ki gamodga; meoTxeT _ Tqveni
cxedarTan SemTxveuli faTeraki moswonT, segovias, rom miasvenebdnen.
dasasrul, bevrni Tqvengan ganTavisuflebuli sakatorRo tusaRebis
faTerakiT arian gancvifrebulni,; magram mkiTxvelTa umravlesoba imas
ambobs, rom veraferi Seedreba or devgmir-benediqtelTa istorias da
biskaelTan brZola yvela faTeraks Crdilavso.
_ erTi es mibrZaneT, batono bakalavro, _ hkiTxa sanCom, im istoriaSi _
aRwerilia Tu ara iangvasel mejoreebTan Sexvedra, rodesac rosinants radac
eSmakma wasZlia da zRvis Ziras akrZaluli xilis Zebna moesurva?
_ brZen avtors araferi daumalavs Tavis samelnis fskerSi. iq
yvelaferia aRwerili da masTan metismetad dawvrilebiT. istorikoss araferi
daviwyebia da Cveni keTili sanCos sabanze frenac ki mouxsenebia, _ upasuxa
samsonma.
_ araviTar sabanze me ar mifrenia, _ waibutbuta sanCom, _ haerSi ki
vifrine, ramdenic msurda.
_ ras izam? _ SeniSna don kixotma. _ iseTi istoria ar aris, rom Sig
maRal-dabali ar iyos da es metadre mogzauri raindebis istorias
axasiaTebs. martooden bednieri ambebiT imaTi avseba mudam rodi xerxdeba.
_ marTals brZanebT, _ ñmiugo karaskom, _, magram am istoriis zogierTi
mkiTxveli fiqrobs da ukeTesad miaCnia, rom avtorebs araferi eTqvaT im
mraval cema-tyepasa da ketebiT uangariSo gvemaze, rain donkixots sxvadasxva
Sexla-SemoxlaSi uxvad, rom xvdeboda.
_ radao? tyuili xom ar aris? _ Tqva sanCom. _ gana istoria marTali
ar unda iyos?
_ mainc umjobesi iqneboda avtors piruTvnelobis gamo imaze ara eTqva
ra, _ SeniSna don kixotma, _ ra saWiroa imaze laparaki, rac ambavs Rirsebas
da sacnaurobas ara matebs da rac istoriisagan arCeul gmirs ki amcirebs?
kacma, rom marTali Tqvas, eneasi iseTi RvTismoSiSi rodi iqneboda, rogorc
es vergiliusma dagvixata, xolo ulise iseTi moxerxebuli da brZeni, rogorc
homerosi agviwers.
_ savsgbiT sworia, _ miugo samsonma. _, magram neba miboZeT mogaxsenoT,
rom poetsa da istorikoss Soris cotaodeni gansxvavebaa. poeti ise ara
xatavs ambavs, rogorc moxda, aramed ise, rogorc unda momxdariyo,; xolo
istorikosi _ momxdar ambavTa monaa: iqidan arc arafris amoSla SeuZlia da
arc arafris mimateba.
_ dalaxvros eSmakma, _ wamoiZaxa sanCom, _ Tu is mavri simarTleze
dgas, maS rodesac Cemi batonis moxvedril joxebze ambobs, ueWvelia, rac Cem
22
wilad momxvda, arc imas faravs, radgan Cemi batonis zurgs ise ar
moxvdeboda joxi, rom imave dros mTel Cems sxeulsac ar Sexeboda. magram es
sulac ar aris sakvirveli: aki batoni don kixoti brZanebs: roca Tavi
itanjeba, yvela asoc itanjebao.
_ didi gaiZvera vinme brZandebiT Tqven, sanCo, _ miugo don kixotma, _
Tavs ki ikatunebT, magram, roca mogesurvebaT, Cinebuli mexsiereba gaqvT.
_ gana SemiZlia daviviwyo is cema-tyepa, rodesac misi kvali Cems
gverdebs axlac amCnevia? _ miugo sanCom.
_ gaCumdi, sanCo, _ uTxra don kixotma, _ baton bakalavrs sityvas nu
awyvetineb; dae, ganagrZos da yvelaferi miambos, rasac im istoriaSi Cemze
mouTxroben.
_ mec mindoda gamego, im istoriaSi Cemze raRaa naTqvami, _ Tqva sanCom.
_ rogorc gamigonia, im istoriaSi ukanaskneli adgili arc me miWiravs da
Turme erT-erTi mTavari presonaJica var.
_ p e r s o n a J i da ara p r e s o n a J i , Cemo megobaro sanCo, _
gauswora samsonma.
_ kidev erTi sastiki maswavlebeli da sityvebis gamsworebeli
gamomiCnda! _ wamoiZaxa sanCom. _ yovel sityvas Tu ase movebRauWeT, mTel
sicocxleSi ver davamTavrebT am ambavs.
_ RmerTma Cemgan piri ibrunos, Tu don kixotis istoriaSi sanCo meore
pirovneba ar iyos, _ ganacxada bakalavrma, _ zogni iseTebic arian, rom
rainds saWurvelmtvirTvels amjobineben. mxolod amboben, metismeti
qarafSuta ariso: batonisagan dapirebuli kunZulis gubernatoroba metad
advilad daijerao.
_ jer gvian ar aris, _ Tqva don kixotma, _ da sanCosac rac xani
gaivlis, imdeni gamocdileba miemateba, kunZulis marTvis unarsac moipovebs.
_ Tu axla ar SemiZlia kunZulis marTva, _ SesZaxa sanCom, _ maTusalas*
xanSiac ver SeviZleb. ubedureba is ki ar aris, rom marTvis unari da Sno ar
gamaCnia, aramed isa, _ ar vici, is kunZuli sad vipovo.
_ yvelaferSi RmerTs miende, sanCo, _ uTxra don kixotma, _ uimisod
erTi foTolic ki ar mowydeba xes. maSin yvelaferi ukeTesad warimarTeba.
_ marTalsa brZanebT, _ daatana samsonma. _ Tu RvTis neba iqneba, sanCo
araTu erTs, aramed aTas kunZulsac ki mouvlis da ganagebs.
_ iseTi gubernatorebic minaxavs, _ Tqva sanCom, _, rom Cems nekadac ara
Riran da mainc batonebiviT did pativSi arian da saWmelsac sul vercxlis
sinebze miirTmeven.
_ eg kunZulisa ki ara, ubralo ram maTi Sesaferi adgilis
gubernatorebi arian, _ SeniSna karaskom. kunZulis gubernatorebi, sul cota,
rom vTqvaT, wera-kiTxvisa da gramatikis mcodneni unda iyvnen.
_ g r a m i _ ho, magram t i k i -sa ara mesmis ra, _ miugo sanCom. _ jobs,
gubernatorobis saqme RvTis nebaze davutevoT. is ki vici, rom ufali iseT
adgilze damsvams, sadac misi samsaxuri ufro ukeT SemeZleba! me minda, sul
sxva rame movaxseno baton bakalavr samson karaskos: Zalian moxaruli var,
Tu am istoriis avtors Cemze weris Jams Tavisi sityva auwon-dauwonia, Cemi
sawyeni ara uTqvams ra da Cemi Tavgadasavalic mkiTxvelisaTvis mosawyeni ar
gauxdia; ase, rom ar moqceuliyo da Cemebr Zveli qristiani kacisaTvis
Seuferebeli ambebi SeeTxza, geficebiT yovladkeTili
saWurvelmtvirTvelis patiosnebas, erTs iseTs daviyvirebdi, yruebsac ki
23
gaegonaT.
_ me kidev imas vficav, _ SeniSna karaskom, _, rom maSin Tqvenze
daiyvirebdnen, rogorc saswaulze.
_ saqme saswaulSi rodia, _ mouWra sanCom. _ yvelam gonivrulad da
azrianad unda imsjelos an weros p r e s o n e b z e da ar ilazRandaros
da ixoxmikos, rac mas moeprianeba.
_ im istoriis erT-erT naklad kidev imas Tvlian, _ ganagrZo
bakalavrma, _ da mweralsac imas usayvedureben, rom maszed miutmasnia
moTxroba `u g u n u r i c n o b i s m o y v a r e ~. marTalia, is moTxroba
Zlier kargia da cudadac araa dawerili, magram batoni don kixotis
istoriasTan arafero saerTo ara aqvs.
_ mzad var sanaZleo davdo, rom im mamaZaRl mwerals, _ SesZaxa sanCom,
_ rac xelSi moxvedria, yvelaferi Tavis wignSi Cauyria, erTmaneTSi aurevia
kombostoca da Talgamic.
_ Tu eg marTalia, _ ganacxada don kixotma, _ vSiSob, rom Cemi
istoriis damweri brZeni grZneuli rodi gamodis, aramed igi uvici ybedi
yofila, auRia xeli da yvelafers alalbedze wers _ rac gamova, gamovao,
ise, rogorc ubedeli mxatvari orbanexi* sCadioda; roca SeekiTxebodnen, ras
xatavo, miugebda: rac gamovao! erTxel mamali daxata da ise cudi iyo da ar
geda mamals, rom saWiro gaxda suraTis qveS msxvili asoebiT mieweraT: `ese
ars mamali~. iqneb Cemi istoriac amis msgavsia da mis gasagebad ganmartebebi
iqnes saWiro.
_ mag mxriv arxeinad brZandebodeT, _ uTxra samsonma, _ is wigni ise
garkveviT da mkafiod aris dawerili, rom araviTar siZneles ar warmoadgens:
bavSvebi mas xelidan ar icileben, Wabukebi TavauReblad kiTxuloben,
mozrdilebi masze msjeloben, moxucebi qebas Seasxamen; erTi sityviT, yvela
wodebisa da juris xalxi ise etaneba mas, ise CasCiCineben da kiTxuloben,
rom, rogorc ki vinme gaZvaltyavebul jaglags dainaxavs, maSinve SesZaxebs:
`ager rosinantio,!~ magram ufro mometebuli aRtaceba am wignma paJebSi aRZra.
Znelad naxavT didkacTa iseT misaReb oTaxs, sadac don kixotis istoria ar
SegxvdeT; erTi paJi Zlivs gaaTavebs kiTxvas, rom meore gamostacebs xelidan;
erTierTmaneTs ar aclian, yvelas erT dros unda igi xelSi hqondes. rac ki
qveynad aqamdis wignebi yofila, is wigni yvelaze sasiamovno da uvnebeli
gasarTobia, verc erT uwmawur sityvas ver ipoviT Sig, rom mkiTxvels
Semcode ram azri aRuZras, anda kaTolikuri azrovnebis winaaRmdegi iyos.
_ avtors, rom ase ar daewera, _ miugo don kixotma, _ es simarTle ei
ara mtknari sicrue iqneboda. vinc im wigns sxvanairad dawerda, yalbi fulis
mkeTebeliviT koconze cocxlad dawvis Rirsi gaxdeboda. mxolod erTi es ar
mesmis, ram aiZula mwerali, rom Cems istoriaSi gareSe SemTxveviTi ambebi da
moTxrobebi Caumarxia, romelTac CemTan araviTari kavSiri ara aqvs. es miT
umetesad sakvirvelia, rom Cems mogzaurobas sxvisa risame daumateblad
SeeZlo misTvis mravalgvari da uxvi masala mieca, magram, albaT, igi ise
moiqca, rogorc andazaSia naTqvami: `Tund TiviT, Tund bziTao, _ kuWis
amovsebiTao~. diax, mxolod marto Cemi fiqrebiT, tanjviTa da cremlebiT,
Cemi ucodveli wadilebiT, gmiruli saqmeebiTa da RvawliT iseT sqel wigns
gaavsebda, tostados* TxzulebaTa srul krebuls gadaametebda. da, marTlac,
ase vfiqrob da davaskvni, batono bakalavro, rom romanebisa da saerTod
24
raime sxva wignebis mwerali kaci karga mowifuli azrebisa da gamocdilebis
patroni unda iyos. mxolod diad gonebas aqvs niWi maxvilgonivrulad
ixumros, gulis gasagmirad da lamazad ilaparakos. xom iciT, komediaSi
yvelaze Zneli aRsasrulebeli roli _ es xumaras rolia, radgan Zalian
Wkviani kaci unda iyos, rom Tavi droze moisulelos xolme. istoriaze
Cumada var, _ igi wminda Sromaa, masSi mxolod WeSmariteba da simarTle unda
mefobdes da RaRadebdes da, sadac WeSmariteba da simarTle sufevs, iq aris
RmerTi, rameTu TviT RmerTia WeSmariteba da simarTle; miuxedavad amisa,
arian adamianebi, romlebic ise advilad Txzaven wignebs, TiTqos qadas
acxobeno.
_ iseTi uvargisi wigni ara aris ra, rom kacma iqidan cota ram kargic
ar gamoitanos, _ SeniSna bakalavrma.
_ marTalia, _ upasuxa don kixotma, _, magram ramdeni Txzulebaa, rom
qebiT camdis ayavT, vidre mwerlis CanTaSi inaxeba, da, gamodis Tu ara
qveyanaze _ ararad iqceva xolme.
_ sakvirvelic ar aris, _ upasuxa karaskom. _ dabeWdili Txzuleba
moclil dros guldadebiT gairCeva, mciredi Secdomis povnac SesaZlebeli
xdeba da, ramdenadac mwerali cnobilia, imdenad yvela mis mcired Secdomas
ufro bejiTad amCnevs. CvenTa did mgosanTa da didebul istorikosT
arasodes daleviaT moSurneoa brbo, romelTa xeloba is aris _ TviTon
verafers hqmnian, sxvisa qmnilebas ki raRac boroti siamovnebiT hkilaven.
_ amaSi sakvirveli ara aris ra, _ Tqva don kixotma ramden
RvTismetyvels SexvdebiT, sxvisi qadagebis axirebulad gamkilavT, TviTon ki
uaress ityvian da ufrorec layboben.
_ Tanaxma var, _ miugo bakalavrma, _, magram mainc urigoba ar iqneboda
is sastiki msajulebi cotaodenad gulmowyaleni da naklebad Suriani
yofiliyvnen; dae, isini nu aqceven yuradRebas pawawkintela laqebs
pirsxivosan mzeze da waramara nu CurCuleben: aliquardo bonus dormitat Homerus:*
ara, urigo ar iqneboda _ daixsomon, raoden xans unda efxizla homeross,
rom mis ukvdav da Suqmfinar qmnilebas odnavi Crdili ar dascemoda.
araviTari Rone ar aris, kaci mcireds rasme Secdomas ascdes iseT
TxzulebaSi, romelic did drosa da jafas iTxovs. amasTan RmerTma uwyis,
iqneb is zogierTi mciredi laqa, _ kritikosTagan Secdomebad miCneuli,
poetur momxiblaobas ufro aZlierebs imis msgavsad, rogorc bunebrivi xali
pirisaxis dagonjebis magivrad ufro met lazaTsa da eSxs matebs mas. rac
unda iyos, kaci, rom Tavis Txzulebas gamoaqveynebs, amiT igi, Cemi azriT, did
gansacdelSi vardeba, radgan amqveynad iseTi Txzuleba ar aris, rom yvela
mkiTxvels erTnairad moswondes.
_ eg me imas mafiqrebinebs, _ Tqva don kixotma, _, rom Cemi istoriac
bevrs verafrad eWaSnikeba.
_ savsebiT piriqiT, miugo bakalavrma, _, radgan stultorum infinitus est numerus,
_ ese igi _ ramdenadac sulelebis ricxvs sazRvari ara aqvs, imdenad maTi
Tayvanismcemlebis ricxvic usazRvroa. amitomac Tqveni istoria mraval
mkiTxvels moewona; Tumca amis damwers mxolod mexsierebis naklulobas
usayvedureben, radgan im qurdis moxseneba daviwyebia, sanCos, rom lurja
mohpara. marTlac rasa pgavs? gveubnebian, viri moapareso, da ramdenime xnis
Semdeg sanCo isev imave virTan arxeinad brZandeba, is ki aRar viciT, sad da
25
rogor ipova igi.* imasac ki amboben, TiTqos mwerali ar ixseniebdes, siera-
morenaSi, cnobil CemodanSi, rom sanCom asi oqro ipova, ra uyo; Semdeg im
oqroebze erTi krintic ar aris daZruli, yvelasaTvis ki sasurveli iyo
codnoda, is fuli ra iqna? ai es arsebiTi wvrilmanebi aklia am istorias.
_ batono samson, _ miugo sanCom, _ mag Tqvens SekiTxvaze axla pasuxis
mocema ar SemiZaxia da araviTari angariSis Tavic ara maqvs, radgan kuWi
sastikad maqvs dasustebuli da miveSurebi oriode Wiqa Zveli RviniT
movirCino, Torem nafotiviT gamovifitebi. Cemi Zvirfasi diasaxlisi Rvinianad
Sin momelis, wavisadileb da, am Cems kuWsac movuvli Tu ara, maSinve moval _
virzedac gagcemT pasuxs, fulzedac da, erTi sityviT, yvelaferze, ris
kiTxvasac ki moisurvebT.
es, rom Tqva, sanCom bakalavris pasuxs ar daucada da Sin wavida.
don kixotma karasko sadilad dahpatiJa. bakalavri darCa. Cveulebriv
sadils oriode mtredis tabaka miumates. sadilobisas stumar-maspinZeli
raindobaze saubrobdnen. karasko kargad Seewyo don kixotis axirebul
xasiaTs da yvelaferze kvers ukravda. nasadilevs odnav Tvali moatyues.
cota xnis Semdeg sanCoc dabrunda da Sewyvetili saubari ganaaxles.
Tavi IV
sadac sanCo pansa arkvevs bakalavr samson karaskos bundovan
sakiTxebs da agreTve moTxrobilia saTqmelad
da saamboblad Rirssacnauri sxva ambebi
sanCo dabrunda don kixotis saxlSi, ganagrZo Sewyvetili laparaki da
Tqva:
_ batoni samsoni ambobs, rom surs gaigos, rogor, rodis da vin moipara
Cemi viri? inebeT, yvelafers giambobT. imav Rames, rodesac me da Cemi batoni
im SeCvenebul katorRelebTan faTerakisa da segovias wasasvenebeli cxedris
Sexvedris Semdeg santa hermandadas siera-morenaSi vemalebodiT, daburul
tyeSi SevediT. maSin wina brZolebSi dabegvilebma im saocari ZiliT
daviZineT, rogoriTac mxolod rbil bumbulebSi mwoliareT sZinavT _ Cemma
batonma Subze dayrdnobiT, me kidev Cems virze mjdomarem. gansakuTrebiT me
ise magrad dameZina, rom viRac ucnobi momepara, oTxive mxares kurtans TiTo
joxi Seudga da ise dayenebuli kurtnidan SeumCnevlad da Tavisuflad viri
gaaZvrina. me kurtans SevrCi.
_ eg erTob ioli saqmea da SemTxvevac axali rodia, SeniSna don
kixotma. _ magis msgavsi saqme sakrifantes SeemTxva albrakis ieriSis dros.
rodesac saxelganTqmulma yaCaRma brunelom aseTive ostaturi moxerxebiT
gamoacala mas merani.
_ bolos, gaTenda Tu ara, _ ganagrZobda sanCo, _rogorc ki odnav
gavinZeri kurtans foCebi gamoeSala da miwaze zRarTani moviRe. roca
wamovdeqi virs davuwye Zebna, magram versad vipove. Tvalebidan cremli
wamomskda da xmamaRla iseTi qviTini movrTe, rom, Tu is qviTini Cveni
istoriis damwerma mis wignSi ar moaTavsa, SeuZlia Tavis Tavs miulocos, rom
friad Cinebuli ambavi gamoutovebia. ramdenime xnis ukan rodesac mikomikonis
princesas gavyevi, gzaSi eroi katorReli vicani, Cemi batonisagan
26
ganTavisuflebulTagani, swored umaqnisi da aramzada hines pasamonte, rom
dairqva, boSis tanisamosi ecva da Cems virze ijda.
_ Secdoma es ki ar aris, _ miugo samsonma, _, aramed is, rom vidre sanCo
virs ipovida, avtoris gulmaviwyobiT igi isev Tavis lurjas daagogmanebda.
_ magisi axsna ki aRar SemiZlia, _ uTxra sanCom, _ aq albaT an
istorikosi Secda, anda daudevarma asoTamwyobma aurdauria.
_ ra Tqma unda, asec iqneba, magram napovni fulebi raRa uyav? _ hkiTxa
samsonma. sanCom miugo.
_ zogi me da zogic Cemsojaxze davxarje. im fulebis madlobeli var,
rom Cemma colma batoni don kixotis kvaldakval Cemi mogzauroba rom gaigo,
ar gamiwyra. me rom ufulod da uvirod im Sori mgzavrobidan
davbrunebuliyavi, Cems cols egre iolad ver gadavurCebodi. Tu kidev gsurT
raime gaigoT Cemze, mzada var gipasuxoT. iseT gunebazeRa var, piradad
mefesTan, misi sakuTari presonis winaSec ki, ar davizareb laparaks; mxolod
imas nu gamomkiTxavT, ra movitane da ra davxarje, es aravis saqme araa. rac
Cems mogzaurobaSi joxebi momxvda, yvela rom davTvalo da TiToeuli
dartyma oTx maravedisad davafaso, asi ki ara, aTasi eskudo naxevar
angariSsac ver gamisworebs. yvelam Tavis Tavs ucqiros, sxvas Tavi anebos,
Savs TeTrad nu urevs da TeTrs Savad nu gaasaRebs da axsovdes, rom yvela
kaci iseTia, rogoric RmerTma gaaCina, da zogjer iqneba ufro uaresic.
_ vecdebi Seni naTqvami avtors gadavce, _ uTxra karaskom, _ ueWvelia,
ar daiviwyebs da Tavisi wignis axal gamocemaSi CaurTavs da miT, ra Tqma
unda, wignis Rirsebas aRamaRlebs.
_ batono bakalavro, iqneb im wignSi kidev aris raime gasasworebeli? _
gamokiTxa don kixotma.
_ SesaZlebelia iyos kidec, _ miugo karaskom. _ magram am gasworebas
iseTi arsebiTi mniSvneloba ar eqneba, rogorc imas razedac axla
vilaparakeT.
_ erTi es mibrZaneT, _ hkiTxa don kixotma, _ is Cemi istrikosi xom ar
apirebs meore nawilis gamoSvebas?
_ ra Tqma unda, apirebs _ upasuxa samsonma. _ magram ra wyaroebidan
Seadgens _ ai es ar icis. amitomac aravis SeuZlia Tqma odesme gamoqveyndeba
Tu ara igi, raki ician, rom xalxi meore nawils yovelTvis ugulod ekideba.
zogi fiqrobs, radgan meore nawili arasodes kargi da iRbliani ar gamodis
iqneb istorikosi Tavisi Sromis pirvel nawilze Sedgeso, zogi ki imasac
ambobs rom don kixotze rac daiwera, ukve kmarao, da mec meeWveba, rom odesme
gamosces igi. Tumca, saiTac ki miixedav, yvelgan don kixotis axal
faTerakebs iTxoven da mxiaruli da xalisiani adamianebi gaiZaxian: `gviambeT
kidev raime axali don kixotze; dae, don kixotma ibrZolos, xolo sanCo
pansam iybedos Cven yvelaferi mogvewoneba, avtorma rac ar unda geiamboso~.
_ mainc ras fiqrobs avtori, ra gadauwyvetia? _ hkiTxa don kixotma.
_ Tavis istoriis meore nawilisaTvis masalas daucxromeli
mecadineobiT eZebs da agrovebs da, ipovis Tu ara, maSinve dastambavs. amas
imdenad saxelis mosaxveWad ar Caidens, ramdenadac mogebisaTvis, _ miugo
samsonma.
_ maS marto fulsa da mogebaze fiqrobs. _ SeniSna sanCom. _ swored
saswauli iqneba, rom marTla moigos rame. eg istorikosi swored im TerZsa
hgavs, aRdgomis wina dRes rom tanisamoss dablandviT keravs, ra aris
27
gaaTavos rogorme da srulyofili da unaklo arasodes ar gamoudis.
eSmakebma waiRon, Tu imis Sekerilis erTi naWeric Tavis alags daadges! mainc
im baton mavrs, Tu vinc unda iyos, avtors, urCieT _ cota moiTminos da
Tavis saqmes kargad Caufiqrdes, male imden axal masalas mivcemT Tavisi
istoriisaTvis, imden nairnair faTeraksa da SemTxvevas SevTavazebT, rom imiT
araTu meore nawils, aramed mTeli asi nawilis avsebasac SeiZlebs. im beCavs,
etyoba, hgonia, Cven marto imaze vfiqrobdeT _ kargad gamoviZinoT, da qeris
ormoSi vimyofebiT. maS aq mobrZandes da Tavisi TvaliT naxos, TiToeuli
Cvengani ra unaris patronia da ra gancxromaSi vcxovrobT. aseTi gancxroma
male fexebs gagvafxekinebs. diax, didad pativcemulo bakalavro, Cemi batoni
rom miRerebdes~ didi xania faTerakebis gzaze damdgari viqnebodiT _
SeuracxyofisaTvis samagieros misagebad, usamarTlobis dasasjelad,
devnilTa Sesawevad da, erTi sityviT, yvela im saqmis asasruleblad, rac
mogzaur raindebs valad adevT.
sanCos Rer es sityvebi ar gaeTavebina, rom rosinantis Wixvini moisma.
don kixotma es keTili ambis momaswaveblad CaTvala da gadawyvita sam-oTx
dReSi kvlav axal mogzaurobas dasdgomoda. Tavisi azri bakalavrs gauziara
da rCeva sTxova, saiT gasdgomoda gzas. Tu mzada xarT Cems rCevas mihyveTo,
upasuxa karaskom, me saragosaSi wasvlas girCevdiT. ramdenime dRis Semdeg,
giorgobis dResaswaulze, iq sazeimo turniri unda Sesdges da Tqven mravali
SemTxveva geqnebaT, iq didi saxeli moixveWoTo. Tqven Tu aragonis raindebs
daamarcxebT, maSin ufleba geqnebaT mTeli qveynis raindebis dammarcxeblad
CaiTvaloT Tavio. karaskom mouwona don kixots misi sulgrZeli da
keTilSobiluri ganzraxva _ xelaxlad faTerakebis Zebnas dasdgomoda,
mxolod emudareboda _ saSiSroebas metismeti TavganwirulebiT nu
SeexeCeboda. gaxsovdeso, eubneboda rainds, rom Seni sicocxle marto Sen ar
gekuTvnis, aramed yvela Cagrulsa da gaWirvebuls, visac ki Seni uSiSari
marjvenis daxmareba sWiriao.
_ diax, swored! _ daatana sanCom, _ mag saxelis moxveWam janabaSi
wasvla bevrjer manatra, radgan Cemi batoni martodmarto as SeiaraRebul
kacs mainc daesxmeba Tavs xolme, rogorc wuwki bavSvi oc mwife nesvs erTad
etaneba. eSmakma wamiRos, batono bakalavro, yvelafers Tavisi dro aqvs:
Setevasac da ukan daxevasac. mudam xom ar unda iyviros kacma: `win, santiago
da espaneTi!~* miT umetes, Tu mexsiereba ar mRalatobs, TviTon Cemi batoni
don kiotisagan bevrjer msmenia, rom ori ukiduresobis _ simxdalisa da
ugunur mamacobis Soris namdvili vaJkacoba dgaso; da Tu es asea, maSin,
rogorc brZolis velidan umizezod moZurwva araa sakadrisi saqcieli, arc
brZolaSi SeWraa sasargeblo, Tu mtris Warbi Zalebi amis nebas ar iZlevian.
magram, uwinares yovlisa, vafrTxileb Cems batons, rom mzad var gamogyveT,
mxolod am pirobiT: me Tqvens saWmelsa da tansacmelze zrunva momaCemeT, am
saqmeSi Tavs ar gavibaxeb. xolo TviTon Tqven - brZolaSi saxelis moxveWas
mihyeviT. aseT pirobaSi veRar misayvedurebT, marjve ar ariso, xolo Tu
ggoniaT, rom me TiTqos odesme xmals viSiSvleb najaxiT SeiaraRebul da
Cabalaxmosxmul aramzada avazakebis winaaRmdeg, eg, nuras ukacravad, CemTvis
ganze davdgebi! Cems dReSi fiqrad ar mqonia, batono bakalavro, vaJkacobiT
saxeli gameTqva. mxolod mindoda yvela im saWurvelmtvirTvelebze
alalmarTali vyofiliyavi, visac ki odesme mogzaur raindebTan umsaxuria, da
Tu Cems batons don kixots surs Cemi samsaxurisaTvis im erT-erTi kunZuliT
28
damajildoos, romelic mas gzaze Sexvdeba, ra uSavs? keTili iyos, Zalian
madlobeli viqnebi. ar momcems da ra gaewyoba , ukunZulodac iolad wavalT.
Cveni sicocxle RvTis sityvaze unda iyos dandobili da ara Tavis
madlobelis sityvaze. amasTan me vubrZaneb Tu me mibrZaneben, amiT puris
lukma ufro gemrielad rodi meCveneba. mere ra vici, rom am arakis
dasasruls Cemi gubernator obis adgilze eSmaki ormos ar gamiTxris da
kisris mtvreviT Sig ar Camagdebs. dian, Cemo xelmwifev, sanCo davibade da
imedi maqvs sanCodve movkvde. mainc, Tu zena uzrunvelad da uxifaTod
kunZuls gamomigzavnis anu sxvas rasme misTanas, suleli ki ara var, zurgi
Sevaqcio. tyuilad ki ar aris naTqvami: `rodesac xbos gaCuqeben, _ TokiT
gaiqecio~ , da `Tu bedi karze mogadges, Sin SeuZexio~.
_ Cemo megobaro sanCo, _ uTxra bakalavrma, _ swored profesoriviT
ilaparake. maS suliT nu daecemi, RmerTsa da don kixots miende da gwamdes:
Cveni seniori don kixoti Tavis droze, ueWvelia, araTu kunZuliT, aramed
mTeli samefoTic dagajildoebs.
_ rogorc mcireds, ise did saCuqars _ sul erTia _ erTnairad miviReb,
_ miugo sanCom, _ da SemiZlia senior karaskos movaxseno, rom, Tu Cemi batoni
marTla samefos maCuqebs, imedi maqvs daglejil parkSi ar Caagdebs mas. karga
xania maja gavisinje da davrwmundi, rom kunZulebisa da samefoebis
marTvisTvis sakmaod jansaRad vgrZnob Tavs. es Cemi batonisaTvis adrec
momixsenebia.
_ gafrTxildi, sanCo, _ SeniSna samsonma, _ pativi da dideba scvlis
adamians; gubernatorad rom gaxdebi, advilad SesaZlebelia, RviZli deda
veRar icno.
_ magas is izams, miugo sanCom, _ vinc Sambsa da JaltamSi dabadebula,
da ara is, visac CemsaviT gulze oTxi TiTis dadeba Zveli qristianis qoni
Semohxvevia. ara, kargad daakvirdiT Cems xasiaTs da dainaxavT _ gana SemiZlia
umaduri viyo da vinmes Sesaferi madli ar gadavuxado?
_ RmerTma inebos, _ wailaparaka don kixotma, _ magram Sens unarsac
Cqara vnaxavT. Tu ara vcdebi, kunZuli Cvenze Zalian axlos aris, ise axlos,
TiTqos ager TvaliTac vxedav-meTqi.
saubris dasasruls raindma bakalavrs mimarTa, rogorc poets,
qalbaton dulsine toboselTan gamosaTxovari leqsi daewera. `minda ise
daiweros, _ uTxra don kixotma, _ rom yvela striqonis pirveli asos
CayolebiT wakiTxuli gamovides d u l s i n e t o b o s e l i ~.
_ Tumca bedniereba ara maqvs vekuTvnode espaneTis gamoCenil poetTa
dass, romelic, rogorc ismis, sul sam-naxevari kacisagan Sedgeba, mainc mzada
var, Txovna agisruloT da es leqsi SevTxza, magram Zalian meZneleba, _
miugo bakalavrma, _ radgan erTi didi dabrkoleba miSlis xels. saqme is
aris, rom moxsenebuli banovanis saxelSi TxuTmeti asoa da, Tu daiwera
oTxtaepiani leqsi _ TiToSi oTx-oTxi striqoniT (egreT wodebuli desima
anu redondilia*, maSin erTi striqoni zedmeti iqneba; meti Rone ar aris,
vecdebi, is erTi striqoni rogorme saidanme Cavylapo, rom dulsine
toboselisaTvis oTxstriqoniani oTxi taepi gamodges.
_ aucileblad ase moiqeciT, _ uTxra don kixotma. _ umTavresad imas
ecadeT, ise dasweroT, rom is leqsebi dulsines mets sxva verc erT
mandilosans ver miaCemon, radgan dedamiwis zurgze arc erTi qali ar
daijerebs, rom leqsebi misadmia miZRvnili, Tu iq im qalis saxeli garkveviTa
29
da srulad araa moxsenebuli.
karaskom gamosaTxovari leqsis dawera ikisra da mas ukan erTad
gadawyvites, rom don kixoti erTi kviris Semdeg kvlav samogzaurod
gaemarTeboda. man sTxova bakalavrs es gadawyvetileba saidumlod Seenaxa,
gansakuTrebiT ar gaemxila igi mRvdlisa da dalaq nikolasisaTvis da
agreTve diswulisa da diasaxlisisaTvis, raTa maT xeli ar SeeSalaT am
keTilSobilur da saxelovan ganzraxvaSi.
karaskom siCume aRuTqva, don kixots gamoeTxova da Tanac Seevedra,
drodadro yvela Seni gamarjveba da marcxi Sematyobineo, Semdeg erTmaneTs
daSordnen da sanCo mogzaurobisaTvis samzadisis dasaWerad gaemarTa.
Tavi V
sanCo pansas maxvilgonivruli da sasacilo saubari mis colTan, teresa
pansasTan, agreTve sxva friad sasiamovno da Rirssaxsovari ambebi
am istoriis mexuTe Tavs mTargmneli yalbad acxadebs, radgan sanCo aq
iseTi eniT laparakobs, rogoric mis mokle Wkuas aRemateba, da zogjer iseT
maxvilgonierebas iCens, rom mTargmnelisaTvis Zneli safiqrebelia, igi
sakuTari azrovnebis nayofi iyos. mainc, raki am istoriis Targmna kisrad
udvia, mTargmneli Tavs nebas ar aZlevs rame gamotovos da amitom am saxiT
ganagrZobs:
sanCo iseTi kmayofili da mxiaruli dabrunda Sin, rom colma misi
gabrwyinebuli saxe arbaletis gasrolis manZilzeve daanaxa da Soridanve
hkiTxa:
_ ra dagmarTaT, Cemo kargo sanCo, karg gunebaze ras dauyenebixarT.
man ki cols ase upasuxa:
_ ici, dedakaco! ufro karg gunebaze viqnebodi, rom ase mxiaruli ar
viyo, rogorc Sen geCvenebi.
_ ar mesmis, ras ambobT, Cemo qmaro. Tumca gaunaTlebeli qali var da,
Tundac suleli damiZaxon, mainc ver gamigia, adamians mxiarulad yofna cud
gunebaze rogor daayenebs.
_ maS icode, teresa, imitom var karg gunebaze, rom batoni don kixoti
mesamed apirebs faTerakebis saZebnelad gamgzavrebas da mec Tan mivdev.
icode, mivemgzavrebi jer imitom, rom gaWirveba maiZulebs da mere im imediT
_ egeb kidev imdeni fuli vipovo, amas winaT me da Sen rom davxarjeT.
rasakvirvelia, RmerTs rom enebebina da lukmapurisaTvis klde-RreebSi
xetialis nacvlad Cems saxlSi mSvidobiani da uzrunveli cxovreba moeca
(rac misTvis Zalian advili iyo), maSin Cemi sixaruli ufro sruli iqneboda,
radgan Sensa da Svilebis ganSorebas aRar vinaRvlidi. maS xom marTali
giTxari ufro karg gunebaze viqnebodi, rom ase mxiaruli ar viyo-meTqi.
_ yuri migde, sanCo, rac TavSi is raRac raindoba CaideT, mas aqeT arc
mosmena SeiZleba Tqveni da arc imis gageba, rasac ambobT, _ SeniSna teresam.
_ RmerTi mismens da CemTvis esec sakmaoa, radgan misTvis yvelaferi
gasagebia; magram amas davexsnaT, _ upasuxa sanCom. _ axla ki, dedakaco, am sam
dRes Cems virze meti mzrunveloba gaswie, saWmeli erTi orad mieci, samkauli
30
gausinje da saerTod ecade, rac gasamgzavreblad saWiroa, yvelaferi rigze
iyos, radgan qorwilSi rodi mivdivarT, qveynis dasavlelad mivemgzavrebiT,
devebTan, andriakebTan da urCxulebTan sabrZolvelad, Rmuilis, yefis,
bRavilis da brdRvinvis mosasmenad. yvelaferi es sumbulis yvavils edreboda
da zeciuri madli iqneboda, Tu kvlav iangvasel mejoreebTan da grZneul
mavrebTan ar mogvixdeboda Widili da cema-tyepa.
_ rogorc vxedav, Cemo qmaro, _ uTxra teresam, _ mogzauri raindebis
saWurvelmtvirTvelebi TavianTi batonebis purs muqTad rodi Wamen. mec
Tqvens gareT yofnis dros locva-vedrebiT Tavs Sevawyen ufals, raTa
yovelgvari gansacdelisagan dagifaroT.
_ gamigone, dedakaco, _ uTxra sanCom, _ me rom mokle xanSi kunZulis
gubernatorad gaxdomis imedi ara mqondes, aras vinaRvlidi, axlav dedamiwa
gamskdariyo da Sig Cavetane.
_ netav, _ Seawyvetina teresam, _ ras ambobT, Cemo sayvarelo qmaro, _
dRegrZeli iyos qaTami Tavis wiwakis seniTa. enam ar giyivlos. Sen ki, Cemo
kargo, icxovre, rogorc aqamdis gicxovria, yvela is kunZuli eSmaksac wauRia.
ukunZulod daibade, uimisod icxovre da uimisod mokvdebi da iolad waxval,
rogorc sxva bevri midis iolad. saukeTeso sanelebeli SimSilia da, radgan
igi yvela Rarib kacs aqvs, amitomac Raribi mudam madianad Wams, magram, sanCo,
vinicobaa gubernatori gaxdeT, Tqveni coli da Svilebi ar daiviwyoT.
moigoneT, rom Cveni vaJi sanCiko male TxuTmeti wlisa gaxdeba da
saswavlebelSi micemis dro daudgeba. biZamisi abati xom dahpirda mas,
sasuliero TanamdebobisaTvis gagzrdio. Cveni qali marisanCac im xanSia, rom
qmrisa ar SeeSindeba da, Tu ara vcdebi, iseve Zalian surs gaTxoveba, rogorc
Tqven gubernatoroba da, rac ar unda eTqvaT, karg kuros isa sjobs im gogos
uxeiro qmari mainc vuSovoT.
_ ici, dedakaco! Tu rogorme gubernatoroba mergo, RmerTs geficebi,
ise davabinaveb Cems qals, rom `qalbatonos~ da ,,Tqveno brwyinvalebas~
uTqmelad sityva veravin gaubedos.
_ ara, sanCo, ara, _ miugo teresam. _ me damijere, marisanCa mis
Tanaswors miaTxove; amaze ukeTess Sen imas verafers gaukeTeb. Torem, Tu xis
qoSebis nacvlad maRalyeliani fexsacmelebi Caicva, Tu JRali maudis kabis
magivrad abreSumis tansacmelSi moirTo, Tu ubralo marisanCa, axla rom
yvela SenobiT elazRandareba, d o n a m a r i a m i da vinme Tqveni
b r w y i n v a l e b a q a l b a t o n i gaxdeba, maSin sabralo gogocuna
daibneva, Tavis Tavs veRar icnobs, yoveli nabijis gadadgmaze raime
xaTabalaSi gaebmeba da mis uxeS glexuWobas gamoamJRavnebs.
_ gaCumdi, sulelo! _ Seutia sanCom, _ oriode weliwadi ise
gadaakeTebs im glexis gogos, rom qalbatonebSi veRar gamoarCio, ra bevri
gelaparako: mTavari isaa _ T q v e n i b r w y i n v a l e b a gaxdes, da
danarCenze safiqrelad dro merec gveqneba.
_ sanCo, _ miugo teresam, _ alals ras argebs arwivis bude. Seni
mdgomareobis kvalad moiqeci da imaze maRla asvlas nu ecdebi, rogoric
RmerTs gauCenixar. Tanac nu daiviwyeb andazas: `Seni mezoblis Svils cxviri
mowminde da Sin siZed Semoiyvaneo~. erTi miTxari, RvTis gulisaTvis, gana
kargi iqneba, Cveni marisanCa vinme grafs an rainds mivaTxovoT, da man Semdeg,
roca moeprianeba, cudac moepyra da uTxras: glexis gogov - qalbatono,
TiTistari atrialeo. ara, Cemo qmaro, RmerTmani, es ar moxdeba. gana
31
magisaTvis gavzarde Cemi gogo! Sen marto imas ecade, fulebi mogvitano,
marisanCas saqmros Sovna ki Cemze moagde. aqve axlos xuan toCos Svili lope
toCo gvyavs. lope toCo jansaRi da marjve biWia. didi xania vicnobT orive
da vici, rom Tvati misdis marisanCaze. yvela Cven, dedebi, mamebi, siZeebi,
Svilebi da SviliSvilebi erTad vicxovrebT da erTmaneTs xels movumarTavT
da maSin Cvens Soris damyardeba mSvidoba da saTnoeba. maS nuRar gaumzadeb
Cvens qals sra-sasaxleebs da darbazebs, iq xom yvela ucxo iqneba misTvis da
TviTonac verafers gaigebs.
_ Sen dedakaci ki ara, qaji da eSmaki xar, barabas colo!* _ SesZaxa
sanCom. _ netavi agre uSnod rad mitrizaveb? rad miSli Cemi qali iseT kacs
mivaTxovo, romelic aznaurobis STamomavlobas Semomaxvevs gars. gamigone,
teresa, papaCemi ityoda xolme: bednierebisaken vinc mifrinavs, mas xels ver
waavlebso. aRarc beds unda daemduros, roca is bedniereba misgan
gafrindebao, maS am marjve wamiT visargebloT da bednierebas nu uarvyofT,
rodesac igi kars mogvdgomia da Cvens qoxSi Semosasvlelad geikakunebs; qars
mivyveT, Cvens ialqnebs rom awveba.
swored am saubrisa da imis gamoc, ris Tqmasac sanCo kidev apirebda,
don kixotis istoriis mTargmnels es Tavi yalbad miaCnia.
_ rodesac raime iseTi Tanamdebobis miRebas movaxerxeb, rom am
talaxidan amomiyvanos, _ ganagrZo sanCom, _ rodesac Cems qals, marisanCas,
Cemi survilis Tanaxmad gavaTxoveb, maSin naxav, Se CerCeto, Tu rogor
dagiZaxeben d o n a t e r e s a p a n s a s Cveni soflis azaur qalebis
gamosajavreblad, eklesiaSi xaverdis baliSebze, xaliCebze da sagangebod
farCebze dajdebi. rao? ar mogwons? maS egde winandel adgilas, arc amaRlde
da arc dadablde, saydris uSno qandaksaviT erT mdgomareobaSi darCi! eh, ra
saWiroa bevri laparaki, rac ginda, is ifiqre da isa sTqvi, me ki vici, rom
Cemi sanCika grafis coli unda gaxdes.
_ sanCo, frTxilad iyav, wamoiZaxa teresam, _ ise nu izam, rom mag Senma
sityvebma Cveni qali daRupos. rac unda hqna, miaTxove igi Tund hercogs,
Tund princs, mainc arasodes ar davTanxmdebi, rom marisanCa grafis colad
davigulo. xom ici, suliko, mudam Cemi Tanaswori miyvarda, farTifurTobasa
da medidurobas ver vitandi. rom momnaTles, teresa damarqves, sruliad
ubralo da umwikvlo saxeli, yovelgvari mimatebis, zizilpipilebisa da
RvinWilebis gareSe da u R o n o d d a u z e d o n o d ; mamaCems kidev
kaskaxo erqva, me ki, rogorc Sens meuRles, teresa pansas meZaxian (Tumca
namdvilad teresa kaskaxo unda merqvas; magram, xom gagigonia, `mefe saiTac
inebebs, kanonic iqiTken gadaixrebao); me Cemi saxeliT kmayofili var da ara
msurs, kidev dona wamimaton, ar msurs gavagrZelo igi, meSinia metismeti
sigrZisagan sxvis enebs ar wamoedos. grafinia an gubernatoris coli, rom
gavxde, iqneb ggonia mogveridnen da ara Tqvan: `Sexe, am meRoris colma cxviri
rogor maRla aiwiao. guSin ar iyo, jaras ujda da wirvaze lamis carieli
CixolaTi daiareboda, axla ki _ qalbatonia, xaverdsa da abreSumSi
gamopranWulao~. Tu RmerTi Cems xuT Tu eqvs an ramdenica maqvs grZnobas
SemarCens, ufalia mowme, Cvens mezobel dedakacebs ar gavaxareb, rom Cemze
enebi ileson. Sen SenTvis gubernatorad, an kunZulis mmarTvelad, an radac
ginda gaxdi da iampartavne, magram , raica Cems qalsa da me Segvexeba, dedas
geficebi, Cveni fexi Cveni soflis mijnas ar gadaabijebs. kargi coli
32
fexmotexiliviT TavisTvis Sina zis; xolo _ namusiani gogosaTvis Sroma
kidev dResaswaulia. Sen gahyevi baton don kixots faTerakebis saZebnelad,
Cven ki Tavi dagvanebe. patiosnad vicxovrebT, rogorc RmerTs dauwesebia.
magram netav miTxra, im Sens batons es don-i saidan miscemia? swored mikvirs.
misma mama-papam Tavisi sicocxle xom uamisod gaatara.
_ dedakaco, swored eSmaki Segjdomia, _ dauyvira sanCom, _ Torem amden
sisuleles rogor daroSavdi. erTi miTxari, Tu RmerTi gwams, sad Cemi
laparaki, sad es viRac kaskasi, xaverdi da abreSumi, da andazebi. suleli xar
da is aris suleli xar imitom, rom gangebas ar ekiTxebi da sakuTar
bednierebas ise gaurbixar, rogorc Wirs. rom dameJinebia, Cemi qali koSkidan
gadmovardes-meTqi, an infanta dona urikasaviT* mTel qveyanaze saxetialod
wavides-meTqi, maSin kidev ho, sabuTi geqneboda, CemTvis ar gagegona, magram,
rodesac imedi maqvs, erTi fexis dakvriT, ise, rom Tvalis daxamxamebasac ver
moaswreb, imdeni movimoqmedo, marisanCasaTvis yvelas qalbatoni da
warCinebuli seniora davaZaxebino; rodesac minda vnaxo igi namjaze mjdomare
ki ara, aramed baldaxins qveS, saucxood morTul cixe-darbazSi, sadac ufro
meti xaverdis baliSi iqneba, vidre marokoel almudTa modgmaSi mavrebi
iyvnen;* netav ra gaiZulebs, Cems survils, rom ewinaaRmdegebi?
_ da gana ar ici, Tu risTvis, Cemo qmaro? _ miugo teresam. _ imitom,
rom andazaa _ `tanisamosi adamians kidec faravs da kidec aSiSvlebso~.
Raribs Tvali gakvriT ekareba, mdidarze ki didxans Sesdgeba xolme. da, Tu
mdidari odesme Raribi yofila, imaze laparaksa da sjas veRar aTaveben, da
yvelaze uaresi kidev is aris, rom oRond ki erTi miTqma-moTqma daiwyon,
Torem ganaRa gaaTaveben odesme? meWoreebs vin ar icis futkariviT fuTfuTi
gaaqvT quCebSi.
_ daica Se sacodavo! _ waibutbuta sanCom. _ gamigone, rac giTxari, da
iseT rames getyvi, Tavis dReSiac ar gagegonos; esec icode arc Cemi gogridan
aris gamosuli, mRvdlis sityvebs gagimeoreb, wina marxvaSi qadagebis dros
rom Tqva. iman gviTxra, Tu xsovnam ar mimtyuna, _ rom Cvens gonebaSi is
ukeTesad aRibeWdebao, rac Tvalwina gvaqvso, vidre isao, rac odesme
gvinaxavso.
sanCos zemomoyvanili sityvebi gaxdnen meore mizezad, ris gamoc
mTargmnels es Tavi yalbad miaCnia, radgan isini sanCos mokle Wkuas
aRematebian. sanCo ki ase ganagrZobda:
_ es imitom xdeba, rom, rodesac mdidrulad Cacmulsa da mravali
msaxuriT xlebul kacsa vxedavT, misadmi uneblieT pativiscemas vgrZnobT,
Tundac odesRac igi glaxakic gvenaxos. es imitom, rom, ra mdgomareobaSiac
igi axla gveCveneba, odesme uwin naxuls Crdilavs da abnelebs. marTlac,
bedisagan amaRlebuli kaci, Tuki igi gulkeTilia da patiosani, imaze naklebi
pativiscemis Rirsi rad unda iyos, vinc dabadebidanve mdidaria? marto
moSurneTa Tvisebaa _ gamdidrebul Raribs uwindeli siRaribe waayvedros.
_ eg sibrZne CemTvis ar dawerila, _ upasuxa teresam. _ rac ginda, isa
hqen, me ki Tavi damanebe, Tu Seni ganzraxulis aRsruleba egre bejiTad gaqvs
gawyvetili.
_ unda Tqva, g a d a w y v e t i l i -Tqo, g a w y v e t i l i ki ara, _
SeniSna sanCom.
_ Tavi daanebe mag abdaubdas. _ Seutia teresam. _ ise vambob, rogorc
33
RmerTi magonebs, metic ara minda ra. Tu mainca da mainc gubernatorad
gaxdoma ginda, Cveni vaJi sanCoc Tan waiyvane, rom Sens gverdiT yofniT
qveynis gamgebloba Seiswavlos; xom ici, vaJebma mamis xeloba adreve unda
Seiswavlon.
_ roca gubernatoris adgilze gamoviWimebi, maSin fostis cxenebiT
waviyvan Cems vaJs da Senc fulebs gamogigzavni. maSin fuli ar Semomakldeba,
radgan yvela siamovnebiT Caudebs kibeSi fuls gubernators, roca mas erTi
groSic ar gaaCnia. ise ki, icode, kargad daixsome: rodesac Svils migzavnide,
ise morTe da mokazme, rom ar gamoCndes, Tu ra wodebisaa, da ise iyos
morTuli, rogorc Seeferebodes.
_ Sen fuli gamogzavne, _ uTxra teresam, _ da imas kargad movrTav da
gamovawyob.
_ rogorc iqna, xom dagiTanxme, dedakaco, _ ganacxada sanCom, _ rom
Cveni qali grafis coli unda gaxdes.
_ ra dResac imas grafis colad davinaxav, _ miugo tvresam, _ maSinve
vifiqreb, rom is damimarxavs. magram gimeoreb, rogorc genebos, ise moiqeci;
qmari xar da Tavi xar, me ki Seni mona var. qalebi imisaTvis davibadeT
amqveynad, rom davemorCiloT qmrebs, Tundac isini aseTi CerCetnic iyvnen.
am sityvebze teresa ise atirda, TiTqos misi qali marTlac momkvdariyo
da ukve daemarxa. sanCom cotaodenad anugeSa Tavisi coli, aRuTqva, marTalia,
sanCikas mainc gavxdi grafis colad, magram vecdebi, rac SeiZleba davagviano
es saqmeo. amiT damTavrda maTi saubari; da mas ukan sanCo dabrunda don
kixotTan, masTan gamgzavrebis samzadisze sabolood rom moelaparakna.
Tavi VI
Tu ra mouxda don kixots Tavis diswulTan da diasaxlisTan,
rac erT-erTi friad mniSvnelovani Tavia mTels am istoriaSi
sanCo pansas rom colTan, teresa kaskaxosTan, es SesaniSnavi saubari
hqonda, don kixotis diswuli da diasaxlisi saSinlad iyvnen aRelvebulni,
radgan mravali niSniT amCnevdnen, rom maTi biZa da batoni emzadeboda mesamed
gasxltomoda maT da isev Tavis SeCvenebul raindobas dabruneboda. yvela
RonisZiebiT cdilobdnen don kixotisaTvis es saziano ganzraxva
daeSlevinebinaT, magram maTi mecadineoba udabnoSi RaRadebas anu civi rkinis
kervasa hgavda. diasaxlisma don kixotTan mTeli Tavisi mWevrmetyveleba, rom
daxarja, bolos uTxra mas:
_ Cemo batono! Tu gadagiwyvetiaT Sin aRar moisvenoT, xelaxlad
dagvtovoT da mTa-RreebSi damaSvrali suliviT xetiali daiwyoT,
Tqveneburad _ f a T e r a k e b i s , Cveneburad ki sxvadasxva
u s i a m o v n e b i s Zebnas mivyoT xeli, me aucileblad yvirilsa da
tirils movyvebi da RmerTTan da mefesTan giCivlebT, rom am saqmeSi xeli
SegiSalon.
amaze don kixotma miugo:
_ ar vici, Cemo kargo, Sens Civilze RmerTi ras gipasuxebs, arc is vici,
misi udidebulesoba ras getyvis, magram is ki vici, mefis alags, rom viyo,
34
pasuxs ar gavcemdi yvela am uamrav uazro da sulelur Txovnaze, rac
yoveldRiurad sasaxleSi Sedis. gvirgvinosan mefes mravali movaleoba aZevs,
magram yvelaze umZimesi is aris _ yvelas mousminos da yvelas upasuxos, da
amitomac ar msurs Cemi saqmeebiT mefe Sevawuxo.
_ erTi es mibrZaneT, batono, _ hkiTxa diasaxlisma, _ gana mefis karze
raindebi ar arian?
_mravalia, _ miugo don kixotma, _ radgan raindebi taxtis simagres
Seadgenen da mas elvarebas da didebas hmateben.
_ ratom Tqvenc erT-erTi im bednierTagani ar SeiqmnebiT, Tqveno
mowyalebav, romelTac qveyanaze mudam tantali ara sWirdebaT da mefes mis
karze mSeidobianad emsaxurebian?!
_ daixsome Cemo kargo! _ miugo don kixotma, _ yvela kariskacs mogzaur
raindad yofna rodi SeuZlia da arc yvela rainds _ kariskacoba; qveynisTvis
yvelaferi cot-cota aris saWiro da, Tumca mogzauri da karis raindebi
erTnair saxels atareben, mainc maT Soris didi gansxvavebaa. erTni maTganni
mefis kars erT wamsac ara scildebian, erT maravedissac ara xarjaven, odnav
daRlilobas ara grZnoben, mTel qveynierebaze rukazg cqeriT arxeinad
mogzauroben; Cven ki, egreT wodebuli mogzauri raindebi, dausveneblad
davdivarT mTeli dedamiwis zurgze, zafxulis mzis mwvave sxivebisagan
moufare belni da zamTris mZafr yinvas mouridebelni. Cven suraTebiT rodi
vicnobT mters, aramed mudam SeiaraRebulni mzad varT SevebaT mas urTierT
brZolis wesTa damoukideblad, raica iTxovs mebrZolTa maxvili erTi
sigrZis iyos, imas ki ara hkiTxulobs _ iqneba Cveni mopirdapire Tavis
mfarvel raime Tilismas atarebs, agreTve Sebmis win mzis sinaTles Tanabrad
ar viyofT da arc sxva farTifurTebs da ceremoniebs ar vasrulebT, rac
urTierTbrZolaSia miRebuli. icode, Cemo kargo, rom namdvili mogzauri
raindi warbsac ar Seixris, aTi devgmiri, rom daxvdes win, Tunda iseTi, rom
Tavebi RrublebSi emalebodeT, fexebi udides koSkebzedac msxvilebi hqondeT,
xelebi _ uzarmazari xomaldis anZebze ugrZesi, Tvalebi wisqvilis
borblebze udidesi da liTonis sadnob quris cecxlze umgznebaresi.
yovelive SiSis ucnobi raindi mamacad da TavgamodebiT unda Seerkinos maT
da ecados daamarcxos da naWer-naWer akuwos isini, _ maSinac ki, Tunda im
Tevzis qerqliTac iyvnen Semosilni, romelic, rogorc amboben, almasze
umagresia, da damaskos daSniTac iyvnen SeiaraRebulni, anu jevardenis
wvetiani arganiTa, rogorebic me xSirad minaxavs. yvela amas imitom geubnebi,
Cemo kargo, rom erTi raindisa meirisagan garCeva icode, da urigo ar
iqneboda mefeTac codnodaT, rom mogzaur raindTa Rvawls ufro meti
dafaseba sWiria. rogorc istoria gadmogvcems, maTSi iseTebic yofilan, rom
erTi ki ara mravali samefo ubedurebisagan gadaurCeniaT.
_ netav ras brZanebT, Cemo batono, _ wamoiZaxa diswulma, _ eg xom sul
moCmaxuli zRaprebia, sicruea da Worebi, rasac mogzaur raindebze weren.
yvela es istoria unda daiwvas, yovel SemTxvevaSi inkviziciis sanbenitoebiT*
Seimosos an gansakuTrebuli niSnebiT daidaRos, raTa yvelam dainaxos, rom
isini samarcxvinoni arian da keTil zne-Cveulebebs Zirs uTxrian.
_ sinaTlis momniWebel RmerTsa vficav, _ wamoiZaxa don kixotma, _ Cemi
diswuli, rom ar iyo, Cemi RviZli dis Svili, mag RvTis gmobisaTvis ise
dagsjidi, rom mTeli qveyana gamekvirvebina. gana gagonila, rom viRac patara
gogo, jer, rom TiTistaris xmarebas Zlivs axerxebs, mogzaur raindebs ase
35
gabedulad ixseniebs? ras ityoda didebuli amadisi, aseTi sityvebi rom
moesmina? magram mxolod Segibralebda imitom, rom igi Tavisi drois
namdvili raindi da ymawvili qalebis sulgrZeli mosarCle iyo. sxvebs ki
agre advilad ver gadarCebodi. yvela erTnairad mowyale rodi iyo, rogorc
sazogadod sxvafrivac erTmaneTisagan ganirCeodnen. zogi maTgani, SeiZleba
vTqvaT, bajaRlo oqro iyo, zogi yalbi, zogni TavianTi mamacobiT da sxva
RirsebiT maRldebodnen, zogni nebivrobiT da biwierebiT mcirdebodnen. da.
mikere, Zalian gamocdili da SorsmWvreteli kaci unda, rom raindebis es ori
rigi gaarCios, _ saxels erTgvars rom atareben, magram saqmiT ki
gansxvavdebian.
_ ufalo Semiwyale! _ wamoiZaxa diswulma. _ Tqven, batono biZaCemo,
ramdeni ram iciT, swored, romelic gindaT _ kaTedraze mqadageblad xarT
gaCenili; magram ise Tvalebabmuli xarT, rom mag Tqvens xanSi egre susts
axalgazrdad da Ronier kacad migaCniaT Tavi, da, rac kidev uaresia, raindad
da kabalerod. idalgos, ra Tqma unda, raindad gaxdoma SeuZlia, magram ara
Raribs.
_ marTali bevria Sens naTqvamSi, _ miugo don kixotma. _
STamomavlobaze SenTvis bevri ram axlis Tqma SemeZlo, magram amas ar vizam,
radgan miwierisa ciurTan areva ara msurs. mainc guldasmiT momismine, rac
axla mwadia giTxra. rac qveyanaze gvarebi arseboben, yvela oTx rigad
SegviZlia gavyoT: erTni mcire dasabamidan wamosulan, nel-nela amaRlebulan
da samefo gvirgvinamdis miuRweviaT; meoreni patiosani winaprebidan
warmomdgaran da axlac imav uwindeli didebiT imyofebian; mesameTa
warmoSoba SeiZleba piramidas mivamsgavsoT, didi, ganieri safuZvlidan
gamomdinare gvari TandaTan Seviwroebula da axla erT patara, Zlivs
SesamCnev wertilad qceula; dasasrul, meoTxe da mravalricxovani modgma _
mdabio xalxs warmoadgens, romelic iyo da axlac imyofeba wyvdiadSi. im
gvareulobiTa nimuSad, romelnic mciredi dasabamidan gamosulan da nel-nel
im didebamdis aRmaRlebulan, ra didebaSiac imaT axla vxedavT, me migiTiTebT
otomanTa samefo gvareulobaze. meore dargs mravali princTagani ekuTvnis,
memkvidreobiT, rom TavianT qveynebSi Sefobdnen da misi SerCena aqamdis
mouxerxebiaT; im gvareulobas, romelic gonieri saZirkvlidan gamosula da
SeumCnevel wertilad gadaqceula, unda vakuTvnoT egvipteli faraonebi _
ptolomeebi, romis keisrebi da mravalni Tavadni midiisa, asureTisa,
sparseTisa, saberZneTisa da barbarosTa, romelTa aw marto sasmeliRaa
darCenili, radgan maT STamomavlobas axla versad veRar ipovi da, Tuki
vinmes gamonaxav, is albaT sacodav da duxWir bedSi iqneba Cavardnili. raica
mdabio xalxs Seexeba, imaTze mxolod imas vityvi, rom isini kacTa naTesavis
gamravlebas emsaxurebodnen da Tavisadmi istoriis yuradReba ar miupyriaT.
yvela es imitom vTqvi, meCvenebina, Tu sxvadasxva gvarebSi ra didi
gansxvaveba arsebobs da, rom maTSi WeSmaritad didi da patiosani is aris,
romlis wevrnic ramdenadac simdidriT arian ganTqmulni, isec guluxvobiT
da saqmianobiT, radgan SemZlebeli didebuli kaci moqalaqeobrivi saTnoebis
gareSe mxolod Cinebuli garyvnili iqneba, xolo mdidari siuxvis uqonlad _
angarebis moyvarul glaxakad. fuli ki ar gvaniWebs bednierebas, aramed is
gvaZlevs bednierebas, Tu im fuls rogor movixmarT. swored amitom Rarib
rainds mxolod Tavisi qceviT, patiosnebiTa da ufro kidev Tavisi
gulSematkivrobiT SeuZlia yvelas aCvenos, rom igi namdvili raindia; da man,
36
rom glaxaks ori maravedisic misces da wminda guliT misces, amiT imdenive
siuxves gamoiCens, ramdenadac zarebis rekvis Jams uxvi wyalobis gamcemi
glaxa. yvela, vinc egodeni saTnoebiT damSvenebul rainds naxavs, imis
siRaribis miuxedavad, didi gvareulobis kacad CaTvlis mas da saocaric
iqneba, aseTad ar CaeTvalaT, radgan sazogadoebis pativiscema saTnoebas
mudam ajildoebda. simdidrisa da pativisaken, Cemo Svilebo, or gzas
mivyavarT: erTi gziT samoqalaqo moRvaweni midian, xolo meiriT _ mxedrebi.
me meore gza amovirCie, igi ufro davinaxe saCemod, iaraRi mizidavda da mec
Cems bunebiTs mizidulebas mivyevi. tyuiladRa ecdebiT RvTisgan naCveneb am
gzas amacdinoT, Cems beds, Cems survils amaridoT. Zalian kargad vici, ra
mZime Sroma aqvT daniSnuli raindebs, magram isic vici, rom Cems xelobas
didi sargeblobac moaqvs. vici, rom keTilmoqmedebis gza viwro da
narekliania, xolo codvis gza mSvenieri da ganieria; magram arc imis uvici
var, rom or gzas or sxvadasxva mxares mivyavarT. codvis mdidrul gzaze
gvdarajobs sikvdili, Tumca keTilmoqmedebis gza eklovanic aris, magram im
gziT mivalT, sadac saukuno cxovrebis naTeli mogvefineba. da me maxsovs
sityvebi Cveni didi kastilieli poetisa, romelic ase RaRadebs:
ha ekliani gza wamebisa,
romlis uSiSrad gadamlaxveli
ava mwvervalze ukvdavebisa.*
_ vai, Sen Cemo Tavo! _ Sehyvira diswulma, _ biZaCemi, rogorc vxedav,
poetic yofila. netavi iseTi ra iqneba, man ar icodes? sanaZleos davdeb; man,
rom kalatozoba moisurvos, erT saxls ise iolad aaSenebda, TiTqos patara
galia gaukeTebiao.
_ Cemo Svilo, _ upasuxa don kixotma, _ damijere me, rom mogzauri
raindobis xelobiT mTlad ar viyo daxafruli, qveyanaze iseTi ara iqneboda
ra, rom ver momexerxebina, da iseTi saiSviaTo ara iqneboda ra, Cemi xelidan
ar gamosuliyo, metadre galiebi da kbilis sawmendebi.*
am ukanasknel sityvebze karebis kakuni da sanCos xma moisma:
diasaxlisma, rom gaigona, maSinve gareT gavida, raTa Tavis mosisxle mters
ar Sexvedroda, diswulma kari gauRo da raindi Tavis saWurvelmtvirTvels
sixaruliT miegeba, moexvia, oTaxSi Seiyvana da iq, karCaketilSi martod
gaabes metad sagulisxmo saubari, romelic wina saubars arafriT
Camouvardeba.
Tavi VII
ra moxda don kixotsa da mis saWurvelmtvirTvels Soris
da sxva friad gasaocari ambebi
don kixoti da sanCo pansa oTaxSi, rom Seiketnen, diasaxlisi maSinve
mixvda, maTi saidumlo saubari don kixotis mesame gamgzavrebis
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2
Donkixoti2

Contenu connexe

Tendances

Valerian shengelia (3) часть1
Valerian shengelia (3) часть1Valerian shengelia (3) часть1
Valerian shengelia (3) часть1Lerry Shengelia
 
ნოშრეს ნაამბობი
ნოშრეს ნაამბობინოშრეს ნაამბობი
ნოშრეს ნაამბობიZaza Tsitsishvili
 
Valerian shengelia (3) часть6
Valerian shengelia (3) часть6Valerian shengelia (3) часть6
Valerian shengelia (3) часть6Lerry Shengelia
 
Ilias Publicistika (3) 2003
Ilias Publicistika (3) 2003Ilias Publicistika (3) 2003
Ilias Publicistika (3) 2003tako
 
Valerian shengelia (3) часть5
Valerian shengelia (3) часть5Valerian shengelia (3) часть5
Valerian shengelia (3) часть5Lerry Shengelia
 
امید ہی تو زندگی ہے
امید ہی تو زندگی ہےامید ہی تو زندگی ہے
امید ہی تو زندگی ہےmaqsood hasni
 

Tendances (9)

Valerian shengelia (3) часть1
Valerian shengelia (3) часть1Valerian shengelia (3) часть1
Valerian shengelia (3) часть1
 
ნოშრეს ნაამბობი
ნოშრეს ნაამბობინოშრეს ნაამბობი
ნოშრეს ნაამბობი
 
Naira
NairaNaira
Naira
 
Valerian shengelia (3) часть6
Valerian shengelia (3) часть6Valerian shengelia (3) часть6
Valerian shengelia (3) часть6
 
Ilias Publicistika (3) 2003
Ilias Publicistika (3) 2003Ilias Publicistika (3) 2003
Ilias Publicistika (3) 2003
 
Valerian shengelia (3) часть5
Valerian shengelia (3) часть5Valerian shengelia (3) часть5
Valerian shengelia (3) часть5
 
امید ہی تو زندگی ہے
امید ہی تو زندگی ہےامید ہی تو زندگی ہے
امید ہی تو زندگی ہے
 
1565
15651565
1565
 
1129
11291129
1129
 

En vedette

Trump y el efecto boomerang del comercio con Mexico
Trump y el efecto boomerang del comercio con MexicoTrump y el efecto boomerang del comercio con Mexico
Trump y el efecto boomerang del comercio con MexicoLourdes Gómez
 
Cognitive technologies with David Schatsky at Blocks + Bots
Cognitive technologies with David Schatsky at Blocks + BotsCognitive technologies with David Schatsky at Blocks + Bots
Cognitive technologies with David Schatsky at Blocks + BotsAdrienne Debigare
 
EXPOSICION FINANZAS PUBLICAS
EXPOSICION FINANZAS PUBLICASEXPOSICION FINANZAS PUBLICAS
EXPOSICION FINANZAS PUBLICASPaola Casal
 
Ac fr ogc7-mj_8ycozkm9utakolnuvpoehmpvpq8scic8rd_r4tapovstrv4txbk5mffoolznngh...
Ac fr ogc7-mj_8ycozkm9utakolnuvpoehmpvpq8scic8rd_r4tapovstrv4txbk5mffoolznngh...Ac fr ogc7-mj_8ycozkm9utakolnuvpoehmpvpq8scic8rd_r4tapovstrv4txbk5mffoolznngh...
Ac fr ogc7-mj_8ycozkm9utakolnuvpoehmpvpq8scic8rd_r4tapovstrv4txbk5mffoolznngh...Nagendra Babu
 
Sap fiori ll11 – consultants should know about o data troubleshooting sap b...
Sap fiori ll11 – consultants should know about o data troubleshooting   sap b...Sap fiori ll11 – consultants should know about o data troubleshooting   sap b...
Sap fiori ll11 – consultants should know about o data troubleshooting sap b...Nagendra Babu
 
El método científico.
El método científico.El método científico.
El método científico.Eliana Michel
 
Salva tu diente
Salva tu dienteSalva tu diente
Salva tu dientebsjeventos
 
ACUERDO PEDAGOGICO FINANZAS PUBLICAS
ACUERDO PEDAGOGICO FINANZAS PUBLICASACUERDO PEDAGOGICO FINANZAS PUBLICAS
ACUERDO PEDAGOGICO FINANZAS PUBLICASPaola Casal
 
Pleura and pleural cavity copy
Pleura and pleural cavity   copyPleura and pleural cavity   copy
Pleura and pleural cavity copyJeevan Kumar
 

En vedette (14)

თამარ გაგოშიძე პათოფსიქოლოგიის საფუძვლები
თამარ გაგოშიძე   პათოფსიქოლოგიის საფუძვლებითამარ გაგოშიძე   პათოფსიქოლოგიის საფუძვლები
თამარ გაგოშიძე პათოფსიქოლოგიის საფუძვლები
 
Ekovandringen
EkovandringenEkovandringen
Ekovandringen
 
TB report
TB reportTB report
TB report
 
Trump y el efecto boomerang del comercio con Mexico
Trump y el efecto boomerang del comercio con MexicoTrump y el efecto boomerang del comercio con Mexico
Trump y el efecto boomerang del comercio con Mexico
 
Cognitive technologies with David Schatsky at Blocks + Bots
Cognitive technologies with David Schatsky at Blocks + BotsCognitive technologies with David Schatsky at Blocks + Bots
Cognitive technologies with David Schatsky at Blocks + Bots
 
EXPOSICION FINANZAS PUBLICAS
EXPOSICION FINANZAS PUBLICASEXPOSICION FINANZAS PUBLICAS
EXPOSICION FINANZAS PUBLICAS
 
Ac fr ogc7-mj_8ycozkm9utakolnuvpoehmpvpq8scic8rd_r4tapovstrv4txbk5mffoolznngh...
Ac fr ogc7-mj_8ycozkm9utakolnuvpoehmpvpq8scic8rd_r4tapovstrv4txbk5mffoolznngh...Ac fr ogc7-mj_8ycozkm9utakolnuvpoehmpvpq8scic8rd_r4tapovstrv4txbk5mffoolznngh...
Ac fr ogc7-mj_8ycozkm9utakolnuvpoehmpvpq8scic8rd_r4tapovstrv4txbk5mffoolznngh...
 
Sap fiori ll11 – consultants should know about o data troubleshooting sap b...
Sap fiori ll11 – consultants should know about o data troubleshooting   sap b...Sap fiori ll11 – consultants should know about o data troubleshooting   sap b...
Sap fiori ll11 – consultants should know about o data troubleshooting sap b...
 
El método científico.
El método científico.El método científico.
El método científico.
 
шевченківські дні зош №19
шевченківські дні       зош №19шевченківські дні       зош №19
шевченківські дні зош №19
 
Salva tu diente
Salva tu dienteSalva tu diente
Salva tu diente
 
ACUERDO PEDAGOGICO FINANZAS PUBLICAS
ACUERDO PEDAGOGICO FINANZAS PUBLICASACUERDO PEDAGOGICO FINANZAS PUBLICAS
ACUERDO PEDAGOGICO FINANZAS PUBLICAS
 
Organizational Strengthening for VCPPG
Organizational Strengthening for VCPPGOrganizational Strengthening for VCPPG
Organizational Strengthening for VCPPG
 
Pleura and pleural cavity copy
Pleura and pleural cavity   copyPleura and pleural cavity   copy
Pleura and pleural cavity copy
 

Plus de სამკითხველო სამკითხველო

ბავშვის აღზრდა სულიერი მეცნიერების თვალსაზრისით რუდოლფ შტაინერი
ბავშვის აღზრდა სულიერი მეცნიერების თვალსაზრისით   რუდოლფ შტაინერიბავშვის აღზრდა სულიერი მეცნიერების თვალსაზრისით   რუდოლფ შტაინერი
ბავშვის აღზრდა სულიერი მეცნიერების თვალსაზრისით რუდოლფ შტაინერისამკითხველო სამკითხველო
 
სულხან ცაგარელი ქცევის ფიზიოლოგიური საფუძვლები
სულხან ცაგარელი   ქცევის ფიზიოლოგიური საფუძვლებისულხან ცაგარელი   ქცევის ფიზიოლოგიური საფუძვლები
სულხან ცაგარელი ქცევის ფიზიოლოგიური საფუძვლებისამკითხველო სამკითხველო
 
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები კარლ გუსტავ იუნგი (2)
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები   კარლ გუსტავ იუნგი (2)ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები   კარლ გუსტავ იუნგი (2)
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები კარლ გუსტავ იუნგი (2)სამკითხველო სამკითხველო
 
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები კარლ გუსტავ იუნგი
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები   კარლ გუსტავ იუნგიანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები   კარლ გუსტავ იუნგი
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები კარლ გუსტავ იუნგისამკითხველო სამკითხველო
 
ანასტასია ქიტიაშვილი სწავლებისა და შეფასების მეთოდები
ანასტასია ქიტიაშვილი   სწავლებისა და შეფასების მეთოდებიანასტასია ქიტიაშვილი   სწავლებისა და შეფასების მეთოდები
ანასტასია ქიტიაშვილი სწავლებისა და შეფასების მეთოდებისამკითხველო სამკითხველო
 

Plus de სამკითხველო სამკითხველო (20)

2ორგანიზებულ დანაშაულთან ბრძოლის მექანიზმები
2ორგანიზებულ დანაშაულთან ბრძოლის მექანიზმები2ორგანიზებულ დანაშაულთან ბრძოლის მექანიზმები
2ორგანიზებულ დანაშაულთან ბრძოლის მექანიზმები
 
დაკარგული სულის-ძიებაში
დაკარგული სულის-ძიებაშიდაკარგული სულის-ძიებაში
დაკარგული სულის-ძიებაში
 
მარკეტინგის საფუძვლები - არმსტრონგი კოტლერი
მარკეტინგის საფუძვლები - არმსტრონგი კოტლერიმარკეტინგის საფუძვლები - არმსტრონგი კოტლერი
მარკეტინგის საფუძვლები - არმსტრონგი კოტლერი
 
ბავშვის აღზრდა სულიერი მეცნიერების თვალსაზრისით რუდოლფ შტაინერი
ბავშვის აღზრდა სულიერი მეცნიერების თვალსაზრისით   რუდოლფ შტაინერიბავშვის აღზრდა სულიერი მეცნიერების თვალსაზრისით   რუდოლფ შტაინერი
ბავშვის აღზრდა სულიერი მეცნიერების თვალსაზრისით რუდოლფ შტაინერი
 
კვლევის მეთოდები
კვლევის მეთოდებიკვლევის მეთოდები
კვლევის მეთოდები
 
ზოგადი ფსიქოლოგია დიმიტრი უზნაძე
ზოგადი ფსიქოლოგია   დიმიტრი უზნაძეზოგადი ფსიქოლოგია   დიმიტრი უზნაძე
ზოგადი ფსიქოლოგია დიმიტრი უზნაძე
 
ზიგმუნდ ფროიდი ფსიქოანალიზი
ზიგმუნდ ფროიდი   ფსიქოანალიზიზიგმუნდ ფროიდი   ფსიქოანალიზი
ზიგმუნდ ფროიდი ფსიქოანალიზი
 
ინტელექტი და მისი ფსიქოლოგიური ტესტირება
ინტელექტი და მისი ფსიქოლოგიური ტესტირებაინტელექტი და მისი ფსიქოლოგიური ტესტირება
ინტელექტი და მისი ფსიქოლოგიური ტესტირება
 
ინტერპერსონალური კომუნიკაცია
ინტერპერსონალური კომუნიკაციაინტერპერსონალური კომუნიკაცია
ინტერპერსონალური კომუნიკაცია
 
ლია წულაძე რაოდენობრივი კვლევის მეთოდები
ლია წულაძე   რაოდენობრივი კვლევის მეთოდებილია წულაძე   რაოდენობრივი კვლევის მეთოდები
ლია წულაძე რაოდენობრივი კვლევის მეთოდები
 
შალვა აბზიანიძე კონფლიქტის ფსიქოლოგია
შალვა აბზიანიძე   კონფლიქტის ფსიქოლოგიაშალვა აბზიანიძე   კონფლიქტის ფსიქოლოგია
შალვა აბზიანიძე კონფლიქტის ფსიქოლოგია
 
მზია წერეთელი აღქმა, ყურადღება, მეხსიერება
მზია წერეთელი   აღქმა, ყურადღება, მეხსიერებამზია წერეთელი   აღქმა, ყურადღება, მეხსიერება
მზია წერეთელი აღქმა, ყურადღება, მეხსიერება
 
სულხან ცაგარელი ქცევის ფიზიოლოგიური საფუძვლები
სულხან ცაგარელი   ქცევის ფიზიოლოგიური საფუძვლებისულხან ცაგარელი   ქცევის ფიზიოლოგიური საფუძვლები
სულხან ცაგარელი ქცევის ფიზიოლოგიური საფუძვლები
 
სასკომო ასაკის ფსიქოლოგია დიმიტრი უზნაძე
სასკომო ასაკის ფსიქოლოგია   დიმიტრი უზნაძესასკომო ასაკის ფსიქოლოგია   დიმიტრი უზნაძე
სასკომო ასაკის ფსიქოლოგია დიმიტრი უზნაძე
 
სოციალურ და პოლიტიკურ ტერმინთა ლექსიკონი
სოციალურ და პოლიტიკურ ტერმინთა ლექსიკონისოციალურ და პოლიტიკურ ტერმინთა ლექსიკონი
სოციალურ და პოლიტიკურ ტერმინთა ლექსიკონი
 
ომის ფილოსოფია დიმიტრი უზნაძე
ომის ფილოსოფია   დიმიტრი უზნაძეომის ფილოსოფია   დიმიტრი უზნაძე
ომის ფილოსოფია დიმიტრი უზნაძე
 
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები კარლ გუსტავ იუნგი (2)
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები   კარლ გუსტავ იუნგი (2)ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები   კარლ გუსტავ იუნგი (2)
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები კარლ გუსტავ იუნგი (2)
 
ასაკის გავლენა ადამიანის ძილის ეეგ სპექტრულ
ასაკის გავლენა ადამიანის ძილის ეეგ სპექტრულასაკის გავლენა ადამიანის ძილის ეეგ სპექტრულ
ასაკის გავლენა ადამიანის ძილის ეეგ სპექტრულ
 
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები კარლ გუსტავ იუნგი
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები   კარლ გუსტავ იუნგიანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები   კარლ გუსტავ იუნგი
ანალიზური ფსიქოლოგიის საფუძვლები კარლ გუსტავ იუნგი
 
ანასტასია ქიტიაშვილი სწავლებისა და შეფასების მეთოდები
ანასტასია ქიტიაშვილი   სწავლებისა და შეფასების მეთოდებიანასტასია ქიტიაშვილი   სწავლებისა და შეფასების მეთოდები
ანასტასია ქიტიაშვილი სწავლებისა და შეფასების მეთოდები
 

Dernier

Bahare Shariat Jild 3 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 3 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali AzmiBahare Shariat Jild 3 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 3 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmibookbahareshariat
 
FAIL REKOD PENGAJARAN.pptx fail rekod pengajaran
FAIL REKOD PENGAJARAN.pptx fail rekod pengajaranFAIL REKOD PENGAJARAN.pptx fail rekod pengajaran
FAIL REKOD PENGAJARAN.pptx fail rekod pengajaransekolah233
 
Bahare Shariat Jild 2 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 2 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali AzmiBahare Shariat Jild 2 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 2 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmibookbahareshariat
 
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdf
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdfمحاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdf
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdfKhaled Elbattawy
 
Bahare Shariat Jild 4 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 4 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali AzmiBahare Shariat Jild 4 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 4 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmibookbahareshariat
 
Bahare Shariat Jild 1 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 1 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali AzmiBahare Shariat Jild 1 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 1 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmibookbahareshariat
 
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...Eesti Loodusturism
 

Dernier (9)

Bahare Shariat Jild 3 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 3 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali AzmiBahare Shariat Jild 3 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 3 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
 
FAIL REKOD PENGAJARAN.pptx fail rekod pengajaran
FAIL REKOD PENGAJARAN.pptx fail rekod pengajaranFAIL REKOD PENGAJARAN.pptx fail rekod pengajaran
FAIL REKOD PENGAJARAN.pptx fail rekod pengajaran
 
Bahare Shariat Jild 2 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 2 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali AzmiBahare Shariat Jild 2 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 2 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
 
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdf
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdfمحاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdf
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdf
 
LAR MARIA MÃE DE ÁFRICA .
LAR MARIA MÃE DE ÁFRICA                 .LAR MARIA MÃE DE ÁFRICA                 .
LAR MARIA MÃE DE ÁFRICA .
 
Bahare Shariat Jild 4 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 4 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali AzmiBahare Shariat Jild 4 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 4 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
 
Bahare Shariat Jild 1 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 1 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali AzmiBahare Shariat Jild 1 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
Bahare Shariat Jild 1 By SadurshSharia Mufti Amjad Ali Azmi
 
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...
 
Energy drink .
Energy drink                           .Energy drink                           .
Energy drink .
 

Donkixoti2

  • 1. 3 wigni II prologi m k i T x v e l i s a d m i RmerTo Cemo, vin icis, saxelovano an iqneb mdabio mkiTxvelo, ra mouTmenlad eli axla am prologs da fiqrob, egeb masSi hpovo muqara, samduravi, lanZRva-gineba da gakicxva meore don kixotis avtoris winaaRmdeg, im avtorisa, romelic, rogorc amboben, Caisaxa tordesilasSi da aragoniaSi daibada.* magram marTali unda mogaxseno, am siamovnebas mogakleb, radgan Tumca Seuracyofa da wyena risxvas hgvris mSvidi gunebis adamiansac ki, magram Cemi guli am mxriv gamonakliss Seadgens. iqneb, gsurda am avtors Sig saxeSi vtkico da vuwodo viri, briyvi, aramzada, magram me es fiqradac ar momdis, dae, misi codvebi iyos misTvis sasjelad, dae, igi man Tavis purs Seatanos da saqmec amiT gaTavdes! magram erTaderTi da mTavari, ramac amarelva da Seuracxmyo, isaa, rom man beberi miwoda da masTan _ calxela beberi,* _ TiTqos Cems nebaze SemeZlo dro Semeferxebina, rom Cem kerZ ar mimdinarebuliyo, anu Cemi simaxinje da xeibroba sadme samikitnoSi Sobiliyos da ara saukeTeso didebul saqmesa da yvelaze saxelovan brZolaSi, rogorc ki warsulsa da awmyo saukuneebs unaxavs, anu misi xilvis imedi momavalSi kvlav eqneba. Tu Cemi Wrilobebi yvelas TvalSi me brwyivnalebas ar mmateben, yovel SemTxvevaSi, is mainc aris, _ maT pativiT ucqerian, vin icis, isini sad movipove, radgan brZolis velze gmirulad mkvdari jariskaci ufro ukeTesad moCans, vidre saRsalamaTad gadarCenili ltolvili. me ise var amiT ganmsWvaluli, rom axla miTxran da SeuZleblis ganxorcieleba gamomicxadon, mainc im didebul brZolaSi monawileobas virCevdi, vidre ar mimeRo monawileoba da iarebisagan saRi davrCeniliyav. jariskacis saxesa da mkerdze Wrilobebi varskvlavebia, romelnic sxvebisTvis didebis cisken da damsaxurebuli qebis survilisaken gzis maCvenebelni arian. mxedvelobaSi isic unda miviRoT, rom mwerlebi WaRariT ki ara sweren, aramed moazrovne niWiT da es niWi wlovanebiT ufro da ufro ukeTesdeba. me imanac gamaxela, rom is me moSurnes meZaxis da mixsnis kidec, rogorc uvics, moSurneoba Tu ra aris. Tumca simarTliT da sinamdviliT ori rigobs moSurneobisagan me marto erTs vicnob _ wmindas, keTilSobilurs da keTilismyofels. da Tu asea, rogorc saqmiTac aris, imas ara vgevar, rom me romelime sasuliero pirs vdevnide, metadre Tu masTanave igi uwmindesi samsjavros wevricaa.* da Tu xsenebuli avtoris Tqmuli im pirze aris naTqvami, viszedac TiTqos uTiTebs kidec, amaSi igi Zalian cdeba, radgan me im kacis Wkua-gonebisa da misi Seuferxebali da bejiTi keTilmidrekilebis winaSe qeds vidrek. me im senior avtoris namdviladac madlieri var imis mtkicebis gamo, viTom Cemi novelebi ufro satirulia, vidre samoZRvrebo,* magram mainc kargia. am ukanasknel sityvas ar ityoda, Tu isini yvelaferSi marTlac kargebi ar iyvnen!
  • 2. 4 vfiqrob, mkiTxvelo, Sen metyvi, rom Zalian TavSekavebuli var da metismet Tavmdablobas viCen, radgan ici, rom rigi da wesi ar aris mwuxares Sewuxeba miumato, xolo, ra wuxilsac is seniori grZnobs, ueWvelad didi ram unda iyos, radgan ver bedavs trial mindorze Ria cis qveS gamovides, da Tavis saxelsac malavs, samSoblosac mogonebuls ambobs, TiTqos misi udidebulesobis winaaRmdeg saxelmwifo danaSauli Caedinos. Sen Tu SemTxveviT misi gacnoba mogixdes, gadaeci Cemgan, rom Cems Tavs sawyenad ara vTvli, radgan kargad mesmis, eSmakis cduneba ra aris, da erTi udidesi cduneba isaa _ azri STaagono kacs, viTom igi SemZlea SeTxzas da daastambos wigni, romlisganac imden didebas moixveWs, ramdensac fuls, da imden fuls, ramdensac didebas, xolo amis dasamtkiceblad minda Seni lamazi, xalisiani da xumara hangiT imas Semdegi araki gadasce: seviliaSi iyo erTi giJi, Sepyrobili raRac ucnauri da suleluri JiniT, metad akviatebuli axirebiT, rogoriTac ki SeiZleba SeiSalos kaci amqveynad. saqme is aris, rom man erTi lerwmis wvetiani Rero gamofuRra, erT- erTi wveri moxara da quCaSi an sxva alagas ZaRlebs iWerda, im ZaRlis erT ukana fexs Tavis fexs daadgamda, meore fexs xelSi daiWerda, im lerwams gulmodgined ukanalSi CaurWobda da Cabervas dauwyebda, vidre ZaRli burTiviT ar dargvaldeboda; mere erT-orjer mucelze xels dautyapunebda da gauSvebda; Semdeg usaqmo macqeralT (mudam rom blomad Segrovdebodnen xolme) eubneboda: `iqneb, Tqveno mowyalebav, ggoniaT, ZaRlis gaberva advili saqme iyos?~ iqneb fiqrobT, Tqveno mowyalebav, wignis dawera advili iyos? da Tu, Zvirfaso mkiTxvelo, es araki mas ar moewoneba, inebe da Semdegi isev ZaRlisa da giJis ambavi gadaeci: kordovaSi meore giJi iyo da Cveuleba hqonda, Tavze dadebuli marmarilos fiqalis natexi anu rame simZime etarebina. rodesac ZaRls Sexvdeboda da is ZaRli ar moerideboda, masTan axlos mividoda da simZimes, rac Zali da Rone hqonda zed Tavze dauSvebda. gabrazebuli ZaRli wkmutuniTa da ymuiliT im aremaridan gadaikargeboda. erTxel erTi meduqnisa ZaRls, patronis sayvarels, qva zed dasTxliSa da Tavi gautexa. daSavebulma ZaRlma saSineli wkmuili atexa. patronma rom gaigona da mizezi Seityo, arSiniani aiRo, giJs mivarda da tani magrad auWrela, yvela dartymaze ase gaiZaxoda: `Se ZaRlo, qurdo! es xom meZebaria? gana vera xedavdi, Se aramzadav, rom is ZaRli Cemi meZebari iyo?~ erTi ocjer mainc gaimeora sityva `meZebari~ da gufTasaviT dakepil giJs Tavi daaneba. am gakveTiliT giJi Wkua naswavli Seiqmna, wavida da erT Tveze mets gareT aRar gamodioda. amis Semdeg kvalad Tavisi oinbazobiT da ufro mZime bargiT gaCnda quCaSi. mwoliare ZaRls miuaxlovdeboda xolme, daSterebiT cqeras dauwyebda, TiTqos masze qvis Camogdebas vera bedavda, da ambobda; `frTxilad iyav, es meZebaria!~ erTi sityviT, ra ZaRlic unda Sexvedroda, nagazi Tu goSia, ambobda: es meZebariao, da zed qavasac aRar agdebda xolme. _ iqneb, im Cven crupentela moambesac ase daemarTos da kvlav Tavisi Wkuis simZime aRar dausvas wignebSi, romlebic TavianTi uxeirobiT sal kldeze ufro magarni arian! uTxari agreTve mas, rom misi muqara, viTomc Tavisi wignis gamocemiT Semosavals momaklebs, groSadac ar mimaCnia, radgan p e r e n d e n g i s * SesaniSnavi intermediis Sesabamisad mivugeb: `dRegrZel iyos Cemda sakeTildReod Cemi seniori veintikuatro* da Tqvenda yvelasaTvis qriste
  • 3. 5 ufali RmerTi Cveni!~ dRegrZeli iyos didi grafi de lemosi, visi qristianuli keTilmoqmedeba da saqveynod cnobili siuxve Cemi boroti bedis yvela dartymisagan mifaravs, dRegrZeli iyos Cemda sasixarulod umaRlesi keTilmowyaleba toledos uganaTlebulesi arqiepiskoposis don bernando de sandoval-i-roxasisa, * _ da Tundac stambis manqanebi ar arsebobdnen qveynierebaze da Tundac Cems winaaRmdeg imaze meti wignebi istambebodes, ramdenis mingo revulgos * leqsebSi asoebia. am orma didebulma batonma, arc mliqvnelobiT, arc raime sxvanairi qebiT Cemgan davalebulma, mxolod marto sakuTari gulkeTilobiT isurves Cemi wyaloba da mfarveloba, ris gamoc Cems Tavs ufro bednierad da mdidrad vTvli, vidre maSin CavTvlidi, rom keTilganwyobil beds Cveulebrivi gziT Tavis mwvervalamdis aveyvane. Raribebsac SeuZlia Tavisi pativi da Rirseba gaaCndes, magram biwier kacs ki _ arasodes; siRaribes SeuZlia keTilSobileba daCrdilos, magram sruliad misi dabneleba aRar ZaluZs. da radgan keTilmoqmedeba umZimesi siRatakis WuWrutanebSic atans Tavis cxovelmyofel sxivebs, maRali da keTilSobili gonebis patronebi mis mimarT pativiscemiT iqnebian ganwyobilni, maSasadame, mas mfarvelobasac gauweven. amaze mets imas nurafers etyvi, mkiTxvelo, da mec aRaras dagimateb, mxolod gTxov _ yuradReba moiRo, rom es d o n k i x o t i s m e o r e n a w i l i, romelsac mogarTmev, imave ostatisgan aris Sekerili da imave qsovilisganaa gamoWrili, rac pirveli nawilia, da rom me don kixotis Tavgadasavals gTavazob mTlianad, Cemi gmiris gardacvalebasa da dakrZalvamde, rom aRaravin gabedos masze dava da kinklaoba. radgan winandelic sakmarisia, rom patiosanma da gonierma kacma am maxvilgonivruli sisulelis istoria dawera, da survili aRar hqonda, misTvis kvlav xeli moekida, vinaidan saganTa siuxve, Tundac isini kargebic iyvnen, iqamdis aris mimyvani, rom maT fass aRara sdeben, xolo nakleboba, Tundac uxeiro sagnebisa, raime fass aZlevs da matebs maT. kinaRam damaviwyda _ SenTvis meTqva _ elode-meTqi p e r s i l e s s,* romelsac axla vamTavreb, da agreTve g a l a t e a s * meore nawilsac.
  • 4. 6 Tavi I Tu ra SeemTxvaT mRvdelsa da dalaqs don kixotTan _ misi avadmyofobis dros am istoriis meore nawilSi, sadac moTxrobilia don kixotis mesamed gamgzavreba, sit hamet benenheli gviambobs, rom, mRvdelsa da dalaqs TiTqmis mTeli Tvis ganmavlobaSi ar mounaxulebiaT Cveni raindi, radgan eSinodaT, _ winandeli SemTxvevebi ar gaxseneboda mas da WkuadamTxveuloba ar ganeaxlebina. samagierod xSirad estumrebodnen xolme mis diswuls da saxlis gamge mandilosans da mudam imas urCevdnen, kargad moevloT don kixotisaTvis, SeerCiaT misTvis yuaTiani sakvebi, friad margebeli gulisa da gonebisaTvis, saidanac Tu saRad vimsjelebT, warmoiqmna yvela misi ubedureba. qalebi irwmunebodnen, bejiTad vasrulebT am saqmeso, da pirdebodnen, kvlavac uaRresi gulmodginebiT aRvasrulebTo, radgan ase gvgonia, Cveni batoni zogjer Wkuiani adamianiviT iqceva da sigiJisagan sruliad gankurnebuli gveCvenebao. am axlama ambavma Zlier gaaxara Cveni megobrebi, radgan ifiqres, tyuilubralod rodi mogviyvania Sin mojadoebuli don kixoti xarebSebmuli urmiTo, rogorc es moTxrobili iyo Cveni diadi da WeSmariti istoriis pirveli nawilis ukanasknel TavSi; da ai, gadawyvites _ enaxaT don kixoti da piradad darwmunebuliyvnen, marTla ganikurna Tu ara, Tumca aseTi gankurneba SeuZleblad miaCndaT; Tanac SeTanxmden _ ar Sexebodnen mis sust simebs _ mogzauri raindoba ar gaexsenebinaT, raTa amjerad daamabuli misi wyluli xelaxlad ar gaarjlebuliyo. amrigad, isini don kixots estumrnen. igi loginze wamomjdari dauxvdaT. mwvane TivTikis kamzoli ecva da Tavze wiTeli toleduri araxCini exura. am ukanasknel xanSi ise gamxdariyo da Camomxmariyo, rom ufro mWknar mumias hgavda vidre adamians. stumrebs alersianad Seegeba da maT mokiTxvaze didi gonierebiT, TavdaWeriTa da Tavazianad upasuxebda. male musaifi gaabes da Cveulebrivi saubridan nel-nela saxelmwifo saqmeebsa da mTavrobis gankargulebebze gadavidnen. Cvenma megobrebma zogi borotmoqmedeba da avzneoba aRmofxres, meoreni dagmes da gakicxes, zogi zne-Cveuleba Sescvales, sxvebi gaauqmes, masTan TiTo maTgans axals sjulmdeblad, Tanamedrove likurgad an axladgamomcxvar solonad * miaCnda Tavi; da ise safuZvlianad da Zirfesvianad gadaaxalises da gardaqmnes saxelmwifo, rom, gegonebodaT, TiTqos quraSi Caagdes igi da iqidan savsebiT ganaxlebuli amoiReso. don kixoti yvela sakiTxze ise gonivrulad msjelobda, ise Wkvianurad laparakobda, rom stumrebi mtkiced darwmundnen, srul Wkuazea da savsebiT gankurnebulao. am saubars eswrebodnen diswuli da diasaxlisi da wamdauwum Semoqmeds umadlodnen, rom maT batons goneba daubrunda. mRvdelma mainc Sescvala Tavis pirvandeli gadawyvetileba, _ mogzaur raindobaze krinti ar daeZra, _ da ganizraxa sabolood darwmunebuliyo: don kixotis gankurneba namdvili iyo Tu moCvenebiTi, da marjve dro rom moixelTa, sxvaTa Soris, sasaxlis bolo xanebis axal ambebeze daiwyo laparaki. sarwmuno xmebi dadiso, ambobda igi, viTom TurqeTis sulTani did salaSqro mzadebaSia da Zlieri flotis
  • 5. 7 gamogzavnas apirebso, mxolod is ganzraxva jer aravisTvisaa cnobili da arc is ician, romel sanapiros daatydeba is saSineli qariSxalio. da kvlav ise, rogorc es TiTqmis yovelwliurad xdeba, mTeli saqristiano SeZrwunebulia da misma udidebulesobam brZana neapolis, siciliisa da kunZul malTis sanapiroTa gamagrebao. amaze don kixotma miugo: _ Tavis samflobeloTa winaswari gamagrebiT misi udidebulesoba keTilgonieri sardaliviT iqceva da zrunavs, raTa mteri anazdad Tavs ar daacxres... magram, iman rom pativi maRirsos da am saganze Cemi azris gageba moisurvos, maSin iseT gamafrTxilebel RonisZiebas vurCevdi, ra RonisZiebac mis udidebulesobas axla, albaT, fiqradac ar mosdis. don kixots es sityvebi jer ar daemTavrebina, rom mRvdelma uneblieT gaifiqra: `ufali RmerTi iyos Seni mfarveli, Cemo sabralo don kixoto. imasve ubrundebi, rom Seni sisulelis umaRles mwvervalidan kvlav miamitobis Rrma ufskrulSi CainTqao!~ xolo dalaqi ukve mixvda, Tu saiTken umiznebda mRvdeli, da hkiTxa don kixots, saxeldobr_ra RonisZiebebs urCevdi mefeso, da es RonisZiebebi im uazro da sulelur winadadebaTa msgavsi xom ar iqneba, romelsac Cveulebrivad xelmwifeebs sTavazobeno? _ Cemi RonisZieba, senior dalaqo, _ miugo don kixotma, _ uazro rodia, aramed uazrod azriania da gonivruli. _ SesaZlebelia egrec iyos. me raime cudis Tqma rodi msurda, _ Seepasuxa dalaqi. _ magram gamocdilebam gviCvena, rom misi udidebulesobisadmi wardgenil RonisZiebaTa mTeli an udidesi nawili an ganuxorcielebelia, anda suleluri da moCmaxuli, an kidev mefisa da samefos sazianodaa mimarTuli da usargebloa. _ Cemi RonisZieba ki, _ miugo don kixotma, _ ganuxorcielebeli da suleluri rodia da qveynad arc erT mgegmavs ar mouva fiqrad amaze ufro ioli, swori, advilad Sesasrulebeli, maxvilgonivruli da mokle RonisZieba. _ raRas ayovnebT da ar gvetyviT, Tu rogoria igi, Tqveno mowyalebav, senior don kixoto? moTmineba aRar gvyofnis, _ uTxra mRvdelma. _ jerjerobiT ase male ar mindoda amis gamxela: marTali giTxraT, meSinia, aq naTqvami xvalve mefis mrCevelebma rom Seityon da Cemi Rvawlis sanacvlo jildo da madloba sxvam ar miiRos. _ rac Semexeba me, _ uTxra dalaqma, _ ficsa vdeb RvTisa da Tqvens winaSe, aravis gavumxel Tqvens sityvebs, arc mefes, arc roqes, * arc erT Ze- xorciels am qveyanaze: es fici viswavle im romansidan, sadac erTma mRvdelma wirvis dawyebisas mefes sityva gadaukra qurdze, am RvTis msaxurs asi dublioni da Toxariki jori rom mohpara. * _ eg romansi ar gamogonia, _ Tqva don kixotma, _ magram Tqvens fics verwmunebi, radgan Cinebul da patiosan kacad gicnobT. _ Tundac amas patiosan kacad sulac ar icnobdeT, _ dasZina mRvdelma, _ me SemiZlia Tavdebad davudge da piroba mogceT, rom am SemTxvevaSi es munjiviT krintsac ar dasZravs, Torem sasamarTlos mTel xarjebs magas gadaaxdevineben. _ TqvenRa, mamao, Tqvens Tavdebad viRas momcemT? _ hkiTxa mRvdels don kixotma. _ Cems wodebas, _ miugo mRvdelma, _ romelic valad mdebs yvela gandobili saidumlo davfaro.
  • 6. 8 _ Tu egrea, janabas! _ wamoiZaxa don kixotma, _ getyviT: dae, misma udidebulesobam espaneTSi yvela am moxetiale-mogzaur raind bukis xmiT mimarTos da maT daniSnul dRes dedaqalaqSi Segroveba ubrZanos. maSin im brZanebiT eqvs raindze metic rom ar movides, darwmunebuli var, imaTSi erTi mainc gamoCndeba iseTi, rom sulTanis mZlavrobas bolo mouRos. yuri migdeT, seniorebo, da kargad CaukvirdiT Cems sityvebs. marTlac, nuTu iseTi brZolebi ara gsmeniaT, rom erT mogzaur rainds orasaTasian laSqarTan ubrZolia da gauJletia, TiTqos mTel laSqars marcipanisagan * gakeTebuli erTi Tavi bmodes mosakveTad? ara, erTi es mibrZaneT, gana mravali romani aseTi sakvirvelebebiT araa savse? diax, axla rom, _ Tu es ase ar iyos, aqve miwam miyos piri da Sig Camitanos (sxvas ar vusurveb amas) _ axla saxelovani don belianisi an amadis galelis uamrav STamomavalTagan vinme rom iyos cocxali, geubnebiT, vinme maTgani rom iyos-meTqi dRes cocxali, da Turqebs Seerkinos, patiosnebas geficebiT, sulTanis alagas yofnas aRar visurvebdi! magram RmerTi-ufali ar datovebs unugeSod Tavis ers da mouvlens Tu Zvelebur mogzaur raindTa msgavsad mZleTamZle mxsnels ara, yovel SemTxvevaSi maTze aranakleb mamac gmirs. ufali mismens da mets aras vityvi. _ vaime! _ Sehyvira maSin diswulma, _ aqve momkaliT da gamaTaveT, Tu biZaCemi kvlav mogzaur raindobas ar apirebdes? _ diax, diax! _ Tqva amaze don kixotma, _ mogzauri raindi viyavi da mogzaur raindadve movkvdebi, xolo TurqeTis sulTanma, roca moeprianeba, dae gadmosxas mTeli Tavisi saSineli laSqari da uzarmazari floti. me isev vityvi: ufali mismens! aq saubarSi dalaqi Caeria. _ gemudarebiT, seniorebo, neba momeciT seviliaSi momxdari erTi patara ambavi mogiTxroT, _ igi axla CvenTvis swored Sesaferisi iqneba, guli ar miTmens da Zlier minda giamboT. don kixotma neba darTo. mRvdeli da danarCenebi mosasmenad moemzadnen da dalaqma ase daiwyo: `erTxel seviliis sagiJeTSi erTi avadmyofi iyo, iq misma naTesavebma moaTavses, radgan gagiJda. im kacma osunis * universitetSi kanonikuri samarTlis samecniero xarisxi miiRo, magram amanac ver uSvela da, rogorc amboben, mainc gagiJdeboda, Tundac salamankis universitetidan yofiliyo gamosuli. saavadmyofoSi ramdenime weliwads rom dahyo, Cvenma licenciantma Tavi mTlad gankurnebuli da srul gonebaze myofi warmoidgina da Zalian Wkvianuri werili miswera arqiepiskoposs _ RmerTma mowyaleba moiRo, goneba damibrunao, da sTxovda _ Sebraleboda ubeduri da im sagiJeTis samwuxaro cxovrebisagan daexsna: igi swerda: _ naTesavebma TavianTi sargeblobisaTvis sagiJeTSi Camsves da swadiaT mTeli Cemi qoneba xelT igdon da sikvdilamde SeSlilad mTvlidneno. misma dalagebiT da gonivrulad dawerilma mravalma werilma arqiepiskoposi mis gankurnebaSi daarwmuna da erT kapelans daavala _ sagiJeTis ufrosisagan gaego, ramdenad marTals swerda licenciati, _ Tanac TviTon avadmyofic enaxa da gamoecada da, Tu marTla gankurnebuli aRmoCndeboda, sagiJeTidan gaeTavisuflebina da gamoeyvana. kapelanma davaleba Seasrula da gamgem mas uTxra: licenciati rogorc iyo, isev iseao: marTalia, xandaxan mTlad gonivrulad laparakobs, magram bolos mainc sisuleles wamoroSavs da amas ise xSirad da araCveulebrivad sCadis, rogorc gonivrul azrebs gamoTqvamso. amaSi gamocdilebiT darwmunebiT, Tuki erTxel mainc
  • 7. 9 gaesaubrebiTo, rom daerwmunebina, gamgem kapelani avadmyofTan waiyvana. kapelanma am cdis Catareba moiwadina. avadmyofTan oTaxSi Caiketa da mas erT saaTze mets elaparaka, magram erTi bewvisodena SeSlilobac ki ver SeniSna: piriqiT, rasac ki ambobda, sul ise gonivrulad da Tavis alagas iyo naTqvami, rom kapelanma savsebiT gankurnebulad CaTvala igi. sabralo WkuadamTxveuli, sxvaTa Soris, sagiJeTis ufross uCioda da ambobda, giJad imitom mTvlis, SiSobs _ saCuqrebi ar dahkargos, Cemi naTesavebi qrTamad rom aZleven, raTa yovelTvis aTqmevinon, licencianti kvlav SeSliliao, Tumca me srul gonebaze varo. avadmyofma daumata: mTeli es ubedureba Cemsave simdidris gamo SememTxvao, Cemi mtrebi am simdidrisaTvis yovelnair mzakvrobas mimarTaven da ar surT daijeron, RmerTma rom kvlav mowyale TvaliT gadmoxeda da pirutyvidan isev gonier adamianad maqciao. erTi sityviT, gamges igi arakeTilsaimedo pirovnebad Tvlida, naTesavebs _ gulqva da xarb adamianebad, Tavi ki savsebiT saRsalamaTad miaCnda, ris gamoc kapelani licenciatis gankurnebaSi mTlad darwmunda, gadawyvita gaeTavisuflebina igi da arqieposkoposTan waiyvana, rom mis morCenaSi isic darwmunebuliyo. samkurnalos ufrosi cdilobda kapelans am ganzraxvaze uari eTqva, arwmunebda, es aCqareba male sananulad gagixdebao. magram gamocdili kacis gafrTxilebam, rom licenciati iseTive giJia, rogoric iyoo, amaod Caiara. yvela misi sabuTis pasuxad kapelanma arqiepiskoposis werili uCvena ufross da maSin meti Rone ar hqonda, tanisamosi misca licenciants da kapelans Caabara igi. licenciantma rom tanT Caicva, zogierT giJ amxanagTan gamoTxoveba moisurva, kapelans maTi naxvis neba sTxova. kapelanma neba darTo da uTxra, mec gamogyvebi, unda vnaxo, rogori giJebi sxedan am saxlSio. isini gaemarTnen da maT ramdenime iq damswreTaganic gahyva. erTi yafazis gverdiT rom gaiara, licencianti Sedga da Sig mJdars Smag, magram amJamad damSvidebul avadmyofs uTxra: ` _ mSvidobiT, Zmao, xom aras damabareb? Sin mivdivar. uzenaesis wyalobiT goneba damibrunda da savsebiT janmrTeli var, magram imitom ki ara, rom amisi Rirsi viyav, aramed yovladZlieri da saxieri uflis mowyalebiT. igi Senc ar dagiviwyebs, Cemo megobaro, Tu mas miendobi da iloceb. manam ki nugbars rasme saWmels gamogigzavni, radgan gamocdilebiT vici, yvela Cveni sigiJe da WkuadamTxveuloba iqidan warmoiSva, rom kuWi xSirad carieli gvaqvs da Tavi _ haeriT savse. maSin mxned iyav, Cemo megobaro, da suliT nu daecemi _ ubedurebis Jams sulmokleoba aZlierebs tanjvas da ukanasknel saaTs gviaxloebs. `licenciatis es sityvebi im Slegis pirdapir yafazaSi mjdarma meore giJma gaigona, ZvelisZvel Wilobze mTlad titlikana rom egdo, wamoxta da, rac Zali da Rone hqonda, yviriliT ikiTxa, romelia es kaci, ase saRsalamaTi da srul Wkuaze myofi Sin rom midiso. licenciatma miugo: ` _ es me var, Cemo Zmao, me mivdivar. RmerTma iseTi wyaloba momivlina, amas iqiT aq darCena CemTvis saWiro aRar aris, radgan savsebiT ganvikurne. ` _ frTxilad, megobaro, kargad ifiqre, _ rom Seityon da Cemi Rvawlis sanacvlo jildo da madloba sxvam ar miiRos. _ rac Semexeba me, _ uTxra dalaqma, _ ficsa vdeb RvTisa da Tqvens winaSe, aravis gavumxel Tqvens sityvebs, arc mefes, arc roqes, arc erT Ze- xorciels am qveyanaze: es fici viswavle im romansidan, sadac erTma mRvdelma wirvis dawyebisas mefes sityva gadaukra qurdze, am RvTis msaxurs asi
  • 8. 10 dublioni da Toxariki jori, rom mohpara.* _ eg romansi ar gamigonia, _ Tqva don kixotma, _, magram Tqvens fics verwmunebi, radgan Cinebul da patiosan kacad gicnobT. _ Tundac amas patiosan kacad sulac ar icnobdeT, _ dasZina mRvdelma, _ me SemiZlia Tavdebad davudge da piroba mogceT, rom am SemTxvevaSi es munjiviT krintsac ar dasZravs, Torem sasamarTlos mTel xarjebs magas gadaaxdevineben. _ TqvenRa, mamao, Tqvens Tavdebad viRas momcemT? _ hkiTxa mRvdels don kixotma. _ Cems wodebas, _ miugo mRvdelma, _, romelic valad mdebs yvela gandobili saidumlo davfaro. _ Tu egrea, janabas! _ wamoiZaxa don kixotma, _ getyviT: dae, misma udidebulesobam espaneTSi yvela am moxetiale-mogzaur raind bukis xmiT mimarTos da maT daniSnul dRes dedaqalaqSi Segroveba ubrZanos. maSin im brZanebiT eqvs raindze metic, rom ar movides, darwmunebuli var, imaTSi erTi mainc gamoCndeba iseTi, rom sulTnis mZlavrobas bolo mouRos. yuri migdeT, seniorebo, da kargad CaukvirdiT Cems sityvebs. marTlac, nuTu iseTi brZolebi ara gsmeniaT, rom erT mogzaur rainds orasaTasian laSqarTan ubrZolia da gauJletia, TiTqos mTel laSqars marcipanisagan* gakeTebuli erTi Tavi bmodes mosakveTad? ara, erTi es mibrZaneT, gana mravali romani aseTi sakvirvelebebiT araa savse? diax, axla, rom, _ Tu es ase ar iyos, aqve miwam miyos piri da Sig Camitanos (sxvas ar vusurveb amas) _ axla saxelovani don belianisi an amadis galelis uamrav STamomavalTagan vinme, rom iyos cocxali, geubnebiT, vinme maTgani, rom iyos-meTqi dRes cocxali, da Turqebs Seerkinos, patiosnebas geficebiT, sulTanis alagas yofnas aRar visurvebdi,! magram RmerTi-ufali ar datovebs unugeSod Tavis ers da mouvlens Tu Zvelebur mogzaur raindTa msgavsad mZleTamZle mxsnels ara, yovel SemTxvevaSi maTze aranakleb mamac gmirs. ufali mismens da mets aras vityvi. _ vaime! _ Sehyvira maSin diswulma, _ aqve momkaliT da gamaTaveT, Tu biZaCemi kvlav mogzaur raindobas ar apirebdes? _ diax, diax! _ Tqva amaze don kixotma, _ mogzauri raindi viyavi da mogzaur raindadve movkvdebi, xolo TurqeTis sulTanma, roca moeprianeba, dae gadmosxas mTeli Tavisi saSineli laSqari da uzarmazari floti. me isev vityvi: ufali mismens! aq saubarSi dalaqi Caeria. _ gemudarebiT, seniorebo, neba momeciT seviliaSi momxdari erTi patara ambavi mogiTxroT, _ igi axla CvenTvis swored Sesaferisi iqneba, guli ar miTmens da Zlier minda giamboT. don kixotma neba darTo. mRvdeli da danarCenebi mosasmenad moemzadnen da dalaqma ase daiwyo: `erTxel seviliis sagiJeTSi erTi avadmyofi iyo, iq misma naTesavebma moaTavses, radgan gagiJda. im kacma osunis* universitetSi kanonikuri samarTlis samecniero xarisxi miiRo, magram amanac ver uSvela da, rogorc amboben, mainc gagiJdeboda, Tundac salamankis universitetidan yofiliyo gamosuli. saavadmyofoSi ramdenime weliwads, rom dahyo, Cvenma licenciantma Tavi mTlad gankurnebuli da srul gonebaze myofi warmoidgina da Zalian Wkvianuri werili miswera arqiepiskoposs _ RmerTma mowyaleba moiRo, goneba damibrunao, da sTxovda _ Sebraleboda ubeduri da im sagiJeTis samwuxaro
  • 9. 11 cxovrebisagan daexsna: igi swerda: _ naTesavebma TavianTi sargeblobisaTvis sagiJeTSi Camsves da swadiaT mTeli Cemi qoneba xelT igdon da sikvdilamde SeSlilad mTvlidneno. misma dalagebiT da gonivrulad dawerilma mravalma werilma arqiepiskoposi mis gankurnebaSi daarwmuna da erT kapelans daavala _ sagiJeTis ufrosisagan gaego, ramdenad marTals swerda licenciati, _ Tanac TviTon avadmyofic enaxa da gamoecada da, Tu marTla gankurnebuli aRmoCndeboda, sagiJeTidan gaeTavisuflebina da gamoeyvana. kapelanma davaleba Seasrula da gamgem mas uTxra: licenciati rogorc iyo, isev iseao: marTalia, xandaxan mTlad gonivrulad laparakobs, magram bolos mainc sisuleles wamoroSavs da amas ise xSirad da araCveulebrivad sCadis, rogorc gonivrul azrebs gamoTqvamso. amaSi gamocdilebiT darwmunebiT, Tuki erTxel mainc gaesaubrebiTo, rom daerwmunebina, gamgem kapelani avadmyofTan waiyvana. kapelanma am cdis Catareba moiwadina. avadmyofTan oTaxSi Caiketa da mas erT saaTze mets elaparaka, magram erTi bewvisodena SeSlilobac ki ver SeniSna: piriqiT, rasac ki ambobda, sul ise gonivrulad da Tavis alagas iyo naTqvami, rom kapelanma savsebiT gankurnebulad CaTvala igi. sabralo WkuadamTxveuli, sxvaTa Soris, sagiJeTis ufross uCioda da ambobda, giJad imitom mTvlis, SiSobs _ saCuqrebi ar dahkargos, Cemi naTesavebi qrTamad, rom aZleven, raTa yovelTvis aTqmevinon, licencianti kvlav SeSliliao, Tumca me srul gonebaze varo. avadmyofma daumata: mTeli es ubedureba Cemsave simdidris gamo SememTxvao, Cemi mtrebi am simdidrisaTvis yovelnair mzakvrobas mimarTaven da ar surT daijeron, RmerTma, rom kvlav mowyale TvaliT gadmoxeda da pirutyvidan isev gonier adamianad maqciao. erTi sityviT, gamges igi arakeTilsaimedo pirovnebad Tvlida, naTesavebs _ gulqva da xarb adamianebad, Tavi ki savsebiT saRsalamaTad miaCnda, ris gamoc kapelani licenciatis gankurnebaSi mTlad darwmunda, gadawyvita gaeTavisuflebina igi da arqieposkoposTan waiyvana, rom mis morCenaSi isic darwmunebuliyo. samkurnalos ufrosi cdilobda kapelans am ganzraxvaze uari eTqva, arwmunebda, es aCqareba male sananulad gagixdebao. magram gamocdili kacis gafrTxilebam, rom licenciati iseTive giJia, rogoric iyoo, amaod Caiara. yvela misi sabuTis pasuxad kapelanma arqiepiskoposis werili uCvena ufross da maSin meti Rone ar hqonda, tanisamosi misca licenciants da kapelans Caabara igi. licenciantma, rom tanT Caicva, zogierT giJ amxanagTan gamoTxoveba moisurva, kapelans maTi naxvis neba sTxova. kapelanma neba darTo da uTxra, mec gamogyvebi, unda vnaxo, rogori giJebi sxedan am saxlSio. isini gaemarTnen da maT ramdenime iq damswreTaganic gahyva. erTi yafazis gverdiT, rom gaiara, licencianti Sedga da Sig mjdars Smag, magram amJamad damSvidebul avadmyofs uTxra: ` _ mSvidobiT, Zmao, xom aras damabareb? Sin mivdivar. uzenaesis wyalobiT goneba damibrunda da savsebiT janmrTeli var, magram imitom ki ara, rom amisi Rirsi viyav, aramed yovladZlieri da saxieri uflis mowyalebiT. igi Senc ar dagiviwyebs, Cemo megobaro, Tu mas miendobi da iloceb. manam ki nugbars rasme saWmels gamogigzavni, radgan gamocdilebiT vici, yvela Cveni sigiJe da WkuadamTxveuloba iqidan warmoiSva, rom kuWi xSirad carieli gvaqvs da Tavi _ haeriT savse. maSin mxned iyav, Cemo megobaro, da suliT nu daecemi _ ubedurebis Jams sulmokleoba aZlierebs tanjvas da ukanasknel saaTs gviaxloebs. `licenciatis es sityvebi im Slegis pirdapir yafazaSi mjdarma meore
  • 10. 12 giJma gaigona, ZvelisZvel Wilobze mTlad titlikana, rom egdo, wamoxta da, rac Zali da Rone hqonda, yviriliT ikiTxa, romelia es kaci, ase saRsalamaTi da srul Wkuaze myofi Sin, rom midiso. licenciatma miugo: ` _ es me var, Cemo Zmao, me mivdivar. RmerTma iseTi wyaloba momivlina, amas iqiT aq darCena CemTvis saWiro aRar aris, radgan savsebiT ganvikurne. ` _ frTxilad, megobaro, kargad ifiqre, _ uTxra giJma, eSmakma Tvali ara gkras. nu aCqardebi damijere da aqve darCi, xelmeored aq mosvlaze, rom aRar Sewuxde. ` _ vici, rom kargada var, da samudamodac mivdivar aqedan. meyo, rac vaivaglaxi gadamxda, _ miugo licenciama. ` _ Sen xar kargad? Sen! kargi ,ase iyos RmerTi iyos Seni Semwe, _ Sehyvira giJma. _ wadi, magram vficav iupiters, romlis sidiadis warmomadgenelic me var amqveynad, rom marto im erTi SecodebisaTvis, rasac sevilia dRes Cadis da rogorc jansaRs am saavadmyofodan giSvebs, iseT sasjelsa da tanjvas movuvlen, rom misi xsovna darCes ukuniTi ukunisamde, amin! gana ar ici, Se utvino da sacodavo licenciatunav, ra yovladSemZlebeli var? ar ici, rom, rogorc ukve vTqvi, me quxilis RmerTi da mexTamtexi iupiteri var, xelT mipyria elvis cecxlovani isrebi da SemiZlia mTeli qveyana davangrio da nacartutad vaqcio,? magram am umecar qalaqs mTlad rodi gavurisxdebi, aramed cotas davsji da mere rogor: mTeli sami wlis ganmavlobaSi, im dRe da saaTidan, rac es ganaCeni da muqara warmoiTqmis, erT wveT wvimas ar vaRirseb arc qalaqs, arc mis midamoebs, arc mTel olqs. maS, Sen kargada xar, srul gonebaze da Tavisufleba miiRe, me ki Cems satusaRoSi vrCebi WkuaSeSlili? kargia, Zlier kargi, magram kidev getyvi: icodes sevilia, umal Tavs CamovixrCob da zecis nams ki aRukveTav mas. `yvelani yuradRebiT ismendnen giJis sityvebs da yvirils; Cveni licenciati ki ucbad miubrunda kapelans, xeli Cahkida da uTxra: ` _ am giJis muqariT nu SewuxdebiT, Cemo batono, da mis sityvebsac yuradRebas nu miaqcevT. Tu igi quxilis RmerTi iupiteria da wvimas aRar gamogigzavniT, me _neptuni var, zRvis RmerTi da mama, maSasadame, SemiZlia vawvimo dedamiwas, ramdenic mnebavs da rodesac amas saWirod davinaxav. `amaze kapelianma miugo: ` _ Zalian kargi, batono neptuno. mainc baton iupiters nu gaajavrebT. amitom, Tqveno mowyalebav, gaisarjeT da isev Tqvens oTaxSi SebrZandiT, _ Tqvens wasayvanad sxva dros movalT, roca movicliT da marjve SemTxvevac mogvecema. `saavadmyofos ufrosma da yvela damswrem gaicines da am sicilma kinaRam ar gaarisxa kapelani. licencias winandeli tanisamosi Caacves da is hospitalSi darCa. amiT damTavrda es istoriac~. _ ai, Turme, rogori yofila is istoria, _ Tqva don kixotma, _, romelic axlandel garemoebas ise Seefereba, rom misi uTqmeloba aRar SegeZloT. hoi, batono dalaqo! batono dalaqo! WeSmaritad ramdenad brma unda iyos is adamiani, romelic sacerSi gaxedviTac ki verafers ixilavs! nuTu, Tqveno mowyalebav, ar iciT, rom yovelgvari Sedareba erTi Wkuisa meoresTan, erTi simamacisa meoresTan, erTi silamazisa meoresTan, erTi Cinebuli gvarisa meoresTan arasasiamovno da mudam uadgiloa? me, batono dalaqo, zRvis RmerTi neptuni ara var da didi Wkuis patronobasac arasodes
  • 11. 13 ara vCemob, metadre, rom bedniereba ara maqvs Wkuiani viyo, magram mainc es rodi damiSlis mTel qveyanas vauwyo, rom metad cdebian adamianebi, rodesac ar surT aRadginon is ubednieresi dro, odes qveyanaze arsebobda mogzaur raindTa ordeni: vahme, guldawyvetili vxedav, rom Cveni garyvnili saukune Rirsi ar aris im daufasebeli bednierebiT xarobdes, ra bednierebiTac warsulni droni xarobdnen, odes mogzauri raindebi kisrulobdnen saxelmwifos dacvas, ufrTxildebodnen qalwulTa namuss, qvriv-obolT da umweoT mfarvelobdnen, musrs avlebdnen avazakTa da borotmoqmedT, esarClebodnen sustsa da ususurs. axlandel raindTa umravlesobam abjris Cxaruni abreSumis, farCisa da sxva mdidruli qsovilis SariSurze gascvala: aw sadRa arian is devgmiri raindebi, mudam SeiaraRebulni, cxenze mdgomareni, amayad, rom sjabnidnen civ miwaze Zilsac, SimSilsac da autanel sicivesac: axla mogzaur raindTa msgavsad, aRaravin cdilobs Subze dayrdnobilma da uzangebze Semdgarma, rogorc ityvian, `xelxundi daados Zils~. axla aravin moiqceva ise, rogorc es iyo Zvel droSi: xdeboda xolme, xangrZlivi xetialis Semdeg aseTi raindi gamovidoda tyidan, avidoda mTis mwvervalze, mere daeSveboda mSfoTvare zRvis ukacriel da udaburs napiras _ da iq dainaxavda uanZo, uialqno da uniCbo navs, uSiSrad da gabedulad Caxteboda Sig da guladad gahyveboda uZiro zRvis boboqar talRaTa Relvas, romelic xan caSi aisroda mas, xan saSinel ufskrulisaken miaqanebda. raindi ki Seupovrad ebrZoda mZvinvare qariSxals, da ai, moulodnelad, sami aTas milze im adgilidan, saidanac gaemgzavra, miadgeboda Soreul da ucxo mxares, gadmoxteboda da iq Cadenili, etratsa da TviT brinjaozec aRbeWdvis Rirsi gmirobiT saukunod ukvdavyofda Tavs. axla ki, Cvens droSi, mconarebam da sizarmacem daria xeli gulmodgineobas da bejiTobas, usaqmurobam dajabna Sroma, biwierebam _ saTnoeba, Tavxedobam da kadnierebam _ saxelovneba da guladoba, gamefda usaqmuroba da fufuneba. uniaTo Teoriam daCrdila samxedro xelovneba da praqtika, raica brwyinvalebda da yvaoda im oqros saukuneSi, mogzaur raindTa dros. Tu ar meTanxmebiT, aba erTi miTxariT: vinaa saxelovan amadis galelze ufro Tavaziani da umamacesi? vinaa palmerin ingliselze uWkuianesi? vinaa tirantos spetakze ufro morCili da rigiani? romelia lisuarte berZenze ufro zrdilobiani? gana don belianisze meti Wriloba hqonia vismes, an imdeni kaci daukodavs? vinaa perion galelze uSiSari? vin gadalaxa felismarte hirkanelis odeni safrTxe da saSiSroeba? vinaa esplandianze ufro gulwrfeli? vinaa don sironhilio Trakielze SemmarTebeli? romelia rodamonteze gambedavi? vinaa mefe sobrinoze ubrZnesi? vinaa reinaldoze ufro Seupovari? vinaa rolandze uZlieresi? vin iqneba koxta, sasurveli da lazaTiani rujerosaviT, feraris hercogTa winapari, rom iyo, rogorc amas ambobs turpine Tavis kosmografiaSi.* yvela am raindma da kidev sxvebma, romelTa saTiTaod CamoTvla SemiZlia, mogzauri raindobis dideba Seqmnes, batono moZRvaro, da mec vurCevdi mefes _ Tu erTgul msaxurebs eZebs, imaT dauZlevel simamaces mouwodos da isinic sindisierad gauweven. samsaxurs, zedmet xarjsac aacdenen da TurqeTis sulTanic wverebs daiglejda. magram me ki Cems senakSi unda vijde, radgan gareT gasvla akrZaluli maqvs da Cems kapelansac TavisTan ar mivyavar. da Tu iupiters, rogorc amas batoni dalaqi brZanebs, ara surs Cvens miwaze awvimos, mec aq amitom vzivar _ Cems Tavs vawvimo, rodesac momeprianeba. amas imitom vambob, rom didad pativcemulma sadalaqo
  • 12. 14 Tasma icodes, naTqvamis azrs, rom mivuxvdi. _ tyuilad javrobT, batono don kixoto, _ uTxra dalaqma, _ patiosnebas geficebiT da RmerTia mowame, keTili ganzraxviT vTqvi, Tqveni wyena sulac ar mindoda. _ tyuilad vjavrob Tu marTla, _ uTxra don kixotma, _ eg me vici. amaze mRvdelma Tqva: _ Tumca aqamdis TiTqmis oriode sityvac ar miTqvams, axla survili momeca _ is eWvi avuxsna Cems Tavs, rac Cems sindiss qenjnis da tanjavs, da igi senior don kixotis axla naTqvamma gamoaCina. _ bevri ram sxva sagnis axsnis uflebaca aqvs mama mRvdels, _ Tqva don kixotma, _ maS, Tvisi eWvis gamoTqmac SeuZlia, radgan eWviT damZimebuli sindisi Zneli tvirTia. _ vsargeblob ra am nebarTviT, _ Tqva mRvdelma, _ vacxadeb: SeuZleblad mimaCnia, rom yvela is mogzauri raindi, romlebic Tqven aq CamoTvaleT axla, batono don kixoto, namdvili adamianebi yofiliyvnen: me, rom mkiTxoT, isini moCvenebani yofilan, molandebani, adamianis warmodgena- gamoxatulebaSi ucxovriaT da iqidan xalxis Sesaqcevrad daweril zRaprebSi gadasulan. _ es kidev sxva rigi Secdomaa, raica mravals emarTeba, _ upasuxa don kixotma. _ ara erTxel viyav iZulebuli mag eWvisTvis, TiTqmis, rom saerTo Seiqmna, simarTlis naTeli momefina. zogjer Cemi mecadineoba fuWad Camivlida, magram mometebul SemTxvevaSi am WeSmaritebas urwmunoebs davajerebdi xolme: CemTvis igi ise cxadia, rom, mgoni, SemiZlia kidec amadis galeli agiweroT swored ise, TiTqos Cemi sakuTari TvaliT menaxos. diax, igi iyo maRal-maRali tanisa, TeTri, moZravi saxisa, xSir Savwveriani, amayi da Tan nazi Tvalebis patroni: bevri laparakis moyvaruli ar iyo, iSviaTad icoda gajavreba da Tavis wyromas male iviwyebda. amadisi xom dagixateT, aseve yvela didebuli raindis daxatva SemiZlia, radgan maTi istorikosebisagan datovebuli aRweriT sulac ar aris Zneli sruli cnoba SevadginoT TiToeuli gamoCenili raindi Tu rogori Tvaltanadi iyo. _ Tu egrea, _ uTxra dalaqma. _ maS goliaT morgantes tanadoba agviwereT, Cemo senior don kixoto. _ qveyanaze goliaTebi iyvnen Tu ara, es sadavo sakiTxia, _ miugo don kixotma. _ zogierTebi fiqroben, goliaTebi ar arsebobdneno, meoreni ki uaryofen amas. magram saRvTo werili, romlis yoveli striqoni xalasi WeSmaritebaa, mowmobs, rom goliaTebi arsebobdnen, da iq, filistimlelT goliaTis istoriaSi moTxrobilia: mas Svid-naxevari wyrTa simaRle hqonia, ese igi usazomod didi yofila. agreTve sicilis kunZulze TeZosa da mxrebis Zvlebi upoviaT, romelnic koSkis simaRle adamianisa unda yofiliyvnen. am WeSmaritebas geometria ueWvelsa xdis da mainc, miuxedavad amisa, gadaWriT ar SemiZlia vTqva, Tu rogori iyo morgante, Tumca vfiqrob, igi mainca da mainc arc ise maRali iqneboda. istoria mogviTxrobs, rom imas zogjer Rame daxurul SenobaSi gautarebia, da Tu iseTi Senobebi yofila, rom igi dautevia, maS, cxadia, magdenad didi ram tanisa ar iqneboda. _ marTalia, _ Tqva mRvdelma, romelic don kixotis abdaubda laparaks siamovnebiT ugdebda yurs. da amitom hkiTxa Cvens rainds, iagori garegnobisa iyvnen reinaldo de montalbaneli, don rolandi da safrangeTis danarCeni purebi, romlebic mogzaur raindebad iTvlebodneno.
  • 13. 15 _ reinaldoze mxolod is SemiZlia vTqva, rom mas, ueWvelia, ganieri, mwiTuri saxe da mkvircxli Tvalebi unda hqonoda, radgan Zalian ficxi iyo da gorozi, gansakuTrebuli siyvaruliT mfarvelobda avazakebsa da cud kacebs. rac Seexeba rolands, rotolands anu orlands (romanebSi am sami saxeliT aris igi cnobili), gonia, ar Sevcdebi giTxraT, rom igi iyo mxarbeWiani, SuaTana tanisa, odnav fexmoqceuli, Savgvremani, qerawveriani, tlanqi tanis patroni, nawyvet-nawyvetad molaparake da muqariT momzirali. es yvela mainc xels ar uSlida mas zrdili, Tavaziani da Cinebulad ganaTlebuli kaci yofiliyo. _ Tu rolandi marTlac Tqvengan daxatul suraTs hgavda, _ uTxra mRvdelma, _ maS aRar mikvirs, turfa anJelikam axalgazrda, uwverulvaSo mavrs rad misca upiratesoba da Tavisi siturfis patronad is gaixada da savsebiT gonivrulad miakuTvna pirveloba unazes medoros da ara im tlanq rolands. _ is anjelika, senior moZRvaro, _ miugo don kixotma, _ metad uxiaki da Tavqariani dedakaci iyo. mTel qveyanaze, saxeli silamaziTa da urigo saqcieliT gaiTqva: kargi saxeli siamovnebas emsxverpla, aTasi patiosani didebuli, Rvawlmosili da gonieri raindi uaryo da yvela imaT uwverulvaSo, ugvaromo, pirmSvenieri ZuZumwovara paJi arCia, romlis erTaderTi Rirseba madliereba da megobrobis erTgulebaa.* amitomac anjelikas didi mgosani, saxelovani ariosto qalis upatiuri saqcielis Semdeg (da albaT, Zlier cudi ambavi SeemTxva mas) veRar bedavs misi xotba ganagrZos, ambavs uceb wyvets da ambobs: Tu rogor gaxda is xataeTs gvirgvinosani, amas odesme Cinebuli ityvis mgosani.1 es leqsi swored winaswarmetyveluri gamodga:* poetebs tyuilad rodi aRniSnaven sityviT vates, rac winaswarmTqmels niSnavs. xolo, es, rom xalasi simarTlea, iqidan Cans, rom mas Semdeg andaluziaSi erTi mgosani aRmoCnda, anjelikas cremlebis Sesxma dawera, xolo kastiliaSi meore saxelovani da gamoCenili poeti misi mSvenebis qebas ambobda.* _ erTi mibrZaneT, senior don kixoto, _ uTxra dalaqma, _ anjelikas imden maqebar mgosnebSi aravin gamovida iseTi, rom qalbaton anjelikas winaaRmdeg eTqva rame? _ udavoa, sakripanti* an rolandi mgosnebi, rom yofiliyvnen, _ miugo don kixotma, _ darwmunebuli var, daudegar turfas lazaTianad Seamkobdnen, gulis vardTagan gandevnil da uaryofil SeyvarebulT mibaZavdnen, Suris saZieblad, rom TavianT mijnurebs dacinviT da abuCad agdebiT amkobdnen, _ Tumca aseTi Surisgeba patiosan guls sul ar Sehferis. magram Cemamdis dRemde erTi RvarZliani leqsic ar mosula iseTi, rom msoflios amrevi da amqoTebeli anjelika gaeTaxsirebina. _ gasaocaria! _ wamoiZaxa mRvdelma. magram am dros ezoSi gaisma don kixotis diswulisa da saxlis gamge diasaxlisis saSineli yvirili. isini ufro adre gasuliyvnen oTaxidan. megobrebi wamoxtnen da yvirilis mizezis Sesatyobad gaeSurnen. 1 yvela leqsi Targmnilia poet d a v i T g a c e C i l a Z i s mier.
  • 14. 16 Tavi II sadac moTxrobilia SesaniSnavi Cxubis ambavi, sanCo pansas, rom don kixotis diswulTan da xaxlis gamge diasaxlisTan mouxda, da sxva TavSesaqcevari faTerakebi Cvens istoriaSi moTxrobilia, rom don kixots, mRvdelsa da dalaqs moesmaT diswulisa da saxlis gamgis yvirili,; xolo aliaqoTis mizezi sanCo aRmoCnda: mas don kixotTan Sesvla undoda, qalebi ki ar uSvebdnen. _ ra unda aq am zarmacsa da mawanwalas? - yviroda diasaxlisi. _ Sens saxlSi wadi, Zmav, aq saqme ara gaqvs ra, Sena rev Cvens batons da aqa-iq Saragzebze da uRran tyeebSi feTianiviT arbenineb. _ eSmakis diasaxliso, _ uTxra sanCom, _ me ki ara vrev da vabriyveb, TviTon me mreven da mabriyveben, aqa iq marbenineben. angariSi geSlebaT. Tqvenma batonma momatyua da saxlidan me gamitaca, kunZulis Cuqebas dampirda da aqamdisac velodebi. _ neta ra SeCvenebuli kunZuli moprianebaa amas, _ yviroda saxlis gamge, _ ratom yelSi ar gageCxireba, Se wyeulo sanCo, ubeduro Rormucelav, nugbari saWmeli ram aris es kunZuli, Tu raa? iqneb ase ggonia kidec! _ diaxac, nugbari lukmaa, _ miugo sanCom, _, magram saWmeli ki ar aris, iseTi lukmaa, rom oTx qalaqad da sataxto qalaqis aTi sasamarTlos Semosavlad Rirs. _ rac ginda iyos _ ar SegiSvebT, _ gaiZaxoda diasaxlisi. Se aramzadebis godoro da avzneobis tiki-tomarav. SenTvis waeTrie, Sens adgilmamuls mixede, miwa daxani da eg raRac eSmakis kunZulebi daiviwye. mRvdeli da dalaqi am samTa Cxubs, rom ismendnen, siamovnebiT icinodnen,: magram don kixoti Tavis saWurvelmtvirTvels kargad icnobda da eSinoda araferi daeroSa iseTi, rac raindobas arafrad mouxdeboda, da amitom man qalebs ubrZana, sanCo oTaxSi SemoeSvaT. mRvdeli da dalaqi Tavis megobars maSinve gamoeTxovnen, mis morCenaSi imeddakargulebi: xedavdnen, rom mas axla is saubeduro raindoba uwin. lelze ufro metad hqonda moreuli. _ naTlimam, Cemi sityva daixsomeT, _ uTxra mRvdelma dalaqs, _ Tu Cvenma idalgom xelaxlad ar daiwyos tye-Rre xetiali. _ ueWvelia, _ miugo dalaqma, _, magram me ise batonis gadareva ar makvirvebs, rogorc misi saWurvelmtvirTvelis gulubryviloba. mas is kunZuli ise magrad CasWedia TavSi, rom veRarafriT veRar amoaclis kaci, miugo dalaqma. _ RmerTi iyos maTi mfarveli, _ Tqva mRvdelma. _ Cven mainc erT wamsac nu movSordebiT, Tvalyuri vadevnoT, riT gaTavdeba raindisa da misi saWurvelmtvirTvelis gadareva, am ori adamianisa, TiTqos erTmaneTisaTvis, rom arian gaCenilni, erTis sisulele, rom meoris damTxveulobis azavebs da batonis sigiJe msaxuris sisulelis gareSe gaxvretil groSadac ar eRireboda.
  • 15. 17 _ Tqven marTali xarT. neta vicode, _ uTxra dalaqma, _ axla martoni, rom darCnen, ras ganizraxavdnen? _ darwmunebuli var, magas Cveni megobris Sinaurebisagan gavigebT, imaT araferi gamoeparebaT, _ upasuxa mRvdelma. amasobaSi don kixotma oTaxis kari Caiketa, sanCosTan marto darCa da uTxra: _ sanCo, Zalian mewyina, roca gavige, rom yvelgan Turme gilaparakia, viTomc Zalad mogwyvite ojaxs, TiTqos me Cemi ojaxi ar dametovebinos. Cven aqedan erTad wavediT, erTi gziT davdiodiT, erTsa da imave bedqveS viyaviT da, Tu Sen erTxel gafrines sabanze, magierad me asjer joxiT mcemes. mTel Cems mogzaurobaSi, SenTan SedarebiT, marto es erTi upiratesoba mqonda. _ es egrec unda yofiliyo, _ miugo sanCom, _, radgan, Tqvenive sakuTari sityviT, faTerakebis yvela simware raindebma unda iwvnion da ara saWurvelmtvrTvelebma. _ cdebi, sanCo, _ uTxra don kixotma, _ es sityvebi gaixsene, roca caput dolet* ... da a. S. _ Cemi dedaenis meti sxva ena me ar vici, _ gaawyvetina sanCom. _ Tavi, rom daavaddeba, masTan mTeli tanis yvela saxsari avadobs, _ auxsna don kixotma. _ me, Seni batoni, im sxeulis Tavi var, romlis nawilsac Sen Seadgen, Cemi msaxuri; amitomac, rac tanjva me memarTeba, Senc unda igrZno, rogoradac me ganvicdi Sens tanjvas. _ eg diaxac egre unda iyos, magram saqme is aris, rom, roca me, sxeulis raRac ubedur nawils, sabanze maTamaSebdnen, Cemi Tavi ezos kedlis gadaRma daseirnobda da Cems haerSi mogzaurobas ise ucqeroda, rom erTi bewvi tkivilsac ara grZnobda. me ki ase vfiqrob: roca sxeulis asoebi itanjebian, Tavic unda ganicdides sxeulis yovelgvar tkivils: _ nuTu ggonia, sanCo, rom me Sens sabanze TamaSs gulgrilad vucqerodi! nu ggonia da nurc ambob amas, Cemo megobaro, radgan im wamSi Senze ufro vitanjebodi suliT, vidre xorciT, magram amaze rodisme moclil dros vilaparakoT. axla ki, Cemo megobaro sanCo, gulwrfelad miTxari, ras amboben Cemze sofelSi. ra azris arian Cemze Cveni glexebi, aznaurebi, raindebi? ras fiqroben Cems mamacobze, Cems gmirobaze, Cems Tavazianobaze? rogor msjeloben Cems ganzraxvaze _ miviwyebuli mogzauri raindobis ordenis aRdgena, rom mwadia? erTi sityviT, gemudarebi, yvelaferi dawvrilebiT miambe, ra gaigone Cemze: nurc qebas Sealamazeb da nurc Zagebas daakleb rames, radgan erT gulma msaxurma Tavis batons yovelTvis simarTle unda moaxsenos, swored ise, rogoric aris igi, arc Sealamazos mliqvnelobiT da arc saamebeli gaxados zedmeti mokrZalebiT; da Senc unda icode, Cemo sanCo, rom alali simarTle upirmoTneod da uzakvelad, rom aRwevdes am qveynis mbrZanebelTa yuramde, maSin sul sxva xana dadgeboda da Cvens drosTan SedarebiT warsul saukuneebs rkinis saukuneebs uwodebdnen, xolo Cvens saukunes yvela sxva saukunesTan SedarebiT oqros xanas daarqmevdnen dae, am sityvebma gagafrTxilon, sanCo, raTa keTilsindisierad, pirdapir da gulaxdilad ganmicxado yovelive simarTle, rasac gekiTxebi. _ didi siamovnebiT mogaxsenebT yovelives, Cemo batono, _ miugo sanCom, _, magram erTi pirobiT. Tqveni mowyaleba nu gajavrdeba Cems sityvebze. xom TviTon gsurT, simarTle gagicxadoT, mTlad SiSvlad, usamkaulod, ise,
  • 16. 18 rogorc Cemamde moaRwia? _ araviTar SemTxvevaSi ar gagijavrdebi, _ uTxra don kixotma, _ SegiZlia, sanCo, savsebiT Tavisuflad da gulaxdilad ilaparako. _ maS ase, pirveli, rasac mogaxsenebT, _ uTxra sanCom, isaa, rom xalxs Tqveni mowyaleba savsebiT giJad miaCnia, me ki _ sul cota, rom vTqvaT _ WkuadamTxveulad mTvlian. idalgoebi ase amboben, Tqvenma mowyalebam idalgos uflebebi Selaxao, metiCrobiT Tavis gvars sityva doni miumata da raindobas Cemulobso, Tumca sul oriode Ziri vazi udgas da erTi dRiuri saxnavi miwac ar gaaCniao, Tanac titlikana daexetebao, erTi konkisZvela muclamdec aRar wvdeba, meore _ ukanals Zlivs ufaravso. kabaleroebi amboben, ar gvsurs idalgoebi gagvitoldneno, gansakuTrebiT iseTi idalgoebi, romlebic mxolod saWurvelmtvirTvelebad Tu gamodgebian, Ceqmebs JangaroTi iwmenden da Sav windebs mwvane abreSumis ZafiT inemsaveno... _ eg me ar Semexeba, _ Seawyvetina don kixotma, _ mudam sufTad vicvam da dakerebul samoss sulac ar vatareb. iqneb Cemi tanisamosi daxeul- dafxrewili iyos, magram es ufro iaraRis bralia, vidre dro da Jamisa. _ rac Seexeba Tqveni mowyalebis simamaces, Tavazianobas, gmirul saqmeTa da diad ganzraxvebs, _ ganagrZo sanCom, _ aq ukve azrTa sxvadasxvaobaa; erTni anboben: `WkuaTxelia, magram sasaciloao~. meoreni: `mamacia, magram bedukuRmarTiao~, mesameni: `Tavaziania, magram giJlara da xuSturianiao,~. xolo yvelani saerTod ise lazaTianad gvamkoben, esodeni miTqma-moTqma astexes da ybad agviRes, rom arc Tqvens mowyalebas da arc me tyavi mTeli aRar SegvrCeba. _ kargad daixsome, sanCo, _ uTxra don kixotma, _ rogorc ki sadme saTnoeba uaRres safexurs miaRwevs, maSinve devnas dauwyeben. Zvels droSi TiTqmis verc erTma saxelovanma gmirma ver daaRwia Tavi RvarZlian ciliswamebas da gakilvas. iulios keisars, umamacess, ukeTilgonieressa da yvelaze gulad mxedarTmTavars cili daswames _ pativmoyvare, binZuri da garyvnili kaci iyoo; vaJkacobiT saxelganTqmuli didi aleqsandre gvarian loTad gamoacxades. saxelovani herkulesi aziz da avxorc kacad dahsaxes; amadis galelis Zma don galaori erTob CxubisTavad miiCnies, misi Zma ki viTomc metad mtirala da qalaCuna vinme iyoo da arc erT dedakacs ar dauvardebodao. amitomac, Cemo sabralo sanCo, eg laparaki sulac ara mwyins da Tavs imiT vinugeSeb, rom xalxis usamarTloba mravali didi da saxelovani adamianis xvedri yofila. amitom arc aravin yuradRebas ar miaqcevs mTel am sisulelesa da abdaubdas, Tuki Sen yvelaferi es mTlianad Camomikakle da arafers mimalav. _ xaTac es aris da ise mamaCemis sulma gaixaros sasufevelSi, rogorc es marTali iyos, _ SesZaxa sanCom. _ kidev rao? _ hkiTxa don kixotma. _ isa, rom, _ upasuxa sanCom, _ aqamdis sul Tafls gTavazobdiT da, Tu mometebulis codna gindaT, erT kacs mogiyvanT da is dawvrilebiT mogaxsenebT danarCens. guSin salamankidan Camovida barTlome karaskos Svili. iq bakalavris xarisxi miuRia. misi Camosvla, rom gavige, misalocad wavedi da man miambo, TiTqos wignad daustambavT Tqveni istoria, romelsac saxelad hqvia: `m a x v i l g o n i e r i i d a l g o d o n k i x o t i l a m a n C e l i ~. im wignSi Turme marto Tqvenze da Cemze aris laparaki da,
  • 17. 19 Tu karaskos davujerebT, iq mTeli qveynis saCveneblad var gamoyvanili Cemi sakuTari saxeliT _ sanCo pansaTi. im wignSi qalbatoni dulsine toboselic aris CaCxiruli da bevric ram sxva me da Tqven Soris momxdari faTerakebi. ase, rom gaocebisagan pirjvaric ki gadaviwere, _ im avtors Cveni Tavgadasavali ase dawvrilebiT vin eSmakma uambo-meTqi. _ garwmuneb, sanCo, rom is wigni vinme brZen jadoqars dauweria, radgan maTTvis dafaruli ara aris ra, _ SeniSna don kixotma. _ aba romeli brZeni da ra jadoqari, _ wamoiZaxa sanCom, _ roca bakalavri samson karaso (ase eZaxian im axalgazrdas) ambobs, am wignis avtors sad hamet berenxena hqviao. _ eg mavruli saxelia, _ Tqva don kixotma. _ SesaZlebelia, mavrebs, rogorc gamigonia, Turme badrijani* uyvarT, _ miugo sanCom. _ Sen mgonia im sidis saxeli arie, _ SeniSna don kixotma, _ imitom, rom sidi arabulad `batons~ niSnavs. _ ra mogaxsenoT... magram, Tu gnebavT is bakalavri aq mogiyvanoT, axlav gavfrindebi, _ uTxra sanCom. _ magiT Zalian masiamovneb, megobaro. mag axalma ambavma cnobismoyvareoba ise Zlier aRmiZra, _ uTxra don kixotma, _, rom lukmas veRar Cavideb pirSi, vidre yvelafers dawvrilebiT ar gavigeb. _ maS, Tu agrea, mis mosayvanad mivdivar, _ gaimeora sanCom, datova Tavisi batoni, wavida bakalavrTan da male masTan erTad dabrunda. maT Soris friad sasacilo da saseiro saubari gaimarTa. Tavi III sadac moTxrobilia, Tu ra sasacilo saubari gaimarTa don kixotsa, sanCo pansasa da bakalavr samson karaskos Soris bakalavr karaskos molodinSi don kixoti Rrma fiqrebma gaitaca. imedovnebda, rom am karaskodan gaigebda, Tu ras werdnen mis Sesaxeb sanCos mier xsenebul wignSi; sul ar sjeroda, rom imis sagmiro saqmeTa ambavs TiTqos im dros gamoaqveynebdnen, rodesac raindis xmals mis mier gaJletil mterTa sisxlis oxSivari jer isev asdioda. amitomac warmoidgina, Cemi ambavi, Tavisi jadosnuri niWis STagonebiT vinme grZneuls dauweriao _ mokeTes anu mters: mokeTes _ im surviliT, rom cisqveSeTis yvela mogzaur raindze metad aRemaRlebina da edidebina igi; mters kidev im ganzraxviT _ misi dideba daeCrdila da ukanasknel saWurvelmtvirTvelze ufro dabla daemcro. `Tumcao, _ TavisTvis ambobda igi, _ ar maxsovs, rom vinmes odesme saWurvelmtvirTvelTa istoria daeweroso; Tu marTla Cemi istoria ukve dastambulia, maSin igi, viTarca mogzauri raindis istoria, usaTuod enamziani, gandidebuli, didmSvenieri da marTlis msgavsi unda iyoso~. am azrma odnav daaSoSmina igi,; magram kvlav saso warekveTa, roca moagonda, rom am istoriis avtoris saxeli _ sidis mixedviT mavri iyo, xolo mavrebisagan araviTari simarTle ar iyo mosalodneli, radgan yvela isini matyuarebi,
  • 18. 20 crupentelebi da Woris gudebi arian. don kixoti SiSobda: vaiTu mavr mwerals wignSi dulsine toboselis mijnuroba urigod gamoexatos da miT mis Seumwikvlel didebisTvis Cirqi moecxoso. mas undoda, rom wignSi ferovnad yofiliyo aRwerili misi usazRvro erTguleba arCeuli qalisadmi, romlis gulisaTvis mravali dedofali, sefeqali da qalwuli dasTmo, raTa dulsinesadmi micemuli ficis simtkice ar daeCrdila. da man kidev bevri ram ifiqra, ivarauda da Tavi itexa. roca karaskosa da sanCos mosvlam am fiqrebidan gamoiyvana, TiTqos uceb Rrma Zilisagan gamoRviZebuli raindi piruTvneli sixaruliT da natifi TavazianobiT Seegeba stumars. Tumca samsoni* erqva, magram bakalavri Cia kaci iyo da didi gaiZvera vinme Canda. mrgval, dondlo saxes mzakvruli gamometyveleba dasTamaSebda. Sesaxedavad ocdaoTxi wlisa iqneboda. misi paWua cxviri da didroni laSebi mowmobdnen, rom sxvis sasacilod agdebas did codvad ar miiCnevda, xumrobasa da oinbazobas Zlier ewyoboda da Tanac damcinavi da mqirdavi iqneboda; es Tvisebebi myisve gamoamJRavna, radgan, rogorc ki don kixotTan Sevida, ficxlav dauCoqa da sTxova _ xelze ambrebis neba momecio, da uTxra: _ Tqveno didebav, batono don kixot lamanCelo, geficebiT am wmida petres* samosels, romelsac vatareb (Tumca jer meoTxe xarisxs ar avSorebivar,), rom yvela yofil, awmyo da momaval mogzaur, raindebze uwarCinebulesi Tqvena brZandebiT. kurTxeul iyosmca sid hamet, benenhelis saxeli, romelmac esodeni Sroma miiRo da Tqveni usworo istoria aRwera; iyosmca aTjer kurTxeul is cnobismoyvare adamiani, vinc igi Sroma arabulidan Cvens mSobliur kastilur enaze Targmna da miT SegvaZlebina amqveynad yvela wignze ufro gasarTobi Txzulebis wakiTxviT davmtkbariyaviT. don kixotma karasko wamoayena da hkiTxa: _ miTxariT, nuTu CemTa saqmeTa istoria ukve dawerilia da misi avtori marTlac brZeni mavria? _ diax, Cemo batono, _ miugo samsonma, _ es marTalia. Cemis azriT, dResdReobiT dastambulia am istoriis _ sul mcire _ Tormeti aTasi wigni; aba warimoidgineT: igi dastambes portugaleTSi, barselonasa da valensiaSi. amboben, axla antverpenSic beWdaveno. darwmunebuli var, odesme mas yvelgan dastambaven da yvela xalxis mSobliur enazedac gadaTargmnian. _ yvela patiosansa da gamoCenil kacs ise ara gaaxarebs ra, _ uTxra don kixotma, _ rogorc is, rom sicocxlis Jams naxos Tavisi istoria dabeWdili, naxos Tavisi Tavi sazogado pativiT da Seumwikvleli didebis sxiviT garemoculi. me vambob: d i d e b i s s x i v i T - m e T q i , radgan piruku, rom iyos, maSin imas veraviTari sikvdili ver Seedreba. _ raica didebas da keTil saxes Seexeba, _ miugo karaskom, _ am mxriv Tqveni mowyaleba yvela qveynis mogzaur raindebisaTvis miuwvdomel simaRlemdis aRvida. amitomac avtoric da mTargmnelic cdilan, rom rac ki SeiZleboda, brwyinvaled daexataT Tqveni xasiaTi, uaRresobiT eCvenebinaT safrTxis winaSe Tqveni uSiSroeba, bedis simuxTlis Jams simtkice da, dasasrul, dona dulsine toboselisadmi kdema-mosili da TavdaWerili platoniuri trfiali. _ daxe! _ wamoiZaxa sanCom, _ marTali, rom mogaxsenoT, aqamdis arsad gamigonia, rom qalbatoni dulsine d o n a d wodebuliyos, igi ubralo
  • 19. 21 s e n i o r a d u l s i n e toboselia, srulebiT udonod. ai esec Tqveni pirveli Secdomileba Tqvens istoriaSi. _ magas mniSvneloba ara aqvs, _ SeniSna bakalavrma. _ diaxac, arafers niSnavs, daadastura don kixotma. _ mainc miTxariT Tqveno mowyalebav, _ SeekiTxa igi bakalavrs, _ Cemi sagmiro saqmeebidan romeli ufroa qebuli am istoriaSi? _ mag saganze sxvadasxva azrisani arian, _ miugo karaskom, _ erTni adideben Tqvens brZolas qaris wisqvilebTan, romlebic Tqvens mowyalebas briareebad* da devgmirebad moeCvena; sxvebs nabdisa da maudis saTel qarxanasTan momxdari faTeraki ufro moswons, zognic aRtacebulni arian _ or did laSqars, rom SexvdiT da cxvris fara ki gamodga; meoTxeT _ Tqveni cxedarTan SemTxveuli faTeraki moswonT, segovias, rom miasvenebdnen. dasasrul, bevrni Tqvengan ganTavisuflebuli sakatorRo tusaRebis faTerakiT arian gancvifrebulni,; magram mkiTxvelTa umravlesoba imas ambobs, rom veraferi Seedreba or devgmir-benediqtelTa istorias da biskaelTan brZola yvela faTeraks Crdilavso. _ erTi es mibrZaneT, batono bakalavro, _ hkiTxa sanCom, im istoriaSi _ aRwerilia Tu ara iangvasel mejoreebTan Sexvedra, rodesac rosinants radac eSmakma wasZlia da zRvis Ziras akrZaluli xilis Zebna moesurva? _ brZen avtors araferi daumalavs Tavis samelnis fskerSi. iq yvelaferia aRwerili da masTan metismetad dawvrilebiT. istorikoss araferi daviwyebia da Cveni keTili sanCos sabanze frenac ki mouxsenebia, _ upasuxa samsonma. _ araviTar sabanze me ar mifrenia, _ waibutbuta sanCom, _ haerSi ki vifrine, ramdenic msurda. _ ras izam? _ SeniSna don kixotma. _ iseTi istoria ar aris, rom Sig maRal-dabali ar iyos da es metadre mogzauri raindebis istorias axasiaTebs. martooden bednieri ambebiT imaTi avseba mudam rodi xerxdeba. _ marTals brZanebT, _ ñmiugo karaskom, _, magram am istoriis zogierTi mkiTxveli fiqrobs da ukeTesad miaCnia, rom avtorebs araferi eTqvaT im mraval cema-tyepasa da ketebiT uangariSo gvemaze, rain donkixots sxvadasxva Sexla-SemoxlaSi uxvad, rom xvdeboda. _ radao? tyuili xom ar aris? _ Tqva sanCom. _ gana istoria marTali ar unda iyos? _ mainc umjobesi iqneboda avtors piruTvnelobis gamo imaze ara eTqva ra, _ SeniSna don kixotma, _ ra saWiroa imaze laparaki, rac ambavs Rirsebas da sacnaurobas ara matebs da rac istoriisagan arCeul gmirs ki amcirebs? kacma, rom marTali Tqvas, eneasi iseTi RvTismoSiSi rodi iqneboda, rogorc es vergiliusma dagvixata, xolo ulise iseTi moxerxebuli da brZeni, rogorc homerosi agviwers. _ savsgbiT sworia, _ miugo samsonma. _, magram neba miboZeT mogaxsenoT, rom poetsa da istorikoss Soris cotaodeni gansxvavebaa. poeti ise ara xatavs ambavs, rogorc moxda, aramed ise, rogorc unda momxdariyo,; xolo istorikosi _ momxdar ambavTa monaa: iqidan arc arafris amoSla SeuZlia da arc arafris mimateba. _ dalaxvros eSmakma, _ wamoiZaxa sanCom, _ Tu is mavri simarTleze dgas, maS rodesac Cemi batonis moxvedril joxebze ambobs, ueWvelia, rac Cem
  • 20. 22 wilad momxvda, arc imas faravs, radgan Cemi batonis zurgs ise ar moxvdeboda joxi, rom imave dros mTel Cems sxeulsac ar Sexeboda. magram es sulac ar aris sakvirveli: aki batoni don kixoti brZanebs: roca Tavi itanjeba, yvela asoc itanjebao. _ didi gaiZvera vinme brZandebiT Tqven, sanCo, _ miugo don kixotma, _ Tavs ki ikatunebT, magram, roca mogesurvebaT, Cinebuli mexsiereba gaqvT. _ gana SemiZlia daviviwyo is cema-tyepa, rodesac misi kvali Cems gverdebs axlac amCnevia? _ miugo sanCom. _ gaCumdi, sanCo, _ uTxra don kixotma, _ baton bakalavrs sityvas nu awyvetineb; dae, ganagrZos da yvelaferi miambos, rasac im istoriaSi Cemze mouTxroben. _ mec mindoda gamego, im istoriaSi Cemze raRaa naTqvami, _ Tqva sanCom. _ rogorc gamigonia, im istoriaSi ukanaskneli adgili arc me miWiravs da Turme erT-erTi mTavari presonaJica var. _ p e r s o n a J i da ara p r e s o n a J i , Cemo megobaro sanCo, _ gauswora samsonma. _ kidev erTi sastiki maswavlebeli da sityvebis gamsworebeli gamomiCnda! _ wamoiZaxa sanCom. _ yovel sityvas Tu ase movebRauWeT, mTel sicocxleSi ver davamTavrebT am ambavs. _ RmerTma Cemgan piri ibrunos, Tu don kixotis istoriaSi sanCo meore pirovneba ar iyos, _ ganacxada bakalavrma, _ zogni iseTebic arian, rom rainds saWurvelmtvirTvels amjobineben. mxolod amboben, metismeti qarafSuta ariso: batonisagan dapirebuli kunZulis gubernatoroba metad advilad daijerao. _ jer gvian ar aris, _ Tqva don kixotma, _ da sanCosac rac xani gaivlis, imdeni gamocdileba miemateba, kunZulis marTvis unarsac moipovebs. _ Tu axla ar SemiZlia kunZulis marTva, _ SesZaxa sanCom, _ maTusalas* xanSiac ver SeviZleb. ubedureba is ki ar aris, rom marTvis unari da Sno ar gamaCnia, aramed isa, _ ar vici, is kunZuli sad vipovo. _ yvelaferSi RmerTs miende, sanCo, _ uTxra don kixotma, _ uimisod erTi foTolic ki ar mowydeba xes. maSin yvelaferi ukeTesad warimarTeba. _ marTalsa brZanebT, _ daatana samsonma. _ Tu RvTis neba iqneba, sanCo araTu erTs, aramed aTas kunZulsac ki mouvlis da ganagebs. _ iseTi gubernatorebic minaxavs, _ Tqva sanCom, _, rom Cems nekadac ara Riran da mainc batonebiviT did pativSi arian da saWmelsac sul vercxlis sinebze miirTmeven. _ eg kunZulisa ki ara, ubralo ram maTi Sesaferi adgilis gubernatorebi arian, _ SeniSna karaskom. kunZulis gubernatorebi, sul cota, rom vTqvaT, wera-kiTxvisa da gramatikis mcodneni unda iyvnen. _ g r a m i _ ho, magram t i k i -sa ara mesmis ra, _ miugo sanCom. _ jobs, gubernatorobis saqme RvTis nebaze davutevoT. is ki vici, rom ufali iseT adgilze damsvams, sadac misi samsaxuri ufro ukeT SemeZleba! me minda, sul sxva rame movaxseno baton bakalavr samson karaskos: Zalian moxaruli var, Tu am istoriis avtors Cemze weris Jams Tavisi sityva auwon-dauwonia, Cemi sawyeni ara uTqvams ra da Cemi Tavgadasavalic mkiTxvelisaTvis mosawyeni ar gauxdia; ase, rom ar moqceuliyo da Cemebr Zveli qristiani kacisaTvis Seuferebeli ambebi SeeTxza, geficebiT yovladkeTili saWurvelmtvirTvelis patiosnebas, erTs iseTs daviyvirebdi, yruebsac ki
  • 21. 23 gaegonaT. _ me kidev imas vficav, _ SeniSna karaskom, _, rom maSin Tqvenze daiyvirebdnen, rogorc saswaulze. _ saqme saswaulSi rodia, _ mouWra sanCom. _ yvelam gonivrulad da azrianad unda imsjelos an weros p r e s o n e b z e da ar ilazRandaros da ixoxmikos, rac mas moeprianeba. _ im istoriis erT-erT naklad kidev imas Tvlian, _ ganagrZo bakalavrma, _ da mweralsac imas usayvedureben, rom maszed miutmasnia moTxroba `u g u n u r i c n o b i s m o y v a r e ~. marTalia, is moTxroba Zlier kargia da cudadac araa dawerili, magram batoni don kixotis istoriasTan arafero saerTo ara aqvs. _ mzad var sanaZleo davdo, rom im mamaZaRl mwerals, _ SesZaxa sanCom, _ rac xelSi moxvedria, yvelaferi Tavis wignSi Cauyria, erTmaneTSi aurevia kombostoca da Talgamic. _ Tu eg marTalia, _ ganacxada don kixotma, _ vSiSob, rom Cemi istoriis damweri brZeni grZneuli rodi gamodis, aramed igi uvici ybedi yofila, auRia xeli da yvelafers alalbedze wers _ rac gamova, gamovao, ise, rogorc ubedeli mxatvari orbanexi* sCadioda; roca SeekiTxebodnen, ras xatavo, miugebda: rac gamovao! erTxel mamali daxata da ise cudi iyo da ar geda mamals, rom saWiro gaxda suraTis qveS msxvili asoebiT mieweraT: `ese ars mamali~. iqneb Cemi istoriac amis msgavsia da mis gasagebad ganmartebebi iqnes saWiro. _ mag mxriv arxeinad brZandebodeT, _ uTxra samsonma, _ is wigni ise garkveviT da mkafiod aris dawerili, rom araviTar siZneles ar warmoadgens: bavSvebi mas xelidan ar icileben, Wabukebi TavauReblad kiTxuloben, mozrdilebi masze msjeloben, moxucebi qebas Seasxamen; erTi sityviT, yvela wodebisa da juris xalxi ise etaneba mas, ise CasCiCineben da kiTxuloben, rom, rogorc ki vinme gaZvaltyavebul jaglags dainaxavs, maSinve SesZaxebs: `ager rosinantio,!~ magram ufro mometebuli aRtaceba am wignma paJebSi aRZra. Znelad naxavT didkacTa iseT misaReb oTaxs, sadac don kixotis istoria ar SegxvdeT; erTi paJi Zlivs gaaTavebs kiTxvas, rom meore gamostacebs xelidan; erTierTmaneTs ar aclian, yvelas erT dros unda igi xelSi hqondes. rac ki qveynad aqamdis wignebi yofila, is wigni yvelaze sasiamovno da uvnebeli gasarTobia, verc erT uwmawur sityvas ver ipoviT Sig, rom mkiTxvels Semcode ram azri aRuZras, anda kaTolikuri azrovnebis winaaRmdegi iyos. _ avtors, rom ase ar daewera, _ miugo don kixotma, _ es simarTle ei ara mtknari sicrue iqneboda. vinc im wigns sxvanairad dawerda, yalbi fulis mkeTebeliviT koconze cocxlad dawvis Rirsi gaxdeboda. mxolod erTi es ar mesmis, ram aiZula mwerali, rom Cems istoriaSi gareSe SemTxveviTi ambebi da moTxrobebi Caumarxia, romelTac CemTan araviTari kavSiri ara aqvs. es miT umetesad sakvirvelia, rom Cems mogzaurobas sxvisa risame daumateblad SeeZlo misTvis mravalgvari da uxvi masala mieca, magram, albaT, igi ise moiqca, rogorc andazaSia naTqvami: `Tund TiviT, Tund bziTao, _ kuWis amovsebiTao~. diax, mxolod marto Cemi fiqrebiT, tanjviTa da cremlebiT, Cemi ucodveli wadilebiT, gmiruli saqmeebiTa da RvawliT iseT sqel wigns gaavsebda, tostados* TxzulebaTa srul krebuls gadaametebda. da, marTlac, ase vfiqrob da davaskvni, batono bakalavro, rom romanebisa da saerTod
  • 22. 24 raime sxva wignebis mwerali kaci karga mowifuli azrebisa da gamocdilebis patroni unda iyos. mxolod diad gonebas aqvs niWi maxvilgonivrulad ixumros, gulis gasagmirad da lamazad ilaparakos. xom iciT, komediaSi yvelaze Zneli aRsasrulebeli roli _ es xumaras rolia, radgan Zalian Wkviani kaci unda iyos, rom Tavi droze moisulelos xolme. istoriaze Cumada var, _ igi wminda Sromaa, masSi mxolod WeSmariteba da simarTle unda mefobdes da RaRadebdes da, sadac WeSmariteba da simarTle sufevs, iq aris RmerTi, rameTu TviT RmerTia WeSmariteba da simarTle; miuxedavad amisa, arian adamianebi, romlebic ise advilad Txzaven wignebs, TiTqos qadas acxobeno. _ iseTi uvargisi wigni ara aris ra, rom kacma iqidan cota ram kargic ar gamoitanos, _ SeniSna bakalavrma. _ marTalia, _ upasuxa don kixotma, _, magram ramdeni Txzulebaa, rom qebiT camdis ayavT, vidre mwerlis CanTaSi inaxeba, da, gamodis Tu ara qveyanaze _ ararad iqceva xolme. _ sakvirvelic ar aris, _ upasuxa karaskom. _ dabeWdili Txzuleba moclil dros guldadebiT gairCeva, mciredi Secdomis povnac SesaZlebeli xdeba da, ramdenadac mwerali cnobilia, imdenad yvela mis mcired Secdomas ufro bejiTad amCnevs. CvenTa did mgosanTa da didebul istorikosT arasodes daleviaT moSurneoa brbo, romelTa xeloba is aris _ TviTon verafers hqmnian, sxvisa qmnilebas ki raRac boroti siamovnebiT hkilaven. _ amaSi sakvirveli ara aris ra, _ Tqva don kixotma ramden RvTismetyvels SexvdebiT, sxvisi qadagebis axirebulad gamkilavT, TviTon ki uaress ityvian da ufrorec layboben. _ Tanaxma var, _ miugo bakalavrma, _, magram mainc urigoba ar iqneboda is sastiki msajulebi cotaodenad gulmowyaleni da naklebad Suriani yofiliyvnen; dae, isini nu aqceven yuradRebas pawawkintela laqebs pirsxivosan mzeze da waramara nu CurCuleben: aliquardo bonus dormitat Homerus:* ara, urigo ar iqneboda _ daixsomon, raoden xans unda efxizla homeross, rom mis ukvdav da Suqmfinar qmnilebas odnavi Crdili ar dascemoda. araviTari Rone ar aris, kaci mcireds rasme Secdomas ascdes iseT TxzulebaSi, romelic did drosa da jafas iTxovs. amasTan RmerTma uwyis, iqneb is zogierTi mciredi laqa, _ kritikosTagan Secdomebad miCneuli, poetur momxiblaobas ufro aZlierebs imis msgavsad, rogorc bunebrivi xali pirisaxis dagonjebis magivrad ufro met lazaTsa da eSxs matebs mas. rac unda iyos, kaci, rom Tavis Txzulebas gamoaqveynebs, amiT igi, Cemi azriT, did gansacdelSi vardeba, radgan amqveynad iseTi Txzuleba ar aris, rom yvela mkiTxvels erTnairad moswondes. _ eg me imas mafiqrebinebs, _ Tqva don kixotma, _, rom Cemi istoriac bevrs verafrad eWaSnikeba. _ savsebiT piriqiT, miugo bakalavrma, _, radgan stultorum infinitus est numerus, _ ese igi _ ramdenadac sulelebis ricxvs sazRvari ara aqvs, imdenad maTi Tayvanismcemlebis ricxvic usazRvroa. amitomac Tqveni istoria mraval mkiTxvels moewona; Tumca amis damwers mxolod mexsierebis naklulobas usayvedureben, radgan im qurdis moxseneba daviwyebia, sanCos, rom lurja mohpara. marTlac rasa pgavs? gveubnebian, viri moapareso, da ramdenime xnis Semdeg sanCo isev imave virTan arxeinad brZandeba, is ki aRar viciT, sad da
  • 23. 25 rogor ipova igi.* imasac ki amboben, TiTqos mwerali ar ixseniebdes, siera- morenaSi, cnobil CemodanSi, rom sanCom asi oqro ipova, ra uyo; Semdeg im oqroebze erTi krintic ar aris daZruli, yvelasaTvis ki sasurveli iyo codnoda, is fuli ra iqna? ai es arsebiTi wvrilmanebi aklia am istorias. _ batono samson, _ miugo sanCom, _ mag Tqvens SekiTxvaze axla pasuxis mocema ar SemiZaxia da araviTari angariSis Tavic ara maqvs, radgan kuWi sastikad maqvs dasustebuli da miveSurebi oriode Wiqa Zveli RviniT movirCino, Torem nafotiviT gamovifitebi. Cemi Zvirfasi diasaxlisi Rvinianad Sin momelis, wavisadileb da, am Cems kuWsac movuvli Tu ara, maSinve moval _ virzedac gagcemT pasuxs, fulzedac da, erTi sityviT, yvelaferze, ris kiTxvasac ki moisurvebT. es, rom Tqva, sanCom bakalavris pasuxs ar daucada da Sin wavida. don kixotma karasko sadilad dahpatiJa. bakalavri darCa. Cveulebriv sadils oriode mtredis tabaka miumates. sadilobisas stumar-maspinZeli raindobaze saubrobdnen. karasko kargad Seewyo don kixotis axirebul xasiaTs da yvelaferze kvers ukravda. nasadilevs odnav Tvali moatyues. cota xnis Semdeg sanCoc dabrunda da Sewyvetili saubari ganaaxles. Tavi IV sadac sanCo pansa arkvevs bakalavr samson karaskos bundovan sakiTxebs da agreTve moTxrobilia saTqmelad da saamboblad Rirssacnauri sxva ambebi sanCo dabrunda don kixotis saxlSi, ganagrZo Sewyvetili laparaki da Tqva: _ batoni samsoni ambobs, rom surs gaigos, rogor, rodis da vin moipara Cemi viri? inebeT, yvelafers giambobT. imav Rames, rodesac me da Cemi batoni im SeCvenebul katorRelebTan faTerakisa da segovias wasasvenebeli cxedris Sexvedris Semdeg santa hermandadas siera-morenaSi vemalebodiT, daburul tyeSi SevediT. maSin wina brZolebSi dabegvilebma im saocari ZiliT daviZineT, rogoriTac mxolod rbil bumbulebSi mwoliareT sZinavT _ Cemma batonma Subze dayrdnobiT, me kidev Cems virze mjdomarem. gansakuTrebiT me ise magrad dameZina, rom viRac ucnobi momepara, oTxive mxares kurtans TiTo joxi Seudga da ise dayenebuli kurtnidan SeumCnevlad da Tavisuflad viri gaaZvrina. me kurtans SevrCi. _ eg erTob ioli saqmea da SemTxvevac axali rodia, SeniSna don kixotma. _ magis msgavsi saqme sakrifantes SeemTxva albrakis ieriSis dros. rodesac saxelganTqmulma yaCaRma brunelom aseTive ostaturi moxerxebiT gamoacala mas merani. _ bolos, gaTenda Tu ara, _ ganagrZobda sanCo, _rogorc ki odnav gavinZeri kurtans foCebi gamoeSala da miwaze zRarTani moviRe. roca wamovdeqi virs davuwye Zebna, magram versad vipove. Tvalebidan cremli wamomskda da xmamaRla iseTi qviTini movrTe, rom, Tu is qviTini Cveni istoriis damwerma mis wignSi ar moaTavsa, SeuZlia Tavis Tavs miulocos, rom friad Cinebuli ambavi gamoutovebia. ramdenime xnis ukan rodesac mikomikonis princesas gavyevi, gzaSi eroi katorReli vicani, Cemi batonisagan
  • 24. 26 ganTavisuflebulTagani, swored umaqnisi da aramzada hines pasamonte, rom dairqva, boSis tanisamosi ecva da Cems virze ijda. _ Secdoma es ki ar aris, _ miugo samsonma, _, aramed is, rom vidre sanCo virs ipovida, avtoris gulmaviwyobiT igi isev Tavis lurjas daagogmanebda. _ magisi axsna ki aRar SemiZlia, _ uTxra sanCom, _ aq albaT an istorikosi Secda, anda daudevarma asoTamwyobma aurdauria. _ ra Tqma unda, asec iqneba, magram napovni fulebi raRa uyav? _ hkiTxa samsonma. sanCom miugo. _ zogi me da zogic Cemsojaxze davxarje. im fulebis madlobeli var, rom Cemma colma batoni don kixotis kvaldakval Cemi mogzauroba rom gaigo, ar gamiwyra. me rom ufulod da uvirod im Sori mgzavrobidan davbrunebuliyavi, Cems cols egre iolad ver gadavurCebodi. Tu kidev gsurT raime gaigoT Cemze, mzada var gipasuxoT. iseT gunebazeRa var, piradad mefesTan, misi sakuTari presonis winaSec ki, ar davizareb laparaks; mxolod imas nu gamomkiTxavT, ra movitane da ra davxarje, es aravis saqme araa. rac Cems mogzaurobaSi joxebi momxvda, yvela rom davTvalo da TiToeuli dartyma oTx maravedisad davafaso, asi ki ara, aTasi eskudo naxevar angariSsac ver gamisworebs. yvelam Tavis Tavs ucqiros, sxvas Tavi anebos, Savs TeTrad nu urevs da TeTrs Savad nu gaasaRebs da axsovdes, rom yvela kaci iseTia, rogoric RmerTma gaaCina, da zogjer iqneba ufro uaresic. _ vecdebi Seni naTqvami avtors gadavce, _ uTxra karaskom, _ ueWvelia, ar daiviwyebs da Tavisi wignis axal gamocemaSi CaurTavs da miT, ra Tqma unda, wignis Rirsebas aRamaRlebs. _ batono bakalavro, iqneb im wignSi kidev aris raime gasasworebeli? _ gamokiTxa don kixotma. _ SesaZlebelia iyos kidec, _ miugo karaskom. _ magram am gasworebas iseTi arsebiTi mniSvneloba ar eqneba, rogorc imas razedac axla vilaparakeT. _ erTi es mibrZaneT, _ hkiTxa don kixotma, _ is Cemi istrikosi xom ar apirebs meore nawilis gamoSvebas? _ ra Tqma unda, apirebs _ upasuxa samsonma. _ magram ra wyaroebidan Seadgens _ ai es ar icis. amitomac aravis SeuZlia Tqma odesme gamoqveyndeba Tu ara igi, raki ician, rom xalxi meore nawils yovelTvis ugulod ekideba. zogi fiqrobs, radgan meore nawili arasodes kargi da iRbliani ar gamodis iqneb istorikosi Tavisi Sromis pirvel nawilze Sedgeso, zogi ki imasac ambobs rom don kixotze rac daiwera, ukve kmarao, da mec meeWveba, rom odesme gamosces igi. Tumca, saiTac ki miixedav, yvelgan don kixotis axal faTerakebs iTxoven da mxiaruli da xalisiani adamianebi gaiZaxian: `gviambeT kidev raime axali don kixotze; dae, don kixotma ibrZolos, xolo sanCo pansam iybedos Cven yvelaferi mogvewoneba, avtorma rac ar unda geiamboso~. _ mainc ras fiqrobs avtori, ra gadauwyvetia? _ hkiTxa don kixotma. _ Tavis istoriis meore nawilisaTvis masalas daucxromeli mecadineobiT eZebs da agrovebs da, ipovis Tu ara, maSinve dastambavs. amas imdenad saxelis mosaxveWad ar Caidens, ramdenadac mogebisaTvis, _ miugo samsonma. _ maS marto fulsa da mogebaze fiqrobs. _ SeniSna sanCom. _ swored saswauli iqneba, rom marTla moigos rame. eg istorikosi swored im TerZsa hgavs, aRdgomis wina dRes rom tanisamoss dablandviT keravs, ra aris
  • 25. 27 gaaTavos rogorme da srulyofili da unaklo arasodes ar gamoudis. eSmakebma waiRon, Tu imis Sekerilis erTi naWeric Tavis alags daadges! mainc im baton mavrs, Tu vinc unda iyos, avtors, urCieT _ cota moiTminos da Tavis saqmes kargad Caufiqrdes, male imden axal masalas mivcemT Tavisi istoriisaTvis, imden nairnair faTeraksa da SemTxvevas SevTavazebT, rom imiT araTu meore nawils, aramed mTeli asi nawilis avsebasac SeiZlebs. im beCavs, etyoba, hgonia, Cven marto imaze vfiqrobdeT _ kargad gamoviZinoT, da qeris ormoSi vimyofebiT. maS aq mobrZandes da Tavisi TvaliT naxos, TiToeuli Cvengani ra unaris patronia da ra gancxromaSi vcxovrobT. aseTi gancxroma male fexebs gagvafxekinebs. diax, didad pativcemulo bakalavro, Cemi batoni rom miRerebdes~ didi xania faTerakebis gzaze damdgari viqnebodiT _ SeuracxyofisaTvis samagieros misagebad, usamarTlobis dasasjelad, devnilTa Sesawevad da, erTi sityviT, yvela im saqmis asasruleblad, rac mogzaur raindebs valad adevT. sanCos Rer es sityvebi ar gaeTavebina, rom rosinantis Wixvini moisma. don kixotma es keTili ambis momaswaveblad CaTvala da gadawyvita sam-oTx dReSi kvlav axal mogzaurobas dasdgomoda. Tavisi azri bakalavrs gauziara da rCeva sTxova, saiT gasdgomoda gzas. Tu mzada xarT Cems rCevas mihyveTo, upasuxa karaskom, me saragosaSi wasvlas girCevdiT. ramdenime dRis Semdeg, giorgobis dResaswaulze, iq sazeimo turniri unda Sesdges da Tqven mravali SemTxveva geqnebaT, iq didi saxeli moixveWoTo. Tqven Tu aragonis raindebs daamarcxebT, maSin ufleba geqnebaT mTeli qveynis raindebis dammarcxeblad CaiTvaloT Tavio. karaskom mouwona don kixots misi sulgrZeli da keTilSobiluri ganzraxva _ xelaxlad faTerakebis Zebnas dasdgomoda, mxolod emudareboda _ saSiSroebas metismeti TavganwirulebiT nu SeexeCeboda. gaxsovdeso, eubneboda rainds, rom Seni sicocxle marto Sen ar gekuTvnis, aramed yvela Cagrulsa da gaWirvebuls, visac ki Seni uSiSari marjvenis daxmareba sWiriao. _ diax, swored! _ daatana sanCom, _ mag saxelis moxveWam janabaSi wasvla bevrjer manatra, radgan Cemi batoni martodmarto as SeiaraRebul kacs mainc daesxmeba Tavs xolme, rogorc wuwki bavSvi oc mwife nesvs erTad etaneba. eSmakma wamiRos, batono bakalavro, yvelafers Tavisi dro aqvs: Setevasac da ukan daxevasac. mudam xom ar unda iyviros kacma: `win, santiago da espaneTi!~* miT umetes, Tu mexsiereba ar mRalatobs, TviTon Cemi batoni don kiotisagan bevrjer msmenia, rom ori ukiduresobis _ simxdalisa da ugunur mamacobis Soris namdvili vaJkacoba dgaso; da Tu es asea, maSin, rogorc brZolis velidan umizezod moZurwva araa sakadrisi saqcieli, arc brZolaSi SeWraa sasargeblo, Tu mtris Warbi Zalebi amis nebas ar iZlevian. magram, uwinares yovlisa, vafrTxileb Cems batons, rom mzad var gamogyveT, mxolod am pirobiT: me Tqvens saWmelsa da tansacmelze zrunva momaCemeT, am saqmeSi Tavs ar gavibaxeb. xolo TviTon Tqven - brZolaSi saxelis moxveWas mihyeviT. aseT pirobaSi veRar misayvedurebT, marjve ar ariso, xolo Tu ggoniaT, rom me TiTqos odesme xmals viSiSvleb najaxiT SeiaraRebul da Cabalaxmosxmul aramzada avazakebis winaaRmdeg, eg, nuras ukacravad, CemTvis ganze davdgebi! Cems dReSi fiqrad ar mqonia, batono bakalavro, vaJkacobiT saxeli gameTqva. mxolod mindoda yvela im saWurvelmtvirTvelebze alalmarTali vyofiliyavi, visac ki odesme mogzaur raindebTan umsaxuria, da Tu Cems batons don kixots surs Cemi samsaxurisaTvis im erT-erTi kunZuliT
  • 26. 28 damajildoos, romelic mas gzaze Sexvdeba, ra uSavs? keTili iyos, Zalian madlobeli viqnebi. ar momcems da ra gaewyoba , ukunZulodac iolad wavalT. Cveni sicocxle RvTis sityvaze unda iyos dandobili da ara Tavis madlobelis sityvaze. amasTan me vubrZaneb Tu me mibrZaneben, amiT puris lukma ufro gemrielad rodi meCveneba. mere ra vici, rom am arakis dasasruls Cemi gubernator obis adgilze eSmaki ormos ar gamiTxris da kisris mtvreviT Sig ar Camagdebs. dian, Cemo xelmwifev, sanCo davibade da imedi maqvs sanCodve movkvde. mainc, Tu zena uzrunvelad da uxifaTod kunZuls gamomigzavnis anu sxvas rasme misTanas, suleli ki ara var, zurgi Sevaqcio. tyuilad ki ar aris naTqvami: `rodesac xbos gaCuqeben, _ TokiT gaiqecio~ , da `Tu bedi karze mogadges, Sin SeuZexio~. _ Cemo megobaro sanCo, _ uTxra bakalavrma, _ swored profesoriviT ilaparake. maS suliT nu daecemi, RmerTsa da don kixots miende da gwamdes: Cveni seniori don kixoti Tavis droze, ueWvelia, araTu kunZuliT, aramed mTeli samefoTic dagajildoebs. _ rogorc mcireds, ise did saCuqars _ sul erTia _ erTnairad miviReb, _ miugo sanCom, _ da SemiZlia senior karaskos movaxseno, rom, Tu Cemi batoni marTla samefos maCuqebs, imedi maqvs daglejil parkSi ar Caagdebs mas. karga xania maja gavisinje da davrwmundi, rom kunZulebisa da samefoebis marTvisTvis sakmaod jansaRad vgrZnob Tavs. es Cemi batonisaTvis adrec momixsenebia. _ gafrTxildi, sanCo, _ SeniSna samsonma, _ pativi da dideba scvlis adamians; gubernatorad rom gaxdebi, advilad SesaZlebelia, RviZli deda veRar icno. _ magas is izams, miugo sanCom, _ vinc Sambsa da JaltamSi dabadebula, da ara is, visac CemsaviT gulze oTxi TiTis dadeba Zveli qristianis qoni Semohxvevia. ara, kargad daakvirdiT Cems xasiaTs da dainaxavT _ gana SemiZlia umaduri viyo da vinmes Sesaferi madli ar gadavuxado? _ RmerTma inebos, _ wailaparaka don kixotma, _ magram Sens unarsac Cqara vnaxavT. Tu ara vcdebi, kunZuli Cvenze Zalian axlos aris, ise axlos, TiTqos ager TvaliTac vxedav-meTqi. saubris dasasruls raindma bakalavrs mimarTa, rogorc poets, qalbaton dulsine toboselTan gamosaTxovari leqsi daewera. `minda ise daiweros, _ uTxra don kixotma, _ rom yvela striqonis pirveli asos CayolebiT wakiTxuli gamovides d u l s i n e t o b o s e l i ~. _ Tumca bedniereba ara maqvs vekuTvnode espaneTis gamoCenil poetTa dass, romelic, rogorc ismis, sul sam-naxevari kacisagan Sedgeba, mainc mzada var, Txovna agisruloT da es leqsi SevTxza, magram Zalian meZneleba, _ miugo bakalavrma, _ radgan erTi didi dabrkoleba miSlis xels. saqme is aris, rom moxsenebuli banovanis saxelSi TxuTmeti asoa da, Tu daiwera oTxtaepiani leqsi _ TiToSi oTx-oTxi striqoniT (egreT wodebuli desima anu redondilia*, maSin erTi striqoni zedmeti iqneba; meti Rone ar aris, vecdebi, is erTi striqoni rogorme saidanme Cavylapo, rom dulsine toboselisaTvis oTxstriqoniani oTxi taepi gamodges. _ aucileblad ase moiqeciT, _ uTxra don kixotma. _ umTavresad imas ecadeT, ise dasweroT, rom is leqsebi dulsines mets sxva verc erT mandilosans ver miaCemon, radgan dedamiwis zurgze arc erTi qali ar daijerebs, rom leqsebi misadmia miZRvnili, Tu iq im qalis saxeli garkveviTa
  • 27. 29 da srulad araa moxsenebuli. karaskom gamosaTxovari leqsis dawera ikisra da mas ukan erTad gadawyvites, rom don kixoti erTi kviris Semdeg kvlav samogzaurod gaemarTeboda. man sTxova bakalavrs es gadawyvetileba saidumlod Seenaxa, gansakuTrebiT ar gaemxila igi mRvdlisa da dalaq nikolasisaTvis da agreTve diswulisa da diasaxlisisaTvis, raTa maT xeli ar SeeSalaT am keTilSobilur da saxelovan ganzraxvaSi. karaskom siCume aRuTqva, don kixots gamoeTxova da Tanac Seevedra, drodadro yvela Seni gamarjveba da marcxi Sematyobineo, Semdeg erTmaneTs daSordnen da sanCo mogzaurobisaTvis samzadisis dasaWerad gaemarTa. Tavi V sanCo pansas maxvilgonivruli da sasacilo saubari mis colTan, teresa pansasTan, agreTve sxva friad sasiamovno da Rirssaxsovari ambebi am istoriis mexuTe Tavs mTargmneli yalbad acxadebs, radgan sanCo aq iseTi eniT laparakobs, rogoric mis mokle Wkuas aRemateba, da zogjer iseT maxvilgonierebas iCens, rom mTargmnelisaTvis Zneli safiqrebelia, igi sakuTari azrovnebis nayofi iyos. mainc, raki am istoriis Targmna kisrad udvia, mTargmneli Tavs nebas ar aZlevs rame gamotovos da amitom am saxiT ganagrZobs: sanCo iseTi kmayofili da mxiaruli dabrunda Sin, rom colma misi gabrwyinebuli saxe arbaletis gasrolis manZilzeve daanaxa da Soridanve hkiTxa: _ ra dagmarTaT, Cemo kargo sanCo, karg gunebaze ras dauyenebixarT. man ki cols ase upasuxa: _ ici, dedakaco! ufro karg gunebaze viqnebodi, rom ase mxiaruli ar viyo, rogorc Sen geCvenebi. _ ar mesmis, ras ambobT, Cemo qmaro. Tumca gaunaTlebeli qali var da, Tundac suleli damiZaxon, mainc ver gamigia, adamians mxiarulad yofna cud gunebaze rogor daayenebs. _ maS icode, teresa, imitom var karg gunebaze, rom batoni don kixoti mesamed apirebs faTerakebis saZebnelad gamgzavrebas da mec Tan mivdev. icode, mivemgzavrebi jer imitom, rom gaWirveba maiZulebs da mere im imediT _ egeb kidev imdeni fuli vipovo, amas winaT me da Sen rom davxarjeT. rasakvirvelia, RmerTs rom enebebina da lukmapurisaTvis klde-RreebSi xetialis nacvlad Cems saxlSi mSvidobiani da uzrunveli cxovreba moeca (rac misTvis Zalian advili iyo), maSin Cemi sixaruli ufro sruli iqneboda, radgan Sensa da Svilebis ganSorebas aRar vinaRvlidi. maS xom marTali giTxari ufro karg gunebaze viqnebodi, rom ase mxiaruli ar viyo-meTqi. _ yuri migde, sanCo, rac TavSi is raRac raindoba CaideT, mas aqeT arc mosmena SeiZleba Tqveni da arc imis gageba, rasac ambobT, _ SeniSna teresam. _ RmerTi mismens da CemTvis esec sakmaoa, radgan misTvis yvelaferi gasagebia; magram amas davexsnaT, _ upasuxa sanCom. _ axla ki, dedakaco, am sam dRes Cems virze meti mzrunveloba gaswie, saWmeli erTi orad mieci, samkauli
  • 28. 30 gausinje da saerTod ecade, rac gasamgzavreblad saWiroa, yvelaferi rigze iyos, radgan qorwilSi rodi mivdivarT, qveynis dasavlelad mivemgzavrebiT, devebTan, andriakebTan da urCxulebTan sabrZolvelad, Rmuilis, yefis, bRavilis da brdRvinvis mosasmenad. yvelaferi es sumbulis yvavils edreboda da zeciuri madli iqneboda, Tu kvlav iangvasel mejoreebTan da grZneul mavrebTan ar mogvixdeboda Widili da cema-tyepa. _ rogorc vxedav, Cemo qmaro, _ uTxra teresam, _ mogzauri raindebis saWurvelmtvirTvelebi TavianTi batonebis purs muqTad rodi Wamen. mec Tqvens gareT yofnis dros locva-vedrebiT Tavs Sevawyen ufals, raTa yovelgvari gansacdelisagan dagifaroT. _ gamigone, dedakaco, _ uTxra sanCom, _ me rom mokle xanSi kunZulis gubernatorad gaxdomis imedi ara mqondes, aras vinaRvlidi, axlav dedamiwa gamskdariyo da Sig Cavetane. _ netav, _ Seawyvetina teresam, _ ras ambobT, Cemo sayvarelo qmaro, _ dRegrZeli iyos qaTami Tavis wiwakis seniTa. enam ar giyivlos. Sen ki, Cemo kargo, icxovre, rogorc aqamdis gicxovria, yvela is kunZuli eSmaksac wauRia. ukunZulod daibade, uimisod icxovre da uimisod mokvdebi da iolad waxval, rogorc sxva bevri midis iolad. saukeTeso sanelebeli SimSilia da, radgan igi yvela Rarib kacs aqvs, amitomac Raribi mudam madianad Wams, magram, sanCo, vinicobaa gubernatori gaxdeT, Tqveni coli da Svilebi ar daiviwyoT. moigoneT, rom Cveni vaJi sanCiko male TxuTmeti wlisa gaxdeba da saswavlebelSi micemis dro daudgeba. biZamisi abati xom dahpirda mas, sasuliero TanamdebobisaTvis gagzrdio. Cveni qali marisanCac im xanSia, rom qmrisa ar SeeSindeba da, Tu ara vcdebi, iseve Zalian surs gaTxoveba, rogorc Tqven gubernatoroba da, rac ar unda eTqvaT, karg kuros isa sjobs im gogos uxeiro qmari mainc vuSovoT. _ ici, dedakaco! Tu rogorme gubernatoroba mergo, RmerTs geficebi, ise davabinaveb Cems qals, rom `qalbatonos~ da ,,Tqveno brwyinvalebas~ uTqmelad sityva veravin gaubedos. _ ara, sanCo, ara, _ miugo teresam. _ me damijere, marisanCa mis Tanaswors miaTxove; amaze ukeTess Sen imas verafers gaukeTeb. Torem, Tu xis qoSebis nacvlad maRalyeliani fexsacmelebi Caicva, Tu JRali maudis kabis magivrad abreSumis tansacmelSi moirTo, Tu ubralo marisanCa, axla rom yvela SenobiT elazRandareba, d o n a m a r i a m i da vinme Tqveni b r w y i n v a l e b a q a l b a t o n i gaxdeba, maSin sabralo gogocuna daibneva, Tavis Tavs veRar icnobs, yoveli nabijis gadadgmaze raime xaTabalaSi gaebmeba da mis uxeS glexuWobas gamoamJRavnebs. _ gaCumdi, sulelo! _ Seutia sanCom, _ oriode weliwadi ise gadaakeTebs im glexis gogos, rom qalbatonebSi veRar gamoarCio, ra bevri gelaparako: mTavari isaa _ T q v e n i b r w y i n v a l e b a gaxdes, da danarCenze safiqrelad dro merec gveqneba. _ sanCo, _ miugo teresam, _ alals ras argebs arwivis bude. Seni mdgomareobis kvalad moiqeci da imaze maRla asvlas nu ecdebi, rogoric RmerTs gauCenixar. Tanac nu daiviwyeb andazas: `Seni mezoblis Svils cxviri mowminde da Sin siZed Semoiyvaneo~. erTi miTxari, RvTis gulisaTvis, gana kargi iqneba, Cveni marisanCa vinme grafs an rainds mivaTxovoT, da man Semdeg, roca moeprianeba, cudac moepyra da uTxras: glexis gogov - qalbatono, TiTistari atrialeo. ara, Cemo qmaro, RmerTmani, es ar moxdeba. gana
  • 29. 31 magisaTvis gavzarde Cemi gogo! Sen marto imas ecade, fulebi mogvitano, marisanCas saqmros Sovna ki Cemze moagde. aqve axlos xuan toCos Svili lope toCo gvyavs. lope toCo jansaRi da marjve biWia. didi xania vicnobT orive da vici, rom Tvati misdis marisanCaze. yvela Cven, dedebi, mamebi, siZeebi, Svilebi da SviliSvilebi erTad vicxovrebT da erTmaneTs xels movumarTavT da maSin Cvens Soris damyardeba mSvidoba da saTnoeba. maS nuRar gaumzadeb Cvens qals sra-sasaxleebs da darbazebs, iq xom yvela ucxo iqneba misTvis da TviTonac verafers gaigebs. _ Sen dedakaci ki ara, qaji da eSmaki xar, barabas colo!* _ SesZaxa sanCom. _ netavi agre uSnod rad mitrizaveb? rad miSli Cemi qali iseT kacs mivaTxovo, romelic aznaurobis STamomavlobas Semomaxvevs gars. gamigone, teresa, papaCemi ityoda xolme: bednierebisaken vinc mifrinavs, mas xels ver waavlebso. aRarc beds unda daemduros, roca is bedniereba misgan gafrindebao, maS am marjve wamiT visargebloT da bednierebas nu uarvyofT, rodesac igi kars mogvdgomia da Cvens qoxSi Semosasvlelad geikakunebs; qars mivyveT, Cvens ialqnebs rom awveba. swored am saubrisa da imis gamoc, ris Tqmasac sanCo kidev apirebda, don kixotis istoriis mTargmnels es Tavi yalbad miaCnia. _ rodesac raime iseTi Tanamdebobis miRebas movaxerxeb, rom am talaxidan amomiyvanos, _ ganagrZo sanCom, _ rodesac Cems qals, marisanCas, Cemi survilis Tanaxmad gavaTxoveb, maSin naxav, Se CerCeto, Tu rogor dagiZaxeben d o n a t e r e s a p a n s a s Cveni soflis azaur qalebis gamosajavreblad, eklesiaSi xaverdis baliSebze, xaliCebze da sagangebod farCebze dajdebi. rao? ar mogwons? maS egde winandel adgilas, arc amaRlde da arc dadablde, saydris uSno qandaksaviT erT mdgomareobaSi darCi! eh, ra saWiroa bevri laparaki, rac ginda, is ifiqre da isa sTqvi, me ki vici, rom Cemi sanCika grafis coli unda gaxdes. _ sanCo, frTxilad iyav, wamoiZaxa teresam, _ ise nu izam, rom mag Senma sityvebma Cveni qali daRupos. rac unda hqna, miaTxove igi Tund hercogs, Tund princs, mainc arasodes ar davTanxmdebi, rom marisanCa grafis colad davigulo. xom ici, suliko, mudam Cemi Tanaswori miyvarda, farTifurTobasa da medidurobas ver vitandi. rom momnaTles, teresa damarqves, sruliad ubralo da umwikvlo saxeli, yovelgvari mimatebis, zizilpipilebisa da RvinWilebis gareSe da u R o n o d d a u z e d o n o d ; mamaCems kidev kaskaxo erqva, me ki, rogorc Sens meuRles, teresa pansas meZaxian (Tumca namdvilad teresa kaskaxo unda merqvas; magram, xom gagigonia, `mefe saiTac inebebs, kanonic iqiTken gadaixrebao); me Cemi saxeliT kmayofili var da ara msurs, kidev dona wamimaton, ar msurs gavagrZelo igi, meSinia metismeti sigrZisagan sxvis enebs ar wamoedos. grafinia an gubernatoris coli, rom gavxde, iqneb ggonia mogveridnen da ara Tqvan: `Sexe, am meRoris colma cxviri rogor maRla aiwiao. guSin ar iyo, jaras ujda da wirvaze lamis carieli CixolaTi daiareboda, axla ki _ qalbatonia, xaverdsa da abreSumSi gamopranWulao~. Tu RmerTi Cems xuT Tu eqvs an ramdenica maqvs grZnobas SemarCens, ufalia mowme, Cvens mezobel dedakacebs ar gavaxareb, rom Cemze enebi ileson. Sen SenTvis gubernatorad, an kunZulis mmarTvelad, an radac ginda gaxdi da iampartavne, magram , raica Cems qalsa da me Segvexeba, dedas geficebi, Cveni fexi Cveni soflis mijnas ar gadaabijebs. kargi coli
  • 30. 32 fexmotexiliviT TavisTvis Sina zis; xolo _ namusiani gogosaTvis Sroma kidev dResaswaulia. Sen gahyevi baton don kixots faTerakebis saZebnelad, Cven ki Tavi dagvanebe. patiosnad vicxovrebT, rogorc RmerTs dauwesebia. magram netav miTxra, im Sens batons es don-i saidan miscemia? swored mikvirs. misma mama-papam Tavisi sicocxle xom uamisod gaatara. _ dedakaco, swored eSmaki Segjdomia, _ dauyvira sanCom, _ Torem amden sisuleles rogor daroSavdi. erTi miTxari, Tu RmerTi gwams, sad Cemi laparaki, sad es viRac kaskasi, xaverdi da abreSumi, da andazebi. suleli xar da is aris suleli xar imitom, rom gangebas ar ekiTxebi da sakuTar bednierebas ise gaurbixar, rogorc Wirs. rom dameJinebia, Cemi qali koSkidan gadmovardes-meTqi, an infanta dona urikasaviT* mTel qveyanaze saxetialod wavides-meTqi, maSin kidev ho, sabuTi geqneboda, CemTvis ar gagegona, magram, rodesac imedi maqvs, erTi fexis dakvriT, ise, rom Tvalis daxamxamebasac ver moaswreb, imdeni movimoqmedo, marisanCasaTvis yvelas qalbatoni da warCinebuli seniora davaZaxebino; rodesac minda vnaxo igi namjaze mjdomare ki ara, aramed baldaxins qveS, saucxood morTul cixe-darbazSi, sadac ufro meti xaverdis baliSi iqneba, vidre marokoel almudTa modgmaSi mavrebi iyvnen;* netav ra gaiZulebs, Cems survils, rom ewinaaRmdegebi? _ da gana ar ici, Tu risTvis, Cemo qmaro? _ miugo teresam. _ imitom, rom andazaa _ `tanisamosi adamians kidec faravs da kidec aSiSvlebso~. Raribs Tvali gakvriT ekareba, mdidarze ki didxans Sesdgeba xolme. da, Tu mdidari odesme Raribi yofila, imaze laparaksa da sjas veRar aTaveben, da yvelaze uaresi kidev is aris, rom oRond ki erTi miTqma-moTqma daiwyon, Torem ganaRa gaaTaveben odesme? meWoreebs vin ar icis futkariviT fuTfuTi gaaqvT quCebSi. _ daica Se sacodavo! _ waibutbuta sanCom. _ gamigone, rac giTxari, da iseT rames getyvi, Tavis dReSiac ar gagegonos; esec icode arc Cemi gogridan aris gamosuli, mRvdlis sityvebs gagimeoreb, wina marxvaSi qadagebis dros rom Tqva. iman gviTxra, Tu xsovnam ar mimtyuna, _ rom Cvens gonebaSi is ukeTesad aRibeWdebao, rac Tvalwina gvaqvso, vidre isao, rac odesme gvinaxavso. sanCos zemomoyvanili sityvebi gaxdnen meore mizezad, ris gamoc mTargmnels es Tavi yalbad miaCnia, radgan isini sanCos mokle Wkuas aRematebian. sanCo ki ase ganagrZobda: _ es imitom xdeba, rom, rodesac mdidrulad Cacmulsa da mravali msaxuriT xlebul kacsa vxedavT, misadmi uneblieT pativiscemas vgrZnobT, Tundac odesRac igi glaxakic gvenaxos. es imitom, rom, ra mdgomareobaSiac igi axla gveCveneba, odesme uwin naxuls Crdilavs da abnelebs. marTlac, bedisagan amaRlebuli kaci, Tuki igi gulkeTilia da patiosani, imaze naklebi pativiscemis Rirsi rad unda iyos, vinc dabadebidanve mdidaria? marto moSurneTa Tvisebaa _ gamdidrebul Raribs uwindeli siRaribe waayvedros. _ eg sibrZne CemTvis ar dawerila, _ upasuxa teresam. _ rac ginda, isa hqen, me ki Tavi damanebe, Tu Seni ganzraxulis aRsruleba egre bejiTad gaqvs gawyvetili. _ unda Tqva, g a d a w y v e t i l i -Tqo, g a w y v e t i l i ki ara, _ SeniSna sanCom. _ Tavi daanebe mag abdaubdas. _ Seutia teresam. _ ise vambob, rogorc
  • 31. 33 RmerTi magonebs, metic ara minda ra. Tu mainca da mainc gubernatorad gaxdoma ginda, Cveni vaJi sanCoc Tan waiyvane, rom Sens gverdiT yofniT qveynis gamgebloba Seiswavlos; xom ici, vaJebma mamis xeloba adreve unda Seiswavlon. _ roca gubernatoris adgilze gamoviWimebi, maSin fostis cxenebiT waviyvan Cems vaJs da Senc fulebs gamogigzavni. maSin fuli ar Semomakldeba, radgan yvela siamovnebiT Caudebs kibeSi fuls gubernators, roca mas erTi groSic ar gaaCnia. ise ki, icode, kargad daixsome: rodesac Svils migzavnide, ise morTe da mokazme, rom ar gamoCndes, Tu ra wodebisaa, da ise iyos morTuli, rogorc Seeferebodes. _ Sen fuli gamogzavne, _ uTxra teresam, _ da imas kargad movrTav da gamovawyob. _ rogorc iqna, xom dagiTanxme, dedakaco, _ ganacxada sanCom, _ rom Cveni qali grafis coli unda gaxdes. _ ra dResac imas grafis colad davinaxav, _ miugo tvresam, _ maSinve vifiqreb, rom is damimarxavs. magram gimeoreb, rogorc genebos, ise moiqeci; qmari xar da Tavi xar, me ki Seni mona var. qalebi imisaTvis davibadeT amqveynad, rom davemorCiloT qmrebs, Tundac isini aseTi CerCetnic iyvnen. am sityvebze teresa ise atirda, TiTqos misi qali marTlac momkvdariyo da ukve daemarxa. sanCom cotaodenad anugeSa Tavisi coli, aRuTqva, marTalia, sanCikas mainc gavxdi grafis colad, magram vecdebi, rac SeiZleba davagviano es saqmeo. amiT damTavrda maTi saubari; da mas ukan sanCo dabrunda don kixotTan, masTan gamgzavrebis samzadisze sabolood rom moelaparakna. Tavi VI Tu ra mouxda don kixots Tavis diswulTan da diasaxlisTan, rac erT-erTi friad mniSvnelovani Tavia mTels am istoriaSi sanCo pansas rom colTan, teresa kaskaxosTan, es SesaniSnavi saubari hqonda, don kixotis diswuli da diasaxlisi saSinlad iyvnen aRelvebulni, radgan mravali niSniT amCnevdnen, rom maTi biZa da batoni emzadeboda mesamed gasxltomoda maT da isev Tavis SeCvenebul raindobas dabruneboda. yvela RonisZiebiT cdilobdnen don kixotisaTvis es saziano ganzraxva daeSlevinebinaT, magram maTi mecadineoba udabnoSi RaRadebas anu civi rkinis kervasa hgavda. diasaxlisma don kixotTan mTeli Tavisi mWevrmetyveleba, rom daxarja, bolos uTxra mas: _ Cemo batono! Tu gadagiwyvetiaT Sin aRar moisvenoT, xelaxlad dagvtovoT da mTa-RreebSi damaSvrali suliviT xetiali daiwyoT, Tqveneburad _ f a T e r a k e b i s , Cveneburad ki sxvadasxva u s i a m o v n e b i s Zebnas mivyoT xeli, me aucileblad yvirilsa da tirils movyvebi da RmerTTan da mefesTan giCivlebT, rom am saqmeSi xeli SegiSalon. amaze don kixotma miugo: _ ar vici, Cemo kargo, Sens Civilze RmerTi ras gipasuxebs, arc is vici, misi udidebulesoba ras getyvis, magram is ki vici, mefis alags, rom viyo,
  • 32. 34 pasuxs ar gavcemdi yvela am uamrav uazro da sulelur Txovnaze, rac yoveldRiurad sasaxleSi Sedis. gvirgvinosan mefes mravali movaleoba aZevs, magram yvelaze umZimesi is aris _ yvelas mousminos da yvelas upasuxos, da amitomac ar msurs Cemi saqmeebiT mefe Sevawuxo. _ erTi es mibrZaneT, batono, _ hkiTxa diasaxlisma, _ gana mefis karze raindebi ar arian? _mravalia, _ miugo don kixotma, _ radgan raindebi taxtis simagres Seadgenen da mas elvarebas da didebas hmateben. _ ratom Tqvenc erT-erTi im bednierTagani ar SeiqmnebiT, Tqveno mowyalebav, romelTac qveyanaze mudam tantali ara sWirdebaT da mefes mis karze mSeidobianad emsaxurebian?! _ daixsome Cemo kargo! _ miugo don kixotma, _ yvela kariskacs mogzaur raindad yofna rodi SeuZlia da arc yvela rainds _ kariskacoba; qveynisTvis yvelaferi cot-cota aris saWiro da, Tumca mogzauri da karis raindebi erTnair saxels atareben, mainc maT Soris didi gansxvavebaa. erTni maTganni mefis kars erT wamsac ara scildebian, erT maravedissac ara xarjaven, odnav daRlilobas ara grZnoben, mTel qveynierebaze rukazg cqeriT arxeinad mogzauroben; Cven ki, egreT wodebuli mogzauri raindebi, dausveneblad davdivarT mTeli dedamiwis zurgze, zafxulis mzis mwvave sxivebisagan moufare belni da zamTris mZafr yinvas mouridebelni. Cven suraTebiT rodi vicnobT mters, aramed mudam SeiaraRebulni mzad varT SevebaT mas urTierT brZolis wesTa damoukideblad, raica iTxovs mebrZolTa maxvili erTi sigrZis iyos, imas ki ara hkiTxulobs _ iqneba Cveni mopirdapire Tavis mfarvel raime Tilismas atarebs, agreTve Sebmis win mzis sinaTles Tanabrad ar viyofT da arc sxva farTifurTebs da ceremoniebs ar vasrulebT, rac urTierTbrZolaSia miRebuli. icode, Cemo kargo, rom namdvili mogzauri raindi warbsac ar Seixris, aTi devgmiri, rom daxvdes win, Tunda iseTi, rom Tavebi RrublebSi emalebodeT, fexebi udides koSkebzedac msxvilebi hqondeT, xelebi _ uzarmazari xomaldis anZebze ugrZesi, Tvalebi wisqvilis borblebze udidesi da liTonis sadnob quris cecxlze umgznebaresi. yovelive SiSis ucnobi raindi mamacad da TavgamodebiT unda Seerkinos maT da ecados daamarcxos da naWer-naWer akuwos isini, _ maSinac ki, Tunda im Tevzis qerqliTac iyvnen Semosilni, romelic, rogorc amboben, almasze umagresia, da damaskos daSniTac iyvnen SeiaraRebulni, anu jevardenis wvetiani arganiTa, rogorebic me xSirad minaxavs. yvela amas imitom geubnebi, Cemo kargo, rom erTi raindisa meirisagan garCeva icode, da urigo ar iqneboda mefeTac codnodaT, rom mogzaur raindTa Rvawls ufro meti dafaseba sWiria. rogorc istoria gadmogvcems, maTSi iseTebic yofilan, rom erTi ki ara mravali samefo ubedurebisagan gadaurCeniaT. _ netav ras brZanebT, Cemo batono, _ wamoiZaxa diswulma, _ eg xom sul moCmaxuli zRaprebia, sicruea da Worebi, rasac mogzaur raindebze weren. yvela es istoria unda daiwvas, yovel SemTxvevaSi inkviziciis sanbenitoebiT* Seimosos an gansakuTrebuli niSnebiT daidaRos, raTa yvelam dainaxos, rom isini samarcxvinoni arian da keTil zne-Cveulebebs Zirs uTxrian. _ sinaTlis momniWebel RmerTsa vficav, _ wamoiZaxa don kixotma, _ Cemi diswuli, rom ar iyo, Cemi RviZli dis Svili, mag RvTis gmobisaTvis ise dagsjidi, rom mTeli qveyana gamekvirvebina. gana gagonila, rom viRac patara gogo, jer, rom TiTistaris xmarebas Zlivs axerxebs, mogzaur raindebs ase
  • 33. 35 gabedulad ixseniebs? ras ityoda didebuli amadisi, aseTi sityvebi rom moesmina? magram mxolod Segibralebda imitom, rom igi Tavisi drois namdvili raindi da ymawvili qalebis sulgrZeli mosarCle iyo. sxvebs ki agre advilad ver gadarCebodi. yvela erTnairad mowyale rodi iyo, rogorc sazogadod sxvafrivac erTmaneTisagan ganirCeodnen. zogi maTgani, SeiZleba vTqvaT, bajaRlo oqro iyo, zogi yalbi, zogni TavianTi mamacobiT da sxva RirsebiT maRldebodnen, zogni nebivrobiT da biwierebiT mcirdebodnen. da. mikere, Zalian gamocdili da SorsmWvreteli kaci unda, rom raindebis es ori rigi gaarCios, _ saxels erTgvars rom atareben, magram saqmiT ki gansxvavdebian. _ ufalo Semiwyale! _ wamoiZaxa diswulma. _ Tqven, batono biZaCemo, ramdeni ram iciT, swored, romelic gindaT _ kaTedraze mqadageblad xarT gaCenili; magram ise Tvalebabmuli xarT, rom mag Tqvens xanSi egre susts axalgazrdad da Ronier kacad migaCniaT Tavi, da, rac kidev uaresia, raindad da kabalerod. idalgos, ra Tqma unda, raindad gaxdoma SeuZlia, magram ara Raribs. _ marTali bevria Sens naTqvamSi, _ miugo don kixotma. _ STamomavlobaze SenTvis bevri ram axlis Tqma SemeZlo, magram amas ar vizam, radgan miwierisa ciurTan areva ara msurs. mainc guldasmiT momismine, rac axla mwadia giTxra. rac qveyanaze gvarebi arseboben, yvela oTx rigad SegviZlia gavyoT: erTni mcire dasabamidan wamosulan, nel-nela amaRlebulan da samefo gvirgvinamdis miuRweviaT; meoreni patiosani winaprebidan warmomdgaran da axlac imav uwindeli didebiT imyofebian; mesameTa warmoSoba SeiZleba piramidas mivamsgavsoT, didi, ganieri safuZvlidan gamomdinare gvari TandaTan Seviwroebula da axla erT patara, Zlivs SesamCnev wertilad qceula; dasasrul, meoTxe da mravalricxovani modgma _ mdabio xalxs warmoadgens, romelic iyo da axlac imyofeba wyvdiadSi. im gvareulobiTa nimuSad, romelnic mciredi dasabamidan gamosulan da nel-nel im didebamdis aRmaRlebulan, ra didebaSiac imaT axla vxedavT, me migiTiTebT otomanTa samefo gvareulobaze. meore dargs mravali princTagani ekuTvnis, memkvidreobiT, rom TavianT qveynebSi Sefobdnen da misi SerCena aqamdis mouxerxebiaT; im gvareulobas, romelic gonieri saZirkvlidan gamosula da SeumCnevel wertilad gadaqceula, unda vakuTvnoT egvipteli faraonebi _ ptolomeebi, romis keisrebi da mravalni Tavadni midiisa, asureTisa, sparseTisa, saberZneTisa da barbarosTa, romelTa aw marto sasmeliRaa darCenili, radgan maT STamomavlobas axla versad veRar ipovi da, Tuki vinmes gamonaxav, is albaT sacodav da duxWir bedSi iqneba Cavardnili. raica mdabio xalxs Seexeba, imaTze mxolod imas vityvi, rom isini kacTa naTesavis gamravlebas emsaxurebodnen da Tavisadmi istoriis yuradReba ar miupyriaT. yvela es imitom vTqvi, meCvenebina, Tu sxvadasxva gvarebSi ra didi gansxvaveba arsebobs da, rom maTSi WeSmaritad didi da patiosani is aris, romlis wevrnic ramdenadac simdidriT arian ganTqmulni, isec guluxvobiT da saqmianobiT, radgan SemZlebeli didebuli kaci moqalaqeobrivi saTnoebis gareSe mxolod Cinebuli garyvnili iqneba, xolo mdidari siuxvis uqonlad _ angarebis moyvarul glaxakad. fuli ki ar gvaniWebs bednierebas, aramed is gvaZlevs bednierebas, Tu im fuls rogor movixmarT. swored amitom Rarib rainds mxolod Tavisi qceviT, patiosnebiTa da ufro kidev Tavisi gulSematkivrobiT SeuZlia yvelas aCvenos, rom igi namdvili raindia; da man,
  • 34. 36 rom glaxaks ori maravedisic misces da wminda guliT misces, amiT imdenive siuxves gamoiCens, ramdenadac zarebis rekvis Jams uxvi wyalobis gamcemi glaxa. yvela, vinc egodeni saTnoebiT damSvenebul rainds naxavs, imis siRaribis miuxedavad, didi gvareulobis kacad CaTvlis mas da saocaric iqneba, aseTad ar CaeTvalaT, radgan sazogadoebis pativiscema saTnoebas mudam ajildoebda. simdidrisa da pativisaken, Cemo Svilebo, or gzas mivyavarT: erTi gziT samoqalaqo moRvaweni midian, xolo meiriT _ mxedrebi. me meore gza amovirCie, igi ufro davinaxe saCemod, iaraRi mizidavda da mec Cems bunebiTs mizidulebas mivyevi. tyuiladRa ecdebiT RvTisgan naCveneb am gzas amacdinoT, Cems beds, Cems survils amaridoT. Zalian kargad vici, ra mZime Sroma aqvT daniSnuli raindebs, magram isic vici, rom Cems xelobas didi sargeblobac moaqvs. vici, rom keTilmoqmedebis gza viwro da narekliania, xolo codvis gza mSvenieri da ganieria; magram arc imis uvici var, rom or gzas or sxvadasxva mxares mivyavarT. codvis mdidrul gzaze gvdarajobs sikvdili, Tumca keTilmoqmedebis gza eklovanic aris, magram im gziT mivalT, sadac saukuno cxovrebis naTeli mogvefineba. da me maxsovs sityvebi Cveni didi kastilieli poetisa, romelic ase RaRadebs: ha ekliani gza wamebisa, romlis uSiSrad gadamlaxveli ava mwvervalze ukvdavebisa.* _ vai, Sen Cemo Tavo! _ Sehyvira diswulma, _ biZaCemi, rogorc vxedav, poetic yofila. netavi iseTi ra iqneba, man ar icodes? sanaZleos davdeb; man, rom kalatozoba moisurvos, erT saxls ise iolad aaSenebda, TiTqos patara galia gaukeTebiao. _ Cemo Svilo, _ upasuxa don kixotma, _ damijere me, rom mogzauri raindobis xelobiT mTlad ar viyo daxafruli, qveyanaze iseTi ara iqneboda ra, rom ver momexerxebina, da iseTi saiSviaTo ara iqneboda ra, Cemi xelidan ar gamosuliyo, metadre galiebi da kbilis sawmendebi.* am ukanasknel sityvebze karebis kakuni da sanCos xma moisma: diasaxlisma, rom gaigona, maSinve gareT gavida, raTa Tavis mosisxle mters ar Sexvedroda, diswulma kari gauRo da raindi Tavis saWurvelmtvirTvels sixaruliT miegeba, moexvia, oTaxSi Seiyvana da iq, karCaketilSi martod gaabes metad sagulisxmo saubari, romelic wina saubars arafriT Camouvardeba. Tavi VII ra moxda don kixotsa da mis saWurvelmtvirTvels Soris da sxva friad gasaocari ambebi don kixoti da sanCo pansa oTaxSi, rom Seiketnen, diasaxlisi maSinve mixvda, maTi saidumlo saubari don kixotis mesame gamgzavrebis