ilk yardım

1. İİLLKK
YYAARRDDIIMM

2. İLK YARDIM NEDİR?
Herhangi bir kaza yada yaşamı tehlikeye
düşüren durumda, sağlık görevlilerinin
yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın
kurtarılması ya da durumun daha kötüye
gitmesini önlemek amacıyla, ilaçsız olarak
yapılan uygulamalara ilkyardım denir.
İLK YARDIM UYGULAMASINDA
KESİNLİKLE İLAÇ KULLANILMAZ !!!

3. İLK YARDIMDA AMAÇ NEDİR?
*Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak,
* Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak,
* Hasta veya yaralının durumunun, kötüleşmesini
önlemek,
* İyileşmeyi kolaylaştırmak

4. İİLLKK YYAARRDDIIMMCCII
İİllkkyyaarrddıımm ttaannıımmıınnddaa bbeelliirrttiilleenn aammaaçç
ddooğğrruullttuussuunnddaa,, hhaassttaa vveeyyaa yyaarraallııyyaa
ttııbbbbii aarraaçç ggeerreeçç aarraannmmaakkssıızzıınn mmeevvccuutt
aarraaçç vvee ggeerreeççlleerrllee,, iillaaççssıızz uuyygguullaammaallaarrıı
yyaappaann
iillkkyyaarrddıımmccıı sseerrttiiffiikkaassıı aallmmıışş kkiişşiiyyee
iillkkyyaarrddıımmccıı ddeenniirr..

5. İLK YYAARRDDIIMMCCIINNIINN ÖÖZZEELLLLİİKKLLEERRİİ
 OOllaayy yyeerrii ggeenneelllliikkllee iinnssaannllaarrıınn tteellaaşşllıı vvee hheeyyeeccaannllıı oolldduukkllaarrıı
oorrttaammllaarrddıırr.. BBuunnuunn iiççiinn bbiirr iillkk yyaarrddıımmccııddaa aaşşaağğııddaakkii
öözzeelllliikklleerriinn oollmmaassıı ggeerreekkmmeekktteeddiirr::
 İİnnssaann vvüüccuudduu iillee iillggiillii tteemmeell bbiillggiilleerree ssaahhiipp oollmmaakk,,
 ÖÖnnccee kkeennddii ccaann ggüüvveennlliiğğiinnii kkoorruummaakk,,
 ÇÇeevvrreeddeekkii kkiişşiilleerrii oorrggaanniizzee eeddeebbiillmmeekk vvee oonnllaarrddaann
yyaarraarrllaannaabbiillmmeekk,,
 SSaakkiinn,, kkeennddiinnee ggüüvveennllii vvee pprraattiikk oollmmaakk,,
 EEllddeekkii oollaannaakkllaarrıı ddeeğğeerrlleennddiirreebbiillmmeekk,,
 iiyyii bbiirr iilleettiişşiimm bbeecceerriissiinnee ssaahhiipp oollmmaakk,,
 OOllaayyıı aannıınnddaa vvee ddooğğrruu oollaarraakk 111122 aacciill yyaarrddıımm sseerrvviissiinnee
hhaabbeerr vveerrmmeekk

6. İİLLKK YYAARRDDIIMMDDAA EEĞĞİİTTİİMMİİNN
ÖÖNNEEMMİİ
ÖÖllüümmlleerriinn vvee kkaallııccıı ssaakkaattllaannmmaallaarrıınn
bbüüyyüükk ççooğğuunnlluuğğuu ppaanniikk vvee kkaarrggaaşşaannıınn
hhaakkiimm oolldduuğğuu iillkk ddaakkiikkaallaarrddaa yyaannllıışş
mmüüddaahhaallee vvee kkaarrggaa ttuulluummbbaa ttaaşşıımmaa
ssıırraassıınnddaa ggeerrççeekklleeşşmmeekktteeddiirr..

7. İİLLKK YYAARRDDIIMMDDAA EEĞĞİİTTİİMMİİNN
ÖÖNNEEMMİİ
HHaassttaa // YYaarraallıınnıınn yyaaşşaamm şşaannssıınnıı
aarrttttıırrmmaakk,, oolluuşşaabbiilleecceekk ssaakkaattllaannmmaallaarrıı
öönnlleemmeekk vvee iiyyiilleeşşmmeeyyii kkoollaayyllaaşşttıırrmmaakk
iiççiinn iillkkyyaarrddıımm ggeerreekklliiddiirr..
İİllkkyyaarrddıımmıınn ddooğğrruu yyaappııllaabbiillmmeessii iiççiinn ddee
İİllkkyyaarrddıımm EEğğiittiimmii zzoorruunnlluudduurr..

8. ZZAAMMAANNIINN ÖÖNNEEMMİİ
““İlk yardımın çabuk doğru ve etkili yyaappııllaabbiillmmeessii
öönneemmlliiddiirr..””
 KKAAZZAA SSOONNRRAASSII ÖÖLLÜÜMMLLEERR :
 İİLLKK 55 DDAAKKİİKKAA : %% 1100
 İİLLKK 3300 DDAAKKİİKKAA : %% 5555--6600
EEnn eettkkiillii İİllkk YYaarrddıımm,, iillkk 55 ddaakkiikkaaddaa,, EEnn bbiilliinnççllii İİllkk
YYaarrddıımm iissee iillkk yyaarrıımm ssaaaattttee yyaappııllmmaakkttaaddıırr..

9. İİLLEETTİİŞŞİİMM
DDaakkiikkaallaarr iiççeerriissiinnddee oollaayy yyeerriinnee eeğğiittiimmllii
ppeerrssoonneelliinn ggeellmmeessii ööllüümmlleerriinn vvee
ssaakkaattllııkkllaarrıınn öönnüünnee ggeeççeecceekkttiirr..

10.  Türkiye'de ilk yardım gerektiren hheerr dduurruummddaa 111122
aacciill yyaarrddıımm sseerrvviissii aarraannıırr.. 111122''nniinn aarraannmmaassıı
ssıırraassıınnddaa::
 SSaakkiinn oolluunnmmaallıı
 111122 mmeerrkkeezzii ttaarraaffıınnddaann ssoorruullaann ssoorruullaarraa nneett bbiirr
şşeekkiillddee cceevvaapp vveerriillmmeelliiddiirr;;
 KKeessiinn yyeerr vvee aaddrreess bbiillggiilleerrii vveerriillmmeelliiddiirr..
 KKiimmiinn,, hhaannggii nnuummaarraaddaann aarraaddıığğıı bbiillddiirriillmmeelliiddiirr,,
 OOllaayyıınn nnee ((yyaannggıınn,, kkaazzaa,, zzeehhiirrlleennmmee))
ssööyylleennmmeelliiddiirr..
 HHaassttaa vveeyyaa yyaarraallıınnıınn ssaayyııssıı vvee dduurruummuu
bbiillddiirriillmmeelliiddiirr,,
 EEğğeerr hheerrhhaannggii bbiirr iillkk yyaarrddıımm uuyygguullaammaassıı
yyaappııllddııyyssaa nnaassııll bbiirr yyaarrddıımm vveerriillddiiğğii bbeelliirrttiillmmeelliiddiirr..

11. YYAAŞŞAAMM BBUULLGGUULLAARRII
BBiilliinnçç,, SSoolluunnuumm,, DDoollaaşşıımm,, VVüüccuutt
IIssııssıı

12. BBiilliinnçç DDuurruummuu
NNoorrmmaall bbiirr kkiişşii kkeennddiinnee yyöönneellttiilleenn
ttüümm uuyyaarrııllaarraa cceevvaapp vveerriirr..
EEğğeerr ddookkuunnaarraakk vveeyyaa sseessllii uuyyaarrııllaarraa
cceevvaapp vveerrmmiiyyoorrssaa bbiilliinnçç kkaayybbıı vvaarrddıırr..

13. BBiilliinnçç kkoonnttrroollüü nnaassııll yyaappııllıırr ??

HHaassttaa vveeyyaa yyaarraallııyyaa sseesslleenneerreekk yyaaddaa
hhaaffiiffççee oommzzuunnaa ddookkuunnaarraakk ""iiyyii
mmiissiinniizz??"" ddiiyyee ssoorruullaarraakk bbiilliinnçç
kkoonnttrroollüü yyaappııllıırr..

14. SSoolluunnuumm
NNoorrmmaallddee 11 ddaakkiikkaaddaakkii ssoolluunnuumm
ssaayyııssıı yyeettiişşkkiinnlleerrddee 1122--2200 ççooccuukkllaarrddaa
vvee bbeebbeekklleerrddee iissee 2200--2255 aarraassıınnddaaddıırr..

15. SSOOLLUUNNUUMM
BBiirr nneeffeess aallmmaakk vvee bbiirr nneeffeess vveerrmmeekk
bbiirr ssoolluunnuumm oollaarraakk kkaabbuull eeddiilliirr..
 3300 ssaanniiyyee vveeyyaa 1155 ssaanniiyyee ssaayyııllıırr iikkii
vveeyyaa ddöörrtt iillee ççaarrppııllaarraakk ssoolluunnuumm
ssaayyııssıı bbuulluunnuurr..

16. SSoolluunnuummuunn ddeeğğeerrlleennddiirriillmmeessii
 BBaakk--DDiinnllee--HHiisssseett yyöönntteemmii iillee ssoolluunnuumm
yyaappııpp yyaappmmaaddıığğıı 55 ssaanniiyyee ssüürree iillee
ddeeğğeerrlleennddiirriilliirr..
 SSoolluunnuumm hhaarreekkeettiinnii vvee ccaannllııllııkk bbeelliirrttiilleerriinnii
((hheerrhhaannggii bbiirr hhaarreekkeett vvaarr mmıı)) ggöözzlleenniirr..
 SSoolluunnuumm sseessiinnii ddiinnlleenniirr..
 YYaannaağğıınnddaa hhaassttaa vveeyyaa yyaarraallıınnıınn nneeffeessiinnii
hhiisssseettmmeeyyee ççaallıışşııllıırr..

17. NNaabbıızz ((DDoollaaşşıımm))
NNoorrmmaallddee yyeettiişşkkiinnlleerrddee 11 ddaakkiikkaaddaakkii
nnaabbıızz ssaayyııssıı 6600--110000 aarraassıınnddaaddıırr..
ÇÇooccuukkllaarrddaa vvee bbeebbeekklleerrddee iissee 110000--
112200 ddiirr..

18. NNaabbıızz AAllıınnaann AArrtteerrlleerr

19. RRaaddyyaall NNaabbıızz AAllmmaa
 NNoorrmmaallddee nnaabbıızz,, 1155
ssaanniiyyee ssüürreessiinnccee
ssaayyııllıırr,, ççııkkaann ssaayyıı 44
iillee ççaarrppııllaarraakk nnaabbıızz
bbuulluunnuurr..
 kkaallpp hhaassttaallaarrıınnddaa
11ddaakkiikkaa ssaayyııllıırr..

21. VVüüccuutt IIssııssıı
İİllkk yyaarrddıımmddaa vvüüccuutt ııssııssıı ddaaiimmaa kkoollttuukk
aallttıınnddaann ööllççüüllmmeelliiddiirr..
NNoorrmmaall ddeeğğeerrii 3366..55 cc'' ddiirr..

22. KKoollttuukk AAllttıı IIssııssıınnıınn AAllıınnmmaassıı
Termometrenin
koltuk altında
bekleme süresi
7-10 dakikadır

23. İİLLKK YYAARRDDIIMM
GGEERREEKKTTİİRREENN DDUURRUUMMLLAARR
 SSoolluunnuumm dduurrmmaassıı,,
 KKaallpp dduurrmmaassıı,,
 KKaannaammaallaarr,, şşookk,,
 TTrraavvmmaa vvee yyaarraallaannmmaallaarr ((öözzeelllliikkllee bbaaşş,,
ggööğğüüss,, bbaattıınn ttrraavvmmaa vvee yyaarraallaannmmaallaarrıı)),,
 YYaannııkkllaarr,,
 KKıırrııkk vvee ççııkkııkkllaarr,,
 KKoommaallaarr,,
 ZZeehhiirrlleennmmeelleerr,,
 BBööcceekk ssookkmmaallaarrıı

24. İİLLKK YYAARRDDIIMMIINN TTEEMMEELL
İİLLKKEELLEERRİİ
 HHaavvaa yyoolluunnuunn aaççııkk ttuuttuullmmaassıı,,
 KKaannaammaa kkoonnttrroollüü,,
 AAğğrrıınnıınn ggiiddeerriillmmeessii,,
 KKıırrııkk tteessppiittii,,
 TTrriiaaggee ((aayyıırrıımm)),,
 ÖÖllüümm tteessppiittii

25. İİLLKK YYAARRDDIIMMIINN TTEEMMEELL
İİLLKKEELLEERRİİ
İİllkk yyaarrddıımm yyaappııllddııkkttaann ssoonnrraa kkiişşiinniinn ttııbbbbii
tteeddaavviiyyee ggeerreekkssiinniimmii nneeddeenniiyyllee eenn yyaakkıınn
ssaağğllııkk kkuurruummuunnaa sseevvkk eeddiillmmeessii öönneemmlliiddiirr..
TTeeşşhhiiss TTeeddaavvii TTaaşşıımmaa

26. DDİİKKKKAATT !!!!!!......
 UUyyaarrmmaaddaa hhaassttaannıınn
oommzzuunnaa vvuurruullaarraakk
yyüükksseekk sseessllee iiyyii oolluupp
oollmmaaddıığğıı ssoorruullmmaallııddıırr..
BBööyylleelliikkllee hhaassttaannıınn
kkeennddiinnddee oolluupp oollmmaaddıığğıı
aannllaaşşııllaabbiilliirr..
 EEğğeerr hhaassttaa bbiilliinnççlliiyyssee
vvee kkoonnuuşşuuyyoorrssaa bbuu
iişşlleemmiinn yyaappııllmmaassıınnaa
ggeerreekk yyookkttuurr..

27. DDİİKKKKAATT !!!!!!......
SSoolluukk aallııpp vveerreenn vvee nnaabbıızz vvuurruuşşllaarrıı
hhiisssseeddiilleenn bbiirr hhaassttaayyaa bbaayyggıınn oollssaa
bbiillee kkeessiinnlliikkllee kkaallpp--aakkcciiğğeerr
ccaannllaannddıırrmmaassıı yyaappııllmmaazz!!

28. DDİİKKKKAATT !!!!!!......
 YYAARRAALLII MMÜÜMMKKÜÜNN OOLLDDUUĞĞUUNNCCAA AAZZ
HHAARREEKKEETT EETTTTİİRRİİLLMMEELLİİ,,
 BBOOYYUUNN VVEE OOMMUURRGGAA KKIIRRIIKKLLAARRIINNAA
KKAARRŞŞII MMÜÜMMKKÜÜNN OOLLDDUUĞĞUUNNCCAA BBAAŞŞ VVEE
GGÖÖVVDDEE DDEESSTTEEKKLLEENNMMEELLİİDDİİRR..
 HHAASSTTAA BBİİLLİİNNÇÇSSİİZZCCEE
ÇÇEEKKİİŞŞTTİİRRİİLLMMEEMMEELLİİDDİİRR.. MMÜÜMMKKÜÜNNSSEE
BBOOYYUUNNLLUUKK TTAAKKIILLMMAALLIIDDIIRR..

29. İİLLKK YYAARRDDIIMMIINN TTEEMMEELL
İİLLKKEELLEERRİİ
TTEEMMEELL YYAAŞŞAAMM DDEESSTTEEĞĞİİ :
AA : AAIIRRWWAAYY ((HHAAVVAAYYOOLLUU))
BB: BBRREEAATTHHIINNGG ((SSOOLLUUNNUUMM))
CC: CCIIRRCCUULLAATTIIOONN ((KKAANN DDOOLLAAŞŞIIMMII))

30. AA : AAIIRRWWAAYY
HHAAVVAAYYOOLLUUNNUUNN AAÇÇIIKK TTUUTTUULLMMAASSII

31. AA :: AAIIRRWWAAYY
YYAABBAANNCCII MMAADDDDEELLEERRİİNN ÇÇIIKKAARRTTIILLMMAASSII
EELLLLEE SSIIRRTTAA VVUURRMMAA YYÖÖNNTTEEMMİİ

32. AA :: AAIIRRWWAAYY
YYAABBAANNCCII MMAADDDDEELLEERRİİNN ÇÇIIKKAARRTTIILLMMAASSII
HHEEIIMMLLIICCHH MMAANNEEVVRRAASSII

33. AA :: AAIIRRWWAAYY
YYAABBAANNCCII MMAADDDDEELLEERRİİNN ÇÇIIKKAARRTTIILLMMAASSII ((SSUUDDAA BBOOĞĞUULLMMAA))
MMAASSAA ÜÜZZEERRİİNNEE YYAATTIIRRMMAA

34. AA :: AAIIRRWWAAYY
YYAABBAANNCCII MMAADDDDEELLEERRİİNN ÇÇIIKKAARRTTIILLMMAASSII ((SSUUDDAA BBOOĞĞUULLMMAA))
KKAARRIINNDDAANN KKAALLDDIIRRMMAA

35. YYAABBAANNCCII MMAADDDDEELLEERRİİNN ÇÇIIKKAARRTTIILLMMAASSII ((SSUUDDAA BBOOĞĞUULLMMAA))
KKAARRIINNAA
BBAASSTTIIRRMMAA
AA :: AAIIRRWWAAYY

36. BB :: BBRREEAATTHHIINNGG
SSOOLLUUNNUUMMUUNN AAÇÇIIKK TTUUTTUULLMMAASSII
SSUUNNİİ TTEENNEEFFFFÜÜSS // HHAAYYAATT
ÖÖPPÜÜCCÜÜĞĞÜÜ

37. BB :: BBRREEAATTHHIINNGG
SSOOLLUUNNUUMMUUNN AAÇÇIIKK TTUUTTUULLMMAASSII
SSUUNNİİ TTEENNEEFFFFÜÜSS //
HHAAYYAATT ÖÖPPÜÜCCÜÜĞĞÜÜ

38. BB :: BBRREEAATTHHIINNGG
AAŞŞAAMMAA 11
SSOOLLUUNNUUMM
YYOOLLLLAARRIINNIINN AAÇÇIIKK
TTUUTTUULLMMAASSII

39. BB :: BBRREEAATTHHIINNGG
AAŞŞAAMMAA 22
AAĞĞZZIINN
TTEEMMİİZZLLEENNMMEESSİİ

40. BB :: BBRREEAATTHHIINNGG
AAŞŞAAMMAA 33
BBUURRUUNN
TTIIKKAANNMMAASSII VVEE
ÜÜFFLLEEMMEEYYEE
HHAAZZIIRRLLIIKK

41. AAŞŞAAMMAA 44
ÜÜFFLLEEMMEE
BB :: BBRREEAATTHHIINNGG

42. BB :: BBRREEAATTHHIINNGG
AAŞŞAAMMAA 55
EEDDİİLLGGİİNN SSOOLLUUKK VVEERRMMEE

43. BB :: BBRREEAATTHHIINNGG
AAŞŞAAMMAA 66
BBİİRR DDAAHHAA ÜÜFFLLEEMMEE

44. CC :: CCIIRRCCUULLAATTIIOONN
KKAANN DDOOLLAAŞŞIIMMII SSAAĞĞLLAANNMMAASSII
DIŞARIDAN KANAYAN BİR YYAARRAA OOLLUUPP OOLLMMAADDIIĞĞIINNAA
BBAAKKIILLAARRAAKK KKAANNAAYYAANN YYEERR VVAARRSSAA BBAASSIINNÇÇLLII TTAAMMPPOONN
UUYYGGUULLAANNMMAALLII,,
HHEEMMEENN NNAABBZZIINN AATTIIPP AATTMMAADDIIĞĞIINNAA BBAAKKIILLMMAALLIIDDIIRR..
NNAABBIIZZ YYOOKKSSAA SSUUNNİİ SSOOLLUUNNUUMMLLAA BBEERRAABBEERR KKAALLPP MMAASSAAJJIINNAA
BBAAŞŞLLAANNMMAALLIIDDIIRR..
ŞŞOOKK DDUURRUUMMUU VVAARRSSAA HHAASSTTAAYYAA BBUUNNAA GGÖÖRREE PPOOZZİİSSYYOONN
VVEERRİİLLMMEELLİİDDİİRR..

45. CC :: CCIIRRCCUULLAATTIIOONN
KKAANN DDOOLLAAŞŞIIMMII SSAAĞĞLLAANNMMAASSII

46. KKAANN DDOOLLAAŞŞIIMMII SSAAĞĞLLAANNMMAASSII
KKAALLPP MMAASSAAJJII
TTEEKKNNİİĞĞİİ
CC :: CCIIRRCCUULLAATTIIOONN

47. KKAALLPP MMAASSAAJJII
BBEEBBEEKKLLEERREE KKAALLPP MMAASSAAJJII

48. KKAANNAAMMAA VVEE ÇÇEEŞŞİİTTLLEERRİİ
 KKaannaammaa
DDaammaarr bbüüttüünnllüüğğüünnüünn bboozzuullmmaassıı ssoonnuuccuu kkaannıınn
ddaammaarr ddıışşıınnaa ddooğğrruu aakkmmaassııddıırr..
KKaannaammaa ççeeşşiittlleerrii
DDıışş kkaannaammaallaarr:: KKaannaammaa yyaarraaddaann vvüüccuutt ddıışşıınnaa
ddooğğrruu oolluurr..
İİçç kkaannaammaallaarr:: KKaannaammaa vvüüccuutt iiççiinnee oolldduuğğuu iiççiinn
ggöözzllee ggöörrüülleemmeezz..
DDooğğaall ddeelliikklleerrddeenn oollaann kkaannaammaallaarr:: KKuullaakk,,
bbuurruunn,, aağğıızz,, aannüüss,, üürreemmee oorrggaannllaarrıınnddaann oollaann
kkaannaammaallaarrddıırr..

49. DDIIŞŞ KKAANNAAMMAALLAARRDDAA İİLLKK
YYAARRDDIIMM
 HHaassttaa vveeyyaa yyaarraallıınnıınn dduurruummuu ddeeğğeerrlleennddiirriilliirr ((AABBCC)),,
 TTııbbbbii yyaarrddıımm iisstteenniirr ((111122)),,
 YYaarraa üüzzeerriinnee ddooğğrruuddaann bbaasskkıı uuyygguullaannıırr,,
 KKaannaayyaann yyeerr üüzzeerriinnee tteemmiizz bbiirr bbeezzllee bbaassttıırrııllıırr,,
 KKaannaammaa dduurrmmaazzssaa iikkiinnccii bbiirr bbeezz kkooyyaarraakk bbaassıınnccıı aarrttttıırrııllıırr,,
 GGeerreekkiirrssee bbaannddaajj iillee ssaarraarraakk bbaassıınnçç uuyygguullaannıırr,,
 KKaannaayyaann bbööllggee yyuukkaarrıı kkaallddıırrııllıırr,,
 HHaassttaa vvee yyaarraallıınnıı aayyaakkllaarrıı 3300 ccmm kkaallddıırrııllaarraakk şşookk ppoozziissyyoonnuu
vveerriilliirr,,
 KKaannaayyaann bbööllggee ddıışşaarrııddaa kkaallaaccaakk şşeekkiillddee hhaassttaa
vveeyyaa__yyaarraallıınnıınn üüssttüü öörrttüüllüürr,,
 AAssllaa yyiiyyeecceekk vvee iiççeecceekk vveerriillmmeezz,,
 HHaarreekkeett eettttiirriillmmeezz..

50. İÇ KKAANNAAMMAALLAARRDDAA İİLLKK YYAARRDDIIMM
HHaassttaa vveeyyaa yyaarraallıınnıınn bbiilliinnccii vvee AABBCC ssii
ddeeğğeerrlleennddiirriilliirr,,
ÜÜzzeerrii öörrttüülleerreekk aayyaakkllaarrıı 3300 ccmm yyuukkaarrıı
kkaallddıırrııllıırr,,
TTııbbbbii yyaarrddıımm iisstteenniirr ((111122)),,
AAssllaa yyiiyyeecceekk vvee iiççeecceekk vveerriillmmeezz,,
HHaarreekkeett eettttiirriillmmeezz..

51. BBuurruunn KKaannaammaassıı
HHaassttaa vveeyyaa yyaarraallıı ssaakkiinnlleeşşttiirriirr
eennddiişşeelleerrii ggiiddeerriilliirr,,
OOttuurrttuulluurr,,
BBaaşşıı hhaaffiiffççee öönnee eeğğiilliirr,,
BBuurruunn kkaannaattllaarrıı 55 ddaakkiikkaa ssüürree iillee
ssııkkııllıırr..

52. İİLLKK YYAARRDDIIMMIINN TTEEMMEELL KKRRİİTTEERRLLEERRİİ
KKAANNAAMMAA KKOONNTTRROOLLÜÜ

53. İİLLKK YYAARRDDIIMMIINN TTEEMMEELL KKRRİİTTEERRLLEERRİİ
KKAANNAAMMAA KKOONNTTRROOLLÜÜ

54. İİLLKK YYAARRDDIIMMIINN TTEEMMEELL KKRRİİTTEERRLLEERRİİ
KKAANNAAMMAA KKOONNTTRROOLLÜÜ

55. KANAYAN YYEERRİİNN YYÜÜKKSSEEKKTTEE TTUUTTUULLMMAASSII

56. AAŞŞAAMMAA 11--22
AARRAAÇÇTTAANN YYAARRAALLII TTAAHHLLİİYYEESSİİ

57. AAŞŞAAMMAA 33--44
AARRAAÇÇTTAANN YYAARRAALLII TTAAHHLLİİYYEESSİİ

58. YARALININ PPOOZZİİSSYYOONNUU VVEE TTAAŞŞIINNMMAASSII

59. YARALININ PPOOZZİİSSYYOONNUU VVEE TTAAŞŞIINNMMAASSII

60. YARALININ PPOOZZİİSSYYOONNUU VVEE TTAAŞŞIINNMMAASSII

61. YYAARRAALLIINNIINN PPOOZZİİSSYYOONNUU VVEE TTAAŞŞIINNMMAASSII
EEMMNNİİYYEETT İİÇÇİİNN YYAANN YYAATTIIŞŞ

62. YYAARRAALLIINNIINN PPOOZZİİSSYYOONNUU VVEE TTAAŞŞIINNMMAASSII
EEMMNNİİYYEETT İİÇÇİİNN YYAANN YYAATTIIŞŞ

63.  Delici ggööğğüüss yyaarraallaannmmaallaarrıınnddaa
yyaarraallıınnıınn bbiilliinnccii yyeerriinnddeeyyssee yyaarrıı
oottuurruurr şşeekkiillddee oottuurrttuulluurr vvee ssıırrttıı
ddeesstteekklleenneenniirr..
DDeelliiccii kkaarrıınn yyaarraallaannmmaallaarrıınnddaa hhaassttaa
ssıırrtt üüssttüü yyaattıırrııllıırr..

64. ŞŞOOKK DDUURRUUMMUU
•BBİİRR İİNNSSAANN,, ½ LLtt AANNİİ
KKAANN KKAAYYBBIINNDDAANN
EETTKKİİLLEENNMMEEZZ..
•11 LLtt KKAANN KKAAYYBBIINNDDAA
AAYYAAĞĞAA KKAALLKKIINNCCAA
BBAAŞŞII DDÖÖNNEERR
•11,,55 LLtt KKAANN
KKAAYYBBIINNDDAA ŞŞOOKKAA
GGİİRREERR

65. ŞŞOOKK DDUURRUUMMUU
DDİİKKKKAATT !!
ŞŞOOKK AANNIINNDDAA İİLLKK
YYAAPPIILLAACCAAKK ŞŞEEYY
BBEEYYİİNNEE KKAANN
UULLAAŞŞIIMMIINNIINN
SSAAĞĞLLAANNMMAASSIIDDIIRR..

66. YYAARRAALLIIYYII TTAAŞŞIIMMAA
EELLLLEERR ÜÜZZEERRİİNNEE AALLMMAA

67. YYAARRAALLIIYYII TTAAŞŞIIMMAA
KKAALLDDIIRRMMAA

68. YYAARRAALLIIYYII TTAAŞŞIIMMAA
KKAALLDDIIRRMMAA

69. YYAARRAALLIIYYII TTAAŞŞIIMMAA
SSEEDDYYEEYYEE AALLMMAA

70. YYAANNIIKK
Su buharı / Su / Sıcak sıvılar
 Ateş
 Sıcak cisim
 Elektrik
 Aşırı güneş ışını
 Kimyasal maddeler (asit ve baz) ‘in
İnsan vücuduna temas etmesi sonucunda
vücutta meydana gelen doku harabiyetidir.

71. YANIK
Her yıl iki milyondan fazla tedavi
gerektiren yanık yaralanmaları olmaktadır.
En az yılda 6000 kişi yanık ile alakalı
yaralanmalardan dolayı ölmektedir.

72. YYaannııkk ssıınnııffllaannddıırrmmaallaarrıı ::
BBiirriinnccii DDeerreeccee//SSaatthhii
DDeerriinniinn üüsstt kkaattıı yyaannmmıışşttıırr.. DDeerrii kkıızzaarrıırr vvee
kkaabbaarrccııkkllaarr oolluuşşuurr..
İİkkiinnccii DDeerreeccee//KKııssmmii
DDeerriinniinn üüsstt kkaattllaarrıı yyaannmmıışşttıırr.. DDeerrii kkıızzaarrıırr vvee
kkaabbaarrccııkkllaarr oolluuşşuurr.. GGeenneelllliikkllee bbuu yyaannııkk aağğrrııllııddıırr..

73. ÜÜççüünnccüü DDeerreeccee//TTaamm
AAlltt ttaabbaakkaallaarrllaa ((yyaağğ,,kkaass,,kkeemmiikk,, vvee ssiinniirrlleerr))
bbiirrlliikkttee ttüümm ddeerrii ttaabbaakkaassıı yyaannmmıışşttıırr.. BBuu ttüürr
yyaannııkkllaarr oolldduukkççaa aağğrrııllıı oollaabbiilleecceeğğii ggiibbii,,
ssiinniirrlleerriinn ööllmmeessiinnddeenn ddoollaayyıı aağğrrııssıızz ddaa
oollaabbiilliirr..

74. YYAANNIIKKDDAA YYAAPPIILLAACCAAKK İİLLKK
MMÜÜDDAAHHAALLEE
 Yanık bölgeyi ssooğğuukk ssuu altına
tutun
 Deri tamamen sıyrılmışsa
soğuk suya tutun ve üzerine
buz koyun
 Yanığın üzerini temiz bir bezle kapatın
 Yanan kişiyi sakinleştirin
 Yanan kişinin elbiselerini keserek çıkarın
 Hemen bir sağlık kuruluşuna götürün

75. YYAANNIIKKTTAA DDİİKKKKAATT EEDDİİLLMMEESSİİ
GGEERREEKKEENNLLEERR
 Yanık kabarcıklarını patlatmayın
 Yanan kişinin elbiselerini çekerek çıkarmayın
 Ağır yanıklarda ağızdan yiyecek / içecek vermeyin
 Yanık bölge üzerine hiçbir şey sürmeyin
YANIK YÜZEYİNE DİŞ MACUNU,
SALÇA,YOĞURT GİBİ
MADDELER KESİNLİKLE
SÜRÜLMEMELİDİR.
 Yanığa Tentürdiyotla pansuman yapmayın
 Yanık üzerine kirli bez koymayın

76. YYAANNIIKKTTAA DDİİKKKKAATT
EEDDİİLLMMEESSİİ GGEERREEKKEENNLLEERR

77. KKEESSİİKK
Bıçak / Jilet / Makas / Satır
Balta / Cam kırığı / Çivi
Teneke parçası gibi
kesici ve delici aletlerin
vücudu örten deri üzerinde
meydana getirdikleri
hasarlardır

78.  KKeessiiğğiinn aazz vveeyyaa ççookk oollmmaassıınnaa
bbaakkııllmmaakkssıızzıınn
eenn yyaakkıınn ssaağğllııkk kkuurruulluuşşuunnaa ggööttüürrüülleerreekk
TTEETTAANNOOZZ AAŞŞIISSII yyaappttıırrııllmmaallııddıırr

79. Kesiklerde eenn öönneemmllii tteehhlliikkee
KKAANN KKAAYYIIBBIIDDIIRR

80. KKEESSİİKKLLEERRDDEE
YYAAPPIILLAACCAAKK
İİLLKK MMÜÜDDAAHHAALLEE
 Kesici / delici aleti KESİNLİKLE ÇIKARMAYIN
 Kesiği sabunlu suyla ve temiz bir bezle yıkayın
 Kesik üzerinde dışardan görülebilen yabancı cisim varsa
alın
 Kesiğin üzerine tentürdiyot ve oksijenli su sürmeyin

81.  Kesikte sızıntı şeklinde kanama varsa
kanayan kısmı kalp hizasından yukarıya
gelecek şekilde kaldırın
 Üzerine temiz bir bez
koyarak bastırın
 Kanama durursa
fazla sıkmadan
bağlayın

82.  KKEESSİİKK YYAARRAALLAARRDDAA YYAARRAALLII
EENN GGEEÇÇ 66 SSAAAATT İİÇÇİİNNDDEE
BBİİRR SSAAĞĞLLIIKK KKUURRUULLUUŞŞUUNNAA
GGÖÖTTÜÜRRÜÜLLMMEELLİİDDİİRR

83. KKEESSİİKKLLEERRDDEE DDİİKKKKAATT EEDDİİLLMMEESSİİ
GGEERREEKKEENNLLEERR
 Kesik yaraların üzerine toz / merhem sürmeyin
 Yaranın üzerini kirli bezle sarmayın
 Yara üzerine basınç yaparak kanamayı
durdurmaya çalışın

85. ORGAN KOPMASI
KKooppaann oorrggaann tteemmiizz vvee
kkuurruu bbiirr ggaazzllıı bbeezzee
ssaarrııllıırr ppllaassttiikk bbiirr ttoorrbbaayyaa
kkoonndduukkttaann ssoonnrraa aağğzzıınnıı
kkaappaattııllıırr
 BBuu ttoorrbbaa,, iiççiinnddee bbuuzz
bbuulluunnaann iikkiinnccii bbiirr ttoorrbbaannıınn
iiççiinnee kkoonnuullmmaallııddıırr..
 BBööyylleeccee uuzzuuvv,, bbuuzzaa
ddooğğrruuddaann tteemmaass eettmmeeddeenn
ssooğğuukk oorrttaammddaa ttaaşşıınnmmıışş
oolluurr..

86. ZZEEHHİİRRLLEENNMMEE
Emekleme çağı ile 5 yaş arasındaki çocuklarda sık
görülür

87. ZZEEHHİİRRLLEENNMMEEDDEE YYAAPPIILLAACCAAKK İİLLKK
MMÜÜDDAAHHAALLEE
Kazazedeyi
 Yan yatırın
 Ağzını açın / dilini öne doğru çekin
 Ağzında yabancı cisim varsa çıkarın
 En kısa sürede sağlık kuruluşuna götürün
 Zehirlenmenin ne ile / ne zaman olduğunu öğrenin
 Zehirlenenin kusmuğundan bir miktar Sağlık Kuruluşuna
götürün

88. İİLLAAÇÇ // BBEESSİİNN
ZZEEHHİİRRLLEENNMMEESSİİNNDDEE İİLLKK
MMÜÜDDAAHHAALLEE
 Zehirlenen kişiye tuzlu su içirin / kusturun
 Zehirin vücutta emilmesini geciktirmek için
bol süt içirin
ZEHİRLİ MADDE
4 - 5 SAATTEN DAHA ÖNCE ALINMIŞSA
KUSTURMAYIN

89. GGAAZZYYAAĞĞII // BBEENNZZİİNN // TTİİNNEERR
ZZEEHHİİRRLLEENNMMEELLEERRİİNNDDEE İİLLKK
MMÜÜDDAAHHAALLEE
KESİNLİKLE KUSTURMAYIN!
 Zeytinyağı / Süt / Sıvı yağ içirin
 Kemerini / Yaka düğmelerini çözün
 Temiz havaya çıkararak oksijen almasını sağlayın
 Bir sağlık kuruluşuna götürün

90. DDEERRİİ // SSOOLLUUNNUUMM YYOOLLUU
ZZEEHHİİRRLLEENNMMEELLEERRİİNNDDEE İİLLKK
MMÜÜDDAAHHAALLEE
(Şofben / Soba / Zirai ilaçlar / Haşere ilaçları)
 Kazazedeyi temiz havaya çıkarın
 Deri yoluyla zehirlenmede giysilerini çıkarın
Vücudunu bol suyla yıkayın
 Kazazedeyi yürütmeyin / koşturmayın
 Bol oksijen almasını sağlayın
 Bir Sağlık kuruluşuna götürün

91. ZZEEHHİİRRLLEENNMMEEDDEE DDİİKKKKAATT EEDDİİLLMMEESSİİ
GGEERREEKKEELLEERR
 Şuuru bulanık olanları
 Asit içenleri
 6 aylıktan küçük bebekleri KUSTURMAYIN
 DDT zehirlenmesinde Yağlı sıvılar vermeyin
Bol su içirin
 Hemen bir Sağlık kuruluşuna götürün

92. DDÜÜŞŞMMEE VVEE ÇÇAARRPPMMAALLAARRDDAA
YYAAPPIILLAACCAAKK İİLLKK MMÜÜDDAAHHAALLEE
 Kazazedenin şuuru yerindeyse 24 saat
Normal hareket ediyorsa Gözleyin
 Kusma / Dalgınlık / Sürekli uyku hali olursa
Sağlık kuruluşuna götürün
 Yüksekten düşmelerde iç kanama olabilir
 Vücutta şişlik / morluk oluşmuşsa
üzerine buz veya soğuk bez koyun

93. BBUURRKKUULLMMAA KKIIRRIIKK VVEE ÇÇIIKKIIKKLLAARR
Açık Kırık Kapalı Kırık

94. BBUURRKKUULLMMAA KKIIRRIIKK VVEE
ÇÇIIKKIIKKLLAARRDDAA
YYAAPPIILLAACCAAKK İİLLKK MMÜÜDDAAHHAALLEE
Kırık ihtimali varsa
 Kazazedenin elbiselerini çıkarmayın
 Gerekirse keserek çıkarın
 Şüpheli bölgenin altına tahta koyun
 Burkulan eklemi yukarı kaldırın
üzerine torba ile buz koyun.

95.  Çıkıkları kendiniz yyeerriinnee kkooyymmaayyaa ççaallıışşmmaayyıınn
 HHeerr bbuurrkkuullmmaaddaa kkıırrııkk ddaa oollaabbiilleecceeğğiinnii
uunnuuttmmaayyıınn
 AAççııkk kkıırrııkk üüzzeerriinnddee kkeemmiikk ppaarrççaallaarrıı vvaarrssaa
aallmmaayyıınn

96.  Kırığa yapılacak yanlış müdahale
Kemiğin eğri olarak kaynamasına
Kısmi felçlere
Gangren ve sonuçta kırık organın kesilmesine yol açabilir
En kısa sürede SAĞLIK KURULUŞUNA gönderin

99. Basit Tespit Yöntemleri
Kol
Ceketinin ucu, karşı yakasına iğnelenebilir
Kravat ya da kemer ile boyuna asılabilir
Gazete, mukavva ile tespit edilebilir
Süeter, ön kol üzerine çekilip diğer kolla destek verilebilir

100. Bacak
Sağlam bacak destek olarak kullanılabilir.

101. Güneş ççaarrppmmaassıınnddaa yyaappııllaaccaakk iillkk
mmüüddaahhaallee
 HHaassttaa/yyaarraallıı ssııccaakk yyaa ddaa ggüünneeşşllii oorrttaammddaann
hheemmeenn uuzzaakkllaaşşttıırrııllmmaallıı,, sseerriinn,, ggööllggeellii vvee hhaavvaaddaarr
bbiirr yyeerree aallıınnmmaallııddıırr..
 SSıırrtt üüssttüü yyaattıırrııllmmaallıı,, ggiiyyssiilleerrii ççııkkaarrııllmmaallıı,, hhaattttaa
ttaammaammeenn ssooyyuullmmaallııddıırr..
 ŞŞookk bbeelliirrttiissii vvaarrssaa,, aayyaakkllaarrıınnıınn aallttıı
ddeesstteekklleenneerreekk yyuukkaarrıı kkaallddıırrııllmmaallııddıırr..

102.  Kusma vvaarrssaa,, yyaann yyaattıırrııllmmaallııddıırr..
 SSooğğuukk ssuuyyaa bbaattıırrııllmmıışş bbiirr bbeezzllee,, bbaaşşıınnddaann
bbaaşşllaayyaarraakk kkoommpprreess yyaappııllmmaallııddıırr..
 HHaassttaannıınn bbiilliinnccii aaççııkkssaa vvee mmiiddee bbuullaannttııssıı
yyookkssaa,, ssuu vvee ttuuzz kkaayybbıınnıı ggiiddeerrmmeekk iiççiinn
aağğıızzddaann ttuuzzlluu ssuu (( 11 lliittrree ssuuyyaa ++ 22 ccaayy
kkaaşşıığğıı ttuuzz++ 11//22 ccaayy kkaaşşıığğıı kkaarrbboonnaatt
kkaarrıışşttıırrııllaarraakk hhaazzıırrllaannaann)) vveeyyaa mmaaddeenn
ssuuyyuu iiççiirriillmmeelliiddiirr..

103.  Hasta/yyaarraallııyyaa,, vvüüccuutt ssııccaakkllıığğıınnıı
ggeerreeğğiinnddeenn ffaazzllaa ddüüşşüürrmmeeddeenn ssooğğuukk ssuuyyllaa
bbaannyyoo yyaappttıırrııllmmaallııddıırr..
AAllkkoollllüü iiççeecceekklleerr vveerriillmmeemmeelliiddiirr
BBiilliinnçç aaççııkk ddeeğğiillssee kkeessiinnlliikkllee aağğıızzddaann hhiiçç
bbiirr şşeeyy vveerriillmmeezz

104. GGÖÖZZEE YYAABBAANNCCII CCİİSSİİMM
KKAAÇÇMMAASSIINNDDAA
YYAAPPIILLAABBİİLLEECCEEKKLLEERR
 Göze kaçan küçük bir cisimse gözün alt kapağını
aşağıya doğru gerdirin/ cismi temiz bir tülbentle alın
 Cisim üst kapakta ise sümkürme taklidi yaptırarak
cismin alt kapağa geçmesini sağlayın ve almaya çalışın
 Cismi alamazsanız temiz bir bez kapatarak sağlık
kuruluşuna götürün
 Göze sivri bir cisim batmışsa çıkarmadan hastaneye
götürün

105. KKUULLAAKK / BBUURRUUNNAA CCİİSSİİMM
KKAAÇÇMMAASSIINNDDAA
YYAAPPIILLAABBİİLLEECCEEKKLLEERR
 Kulak / buruna kaçan cisim görülüyorsa cımbız veya
uygun bir şeyle çıkarın
 Fasulye / nohut / mısır ise şişebilir ıslatmayın
 Cismi çıkarmaya çalışırken iğne gibi sivri / batıcı
şeyler kullanmayın
 Kulağa böcek / sinek kaçmışsa deliğe fener tutun
 Cisim çıkmıyorsa Sağlık kuruluşuna götürün

106. HHAAYYVVAANN IISSIIRRIIKKLLAARRLLAARRDDAA
YYAAPPIILLAABBİİLLEECCEEKK
MMÜÜDDAAHHAALLEELLEERR
 Isırık yerini bol su ile yıkayın
 Isıran hayvanı öldürmeyin
 Kontrol için gözetim altında tutun
 Isıran hayvan ölmüşse naylon bir torba içinde
veterinere götürün
 Mutlaka bir Sağlık kuruluşuna gidin
 KUDUZ AŞISI yaptırın

107. Her ısırığı şüpheli kuduz vakası
olarak düşünün
KUDUZ HASTALIĞININ
TEDAVİSİNİN OLMADIĞINI
AKLINIZDAN ÇIKARMAYIN

108. KKUUDDUUZZ HHAASSTTAALLIIĞĞIINNIINN
TTEEDDAAVVİİSSİİ
SSAADDEECCEE
ZZAAMMAANNIINNDDAA YYAAPPIILLAANN
AAŞŞIIYYLLAA
MMÜÜMMKKÜÜNNDDÜÜRR

109. BBÖÖCCEEKK SSOOKKMMAALLAARRII

110. YYIILLAANN VVEE AAKKRREEPP SSOOKKMMAALLAARRIINNDDAA
YYAAPPIILLAABBİİLLEECCEEKKLLEERR
Kişi sakinleştirir, dinlenmesi sağlanır,
Yara su ile yıkanır,
Yaraya yakın bölgede baskı yapabilecek eşyalar (yüzük,
bilezik vb.) çıkarılır,
Baş ve boyunda olan yaraya, yara çevresine baskı uygulanır,
Kol ve bacaklarda olan yara üzerinden dolaşımı
engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır,
Soğuk uygulama yapılır,
Yara üzerine herhangi bir girişimde bulunulmaz (yara
emilmez),
Yaşamsal bulgular izlenir,
Acil yardım istenir (112).

111. BBÖÖCCEEKK
SSOOKKMMAALLAARRIINNDDAA
YYAAPPIILLAABBİİLLEECCEEKKLLEERR
Arı sokmalarında
Yaralı bölge yıkanır,
Soğuk uygulama yapılır,
Ağız içi sokmalarında ve alerji hikayesi olanlarda acil yardım istenir
(112).

112. BBÖÖCCEEKK SSOOKKMMAALLAARRIINNDDAA
YYAAPPIILLAABBİİLLEECCEEKKLLEERR
 Sokulan yüzeyi sabunlu su ile yıkayın
 Ağrı varsa buzla / soğuk suyla ıslatılmış bez koyun
 Göz / boğaz / burun / ağız içinde olan arı sokmalarında
Bu bölgelerin şişmesi neticesi nefes borusunun
kapanma ihtimali olduğundan bir sağlık kuruluşuna
götürün
BÖCEK SOKMALARINDA
TETANOZ AŞISI YAPTIRIN

113. BAYILMA VE İLK YARDIM
Aniden ortaya çıkan dolaşım yetmezliğine bağlı
olarak, beynin kısa süreli kansız kalması sonucu
görülen geçici bilinç kaybıdır.
Nedeni;
•açlık,
•kan basıncının düşmesi,
•beklenmedik bir olay veya herhangi bir şeyle
karşılaşma,
•aşırı sevinç ya da üzüntü,
•uzun süre havasız ve kapalı ortamda bulunma,
•kalp yetmezliği,
•enfeksiyon vb, olabilir.

114. BBeelliirrttiilleerrii
✻HHaallssiizzlliikk,, bbaaşş ddöönnmmeessii vvee bbaayyggıınnllııkk hhaallii
✻ BBaaccaakkllaarrddaa uuyyuuşşmmaa
✻ YYüüzz ssoollgguunnlluuğğuu,, üüşşüümmee vvee tteerrlleemmee
✻ HHıızzllıı vvee zzaayyııff nnaabbıızz ((BBaazzeenn bbiilleekk
aattaarrddaammaarrıınnddaann nnaabbıızz aallıınnaammaazz..))
✻ DDüüşşmmee ssoonnuuccuunnddaa oolluuşşaann bbaaşşkkaa
yyaarraallaannmmaallaarr

115. BBAAZZII DDUURRUUMMLLAARRDDAA BBAAYYIILLMMAA OOLLMMAADDAANN
ÖÖNNLLEEMM AALLMMAAKK MMÜÜMMKKÜÜNN OOLLAABBİİLLİİRR..
HHaassttaa//yyaarraallıı bbaayyııllmmaa bbeelliirrttiilleerriinnii hhiisssseeddeerrssee ;
 BBaaşşıı eeğğiikk oollaarraakk oottuurrttuullmmaallıı vveeyyaa ssıırrtt üüssttüü
yyaattıırrııllmmaallıı vvee bbeeyynnee ggiiddeenn kkaann aakkıışşıınnıı –– ddoollaayyııssıı
iillee ookkssiijjeenn aakkıışşıınnıınn –– ddeesstteekklleemmeekk aammaaccııyyllaa
aayyaakkllaarrıı 3300 ccmm.. kkaallddıırrııllmmaallııddıırr..
 HHaassttaa/yyaarraallııyyaa rraahhaattssıızzllııkk vveerreenn ggiiyyssiilleerr
ggeevvşşeettiillmmeelliiddiirr..
 KKeennddiissiinnii ddaahhaa iiyyii hhiisssseeddeennee kkaaddaarr ddiinnlleennmmeessii
ssaağğllaannmmaallııddıırr..

116. Hasta/yyaarraallıı bbaayyııllddııyyssaa ;
 BBeeyynnee ggiiddeenn kkaann aakkıışşıınnıı ddeesstteekklleemmeekk aammaaccııyyllaa
aayyaakkllaarrıı 3300 ccmm.. kkaallddıırrııllmmaallııddıırr..
 SSoolluunnuumm yyoolluu aaççııllmmaallıı vvee hhaassttaa/yyaarraallıı kkeennddiinnee
ggeelleennee kkaaddaarr bbuu aaççııkkllııkk kkoorruunnmmaallııddıırr..
 RRaahhaattssıızz eeddeenn ggiiyyssiilleerrii ççııkkaarrttııllmmaallııddıırr

117.  Kusması durumunda, yan yyaattıırrııllmmaallıı vvee nneeffeessiinniinn
nnoorrmmaall oolluupp oollmmaaddıığğıınnaa bbaakkııllmmaallııddıırr..
 HHaassttaa/yyaarraallııddaa iillkk yyaarrddıımmıı ggeerreekkttiirreenn ddiiğğeerr
dduurruummllaarrıınn ((kkaannaammaa,,kkıırrııkk,, ççııkkııkk vvbb..)) oolluupp oollmmaaddıığğıı
kkoonnttrrooll eeddiillmmeellii,, vvaarrssaa öönnlleemmlleerr aallıınnmmaallııddıırr..
 HHaassttaa/yyaarraallıı yyaallnnıızz bbıırraakkııllmmaammaallııddıırr..

118.  Hasta/yaralı hızla kendine ggeelleemmiiyyoorrssaa,, ssoolluunnuumm
yyoolluu aaççııkk ttuuttuullaarraakk eenn kkııssaa ssüürreeddee hhaassttaanneeyyee
uullaaşşttıırrııllmmaallııddıırr..
 BBaayyııllaann kkiişşiiyyee yyiiyyeecceekk,, iiççeecceekk vveerriillmmeemmeellii,,
ssooğğuukk ssuu ddöökküüllmmeemmeellii,, ttookkaatt aattııllmmaammaallııddıırr..

119. TTEEŞŞEEKKKKÜÜRRLLEERR