Vl

2. GIỚI THIỆU
SÁCH GIÁO KHOA LỚP 9 -
BỘ SÁCH CÁNH DIỀU
MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN
Hà Nội, ngày 5-1-2024
2

3. NỘI DUNG GIỚI THIỆU
PHẦN A. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ VÀ MỤC ĐÍCH BIÊN SOẠN SGK KHOA HỌC TỰ NHIÊN 9
I. Thông tin chung về tác giả
II. Mục tiêu biên soạn
III. Các chức năng cơ bản của sách
PHẦN B. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM MỚI CỦA SGK KHOA HỌC TỰ NHIÊN 9
I. Cấu trúc chung
II. Cấu trúc một chủ đề
III. Cấu trúc một bài học
IV. Cách trình bày
V. Tạo điều kiện cho GV đổi mới PPDH và mở rộng
VI. Thể hiện yêu cầu tích hợp
VII. Thể hiện yêu cầu đổi mưới đánh giá
PHẦN C. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM
3

4. PHẦN A. GIỚI THIỆUTÁC GIẢ VÀ MỤC ĐÍCH BIÊN SOẠN SGK KHOA HỌC TỰ NHIÊN 9
4
phổ thông 2006); Chủ biên Chương trình giáo dục phổ
thông 2018 môn Khoa học tự nhiên; Tác giả Chương
trình giáo dục phổ thông 2018 môn Sinh học; Trưởng
nhóm xây dựng Chương trình trung học phổ thông
chuyên môn Sinh học (năm 2019); TổngChủ biên sách
giáo khoa Tự nhiên và Xã hội 1, Tự nhiên và Xã hội
2, Khoa học tự nhiên 6, Khoa học tự nhiên 7 bộ sách
Cánh Diều. Danh hiệu Nhà giáo Ưu tú. Huân chương
Lao độnghạngBa.
ĐINH QUANG BÁO (Chủ biên)
Giáo sư, Tiến sĩ Lí luận và Phương pháp
dạy học S
inh học (Đại học S
ư phạm Lê
Nin – Liên bang Nga), Nguyên Hiệu
trưởng Trường Đại học S
ư phạm Hà
Nội; Nguyên Ủy viên Hội đồng Quốc gia
Giáo dục và Phát triển nguồn Nhân lực
Việt Nam. Tác giảChương trình tổng thểChương trình
PHAN
Tiến s
Tổng
viên c
học Sư
T ực
thông
đồng tác giả sách T
(Nhàxuất bản Giáo d
Trưởn
Khoa
HàNộ
họcPh
Nam (2013);Đồngtác
học 10, Nhà xuất bản
tácgiảsách giáo khoa
S
ưphạm (2021). Bằng
Danh hiệu Chiến sĩ th
I. THÔNG TIN CHUNG VỀ TÁC GIẢ
• Tổng chủ biên: Đinh Quang Báo
• Đồng Chủ biên: Đinh Quang Báo, Đặng Thị Oanh, Dương Xuân Quý

5. I. THÔNG TIN CHUNG VỀ TÁC GIẢ
5
•Tác giả: Lê Mạnh Cường, Phạm Thuỳ Giang, Vũ Thị Bích Huyền, Nguyễn Hữu Kiên,
Nguyễn Thị Diệu Linh, Trần Đức Long, Đỗ Thị Quỳnh Mai, Đinh Trần Phương, Trương
Anh Tuấn, Lê Thị Tươi, Dương Bá Vũ, Ngô Văn Vụ.

6. II. MỤC TIÊU BIÊN SOẠN
Sách Khoa học tự nhiên 9 được biên soạn giúp học sinh lớp 9 hình thành, phát
triển các năng lực chung và năng lực đặc thù theo quy định của Chương trình
Giáo dục phổ thông 2018. Cụ thể là:
6
NĂNG LỰC CHUNG NĂNG LỰC ĐẶC THÙ (năng lực Khoa học tự nhiên)
Năng lực tự chủ và tự học được hình thành và phát
triển thông qua các hoạt động học tập: thực hành trong
phòng thực hành, ngoài thực địa,…
Nhận thức khoa học tự nhiên thông qua trình bày, giải
thích,… được những kiến thức cốt lõi về thành phần cấu
trúc, sự đa dạng, tính hệ thống, quy luật vận động, tương
tác và biến đổi của thế giới tự nhiên.
Năng lực giao tiếp và hợp tác được hình thành và
phát triển thông qua các hoạt động: quan sát, xây dựng
giả thuyết khoa học, kiểm chứng giả thuyết, thu thập và
xử lí dữ kiện, tổng hợp kết quả và trình bày, báo cáo
kết quả,...
Tìm hiểu tự nhiên thông qua thực hiện được một số kĩ
năng cơ bản để tìm hiểu, giải thích sự vật hiện tượng trong
tự nhiên và đời sống.
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo được hình
thành và phát triển thông qua các các hoạt động: đề
xuất vấn đề, nêu giả thuyết, lập kế hoạch, thực hiện kế
hoạch tìm hiểu các hiện tượng đa dạng của thế giới tự
nhiên,….
Vận dụng kiến thức, kĩ năng thông qua việc vận dụng
kiến thức và kĩ năng để giải thích được những hiện tượng
thường gặp trong tự nhiên và trong đời sống.

7. II. MỤC TIÊU BIÊN SOẠN
Sách Khoa học tự nhiên 9 được biên soạn giúp học sinh lớp 9
hình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu theo quy định của
Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 :
7
- Giúp học sinh hình thành và phát triển thế giới quan khoa học,
- Rèn luyện tính trung thực, tình yêu lao động và tinh thần trách nhiệm;
- Góp phần nâng cao nhận thức của học sinh về việc bảo vệ và sử dụng
hợp lí các nguồn tài nguyên thiên nhiên.

8. III. CÁC CHỨC NĂNG CƠ BẢN CỦA SÁCH
Nhằm hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực, sách Khoa học
tự nhiên 9 được thiết kế nhằm đạt các chức năng cơ bản sau:
1. Cung cấp thông tin và tra cứu thông tin khoa học cốt lõi.
2. Định hướng các hoạt động dạy học.
3. Tạo động cơ, hứng thú học tập, tìm hiểu và khám phá khoa học.
4. Tạo điều kiện dạy học tích cực, tích hợp và dạy học phân hoá học sinh.
5. Giáo dục đạo đức, giá trị.
6. Hỗ trợ tự học, vận dụng các kiến thức, kĩ năng đã học vào thực tiễn.
7. Củng cố, mở rộng tri thức.
8. Tạo điều kiện để giáo viên tổ chức kiểm tra, đánh giá quá trình.
9. Tính khả thi và phù hợp với điều kiện địa phương

9. I. ĐẶC ĐIỂM:
- SGK KHTN 9 là sách dùng cho đối tượng HS lớp 9, năm học cuối cùng của
cấp THCS.
- Đây là những nội dung kiến thức , kĩ năng cơ bản để thi cuối cấp học
- Các kiến thức trong các phần tương đối khó ví dụ:
Phần Chất và sự biến đổi chất tìm hiểu về Hóa học hữu cơ
Phần Vật sống tìm hiểu về di truyền ; Tiến hóa
- Có sự kế thừa của chương trình 2006 tuy nhiên có những điểm mới vì vậy cách
lựa chọn nội dung đều phải là những kiến thức cốt lõi cơ bản nhất để đảm
bảo được YCCĐ của chủ đề/ bài học .
-
PHẦN B. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA SGK KHOA HỌC TỰ NHIÊN 9

10. II. CẤU TRÚC CHUNG CỦA CUỐN SÁCH
Cấu trúc sách gồm 3 phần:
10
1. TRANG HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG
CUỐN SÁCH
- Hướng dẫn sử dụng sách là điểm mới giúp học sinh tự học
- Khái quát cấu trúc nội dung cuốn sách
- Hướng dẫn ý nghĩa của các icon, các tiểu mục có trong sách
- Tăng tính hấp dẫn
2. PHẦN NỘI DUNG CỦA CUỐN
SÁCH
- SGK bám sát yêu cầu cần đạt của chương trình môn học
- Nội dung sách gồm Bài mở đầu và 4 phần, mỗi phần có các chủ đề, trong mỗi
chủ đề bao gồm các bài học:
+ Năng lượng và sự biến đổi
+ Chất và sự biến đổi của chất
+ Trái Đất và bầu trời
+ Vật sống
3. TRANG CUỐI CỦA CUỐN SÁCH - Bảng giải thích thuật ngữ (glossary) giúp học sinh tự học
- Mục lục giúp học sinh xác định được nội dung toàn cuốn sách và thuận tiện
tra cứu.
PHẦN B. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA SGK KHOA HỌC TỰ NHIÊN 9

11. TRANG HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG SÁCH
11
Giúp HS, GV nhận
biết các icon, các
dạng bài có trong
sách.
Hỗ trợ HS tự học
Hỗ trợ GV cách dạy
Hình ảnh
sinh động,
màu sắc
tươi vui
Tăng tính hấp dẫn
II. CẤU TRÚC CHUNG CỦA CUỐN SÁCH

12. Cấu trúc gồm Bài mở đầu và
4 phần nội dung:
Bài Mở đầu
Mỗi phần có 1-5 chủ đề
Mỗi chủ đề có 2-9 bài học
(bài học được đánh số)
Ôn tập và đánh giá chủ đề
12
NỘI DUNG CUỐN SÁCH

13. NỘI DUNG CUỐN SÁCH
PHẦN 1: NĂNG LƯỢNG VÀ
SỰ BIẾN ĐỔI
PHẦN 2: CHẤT VÀ SỰ BIẾN ĐỔI
CỦA CHẤT
PHẦN 3: TRÁI ĐẤT VÀ
BẦU TRỜI
PHẦN 4: VẬT SỐNG
Năng lượng cơ học Kim loại Khai thác tài nguyên
từ vỏ Trái Đất
Di truyền
Ánh sáng Giới thiệu về chất hữu cơ,
Hydrocarbon và nguồn
nhiên liệu
Tiến hóa
Điện Ethylic alcohol và acetic
acid
Điện từ Lipit- Carbohydrate-
Protein- Polymer
Năng lượng với cuộc
sống

14. 14
Củng
cố
năng
lực tự
học,
tự
nghiên
cứu
Thuận
tiện
tra
cứu,
tìm
các
chủ
đề, bài
học
nhanh
chóng
TRANG CUỐI CUỐN SÁCH

15. 1. Cấu trúc của chủ đề
Mỗi chủ đề (có từ 2 đến 9 bài học).
Cả cuốn sách được dạy trong 140 tiết (kể cả 15 tiết kiểm tra, đánh giá).
Bài Ôn tập và Đánh giá
Các câu hỏi ôn tập đa dạng mang tính tổng quát, các tình huống đòi hỏi
HS phải vận dụng các kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề,...
15
III. CẤU TRÚC CỦA MỘT CHỦ ĐỀ/ BÀI HỌC

16. 16
Tên bài học
Học xong chủ đề này, các em có thể: Xác định yêu cầu chính của bài học, bước đầu hình thành năng
lực tự đánh giá cho học sinh và làm căn cứ cho giáo viên trong
quá trình dạy học và đánh giá.
1. Hoạt động Mở đầu : Gắn kết chủ đề bài học mới với những kiến thức, kĩ năng mà các
em đã được học từ trước và từ cuộc sống
2. Hoạt động Hình thành kiến thức, kĩ năng mới :
Khám phá kiến thức mới và hình thành kĩ năng thông qua quan
sát, trả lời câu hỏi, thảo luận, thực hành, …
3. Hoạt động Luyện tập: Hiểu sâu hơn kiến thức đã học và thành thạo hơn các kĩ năng
thông qua các bài thực hành, các tình huống thực tiễn, …
4. Hoạt động Vận dụng : Vận dụng kiến thức và kĩ năng đã học thông qua các câu hỏi, bài
tập, xử lí các tình huống thực tiễn, chia sẻ với các bạn và người
thân, …
Kiến thức cốt lõi :
Kết thúc mỗi nội dung hoặc cả bài học.
2. CẤU TRÚC CỦA MỘT BÀI HỌC

17. 17
Nhằm giúp học sinh tìm hiểu, mở rộng hiểu biết về các kiến thức, kĩ năng liên quan, gây hứng thú
học tập cho học sinh, sách có thêm 3 mục mở rộng:
Em có biết Cung cấp thêm thông tin thú vị, liên quan đến tri thức
đang đề cập, giúp học sinh mở rộng hiểu biết, gây
hứng thú học tập cho học sinh.
Tìm hiểu thêm Mở rộng bài học sau giờ học trên lớp.
2. CẤU TRÚC CỦA MỘT BÀI HỌC (tiếp)

18. IV. CÁCH TRÌNH BÀY CUỐN SÁCH
18
- Đặc biệt coi trọng việc thiết kế, minh hoạ. Sách được thiết kế với
nhiều định dạng (styles) riêng biệt, đặc trưng cho các phần, giúp
học sinh hứng thú, dễ nhận biết.
- Tỉ lệ kênh chữ và kênh hình: Đa dạng hoá hình ảnh và sơ đồ hoá
hình ảnh, nội dung; làm đơn giản hoá các kiến thức khoa học khó
hiểu và trừu tượng.
- Sách cố gắng ít chữ, nhiều hình, sơ đồ hoá, ngôn ngữ dễ hiểu, nhiều
hoạt động học tập, tạo điều kiện để đa dạng cách đánh giá,….

19. Một tuyến trình bày các nội
dung kiến thức một cách ngắn
gọn để học sinh thuận lợi khi
đọc, tìm hiểu, khai thác những
thông tin cốt lõi
Một tuyến gồm chuỗi các hoạt
động học để giúp học sinh
chiếm lĩnh kiến thức và rèn
luyện kĩ năng qua quan sát, trả
lời câu hỏi/thảo luận, luyện
tập, vận dụng.
V. TẠO ĐIỀU KIỆN CHO GV
ĐỔI MỚI PPDH VÀ MỞ RỘNG

20. Cung cấp thông tin dưới
dạng text hoặc tranh hình,
biểu bảng, sơ đồ...
Hướng đến những điều cần tìm
hiểu của bài học

21. Nội dung khoa học được cung cấp thông qua các kênh hình,
kênh chữ, sơ đồ, biểu bảng, thí nghiệm, thực hành, dự án...
HS học tập
Giáo viên tổ chức các hoạt động
Tìm tòi khám phá kiến thức, rèn luyện kĩ năng
Hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực của HS

22. 22
Sự đa dạng
Tính cấu trúc
Tính hệ thống
Sự vận động và biến đổi
Sự tương tác
1. Tích hợp thông qua làm sáng tỏ các nguyên lí của tự nhiên – theo Chương trình môn học 2018: Trong
mỗi phần, bên cạnh việc giúp học sinh nhận thức được những khái niệm cốt lõi, sách tập trung giúp
học sinh nhận thức bước đầu về những nguyên lí chung nhất của thế giới tự nhiên: sự đa dạng, tính
cấu trúc, tính hệ thống, sự vận động và biến đổi, sự tương tác.
V. THỂ HIỆN YÊU CẦU TÍCH HỢP

23. 23
2. Tích hợp thông qua sự liên hệ kiến thức giữa các mạch nội dung
V. THỂ HIỆN YÊU CẦU TÍCH HỢP

24. 24
 Cuối mỗi chủ đề có bài tổng kết và các câu hỏi, bài luyện tập. Có thể coi chúng là tư liệu
giúp giáo viên trong việc đánh giá, giúp người học có thể tự đánh giá mức độ nhận thức
qua chủ đề.
 Hoạt động Đánh giá được thể hiện trong toàn bộ tiến trình của bài học thông qua các câu
hỏi và bài tập từ hoạt động gắn kết, khám phá kiến thức mới, luyện tập, thực hành và vận
dụng.
 Đa số các hoạt động học tập trong SGK KHTN 9 tạo cơ hội cho HS tự đánh giá và đánh
giá lẫn nhau.
 Bài Ôn tập và đánh giá giúp GV đánh giá được năng lực tư duy logic của HS thông qua
câu hỏi tổng quát và đánh giá năng lực giải quyết vấn đề thông qua xử lí tình huống.
VI. THỂ HIỆN YÊU CẦU ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ

25. 25
PHẦN C. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM
1. Số lượng bài thực nghiệm: Chiếm tỷ lệ 21% toàn cuốn
2. Trường thực nghiệm: Nam Định, Hà Nội, Hà Tĩnh, Đồng Nai
3. Thời gian thực nghiệm: 1/2023 – 9/2023
4. Đánh giá của giáo viên:
- Sách có tính hiệu quả cao
- Đáp ứng yêu cầu cần đạt được quy định trong Chương trình môn học.
- Thời lượng phù hợp
- Nội dung trình bày tạo điều kiện cho giáo viên vận dụng các phương pháp và hình thức tổ chức
dạy học tích cực; khuyến khích học sinh tích cực chủ động sáng tạo trong học tập.
- Thiết kế các hoạt động học tập phong phú và hợp lí, phù hợp với tâm sinh lí lứa tuổi của học sinh.
- Hình thức trình bày cân đối, hài hoà giữa kênh chữ, kênh hình, hệ thống ký hiệu.
5. Tiếp thu và chỉnh sửa:
- Những góp ý hợp lí của giáo viên ở các buổi dạy thực nghiệm về nội dung, thuât ngữ, kênh chữ,
kênh hình,… đều đã được Chủ biên và tác giả kịp thời tiếp thu, cập nhật vào sách.

26. 26