De Social Media Monitor is een jaarlijks onderzoek uitgevoerd door Social Embassy naar de inzet en organisatie van social media door top merken in Nederland.

1. #SMM5 SOCIAL MEDIA MONITOR 5
5 JAAR MERKEN EN SOCIAL MEDIA
PLASTIC
FANTASTIC?
1

2. #SMM5
PLASTIC
FANTASTIC?
SOCIAL MEDIA MONITOR 5
5 JAAR MERKEN EN SOCIAL MEDIA
OKTOBER 2012

3. INHOUD
VOORWOORD 4
A BIG THANK YOU! 5
SAMENVATTING 6
RESULTATEN SMM5 9
#SMM5 RANGLIJST 34
METHODE EN VERANTWOORDING 49
OVER SOCIAL EMBASSY 52
3

4. VOORWOORD
PLASTIC FANTASTIC?
Wat is de invloed van social media op de rela- Ook naar buiten toe loopt alles op rolletjes. Het thema van #SMM5 “Plastic Fantastic?” is
tie tussen mens en merk? Merken zijn mensen Fans worden verworven via slimme advertising dan ook een waarschuwing. Een wake-up call.
gevolgd. Maar welke merken zetten social media strategieën. Via een geoliede contentkalender Voor merken en voor bureaus. De grootste fout
succesvol in, en met welk resultaat? In de vijfde worden de communities dagelijks van nieuwe die we namelijk kunnen maken is te denken dat
editie van de Social Media Monitor zetten wij de updates voorzien. Regelmatig wordt een vraag dit het is. Dat we de essentie begrijpen en de
trends en resultaten op een rij. De methodologie gesteld en mogen de fans nog even actief mee- kans om daadwerkelijk beter te worden missen.
van het onderzoek is verder ontwikkeld. Er is denken. In reclames wordt verwezen naar de Dat doen we niet. We beginnen pas. We heb-
een onderverdeling geïntroduceerd voor marke- Facebook pagina waar fans een nieuw product ben bestaande silo’s nog steeds niet helemaal
ting, service en corporate die is beoordeeld door mogen samenstellen. doorbroken. We benutten het potentieel van
een vakjury. medewerkers nog maar mondjesmaat op social
En zo is social media geïncorporeerd in de re- media. Daadwerkelijke integratie van social me-
SOCIAL MEDIA ONDER CONTROLE? latie tussen merk en mens. De dreiging van de dia in onze producten en dienstverlening is nog
Er is zonder twijfel een sterke professionalise- revolutie is bedwongen. We kunnen weer door. beperkt.
ring te zien in de manier waarop merken so- Business as usual dus. Iemand nog vragen?
cial media inzetten. Voor veel merken is social De toekomst van social media ligt in oprechte
media niet meer weg te denken uit bedrijfsacti- HET BEGINT PAS aandacht, vanuit het bedrijf, vanuit de medewer-
viteiten. Tot de vierde editie worstelden merken Maar dat is natuurlijk niet zo. Want wat we zien kers. Laten we daar in 2013 aan werken.
met keuzes rondom inzet en resultaatmeting. Nu is grotendeels commercieel. Reclame. Ver-
lijken merken het goed onder controle te heb- meende inspraak. Zogenaamde spontaniteit en Martin Kloos & Steven Jongeneel –
ben. Social media heeft haar plek gevonden op interesse. Wat we zien is pas het begin van de Social Embassy
de marketingafdeling, die ook het grootste deel transitie die bedrijven doormaken van social
van het budget bijdraagt. Social media mana- media naar social business.
gers zijn aangesteld en FTE’s zijn ingezet. Het
meten van de resultaten professionaliseert. Too-
ling is aangeschaft en rapportageprocessen zijn
ingericht. Check!
4

5. A BIG THANK YOU TO…
DE VAKJURY DE 79 MERKEN DIE HEBBEN
MEEGEWERKT AAN HET ONDERZOEK
Jasper van der Bijl ABN AMRO Heineken Opel
(Volkswagen) Albert Heijn HEMA Pickwick
Alpe d’HuZes Hertog Jan PLUS
Marlou van Campen Andrélon Hi Praxis
(Wereld Natuur Fonds) ANWB Holland Casino Prominent
Arke HTC Rabobank
Stijn Fien ASR Hunkemöller Red Bull
(wehkamp.nl) AXE Hyundai Renault
de Bijenkorf IKEA Samsung
Kim Kleine Staarman Blokker ING SENSEO
(HEMA) bol.com Jumbo Sizz
C&A KARWEI Staatsloterij
Phillip Sijthoff Carglass Kia Stip Reizen
(Unilever) CITROËN KLM Tele2
Corendon Knorr T-Mobile
Roos van Vugt Deloitte KPN Toyota
(Deloitte / Social Embassy) Ditzo KRAS.NL transavia.com
Douwe Egberts Kruidvat UPC
Dr. Oetker Lexus V&D
Durex L’Oréal Paris Verkade
Eneco M&M’s Vodafone
Essent Maybelline Volkswagen
Etos McDonald’s wehkamp.nl
Fiat Media Markt Wereld Natuur Fonds
Ford Nationale Postcode Loterij Ziggo
Garnier NS
Groupon Nuon
5

6. SAMENVATTING
FROM GOOD TO GREAT
MERKEN WORDEN MEER ERVAREN verantwoordelijk is voor de aansturing. Bij de
Merken zijn het publiek massaal gevolgd naar so- uitvoering wordt massaal gebruik gemaakt van
cial media. 92% Van de topmerken uit dit onder- gratis en betaalde oplossingen voor social media
zoek is aanwezig op social media sites. Gemid- monitoring en management.
deld is een merk twee jaar actief en zet in op een Circa de helft van de onderzochte merken rap-
brede toepassing van social media door middel porteert de resultaten van hun social media inzet
van service, dialoog, advertising, activaties en op gestandaardiseerde basis. Dat social media
campagnes. Er is een duidelijke trend zichtbaar nog primair wordt beschouwd als een losstaande
naar content marketing. Wellicht als gevolg van activiteit, en niet is gekoppeld aan bedrijfsdoel-
de ervaring met social media, lijkt extern onder- stellingen, blijkt uit het feit dat rapportages
zoek voor dit doel af te nemen. Merken zijn op dit voornamelijk bestaan uit social media metrics en
vlak meer zelf gaan doen. engagement data. Van effectmeting op bedrijfs-
doelstellingen, zoals de invloed op merkvoorkeur,
GOOGLE+ EN PINTEREST is slechts bij 29% van de merken sprake.
Wij zien een sterke opkomst van Google+ en Pin-
terest. Twitter, Facebook en YouTube blijven het SOCIAL MEDIA BLIJFT EEN GROEIMARKT
meest gebruikt. LinkedIn en eigen communities Met een aandeel van 81% is marketing de groot-
laten een daling zien. ste sponsor in het budget voor social media. 19%
Van de merken geeft aan over een budget voor
MARKETING IN DE LEAD social media te beschikken van tenminste
Achter de schermen is marketing grotendeels € 100.000,- . 4% Geeft aan dat het budget
verantwoordelijk voor de aansturing en uitvoe- € 250.000,- tot € 500.000,- bedraagt, en 1% meer
ring van social media activiteiten. Marketing dan € 500.000,-. De meerderheid van de merken
beheert ook doorgaans het budget voor social verwacht dat het budget voor social media in
media. Omdat de uitvoering van social media 2013 verder zal stijgen.
activiteiten verschillende bedrijfsfuncties raakt,
kiezen organisaties veelal voor kleine cross-
functionele teams. 70% Van de merken beschikt
inmiddels over een social media manager die
6

7. SAMENVATTING
FROM GOOD TO GREAT
INZET SOCIAL MEDIA PROFESSIONELER Van de merken die een marketingdoelstelling
Uit de scores in het model blijkt dat merken hanteren voor social media, scoort Alpe d’HuZes
social media steeds professioneler weten in te volgens de vakjury het beste gevolgd door
zetten. Dit blijkt vooral uit de inzet van content, Douwe Egberts en KLM. KLM wordt op vele
de groei van communities en het stimuleren van vlakken gezien als een trendsetter en voert de
interactie en engagement. De scores bovenin de ranglijst aan op het vlak van service, gevolgd
ranglijst liggen dichter bij elkaar dan in vorige door ANWB en T-Mobile. Dat merken worstelen
edities van de social media monitor. met de inzet van social media voor corporate
en hr-doeleinden blijkt uit het feit dat er in deze
Met het volwassen worden van social media, categorie slechts twee merken zijn gekozen: ING
hebben we besloten om de ranglijst van de So- en Wereld Natuur Fonds. Dit terwijl de inzet van
cial Media Monitor uit te breiden met drie nieuwe social media, gericht op de interne organisatie
categorieën: service, marketing en corporate. door de jury wordt gezien als een van de belang-
Ook hebben we naast de lijst van top 100 adver- rijkste trends voor de toekomst.
teerders dit jaar voor het eerst merken toege-
voegd vanuit de community. De deelnemende Overall voert ING de ranglijst aan voor de inzet
merken zijn ingedeeld op basis van de doelstel- van social media, nipt gevolgd door Vodafone en
lingen zoals opgegeven in de vragenlijst. Voor de KLM. ING blinkt uit door een professionele en ge-
beoordeling hebben we voor het eerst gebruik ïntegreerde inzet op het vlak van service, corpo-
gemaakt van een vakjury. rate/hr en marketing. ING is hiermee in staat om
invloed uit te oefenen op de community binnen
Ondanks de ervaring die de afgelopen jaren is de lastige marktomstandigheden.
opgedaan met social media, slaagt de meerder-
heid van de deelnemende merken nog in beperk-
te mate in het realiseren van hun doelstellingen.
De bereikbaarheid via social media blijft in de
praktijk teleurstellend laag, en van interactiviteit
en dialoog tussen merk en mens is bij de meeste
merken weinig sprake.
7

8. WAT IS DE SOCIAL MEDIA MONITOR?
De Social Media Monitor is een onderzoek van Op basis van de interne organisatie en externe
Social Embassy naar de inzet van social media inzet geven wij de merken een waardering. Deze
door top 100 adverteerders, op basis van bruto waardering is uitgedrukt in een score tussen 0
media bestedingen in Nederland (Bron: Nielsen en 100. De scores presenteren wij in de ranglijst
Research). Voor #SMM5 hebben we deze lijst van de Social Media Monitor. Dit jaar hebben
uitgebreid met merken die zijn aangedragen door we niet langer een ranglijst per netwerk gepubli-
de adverteerders zelf. Alle merken zijn uitgeno- ceerd.
digd om deel te nemen aan #SMM5. Alleen mer- Voor het eerst dit jaar hebben we een top 3 van
ken die hebben deelgenomen zijn in dit rapport merken in de categorieën marketing, service en
opgenomen. corporate opgenomen. Deze top 3
ranglijsten zijn samengesteld door een jury van
OPZET SOCIAL MEDIA MONITOR social media verantwoordelijken (zie “top 3
De Social Media Monitor bestaat uit drie onder- merken in marketing, service en corporate / hr”).
delen:
Een onderzoek door middel van een online De Social Media Monitor wordt jaarlijks
enquête naar hoe merken social media intern uitgevoerd door Social Embassy.
hebben georganiseerd, welke ambities zij hebben De Social Media Monitor is te downloaden vanaf
met de inzet van social media en de resultaten http://www.socialmediamonitor.nl.
die zij boeken (zie “social media en de interne
organisatie”). Voor vragen over de Monitor kunt u contact
Een inhoudelijke analyse van de inzet van social opnemen met Martin Kloos via
media door de deelnemende merken aan de hand martin@socialembassy.nl of 020 435 0290
van een door Social Embassy ontwikkeld model.
Met dit model waarderen we de merken op on-
derdelen als activiteit, interactiviteit en de mate
waarin zij in staat zijn communities te
ontwikkelen (zie “hoe zetten top 100
adverteerders social media in”).
8

9. RESULTATEN SOCIAL MEDIA MONITOR 5
ACHTER DE
SCHERMEN
9

10. GEMIDDELD TWEE JAAR
ERVARING MET SOCIAL MEDIA
100 35
92%
90% 31%
30
80 27%
67% 25
60 20%
20
17%
15
40 35%
10
20
% TOP 100 14% HOE LANG IS UW 5 4%
ADVERTEERDERS BEDRIJF IN SOCIAL 2%
AANWEZIG MEDIA AANWEZIG?
0 0
#smm1 #smm2 #smm3 #smm4 #smm5 nog niet < 1 jaar 1 - 2 jaar 2-3 jaar 3-5 jaar > 5 jaar
aan-
wezig
IS HET PLAFOND BEREIKT? MERKEN WORDEN MEER ERVAREN
Sinds de eerste editie van de Social Media Mo- Het overgrote deel van de merken die deelnamen
nitor is het aantal merken dat actief is op social aan de vijfde editie van de Social Media Monitor
media sterk gestegen. Dit jaar zien we echter dat is tussen de 1 en 2 jaar actief op social media.
de sterke groei er uit is. In 2011 was 90% van de Bijna de helft van de merken (48%) is al langer
top 100 merken al actief op social media. Met dan 2 jaar actief. Ervaring begint langzamerhand
#SMM5 is dit aantal in 2012 licht gestegen naar een rol te spelen.
92% van de merken.
10

11. 360 GRADEN INZET
0 20 40 60 80 100
WELKE ACTIVITEITEN
Community
78% ONDERNEEMT U MET
management BETREKKING TOT DE
Service / INZET VAN SOCIAL
webcare 74%
MEDIA? N = 79
Social media
advertising 72%
Content
marketing 69%
Social media
activaties 65%
Social media
campagnes 53%
DIALOOG, SERVICE & CAMPAGNES
Inmiddels zet 78% van de merken actief commu-
nity management in. De inzet door merken wordt
dus structureler en minder campagne gedreven.
Toch blijven campagnes en social media activa-
ties een zeer belangrijk onderdeel in de social
media inzet van deelnemende merken. Respectie-
velijk 72% (campagnes) en 53% (activaties) van
de merken zet deze middelen in.
Service / webcare blijft belangrijk, dat inmiddels
door driekwart van de deelnemende merken
wordt ingezet.
11

12. FANS EN FOLLOWERS ALS
GRAADMETER VOOR SUCCES?
HOE WORDT HET
SUCCES VAN SOCIAL
MEDIA GEMETEN? N = 79
Het succes wordt niet gemeten 1%
Op basis van social media metrics 87%
Op basis van engagement data 68%
Op basis van business metrics 29%
0 20 40 60 80 100
99% MEET HET SUCCES METEN VAN BUSINESS DOELSTELLINGEN NOG
Daar waar vorig jaar het succes nog bij 4% niet BEPERKT
gemeten werd, is dat nu nog maar bij 1% van de Vorig jaar scoorden de deelnemende merken niet
merken. Het meten van social media metrics, zo- hoog op het meten van business metrics (13%).
als het aantal fans, is voor veel merken de basis Dit percentage is in editie vijf gestegen naar 29%
voor het meten van succes. Steeds meer merken van de merken. Toch vinden we dit, gezien de er-
meten ook het succes op basis van engagement varing die merken inmiddels hebben opgebouwd
(68%) en business metrics (29%). en de ontwikkelingen die het vakgebied heeft
doorgemaakt, nog een beperkt aantal.
12

13. ONE SIZE FITS ALL RAPPORTAGES
17% - Een gestandaardiseerde
rapportage wordt op stake-
holders / afdeling afgestemd
10% - Er zijn geen rappor-
tageprocessen ingericht
47% - Een gestandaardiseerde
rapportage wordt naar interne
stakeholders gestuurd
27% - Rapportages worden
op ad hoc basis gestuurd
HEBBEN MERKEN EEN RAPPORTAGE
PROCES INGERICHT? N = 79
MERENDEEL HEEFT GESTANDAARDISEERD zet. Het rapporteren van social media resultaten
RAPPORTAGEPROCES gebeurt in veel gevallen volgens een gestandaar-
Nog steeds heeft 37% van de merken geen diseerd proces (64%).
proces ingericht voor het rapporteren van social
media. 27% rapporteert op ad-hoc basis. Van de VOLGENDE STAP: MAATWERK RAPPORTAGES
deelnemende merken stuurt 47% gestandaardi- Pas 17% van de deelnemende merken richt rap-
seerde rapportages naar interne stakeholders. portages in aan de hand van de behoeften van
90% van de deelnemende merken rapporteert verschillende stakeholders / afdelingen.
inmiddels de resultaten van hun social media in-
13

14. GEBRUIK VAN MONITORING
EN MANAGEMENT TOOLS
Het gebruik van management tools om social 26% - Zowel
media te monitoren en beheren is belangrijker betaalde als gratis social
media management
geworden. Van de merken die deelnamen aan de oplossingen
survey maakt nu 92% gebruik van tooling. 16% - Gratis social
media monitoring
oplossingen
VOORAL MEER MANAGEMENT TOOLING
Dit jaar is met name het gebruik van manage-
ment tooling toegenomen. In 2011 maakte 35%
gebruik van dergelijke tooling. Dit jaar is dat 10% - Gratis social
opgelopen tot 44% van de merken. media manage-
ment oplossingen
Ten opzichte van de vierde editie van de Social 27% - Zowel
betaalde als gratis
Media Monitor is vooral het aandeel van betaalde social media moni-
management tooling toegenomen. Het gebruik toring oplossingen
nam met 10% toe; van 22% in 2011 naar 32% van
de merken in 2012. 12% - Betaalde social
media monitoring
oplossingen
COMBINATIE VAN BETAALDE EN GRATIS TOOLING 8% - Betaalde
Een combinatie van meerdere tools, zowel gratis social media
management
als betaald, is nog steeds een populaire oplos- oplossingen
sing voor de deelnemende merken. Er zijn blijk-
baar nog steeds meerdere tools nodig om in de
behoeften van merken te voorzien. GEBRUIK VAN ONDERSTEUNENDE
SOCIAL MEDIA SOFTWARE N = 73
14

15. MINDER EXTERN ONDERZOEK,
MEER ZELF DOEN
39% - Zowel kwalitatief als Ook dit jaar vroegen we de merken of zij onder-
kwantitatief onderzoek zoek doen naar het social media profiel of
gebruik van de doelgroep. Daar waar vorig jaar
het overgrote deel van de merken onderzoek
deed (93%), is onderzoek dit jaar wat minder
belangrijk geworden: 73% van de merken heeft
onderzoek gedaan onder de doelgroep.
27% - Geen onderzoek
naar het social media
profiel / social media ge- MERKEN DOEN MEER ZELF
bruik van de doelgroep Twee factoren spelen waarschijnlijk een rol bij de
dalende interesse in social media research: de
ervaring die merken hebben opgedaan en het feit
dat communities inmiddels zijn opgebouwd waar
ook inzichten uit worden verkregen.
16% - Kwalitatief onder-
zoek (bv. interviews, ob-
servaties, deskresearch
18% - Kwantitatief onder- of best practices)
zoek (bv. een survey)
WIJZE VAN ONDERZOEK
BIJ DOELGROEP N = 79
15

16. 70% VAN DE MERKEN HEEFT EEN
SOCIAL MEDIA MANAGER
34% - Meer 70% - Ja
dan 1 FTE
19% - Nee
18% - Tussen
0 en 0,5 FTE
11% - Nee, het beheer
van social media is
ondergebracht bij een
andere partij
48% - Tussen
0,5 en 1 FTE
HOEVEEL FTE WORDEN IS ER EEN SOCIAL MEDIA
INGEZET OP DE SOCIAL MANAGER AANGESTELD?
MEDIA MANGER N = 79
FUNCTIE? N = 55
STEEDS MEER SOCIAL MEDIA MANAGERS
Dit jaar heeft maar liefst 70% van de deelnemende merken een social
media manager aangesteld. Tijdens de vierde editie van de Social Me-
dia Monitor had 48% de verantwoordelijkheid voor social media bij een
social media manager neergelegd. 11% van de merken heeft het beheer
van social media ondergebracht bij een externe partij.
16

17. KLEINE CROSS-FUNCTIONELE TEAMS
Het aantal FTE’s dat social media in het taken-
pakket heeft is vergeleken met vorig jaar vrijwel
1% - Geen onveranderd.
12% -Alle medewerkers hebben 7% - Minder dan 1 FTE
een bevoegdheid / betrokkenheid MINIMAAL 1 SOCIAL MEDIA MEDEWERKER
bij social media 92% van de merken heeft minimaal 1 medewer-
22% - Meer dan 5 FTE ker met social media in het takenpakket. Slechts
8% van de merken heeft geen of minder dan 1
FTE’s met social media in het takenpakket. Dit is
een vrij sterke afname ten opzichte van vorig jaar,
toen 18% van de merken minder dan 1FTE be-
schikbaar stelde voor social media.
Wederom is de groep met 1 tot 3 FTE’s met social
media in het takenpakket met 48% het grootst.
Net als vorig jaar heeft een derde van de merken
3 FTE’s of meer met social media in het pakket.
10% - Tussen de 3 en 5 FTE
VERANTWOORDELIJKHEID BIJ MEDEWERKERS
Nieuw dit jaar is de optie ‘alle medewerkers heb-
ben een bevoegdheid of betrokkenheid bij social
48% - Tussen de 1 en 3 FTE
media’. Bij 12% van de merken is de inzet van
social media niet bij iemand specifiek, maar bij
AANTAL FTE MET SOCIAL MEDIA alle medewerkers belegd. De eerste tekenen dat
IN HET TAKENPAKKET N=79 social media vanuit medewerkers belangrijker
wordt.
17

18. MARKETING COMMUNICATIE
VERANTWOORDELIJK
MARKETING IN DE LEAD
Steeds meer merken leggen de verantwoorde-
De eindverantwoordelijkheid is lijkheid voor social media bij de marketing afde-
1%
niet ergens specifiek belegd ling. Ten tijde van #SMM4 had 35% van de bedrij-
ven social media belegd bij marketing. In #SMM5
Public relations / public affairs 15% is dit in 65% van de merken het geval. Dit is een
enorme verschuiving te noemen, die duidelijk
Corporate communicatie 16% aangeeft dat marketing (weer) in de regie komt.
Webcare volgt op gepaste afstand: 22% van de
Marketing / communicatie 65% deelnemende merken hebben de verantwoor-
delijkheid bij deze afdeling belegd. corporate
communications en public relations zijn in 16%
Human research 4%
respectievelijk 15% van de deelnemende merken
verantwoordelijk.
Customer service / webcare 22%
Bij alle afdelingen /
de medewerkers zelf 8%
0 20 40 60 80 100
WAAR IS DE VERANTWOORDE-
LIJKHEID VOOR SOCIAL MEDIA
BELEGD? N=79
18

19. MARKETING GROOTSTE
SPONSOR IN BUDGET
AFDELING MARKETING COMMUNICATIE ZORGT
VOOR SOCIAL MEDIA BUDGET
Niet alleen is de afdeling marketing communica-
tie in de meeste gevallen eindverantwoordelijk
voor social media; het is ook de afdeling die het
meest bijdraagt aan het budget.
Public Relations / Public Affairs 18%
Vergeleken met vorig jaar is dit een forse toe-
name; toentertijd was bij 38% van de merken de
Corporate communicatie 25%
afdeling marketing communicatie verantwoorde-
lijk voor het social media budget. Merken zochten
Marketing / communicatie 81% blijkbaar naar een plek waar social media thuis
hoort en hebben die in marketing gevonden.
Human Research 11%
MARKETING VERGROOT INVLOED
Customer service / Webcare 27% Een duidelijke trend lijkt ingezet: social media
convergeert naar één afdeling: marketing. Een
opmerkelijke ontwikkeling in het licht van de oor-
0 20 40 60 80 100 spronkelijke visie op social media.
WELKE AFDELINGEN DRAGEN BIJ
AAN HET SOCIAL MEDIA BUD-
GET? N=79
19

20. BUDGETTEN GESTEGEN TEN
OPZICHTE VAN #SMM4
Van de merken die deelnamen aan de survey, zegt 34% 52% - geeft liever geen 14% - Geen budget
een specifiek budget voor social media te hebben. antwoord op deze vraag
Bij 14% van de merken is er geen budget voor social
media beschikbaar. 52% geeft liever geen antwoord op
deze vraag.
MEER MERKEN MET GROTER BUDGET
19% van de merken heeft een budget beschikbaar van
€ 100.000,- of meer: een lichte stijging ten opzichte
van #SMM4. Slechts 4% heeft een budget tussen de 15% - Tussen de
€ 250.000,- en € 500.000,-. Slechts 1% een budget van 0 en 100.000 euro
meer dan € 500.000,-.
14% - Tussen de
100.000 en 250.000 euro
4% - Tussen de 250.000
en 500.000 euro
1% - Meer dan 500.000 euro
IS ER SPRAKE VAN EEN
SOCIAL MEDIA BUDGET
N=79
20

21. SOCIAL MEDIA BLIJFT EEN GROEIMARKT
Het social media budget zal
dalen met meer dan 50% 1%
Het social media budget
zal dalen tot 50% 0%
Het social media budget
zal gelijk blijven 18%
Het social media budget
zal stijgen tot 50% 22%
Het social media budget zal
stijgen met meer dan 50% 13%
Momenteel is er geen budget, in de
toekomst verwachten wij dit wel te hebben 7%
0 20 40
VERWACHTINGEN TEN AANZIEN
VAN HET BUDGET? N=79
Aan de merken vroegen we MEESTE MERKEN VERWACHTEN DAT BUDGETTEN ZULLEN STIJGEN
in hoeverre zij verwachten 35% van de merken verwacht dat het budget voor social media zal stijgen
dat de budgetten zullen ver- ten opzichte van vorig jaar. Van de merken verwacht 22% een stijging tot
anderen. 39% van de merken 50% en 13% een stijging met meer dan 50%.
gaf liever geen antwoord op Van de merken zonder budget verwacht 7% dat dit er in de toekomst wel
deze vraag. zal zijn. Slechts 1% van de merken verwacht dat het social media budget zal
dalen.
21

22. VIJF JAAR SOCIAL
MEDIA: WAT ZIJN VOOR
JOU DE HIGHLIGHTS?
22

23. VIJF JAAR SOCIAL MEDIA:
WAT ZIJN VOOR JOU DE HIGHLIGHTS?
ANTOINETTE HOES
We zijn nog maar een paar stappen op weg.
SOFIE PELMELAY Ik zou graag zien dat alle zelfbenoemde goeroes
en experts zich daar ook wat bewuster van zou-
den worden en geen dogma’s en mantra’s de
Zowel nr 1, 2 & 3:De ontelbare LOL-wereld in blijven slingeren. NIEMAND WEET HOE
CATS, memes en andere crap die HET MOET. (gelukkig!) & oh ja, we werken veelal
voor merken, we are not solving world peace.
ik heb gevonden en heb kunnen
doorplaatsen via alle mogelijke
kanalen die er bestaan ♥.
RICHARD THEUWS
MOOISTE QUOTE IS NOG STEEDS:
“FACEBOOK MAKES ME HATE
PEOPLE I KNOW, TWITTER MAKES
ME LOVE PEOPLE I DON’T”.
23

24. VIJF JAAR SOCIAL MEDIA:
WAT ZIJN VOOR JOU DE HIGHLIGHTS? BRAM KOSTER
ANNE-MARIE DELFGAAUW Algemeen gezien vind ik het highlight dat social media,
anders dan 5 jaar geleden, bijna niet meer los te zien is
van ‘de gewone wereld’. Anders gezegd: social me-
SOCIAL MEDIA dia spelen een rol in veel van de ontwikkelingen in de
wereld. Een paar ervan zijn hier al genoemd: de verkie-
zingscampagne van Obama van 4 jaar terug, de Arabi-
IS EEN HYPE sche Lente.
TOCH? HENK RITMEESTER
De allereerste keer dat het Nationale
Songfestival (#NSF) leuk werd om te kijken
dankzij hilarische commentaren op Twitter
op #Sieneke.
SARA MOK JAN WILLEM ALPHENAAR
Youtube tutorials. Echte lifesavers. van
layers gebruiken in photoshop, wenk-
brauwen epileren, stropdassen knopen NIETS IS
tot het aansluiten van mijn wasmachine,
ik heb het allemaal geleerd via tutorials
op youtube :) BLIJVEND
24

25. VIJF JAAR SOCIAL MEDIA:
WAT ZIJN VOOR JOU DE HIGHLIGHTS?
JEROEN VAN ECK
RICK LINDEMAN
Toch kent social media net zoals het internet net zo goed
lelijke kanten als mooie kanten. Het blijft een middel, waarbij
GEWOON, DAT JE JE LE- de manier waarop het ingezet wordt bepaalt of het mooi of
lelijk is, niet het middel zelf. Het is geen wondermiddel en dat
VEN ZONDER EIGENLIJK
zal het ook niet worden. Maar het biedt wel nieuwe moge-
lijkheden, die we voor het grootste deel nog zullen moeten
ontdekken en leren te gebruiken. Want laten we eerlijk zijn,
NIET MEER KAN VOOR- social media staan echt nog in de kinderschoenen.
STELLEN.
ANNELIES VERHELST
DE OVERNAME VAN HYVES
DOOR TMG OP HET MOMENT
DAT HYVES EIGENLIJK NET
OVER DE TOP HEEN WAS..
25

26. VIJF JAAR SOCIAL MEDIA:
WAT ZIJN VOOR JOU DE HIGHLIGHTS? PATRICK BOONSTRA
DAVE VERZIJL
#GESLAAGT, DIE ALS
MEME RONDGING BIJ
LEUREN VOOR EEN GOOGLE+ IN-
VITE EN VERVOLGENS TELEURGE-
VMBO EINDEXAMEN
STELD ZIJN OVER MEERWAARDE
EN NOG STEEDS NIET AAN DE 3 ANNELI RISPENS
MINUTEN PER MAAND KOMEN. Het feit dat ik ooit dit vak ben ingerold
dankzij een advertentie op Hyves waarin
stond "Wil je Hyven voor je beroep?", dat
ik mijn vriend ken via de "Who has viewed
your profile" functie van LinkedIn.
JURIAAN VERGOUW
VAN ENKEL SOCIALE
NETWERKEN NAAR
STEEDS MEER SOCIAL
BUSINESS.
26

27. HOE ZETTEN
TOP 100 MERKEN
SOCIAL MEDIA IN?
27

28. EEN AANTAL OBSERVATIES
NOG MAAR WEINIG MERKEN
ECHT ENGAGING
Tijdens de analyse van #SMM5 viel ons een aantal dingen
op over de manier waarop merken social media inzetten.
MERKEN ZOEKEN NAAR AUTHENTIEKE IDENTITEIT
Merken zoeken nog steeds naar hun positie op social me-
dia. Dat uit zich vooral in de tone of voice en identiteit die
merken aannemen. Veel merken, zoals Axe of C&A hebben
duidelijk een tone of voice aangenomen die aansluit bij de
doelgroep die ze willen aanspreken. Andere merken zoeken
juist naar een goede vorm. De ruimte om authentiek over
te komen is klein. Het wordt al snel misplaatst en niet leuk.
Fans en volgers laten dat vaak maar al te snel weten.
CONTENT WORDT RECLAMISCH
Maar weinig merken zijn echt engaging met content op een
manier die aanslaat bij de community. KLM is een goed
voorbeeld die veel innoveert, maar ook Volkswagen, omdat
het merk dicht bij het product en de onderwerpen waar de
community het liefst over praat blijft. Een goede ontwikke-
ling is dat steeds meer merken investeren in kwalitatieve,
structurele content. Een bijeffect is dat dit steeds meer
reclamisch wordt. Merken scoren het beste met content
die dicht bij het product blijft. Alleen financials lijken goed
in staat engagement te creëren rond content die verder
afstaat van de core business.
28

29. EEN AANTAL OBSERVATIES
WAT KOMT ER NA DE “HIT LIKE___”?
MERKEN ACTIEF WANNEER HET HEN UITKOMT
Veel merken doen nog steeds onder hun eigen voor-
waarden aan social media. Het merendeel van de
merken is alleen nog tijdens kantooruren actief en
plaatst vooral zelf. Nog maar weinig merken nemen
ook 24/7 deel. Op zich geen must, maar vaak zijn
communities buiten kantooruren juist het meest
actief. Buiten kantooruren participeren kan merken
veel meer resultaat opleveren. Om interactie te
stimuleren vragen merken veel van en aan volgers of
fans. Opvallend is dat nog maar weinig merken actief
teruggeven en bijvoorbeeld participeren in de conver-
saties die ontstaan uit de gesprekken die ze initiëren.
HUIDIGE VORM VAN INTERACTIVITEIT EINDIG?
Het afgelopen jaar is de vercommercialisering van
social media definitief ingetreden. Voor een groot
gedeelte via Retweet en Win acties en voor een groot
deel via Facebook activaties. Dit resulteert in mak-
kelijke, laagdrempelige content die fans en volgers
oproept iets te doen. Vragen om likes, iets invullen
op de stippellijntjes, delen om te winnen, kies voor A
of B... Alles trekken merken uit de kast om hun bereik
te vergroten. Een duidelijke tussenfase, die ook nog
eens moeilijk is vol te houden voor merken. Fans en
volgers lijken zich er langzaam op in te stellen. Inter-
actie ook langere tijd hoog houden wordt daarmee
voor merken een uitdaging het komende jaar.
29

30. OPKOMST VAN GOOGLE+ EN PINTEREST
In de afgelopen jaren hebben we het nodige zien
veranderen in het social media landschap. Netwerken
zijn groter geworden, andere worden minder belang-
rijk en nieuwe netwerken zijn ontstaan. Wat hebben
we de afgelopen vijf jaar gezien? 100%
Facebook heeft na #SMM3 een sterke groei doorge-
maakt. Na #SMM4 is de sterkste groei er echter uit.
80%
Dat geldt ook voor YouTube, zij het dat YouTube al
langer populair was en een minder sterke groei heeft 70% YoutTube
70% Facebook
doorgemaakt. Ook Twitter maakte een groei door, 65% Twitter
maar we zien een kleine daling in het gebruik ten tijde 60%
van #SMM5.
49% LinkedIn
Het aantal merken dat aanwezig is op Hyves is na 40%
#SMM3 nog licht gestegen, maar nu zien we in
#SMM5 een lichte daling. Nu consumenten wegtrek- 29% Hyves
ken op Hyves lijkt het ook voor merken een minder
20% 19% Google+
interessant platform te zijn. Opvallend is ook de 14% Eigen communicatie
dalende lijn in het gebruik van LinkedIn en eigen com- 14% Printerest
munities door merken. 10% Flckr
0%
#SMM1 #SMM2 #SMM3 #SMM4 #SMM5
In de afgelopen jaren zijn verschillende platformen
ontstaan. Pinterest is één van de platformen die sinds
#SMM4 een sterke groei heeft doorgemaakt. Daar- AANWEZIGHEID TOP100
naast zijn dit jaar ook Google+ en Flickr meegenomen ADVERTEERDERS PER
in de analyse. Geen van deze drie platforms wordt NETWERK
echter door meer dan eenvijfde van de merken inge-
zet.
30

31. FOCUS OP FACEBOOK,
YOUTUBE EN TWITTER
Voor de top 100 adverteerders hebben wij geke- 100
ken naar de aanwezigheid op diverse platforms.
Dit jaar zijn Flickr, Google+ en Pinterest aan het
lijstje toegevoegd. 80
70% 70%
FACEBOOK EN YOUTUBE BELANGRIJKSTE 65%
NETWERKEN VOOR MERKEN 60
De belangrijkste netwerken in 2012 zijn Facebook 49%
(70%), YouTube (70%) en Twitter (65%). Facebook
heeft na #SMM4 een groei doorgemaakt en is nu
40
samen met YouTube het belangrijkst. Ook tijdens
29%
#SMM4 was YouTube het belangrijkste platform,
maar werd toen gevolgd door Twitter en 19%
Linkedin. Zowel het gebruik van Linkedin, Hyves 20 14% 14%
en eigen platformen lijkt afgenomen te zijn. 10%
0
platform
eigen
#SMM5: OP WELK PLATFORM ZIJN
DE TOP 100 MERKEN AANWEZIG?
31

32. BRANDING MET NAME OP FACEBOOK EN
YOUTUBE BELANGRIJKSTE REDEN VOOR INZET
SOCIAL MEDIA
COMMUNICATIE &
RECRUITMENT &
DEVELOPMENT
MARKETING &
CAMPAGNES
RESEARCH &
SPECIFIEKE
BRANDING
SERVICE &
WEBCARE
REDEN
SALES
GEEN
HR
PR
De verschillende platforms hebben veelal een
Hyves 41% 52% 14% 14% 48% 69% 52% 10%
hele duidelijke focus voor merken. Branding is de
Facebook 70% 76% 25% 18% 69% 88% 84% 0% belangrijkste reden voor merken om social media
Twitter 48% 16% 24% 76% 55% 40% 2%
in te zetten, gevolgd door communicatie & PR.
79%
Met #SMM5 hebben merken duidelijk hun doe-
Linkedin 12% 33% 12% 76% 36% 52% 18% 3% len gevonden per merk. “Geen specifieke reden”
Youtube 16% 55% 2% 6% 59% 72% 58% 2% komt nog maar weinig voor. Ook commercie
dringt langzaam door, gezien het feit dat marke-
Eigen 42% 30% 24% 5% 45% 34% 21% 0% ting sales aan invloed wint.
community
Flickr 9% 18% 0% 0% 73% 64% 18% 18%
Pinterest 0% 35% 6% 6% 41% 77% 29% 12%
Google+ 36% 44% 23% 18% 55% 59% 36% 9%
BELANGRIJKSTE REDEN
TWEEDE BELANGRIJKSTE REDEN
32

33. KWALITEIT VAN INZET STEEDS HOGER,
VERSCHILLEN TUSSEN MERKEN KLEINER
De waardering van een merk in de Social Media Moni-
tor drukken wij uit in een score tussen 0 en 100. Deze
score is een gemiddelde van de waardering die zij krij-
gen voor de interne organisatie en externe inzet.
De deelnemende merken hebben hun overall score in
#SMM5 aanzienlijk weten te verbeteren. De scores van
alle deelnemende merken in de top 25 ligt hoger dan
70. Het gemiddelde van de top 3 bedraagt 85 punten.
85,0%
Merken scoren goed op de waardering voor de interne
organisatie. Intern is de inzet van social media dus 63,4% 59,6%
steeds beter georganiseerd. Maar ook de externe inzet
van social media door merken hebben wij dit jaar beter
37,6% 35,42%
gewaardeerd dan eerdere edities. Merken weten vooral
beter om te gaan met content en weten steeds beter
communities te activeren en interactie aan te gaan. Dit
duidt op een verdere professionalisering die merken
doormaken. #smm1 #smm2 #smm3 #smm4 #smm5
GEMIDDELDE EINDSCORE TOP 3
33

34. #SMM5
RANGLIJST
34

35. 1. ING
ING wint het met kleine afstand van de num- pittige discussies met fans en volgers leidt, zet
mer 2 en 3. De bank heeft het afgelopen jaar een ING door en is daarmee een van de weinige ban-
enorme ontwikkeling doorgemaakt op het ge- ken die op product- en dienst gerelateerde on-
bied van social media en dat vertaalt zich in deze derwerpen echt interactie weet te creëren. Door
waardering in de Monitor. De bank blinkt uit in de comments heen lees je dat de reacties hierop
de zeer professionele interne organisatie en een positiever worden en de bank op die manier het
brede inzet. De bank is actief op het gebied van sentiment weet te beïnvloeden.
marketing, service, corporate/HR, branding en
communicatie PR. Ook speelt ING slim in op actualiteit. Social me-
dia is geïntegreerd in campagne- en marketing-
POSITIEVE HOUDING activiteiten zoals het EK en activaties rond zo-
ING begeeft zich als bank in een lastige markt. mervakantie. Dit geeft een luchtig tintje aan hun
De bank probeert moeilijke onderwerpen op een aanwezigheid, dat een zichtbare positieve impact
luchtige manier bespreekbaar te maken, zoals heeft op het sentiment. ING weet daarmee op de
rentestanden, studieschuld, hypotheekrente en diverse platforms communities te faciliteren.
bespaartips. Ondanks dat het regelmatig tot
35

36. 2. VODAFONE
Vodafone heeft haar leidende positie van vorig mee dienstverlenend en relevant voor de doel-
jaar goed weten vast te houden. De telecom- groep. Het merk zet social media verder in voor
aanbieder neemt dit jaar de tweede positie in de marketing, corporate/HR, research, communica-
Monitor in. tie PR en branding.
De hoge waardering komt vooral door een goede MEER DAN SERVICE VERLENEN
interne organisatie en een structurele 24/7 aan- Naast webcare is Vodafone ook in staat het merk
wezigheid waar Vodafone duidelijk de interactie te versterken via hun social media activiteiten.
met volgers en fans opzoekt. Belangrijke kataly- Zo gebruikt Vodafone inmiddels de populariteit
sator hiervoor is de Smartphonecrew, waarmee van het programma The Voice Of Holland goed
Vodafone als een van de eerste telecomaan- om ook hun eigen merk te laden op social media.
bieders in Nederland webcare en service heeft Dit programma is inmiddels sterk geïntegreerd in
gepromoveerd tot een vorm van marketing. de social media strategie van Vodafone.
Webcare was tot voor kort vooral nog reactief.
Vodafone biedt 24/7 proactief hulp bij smart-
phone vragen via social media. Het merk is daar-
36

37. 3. KLM
Met een zeer klein verschil van de nummer 1 en VAN MARKETING NAAR SALES
2 is KLM terecht gekomen op de derde plaats. Als een van de weinige merken weet KLM volgers
KLM wordt vaak gezien als de best practice en en fans te activeren door middel van content.
niet onterecht. Het bedrijf experimenteert volop Via goede copy formats die dicht bij het product
met nieuwe platforms en innovatieve campagnes blijven, weet het merk engagement binnen de
zoals Tile Inspire. Maar het blijft niet alleen bij communities hoog te houden. Het merk maakt
fun. Social media wordt voor een breed scala een duidelijke stap richting social business, door
aan doelen ingezet, namelijk service, marketing, via activaties en oplossingen als Tripplanner so-
recruitment, research, communicatie PR en cial media elementen te integreren in de operatie.
branding.
Ten opzichte van ING en Vodafone scoort KLM
KLM heeft een sterke focus op service en zijn minder punten op de interne organisatie, maar
hierin dan ook uitblinker. 24/7 is KLM bereikbaar, overall zijn de verschillen erg klein.
op verschillende platforms en in meerdere talen.
Maar daar zit dan ook een fors social media team
achter.
37

38. RABOBANK EN WERELD NATUUR FONDS
NUMMER 4 EN 5
RABOBANK WERELD NATUUR FONDS
Rabobank blinkt uit in een goede interne Het Wereld Natuur Fonds doet het goed
organisatie. Zo is veel aandacht gegeven op het gebied van corporate social media.
aan het opleiden van lokale banken. Mede Wereld Natuur Fonds laat medewerkers vrij
daardoor zijn inmiddels 100 lokale banken om voor en over het Wereld Natuur Fonds
actief op Twitter. Rabobank besteedt dui- te communiceren. Het merk maakt in beeld
delijk veel aandacht aan content en ver- en tekst goed gebruik van de kracht van
bindt campagnes, zoals de aanloop naar de social media: het merk kweekt bijvoorbeeld
Olympische Spelen met de inzet van social sympathie voor relevante thema’s als olie-
media. Rabobank zet social media eveneens boren op de Noordpool, of olieboren in
als laagdrempelig middel in voor klanton- regenwouden door een gevoel van onrecht
derzoek, door bijvoorbeeld polls te plaat- en onmacht te creëren. Volgers hebben daar
sen op Facebook over het profiel van fans, sympathie voor, wat resulteert in een like,
verwacht bestedingspatroon de komende reactie of retweet.. Op die manier vergroot
jaren, maar ook onderwerpen als werken het merk haar bereik en zichtbaarheid via so-
in de cloud. Toch weet Rabobank relatief cial media aanzienlijk en is het erg effectief.
weinig interactie te genereren bij de volgers
en fans.
38

39. ALBERT HEIJN EN NS OP 6 EN 7
ALBERT HEIJN NS
De Facebookpagina van Albert Heijn is in De NS weten elke dag weer een zeer grote
een paar maanden tijd sterk gegroeid. Het hoeveelheid berichten te verwerken. De NS
merk weet de fans op een leuke manier te in- zijn sterk op het gebied van webcare (vooral
formeren en te binden. Volgers van het merk Twitter). Dat heeft voor NS altijd de focus
mogen regelmatig meedenken, bijvoorbeeld gehad. Het merk weet dit jaar ook meer de
over een nieuw homepage design. Ze krij- marketingkant van het bedrijf te benutten
gen vaak als eerste iets nieuws te zien, zoals door een actieve community op Facebook te
commercials. Albert Heijn scoort minder faciliteren. Hier laten de NS ook het leuke van
goed op de interactiviteit vanuit het merk reizen met de trein zien, door kijkjes achter
zelf. Het merk zou zich meer kunnen mengen de schermen en de spoorwensdagen. Hierin
in de gesprekken met de fans. kan het merk zich nog verder ontwikkelen.
39

40. ETOS, HI EN ANWB MAKEN
TOP 10 COMPLEET
ETOS HI ANWB
Etos heeft een duidelijke positio- Hi weet haar merkpositionering goed ANWB is een van oorsprong een
nering die zich richt op mode en door te vertalen op social media. sterk en dienstverlenend merk dat
verzorging. De winkel Etos staat De inzet van social media is voor Hi via social media weer fris wordt ge-
hierbij op de voorgrond. Het merk allang geen vraag meer. Het is één laden. Fans krijgen wat ze verwach-
heeft een aantal innovatieve acties van de belangrijkste media om hun ten: tips en adviezen over reizen en
toegepast, zoals social group buy- doelgroep te bereiken. Soms zijn verkeer. Youtube biedt afwisselende
ing. De communicatie-uitingen zijn ze periodes erg campagnematig in content over de wegenwacht zelf,
erg product georiënteerd en Etos de communicatie en zou een betere interviews, rijervaringen en meer.
maakt veel gebruik van winacties. verhouding tussen merk, product/re- ANWB heeft het principe van klant-
Op Facebook zitten ze met acties clame en actualiteit passender zijn. helpt-klant goed uitgevoerd in leuke
soms op of over het randje van wat apps, zoals de ANWB vakantietips
is toegestaan. Etos kan nog actiever app.
in dialoog gaan met volgers van het
merk.
40

41. 100
90
70
RANGLIJST #SMM5 50
Ten opzichte van #SMM4 zien
we een forse verschuiving in
de ranglijst. Dit komt vooral
10
door de striktere beoordeling
van merken. De manier waarop
1. ING
77 Blokker
2. Vodafone
76. Pro
3. KLM
75. L
4. Ra
.
merken intern georganiseerd
74. S
5. W
73.
6. A
72
exus
boba
7. N
zijn werkt dit jaar mee in de
tip R
ereld
minent
Dit
.
lbe
71
8.
PL
S
.S
zo
70
rt H
Et
nk
eize
score. Daarnaast hebben we
US
9.
izz
Natu
. A . Oe
os
Hi
69
eijn
10
nd
n
.
11
merken dit jaar sterker beoor-
68
.
Dr
ré ker
ur F
.C
AN
.S
lon
12 A
W
67 ta
ond
.
deeld op de daadwerkelijke
.T
oy atsl
t
B
Es
13 se
66 ot ot
s
.V
olk nt
.A a er
interactie die ze weten te reali-
SR ij
14 sw
65
.D
.L
ou ag ’O
en
seren en minder op aanwezig- we
réa
15.
64. lP
Tel Eg Ma
ybe aris
e2 be
rts
heid alleen. 16.
63. llin
KPN
Cor e
den
don
17 b
62. Z
. ol. iggo
com
18. Ho
61. Mc
lland C
Donald
asino
’s
19. UPC
60. Arke
20. Nuon
59. Groupon
21. Alpe d’HuZes
58. Garnier
irij
A
te
22. HEM
57 Kia
. de Lo
ostco
nale P
bile
. T-Mo 56. Natio
23 ll
Re d Bu l Ford
24. p.n 55. s
am glas
ehk Car
5. w ick 54. ËN
2 w RO
ick Ja
n CIT
.P og
3.
26
5 rr
ert tte m no
co
H .K EO
27. loi ia.
52 NS en
rf
De sav SE nek
ko
. 1.
28 n
TC ijen
ei
ra
5
su i
am da
.t .H
B
M ng
. S yun
29 50
e
.d
.H
’s
kt
49
is
.H
öller
30
rax
Mar
vat
co
RO
48
bo
e
.M
t
31
.P
ne
ruid
ia
kad
unkem
39. KRAS.NL
38. ABN AM
47
Jum
.F
edia
32
.E
t
urex
AXE
41. Renaul
K
Ver
46
33
el
45.
40. VD
43. M
34.
36. D
37 Op
44.
42. H
35.
.

42. RANGLIJST #SMM5
1. ING 89 30. Hyundai 72 59. Groupon 63
2. Vodafone 84 31. Samsung 71 60. Arke 63
3. KLM 83 32. MM’s 71 61. McDonald’s 62
4. Rabobank 83 33. Eneco 71 62. Ziggo 61
5. Wereld Natuur Fonds 82 34. Jumbo 71 63. Corendon 61
6. Albert Heijn 82 35. AXE 71 64. Maybelline 60
7. NS 82 36. Durex 70 65. L’Oréal Paris 60
8. Etos 82 37. Opel 70 66. ASR 60
9. Hi 81 38. ABN AMRO 70 67. Toyota 59
10. ANWB 81 39. KRAS.NL 70 68. Staatsloterij 59
11. CA 80 40. VD 69 69. Dr. Oetker 58
12. Essent 79 41. Renault 69 70. Andrélon 54
13. Volkswagen 79 42. Hunkemöller 69 71. Sizz 52
14. Douwe Egberts 79 43. Media Markt 69 72. PLUS 52
15. Tele2 79 44. Verkade 68 73. Ditzo 46
16. KPN 79 45. Kruidvat 68 74. Stip Reizen 44
17. bol.com 77 46. Fiat 67 75. Lexus 44
18.Holland Casino 77 47. Praxis 67 76. Prominent 39
19. UPC 76 48. HTC 67 77. Blokker 33
20. Nuon 76 49. de Bijenkorf 67
21. Alpe d’HuZes 76 50. Heineken 67
22. HEMA 75 51. SENSEO 66
23. T-Mobile 75 52. Knorr 66
24. Red Bull 75 53. CITROËN 66
25. wehkamp.nl 74 54. Carglass 66
26. Pickwick 74 55. Ford 66
27. Hertog Jan 74 56. Nationale Postcode Loterij 65
28. Deloitte 74 57. Kia 65
29. transavia.com 73 58. Garnier 64
42

43. TOP 3 MERKEN IN
MARKETING, SERVICE
EN CORPORATE / HR
43