Viết bài tường thuật sự kiện như thế nào?

1. 1
PHẦN 2
THỂ LOẠI TƯỜNG THUẬT
NGUYỄN VĂN HÀ - KHOA BC&TT

2. 1. Khái niệm thể loại tường thuật
- Tường thuật trong tiếng Anh (cover) có nghĩa
truyền đạt, thông báo, là loại bài xuất hiện trên
báo chí Anh vào giữa thế kỷ XIX.
- Trong từ Hán Việt, tường thuật có nghĩa là trình
bày sự việc, sự kiện một cách trình tự, rõ ràng.
2

3. 3
Định nghĩa
Tường thuật là một thể loại báo chí thuộc loại
tác phẩm thông tấn, trong đó NB trình bày một
cách hệ thống, chi tiết diễn biến của sự kiện, hiện
tượng với tư cách là người trực tiếp chứng kiến
hoặc tham gia sự kiện, hiện tượng đó.

4. 4
2. Đặc điểm thể loại tường thuật
- Tường thuật ưu tiên cho các sự kiện mang tính
thời sự.
Đối tượng của thể loại tường thuật là những sự
kiện quan trọng và mang tính thời sự cao, thu hút
được sự quan tâm đặc biệt của công chúng.

5. 5
- Tác phẩm tường thuật có cấu trúc theo sự kiện
và thời gian tuyến tính.
Về nguyên tắc, cái gì xảy ra trước thì trình bày
trước, cái gì xảy ra sau thì trình bày sau.
- Tường thuật vừa mang tính công thức, quy
phạm vừa đòi hỏi sự chủ động, sáng tạo của
người thực hiện
- Phóng viên phải là người chứng kiến trực tiếp và
trọn vẹn sự kiện.

6. 6
3. Các thể (dạng) tường thuật
(1) Tường thuật trực tiếp
- Tường thuật trực tiếp còn có tên gọi khác là
tường thuật tại chỗ. Đây là thể tường thuật giúp
công chúng có thể nghe, thấy, đọc sự kiện gần
như cùng lúc, cùng thời điểm mà sự kiện ấy đang
diễn ra.
- Thể tường thuật trực tiếp áp dụng cho PT-TH và
báo trực tuyến.

7. 7
(2) Tường thuật gián tiếp
- Là thể tường thuật được thực hiện sau khi sự
kiện xảy ra. Nói cách khác, khi công chúng tiếp
nhận sự kiện thì nó đã thuộc về quá khứ dù là quá
khứ gần.
- Tường thuật gián tiếp là đặc điểm nổi bật của
báo in.
- PT-TH và báo trực tuyến hiện nay cố gắng hạn
chế thể tường thuật gián tiếp.

8. 8
4. Tiêu chí của một bài tường thuật hay
- Rút ngắn tối đa khoảng cách thời gian giữa sự
kiện được tường thuật và sự kiện diễn ra trong
thực tế.
- Bao quát được những diễn biến chính của sự
kiện.
- Chọn được góc nhìn, cách thể hiện độc đáo, sắc
sảo, tinh tế, phù hợp với mục tiêu của bài tường
thuật.

9. 9
- Lời giới thiệu và bình luận phải ngắn gọn, súc
tích và chừng mực. Tường thuật là hãy để sự kiện
lên tiếng theo ý đồ của mình.
- Cấu trúc bài tường thuật phải logic, chặt chẽ, tái
hiện hoàn chỉnh sự kiện.
* Lưu ý: Trên báo in (đôi khi cả báo trực tuyến)
hiện nay ít có bài tường thuật truyền thống. Nó có
xu hướng kết hợp với sự phân tích, bình luận sự
kiện hoặc miêu tả chân dung.

10. 10
5. Cách viết bài tường thuật
5.1 Chuẩn bị
- Tìm hiểu thông tin nền (background information)
về sự kiện (hội nghị, lễ hội, cuộc thi thể thao, biểu
tình…).
- Tìm hiểu về các nhân vật chính sẽ xuất hiện
trong sự kiện.
- Đọc kỹ chương trình (hay kịch bản), xác định các
chi tiết là điểm nhấn của sự kiện.

11. 11
- Xác định mục đích, chủ đề, tư tưởng của bài
tường thuật.
- Lập dàn ý (hay kịch bản) cho bài tường thuật.
- Kiểm tra phương tiện tác nghiệp (bút, sổ tay,
máy ghi âm, máy ghi hình, laptop, điện thoại di
động…) để chắc rằng tất cả đều tốt và trong trạng
thái sẵn sàng.

12. 12
5.2 Tác nghiệp tại hiện trường
- Có mặt tại hiện trường suốt quá trình xảy ra sự
kiện (đến sớm và về trễ).
- Theo dõi và ghi nhận diễn biến của sự kiện: chú
ý toàn cảnh và cận cảnh, đặc biệt là các chi tiết nổi
bật, bất ngờ.
- Tranh thủ gặp gỡ, phỏng vấn ngắn 3 loại nhân
vật: người nổi bật nhất, người dự khán và người
trong ban tổ chức.
- Chụp ít nhất 5 tấm ảnh.

13. 13
5.3 Viết bài tường thuật
* Phần mở đầu:
- Dựa vào các thông tin nền, giới thiệu quang
cảnh, không khí, thời gian, địa điểm xảy ra sự
kiện; thời lượng và mục đích của sự kiện.
- Độ dài không quá 4 câu (100 chữ).

14. 14
* Phần thân bài (body):
- Trình bày diễn tiến sự kiện theo trình tự thời gian
tuyến tính.
- Tập trung cho các điểm nhấn của sự kiện.
- Chú ý trích dẫn các phát biểu hay ý kiến quan
trọng, thu hút người dự khán.
- Tất cả chi tiết, ý tưởng phải phục vụ tốt nhất cho
mục đích, chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.
- Độ dài không nên quá 1.500 chữ

15. 15
* Phần kết thúc:
- Dựa vào quan sát trực tiếp của bản thân và nội
dung phỏng vấn ngắn từ các nhân vật, đưa ra lời
bình luận, đánh giá về sự kiện và hiệu ứng, hiệu
quả hoặc hé lộ diễn biến tiếp theo của sự kiện.
- Ý tưởng phải có căn cứ và nhất quán với các chi
tiết trong phần thân bài.
- Độ dài không quá 4 câu (100 chữ).

16. 16
5.4 Sửa chữa, hoàn thiện
* Dựng bài:
- Đọc lại toàn bài.
- Đặt nhan đề (không quá 12 chữ).
- Viết chapeau (không quá 60 chữ).

17. 17
- Phân đoạn và đặt trung đề (intertitre) cho các
đoạn (không quá 3 trung đề, mỗi trung đề không
quá 9 chữ).
- Lập hộp thông tin (box) (không quá 2 hộp, mỗi
hộp không quá 200 chữ và phải có nhan đề).
- Lập cửa sổ (window, không quá 2 cửa sổ, mỗi
cửa sổ không quá 60 chữ).
- Bố trí ảnh và chú thích ảnh (không quá 3 tấm).

18. 18
* Sửa bài:
- Sửa lỗi chính tả, morrase, từ vựng, ngữ pháp.
- Bố cục và kết cấu (hợp lý, chặt chẽ, nhất quán).
- Kiểm tra các chi tiết trong bản thảo với các chi
tiết đã thu thập được có trùng khớp nhau chưa.
- Ghi số chữ toàn bài và tên tác giả.

19. 19
5.5 Bài tập
- Bậc 1: Xác định và phân tích các thành phần của
3 bài tường thuật trên báo in.
- Bậc 2: Sửa chữa và hoàn thiện (thêm các thành
phần cần thiết) cho 3 bài tường thuật trên báo in.
- Bậc 3: Đi thực tế và viết 2 bài tường thuật về các
sự kiện diễn ra ở địa phương hoặc tại cơ quan,
đơn vị mình.